---

[257]

[Vol . 6. No. 33. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 11 FEBRUARAIDH. 1898. No. 33.

AFRICA.

Is e so ainm aon de na roinnean mora anns am bheil an saoghal gu leir air a phairteachadh, agus mar so air aithneachadh leis gach linn. ThaAfricaa’ seasamh mu dheas o’n Roinn-Eòrpa, agus air an airde ’n iar bhoAsia .Tha ’n cuan an-mhor, leathunn, beucach, ris an goirear an t-Atlantic, eadarAfrica ’usAmerica. Tha cnuic air taobh mu thuathAfrica ’tha ’giulan an ainmAtlas, agus is ann bho ’n ainm so ’thug an cuan a tha ’togail a thonnan troma, luasganach, eadar sinn fein agus an Roinn-Eòrpa an t-ainm air am bheil sinn uile min-eolach. Is e bheachd a bha aig na daoine ’bha lathair o cheann tri mile bliadhna gur e gaisgeach fuasach laidir a bha ann anAtlas, agus gu robh e le neart iongantach, a cumail suas an iarmailt no na neamhan arda air a ghuaillean foghainteach, neartmhor, murrach. Bha taobh mu thuathAfricadaonnan laidir ’us iomraiteach le ’ghaisgich, ’s le neart, ’us le innleachdan mora ann an eachdraidh an t-saoghail o cheann iomadh, iomadh linn. ThaHerodotus, an t-eachdraiche Greugach dichiollach, firinneach, ag innseadh duinn gu do chuir Necho, aon de righrean na h-Eiphit, maraichean seolta air falbh leis an ordugh so, gu seoladh iad timchiollAfricagu leir. Ghabh na seoladairean ud an uine. B’ abhaist doibh dol air tir an sud agus an so agus siol a chur anns an talamh. Dh’ fhanadh iad gus an tigeadh am fogharadh leis an arbhar bhuidhe, bhoidheach, abuich. An uair a thrusadh iad am barr, bheireadh iad leo an coirce no ’n cruithneachd air bord an t-soithich anns an robh iad a’ seoladh, agus rachadh iad air an aghairt air traigheAfricagus am feumadh iad a rithist biadh fhaotainn no ’thogail an achaidhean uraAfrica. Ghabh na maraichean ud uine mhor anns an turus a rinn iad mu thimchiollAfrica, gus fadheoidh, an do phill iad do ’n Eiphit a rithist, ann an slighe na Mara Ruaidh. Chitear gus an latha ’n diugh aite na claise uisge rinn Pharaoh, a bha deanadach, innleachdach, eadar Fairge meadhoin na talmhuinn agus an Fhairge Ruadh thar tairbeirt Shueis.

Tha aig an àm so fein gu cinnteach pailteas othail, ’us stri, ’us connsachaidh, ’us iomaguin mu dheibhinnAfrica ’tuath ’us deas, ’us bho ’n airde ’n ear gu ruig an airde ’n iar. Shaoileadh duine tuigseach air bith bho cheann bliadhna no dha, gu buineadhAfricagu buileach do ’n Fhraing, ’us do ’n Ghearmailt, ’us do Bhreatunn; oir ghabh na rioghachdan so orra fein mor-roinnAfrica ’roinn da rireadh ’n am measg fein agus a reir an toil fein, gun cead no comhairle nan treubhan a tha ’gabhail comhnuidh air oirean agus ann an cridhe na dùthcha, iarruidh no ’ghabhail. Tha Breatunn daonnan caoimhneil ’us curamach mu na fineachan aineolach, bochd a tha ’tighinn ann an cearna air bith fo ’riaghladh agus bho ughdarras Bhreatuinn. Is e latha grianach, soilleir, aghmhor tha ’dearrsadh air daoine air bith, co-dhiu ’tha iad breuna ’s iargalta, no seimh ’us laghach, an uair a tha Breatunn a’ sgaoileadh a trusgain cairdeil, onorach, caoimhneil, thairis orra. Gheibh iad saorsa ’s tearuinteachd, ’us comas air teachd air an aghaidh ann an eolas agus samhchair anns gach ni ’bheir comhfhurtachd ’us beannachadh do ’n Innseanach aineolach, thruagh, agus do ’n duine mhorail a tha air a chuartachadh leis gach maoin, ’us prois. Aig beul na Fairge meadhoin na talmhainn, (Mediterranean Sea) ,thaGibraltar—daigneach bunaiteach, diongmhalta, corrach, ard. Ma dh’ fhaoidte nach eil anns an t-saoghal gu leir, creag no daigneach co anabarrach laidir, sturrach, neo-ghluasadach riGibraltar. Tha corr ’us ceud bliadhna o’n fhuair na Breatunnaich coir le faobhar a’ chlaidheimh air carraig ard, sheasmhach Ghibraltar. Cha do chaomhainn Breatunn riamh sgil no airgiod ann an deanamh daighneich na carraige so le gunnachan mora ’us le callaidean laidir, diomhan ’us follaiseach; ’na culaidh uamhais do gach long ’us malairt a tha ’dol a stigh do ’n fhairge ud, no tha’ ’tighinn a mach aisde. Cha ’n eil e comasach do long cogaidh, no do long air bith eile ’dol seachad airGibraltargun chead, oir ann an uine gle ghearr cuiridh a gunnachan mora, long no bata eascairdeach air bith gu iochdar na fairge. Thairis air an fhairge ’tha dealachadh na Roinn-Eòrpa agus RoinnAfricabho cheile, ’s air na rioghachdan a tha mu ’n cuairt na fairge so, tha, agus bithidh, cumhachd neartmhor aig Breatunn do bhrigh gu buinGibraltardise agus gu bheil i daonnan a gleidheadh feachd ullamh, meamnach, mearganta anns an daighneach so.

Is e Bhasco da Gama, ’rugadh ann amPortugal, a chaidh an toiseach mu thimchiollAfrica, ann am 1498. O’n tha stoirmean iargalta, uamhasach, gle bhitheanta air taobh deasAfrica, thug maraiche sonruichte Ros nan Stoirm mar ainm air ceann mu dheas na moir-roinne so. Rinn neach eile atharrachadh anns an ainm, agus thug e Ros an Deadh Dhochais, (The Cape of Good Hope) ,mar ainm air, agus lean an t-ainm nuadh so ris. Gus an deachaidh clais-uisge Shueis a’ chladhach, ’us fhosgladh bho cheann deich bliadhna fichead, ma dh’ fhaoidte, b’ eiginn do gach soitheach-seolaidh ’dol mu ’n cuairt air taobh mu dheasAfrica, am feadh a bha i air a turus guIndia, guChina, gu Iapan no gu Astralia. Is e Frangach tapaidh, treubhach, innleachdach, aghartach, d’ am b’ ainmLessepsa chladhaich le sgil, ’us durachd, ’us deothas miorbhuileach, claise-uisge troimh Thairbeirt Shueis. Tha gainmheach bheo air gach taobh de Shues, air choir is gu bheil e anabarrach duilich claise air bith a dheanamh, oir is gnath do ’n ghainmheach gach claise ’lionadh ann an uine gle ghearr. Shoirbhich le Lesseps. Chuir e crioch fadheoidh, air claise-uisge Shueis. Choisinn e cliu ’bhitheas maireannach da fein, oir is e euchd maiseach, foghainteach a rinn e, ’nuair a dh’ fhosgail e claise-uisge troimh Thairbeart Shueis. Tha ’nis longan ’us malairt gun àireamh a’ dol troimh Shues, agus a’ ceangail ann am bannaibh daingeann an Roinn-Eòrpa, agusAsiaagus Astralia. Cha ’n eil long-cogaidh no seolaidh a’ dol mu ’n cuairt air Ros an Deadh-dhochais tuilleadh. Tha slighe gu mor a’s giorra aca troimh Thairbeart Shueis.

Tha morachd an t-saoghail so gle chaochlaideach da rireadh. Bha ’n t-Iompaire Napoleon ’na charaid dileas agus faoilidh do Lesseps ann an cladhach claise-uisge Shueis. An uair a bha ’chlaise-uisge deas, dh’ fhosgail a’ Bhan-Iompaire Eugene, ’m bann a leig an t-uisge ’stigh do chlaise-uisge Shueis. Is e sealladh eireachdail, rioghail, maiseach a bha ann, am feadh a bha Iompaire ’s Ban-Iompaire nam Frangach a lathair aig Sues, agus a’ tabhairt an aghaidh fhabharach do obair aillidh, tharbhach, mhaith a bha ’nis criochnaichte. Chaidh bliadhnaichean seachad. Chaill Napoleon a chrùn ’us a rioghachd. Fhuair e fardach ann an Sasunn, gus an tainig crioch air a chuairt thalmhaidh. Tha ’Bhan-Iompaire Eugene fathast beo, ’s a deanamh a dachaidh ann an Sasunn. Tha gach neach blath-chridheach, measail air a’ Bhan-Iompaire a bha boidheach ’us rioghail re iomadh bliadhna, ’s a dh’ fhuiling iomadh cruadail ’us deuchainn o’n dh’ fhosgail i rathad an uisge ’tha lionadh claise-uisge Shueis gus an latha ’n diugh.

CONA.

---

[258]

[Vol . 6. No. 33. p. 2]

Litir aThorburn .

A CHARAIDE GHRADHAICH, —Dh’ fhag mi air an t-seachdain ’s a chaidh na doill ag innse dhomh cho toilichte ’s a bha iad m’ fhaicinn. Cha ’n eil teagamh nach e mi ’bhi na m’ dhuine cho briagha ’thug an leithid de thoileachadh dhaibh.

De an uine, mata, a tha bho ’n a thoisich sgoil nan dall ann an Halifacs an toiseach? ’S e ceist fheumail a tha ’n so, oir tha e ’na ghnothach car iongantach an duthaich so a’ bhi cho fada gun sgoil dhall. Tha deadh shoirbheachadh na sgoile bho ’n a thoisich i a’ dearbhadh gu ’n robh daoine glice a’ leirsinn an t-ana-ceartas a bha na doill a’ faotuinn.

Anns a’ bhliadhna 1867 dh’ eug fear Uilleam Murdoch, seann mharsanta beairteach a mhuinntir Halifacs, ann an Lunnainn. ’Na thiomnadh dh’ fhag e coig mile punnd Sasunnach gu cuideachadh air son sgoil dhall a’ chur suas ann an Halifacs. B’e so a’ chiad airgiod a thugadh seachad air son sgoil de ’n t-seorsa ’chur air bonn ann an Nobha Scotia. Rinneadh an sin comunn a’ chur suas le Mr. M. B. Almon is daoin’ uaisle eile a’ mhuinntir Halifacs gus an sgoil a’ chur air adhart. Chuireadh cruinn leo so mu choig mile diag dolair, agus chaidh taigh a’ chur suas far am bheil an taigh mòr an diugh.

Dh’fhosgladh an sgoil anns a’ chiad mhios de ’n fhoghar, anns a’ bhliadhna 1871. Cha robh an uair sin ach ceathrar sgoileirean aca—dithis ghillean agus dithis nigheannan. Tri bliadhna an deigh sin thainig beagan sgoileirean an nall as an Eilean agus a nuas aNew Brunswick.Anns a’ bhliadhna 1882—agus ’s fuathasach nach d’ rinneadh roimhe sin e—chaidh ionnsachadh nan dall ann an Nobha Scotia a’ dheanamh saor le achd parlamaid, agus ciad gu leth dolair ’s a’ bhliadhna ’dhearbhadh do ’n sgoil airson a h-uile sgoilear a mhuinntir Nobha Scotia fhein a bhiodh innte. Anns a’ bhliadhna 1890 rinneadh achd le parlamaid Nobha Scotia, a’ toirt ceithir mile dolair do sgoil nan dall gus an taigh a mhiadachadh; rud a chaidh a’ dheanamh. ’S a bhliadhna chiadna dh’ fhag J. P. Mott agus S. A. White dileab mhath aig an sgoil. Bho ’n bhliadhna 1892 tha parlamaidNew Brunswicka’ paigheadh ciad gu leth dolair ’sa bhliadhna air son gach sgoilear a thig a nuas áNew Brunswick.Ach, rud a tha neonach, cha d’ rinn parlamaid an Eilean an t-ionnsachadh saor do na doill fhathast! ’S coir do na h-uile Criosdaidh ’bhi ’g urnuigh nach bi ’chuis fada mar sin.

Tha mar thuirt mi, mata, mu chiad sgoilear ann an sgoil nan dall an drasda; ’an aite nan ceithir leis an d’ fhosgail i ’n toiseach. Ach am bheil clann dhall Nobha Scotia, isNew Brunswick, ’s an Eilein, isNewfoundlandanns an sgoil so uile? Their mi ann an so gur h-i mo bharail nach eil, math dh’ fhaoidte, moran ’s a darna leth dhiubh ann. Cha ’n eil teagamh ’sam bith nach eil fuathas de chloinn air fhior dhroch fhradharc anns an duthaich nach eil anns an sgoil. Nise, cha ’n eil so idir ceart. Tha e ’na ghnothach nàr nach fhaigheadh na creutairean bochda so cothrom cho math riu-san aig am bheil am fradharc. Bheir luchd-leughaidh MHIC-TALLA fainear gu ’m bheil mi ’n drasda ’bruidhinn—cha ’n ann a mhàin m’ an fheadhainn a tha dall buileach, nach aithnich an latha bho ’n oidhche—ach m’ an chloinn aig nach eil gu leor de fhradharc gu dol do ’n sgoil chumanta agus leughadh, sgriobhadh, is cunntas ionnsachadh. Cha ’n eil teagamh nach eil fuathas diubh so ann nach deach fhathast do sgoil nan dall. Chithear so ’n uair a bheir sinn fainear cho beag sgoileirean dalla ’s a tha siorramachdan an ear Nobha Scotia a’ cur do ’n sgoil. ’Se so an àireamh a tha iad a’ cur ann: Guysborough, 7; Antigonish, 1; Inbhirnis, 1; Victoria, 0; Ceap Breatunn, 1; Richmond, 1. De a’s reusan gu ’m bheil urrad diubh so ann nach eil ann an sgoil nan dall? Tha iomadh aobhar ann a dh’ fhaodamaid a’ thoirt seachad, ach, cho fad’ ’sa ’s leir domhsa, ’s iad na reusannan a leanas a’s bitheanta ’tha cumail nan truaghan so air ais.

Anns a’ chiad aite, tha cuid da pharantan ann a tha buileach saidealta mu aideachadh gu ’m bheil fior dhroch fhradharc aig gin de na gillean aca, no idir, idir aig gin de na h-igheannan. Faodaidh duine dall a’ bhi ’n aon taigh ris an t-seorsa pharantan so fad bhliadhnaichean gun fhios do na coimhearsnaich. ’S e buil a’ ghnothaich gu ’m bi ’n dall bochd ’na bhaothalan truagh gun sgoil gun ionnsachadh, ’an aite ’bhi anns an sgoil far am faigh e cothrom, ma tha eanchainn mhath ’na cheann, air a bhi ’na chuideachadh dha fhein, ’na onair d’a pharantan, ’na chreideas d’a dhuthaich.

Anns an darna h-àite, tha feadhainn de ’n bheachd nach eil ri ’chur do sgoil nan dall ach iadsan ’tha dall gu buileach; iadsan nach fhaic sion idir. Tha gach aon a tha dhe ’n bharail so gu mòr ann am mearachd.

Anns an treas aite, tha ’chuid a’s mò dhe ’n t-sluagh ann am beachd gu ’m bheil aca ri suim mhòr a’ phaigheadh air son an duine cloinne ma chuireas iad e do sgoil nan dall. Cumadh iad so ’n an cuimhne gu ’m bheil parlamaid Nobha Scotia a’ dearbhadh ciad gu leth dolair ’s a bhliadhna do ’n sgoil air son a h-uile sgoileir a th’ innte a mhuinntir Nobha Scotia fhein.

Anns a’ cheathramh aite, tha ’leithid de ’n bheothach ann an cuid de pharantan ’s gu’m bheil iad ’an duil gu ’m bheil ceann sios ri ’chumail air duine cloinne air an do leag Dia uireasbhuidh. Tha e ’na ghnothach muladach gu’m bheil ’s gu ’m bi parantan de ’n t-seorsa so ann.

Tha e ceart agus iomchuidh, mata, gu ’m faigheadh na doill cothrom air ionnsachadh cho math ri cloinn eile. Tha h-uile cothrom aca ’an sgoil nan dall ann an Halifacs. Cha ’n fhiosrach mise sion nach fhaod iad ionnsachadh innta, ach am peacidh agus Gàilig. Tha iad ag ionnsachadh leughaidh, sgriobhaidh, cunntais, gramair, eachdraidh, cruinne-eolas agus ceairdean. Cha ’n eil nadur rud nach dean iad. Chunnaic mi iad ri seathraichean, sguaban-aodaich, bascaidean, agus faodaidh mi ’radh, gach seors’ obrach. Theid aca mar so air am beolaind a dheanamh gun a bhi ’nan uallach air duine ’sam bith.

Tha aon earrann ionnsachaidh ann, agus ’s briagha da rireadh e, a tha tighinn anabarrach nadurra do na doill: ’s e sin eachdraidh. Thuirt fear de ’n luchd-teagaisg ann an Halifacs rium gu ’n robh e gach oidhche ’leughadh eachdraidh Bhreatuinn gu aon uair diag no meadhon-oidhche. Tha ’n duine so cho dall ’s nach dean e ’mach an latha bho ’n oidhche. “Tha aon rud ’n ad fhabhar,” thuirt mi ris; “faodaidh tu do leor eachdraidh a’ leughadh gach oidhche gun suim mhor a’ bhi ’n ad aghaidh air son soluis.” ’S rud eibhinn fear diubh sid fhaighinn ’na shuidhe ’na rùm mu mheadhon oidhche, gu dubh, dorcha, a’ leughadh eachdraidh. Tha na litrichean ’n an cuid leabhraichean air an togail, agus ’s e ’n doigh leughaidh a th’ aca, am meoirean a ruith thairis orra.

Cha ’n eil tuilleadh agam ri radh mu sgoil nan dall ach aon fhacal m’ an creideamh. Tha a h-uile aidmheil saor gus an creideamh fhein a’ chleachdadh. Air Di-dònaich tha an Sgoil-Dhonaich fhein aig gach creideamh. Tha ministeirean de gach seorsa ’dol a’ theagasg d’ an luchd aidmheil fhein. Tha fear de shagairt paraiste St. Mary’s a’ dol gach Donach a’ theagasg nan Caitliceach.

Co-dhunaidh mi ’n litir so le beagan innse d’ ur luchd-leughaidh mu ’n bhoirionnach ainmeil sin, Helen Keller, a tha, cha ’n ann a mhàin dall, ach bodhar cuideachd. Rugadh i anns na Stàitean, ann an aite ris an canarTuscumbia, ’anAlabama, air an 27mh là de Iun, ’s a bhliadhna 1880. Cha ’n eil i uime sin, ochd bliadhn’ diag fhathast. Bha a parantan ann an cothrom math. B’ ise an ciad duine cloinne. ’S ann á Switserland a thainig a seanair, Daidh Keller. Phos e Mairi Fairfacs Moore, (seanmhairHelen), dluth bhana-charaid do Mhajor-General Raibeart E. Lee, ann anVirginia. ’S ann a mhuinntir stàitMhassachusettsa bha cuideachd a màthair. Bu daoine talainteach iad, bharr a cheile, agus bha daoine gle ainmeil ’n am measg.

Cho fad ’s a rinneadh a mach, ’n uair a rugadhHelenbha a fradharc ’s a claisneachd aice cho math ’s a bh’ aig leanabh eile. Ach an uair a bha i mu ochd miosan diag ghabh i droch thinneas, agus air d’i fàs gu math, fhuaradh gu ’n robh i mach ’sa mach dall agus bodhar. Anns a’ bhliadhna 1887 chuireadh i fo chùramMiss A. M. Sullivan. Bha a bhan-Shullivanach so i-fhéin ’na boirionnach a bha air bhi dall fad cunntas mòr bhliadhnaichean, ach le sgil

---

[259]

[Vol . 6. No. 33. p. 3]

dhotairean matha, a fhuair a fradharc air ais. Bha i seachd bliadhna ann an sgoil nan dall ann anSouth Boston.Bha i ’na boirionnach tùrail agus dileas, ro-mhath ann an sgoil nan dall, agus uime sin, buileach freagarrach guHelen Kellera’ ghabhail o’s laimh. Dhearbh a bhan-Shullivanach i-fhéin ’na bean-teagaisg air leth math. Cha robhHelenfada gus ’na dhearbh i i-fhéin ’na boirionnach aig an robh inntinn buileach soilleir agus eanchainn dhomhain. Gu naigheachd ghoirid a’ dheanamh dheth, thaHelen Kelleran diugh ard ann an ionnsachadh. Theid aice air tri cànanan a’ bhruidhinn gu math. ’S duilich leam nach eil Gàilig aice. Tha i anabarrach ann an eachdraidh. Ach ciamar a theid aice air seanachas a’ dheanamh ’n uair nach cluinn i ’n rud a theirear rithe? Thuirt mi ann am litir air an t-seachdain s’a chaidh nach eil am facal “balbhan” ’ga chleachdadh air an latha ’n diugh idir. C’arson? A chionn gu ’n gabh iadsan a tha bodhar ionnsachadh air bruidhinn feadhnach eile ’thoirt a stigh le ’n sùilean. Ach an uair a tha na cluasan bodhar agua na suilean dall, de ni iad ’an sin? Anns a’ chàs sin theid aca air ionnsachadh an seanachas a’ thoirt a stigh le ’m meoirean. Tha so air a dhearbhadh le Helen Keller, agus bha e air a dhearbhadh leLaura Bridgmanroimpe.

An uair a thaHelen Kellera’ dol a’ bhruidhinn ri duine, tha i ’breith air m’ an bhial ’s m’ an sgòrnan. Faodaidh duine ’n sin a leor seanachais a’ dheanamh rithe, ann am Beurla, ’an Gearmailt, no ’am Frangais. Bruidhnidh i cho math ri duine ’sam bith, agus tha feadhainn a chunnaic i ag innse dhomh gu ’m bheil i ’na boirionnach fuathasach toilicht’ anns gach doigh.

Tha Dia math. Ma dhuineas E bealach, fosglaidh E bealach eile.

UILLEAM IAIN OIG.
Thorburn ,an t-8 là dhe’ n earrach, 1898.

SGEULACHDAN ARABIANACH.

VII. —SINDBAD AN SEOLADAIR.

CAIB. V.

Dh’ iomair sinn cho math ’s a b’ urrainn sinn, agus an ùine ghoirid chaidh sinn cho fad o thir ’s nach ruigeadh na famhairean oirnn. Ach ged a fhuair sinn as o na famhairean, bha sinn ann an cunnart a bhith air ar bathadh a h-uile mionaid; oir eadar ainneart nan tonn agus a ghaoth laidir a dh’ eirich anns an am, bha ’n rath air a tilgeadh a null ’s a nall, agus bha ar diol againn greimeachadh ris. Bha sinn fad latha ’s oidhche anns an t-suicheachadh thruagh so. Mu dheireadh chuir an sruth ’s a ghaoth sinn gu cladach eilean, agus bha sinn gle aoibhneach an uair a fhuair sinn air tir ann. Fhuair sinn am pailteas de mheasan anns an eilean, agus thug so misneach agus neart dhuinn.

An uair a thainig am feasgar, chaidil sinn air bruaich a chladaich. Ach dhuisgeadh sinn leis an fhuaim a bha nathair a’ deanamh. Bha an nathair so cho fada ri craobh-phailme, agus an uair a bha i ’snaigeadh, bha na lannan a bh’ oirre a’ deanamh fuaim a chuireadh eagal air duine. Mu ’n do tharr sinn sealtainn ugainn no uainn, rug i air fear dhe mo chompanaich, agus a dh’ aindeoin na spairn agus na glaodhaich a bha e ’deanamh, chum i greim air. Ged a theich mi fhein agus mo chompanach astar math air falbh, bha sinn a’ cluinntinn an fhuaim a bh’ aig na cnamhan aige an uair a bha i ’ga chagnadh.

Air an ath latha chunnaic sinn an nathair a’ tighinn an rathad a bha sinn. “O chruitheachd,’ arsa mise, “nach sinn a th’ anns a’ chunnart! Bha sinn an de a’ deanamh gairdeachas a chionn gun deachaidh sinn as o ’n fhamhair, agus o’n ghabhadh anns an robh sinn air an fhairge, ach tha sinn a nis air tuiteam ann an cunnart moran na ’s mo na na cunnartan anns an robh sinn.”

An uair a bha sinn a’ coiseachd mu ’n cuairt, chunnaic sinn craobh mhor, agus shuidhich sinn gu’n cuireamaid seachad an oidhche innte, a chum nach fhaigheadh an nathair greim oirnn. Dh’ ith sinn na thainig ruinn dhe na measan a chruinnich sinn, agus dhirich sinn suas do ’n chraoibh cho ard ’s a b’ urrainn duinn. Ann an co-thrath na h-oidhche thainig an nathair gu bonn na craoibhe, agus srann eagallach aice. Dhirich i suas ris a chraoibh, agus thug i leatha mo chompanach, agus dh’ ith i e.

Dh’ fhan mise ann am fior bharr na craoibhe gus an d’ thaìnig an latha. An sin thainig mi ’nuas, agus bha mi na bu choltaiche ri duine marbh na ri duine beo, oir bha mi an duil gu’n tachradh a’ cheart ni dhomh ’s a thachair do m’ dhithis chompanach. Bha leithid de dh’ uamhas orm ’s gu’n do smuainich mi gu’m b’ fhearr dhomh mi fhein a bhathadh. Ach bha leithid de cheangal agam ri mo bheatha ’s nach do gheill mi do ’n bhuaireadh so. Chuir mi romham gu’m fagainn mi fhein ann an lamhan Dhe gus an cuireadh e crioch air mo bheatha mar a chitheadh e iomchuidh.

Gun dail sam bith thoisich mi ri cruinneachadh meanglain chraobh is dhrisean ’s a h-uile ni eile a gheibhinn, agus rinn mi cro timchioll na craoibhe gus an nathair a chumail uam. Cheangail mi am fiodh so ris na meanglain, agus an uair a shaoil mi gu’n robh a’ chro laidir gu leor gus an nathair a chumail uam, chaidh mi steach innte. Cha robh agam de dh’ aobhar toileachaidh ach gu ’n d’ rinn mi gach ni a ghabhadh deanamh a chum mo bheatha dhion o’n uile-bheist.

An uair a thainig am feasgar, thainig an nathair mar a b’ abhaist dhi, agus chaidh i timchioll na craoibhe an duil gu’m faigheadh i cothrom air m’ itheadh; ach an uair a chunnaic i nach robh cothrom aice air faighinn ’nam choir, stad i ’g am fheitheamh mar gu’m biodh cat a’ feitheamh luchann. An uair a shoilleirich an latha, dh’ fhalbh i; ach cha bu dana leam falbh as an aite ’s an robh mi gus an d’ eirich a’ ghrian.

Bha mi gle sgith an deigh na fhuair mi de dhragh ’s de shaothair a’ deanamh aite tearmuinn dhomh fhein an latha roimhe sid; agus a bharrachd air sin, bha mi gun norradh cadail fad na h-oidhche, agus bha ’m faileadh breun a bha bhar na h-analach aig an nathair an impis mo thachdadh. Aig an am b’ fhearr leam a bhith marbh na bhith beo. Thainig mi ’nuas as a’ chraoibh, agus o nach robh a chuimhne bu lugha agam gu’n d’ earb mi mi-fhein an latha roimhe so ri curam agus ri freasdal Dhe, ruith mi thun a chladaich gus mi-fhein a thilgeadh an comhair mo chinn a mach air a mhuir. Ach ghabh Dia truas dhiom, agus direach an uair a bha mi ’dol g’ am bhathadh fhein, thug mi an aire gu ’n robh long a’ seoladh seachad dluth air an eilean. Thoisich mi ri glaodhaich cho cruaidh ’s a b’ urrainn mi, agus ri smeideadh le mo cheann-aodach, feuch an tugadh iad an aire dhomh. Gu fortanach chual’ iad mo ghlaodhaich, agus chuir an sgiobair bata g’ am iarraidh.

Cha bu luaithe ’chaidh mi air bord na chruinnich na marsantan agus na seoladairean mu ’n cuairt orm a dh’ fheorach dhiom cia mar a thachair dhomh a bhi air an eilean fhasail ud. An uair a dh’ innis mi dhaibh a h-uile car mar a dh’ eirich dhomh, thuirt an fheadhainn bu shine dhiubh rium, gu ’n cual’ iad iomradh air na famhairean a a bha fuireach anns an eilean, agus gu ’m biodh iad ag itheadh nan daoine; agus gu ’m bu cho math leotha an itheadh amh ri ’n itheadh air an rostadh. Thuirt iad mar an ceudna gu’n cual’ iad gu’n robh moran nathraichean air an eilean, agus gu’m biodh iad ’g am falach fhein air an latha, agus a’ tighinn a mach as na tuill air an oidhche.

Bha gach aon a bh’ air bord gle thoilichte gu’n d’ fhuair mi as na cunnartan lionmhor ’s an robh mi. Thugadh dhomh am biadh a b’ fhearr a bh’ air bord, agus an uair a chunnaic an sgiobair gu’n robh an t-aodach a bh’ orm air a dhol ’na luideagan, thug e dhomh deise mhath dhe na bh’ aige fhein.

Bha sinn greis mhath air muir, agus thaghail sinn ann an caochladh eileanan. Mu dheireadh chaidh sinn air tir ann an eilean do ’m b’ ainm Salabat. Cha bu luaithe dh’ acraich sinn na thoisich na marsantan ri cur a bhathair a chur gu tir gus a reic, no malairt a dheanamh leis.

Anns an am thainig an sgiobair far an robh mi, agus thuirt e, “A bhrathair, tha bathar agam air bord a bhuineas do mharsanta a bha aon uair a seoladh comhladh rium air an luing so. Agus o nach ’eil e beo, tha mhiann orm a reic a chum gu’n toir mi na gheibh mi air a shon do na cairdean a’s dluithe a bh’ aige, an uair a gheibh mi fios co iad.”

Bha ’m bathar a bha e ’g ainmeachadh ’na thorr faisg oirnn, agus an uair a chomh-

(Air a leantuinn air taobh 262.)

---

[260]

[Vol . 6. No. 33. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ’Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI. 11 FEBRUARAIDH 1898.

Litir a Ontario.

FHIR-DEASACHAIDH: —Tha na seann daoine ag radh gur e a cheud da sheachdain de Februaraidh agus an da sheachdain mu dheireadh de Ianuaraidh mios nam faoileach. Tha mi cinnteach gur e fuachd mor a tha am facal “faoileach” a ciallachadh, agus ma ’s è cha’n eil an droch ainm air idir. Bha fuachd mor againn an so o chionn da sheachdain air ais. Bha anthermometera leigeil ris gu’n robh an reothadh cho mor ’s gu’n robh e 15° fozero, agus tha an sneachda gle dhomhainn; tha na roidean a fas gu math àrd ann an corra àite.

Cha-n eil naigheachdan mor sam bith agam air an àm so, agus ma dh’ fhaoidte gu bheil sin cho math. Bha mi a leughadh litir “Mhurachaidh” —chuir e fein “Cam” ri ainm ach fàgaidh mise sin as; bha e toirt seachad Beurla an da dhuine choir a choinnich a cheile. Chuir sud am chuimhne sgeul beag a chuala mi air da dhuine choir a bha againn an so còrr agus da fhichead bliadhna air ais, da ’m b’ ainm Eobhan Mor agus Iain Mor. Bha daoine an uair sin na b’ fhearr gu tighinn a dh’ amharc a cheile na tha iad a nis. Thainig Eobhan aon mhaduinn bhoidheach anns an earrach a dh’ amharc Iain, mar gu tric a thainig e. Chuir iad failte chridheil air a cheile an toiseach anns a Ghailig, agus an sin thoisich iad air a cheile fhiosrachadh anns a Bheurla. ’Se Iain a labhair ’sa Bheurla ’n toiseach: —“What’s news Hooey, ”ars’ Iain, “Big news, ”ars’ Eobhan, “Ay, ay, ”ars Iain, “what is they be? ”agus mar sin sios. ’Nan deanadh a h-uile aon aig a bheil beagan Gailig feum di mar a rinn na seann daoine so de’n Bheurla bhiodh barrachd Gailig ann ’s a th’ ann, agus air an laimh eile ’nam biodh na seann daoine toileach air Beurla ionnsachadh bha cothrom gu leor aca air sin a dheanamh—gabhadh iad mo leisgeul, tha iad cho eagallach air facail Bheurla a chluinntinn na labhairt ’s gu bheil iad a toirt orra fein a chreidsinn nach gabhadh Beurla cur nan ceann idir. Cha’n eil e dol a mhilleadh Gailig duine Beurla ’bhi aige ’s cha mho a mhilleas moran Gailig a Bheurla. Their mi so: cummadh duine suas a chanain fein air tus, oir cha’n eil cànain ann cho blasda ri cainnt ar màthar.

Ma dh’ fhaoidte gu’n dubhairt mi tuilleadh ’s a choir, agus sguiridh mi an tràs’. Cluinnidh tu bhuam gun dàil a ris ma bhios mi gu math. Beannachd leat. Is mi do charaid,

IAIN MACILLEASBUIG.
Priceville ,3, 2, ’98.

Chaidh ionnsuidh a thoirt air am banca robaigeadh ann an Sidni tuath a sheachdain gus an dé. Thainig duine stigh beagan roimh shia uairean feasgar ’nuair nach robh a stigh ach an cleireach, W. S. Domhnullach, agus chaidh e stigh do’n rùm anns an robh an t-airgead an gleidheadh. Ghabh an cleireach a stigh ’na dheigh feuch co e, agus thachair e air a tigh’nn a mach ’s am bocsa ’san robh an t-airgead aige fo achlais. Ghabh an cléireach an sàs ann agus ged a fhuair e droch bhuille a chaidh faisg air a chur ann an laigse, chuir e ’n teicheadh air an robair, a fàgail an airgid as a dheigh. Cha d’ fhuaireadh sgeul air fhathast. Bha mu shia mile dolair anns a bhocsa.

Tha cuideachd a ghuail an deigh òrdugh a thoirt Meinn Victoria a dhùnadh, agus tha e coltach air an turas so nach eil a dhol uaithe aice. Ach tha iad ag radh gu bheil iad a dol a dh’ fhosgladh mèinn ùr mu mhile bho’n t-seana mhèinn, agus a dol a thogail rathad-iaruinn uaipe dh’ ionnsuidh an rathaid a tha eadar Sidni agus Louisburg. Tha fossladh na mèinn’ ùire dol a chosg $75 ,000 dhaibh, agus ’nuair a bhios i sin air obair bidh timeannan na’s fhearr aig mèinneadaireanVictoriana bh’ aca riamh roimhe. Tha sinn an dòchas gu bheil so fior.

Tha fios a tighean á Guatemala, gu robh fear-riaghlaidh na dùthcha sin, an Seanalair Barrios, air a mhort o chionn ghoirid. Tha Guatemala air aon de dh’ àireamh de rioghachdan beaga a tha ann an America Mheadhonach, rioghachdan anns am bheil an sluagh an còmhnuidh an-fhoiseil agus doirbh an cumail aig sith.

Tha an càs aigEmile Zolaa dol air adhart ann amParisair an t-seachdain so. Gu ruige so cha d’ fhuaireadh moran soluis air càs Dhreyfus. Tha an sluagh, eadhon na fir-lagha, gle mhi-riaghailteach mu thigh na cùrtach, agus cha’n eil fhios cuin a dh’ fhaodas iad bristeadh a mach.

AigHighland ,faisg air Moncton, N. B., bha seana bhean, bean Uilleam Gharland, air a losgadh gu bàs a sheachdain gus a bhòn-raoir. Chaidh lampa na teine, agus ghreimich an lasair air a cuid aodaich-se. Bha i-fhein ’s a fear-pòsda a fuireach leotha fhéin.

BATHAR MATH SAOR.

Am bheil Deise, Cota, Cot’ -uachdair, Currachd, Brogan, Rubbers ,no ni sam bith dhe ’n t-seorsa sin a dhith ort? Ma tha ruig
TORMAD DOMHNULLACH.

’S ann aige tha ’m bathar a’s fhearr ’s a’s saoire tha ’sa bhaile, agus ma theid thu dh’ an stor aig’ aon uair, theid thu ann a rithist.
Na leig so as do Chuimhe.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

H. D. Mac Ille-Mhaoil,
Stewartdale , C. B.
Cloth,Drogaid, agus Plaideachan “Eureka.”
Mu dheich air fhichead seorsa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a gabhail an coinneamh Aodaich.
Ma tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige neo sgriobh uige.

C . H. HARRINGTON & CO.
Flur, Min, Ti agus Siucar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
Soithichean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botainnean, Rubbersagus Caiseart de gach seorsa
’GAN CREIC SAOR.

---

[261]

[Vol . 6. No. 33. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Tha seachd ceud deug àite anns am bheilear a tiormachadh agus a sailleadh éisg ann an Nobha Scotia ’s an Ceap Breatunn, agus tha mu cheithir mìle duine a’ faotainn obair annta.

Tha dùil ri àireamh mhor de thuathanaich Dhakota a dhol air imrich do ’n Iar-Thuath air an earrach s’a tighinn. Tha cuid dhiubh ann an Ottawa an dràsda a’ deanamh còrdadh ris an Riaghladh a thaobh fearainn air am bheil iad air son suidheachadh.

B’e $832 ,240 an teachd a steach a bh’ aig Riaghladh Nobha Scotia air a bhliadhna s’a chaidh, agus b’e $853 ,968 an t-suim a chosgadh fad na bliadhna. Chaidh a’ mhor-roinn mar sin $21 ,728 anns na fiachan, ach theagamh gu ’n deanar sin suas air a bhliadhna so. Cha ’n eil an t-suim ud air a meas gle mhor leothasan a tha eòlach air cùisean-riaghlaidh.

Thatelegraphair a h-ùr-fhosgladh eadar Halifacs agus eileanJamaica, anns na h-Innsean an Iar. Roimhe so cha robh dòigh air “fios-dealain” a chur do ’n eilean sin ach troimh na Stàitean, ach tha ’ntelegraphùr so a’ ruith troimh ’n chuan, agus gun a dol an còir fearainn sam bith nach buin do Bhreatuinn. An ùine ghoirid bidh i ruigheachd gach aon de na h-eileanan eile.

An taobh a stigh de naodh miosan, chaill Domhnull Mac Leòid, Kempt Head,air an Eilean Mhor, dithis mhac, fear dhiubh air dòigh gle mhuladach. DeireadhApril, an uiridh, chaochail a mhac Domhnull anns anTransvaal, an ceann a deasAfrica, anns an ochdamh bliadhna deug air fhichead de ’aois. Air an treas latha deug dhe ’n mhios s’a chaidh bha mac eile dha, Iain, air a mharbhadh ann an mèinn anAnaconda, amMontana. Bha sianar eile air an dùnadh a stigh ’sa mhèinn leis an spraidheadh a dh’ aobharaich a bhàs-san, ach fhuaireadh g’ an ionnsuidh an àm gus an sàbhaladh.

Tha exhibition ri bhi ann a Halifacs am bliadhna rithist, ann an deireadhSeptember, aig am bi sia mile deug dolair air a thoirt seachad mar dhuaisean. Cha robh a mhor chuid de mhuinntir na dùthcha gle riaraichte leis mar a bha na duaisean air am buileachadh an uiridh; bha tuilleadh s’a chòir dhiubh air an roinn air nithean nach eil a chum moran feuma do ’n dùthaich. Cha robh ach fior bheagan airgeid air a thoirt seachad mar dhuaisean air son éisg, ged is ann air an iasgach a tha moran de mhuinntir na mor-roinne a’ deanamh am beòthachd; ach tha sinn a tuigsinn gu bheil barrachd dhuaisean ri bhi air an toirt seachad air son éisg am bliadhna. Faodar a thaing sin a thoirt do ’n Onarach Uilleam Ros, a chuir gu làidir an aghaidh an dearmaid a rinneadh air an iasgach aigexhibitionna bliadhna ’n uiridh.

O chionn àireamh bhliadhnaichean air ais, chaidh tòiseachadh air rathad-iaruinn a thogail tarsuinn an amhaich chaol fhearainn a tha eadarBay Verteagus amBay of Funday,air am biodh soithichean air an giùlan cruinn cothrom as an darna uisge dh’ ionnsuidh an uisge eile, astar tri mile deug. Bhatar a’ deanamh a mach gu ’m biodh e ’na dheisealachd mhor do shoithichean faotainn tarsuinn mar sin, seach mar a th’ aca ri dheanamh an dràsda, seòladh timchioll Nobha Scotia. Chaidh moran obrach a dheanamh air an rathad sin, ngus chosgadh roinn mhath airgeid ris, ach o chionn dha no tri bhliadhnaichean air ais chaidh stad air. Fhuair a’ chuideachd a bha ’ga chur air adhart tuilleadh ùine air son an obair a chriochnachadh o àm gu àm, ach am bliadhna dhiùlt an t-Ard-Riaghladh an còir dàil a chur anns a’ ghnothuch, agus tha ’n obair uime sin, ri bhi air a tréigsinn gu buileach.

Tha ’n Caraghus a tòiseachadh air an treas latha fichead dhe n mhios so. ’S e ’n latha sin Di-ciaduin na Luathainn. Tha Di-dònaich na Caisge a tighinn am bliadhna air an deicheamh latha do dh’ April.

Bha an sneachda na chitheachan mora air sràidean a bhaile, an deigh stoirme na seachdain s’a chaidh. Chaidh daoine chur a dh’ obair toiseach na seachdain so ’ga chothromachadh, ach tha na h-uirid dhe ann ’s gu bheil na ròidean gle dhona, lan chnocan us lagan.

Tha muinntirOntariogu bhi taghadh pàrlamaid ùr air a’ cheud latha dhe ’n Mhàrt. Tha iadsan a th’ anns an dreuchd aig an àm so gu math na ’s laige na b’ àbhaist dhaibh a bhi a thaobh SirOliver Mowata bhi ’g an dith, agus mar sin tha e doirbh a dheanamh a mach ciamar a theid dhaibh.

Bha còrr us da cheud ’s da mhuillean air fhichead dolair ( $222 ,000,000) aig muinntir Chanada anns na bancaichean-cùmhnaidh toiseach na bliadhna so. Tha sin coig muilleanan fichead a bharrachd air na bha ’s na bancaichean toiseach aa bliadhna ’n uiridh. Agus ’s ann a sior dhol am meud a tha ’n t-suim. Tha so ’na chomharradh gu bheil cùisean a’ soirbheachadh gu math leis an t-sluagh. Cha robh an soirbheachadh cho mor anns a’ chuid an ear dhe ’n dùthaich, ach tha dòchas againn gu bheil latha na h-earainn sin a nise gle fhaisg air laimh.

Tha ’n t-Ard-Riaghladh an dùil leth-cheud mile dolair a chur air leth am bliadhna air son ionnsachadh-airm a thoirt do iasgairean nam mor-roinnean iseal. Tha iadsan a gheibh ionnsachadh mar sin ri bhi deiseil gu dhol do ’n arm-mhara Bhreatunnach uair sam bith a chuirear feum orra. Tha làn àm aig Canada ni-eigin a dheanamh air son i-fhéin a dhion o naimhdean. Riamh roimhe so bha Breatunn ’ga dion—air a mhuir co-dhiu—gu saor agus a nasguidh. Ach tha Canada a nise ’na dùthaich mhor, làidir i-fhéin, agus is còir dhi oidhearp a thoirt air an dùthaich mhàthaireil a chuideachadh.

Dh’ fhosgail ard-phàrlamaid Chanada ann an Ottawa a sheachdain gus an dé. Bha àireamh mhor cruinn ag éisdeachd ris an Oraid o’n Chathair, barrachd mor ’sa b’ àbhaist a bhi ann bliadhnaichean eile. Anns an Oraid tha iomradh air a thoirt air an t-soirbheachad a tha ’n dùthaich a mealtuinn. Thatar a’ gealltuinn caochladh nithean; am measg chàch tha rathad-iaruinn ri bhi air fhosgladh ’dh’ ionnsuidh a Chlondaic air am faigh daoine falbh us tighinn gun a dhol bhar fonn Chanada, ni a bhios ’na bhuanachd mhor do ’n dùthaich. Thatar mar an ceudna dol a thoirt cothrom do ’n t-sluagh innse an àill leotha reic agus ceannachd deoch làidir a bhacadh. Feuchaidh sinn o àm gu àm ri iomradh a thoirt air na nithean a s cudthromaiche bhios a dol air adhart anns a phàrlamaid.

LEIGHEAS BUAN.

Sgriobh an t-Urr. Hy . Carter, Maddock, Springfield, P. E. I. ,mar a leanas, ann an Iun, 1895:— “Cha’n urrainn do m’ mhnaoi labhairt tuilleadh us math mu K. D. C. an deigh na rinn e air a son. Dh’ fhuiling i le droch stamaig, agus bha i ann am pian mor, cho mor ’s nach b’ urrainn dhi a cuid aodaich a chumail uimpe, agus smaoinich mi gu ’m faighinn K. D. C. dhi. Cha robh turas a ghabhadh i e nach robh e ’deanamh feum dhi, agus fada mu ’n do chuir i crioch air da bhotull bha i air a leigheas, agus theid aice nis air rud sam bith ithe.”

Tha an litir so a nochdadh an éifeachd a th’ ann an K. D. C. agus tha ’n té a leanas ag innse gu bheil an leigheas buan. SgriobhMr . CarterIulaidh 31, 1895, còrr us bliadhna ’n deigh so, “Chuir mi roimhe so litir uguibh ag innse mar a leighis K. D. C. mo bhean. Tha i fhathast slàn, ’s gu’n a seann eucail a cur dragh sam bith oirre.” Sibhse tha tinn feuchaibh e. ThaK . D. C. Pillsanabarrach math air son tinneasan cuim.

BATHAR UR.
Moran de Churaicean Geamhraidh, eadar 10c. us $5 .00.
Brogan matha saor.
Ti mhath mar a b’ abhaist.
Beagan de Cheannachd Thioram.
Olla 25c. an galan; 5 galain air $1 .00.
NIALL DOMHNULLACH,
BADDECK , - - C. B.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.

BADDECK , - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh.Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh amBoston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

---

[262]

[Vol . 6. No. 33. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 259.)

arraich e ’mach dhomh e, thuirt e, “Reic thusa e cho math ’s theid agad air, agus paighidh mise thu air son do shaoithreach.” Thug, mi taing dha air son gu’n d’ thug e dhomh cothrom air a bhith ’g obair, oir bu bheag orm a bhith ’nam thamh.

Chuir an cleireach a bh’ air bord sios aireamh nam pocannan bathair, agus ainm gach fir do ’m buineadh iad ’na leabhar: agus an uair a dh’ fheoraich e dhe ’n sgiobair co ’n t-ainm a bh’ air an fhear do ’m buineadh am bathar a bha mise gus a reic, thuirt e, “Buinidh, e do Shindbad, an Seoladair.”

An uair a chuala mi bhith ’g am ainmeachadh ghabh mi ioghnadh gu leor: agus an uair a ghabh mi beachd air an sgiobair gu math, dh’ aithnich mi gur e dh’ fhag ’n am chadal air an eilean mi. Ach o ’n a thainig atharrachadh mor air o’n chunnaic mi mu dheireadh e, cha do shaoil mi an toiseach gur e bh’ ann.

Ach o ’n a bha esan a’ smaointean gu ’n robh mi marbh, cha robh ioghnadh sam bith orm ged nach d’ aithnich e mi.

“Ach, a sgiobair,” arsa mise, “an e Sindbad a b’ ainm do ’n duine do ’m buineadh am bathar so?”

“Is e,” ars’ esan, “thainig e a Bagdad, agus chaidh e air bord comhladh rium ann am Balsora. Air latha araidh an uair a chaidh sinn gu tir ann an eilean a dh’ iarraidh uisge, dh’ fhag sinn gun fhios dhuinn anns an eilean e. Cha d’ thug mise no na marsantan a bh’ air bord an aire gu’n robh e ’g ar dith gus an robh sinn air seoladh greis mhath air falbh o ’n eilean. O ’n a bha soirbheas laidir ’n ar deigh cha robh e comasach dhomh tilleadh g’ a iarraidh.”

“Bha thu ’smaointean gu ’n robh e marbh gun teagamh,” arsa mise.

“Bha gu dearbh,” ars’ esan.

“Cha ’n eil e marbh idir, a sgiobair,” arsa mise; “seall ormsa, agus faodaidh tu aithneachadh gur e miseSindbada dh’ fhag thu air an eilean fhasail ud. Thuit mi ’n am chadal ri taobh aimhne beagan an deigh dhuinn a dhol air tir, agus an uair a dhuisg mi bha ’n long gu bhith as mo shealladh.”

An uair a bha ’n sgiobair greis a beachdachadh orm dh’ aithnich e mi, agus an uair a ghlac e mi ’na ghairdeanan, thuirt e, “Moladh do Dhia air son gu’n do ghabh e ’na fhreasdal curam dhiot ged do dhichuimhnich mise thu. Tha do chuid bathair an sid. Ghabh mise curam dheth cho math ’s a b’ urrainn dhomh, agus rinn mi malairt leis anns gach baile-puirt anns an robh mi. Tha mi ’g a libhrigeadh dhut comhladh ris na bhuanaich mi leis a’ mhalairt.”

Ghabh mi am bathar uaithe, agus thug mi mi mile taing dha air son a dhragha ’s a churaim.

Sheol sinn a Salabat gu ruige eilean far an do cheannaich mi spiosradh dhe gach seorsa.

Chunnaic sinn iomadh ni iongantach anns an eilean so; ach cha ’n ’eil aobhar dhomh a bhith ’g an ainmeachadh.

Gu sgeula goirid a dheanamh dheth, an deigh na h-uine fhada a bha mi air falbh, rainig sinn Balsora mu dheireadh, agus as a sin thainig mi gu ruige Bagdad: agus bha mo shaibhreas cho mor ’s gur gann a rachadh agam air a chunntas. Thug mi suim mhor do na bochdan, agus cheannaich mi oighreachd mhor fhearainn.”

An uair a chuir Sindbad crioch air eachdraidh an treas turuis-cuain a ghabh e, thug e ceud bonn oir eile do Hindbad, agus dh’ iarr e air tighinn an la-iar-na-mhaireach gu ’dhinnoir a chum ’s gu ’n cluinneadh e eachdraidh a cheathramh turuis a bha e air falbh.

(Ri leantuinn.)

Ruairidh Mac Leoid.

Tha sinn a’ toirt an iomraidh a leanas air a Ghaidheal chliùiteach so as an Fhianuis. Tha fhios againn gu’n taitinn i gu math ri moran d’ ar leughadairean.

Rugadh Ruairidh Mac Leòid ’s a’ bhliadhna 1821, ann an Waternish, ’s an Eilein Sgiathanach far an robh athair ’na thuathanach beag. Fhuair e an réiteachadh agoil a bha cumanta am measg cloinne aig an am ud. Chaidh àrach gu cùramach ann an eòlas air na Sgriobturan Naomha, a tha comasach air ar n-òigridh a dheanamh glic air son ùine agus air son siorruidheachd. Cha robh Ruairidh Mac Lsòid ach naoi bliadhna deug a dh’ aois, an uair a dh’ fhàg e Eilean a’ Cheò, gu cath na beatha a chur air raon an t-saoghail so. Bha e mu naoi bliadhna fichead a dh’ aois an uair a shuidhich e a champ ann am baile mòr Dhunéideann. An so ’s a’ bhliadhna 1859 thoisich e air marsantachd tì. Shoirbhich leis gu mor. Bha e ’na cheannaiche glic, deanadach. Dh’ iarr e air tus rioghachd Dhé agus a fireantachd, agus thug Dia dha gach ni eile a bha a dhith air. An 1878 ghabh Mr Mac Leòid aon d’ a mhic a steach leis ann am malairt na tì. Dh’ fhàs an obair so air an làmhan cho mor gus am bheil a nis deadh eòlas orra air feadh Albainn.

Bha Mr Mac Leòid ’n a dhuine stéidheil, diadhaidh, agus ’n a bhall tapaidh, dileas, de ’n Eaglais Shaoir. Bliadhna as deigh bliadhna, fad timchioll air fichead bliadhna, chomharraich Cleir an Eilein Sgiathanaich e gu ’bhi ’n a bhall de Ard-Sheanadh ar n-Eaglais, gu ’bhi a’ seasamh còirichean eilein a dhùthchais. Bha e fad deich bliadhna fichead ’n a fhear-dreuchd co-cheangailte ri Eaglais Shaor Chalum-cille, ann an Duneideann. Cha robh ball de ’n t-Seisein a bu dìlse do ’n choimhthional so na Mr Mac Leòid.

Air Diciadain, October13, 1897, chaidh Mr Mac Leòid gu Dailché, a dh’ fhaicinn a bhràthar, am Maidsear Mac Leòid, duine gaisgeil fialaidh, dileas, a tha ’n a dheadh phosta ’s an Eaglais Shaoir. Bha Mr Ruairidh Mac Leòid ’n a dheadh shlàinte air an latha so, agus thill e dhachaidh an àm gu bhi a lathair air an fheasgar so féin, aig a choinneamh ùrnuigh sheachduin, an Eaglais Chalum-cille. Air do ’n choinneamh a bhi air a fosgladh leis an Urr. Calum Mac-a- Linnean, dh’ iarr e air Mr Mac Leòid dol an ceann ùrnuigh. Chaidh e air ceann an dleasanais so. Rinn e ùrnuigh ro dhùrachdach, agus an sin shuidh e. Thug am ministear a mach earrann as a Bhiobull, gu facal earail a labhairt, ach cha robh ùine aige air aon lide a radh an uair a ’bha Mr Mac Leòid air a ghairm do thigh nan Iomadh Aite-comhnuidh. Shaoileadh air tùs nach robh e ach ann an laigse, agus rinneadh gach ni a b’ urrainn caoimhneas a nochdadh da. Ach b’i a chrioch a bh’ ann.

Aig coinneamh Seisean Eaglais Shaor Chalum-cille, an Duneideann, anOctober28 1897, sgriobh an Seisean mionaid mu Mhr Mac Leoid, agus as a mhionaid so a chuir an t-Seiseann thugainn, tha sinn a toirt nam briathran a leanas:—

“Ann am bàs Mhr Ruairidh Mhic Leòid, dh’ fhalbh as ar measg neach d’ an tug sinn gràdh agus urram. Rinn a bhàs bearna ’n ar measg, nach bi furasda a chàradh. Bha e ’na bhall dileas agus saoithreachail d’ ar Seisean, agus d’ ar Cùirt Dheacoin. Lion e dreuchdan na deaconschd agus na seanaireachd ’n ar measg fad deich bliadhna fichead. Re nam bliadhnachan so, fhritheil e gu dichiollach, cogaiseach, cuinneamhan nan cùirtean so. Rinn e na b’ urrainn e air son maith a choimhthionail so, agus air son aobhar Chriosd ’n ar measg.

Bha e ’n a mhac dileas do ’n Eaglais Shaoir, agus gu sònruichte do choimhthional Eaglais Shaor Chalum-cille.

Bha meas againn air mar neach a bha làn graidh. Bha an còmhnuidh criochan iomchuidh aige ’s an amharc. Cha d’ iarr e a chriochan fein. Bha e ullamh gus gach ni a a dheanamh gu cogaiseach gu onair a chuir air Criosd. Bho a fhein-fhiosrachadh farsuinn, bha e comasach air maith a dheanamh do shean agus òg. , Bha a dhiadhachd phearsanta air a stéidheachadh air smior an t-soisgeil. B’ e Criosd na h-uile agus anns na h-uile dha. Ann an Spiorad Chriosd bha e ’na charaid do ’n bhantraich agus do ’n dilleachdan.

Bha gràdh againn dha ré a bheatha, agus tha sinn ’g a ionndrain an deigh a bhàis.”

Bha Mr Mac Leòid pòsda da uair, agus dh’ fhàg e ’n a dhéigh bantrach, triuir mhac, agus triuir nighean. Tha an triuir nighean pòsda Gu dearbh ionndrainnidh coinneamhan ar n-Ard Sheanaidh an Gaidheal gleusda, deallasach, Mr Ruairidh Mac Leòid.

Aig a choinneamh a bh’ aig muinntir a’ bhaile Di-luain s’a chaidh, dh’ aontaich iad gu h-aon-ghuthach leth-cheud mile dolair a ghabhail an iasad air son làrach saor agus uisge a thoirt do chuideachd an iaruinn ma ni iad an obraichean a shuidheachadh ann an Sidni.

---

[263]

[Vol . 6. No. 33. p. 7]

Eachdraidh nan Caimbeulach.

(Air a leantuinn.)

Bha triuir mhac aig Cailean iongantach, Sir Donnachadh an t-oighre, Sir Iain d’ am bu cho-ainm Iain anfhann, bho ’n d’ thainig Caimbeulaich Inbhar-Leothair; agus an treas mac Cailean Og. Bha mac aig Cailean Og a bha làn breacadh-sianain. Thugadh Iain Riabhach mar fhar-ainm air. Theirear sliochd Iain Riabhaich ris an teaghlach a thainig a mach uaithe gus an latha ’n diugh.

Bha SIR DONNACHADH na dhuine ainmeil a thaobh a ghliocais agus a thaobh a ghaisge. Is esan a cheud fhear de ’n chinneadh a ghabh an tiodal “Earraghaidheal” da féin. B’ e an coigeamh Mac Callum Mor. Sgud e ’n ceann de thorc allda anns an Fhraing le aon bhuile de’n chlaidheamh, agus riamh uaaithe sin tha ceann an tuirc aig na Caimbeulaich mar shuaicheantas. (Tha cuid de na seanachaidhean a’ cumaìl a mach gur e ’n torc a mharbh Diarmad air Beinn-an-Tuirc an Cinntire bho a bheil an suaicheantas so aca.) Bha Sir Donnachadh agus an teaghlach rioghail gle chàirdeil ri chéile. Ghlac na Sasunnaich Seumas, oighre ’chrùin, ’s e ’na bhalachan òg air a thuras do ’n Fhraing. Chaochail Raibert III, goirid an deigh sud leis a bhristeadh-cridhe. Bha Seumas naoidh bliadhna deug na phriosanach ann a Sasuinn, agus brathair-athar, Raibert, Diùc Albani, na Thainistear air Alba, an toiseach, agus an deigh sin a mhac Murachadh, Diùc Albani. Chuir Sir Donnachadh impidh air Murchadh Diuc Alhani cur a’dh’ iarraidh an righ do Shasuinn. Rinn e sin ’s bha e air a chrùnadh mar Sheumas I anns a bhliadhna 1424. Cha do dhi-chuimhnich righ Seumas riamh do Shir Donnachadh an caoimhneas ud. Thug e stigh e do ’n Chomhairl-Dhiomhair, (Privy Council) ’s bhuilich e air mar an ceudna na dreuchdan—Ard fhear ceartais agus Fo-uachdaran air Siorrachd Earraghael. ’Nuair thainig Seumas II thun na Cathrach, sheas Earraghael gu dileas a chùl. Bhuilich an righ sin an tiodal Tighearna Caimbeul air. Bha e posda da uair; an toiseach ri nighean Raibeart Diùc Albani, bho’n robh dithis mhac aige, Gilleasbuig, an t-oighre, agus an dara mac Cailean Ghlinn-Urchaidh, priomh-athair teaghlach Bhraid-Albainn, air an toir sinn iomradh an deigh so. Phòs Sir Donnachadh an dara uair nighean Sir Iain Stiubhairt, mac neo-dhligheach a bh’ aig Righ Raibeart III. Bha mar sin fior dhlùth-chleamhnas eadar e agus an teaghlach rioghail. Bha triùir mhac aige o’n dara bean, Donnachadh, Niall, agus Alasdair. ’Se sliochd Dhonnachaidh so, a tha ’nan Ridirean air Auchinbreck, còir seasamh aig deas laimh chinn-fheadhna. Is e Alasdair priomh-athair teaghlach Lochnell. Chaochail Sir Donnachadh ’sa bhliadhna 1453, agus tha e air adhlacadh an eaglais Chillmun; eaglais sgire a thog e fhéin anns a chearn ud de ’n oighreachd. Bho ’n àm ud ’se Cillmun priomh ait’ -adhlaic teaghlaich Earraghael.

B’e GILLEASPUIG RUADH an siathamh Mac Cailean Mor. ’Se Gilleaspuig ruadh Chill-bride a theirte ris oir rugadh an Cillbride e, àit’ a tha mu dha mhile ’o Inbher-aoraidh. Tha e coltach gu’n robh e ’na dhuine ciùin, socair, oir cha’n eil moran air a radh ann an eachdraidh mu thimchioll. Bha e posda ri Ealasaid nighean Tighearna Somerville, bho ’n robh aon mhac aige, Cailean an t-oighre.

Bha CAILEAN, Iarla Earraghael, gle òg ’nuair dh’ eug ’athair. Thog brathair athar, Cailean Ghlinn-Urchaidh, e le mor chùram. Phos iad (Cailean Ghlinn-Urchaidh agus Cailean Earraghael) an dithis pheathraichean, nigheanan Iain Stiubhairt Tighearna Lathairn. Phos Caimbeulach eile an treas piuthar ’s mar sin bha Lathairn air a roinn eatorra. oir b’ e a chloinn-nighean so a b’ oighreachan air an athair. Chaidh Iain Stiubhart fhein a mhurt an Dunstabhanais le mac a pheathar, ceann-cinnidh nan Dùghallach. Rinn e ’n gniomh oillteil so an dùil gu’n glacadh e còraichean na h-oighreachd oir cha phòsadh te seach te de na ban-oighreachan e. Ach theich na h-igheanan leis na còraichean, agus an deigh sin phòs iad na Caimbeulaich mar a dh’ ainmich sinn. So mar fhuair na Caimbeulaich còir air Lathairn. Fhuair Cailean an tiodal Tighearna Lathurn agus chuir e ’n “long,” suaicheantas Lathairn, ri ’shuaicheantas fein. Rinn Seumas II Iarla dheth. B’ esan ceud Iarla Earraghael. Ri linn righ Seumas III bha iomadh gnothuch cudthromach a bhuinneadh do’n righeachd air earbsa ris. Bha e ’na ard-theachdaire righ an cùirt Eideard IV an Sasuinn, agus a ris an cùirt na Frainge. Ri linn Sheumais IV bha e anns na dreuchdan a b’ àirde fo ’n chrùn gu àm a bhàis. Chaochail e anns a bhliadhna 1493. Dh’ fhàg e dithis mhac agus seachdnar nighean. Phos te dhiu Lachlann Og MacGilleain Dhùthaird. B’e ainm nan gillean Gilleaspuig agus Tomas.

Ri leantuinn.

C’AIT AM FAIGH MI?
Saibh, Glasan, Luaidhe, Sgeinein, Lainntearan, Sguabaichean, Paipear-tearra, Paipear-tubhaidh.
Olla, Fudar, Glaine, Siosaran, Tairnean, Bucaidean, Tuaghannan.
GHEIBH AIG
C . P. MOORE,
Sidni, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear Tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Indurated Fibreware

Tha an seorsa so na ’s daoire na na bucaidean cumanta, ach ’s math is fhiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.

THE
E. B. EDDY, Co.,
LIMITED,
HULL, CANADA.

---

[264]

[Vol . 6. No. 33. p. 8]

Cabar-feidh.

Deoch-slainte chabair fèidh so
Gur h-éibhinn ’s gur h-aighearach;
Ge fada bho thir fein e,
Mhic Dhé greas g’a fhearann e;
Mo chrochadh a’s mo cheusadh,
A’s m’ éideadh mar mheala mi,
Mur àit leam thu bhi ’g éiridh
Le treun neart gach caraide!
Gur mise chunna’ sibh gu gunnach,
Ealamh, ullamh, acuinneach;
Ruith nan Rothach ’s math ’ur gnothach,
Thug sibh sothadh maidne dhoibh;
Cha deach’ Cataich air an tapadh,
Dh’ fhag an neart le eagal iad,
Ri faicinn ceann an fhéidh ort
’Nuair ’dh’ éirich do chabar ort!

B’e ’n t-amadan fear Fòluis,
’Nuair thòisich e cogadh riut;
Rothaich agus Rosaich—
Bu ghòrach na bodaich iad;
Frisealaich a’s Granndaich,
An càmpa cha stadadh iad;
’S thug Forbeisich na ’n teann-ruith,
Gu seann taigh Chuil-fhodair orr’.
Theich iad uile is cha d’ fhuirich
An treas duine ’bh’ aca-san;
An t-Iarla Catach ruith e dhachaidh—
Cha do las a dhagachan;
Mac-Aoidh nan creach gun thar e as,
’S ann dh’ éigh e ’n t-each a b’ aigeannaich.
Ri gabhal an ratreata,
’Nuair dh’ eirich do chabar ort!

’S ann an sin bha ’m fuathas
Ga ’n ruagadh thar bhealaichean,
An deas dhuinn a’s an tuath dhuinn,
Gu luath ruith roi’ d’ cheann-eideadh;
Mar sgaoth a dh’ eoin nam fuar-bheann,
A’s gruaim air a h-uile fear,
A’ tearnadh bho na sléibhtean
Gu réidhlein ’s gu cladaichean.
Dh’ eigh iad port ’s gu ’n d’ fhuair iad coit,
’S bu bheag an toirt mar thachair dhoibh;
Ciod e ’n droch rud rinn am brosnach’,
Le ’n cuid mhosg nach freagradh srad
’S a liuthad toirtear dheth na Rothaich,
’Dol air flod thar chlaigeannan?—
’S ann ghabh iad an ratreata,
’Nuair ’dh’ eirich do chabar ort!

Gu ’m faigh mi fein mo dhùrachd—
( ’Se dhùisg as mo chadal mi)
An Tì do ’n geill na dùilean,
’S da ’n ùmhlaich na h-uile ni,
Gun greas e thu gu d’ dhùthaich,
Gu h-uasal ’s gu h-urramach!
Gur tu nach leigeadh cùis,
Leis na dù-Ghaill nach buineadh dhoibh;
’S tu bheireadh clotha do luchd gnothaich,
Gun fhios co a throdadh riut;
An fhine Rothach chuir thu fodha
Ge mor leotha ’n ladornas,
Ga ’n cuir romhad le ’n ruith-choimhich,
’S am baile-nodha na shradagan,
’S na lasair anns na speuran,
’Nuair dh’ eirich do chabar ort!

Chunna mi m’a thuath thu
’S gu ’m b’uachdaran allail thu;
Bha Cataich fo do chùram,
A’s dh’ ùmhlaich na Gallaich dhut;
’S gach tì bha riut an diùmba,
’S nach dùirigeadh sealladh ort,
A’ faicinn bhi ga ’n sgiùrsadh,
Gu dùthaich nach buineadh dhoibh.
Le gasraidh fhinealt dheth do chinneadh
Nach gabh giorag eagalach;
Luchd chlogaid ’s bhiodag ’s chorcan bireach,
Cha philleadh luchd-bagairt iad;
Thig feachd Mhic Shimi ga do mhilleadh,
’S ruithidh iad gu saidealta;
’S gu ’n teach iad o chlàr t-eudainn,
’Nuair dh’ eireas do chabar ort!

Tha am brochan a’ toirt sàr dhuibh,
’S tha ’n càl a’ toirt at oirbh;
Ach ’s beag is misde ’n t-àrmunn,
’Ur sàth thoirt an nasgaidh dhuibh:
Ge mòr a thug sibh ’chàise,
Thar àiridhean Asainne,
Cha ’n fhacas cuirm a’m Fòlais,
Ge mòr bha do chearcan ann:
Caisteal biorach, nead na h-iolair’,
Coin a’s gillean gortach ann;
Cha ’n fhaicear bioran ann ri teine,
Mur ’bidh dileag bhrochain ann;
Cha ’n fhaicear mairt-fheoil ann am poit ann,
Mur bi cearc ’g a plotaigeadh;
’S ga ’n tional air an déirce,
’Nuair thréigeas gach cosgais iad.

Cha ’n eil eun ’s na speuran,
Is breine na ’n iolaire,
Cha ’n ionann idir beus d’i,
’S do dh’ fhéidh anns na firichean;—
Bi’dh iadsa moch ag eiridh,
A’ feuchainn a’ bhiolaire;
’S bi’dh is’ air sean each caoile,
Ri slaodadh a mhionaich as;
Chuir i spuir a staigh na churach,
’S thug i fhuil na spadul as,
An t-ian gun sonas ’g iarraidh donais,
Bi’dh na coin a’ sabaid rith’;
’S breun an t-isean i air iteig,
Gu ’n fhios c’àit an stadadh i,—
Mas’ olc a lean i ’h-àbhaist,
Cha b’ fhearr far na chaidil i.

Cha ’n eil eun ’san t-saoghal
R’a fhaotainn tha coltach riut,—
Cha ’n ithear do chuid sìthne—
Rinn firinn a’ mollachadh:
Ged tha ort iteag dhìreach,
Mar fhior shaighead corrannach,
’S ged thuirt iad riut am fireun,
Tha ionan an Donuis ort!
’S ioma buachaille ’th’ air fuar chnoc,
Agus cuaille bàt’ aige;
Ni guidhe bhuan do bhuntain bhuath,
’S a bhuaileas bho do thapadh thu;
’Nuair bheir thu ruaig air feadh nan uan,
’S a bhios buaireas acrais ort,
’N uair thachras cabar féidh ort,
Gu’m feum thu bhi snasadh dha!

Tha cabar-fearna Dhòmhuill,
Mar spòrs anns an talamh s’ ac’;
Nach innseadh sibh dhomhs’ e,
’S gu ’m b’ eol domh a charachadh;
’S chuirinn fios gu h-eòlach,
Gu Seòras an caraideach,
Gur h-e Fear Dhuin-Dòmhnuill,
Le lòn chum an t-anam ris;
’Bhiasd gun mheas, gun mhiagh, gun ghliocas,
Riamh bu tric ’s an talamh s’ thu;
Dh’ òl a’s dh’ ith thu trian do d’ phiseich,
’S tu an t-isean amaideach;
Chuir na Rothaich thu air ghnothach,
’S tu an t-amhusg aineolach,
’S ged ’thug Clann-Choinnich miadh ort,
Cha b’ fhiach thu ’n treas earainn deth.

Faire! faire! shaoghail,
Gur caochlaideach carach thu;
Chunna mise Sì-phort,
Nam pìoban cruaidh, sgalanta,
Nach robh air Alb’ a dh’ aon-shluagh,
Ged shineadh Mac-Chailein ris,
Na chumadh riut ’s an eudann,
’Nuair dh’ eireadh do chabar ort!
Dh’ eireadh leat an coir ’san ceart,
Le trian do neart gu bagarach,
Na bh’ eadar Asainn, a’s fa dheas.
Gu ruig Sgalpa chraganach,
Gach fear a glacadh gunna snaip,
Claidheamh glas, no dagachan,—
Bu leat Sir Dòmhnull Shléibhte,
’N uair’ dh eireadh do chabar ort!

Dh’ eireadh leat fir Mhùideirt,
’Nuair ’ruisgte do bhrataichean,
Le ’n lannan daite dù-ghorm,
Gu ’n ciuirte da marcaich leo;
Mac-Alasdair ’s Mac-Ionmhuinn,
Le ’n cuilbheirean acuinneach;
’Nuair rachadh iad ’san iorghuill,
Gu ’m b’ ioghna mur trodadh iad:—
Bi’dh til fhathast gabhail aighear,
Ann am Brathuinn bhaidealach,
Bi’dh cinne t-athair ort a’ feitheamh,
Co ’bhrathadh bagradh ort?
Bi’dh fion ga chaitheamh feadh do thaighe,
’S uisge-beatha feadanach;
’S gur lionmhor piob ga ’n gleusadh,
’NUAIR DH’ EIREAS DO CHABAR ORT!

Tha e ri chantuinn gur h-e Tormad bàn Macleòid an Asainn a rinn “Cabar-féidh” air do na Rothaich cuairt a thoirt do dh’ Asainne a dh’ iarraidh creiche. Thainig iad ré an t-samhraidh, ’n uair a bha na boireannaich leis a’ spréidh air an àiridh, agus, a réir na sgeulachdan a th’ againne, cha ’n e ’mhàin gun d’ thug iad leo mòran cruidh, ach mar an ceudna, ìm a’s càise. Thog an gniomh so fearg Mhicleòid agus rinn e “Cabar-feidh” oir ’s ann bho Chlann Choinnich a chaidh a chreach a thoirt.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd.

NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI, - C. B.

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.