---

[193]

[Vol . 6. No. 25. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 17 DESEMBER, 1897. No. 25

Litir o’n Chuairtear.

A CHARAID. —Tha mise rithist air Cladach a TuathSt . Ann’s. Tha ’n sluagh ann an so cho còir ’sa tha ’n duthach cho beanntail, agus duine sam bith a tha eòlach ’san dùthaich, tuigidh e mar sin gu bheil an luagh còir da-rireabh. Is àite gle fharsuinnSt . Anns.Tha còig eaglaisean ann. Bha am paraiste aon uair fo chùram aon mhinistear, ach tha e nise air a roinn eadar dithis. Tha ’n t-Urr. Calum Mac Leòid ’na mhinistear anns a’ Ghut a Deas agus am Baile nan Gall, agus an t-Urr Iain Friseal na mhinistear air an Amhuinn a Tuath, an Amhuinn Innseanach agus an Amhuinn Fhrangach. Tha iad ’nan sluagh a tha gle dheanadach; chuir iad suas eaglais ùr aig a Ghut a Deas, agus tha iad a’ togail te eile aig an Amhuinn Fhrangach. Ann an coithional Mr. Fhriseil tha iad an deigh mansa mor bragha a thogail; dh’ fhaodadh tu an t-eilean a shiubhal gun a leithid fhaotainn. Cha shaoileadh tu gu bheil an dùthaich anabarrach beairteach, agus cuiridh na togalaichean briagha so ioghnadh ort. Is fior an sean-fhacal a tha ’g radh, “far am bheil toil bidh gniomh.” Tha mi creidsinn gur h-e ’s aobhar dh’ an t-sluagh a bhi cho math gu bheil na ministearan a toirt deagh eiseimpleir dhaibh ann a bha ’cur a mach an cuid airgeid fhéin gu fialuidh an àm togail ’nan taighean so. Chuala mi fear-teagaisg uair ag radh nach robh dòigh ann air am b’fhusa do Chriosduidh toirt air daoin’ eile math a dheanamh na e-fhéin a thoiseachadh agus iarruidh orra-san a dhol a dh’ obair còmhla ris. Tha so fior mu nithean nàdurra agus tha mi creidsinn gu bheil e cheart cho fior mu nithean spioradail. Tha e na’s fhusa daoine tharruinn na tha e an cur gu ni dh’an aindeoin. Na’n tuigeadh luchd-stiùiridh sin na’s fhear na tha moran dhiubh a deanamh, bhiodh barrachd soirbheachaidh aca, agus dheanadh iad “sluagh toileach.”

Aon oidhche Shathurna o chionn ghoirid, an deigh dhomh a dhol troimh sgireachd no dha anns nach robh duine ach Goill agus Frangaich, stad mi aig tigh air son an oidhche chur seachad. Cho luath ’sa dh’ fhosgail mi an dorus, bha mi cinnteach gu robh gach caoimhneas air an cuirinn feum ri fhaotainn anns an tigh sin, oir air a bhòrd a bhatar a suidheachadh air son na suipearach, bha truinnsear de dh’ aran coirce, agus chunnaìc mi cuideachd àireamh dhe’n MHAC-TALLA. ’S mise nach robh air mo mhealladh. Rinneadh rium cho math ’sa ghabhadh deanamh, agus chuir mi seachad an t-Sàbaid còmhla riutha gu dòigheil agus bha ar seanchas uile gu léir ann an cainnt ar n-athraichean.

Tha seann duine a’ fuireach faisg air an àite sin a tha anabarrach geur ann am bruidhinn. Chaidh e aon latha gu tigh coimhearsnaich aig am bheil teaghlach mor de ghillean, agus a’ chuid a’s motha dhiubh ’nam mhaighisteirean sgoile. Thachair fear de na gillean air an t-seann duine air an rathad dh’ionnsuidh an taighe, agus fhuair e a cheasnachadh. “C’àite ’m bheil Dòmhnull?” ars an seann duine. Dh’innis an gille gu robh Domhnull a’ cumail sgoile ann an àite nach robh gle fhad air falbh. “Agus càite ’m bheil Iain?” ars an seann duine. Bha Iain a cumail sgoile ann an àit eile. “ ’S càite bheil Aonghas?” Bha Aonghas a’ cumail sgoile cuideachd. “ ’S càite ’m bheil Alasdair?” Bha Alasdair beagan na b’ fhaide air falbh, ach bha e ris an aon obair ’sa bha thriùir bhràithrean a chaidh ainmeachadh roimhe. Bha an seann duine a fàs car searbh dhe na freagairtean a bha e faotainn, agus thuirt e “seadh, direach; ach càite bheil do mhàthair a cumail sgoile?” Rinn mi uiread de ghàireachdaich ’nuair a chaidh so innse dhomh ’s gu’n do dhiochuimhnich mi fheòrach an d’ thug an gille freagairt air a’ cheist so, agus mar sin cha’n urrainn mi a radh co dhiu tha no nach eil màthair nan gillean a cumail sgoile. Is mise do charaid,

AN CUAIRTEAR.

A Malagawatch.

Tha ’n samhradh seachad, thainig crioch air an fhoghar, agus ged a tha ’n geamhradh air tighinn le tomhas de dh’ fhuachd ’s de reothadh, cha ’n eil daoine ’gearan, oir bha ’m fiar ’sam bàrr gle mhath. ’S e ’n t-iasgach an obair a’s bitheanta tha daoine ris aig an àm so, ach leis cho stoirmeil ’sa bha ’n t-side gu ruige so, cha deachaidh moran éisg a ghlacadh fhathast. B’ àbhaist do ’n sgadan a bhi gu math pailt mu ’n àm so, ach tha iad gle ghann am bliadhna. Tha na seann daoine ag radh gur àbhaist do ’n sgadan an Nollaig a chur seachad anns na h-uisgeachan so; mar sin cha ’n eil fhios nach tig iad fhathast.

Tha seòladh ’na obair chunnartach mu ’n àm so dhe ’n bhliadhna. O chionn tri seachdainean air ais, bha bàta thri siùil, anns an robh Uilleam Domhnullach agus Domhnull Mac Rath a tighinn as an Acarsaid Mhoir gu Loch Mhalagawatch, air a ghlacadh ann an stoirm agus air a chur fodha. Bha a’ ghaoth leotha gus an d’ rainig iad caolas a’ Bhoom, ’nuair a thionndaidh i ’nan aghaidh le frasan fuara sneachda, agus thainig aon oiteag a chuir am bàta air a thaobh anns an uisge. Chaidh na siuil fhuasgladh gu ’n dàil, ach cha tigeadh am bàta air ais, agus an ùine gle ghoirid lion e le uisge ’s chaidh e dh’ an ghrunnd. B’ fheudar dh’ an dithis aca snàmh mu thri cheud slat mu ’n d’ fhuair iad gu tir, agus bha iad air an claoidh gu mor. Bu bheag an t-ioghnadh, oir bha còtaichean troma geamhraidh umpa. Feumar iomradh a thoirt air Niall Martuinn a chaidh ’nan coinneamh le scow—bha ’m bàt’ aig air falbh aig an àm—agus le cuideachadh a dhithis ghillean beaga, a thug iad gu a thaigh fhéin, far an d’ rinn e riutha mar a dheanadh an Deagh Shamaritan.

GILLE.
Dec. 3, 1897.

Litir o Charaid Ur.

A DHEAGH CHARAID. —Chunnaic agus leugh mi da àireamh dhe’n MHAC-TALLA; thugadh dhomh iad le mo charaid, Uisdean Mac Colla, am post-mhaighstir an Strathroy. Bha mi gle bhuidheach dhiubh, agus air leam gu n robh dol agam air an leughadh gle mhath, ged nach do labhair mi cha mhor facal Gàilig o chionn àireamh bhliadhnaichean. Bha mi an dùil gur h-ann a bha i air a dhol bàs gu buileach, ach ’se mo bharail gu bheil do phaipear-sa an deigh a h-ath-nuadhachadh, agus tha mi an dòchas nach teid i am feasda air diochuimhn’, ach gu’m bi i air a labhairt ’s air a leughadh le clanna nan Gaidheal anns gach cearna dhe ’n t-saoghal. Tha grunnan math de shliochd nan Gàidheal anns a’ chearna so de ’n dùthaich, ach tha moran dhiubh aig nach eil cànain nan daoine o’n d’ thàinig iad. Agus tha mi creidsinn gu bheil sin mar sin a chionn nach robh paipear-naigheachd Gàilig anns an dùthaich. Gheibh thu anns an litir so dolar air son bliadhna dhe’n MHAC-TALLA. Cuir g’ am ionnsuidh e gun dàil, agus mar sin cuir comain air do charaid,

IAIN MACARTAIR
Lobo , Ivan P. O., Ont.

Tha barrachd eaglaisean ann an Astralia a reir àireamh an t-sluaigh ’sa tha ann an dùthaich sam bith eile.

---

[194]

[Vol . 6. No. 25. p. 2]

SGEULACHDAN ARABIANACH.

VII. —SINDBAD AN SEOLADAIR.

CAIB. I.

Ri linn righ Haroun Alrashid, air an d’ thugadh iomradh roimhe, bha portair bochd ann am Bagdad do’m b’ainm Hindbad. Air latha araidh, an uair a bha ’n t-side anabarrach teith, bha aige ri eallach throm a ghiulan o aon cheann de ’n bhaile gus an ceann eile. Air dha bhith gu sgith a’ giulan na h-eallaich, agus astar mor aige ri choiseachd mu’n ruigeadh e ceann a thuruis, shuidh e a leigeadh analach air aon de na sraidean bu bhriagha ’bh’ anns a’ bhaile. Thachair gu ’n do shuidh e mu choinneamh taighe a bha anabarrach mor, maiseach. Bha ’n t-sràid air a nigheadh air beulaobh an taighe le uisge nan rosan, agus bha faileadh a’ bhidh a bha na cocairean a’ deasachadh anns an taigh a’ toirt neart dha chridhe.

Bha ’n ceol a b’ aille a chuala cluas riamh ’ga chluich ’s an taigh; agus bha ceileireadh nan eun boidheach, binn-ghuthach a bha seinn air bharraibh nan craobh, a’ togail ’inntinn air a leithid de dhoigh ’s gu’n robh e anns an am a’ dichuimhneachadh moran dhe gach eis is sgios is saruchadh a bha e ’fulang. Thuig e gu’n robh cuirm shoghail, ghreadhnach a’ dol air aghart anns an taigh. O nach b’ abhaist dha bhith ’dol troimh ’n chuid ud dhe ’n bhaile, cha robh fhios aige co bha ’fuireach anns an taigh. Thug e ’n aire gu’n robh cuid dhe na seirbhisich am mach ’s a steach mu ’n dorus, agus iad ann an eideadh anabarrach riomhach. Dh’ fheoraich e dhiubh co bha ’fuireach anns an taigh. Fhreagair fear dhiubh, agus thuirt e, “An e nach ’eil fhios agadsa ’s tu ’fuireach ann am Bagdad gur e so an taigh aig Sindbad an Seoladair, am fear-siubhail ainmeil a sheol timchioll an t-saoghail gu leir?”

Chual’ am portair roimhe sin iomradh air Sindbad agus air an t-saoibhreas mhor a bh’ aige, agus an uair a smaoinich e air cho fior bhochd ’s a bha e fhein, cha b’ urrainn e gun fharmad a bhith aige anns an am ri duine aig an robh saoibhreas ro mhor mar a bh’ aig Sindbad. Mar bu mho a smaoinicheadh e air an dealachadh a bh’ eadar a shuidheachadh bochd, truagh fhein, agus an suidheachadh anns an robh Sindbad, is ann bu mho a bha de dh’ eud ’s de dh’ fharmad ’s de champar ag eirigh suas ’na inntinn. Thog e suas a shuilean ri neamh, agus thuirt e le guth ard, “A Dhe uile-chumhachdaich, a chruthaich na h-uile nithean, thoir fa near an dealachadh a th’ eadar Sindbad agus mise. Tha mise gach latha air mo chlaoidh le obair chruaidh ’s le mi-fhortan, agus is gann a theid agam air greim tur, tioram dhe ’n aran a chumail rium fhein ’s ri m’ theaghlach, am feadh a tha Sindbad a’ sealbhachadh saoibhreas ro mhor, agus a’ caitheamh a bheatha ann an sogh ’s ann an subhachas air nach ’eil crioch. Cia mar a thoill mise bhith air mo chur ’s an t-suidheachadh thruagh so anns am bheil mi?” An uair a thuirt e so, bhuail e ’chas air an talamh mar gu ’m biodh e air a lionadh le eu-dochas.

An uair a bha ’m portair mar so fo liondubh, thainig seirbhiseach am mach as an taigh, agus rug e air ghairdean air, agus thuirt e gu’n robh Sindbad ag iarraidh air a dhol a steach a bhruidhinn ris. An uair a chuala Hindbad bochd so ghabh e ioghnadh gu leoir; oir an uair a thug e fa near na briathran gearaineach a labhair e, bha eagal air gur ann gu peanas a dheanamh air a chuir Sindbad fios air. Air an aobhar sin thoisich e ri leithsgeul a ghabhail, ag radh nach fhaodadh e an eallach ’fhagail air an t-sraid. Ach thuirt an seirbhiseach ris gu’n gabhadh e fhein curam dhe ’n eallaich, agus mu dheireadh thug e air a dhol a steach.

Thug an seirbhiseach a steach e do sheomar mor far an robh aireamh mhor shluaigh ’nan suidhe mu’n cuairt air bord na dinneireach. Aig ceann shuas a’ bhuird bha leth-sheann duine maiseach air an robh fior choltas coir, siobhalta, agus feusag fhada, gheal air, ’na shuidhe, agus seirbhisich ’nan seasamh laimh ris a chum frithealadh a dheanamh dha. B’ e so Sindbad.

An uair a chunnaic am portair na bha de shluagh aig an dinneir mhoir so, ghabh e eagal, agus bha crith air a ghuth an uair a chuir e failt air a’ chuideachd. Dh’ iarr Sindbad air tighinn air aghart, agus thug e air suidhe aig a dheas laimh aig a’ bhord, agus cha bu luaithe shuidh na thug Sindbad le ’laimh fhein dha glaine fhiona. Ghabh e ’dhinnear comhladh ris a’ chuideachd.

An uair a bha ’n dinnear seachad, thoisich Sindbad ri bruidhinn ris a’ phortair. Dh’ fheoraich e dheth co dh’ ainm a bh’ air, agus ciod an obair a bh’ aige.

“Mo mhaighistir, ars’ esan, “is e m’ ainm Hindbad.”

Tha mi gle thoilichte d’ fhaicinn,” arsa Sindbad, “agus tha mi cinnteach gur math leis a’ chuideachd gu leir d’ fhaicinn mar an ceudna. B’ fhearr leam gu ’n innseadh tu dhomh ciod a bha thu ’g radh o chionn greise air an t-sraid.” Chuala Sindbad troimh ’n uinneig a h-uile facal a thuirt e mu’n do shuidh e aig an dinneir, agus b’ e sin a thug air iarraidh air a’ phortair a dhol a steach.

Ghabh Hindbad ioghnadh an uair a chual’ e ’cheist so, agus chrom e ’cheann, agus thuirt e, “A mhaighstir, tha mi ’g aideachadh gu’n robh m’ inntinn troimh a cheile aig an am leis cho sgith ’s a bha mi, agus thug sin orm briathran gun tur a labhairt. Tha mi ’n dochas gu’n toir sibh mathanas dhomh.”

“Na bi smaointean gu ’m bheil mise cho beag tur ’s gu’n gabh mi gu h-olc aon fhacal dhe na thubhairt thu. Tha fhios agam air do shuidheachadh, agus an aite bhith ’faotainn coire dhut air son a bhith gearain, is ann a tha truas agam riut. Ach o ’n a tha beachd mearachdach agad mu m’ thimchioll, feumaidh mi do chur ceart. Gun teagamh sam bith tha thu ’smaoineachadh gu ’n d’ fhuair mise an saoibhreas agus an t-socair a th’ agam an diugh gun dragh gun trioblaid. Ach tha do bheachd mearachdach. Cha d’ thainig mi gu bhith anns an t-suidheachadh anns am bheil mi gun bhith fad iomadh bliadhna ’fulang trioblaid cuirp is inntinn cho mor ’s gur gann a chreideadh daoin’ e, Seadh, a dhaoine uaisle,” ars’ esan ’s e ’labhairt ris a chuideachd gu leir, “tha mi ’g innseadh dhuibh le firinn gu ’n d’ fhuiling mi trioblaidean anabarrach mor, agus gu’n tugadh na tursan-cuain a ghabh mi a chum an saoibhreas a th’ agam a chur cruinn a mhisneach o ’n duine a’s sanntaiche a tha ’n diugh beo air an talamh. Is docha nach cuala sibh cunntas cheart mu na driodartan iongantach agus na cmnnartan mora ’thachair rium re nan seachd tursan-cuain a ghabh mi; agus o ’n a tha ’n cothrom agam a nis air an innseadh, tha mi toileach mion-chunntas a thoirt dhuibh mu’n timchioll. Cha ’n eil teagamh agam nach taitinn mo naigheachd ribh.”

An uair a dh’ eug m’ athair, dh’ fhag e cuid mhath de shaoibhreas agam. An uair a bha mi og, gorach, chaith mi an earrann bu mho dheth gun fheum sam bith dhomh fhein no do dhaoin’ eile. Mu dheireadh thug mi ’n aire gu ’n robh mi ’dol fada cearr, agus thug mi fa near nach maireadh beairteas ach uine ghoirid mur tugadh daoine an aire mhath dha. Thug mi fa near mar an ceudna gu’n robh mi ’cur seachd na h-uine gun fheum, agus nach ’eil ni anns an t-saoghal cho luachmhor ris an uine ’thug Dia dhuinn a chum feum a dheanamh dhith. Chuimhnich mi air na briathran a labhair Solamh, agus a chuala mi gu tric aig m’ athair, Gur e am bas a’s fhasa fhulang na fior bhochdainn. An uair a ghabh mi le curam beachd air na nithean so, chruinnich mi gach ni a bh’ agam agus reic mi e ris an fhear a b’airde tairgse. Chuir mi mo chomhairle ris na marsantan bu ghlice a bh’anns a’ bhaile, agus thuirt iad rium nach robh doigh air am b’ fhearr a dheanainn beairteas na falbh air long comhladh ri marsantan eile gu ruige na rioghachdan thall, agus reic is ceannach a dheanamh. Chaidh mi gun dail sam bith do Bhalsora, agus thuarasdalaich mi fhein agus marsantan eile long eadrainn. An uair a luchdaich sinn i leis gach seorsa bathair a b’ fhearr a shaoileamaid a gheibheadh reic, sheol sinn gu ruige na h-Innsean an Ear.

Bha mi gle thinn le tinneas-mara fad beagan laithean an deis dhuinn seoladh; ach ann an uine ghoirid cha chuireadh an tinneas-mara dragh sam bith orm.

Thaghail sinn ann an caochladh eileanan air ar turus, agus reic sinn cuid dhe ’n bhathar.

Air latha araidh ’s gun deo shoirbheis againn thug sinn an aire gu ’n robh eilean beag, comhnard faisge oirnn, a bha a reir choltais fo fheur goirid, gorm. Thug an

---

[195]

[Vol . 6. No. 25. p. 3]

sgiobair ordugh na siuil a phasgadh, agus thug e cead do gach aon a thogradh a dhol car uine do ’n eilean bheag so. Chuireadh am mach am bata-fada, agus chaidh mi fhein agus aireamh mhath dhe ’n luchd-turuis a bh’ air bord innte, agus dh’ iomair sinn thun an eilean. Thug sinn leinn biadh is deoch, agus connadh gus teine fhadadh air an eilean. An uair a dh’ fhadaidh sinn deadh theine agus a bha ’m biadh a thug sinn leinn air a dheasachadh, shuidh sinn aige. Mu ’n robh sinn ullamh dhe ar biadh thoisich an t-eilean ri dol air chrith fo ’r casan. Thug an fheaghainn a bh’ air bord an aire mar an ceudna gu ’n robh an t-eilean ri dhol air chrith, agus ghlaodh iad ruinn sinn a thilleadh gu bord cho luath ’s a b’ urrainn duinn ar neo gu ’m biomaid caillte. Ged a bha sinn an duil gur ann air eilean a bha sinn, is ann a bha sinn air druim muice-mara a bha anabarrach mor.

A h-uile fear bu luaithe na cheile, thug e am bata-fada air; shnamh cuid eile air falbh; ach mu ’n d’ fhuair mise falbh bhar druim na muice-mara chaidh i fodha, agus gu fortanach fhuair mi greim air sgonn de ’n fhiodh a bh’ againn air son an teine fhadadh.

An uair a shaoil leis an sgiobair gu ’n robh gach aon dhe na chaidh thun an eilean air bord aige, ghrad rinn e deiseil gu seoladh air falbh. Eadar an t-eagal a ghabh iad agus a’ chabhag a bh’ orra, cha d’ ionndrainn aon seach aon aca gu ’a robh mise ’g an dith. Anns an am thainig soirbheas fabharrach, agus ann an uine ghoirid chaidh an long as mo shealladh.

Bha mise mar so air bharraibh nan tonn fad latha ’s oidhche, agus bha mo dhiol agam mi fhein a chumail an uachdar. An la-iar-na-mhaireach bha mo neart air mo threigsinn cho mor ’s gun d’ thug mi duil thairis dhe mo bheatha. Ach gu fortanach thug an sruth mi fhein ’s am maide air an robh greim agam a dh’ ionnsuidh eilean, agus chuir na tonnan air tir mi.

Bha cladach an eilean cho cas ’s cho ard ’s gu ’n do theab nach fhaighinn a dhireadh idir; ach thachair gu ’n robh freumhan is meanglain nan craobh a bha ’fas air bruaich a’ chladaich cho laidir ’s gu ’n do chum iad rium fhad ’s a bha mi direadh gu h-eigionnach suas gu talamh glas.

(Ri leantuinn.)

Innsean na h-Airde ’n Ear.

B’e latha grianach, aghmhor a dhealruich airIndiaan uair a thainig crioch gu brath air ughdarras na cuideachd a bha ’giulan malairt air aghaidh agus a’ cosnadh moran airgid eadar Breatunn ’usIndia. Tha iomadh teaghlach beartach ’us mor-chuiseach an diugh, oir tha saoibhreas mor aca do bhrigh gu buineadh aon no dha de ’sinnsirean do ’n chuideachd ud, agus gu d’ fhuair iad cuibhrionn nach robh beag no suarach de ’n òr ’us de ’n airgiod a thug malairtIndiado na Breatunnaich. Is ann le aighear ’us le toileachas sonruichte a chuala gach Innseanach stolda, glic ann an 1858, gur e ’Bhan-righ Bhictoria, a’ Bhan-Iompaire cheanalta, churamach, cheart a bha ’dol a rioghachadh thar righrean, ’us feachdan, ’us milteanIndia ’na dheigh so. Cha tig an latha gu brath anns an teid ann an dichuimhne an t-aramach borb, bruideil, fuileachdach a thachair mu ’n do ghabh a’ Bhan-righ i fein os laimh cuisean ’us rioghachdanIndiaa’ stiuireadh agus a’ chumail ann an ordugh seasmhach, suidhichte, laidir, ceart. Is maith a bha fios aig na ceannardan calma, dealasach, aig Morair Chluaidh, aig Morair Strathnairn, agus aig iomadh saighdear foghainteach eile, gu robh uachdaranachd Bhreatunn ann anIndiaann an staid bhochd, fhann, chunnartach. Nochd iad gaisge fuasach agus trreubhantas anabarrach ann an ciosnachadh nan righrean ’us nan saighdearan a rinn ceannairc co eagalach. Chuir Morair Strathnairn (an Ridir Eoghann Rose) gu dalma an cath tri uairean ann an aon latha, ’us thug e buaidh tri uairean air an latha cheudna. Bha ’ghrian a’ frasadh a nuas a gathannan loisgeach, agus bha ’bheatha ann an cunnart uamhasach. Dhoirt e uisge gu pailt air a cheann, ’s air a chorp mar an ceudna, agus air an doigh so, bha e ’na chomas tri blair a ghleachd le ’shaighdearan dileas, tapaidh ann an aon latha. An deigh do ’n aramach ’us do ’n aimhreit mhosach, chraiteach a bhi seachad, bha na Breatunnaich furachail gu leoir re iomadh latha, oir cha b’ urrainn iad muinghin a chur ann an sluagh a rinn gun aobhar ceart air bith, aramach co cealgach, co ceannairceach ’us co caillteach. Shoirbhich leIndiagu maith ’us gu ro-mhaith o’n thainig i fo riaghladh direach na Ban-righ Bhictoria. Cha bhris aramach a rithist a mach ann an cabhag. Tha luchd-riaghlaidh na dùthcha gu leir faicilleach ’us suileach air chor ’s gu bi amharus trath aca air gach othail, ’us upraid, ’us ceannairc a bhitheas a’ bagradh dragh a dheanamh. Thug na Breatunnaich mile beannachadh do dhùthaichIndia. Tha ceartas ’us ionracas air an nochdadh ’us air an cumail suas gu duineil, firinneach anns gach cearna tuath ’us deas de ’n dùthaich fharsuing so, leis gach sluagh lionmhor a tha ’ga h-aiteachadh. Cha ’n eil a chridhe aig righ borb air bith an claidheamh a tharruing, agus a shathadh ann an amhach a choimhearsnaich. Tha e fior gu bheil rioghachdan ann anIndia ’tha fathast, ann an tomhas mor bho ughdarras an righrean fein. Tha duine glic, teoma, seirbhiseach dileas do Bhreatunn, daonnan a lathair ann am baile mor nan righrean so, agus tha e min-eolach air gach ni ’tha tachairt aig cuirt ’us a measg luchd-comhairle nan righrean so. Feumar cead Bhreatunn iarraidh, agus a toil mar an ceudna, mun urrainn righ air bith gniomh mor no ardanach a ghabhail os laimh. Do na righrean a tha fo ughdarras Bhreatuinn gu buileach, tha ’n luchd-riaghlaidh a’ toirt suim mhoir airgid anns a’ bhliadhna, agus tha na righrean so toilichte le ’n neamhnuidean dealrach, boillsgeach, ged nach eil aca cumhachd air bith. Tha rathaidean-iaruinn a bhos ’us shuas air feadh na dùthcha ’nis. Tha eolas ’us innleachdan na Roinn-Eorpa gle chumanta ann anIndia. Tha sgoilean ’us oil-thighean anns gach cearna de ’n tir, agus is maith a’s aithne do na h-Innseanaich Beurla chruaidh, ghlan, ghrinn a labhairt. Tha sonas ’us comhfhurtachd air nach robh eolas aca riamh roimhe, aig luchd-aiteachaidhIndia. Is caoimhneil agus is faoilidh a thug an luchd-riaghlaidh, aire do na daoine bochd a bha ’fulang ocrais eagalach o’n bha gort muladach ’nam measg. Anns na linntean a dh’ fhalbh an uair a thigeadh gort, gheibheadh miltean bas duaichni, oir cha robh e comasach comhnadh a dheanamh leo no biadh a thoirt g’an ionnsuidh, air an àm iomchuidh. Tha iomadh rathad-iaruinn ’us sruth-chlais air feadh na dùthcha ’chuir sgil ’us airgiod Bhreatunn ann an uidheam. Tha mar so toradh nan achaidhean air a mheudachadh gu mor. Tha beartas iomadach na dùthcha gu leir air fhosgladh suas. Le innleachd ’us dichioll cliuiteach, shoirbhich le Albannach measail ann an uisge ’thabhairt bho dhruim corrach, ard nan cnoc ann an airde deasIndia, a chum taisealachd a ghiulan do ionadan tioram anns an airde ’n ear. Rinn e sruth chlais leathunn, dhomhainn air mullach nan cnoc, agus mar so thug e air pailteas uisge slighe uir a ghabhail, agus snuadh urail, boidheach a chur air mile learga ’s comhnard aig am bheil talamh briaghmhor, trom. Tha righreanIndiagle thaingeil, mar is coir doibh, gu bheil iad a’ mealtuinn sith ’us tearuinteachd co luachmhor fo chumhachd Bhreatunn agus fo riaghladh na Ban-Iompaire Bhictoria. Cha ’n eirich iomradh air cogadh no air aimhreit air bith anns an airde ’n ear, gun dearbhadh gasda ’dhusgadh suas air cia co cairdeil do Bhreatuinn ’s a tha righreanIndia, ’us cia co toileach ’s a tha iad air cuideachadh treun a thoirt do Bhreatunn le ’n daoine, le ’n saighdearan, ’us le ’m maoin, anns gach connspuid ’us cogadh a dh’ fhaodas briseadh a mach.

CONA.

Tha Iapan a’ cur roimpe loingeas chogaidh mhath a bhi aice. Tha i ’dol a chosg coig muillein fichead punnd Sasunnach ann an togail shoithichean re nan coig bliadhna ri tighinn. Ma leanas an dùthaich so roimpe, cha’n fhada gus am bi i cho cumhachdach ris a chuid a’s motha de rioghachdan na Roinn-Eòrpa. ’S mor an t-eadar-dhealachadh a tha eadar i-fhein agus Sina.

Thatar a nise cinnteach nach eil gorta ri bhi ann an Eirinn air a bhliadhna so idir, mar a bha ’san ainm toiseach a’ gheamhraidh. Chaidh am buntata ’nan aghaidh gu mòr, agus faodaidh biadh a bhi gle ghann ann an cearnan, ach cha’n eil eagal sam bith gu’m bi gorta ann.

---

[196]

[Vol . 6. No. 25. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus, nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ’Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI. 17 DESBMBER. 1897.

Bha ’san ainm an toiseach gu’m b’ Eirionn- am piobaire a chluich air a phiob aigDargai Ridgedo na Gaidheil Ghordanach an deigh dha bhi air a leònadh ’na dha chois, ach cha robh an sgeul sin ceart. Is Albannach e a fhuair a bhreith us ’arach ann an Turriff, an siorrachd Abaraidhean, far an robh athair ’na thuathanach agus ’na mhuillnear. Is ainm dha Findlater. Rinneadh an ceart ni ’sa rinneadh leis-san, o chionn cheithir fichead bliadhna ’sa deich air ais le Stiùbhartach a bha piobaireachd do na Gàidheil ann am blàr Vimiera, ’nuair a bha Bonaparte a feachainn ris an Roinn-Eòrpa a chur fodha fhéin. Chaidh a leònadh gu dona anns an t-sliasaid, ach a dh’ aindeon sin, shuidh e air bruaich, agus lean e air cluich na pioba gus an robh am blàr seachad. “Cha’n urrainn mi, ’illean, a dhol g’ur cuideachadh ris an t-sabaid,” ars esan ri chompanaich, “ach fad ’s is urrainn domh, cha bhi dith ciùil oirbh.” Chaidh piob eireachdail a thoirt do’n ghaisgeach so, an deigh dha tigh’nn dhachaidh, leis an t-seann Chomunn Ghàidhealach.

Thug fear Tomas Lenehan, seann tuathanach ann an Lunenburg ionnsuidh air a bhean a mhort air an t-seachdain s’a chaidh. Thug e dha no tri bhuillean dhi le tuaigh ’sa cheann, ’ga gearradh gu h-eagallach. An deigh sin bha e ’dol a ghabhail dhi le sgian, ach thainig a mhic a stigh ’s rinn iad greim air. Tha e nise anns a phriosan, a feitheamh cùrtach; tha e tri fichead bliadhna ’sa deich a dh’ aois. Tha a bhean bhochd ann an suidheachadh gle chunnartach.

Chaidh fear Iain Boutilier a mharbhadh anns a Mhèinn a Tuath Di-haoine s’a chaidh le torr claiche a thuit air ’se aig obair. Cha robh e beò ach uair an deigh a thoirt as. Dh’ fhàg e bean agus teaghlach lag. Chaidh duin’ eile a ghoirteachadh gu dona an latha sin, ach theid e am feabhas.

Bha trioblaid nach bu bheag eadar Seanalair Gascoigne, ceannard airm Chanada agus aon no dha dhe na réiseamaidean a tha fodha. Chaidh na bh’ eadar e-fhein us réiseamaid a th’ ann a Halifacs a réiteach, ach bha a’ chùis cho teith eadar e-fhein us cuid de dh’ oifigich na réiseamaid Ghàidhealaich ann am Montreal ’s gu’n do chuir e an Còirneal Strathy, ceannard na réiseamaid, á dreuchd. Bha Strathy ’na dheagh oifigeach, agus ’s ann dha a bhuineas an cliù an réiseamaid a bhi cho math ’sa tha i. Tha moran dhe’n t-sluagh duilich gu’n d’ thanaig air a fàgail.

Chaidh tagradh a chur a dh’ ionnsuidh na Ban-righ’nn o chionn ghoirid le muinntir na h-Alba a’ cur an aghaidh a chleachdaidh a th’ aig moran de na Sasunnaich a bhi ’g ainmeachadh gach ni Breatunnach air Sasuinn. Mar a’s trice ’se a’ Phàrlamaid Shasunnach, an t-Arm Sasunnach, agus Ban-righ Shasuinn, a their iad an àite a’ Pharlamaid Bhreatunnach, an t-Arm Breatunnach, agus Ban-righ Bhreatunn, mar bu chòir dhaibh. Tha 104,647 ainm ris an tagradh, agus tha am paipear air am bheil e air a sgriobhadh corr us tri chairteil mile a dh’ fhad.

Dh’ fhalbh fear Napoleon Au Coin, a mhuinntir Cheticamp, a bha ’cumail sgoile aigMeat Cove,gu dhol dhachaidh seachdain gus an Di-mairt s’a chaidh. Bha e air a threòrachadh tarsuinn an dùthaich troimh ’n choille le dithis dhaoin’ eile, Iain agus Domhnull Friseal. ’Nuair a bha iad mu thri chairteil an turuis thuit Au Coin marbh, ’se air a bhualadh le tinneas a’ chridhe. Cha robh e ach 24 bliadhna dh’ aois, agus dh’ fhàg e bean us aon duine cloinne.

Chaidh Lyman Dartt fhaotainn ciontach de bhàs a’ cheannaiche Armenianich, agus tha e ri bhi air a chrochadh air a cheathramh latha dhe’n Mhàrt. Cha’n eil teagamh sam bith nach e a mharbh an duine, ach cha’n eil aobhar sam bith ri fhaicinn air son e ’ga dheanamh, agus ’si bharail chumanta nach robh ’na bheachd a mharbhadh idir. Cha’n eil teagamh nach leigear a bheatha leis fhathast.

Di-mairt s’a chaidh chaochail ansenatorEoseph O. Arsenault aig a dhachaidh ann a’ Wellington, E. P. I., aig aois tri fichead bliadhna ’sa naodh. Bha e tinn o chionn àireamh mhiosan. Bu Fhrangach e, agus bha e ri ceannachd. Bha e anns an t-seanadh o chionn còrr us fichead bliadhna, agus bha e roimhe sin àireamh bhlaidhnaichean am pàrlamaid an Eilean fhéin.

’Si ’n urra ’s sine tha air chomas a bhi dol dh’ an eaglais ann an Alba Mrs Miller a tha fuireach an Glascho agus a tha ceud bliadhna ’sa dha a dh’ aois. Rugadh i ann an Kenmore ’sa bhliadhna 1795, agus faodar a radh nach robh i tinn riamh. Cha’n eil cuimhn’ aic air aon latha Sàbaid a chur seachad gun a bhi san eaglais. Cha do dh’ òl i ach gann deur de stuth-làidir riamh.

BATHAR MATH SAOR.

Am bheil Deise, Cota, Cot’ -uachdair, Currachd, Brogan, Rubbers ,no ni sam bith dhe ’n t-seorsa sin a dhith ort? Ma tha ruig
TORMAD DOMHNULLACH.

’S ann aige tha ’m bathar a’s fhearr ’s a’s saoire tha ’sa bhaile, agus ma theid thu dh’ an stor aig’ aon uair, theid thu ann a rithist.
Na leig so as do Chuimhe.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

H. D. Mac Ille-Mhaoil,
Stewartdale , C. B.
Cloth,Drogaid, agus Plaideachan “Eureka.”
Mu dheich air fhichead seorsa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a gabhail an coinneamh Aodaich.
Ma tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige neo sgriobh uige.

C . H. HARRINGTON & CO.
Flur, Min, Ti agus Siucar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
Soithichean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botainnean, Rubbersagus Caiseart de gach seorsa
’GAN CREIC SAOR.

---

[197]

[Vol . 6. No. 25. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Ma tha thu air aon gibht Nollaig a thoirt do aon de d’ chàirdean a bhios a’ toirt toil-inntinn dha fad na bliadhna s’a tighinn, cur uige am MAC-TALLA.

Tha moran sneachda air tuiteam ann an Ontario ’s an Cuibeic ged a tha sinne an so gun a bheag sam bith fhaicinn o’n thanaig an geamhradh. Tha deigh air tigh’nn air na lochan ann an caochladh àitean, ach cha ’n eil i fhathast air a meas gle shàbhailte leis cho tric ’sa tha ’n t-side ’g atharrachadh.

Tha sinn an dòchas nach dean iadsan nach do phàigh am MAC-TALLA dearmad air an t-airgead a chur g’a ionnsuidh eadar so us latha na Bliadhn’ Uire. Mu ’n àm so ’n bhliadhna bidh moran airgeid againn ri phàigheadh a mach, agus tha sinn an dòchas gu ’n cuir ar càirdean e ’nar comas a chuid fhéin a thoirt do gach neach.

Tha ceud ’sa dha a dol do Sgoil nan Dall ann a’ Halifacs air a’ gheamhradh so. Tha tri fichead dhiubh sin a mhuinntir Nobha Scotia, seachd air fhichead a mhuinntirNew Brunswick,sianar a mhuinntir Eilean a’ Phrionnsa agus naodhnar a mhuinntirNewfoundland .Is gillean tri fichead ’sa coig de na tha ’sa sgoil, agus nigheanan seachd deug air fhichead.

Aig a Phlaister, Baddeck, air an t-siathamh latha deug de Nobhember, chaochail Fionnladh Mac Leoid, tri fichead bliadhna ’sa h-ochd deug a dh’ aois. Chaidh a ghoirteachadh le sgiorradh toiseachOctober, ann am Baddeck, far an deach e dh’ fhaicinn an Ard-Riaghladair, agus cha d’fhuair e os cionn a ghoirteachaidh sin. Bha e ’na dhuine air an robh meas mor aig na h-eòlaich uile, agus thaisbean iad sin air latha ’n tiodhlacaidh. Lean àireamh mhor sluaigh an giulan dh’ ionnsuidh na h-uaghach.

Chaidh gille òg a mharbhadh leis na carabid-iaruinn ann aWestville , N. S. ,air an t-seachdain s’a chaidh. Bha e-fhéin us gille eile a dol tarsuinn air an rathad le cairt ’nuair a thainig na carbaid orra. Chaidh am fear eile a ghoirteachadh ach cha bhi dad air an ùine ghoirid. Chaidh corp a’ ghille chaidh a mharbhadh a mhilleadh gu dona. Cha robh e ach ceithir bliadhn’ deug a dh’ aois, agus b’e an aon mhac a bh’ aig athair, Donnachadh Mac Ghriogair. Tha e coltach nach eil a’ chuid ud de ’n rathad air a gheard cho faiceallach ’s bu chòir dha bhi.

Chaidh paidhir shocsaichean a shealltuinn dhuinn an la roimhe a bha air am fighe le Mor Nic Neill, a tha fuireach aig a’ Phòn Mhor, agus a tha mu cheud bliadhna dh’ aois. Chuir i iad mar ghibht gu Domhnull Mathanach, (marsanta), anns a bhaile so. ’S i ’m boirionnach còir so màthair Iain Mhic Nèill a tha ’na fhear-ceartais aig a Phòn Mhor. Tha i ’na bantraich o chionn àireamh mhor bhliadhnaichean, agus ged a tha i cho sean, tha i fhathast gu slan ’s gu tapaidh, agus cho comasach air fighe stocainn no obair aotrom mar sin a dheanamh ’sa bha i an laithean a h-òige.

Bha an togalach ùr aig Comunn nan Daoin’ Oga air fhosgladh air an t-seachdain s’a chaìdh, agus bha seirbheis ann a h-uile oidhche a chuid bu mhotha dhe ’n t-seachdain. Bha an t-Urr. Mr. Gordon á Boston, a’ labhairt aig gach coinneamh. Tha na gillean a nise air an roinn ’nan da bhuìdheann, ’s a feuchainn co ’n taobh a gheibh an àireamh a’s motha gu dhol a stigh ris a’ Chomunn romh ’n ochdamh latha fichead dhe ’n mhios. An oidhche sin bidh suipear aca anns an talla bidh an da bhuidheann aig an aon bhord; aig an taobh a fhuair an àireamh bu mhotha, bidh gach biadh a’s fhearr na cheile, agus aig càch bidh aran us uisge no lite ’s bainne.

Rànaig duin’ òg a mhuinntirNewfoundland Victoria, B. C. ,an la roimhe, ’se air tilleadh as a Chlondaic le tri fichead mile dolair. Tha e air falbh á eilean a dhùthchais o chionn da bhliadhn’ deug, agus chuir e’n da bhliadhna mu dheireadh seachad anns a’ Chlaondaic.

Bidh na sgoilean a dùnadh Dior-daoin s’a tighinn, an treas latha fichead, air son na Nollaig ’s na Bliadhn’ Uire, agus a’ fosgladh a rithist air Di-luain, an deicheamh latha de Ianuaraidh, Tha na sgoilearan mar sin a faighinn latha bharrachd air na b’ àbhaist dhaibh, agus ’se ar barail nach misde leotha sin idir.

Thachair sgiorradh uamhasach ann am muileann siùcair, an Dartmouth, feasgar Di-satharna, an ceathramh latha dhe ’n mhios. Bha fear Albert Boutilier air a ghlacadh leis an inneal-smùide, agus air a mharbhadh. Bha a chorp air a reubadh gu h-eagalach. Cha ’n eil fhios ciamar a thachair e dha oir bha e leis fhein aig an àm. Bha e coig bliadhn’ deug air fhichead a dh’ aois, agus dh’ fhag e bean us dithis chloinne.

Di-haoine s’a chaidh bha Alasdair Ceanadach, an Amhuinn Dhennis, a siubhal na coille ag iarraidh chaorach a bh’ air chall air, agus gu mi-fhortanach chuir e ’chas ann an trap a bha mach aig cuid-eigin air son a mhadaidh-ruaidh. Ann an tiotadh fhuair e e-fhéin an crochadh air chois eadar an talamh ’san t-adhar mu choig troighean o’n làr. Cha deach innse dhuinn ciamar a chaidh fuasgladh air, ach fhuair e as gun dochann sam bith.

Dh’ fhalbh soitheach-smùide a Halifacs deireadh na seachdain s’a chaidh, air a turus gu ruige ’n t-seann dùthaich, le tri cheud tunna de dh’ eòin—cearcan, geòidh, tunnagan agus cearcan-frangach, agus tha tuilleadh ri falbh fhathast. Tha iad ri bhi air an creic ann an Lunnainn ’s am bailtean mor’ eile Shasuinn, agus ri bhi air an ithe aig am na Nollaige ’s na Bliadhn’ Uire. Tha Canada air tòiseachadh ri bhi ’creic ’sa ceannach moran a bharrachd air na b’ abhaist dhi ann am Breatunn, agus cha’n eil teagamh nach dean sin an da dhùthaich a tharruinn na ’s dluithe air a chéile, ni a bheir toileachadh nach beag d’ an t-sluagh taobh air thaobh.

Iadsan a Phaigh.

Donnachadh Mac Fhionnlaidh, L ’ ArdoiseIseal.
Alasdair Mathanach, Sidni.
Iain Mac Ille-mhaoil, Braigh Ghrand Mira.
Seumas Mac Coinnich, Gleann nam Piobairean.
Bean Dhonnachaidh Mhic-an-t- Saoir, Loch Mhic-an-t- Saoir.
Iain E. Mac Leoid, Ingonish .
Gilleasbuig Mac-a- Bhiocair, Catalone .
Domhnull Mac Iomhair, Port Morien.
A. I. Mac Coinnich, EileanChristmas .
Eoseph I. Domhnullach, Meinn Bhictoria. 50c
Cailean F. Johnston, na h-Eileanan Dearga. 25c
Niall MacGhuaire, Amhuinn Beag, Newfoundland .
Minnie I. Nic Ille-mhaoil, Botson , Mass. $2 .00
Padruig Mac Fhionghain, Earlswood , N. W. T.
Raonull Mac Eachuinn, St . Andrew’s, N. W. T.
Tomas F. Caimbeul, Sandon , B. C.50c
Coinneach M. Mac-a- Ghobha, Port Coldwell, Ont.
Domhnull Mac-an-Tòisich, Dalkeith , Ont.
Iain Mac Artair, Loba , Ivan P. O. Ont.
Iain Mac-a- Mhaighstir, an Lagan, Ont.
Bean Dhomhnuill Chaimbeil, Dunbheagain, 50c Ont.
Bean Ruairidh Mhic Rath, Brodie , 50c Ont.
Uilleam D. Camaran, Fraser Mills, N. S.
Domhnull Boyd, Fraser Mills, N. S.
Bean Mhurchaidh Mhic Leoid, Kinross , E. P. I.
Donnachadh Mac Fhionnlaidh, Braidalbainn, E. P. I.

Ma rinneadh dearmad air neach sam bith ann a bhi ’cur nan ainmean anns a phaipear o àm gu àm, thoireadh iad fa-near fios a chur ugainn gun dàil, a chum gun teid a’ chùis a cheartachadh.

BATHAR UR.
Moran de Churaicean Geamhraidh, eadar 10c. us $5 .00.
Brogan matha saor.
Ti mhath mar a b’ abhaist.
Beagan de Cheannachd Thioram.
Olla 25c. an galan; 5 galain air $1 .00.
NIALL DOMHNULLACH,
BADDECK , - - C. B.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.

BADDECK , - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh.Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

---

[198]

[Vol . 6. No. 25. p. 6]

Seana Chleachdaidhean Gaidhealach.

LE IAIN MAC ’ILLEATHAIN.

(Air a leantuinn.)

ORAN OIDHCHE SHAMHNA.

Bonnach saluinn, na sgadan
’Bhios goirt, ’bhios goirt,
Gun ith iad le cabhaig,
’S le ’n toil, le ’n toil;
Chum ’s gu ’m faic iad an leannan
( ’N uair theid iad do’n leabaidh)
Tigh’nn do’n ionnsuidh fuidh mhaduinn
Le deoch, le deoch.

O! ’sann their iad nach bi
Buaidh, bi buaidh,
Mur dian iad gach diachainn
Tri uairean, tri uair’;
“An aghaidh na Trianaid,
’S Tri Pearsa na Diadhachd,”
O! nach iad tha nam fiath-bheath’chean
Truagha, truagh?

’Nis sguiream do m’ òran ’s
Do m’ dhuan, do m’ dhuan,
’S a dh’ innseadh mu ghòraich
An t-sluaigh, an t-sluaigh;
Gheibh gach urra ri phòsadh,
An neach tha san òrdugh,
’S cha chum duine ’san Eòrp’,
E bhuap, e bhuap.

Seinn iur-ibh-inn o-ho,
Ho-ro, ho-ro,
Seinn iur-ibh-inn o-ho,
Ho-ro, ho-ro,
Nach cluinn sibh a chaileagan
Fanaibh aig baile;
Mu ’m bi sibh ’nur fanaid
’S nur spòrs, ’nur spòrs,
Seinn iur-ibh-inn o-ho,
Ho-ro, ho-ro.

Tha dochas agam nach ’eil mi ’g ar sàrachadh, ach ma tha sibh a fàs sgith dhiom cha ’n ’eil agaibh ach bruidhinn a mach agus gu ’n dàil ni mi suidhe. Bheir mi nis cunntas air mar a bha na Gaidheil ag cumail na bliadhn’ ùir anns an t-sean àm.

OIDHCHE NA CALLUINNE AGUS LATHA NA BLIADHN’ UIR.

Air oidhche na Calluinne, bha ’n tigh air a ghlanadh, an luath air a cur a mach, uisge glan air a thoirt a stigh, na cearcan agus tunnagan air an glanadh ’s air an spionadh, agus a h-uile ni a bha ri dheanadh airson latha na bliadhn’ ùir, deànta, mu’n tigeadh dà uair dheug. Bha ’m bord air a chomhdachadh le linn-aodaich geal, snasail, a bha iad ag gleidheadh a thaobh airson latha feille sam bith a bhitheadh aca’, aran coirce, ìm ’us càise air a bhòrd, ’s gun ghainne air Mac-na-braiche. Mu dhà uair dheug shuidh an teaghlach a ghabhail na Calluinne. Mu ’n robh am biadh seachad, chualas farum fear-na-seiche ’tighinn. Chaidh fear-na-seiche ’us a luchd-leanmhuinn tri uairean deiseil an taighe, stairirich nan caman air an t-seiche chruaidh a toirt mac-talla as na creagan, ’us na gillean ag glaodhadh “A Challuinn, a bhuilg, bhuidhe, bhoicinn, buail an craicionn air a bhoicinn!” An treas uair a ràinig iad an dorus, dh-fhosgladh an dorus, ach cha d’ fhuair iad a stigh gus an d’ aithris fear na seiche Rann na Calluinne.

“Chaidh mi timchioll an taighe,
’S bu sin timchioll mo chriche;
Thuit an coille, thuit an troille,
Thuit an cliath-liad anns an dorus,
’S thug iad gling-gling air m’ eanchainn.
Leag na coin mi anns a’ pholl
’S thug iad sgeannas ùs mo thàr,
’S b’ fhearr leam urad sùil cudainn de dh-ìm,
Na cudthrom mo chinn de ’n òr.
Is mise Calum ruadh a thainig a nuas as a’ mhonadh,
’S mu ’n gabh mi tuillidh de m’ dhuain,
Fosglaibh gu luath an dorus.
Cha ’n eil fuath agam air càis,
’S cha ’n eil fuath agam air ìm,
’S an deur beag ud anns a’ bhuideal’
Tha mo shlugan air a thì.
Eirich thusa, a bhean òg, ’s a bhean chòir, a choisinn cliù,
’S bi gu somalt’ mar bu dual,
Us liobhair bhutit a’ Challuinn dhuinn:
A’ mhullachag air am bheil an aghaidh réidh,
’S am fear nach do bheum sùil,
’S mur ’eil an tuillidh gad chòir,
Fóghnaidh aran ’us feòil dhuinn.”

An sin dh-iarr bean-an-taighe orra tighinn a stigh, agus chaidh iad a stigh, gach fear ’s a bhotul na dhòrn, agus sguab-dhoirce ann mar chorc, a h-uile fear mar a bha e tighinn a stigh. “Tha mo Challuinn ort, a bhana-charaid!” Chaidh an t-uisge-beatha mu ’n cuairt, agus dh-ol iad air a cheile— “Bliadhna mhath ùr dhut, ’us moran dhiu, a latha chi ’s nach fhaic, gum a fada beo thu, ’s ceò as do thigh!” Thug iad fear an taighe leotha a’s dh’ dh-fhalbh iad do ’n ath thigh ’us rinn iad a cheart ni a sin, agus mar sin gus an deach iad thairis air a h-uile tigh ’s a bhaile. Bha e mar chleachdadh aca gur e a chiad bhiadh a ghabhadh iad air maduinn na bliadhn’ ùir, cabhruich ’us bainne milis, agus leis a so a dheanadh bha iad a toirt orra-fheinn a chreidsinn gu ’n cumadh e air falbh bhuapa, fiabhrus, no trioblaid sam bith eile de ’n t-seorsa sin, fad na bliadhna. An deigh dha ’chuid de ’n chabhruich a ghabhail, ’s e ’chiad rud a bha fear an taighe a deanamh, dol a mach ’s a toirt sguaib-air-cheann do gach beothach a bha mu ’n cuairt an taighe, agus criathar làn sìl do na tunnagan, ’s do na cearcan.

B’e cleachdunn eile bh’ aca air a bhliadhn’ ùir gu’n gabhadh tri no ceithir de na coimhearsnaich a b’ fhaisge air a cheile am breacus an aon tigh comhla, agus an suipeir a rithist ’s an oidhche an taigh aon eile dhu. Bha iad ag cur seachad a chuid eile de ’n latha, ag iomain, baile an aghaidh baile, fiach co air a rachadh a chluich. An uair a dh-fhàs iad sgith de dh-iomain, chaidh iad dhachaidh a ghabhail an suipearach anns an doigh a dh’ ainmich mi cheana, an deigh sin chaidh iad dhan “bhàl” an sabhuil aon de na tuathanaich a bha air a chur air leth airson a’ bhàil air an oidhche sin. Agus anns an doigh sin bha iad a cumail na bliadhn’ ùir fad na seachduinn, neo ma dh’ fhaoidte na ’s fhaide.

Bha na Gaidheal o shean cho deas a chuideachadh le ’choimhearsnach aig àm trioblaid agus a bha e aig am àbhachdais. ’Nuair a thigeadh bàs air duine sam bith ’nam measg, bha e a cur a n-uile duine de mhuinntir a’ bhaile fo ’n aona bhròn, agus cha robh car oibre air a dheanadh fhad ’sa bha ’n corp gun tiodhlachadh, ach a deanadh gach ni a b’ urrainn dhaibh a chuideachadh agus a chomhfhurtachadh leis an teaghlach bhrònach. An uair a bha an duine marbh air a ghlanadh agus air a chur an òrdugh air son a chaidil-shiorruidh, bha e air a shineadh a mach ann an leaba anns an t-seomar a bu mhotha agus a bu fhreagarraiche anns an tigh. Bha an leaba air an robh an corp a nis ’na shineadh air a lìon-tearachadh o mhullach gu bràigh le lìon-aodaich geal, ris an abrar a’ bhràigh-lìn. Bha an corp air a chòmhdachadh le aodach geal nach robh riamh air a nigheadh. Bha sia coinnlean laiste mu ’n cuairt air a chorp ’ga shoillseachadh a suas—dithis aig a’ cheann, te aig gach gualainn, agus dithis aig a chasan. Bha soitheach beag làn salainn air uachdar a’ chuirp. Cha robh beathach na beò-chreutair sam bith air a leigeil a stigh do ’n tigh fhad ’s a bha an duine marbh ’na shineadh air an eisling. Is i bean a’ mhinisteir aig an robh a’ bhraigh-lìn an gleidheadh, agus bha i ’ga iasad a mach do na daoine bochda ’n uair a bhiodh feum ac’ oirre. Fad na h-uine anns an robh an corp gun tiodhlacadh bha na cairdean agus na coimhearsnaich a tighinn a chomhfhurtachadh leis an teaghlach ’nan trioblaid, a dh’oidhche agus a latha bha iad a deanadh so: gu tric b’ iad na daoine òga a bha caithris feadh na h-oidhche, agus bha iad a cur seachad na h-uine le bhi ’leughadh a’ bhiobuill, agus le naidheachdan. Cha robh riamh a measg mhuinntir Thireadh, orain no dannsadh aig fairc cuirp. Re na h-oidhche bha aran-coirce ’s cais, agus uisge-beatha air a shineadh mu ’n cuairt do ’n chuideachd a bha caithris. Bha muinntir a’ bhaile a’ faicinn mar fhiachan orra-fhein gu ’n cuireadh iad an urad de chunntas bhonnaich—sia o gach croitear, agus na b’ urrainn dhaibh a sheachnadh de dh’ ìm agus caise, b’e so aran-na-faraire. Cha robh aig an teaghlach aig an robh an duine marbh ach an t-uisge-beatha ri fhaotainn. Tri laithean an deigh do ’n duine bàsachadh, no cho luath agus a b’ urrainnear a’ chiste-mharbh a dheanadh deas—agus cha robh sin daonnan furasda, oir gu tric shiubhladh iad an dùthaich mu ’m faigheadh iad fiodh a dheanadh a’ chiste—bha e air a thiodhlacadh. Trath ’s a’ mhaduinn air latha an torraidh, bha na daoine a’ cruinneachadh a dh’ ionnsuidh an taighe anns an robh an duine marbh, agus bha a’ chiste-mhairbh a nis air a toirt a stigh do ’n tigh agus an corp air a chur innte; ach bha iad a fàgail dùnadh na ciste gus an rud ma dheireadh. Bha gach duine mar a bha e tighinn a stigh a faotainn draim mhaith de dh’ uisge-beatha fuar. ’Nuair a bha iad deas a dh’ fhabh do ’n chladh, bha a’ chiste air a dùnadh—agus cha robh gus a sin—bha na cairdean a bu dilse a’ togail a mach na ciste agus ’ga

---

[199]

[Vol . 6. No. 25. p. 7]

leagail air da chathair aig an dorus, agus ann an sin bha iad a’ ceangal nan lunnan ris a’ chiste. Bha na daoine a sin a dol an ordugh coiseachd, dithis agus dithis, guala ri guala, roimh ’n chìste; an deigh na ciste bha na boirionnaich a falbh nan ceathrar agus nan ceathrar. ’Nuair a bha na daoine air an cur an ordugh bha na ceathrar fhear a bu chàrdaiche a togail leotha a’ chiste air na lunnan. Cho luath agus a thogadh a’ chiste-mhairbh bhar nan cathraichean bha cuideigin ’gan tionndaidh casan as an cionn. Ma ’s e athair no mathair a bh’ anns an neach mharbh, bha am mac a bu shine a coiseachd roimh ’n chiste leis an t-sreing a bha a ceann na ciste ’na laimh, agus an dara mac as deigh na ciste leis an t-sreing a bha aig na casan ’na laimh. Bha piobaireachd is tuireamh aig torradh air dol á cleachdadh ann an Tireadh roimh’ ’n àm so. Mu ’n do thogadh an torradh bha da fhear air an cur air falbh do ’n cladh leis a’ chosdais, aran agus caise agus uisge-beatha. Mu cheathramh a’ mhìle bho ’n tigh bha na ceathrar fear a bha air toiseach an torraidh a seasamh a mach air taobh an rathaid gus an ruigeadh a’ chiste iad, agus bha iad a sin a dol fo ’n ghiulan, agus bha ’cheathrar eile a dol a stigh roimh ’n chiste air deireadh nam fear, agus mar sin gus an d’ fhuair a h-uile duine greis de ’n ghiulan. Far an robh iad a’ leigeil as na ciste air an rathad a’ leigeil an sgios, bha iad a’ togail càrn chlach, agus neach sam bith a rachadh seachad air a charn sin bha e a’ cur cloiche air. ’N uair a rainig iad an cladh agus a leig iad sios an duine marbh do aite taimh anns an doigh ghnathaichte, shuidh a’ chuideachd air an lar, na fir ’s na mnathan air leth bho cheile, agus chaidh na cairdean air am feadh le aran agus caise agus uisge-beatha. An deigh dhaibh a bhi reidh dheth so, bha iad a fagail beannachd aig a’ cheile, agus gach neach a dol dhachaidh air a rathad fein.

RANN A BH’ ACA ANN AN TIREADH AIRSON TOGAIL SULA.

“Theid mise mach ann an ainm an Athar agus a’ Mhic, a thogail na h-oibre shùl; an oibre-shùl a’s fhearr fo ’n ghréin, a rinn do Aingeal-neoil, as uchd Churachdain ’ic Mhanachain, a’s Manachan mac Ghil, ’us Gil mac Oig, ’us Og mac a’ Ghil. Air sùil bheag, ’us air sùil mhoir, air mo shùil-féin, ’s air do shùil-fhéin, ’s air sùil an fhir léith; ’s air sùil nan seachd mnathan seangach, sith a tha anns a’ bheinn ud thall. Togaidh mise an oibre-shùil, ’us togaidh Righ nan Dùil i leam, as uchd Dia ’s na cumhachdan.”

Anns a’ mhaduinn trath, mu ’m blaiseadh an t-eun an t-uisge, bha am fear a bha dol a thogail an uisge a dol a mach gu tobar fior-uisge, agus ’n uair a bha e ’togail an uisge, bha e ag aithris na rann so. A thogail na droch-shula, bha an t-uisge so air a chrathadh air ceann an duine neo a’ bheathaich a laidh an t-sùil air, agus air aodann, agus bha na bilean air an fhliuchadh leis; bha an corr de ’n uisge air a chur thairis air a’ cholluinn air fad. Fhad ’sa bha iad a cur air an uisge bha iad ag aithris na rann a dh’ ainmich mi. Is e an t-aobhar a bha toirt orra a bhi dol a mach cho trath a thogail an uisge, gu ’n robh e air a chunntas neo-fhabharach na ’m faiceadh sùil duine iad a togail an uisge! —Highland News.

(A’ chrioch.)

“An teid aig duin’ air ni fhaicinn gun sùilean?” arsa maighstir-sgoile ann an cearna de dh’ Alba an la roimhe, ri ’chuid sgoilearan. “Theid,” arsa fear de na sgoilearan ’ga fhreagairt. “Seadh,” arsa ’m maighstir-sgoile, ’s e gabhail iongantais gu’m biodh neach ’na sgoil-san cho aineolach, “ciamar a theid aig air!” “Faodaidh e fhaicinn le aon sùil,” ars’ an sgoilear, agus b’ fheudar d’ an mhaighistir aideachadh nach robh aineola sa ghille cho mor ’sa shaoil leis-san.

Tha Breatunn an deigh da mhuillein us sia ceud mile (2,600,000) de mhilltean fearainn a chur ri h-impireachd anns an da bhliadhna dheug a chaidh seachad, agus a reir coltais tha moran tuilleadh ri bhi air a chur rithe an ùine ghoirid. A dh’ aindeoin sin, cha deachaidh réiseamaid ùr a chur ’san arm o chionn shia bliadhna fichead gus am bliadhna. Ach a nise tha an riaghladh a bruidhinn air an arm a dheanamh moran na’s treise na tha e.

Tha corr us deich bliadhna fichead o’n bha ’n cogadh eadar na Stàitean a Tuath ’s na Stàitean a Deas, ach tha àireamh nampensionersa sior dhol am meud. Tha mu mhuillean a’ tarruingpensionanns na Stàitean aig an àm so, agus tha dlùth air cairteal muillein eile ag agairt an còir, agus gun teagamh gheibh a’ chuid mhor dhiubh an ainmean a chur air an rolla cho math ’sa fhuair càch. Tha napensionsa’ dol a chreachadh na dùthcha.

Tha na Gearmailtich anabarrach trom air a bhi tighinn ri ’m beatha fhéin. Tha barrachd dhaoine a’ cur crioch orra fhein anns a’ Ghearmailt na tha ann an dùthaich eile ’san Roinn-Eòrpa; agus anns na Stàitean, tha barrachd Ghearmailteach a cur lamh ’nam beatha fhein na tha de shluagh sam bith eile.

Ann an Ruisia, ’nuair a bhios teaghlach a’ fàgail taighe, ’s a dol a dh’ fhuireach do thigh eile, tha e ’na chleachdadh aca bhi sgriobadh an teine bhar teintean an taighe tha iad a fàgail, gus ’ga thoirt leotha ann am bocsa d’ an tigh ùr. Tha iad a’ meas nach eil e fortanach an teine leigeadh as.

Tha ’n tigh anns an robh Bonaparte a fuireach fhad ’sa bha e ’na phriosanach air eilean St. Helena, a nise na shabhal. Tha an seòmar anns ’n do chaochail e ’na stàpull, agus anns an t-seòmar ’san robh a chorp ’na laidhe romh ’n tiodhlacadh, tha muillean air son bleith gràin.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear Tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C.B.

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Indurated Fibreware

Tha an seorsa so na ’s daoire na na bucaidean cumanta, ach ’s math is fhiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.

THE
E. B. EDDY Co.,
LIMITED,
HULL, CANADA.

---

[200]

[Vol . 6. No. 25. p. 8]

Toiseach a Gheamhraidh.

AIR FONN: “Mo run fhein thu ’s d’ fhaicinn slan.”

Nis’ o ’n thainig fuachd ’us crannadh
’S reothadh greannach oirnn cho tràth
’S tric mi smaoineachadh ’s an àm so
Gu’n robh cuairt an t-samhraidh gearr.

Sud an aimsir a bha boidheach
Nuair bha feur ’us pòr a fàs,
Theirig sud mar dh’ fhalbh ar n-òige
So na thainig oirnn na àit’.

Na h-eoin bhòidheach thain’ o dheas oirnn
’S a bha ceileir dhuinn ’sa bhlàs,
Thog iad rithe gun ar faighneachd
’S tha na coiltichean so fàs.

An nead cuaiche a bha falach
Ann am barrach nan crann àrd,
Fead an Fhoghair rinn a rùsgadh;
Cha ’n eil diu dheth—dh’ fhalbh an t-àl.

Tha gach roid us raineach uaine
Air preasadh suas ’s an ceann ri làr;
Tha gach lus a b’ àille snuadh
Gu tiorram cruaidh, gu seachte bàn.

C’aite bheil an àilleachd shamhraidh
Nach bu ghann againn ’sa Mhàigh?
C’àit’ an diugh am bheil na flùrain?
Dh’ fhalbh an cùbhrachd—thuit am blàth.

An duileach og bu bhòidhche snuadh
’S tioram truagh e air a bhlàr,
Sud a teagasg do chloinn daoine
Gu bheil caochladh dhaibh an dàn.

Nuair a bha mi og gun churam
Bha mi ’n duil gu ’m fhad mo laith;
Ach a nis air dhomh bhi liathadh
’S coir gu’m biodh mo chiall a fàs.

Sinn mar fhalas ri la gaothach
’Ruith gu eutrom air an làr;
’S mithich dhuinn le cabhaig dùsgadh—
Cha ’n eil ùine ruinn a tàmh.

Ma ni ’n ùine ruith air falbh uainn
Air a mhargaidh air bheag stàth.
Nuair a gheibh gach aon a dhuais
Bidh sinne truagh dheth latha bhràth.

Faolumaid o’n t-seangan chrianta—
Bha e gniomhach anns a bhlàs;
’S ged a theirig am an t-solair,
Cha ’n eil dolaidh dha no càs.

Fear a chuir ’s a bhuain ’nan aimsir
Cha chuir stoirmean airsan cràdh.
Fuachd no gainne cha dean claoidh dha
Bho ’n tha ’n diugh a shaibhlean làn.

C. C.

Bruadar Anna.

Ho ro, an cuala tu
M bruadar a chunnaic Anna?
’Sa chuir oirre ’n t-uamhas,
An truaghan, a’s i ’n a cadal—
Thug an dorus fuaim às,
’S a suas bha e thar nam bannan,
’S ghlaoidh i ’s i ’g ùrnuigh
“An crùisgeinn, ’s mo bhata daraich.”

Thàinig iad cho dùmhail oirre,
’S phlùch iad i fo na plaidean;
’S rug i air a’ chrùisgein,
’S bha ’n t-ùilleadh air feadh an tighe.
Chuir i teine suas ris,
A’s tuainealaich feadh a claiginn,
’S cha robh crioman buaichd ann
Na luachair a dheanadh lasadh.

Chunnaic i na miltean
Ri miorbhuiltean air an fharadh,
’S curachd dubh Chatrina
’S e fiodhdlaireachd ann an cathair,
’N cota-bhior aig Sine,
’N a stìopull air main an tighe,
’S dh’ fhalbh a guthan sìoda,
’N a phìobaire feadh a’ bhaile,

An coileach air an spàrtan
A’ tàilleareachd, agus ad air,
’S na cearcan ’s coc-àrd orra
’Snàmhadh air feadh an ladair,
Bòtainnean a màthar
’N a lànainn an tigh-nan-cabar
’S geinnean aig an sàiltean,
Do chaise gu ’n cumail daingean.

Chunnaic i mar shamhladh.
An seòmar a bh’ aig a mammie,
Tannagan a’s gamhnna,
A’ dannsach ann, Gille Calum,
Fiodhal agus srann aice,
Thall far am biodh an tarunn,
’Chrochadh iad ’s a gheamhradh,
An lanndair, a bh’ aig a grannie.

Chunnaic i cuid phìoban,
’N an siomain a’s iad nan lasair,
’S an spliùchdan ’s a’ Bhiobull,
’S na miltean ann do na radain
’S far am biodh a sean-amhàthair
A seananchas mu ’n fhear nach maireann,
’S a chluch a bh’ aig a’ ghealabhan
Ri searmoin an tigh-a’ -bhainne.

’S na mullainn anns a’ ghàradh,
Gu ’n d’ fhàs iad na ’n creagan salluinn;
’S Beinn Neibheis a’s Beinn Bhàrneach,
Na ’m bàtaichean air an amhuinn,
’S roithean air an cliathaichean,
Do dh’ iarruinn gu’n cuir a dh’ aindeoin;
’S ann an tigh-na-h- innleachd,
Na sithichean a’ dol am falach.

Bha ’n saoghal a’ gluasad,
’S na cruachan a’ dol ’s an talamh,
’S tighean air an t-saile,
Agus stàilinn a bha ’s a bhalla,
Cnuthagan a’s bàrnaich,
A’ sàsachadh ris na cabair,
’S an crodh a bha ’s na bàtaichean,
Gu ’n d’ fhàs iad ’n am mucan-nara.

Thàinig beagan tùr oirre,
’G urnuigh gu ’n tigeadh Calum,
’S bha i air a glùinean,
’S na srùlaichean di de dh’ fhallas,
Le bata a’s e lùbadh,
Gu ’cùl-thaobh a’s i g’a tharruing,
’S ’n uair a rinn i dùsgadh
Bha smùideadh aic air a’ balla.

Cuir a dh’ iarraidh MHIC-TALLA. Cha ’n eil e cosg ach dolair ’sa bhliadhna, agus gheibh thu na tha gun ruith dhe ’n bhliadhna so a nasguidh.

LEIGHEAS BUAN.

Sgriobh an t-Urr. Hy . Carter, Maddock, Springfield, P. E. I. ,mar a leanas, ann an Iun, 1895:— “Cha’n urrainn do m’ mhnaoi labhairt tuilleadh us math mu K. D. C. an deigh na rinn e air a son. Dh’ fhuiling i le droch stamaig, agus bha i ann am pian mor, cho mor ’s nach b’ urrainn dhi a cuid aodaich a chumail uimpe, agus smaoinich mi gu ’m faighinn K. D. C. dhi. Cha robh turas a ghabhadh i e nach robh e ’deanamh feum dhi, agus fada mu ’n do chuir i crioch air da bhotull bha i air a leigheas, agus theid aice nis air rud sam bith ithe.”

Tha an litir so a nochdadh an éifeachd a th’ ann an K. D. C. agus tha ’n té a leanas ag innse gu bheil an leigheas buan. SgriobhMr . CarterIulaidh 31, 1896, còrr us bliadhna ’n deigh so: “Chuir mi roimhe so litir ugaibh ag innse mar a leighis K. D. C. mo bhean. Tha i fhathast slan, ’s gu’n a seann eucail a cur dragh sam bith oirre.” Sibhse tha tinn feuchaibh e. ThaK . D. C. Pillsanabarrach math air son tinneasan cuim.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd

NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI - - - C. B

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.

C’AIT AM FAIGH MI?
Saibh, Glasan, Luaidhe, Sgeinein, Lainntearan, Sguabaichean, Paipear-tearra, Paipear-tubhaidh.
Olla, Fudar, Glaine, Siosaran, Tairnean, Bucaidean, Tuaghannan.
GHEIBH AIG
C . P. MOORE,
Sidni, C. B.