---

[265]

[Vol . 6. No. 34. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE. 18 FEBRUARAIDH. 1898. No. 34.

AFRICA.

Bha anns na linntean o chian aitean ’us rioghachdan measail, cumhachdach ’us beartach ann an ceann mu thuathAfricaagus air oir na fairge tha ’dealachadhAfrica ’s an Roinn-Eòrpa bho cheile. Co nach cuala iomradh air Carthago no Carthage ’m baile rioghail, le sgil, ’us le ghaisge, ’s leis gach euchd a rinn e fein agus an sluagh a bha m’a thimchioll. Is iad na Phenicianaich, (no mar is nos do charaid sonruichte ’tha agamsa ’radh, “An Fheinn Aisianach, ”) a leig air tus bunaitean Charthage Le ’m malairt, ’s le ’n treoir, ’us le ’n dalmachd, ’us le ’n tapaidh, rainig na Carthaiginianaich inbhe ard, laidir, fhabharach, am measg nan rioghachdan ’n an latha fein. Chuir iad an cath gle thric leis na Romanaich, agus fhuair iad iomadh buaidh air na daoine meanmach ud. Co nach eil eolach air gaisge Hannibil, ceannard comasach ’us seolta Chartage, ’chaidh do ’n Spainn agus a dh’ imich thar na cnoic chorrach, arda, na h-Alps, agus a chaidh sios air an t-slighe so le feachd mearganta, lionmhor do’n Eadailt, far an d’ fhuair e iomadh buaidh air feachd na Roimhe, gus fadheoidh an robh e ’na mhaighstir ann an dùthaich iomraiteach nan Romanach. Thainig crioch mu dheireadh air forteas aghmhor Hannibil, agus an deigh moran gleachd ’us dortadh fala, chaidh grian Charthage sios am measg neoil dhubha, ghruamach. Thuit i-fein ’s a morachd uile; agus an diugh cha ’n eil ach laraichean bochda, briste, far an robh baile eireachdail, lurach, Charthage ’togail a chinn gu duineil, proiseil, reachdmhor, ré iomadh latha’s bliadhna. Is ann air taobh mu thuathAfricatha tir na h-Eiphit, dùthaich co beartach, co urramach an iomadh doigh, agus co airidh air cliu ’s aire ri dùthaich air bith air feadh an t-saoghail. Tha sgoilearan le dichioll cliuiteach, ’us le spairn anabarrach a’ fosgladh suas a nis bailtean ’us ionmhasan, ’us sgriobhaidhean anns an Eiphit agus ann an sean dùthchannan eile, ’bha foluichte fo gainmheach an fhasaich, ’s fo lom-sgrios nan aoisean. Tha ar n-eolas an sgoil, ’us ealdhain, ’us innleachd nan sean Eiphitich, a’ fas gach là ni ’s modha. Cha ’n ann gun aobhar sonruichte ’chaidh an t-ainm, Creathall an t-Saoghail, a bhuileachadh air an Eiphit. Tha fiosrachadh againn air an Eiphit mar a bha i ann an laithean Mhaois agus nan Eabhruidheach, an uair a thainig plaighean eagalach air an tir a thug sgrios air an Eiphit agus air a daoine. Bha ’n Eiphit anns an àm ud fein, a’ sealbhachadh aite moir, cumhachdaich, anns an t-saoghal. Tha sinn a nis a’ tuigsinn gu do sgaoil i a h-ainm, ’s a feachd, ’s a malairt air gach cearna an ear ’s an iar. Thog a Pharaohan no a righrean, aitreibh miorbhuileach, (Pyramids) ,air feadh na tire airson cuimhne ’ghleidheadh orra fein agus ionad adhlacaidh seasmhach fhaotainn annta. Is e obair oillteil a chuir suas na Bior-charraighean a tha fathast a tarruing aire ’s ioghnadh gach neach a tha ’dol do ’n Eiphit. An uair a bha righrean na h-Eiphit a’ faotainn laimh an uachdair air righrean eile, b’ abhaist doibh na daoine ’chiosnaich iad a thoirt leo ann am braighdeanas. Is iad so na daoine truagha ’thog le obair chruaidh na cnoic chuimhne ’chitear gus an latha ’n diugh ann an tir na h-Eiphit. Is e sluagh ealanta, inntinneach, sgileil a bha anns na h-Eiphitich o thus an eachdraidh. Airson boidhchead, ’us maisealachd, ’us snuaidh shnaidte ghrinn, cha ’n eil air an t-saoghal aitreabh a’s àille dreach na teampull Charnaic. Tha gach duine ’chi an teampull maiseach sa ’ga mholadh gu h-anabarrach. Tha geur fhios againn a nis, do bhrigh gu d’ rinn sgoilearan tapaidh moran eolais a thrusadh, gu robh anns na h-aoisean a dh’ fhalbh ionnsachadh iongantach aig na h-Eiphitich. Is e Dealbh-sgriobhaidh, noHieroglyphics ,an ainm a tha sean doigh sgriobhaidh nan Eiphiteach a’ giulan. Is ann air mhodh neonach a fhuaradh an iuchair leis an d’ fhosgladh an dorus trid an deachaidh an Dealbh-sgriobhaidh so ’leughadh agus a thuigsinn. An uair a bha Bonapairt agus cabhlach na Frainge anns an Eiphit, far an tug Nealsan buaidh orra aig Aboucir, fhuair na Frangaich clach aig aite ris an abrar Rosetta. Air a chlaich so bha ’tri seorsachan sgriobhaidh: eadhon Dealbh-sgriobhaidh nan aoisean, sgriobhaidh na canain a bha ’n sluagh a labhairt gu bitheanta aig an àm so, agus sgriobhadh ann an Greugais. Tha clachRosetta ’nis ann an Lunnainn far am facadh mi fein i. Is e an t-aon ni a bha na tri seorsachan sgriobhaidh air a chloich ag aithris no a’ ciallachadh. Is ann do ’n t-Sasunnach Young agus do ’n Fhrangach Champollin, a bhuineas, ann an tomhas sonruichte, cliu ’us moladh airson an fheum a rinn iad gun sgios, gun airsneul de chloich Rosetta ann an solus a chuir air sgriobhaidhean aosmhor na h-Eiphit agus ann an tabhairt stiuraidh do gach sgoilear thall ’s a bhos ann an eolas fhaotainn da fein air sgriobhaidhean nan sean Eiphiteach. Bithidh tuilleadh agam r’a radh anns an ath litir mu dheibhinn na h-Eiphit agus a h-eachdraidh.

CONA.

Ag Iarraidh Soluis.

FHIR-DEASACHAIDH: —Bha mi-fhein an duil gu’n robh Gaidhlig agam agus gu’n leubhainn agus gu’n tuiginn i, ach thainig rannan ’o chionn ghoirid anns a MHAC-TALLA, air “Tuath Dhruim Albainn,” a chuir am cheo mi—gu sonruichte na sreathan so:—

’San darna ceithreimh:

“Luchd a bhreacain, ’chleachd na frithean,
Do Dhiarmaid righrean Albainn”

’Sa cheathramh ceithreamh:

“Clann an Leisdear, gum bu dual
Fo chlogad seirc cur casg air fuadh,
Ochdarthir tha ’n iuchair ’s uaisle
A dh’ fhuasgladh glasan teanntachd;

* * * * * *

Fo it, an iochd troimh ghliocas neimh”—

(Tha iad mar reul gun samhladh.)

Bhithinn fad an comain aon sam bith de leughadairean MHIC-TALLA a bheireadh soilleireachadh dhomh air na rannan so.

FOGHLUMAICH.

Bha Breatunn agus Ruisia o chionn treis a dh’ ùine a strith ri chéile feuch co aca gheibheadh an t-sochair àireamh mhuilleanan dolair a thoirt an iasad do Shina. Bha aig an dùthaich bhochd sin ri suim mhor a phàigheadh do Iapan air son cosguis a chogaidh a bh’ eatorra o chionn dha no tri bhliadhnaichean air ais; cha robh dòigh aice air an t-airgead fhaotainn ach a ghabhail an iasad, agus ge b’e dùthaich o’n gabhadh i ’n iasad e, bhiodh barrachd cumhachd aig an dùthaich sin ann an Sina ’sa bhiodh aig dùthaich sam bith eile. ’Se sin a dh’ aobharaich a chòmh-strith eadar Breatunn us Ruisia. Ach ’si ’n sgeul mu dheireadh a thainig gu bheil Sina an deigh stiall de cuid fearainn a thoirt do Iapan, agus gu bheil Iapan air son sin an deigh fiachan a chogaidh a mhathadh do Shina. Air an dòigh sin cha bhi aig Sina ri airgead a ghabhail an iasad idir.

Gheibhear anns an aireamh so earainn de dh’ Eachdraidh an t-soithich-imrich “Polly.” Dhearmaid sinn a cur ann an àireamh na seachdain s’a chaidh. Bidh an eachdraidh air a toirt gu crich anns an ath àireamh.

---

[266]

[Vol . 6. No. 34. p. 2]

SGEULACHDAN ARABIANACH.

VII. —SINDBAD AN SEOLADAIR.

CAIB. VII.

An la-iar-na-mhaireach aig an am ainmichte, thainig na h-aoidhean do ’n taigh aig Sindbad mar a dh’ iarr e orra, agus bha ’m portair ’nam measg. Ghabh iad an dinnear air an socair fhein, agus bha iad gu caoimhneil, cairdeil, comhraiteach mar bu ghnath leotha. An uair a bha ’n dinnear seachad, thoisich Sindbad ri innseadh mar a thachair dha air a’ cheathramh turus a chaidh e sheoladh.

“Ged a bha iomadh toil-inntinn agus aobhar-aoibhneis agam aig an taigh,” ars esan, “gidheadh cha robh mi fada ’fas sgith dhiubh. Dh’ eirich miann laidir ’nam inntinn gu falbh a dh’ fhaicinn tuilleadh dhe ’n t-saoghal, agus a reic ’s a cheannach—an obair anns an do chuir mi uigh. Chuir mi mo ghnothaichcan air doigh cho math ’s a b’ aithne dhomh, agus an uair a fhuair mi deas gach seorsa bathair a bha mi gus a thoirt leam, dh’ fhalbh mi air mo thurus.

Ghabh mi rathad Phersia, agus chaidh mi troimh chaochladh earrannan dhe ’n rioghachd sin. Mu dheireadh an uair a rainig mi baile-puirt araidh, chaidh mi air bord luinge maille ri marsantan eile a bha ’falbh do rioghachdan fad as, mar a bha mi fhein.

Sheol sinn, agus an deigh dhuinn taghal ann an caochladh bhailtean-puirt a bha ri cois a’ chladaich, agus ann an iomadh aon dhe na h-eileanan, thug sinn ar n-aghaidh air a’ chuan mhor.

Cha deachaidh sinn gle fhad air ar n-aghaidh an uair a thainig stoirm uamhasach oirnn. B’ fheudar do ’n sgiobair ordugh a thoirt seachad na siuil a ghrad phasgadh; agus ghnathaich e a h-uile doigh a b’ urrainn e a chum ar sabhaladh o’n chunnart mhor anns an robh sinn. Ach a dh’ aindeoin na rinn e, cha robh e ’n comas dha ’n long ’s na bh’ air bord innte a shabhaladh. Bha ’n stoirm cho laidir ’s nach d’ fhag i seol no slat ri crann. Mu dheireadh bhristear an long air na creagan; bhathar an aireamh bu mho dhe na seoladairean ’s dhe na marsantan, agus chaillear am bathar a bh’ air bord gu leir. Gu fortanach thachair dhomhsa agus do chuid eile dhe na marsantan greim fhaotainn air cliathan dhe ’n luing. Ghreimich sinn ris gu math, ged a bha na tonnan uaibhreach a’ sior bhristeadh thairis oirnn gun stad, gus an d’ thug an sruth ’s a’ ghaoth sinn a dh’ ionnsuidh eilean a bha astar math uainn.

An uair a rainig sinn an t-eilean ’s a chaidh sinn air tir, fhuair sinn measan agus uisge gu leor ann. Stad sinn fad na h-oidhche faisge air an aite anns an deachaidh sinn air tir, agus o’n a bha sinn air ar misneach a chall gu mor, cha do smaoinich sinn ciod bu choir dhuinn a dheanamh an uair a thigeadh a’ mhadainn.

Aa uair a thainig a’ mhadainn ’s a dh’ eirich a’ ghrian, choisich sinn suas o’n chladach, agus ghabh sinn air ar n-aghaidh troimh ’n eilean. Chunnaic sinn taighean fada uainn, agus ghabh sinn direach far an robh iad. Cha bu luaithe a rainig sinn na taighean na bha sinn air ar cuartachadh le aireamh mhor de dhaoine dubha. Rug iad oirnn, agus roinn iad eatorra sinn, agus thug iad leotha dhachaidh sinn do ’n taighean fhein.

Thug iad mise agus coignear de m’ chomanaich air falbh a dh’ aon aite. Thug iad oirnn suidhe, agus thug iad dhuinn luibh araidh, agus ged nach robh sinn comasach air an cainnt a thuigsinn, dh’ aithnich sinn gu ’n robh iad ag iarraidh oirnn na luibhean itheadh. Cha d’ thug mo chompanaich an aire nach robh na daoine dubha fhein ag itheadh nan luibhean idir, agus o’n a bha ’n t-acras orra, thoisich iad ri ’n itheadh le ciocras. Ach o’n a ghabh mise amhrus gu’n robh an t-olc fa-near dha na daoine dubha, cha do bhlais mi air na luibhean, agus bu mhath dhomh nach do bhlais; oir ann an uine ghoirid thug mi an aire gu ’n robh mo chompanaich a’ call am mothachaidh, agus ged a bha iad a’ bruidhinn, nach robh fhios aca ciod a bha iad ag radh.

’Na dheigh sin thug iad dhuinn rus air a dheasachadh le olla na cno-choca. O’n a chaill mo chompanaich am mothachadh, dh’ ith iad am biadh so le ciocras. Dh’ ith mise beagan dheth mar an ceudna.

Thug na daoine dubha dhuinn na luibhean an toiseach a chum ar mothachadh a thoirt uainn, air dhoigh ’s nach biodh fhios againn air a’ chrich mhuladaich a bha iad gus a chur oirnn; agus an sin thug iad dhuinn an rus gus ar deanamh reamhar; oir bha iad gus ar marbhadh ’s ar n-itheadh cho luath ’s a bhiomaid reamhar gu leor.

An uair a bha mo chompanaich reamhar gu leor dh’ ith iad iad. Ach o’n a bha mo thur agamsa, faodaidh sibh a thuigsinn, a dhaoin’ uaisle, an aite fas reamhar mar a dh’ fhas cach, gur ann a bha mi ’fas na bu chaoile a h-uile latha. O’n a bha eagal mo bheatha orm a h-uile mionaid, cha robh am biadh a’ deanamh feum sam bith dhomh. Bha mi sior dhol as a h-uile latha, agus bha feum agam air sin; oir an deigh do na daoine dubha mo chompanaich itheadh, cha do chuir iad dragh sam bith ormsa o nach robh mi reamhar gu leor.

Anns am am bha moran dhe mo thoil fhein agam; oir is gann a bha iad a’ gabhail suim sam bith dhiom. Thug so dhomh cothrom latha araidh air a dhol cho fad o na taighean aca ’s gu ’n d’ fhuair mi teicheadh air falbh gun fhios dhaibh. Ach chunnaic seann duine mi, agus ghabh e amhrus gur ann a’ teicheadh a bha mi. Ghlaodh e as mo dheigh cho ard ’s a’ b’ urrainn da; ach an aite stad, is ann a ghreas mi orm cho luath ’s a b’ urrainn domh, agus ann an uine ghoirid bha mi as a shealladh.

Aig an am cha robh duine mu ’n aite ach an seann duine. Bha cach, mar bu ghnath leotha, air falbh air astar fada o na taighean, agus bha fhios agam nach tilleadh iad dhachaidh gu feasgar anamoch. Air an aobhar sin, baa mi cinnteach nach biodh uine aca, an deigh dhaibh tilleadh dhachaidh, gu falbh air mo thoir. Ghabh mi romham gus an d’ thainig an oidhche. An uair a dh’ fhas i cho dorcha ’s nach bu leir dhomh co ’n taobh a ghabhainn, stad mi, agus ghabh mi beagan dhe ’n bhiadh a thug mi leam. Ach cho luath ’s a shoilleirich an latha, ghabh mi air aghart cho cabhagach ’s a b’ urrainn domh. Lean mi air coiseachd fad seachdain; agus bha mi ’seachnadh gach aite anns an saoilinn an robh daoine. Cha robh de bhiadh agam fad na h-uine ach na cnothan coco. Air an ochdamh latha thainig mi ann an sealladh na mara, agus chunnaic mi daoine geala, mar a bha mi fhein, agus iad a’ cruinneachadh pepeir; oir bha pailteas dheth anns an aite. Thog mo chridhe riutha, agus ghabh mi direach far an robh iad.

Cha bu luaithe thug iad an aire dhomh na thainig iad ’nam choinneamh. Dh’ fheoraich iad dhiom anns a’ cheart chainnt a bh’ agam fhein, co mi, agus co as a thainig mi. Bha aoibhneas anabarrach orm an uair a chuala mi iad a’ labhairt rium ’nam chainnt fhein. Dh’ innis mi dhaibh mar a chaidh an long a bhristeadh, agus mar a fhuair na daoine dubha greim orm

“Tha na daoine dubha sin,” ars’ iadsan, “ag itheadh nan daoine, agus cia mar a fhuair thusa as an lamhan?”

Dh’ innis mi dhaibh a’ cheart naigheachd a dh’ innis mi dhuibh fhein, agus an uair a chual’ iad i, bha ioghnadh gu leor orra.

Stad mi comhladh riutha gus an do chruinnich iad na bha dhith orra dhe ’n pheper, agus sheol mi comhladh riutha do ’n eilean as an d’ thainig iad.

Thug iad an lathair an righ mi. Bha ’n righ ’na dhuine coir, meineil, agus dh’ eisd e gu foighidneach rium fhad ’s a bha mi ’g innseadh dha a h-uile car mar a thachair dhomh o’n a dh’ fhalbh mi o’n taigh. Thug e aodach dhomh, agus dh’ ordaich e curam a ghabhail diom.

Bha moran sluaigh anns an eilean, agus bha pailteas dhe gach ni ann. Bha moran malairt ’g a dheanamh anns a’ cheanna-bhaile. Bha mi gle thoilichte faotainn dha leithid a dh’ aite an deigh a’ mi-fhortain a thainig ’nam rathad; agus o’n a bha ’n righ cho fior chaoimhneil rium, bha mi ’g am fhaireachadh fhein cho sona ’sa bha ’n latha cho fad. A dh’ aon fhacal, is mi duine cho mor air an robh de mheas aig an righ ’sa bh’ anns an rioghachd. Agus air an aobhar sin, bha h-uile duine a b’ fhearr na cheile a bh’ anns a’ chuirt agus anns a’ bhaile a’ feuchainn ri comain a chur orm. Ann an uine ghoirid bha sluagh an aite ag amharc orm mar aon dhuibh fhein.

Chunnaic mi aon ni a chuir moran ioghnaidh orm, agus b’e sin, nach robh srian no diollaid aig an righ, no aig duine eile, an

---

[267]

[Vol . 6. No. 34. p. 3]

uair a bhiodh iad a’ marcachd. Air latha araidh ’s mi ann an cuideachd an righ, ghabh mi de dhanadas bruidhinn ris m’a dheidhinn so. Thuirt e rium gu ’n robh mi ’bruidhinn ma nithean air nach cuala duine a bh’ anns an rioghachd iomradh riamh.

Gun dail sam bith chaidh mi far an robh fear-ceairde agus dh’ innis mi dha mar a dheanamh e stoc diollaid. An uair a bha ’n stoc deiseil aige, chomhdaich mi e le leather agus le bhelbet, agus dh’ fhuaigh mi an diollaid le snath oir.

’Na dheigh sin chaidh mi far an robh an gobha, agus dh’ innis mi dha mar a dheanadh e mirionach agus stirrapun. An uair a bha gach ni deiseil agus thug mi an diollaid agus an t-srian a dh’ ionnsuidh an righ, chuir mi an t-each fo lan uidheam dha. An uair a chaidh an righ a mharcachd bha e anabarrach toilichte leis an obair a rinn mi. Thug e dhomh tiodhlacan a bha anabarrach luachmhor. B’ fheudar dhomh diollaidean a dheanamh do mhaithean na cuirte, agus do cheannardan an airm mar an ceudna. Phaigh iad so uile mi gle mhath air son mo shaoithreach.

An uair a chunnaic uaislean na duthcha na diollaidean, thainig cuid dhiubh far an robh mi, agus gus an toileachadh, rinn mi diollaidean dhaibh mar an ceuhna. Choisinn an obair so cliu agus meas mor dhomh.

(Ri leantuinn.)

Mu ’n Luing-imrich “Polly” 1803.

O’N BHEURLA, LE S. A. MAC ILLE-MHAOIL

(Air a leantuinn.)

Rinn an t-Iarla còrdadh ri fear Caiptean Darby, aig an robh an long d’ am bu shuaicheantas am “Polly,” a bha roimhe sin na soitheach-cogaidh Sasunnach, agus air toiseach mios a Chéitean 1803 thog i siùil as an Oban—a taghal ann am Portrigh ’san Eilean Sgiathanach a thoirt air bòrd an t-iomlan dhe ’n luchd-imrich, agus an sin chuir i a h-aghaidh air a chuan le mu thimchioll sia ceud de luchd-turuis an taobh am mach de chuideachd na luinge fein, dhe gach aois bho ’n leanabh air guaillinn a mhàthar gu ruig an seann duine no ’bhean a bhiodh tri fichead bliadhna ’sa deich.

A measg an luchd-imrich air fad, an taobh a mach do ’n chaiptean agus do Aonghas Mac Amhlaidh a bha air a chur leis an Iarla mar lighiche a fhreasdal do na h-eilthirich, cha robh neach eile air bòrd a bha ’nam barail cho urramach ri Alasdair, fear-ionad an Iarla; ghleachd e ann an comhstri an Righ bha an Eirinn air a leon anns a’ bhlàr, agus a nis a faotainn saor-dhuais bho ’n Righ; chaidh e da uair thar a chuain air an robh iadsan aig an àm, agus chuir e seachad beagan bhliadhnaichean anns an dùthaich aineolaich gus an robh iadsan a nis air an turas: agus os cionn a h-uile rud, bha iad a creidsinn gu’n robh barail ard aig an Iarla air, d’ am b’ àbhaist dhoibh féin ùmhlachd co mor a thoirt—a bharrachd air sin bha fios gu’m bu duine e a rinn moran leughaidh agus breathnachaidh air na h-ard leabhraichean lagha; agus bha na Sgriobturan ’gan leughadh, mur ann airson buanachd dha fein, b’ ann airson puingean sònruichte ’bhi aige airson cònnspoid agus argumaid. Bha e air a radh gu’n tug e buaidh air minister ann an aon de pharaisdean Ghalloway mu’n ro òrduchadh agus ceistean cruaidh eile dhe ’n t-seòrsa sin, agus cha robh aon de luchd-ceartais Chirchubri toileach dol an ceann puingean de’n lagh Breatunnach ris an tàileir fhoghluimte so, agus bu bheag an t-ioghnadh gu ’n robh e air sealltuinn air air bòrd a’ Pholly, leis na daoine a bha moran dhiu nach deach riamh ni b’ fhaide air falbh na na bailtean margaidh a b’ fhaisge agus nach do leugh riamh ach am Biobull is Leabhar Aithghearr nan Ceist, os cionn moran. Fad a cheud che-la-deug bha ’n soirbhis gle fhàbharrach, ’s rinn an soitheach adhartas gle mhaith, agus a dlùthachadh air Bancaichean Newfoundland. Cha robh an luchd-turuis a fulang moran le tinneas-mara, agus anns a chuid bu mho bha iad ann an deadh mhisneach.

Bha àireamh de eildeirean na h-Eaglais Albannaich air bòrd, agus bhiodh iad a dol an ceann aoraidh maduinn agus feasgar; rachadh salm a sheinn agus caibidil a leughadh agus a mhineachadh le aon de na h-eildeirean no leis an Dotair MacAmhlaidh a bha aon uair na phears-eaglais anns an arm Bhreatunnach agus bhiodh beannachd air iarraidh do na bha air bòrd. Bhiodh Alasdair gle dheònach air pàirt a ghabhail anns an t-seirbheis—ach thugadh an aire air uairean nach robh a sheanachas fuathasach blasda ’nuair a bhiodh e bruidhinn ris an sgoiba—agus chum na h-àmharusan sin e bho phàirt a ghabhail anns an aoradh fholaiseach, ach bhiodh coltas gu math cràbhach air an àm seinn shalm is ùrnuigh, agus chuidich sin a mheas a sheasamh. Bha na Sgriobturan gle fhileanta air a theangaidh agus leis a chònnspoid a bhiodh aige a mhaduinn ’sa dh’ oidhche mu thimchioll an taghaidh is caochladh phuingean dhe ’n t-seòrsa sin, shaoileadh duine gur ann a bhiodh agartas aige ri bhi ann an co-choman nan naomh.

Air a choigeamh latha deug dhe ’n Cheitein chunnacas cearb fhada iosal air chumadh neòil agus car coltach ri sin ann an dath, a bha ’sineadh amach bho ’n iar-thuath gu iar-dheas; uairean rachadh e cha mhor á sealladh ’nuair a bheachdaicheadh an t-sùil air eadar tuath agus deas. Bha ’n latha gle chiùin. Bha cuid de ’n luchd-turuis air clar-uachdar na luinge a chuala na seoladairean a bruidhinn air Bancaichean Newfoundland agus mar sin mheall iad iad-féin a smaointeachadh gu robh iad gu luath a a ruighinn ceann an turuis. Rinn iad cabhag sios a dh’ innse na naigheachd thoilinntinnich d’ an càirdean. Ach cha robh an sgiobair air a mhealladh—bha priobadh gu leòr gu a leigeadh ris dhà-san nach e talamh no neul a bh’ ann ach raon mor de dheigh. Dh’ ordaich e an luchd turuis uile gu h-iosal; chaidh na siùil a sgioblachadh ’s gach ni a bha gu h-àrd a thoirt a nuas air a chlar-uachdar, agus rinn e gach ni eile a dheanamh gu h-òrdail airson sabhailteachd an t-soithich agus na bha air bord. Mu dha uair dheug bha pisean de dheigh ri am faicinn seachad air an uisge, agus mu thri uairean an ath mhaduinn cha robh ni ri fhaicinn ceithir-thiomchioll ach deigh. Bha cùram ’us eagal gu leòr air a chaiptean—na ’n éireadh stoirm bhiodh an soitheach air a bristeadh leis an deigh. Chuir e roimhe gu’n oibricheadh e cho fad ’s a b’ urrainn e a stigh anns an àite bu chòmhnarda ’bha ri fhaicinn, rud a rinn e gu seòlta. Cha deachaidh Alasdair òrdachadh sios gu iosal leis a chuid eile dhe ’n luchd-turuis agus bha e toileach gu leòr cuideachadh a dheanamh air clar-uachdar na luinge. Ach a h-uile cunnart gu robh ann cha b’ urrainn an seann nàdar cònnsachaidh a bha an Alasdair a bhi air a chumail fo chis, agas dh’ fhiach e uair no dha ri teagamh a chur ann an gliocas is eolais a chaiptean anns na h-òrdaidhean a bha e toirt do ’n sgioba. Ach ’nuair a chunnaic e ammatea toirt làmh air glas-làmh thuig e gu’m b’ fhearr a bhi umhail ’s a theanga ’chumail agus an comhnadh a b’ fhearr a b’ urrainn e a dheanamh. ’Nuair a thainig a mhaduinn ’s a bhoilsg a ghrian air gach dùn eighanntaich a bha mu ’n cuairt, bha àilleachd an t-seallaidh a dol thar cùnntais. Ged a bha na bha de dheigh mu’n cuairt orra an deigh an àile fhionnarachadh agus ionnan ’s am fiaclaibh air chrith leis cho grad ’s a dh’ atharraich an càile-nàduir, gidheadh a chuid de ’n luchd-turuis a dh’ fhuirich air clar-uachdar na luinge bha iad air an glacadh le ioghnadh cho mor ’s nach b’ urrainnear cainnt a chur air. Ach bha a mhaduinn ciùin agus bha na ’h-uile ni gu siochail, sàmhach. ’Nuair a thuiteadh meall dhe ’n deigh bhar nam bineannan a b’ àirde, ’nuair a bhiodh e air caitheamh aig a bhonn leis an uisge ’s a bhuaileadh e anns an uisge chuireadh e fras de chobhar uaithe ni a bhiodh na chuis uamhais. ’Nan aineolas agus ’nan neo-chleachdadh ris a ghnothuch a bh’ ann cha do chuir e eagal sam bith air an luchd-turuis, agus ’nuair a fhuair iad comas cainnt ’s minig a chuir iad an céill an ioghnadh, ann am Beurla ’s an Gàidhlig, mu na beanntan dealrach deighe a bha ’g an cuartachadh. Ach bha fior choltas cùram agus iomaguin ri fhaicinn ann an sealladh a chaiptean; bha e geur-mhothachail air a chunnart anns an robh an soitheach ’s na bha air bòrd, do bhrigh ’s gu’n robh sabhaladh gle gle chaol aige na leithid eile de chunnard air turus a bha e air a chuan a tuath. Anns na beanntan loinneirach a bha e ’faicinn m’a choinneamh anns an robh an luchd-turuis simplidh a gabhail urad toileachaidh is ioghnaidh, ’cha robh aige-san reusan gàirdeachas sam bith,

(Air a leantuinn air taobh 270.)

---

[268]

[Vol . 6. No. 34. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, 18 FEBRUARAIDH 1898.

As an Acarsaid Shona.

FHIR-DEASACHAIDH:— ’S fhada agus cian bho’n a bha dùil agam sgriobhadh thugaibh ach leis a h-uile trioblaid ’s mi-shonas a bha cumail mo chinn troimhe-cheile cha do dhùraig mi riamh toiseachadh gus an diugh.

Tha mi ’sa cheud àite airson mile taing a thoirt do na Gaidheil bhlath-chridheach, uasal a tha bho sheachdain gu seachdain a cur fios ann an litrichean snasail agus an cainnt fhinealta as gach cearn d’an t-saoghal gu MAC-TALLA, mu dheidhinn treorachadh agus caithe-beatha nan Gaidheal anns gach aite ’sam bheil iad. ’S iomadh uair sin a thug e togail dha m’ chridhe ’nuair a bhithinn trom, dubhach, “’ s mi gun chairid rium am chòir” a bhith leughadh MHIC-TALLA agus a faicinn cho dileas, duineil, ’sa tha na Gaidheil a seasamh guallainn ri guallainn ann an cumail suas an cainnt mhàtharail agus a cumail air chuimhne cleachdanan ’us mileantachd an sinnsirean a bh’ air am fuadach á dùthaich nan seòd far an robh sinn uaireigein a cumail tilleadh air na lasgairean Lochlunnach no air na Romanaich gheur-bheumach; tha sinn air ar sgapadh feadh farsuinneachd an t-saoghail, anns a h-uile cearn’ air ’n do chuir duine geal riamh aghaidh; tha sinn air faondradh bho’n Tuath gus an Deas, bho’n Iar gus an Ear; ach ged a tha so mar so, tha fuil bhlàth a Ghaidheil agus cridhe farsuinn na fialachd a leantail ruinn fhathast. Tha dearbhadh air a so ’nuair a tha MAC-TALLA a glacadh a ceithir àirdean an athair na fàilte a tha na Gaidheil an diugh a’ cur air a chéile agus a tilgeadh air an ais gu ceithir rannan ruadh an t-saoghail na fàilt’ eireachdail so, anns a chanain a’s milse a chaidh riamh an clò:— “Bliadhna mhath ùr dhuibh!”

Bha uair ann agus cha’n fhada uaithe sin ’nuair a bha na Goill mhi-runach a cur air mhanadh gu robh a Ghailig gu dol bàs a thiotadh agus nach deante foighneachd fear an rathaid oirre, ach bha iad air am mealladh ’s cha duilich leam. ’Sann a tha i ’n diugh na’s beòthaile ’s na’s reachdmhoire na bha i bho chionn iomadh bliadhna. Tha luaidh is meas oirre am measg uaislean a’s maitheamh gach dùthaich Chriosdail. Tha i air a seinn gu fonnar, binn, agus air a deilbh an òrain shunndach, bhlasda, anns na Roinnean Iochdrach dhe ’n dùthaich so, ’s an Canada Ard; ann an iomadh àite air feadh nan Staitean Aonaichte, agus le moran sluaigh an Albainn ’s an Eirinn. Cha’n eil Oil-thigh an diugh a’s fhiach ainmeachadh an Ceann-a- Tuath America no anns an Roinn Eorpa aig nach eil Foghlumaiche Gaidhlig, agus tha a cliù ’sa h-ainm a dol a miad gach bliadhna.

Gu mi-fhortanach dhomh fhein cha’n eil mo chothrom air a Ghaidhlig a chleachdadh ach fad air ais bho thainig a bhliadhna so. Bho thainig mi do ’n dùthaich lom, chreagach, neo-thiorail so beagan roimh ’n Bhliadhn’ Uir far nach cluinn mi ach goil a’s goilm nan iasgairean Frangach agus sgreadail a’s godial an cuid cloinne tha mi’n impis mo chiall a chall. Ach tha mi ’n dochas gu’n gleidh mi mo chiall ma leanas MAC-TALLA agus a chairdean dileas dhomh.

’S mi bhur caraid gach latha ’chith ’s nach fhaic.

RIDIRE NAN SPLEAGH.
3 Ceud Mhios an Earraich, 1898.

Chaochail Mr. Alasdair Mac Coinnich, fear-deasachaidh anScottish Highlander,ann am baile Inbhirnis, air an darna latha fichead de ’n mhios a dh’ fhalbh. Bha e tinn faisg air tri miosan, ach gu ùine bhig roimh ’bhàs bha e-fhéin agus a chàirdean a smaoineachadh nach robh air ach tinneas air am faigheadh e ’n uachdar. Cha bu duine sean e idir: cha robh e ach leth-cheud bliadhna ’sa naodh a dh’ aois. Bu duine e a bha ’na mheadhon air moran feuma anns a Ghàidhealtachd. Rugadh e air croit ann an Gearrloch, agus le ’dhichioll ’s le thapadh fhéin dh’ obraich e air adhart gus an robh e air fear de na daoine bu mheasaile bha anns a’ Ghaidhealtachd. Rinn e obair mhor as leth ’nan croitearan; nuair a bha e ’na dhuin’ òg, agus fada ’n deigh sin, bha iad ann an suidheachadh truagh; bha iad cho bochd ’s a ghabhadh a bhith, agus gun charaid a togail an càs. Ghabh Alasdair Mac Coinnich os laimh a bhi ’na fhear-tagraidh dhaibh, agus air sàileabh a ghluasaid a thainig ri linn, chaidh leasachadh mor a dheanamh air crannchur nan daoine bochda, agus tha dùil ri moran tuilleadh a bhi air a dheanamh fhathast. Rinn Mac Coinnich ainm mor dha fhein mar fhear-sgriobhaidh. Sgriobh e moran mu chor na Gaidhealtachd agus mu litreachas nan Gaidheal, ach ’s ann mar fhear-eachdraidh nam fineachan a choisinn e cliù sònruichte mar ùghdar. Cha’n eil romhainn an còrr a radh uime aig an àm so, oir tha dùil againn gu’n dean “Cona” cunntas a thoirt d’ar leughadairean air beatha an duine ainmeil so, ach feumar a radh gu’n do chaill na Gaidheil ann an Alasdair Mac Coinnich caraid cho dileas, cho blàth-chridheach, ’s cho saothrachail as an leth ’sa bh’ aca riamh.

BATHAR MATH SAOR.

Am bheil Deise, Cota, Cot’ -uachdair, Currachd, Brogan, Rubbers, no ni sam bith dhe ’n t-seorsa sin a dhith ort? Ma tha ruig
TORMAD DOMHNULLACH.

’S ann aige tha ’m bathar a’s fhearr ’s a’s saoire tha ’sa bhaile, agus ma theid thu dh’ an stor aig’ aon uair, theid thu ann a rithist.
Na leig so as do Chuimhe.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

H. D. Mac Ille-Mhaoil,
Stewartdale , C. B.
Cloth,Drogaid, agus Plaideachan “Eureka.”
Mu dheich air fhichead seorsa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a gabhail an coinneamh Aodaich.
Ma tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige neo sgriobh uige.

C . H. HARRINGTON & CO.
Flur, Min, Ti agus Siucar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
Soithichean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botainnean, Rubbersagus Caiseart de gach seorsa
’GAN CREIC SAOR.

---

[269]

[Vol . 6. No. 34. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Tha an t-side th’ ann o chionn seachdain gle bhriagha, agus cha ’n eil ni aig daoine air an gearain iad ach na droch ròidean. Bha na faoillich air a gheamhradh so anabarrach séimh seach mar a chunnacas iad bliadhnaichean roimhe.

Tha bochduin mhor am measg nan iasgairean ann an Ingonish ’s an Acarsaid Neill, agus tha Riaghladh Nobha Scotia a’ dol a chur bidh us nithean feumail eile g’ an ionnsuidh. Tha an soitheach-smùideBrucea dol a ghiulan gach ni g’ an ionnsuidh a nasguidh.

Tha sinn a’ cur an cùnntais bho àm gu àm g’ an ionnsuidh-san a tha ann am fiachan do ’n phaipear, agus tha dùil againn gu ’n cuir gach aon a gheibh cùnntas an t-airgead ugainn gun dàil sam bith. Tha obair a’ chlo-bhualaidh anabarrach cosgail, agus feumaidh iadsan leis an àill a bhi leughadh phaipearan a bhi ullamh gus am pàigheadh.

Tha iad ag radh gu bheil an t-Ard-Riaghladh a’ dol a thoirt air na paipearan-naigheachdpostagea phaigheadh an deigh so. O chionn àireamh bhliadhnaichean bhatar ’g an giùlan a nasguidh, ach ma tha an sgeul so fior tha ’n t-sochair sin ri bhi air a thoirt uapa. Tha e doirbh gu leor paipear a chumail air adhart an dràsda, ach ma theid tuilleadh cosguis a chur orra bidh e na ’s fhior dhoirbhe.

Fhuaras o chionn ghoirid sgeula-bàis a Chaiptein Uilleam Mac Leòid a mhuinntirPoint Edward,a chaochail ann an Shanghai, anChina, air an 8mh latha de Dhesember s’a chaidh. Bha e leantuinn na mara o òige, agus dh’ fhalbh e air an turus mu dheireadh mar mhate air soitheach áSt . John, N. B. ,trath ’san earrach s’a chaidh. Beagan lathaichean mu ’n d’ rainig iad Shanghai, fhuair e droch leagadh air clàr-uachdar an t-soithich, a dh’ aobharaich tinneas dha. Thainig an tinneas sin gu caitheamh dha, agus chaochail e mar a dh’ ainmich sinn. Cha robh e ach mu leth-cheud bliadhna ’sa sia a dh’ aois.

Tha fathunn a dol mu ’n cuairt an dràsda gu bheil cuideachd ùr Shasunnach an deigh mèinn ghuail a tha ann anCow Baya cheannach, agus nach teid moran ùine seachad gus an teid a fosgladh air son a h-obrachadh. Tha sinn an dòchas gu bheil so fior, oir ma tha, bidhPort Morienair a chumail ri cheile fhathast, agus aisigear do ’n bhaile sin na timeannan matha agus an soirbheachadh a dh’ fhalbh uaithe ’nuair a dhùineadh mèinn Ghowrie. Ma theid a mhèinn so air adhart, agus gu ’m fosglar a mhèinn a tha faisg air Sidni, cha bhi na mèinneadairean cho mor an eiseamail na cuideachd a tha ’gan cumail ann an tigh na daorsa o chionn beagan bhliadhnaichean air ais.

Thatar cheana a’ bruidhinn mu thaghadh nan comhairleach anns an t-siorrachd so, ged nach eil an dleasanas sin ri dheanamh gu deireadh an fhoghair. Tha sinn duilich a bhi cluinntinn dhaoine a’ toirt iomradh airgritsagustoriesan co-cheangal ris a’ chùis. ’Se ar barail gu ’n gabh siorrachd riaghladh moran na ’s fhearr gun iomradh idir a bhi air a thoirt air na h-ainmean sin am measg an luchd-riaghlaidh no am measg an t-sluaigh. Cuireadh an sluagh a stigh daoine cearta, tuigseach, tapaidh, ge b’e taobh air am bi iad, ’s leigeadh iad leothasan a bhìos ag iarraidh a stigh a chionn gurgritsnotoriesiad a dhol mu chùl an gnothuich. Buinidh an t-siorrachd do ’n t-sluagh, agus ’s ann do ’n t-sluagh bu chòir a bhi ’ga riaghladh, ’s cha ’n ann aona chuid do nagritsno do natories .Tha sinn a’ creidsinn gu bheil na tha sinn ag radh fior, cha ’n ann a mhàin a thaobh na siorrachd so, ach a thaobh shiorrachdan eile cuideachd.

Thainig triuir dhaoine mhuinntir nan Stàitean gu Loch Ainslie o chionn seachdain ’s iad a dol a thòiseachadh air tolladh air son olla. Tha choltas air gun teid an obair air adhart, agus ma theid, thig soirbheachadh mor gu Loch Ainslie ri linn.

Tha Tom Nulty, an gill’ òg, bhatar a feuchainn ann an Cuibeic air son mort a bhràthar agus a thriùir pheathraichean, air fhaotainn ciontach, agus tha e ri bhi air a chrochadh air an 20mh latha dhe ’n t-samhradh. Rinneadh am mort ann an September s’a chaidh.

Thachair sgiorradh uamhasach feasgar Di-màirt do ’n “Mhaine,” aon de shoithichean-cogaidh nan Stàitean, a bha ann an acarsaid Havana, an Cuba. Spraigh ni-eigin air bòrd, agus a reir sgeòil chaidh an soitheach a chur as a chéile leis, agus bha a mhor-chuid dhe na bh’ oirre air am marbhadh no air an leònadh. Cha ’n eil fhios ciod a dh’ aobharaich an spraigheadh.

Tha cuideachd an iaruinn an dràsda air beulaobh pàrlamaid Nobha Scotia le “bill” ag iarraidh cumhachdan àraidh a bhi air am buileachadh orra mu ’n tòisich iad air an obair. Am measg nithean eile tha iad ag iarraidh cead a bhi reic ’sa ceannach bathair mar mharsantan, ach sin cead a tha sinn an dochas nach fhaigh iad. Cha ’n eil an t-àite anns am bheil iad gu bhi air an suidheachadh air a dheanamh follaiseach fhathast, ach cha ’n eil teagamh nach ann an Sidni.

Mar a thug sinn iomradh uair no dha roimhe, tha cuideachd dhaoine ag obair gu dichiollach ann an eilean beag air cladach an iar-dheas Nobha Scotia ’s iad an dùil gu bheil ionmhas mor airgeid am falach ann. Tha iad cheana an deigh ochd sluichd dhomhainn a chladhach, gun bonn-a- sia fhaotainn, agus tha iad a nise tòiseachadh air slochd eile chladhach. Tha moran de dhaoine gòrach anns an dùthaich a tha creidsinn gu bheil beairteas airgeid am falach an sid ’s an so, far an robh e air fhàgail leis a mharaiche ainmeil Caiptean Kid; ach ’siad na daoine so a tha ’g obair air Eilean an Daraich ’sa tha ’n deigh moran airgeid a chosg, an fheadhainn a’s gòraiche dhe ’n t-seòrsa air an cualas iomradh fhathast. Ma dh’ fhag Caiptean Kid airgead anns gach aite ’san robh daoine ’ga shireadh, ’se duine anabarrach beairteach a bh’ ann; cha deanadh muilleanan Vanderbilt airgead-pòca dha.

Iadsan a Phaigh.

Raonull Camaran, an Amhuinn a Deas, N. S.
An t-Urr. D. Camaran, Georgeville , N. S.
Iain I. Siosal, Pictou, N. S.
Iain N. Mac Leoid, Orwell ,E. P. I. $2 .00
Iain D. Mac Ille-mhaoil, Dunbheagain, Ont.
I. I. Mac Rath, Baile-Mhàrtuinn, Ont. $2 .00
Aonghas Mac Ille-mhaoil, Lagan, Ont.
Mor Nic Philip, Weymouth , Mass.
Niall Mac Neill, Boston , Mass.
D. C. Domhnullach, Birch Grove, C. B.
Donnachadh Mac Coinnich, Gut Mhira. $2 .00
Lachuinn Domhnullach, Gut Mhira.
Alasdair Dùghlach, Nyanza.
Ailein Camaran, River Dennis Centre.
A. S. Dùghlach, S . W. Margaree.
Domhnull MacPhilip , Framboise.
Aonghas Domhnullach, Boulardarie ’n Ear. 50c
Seumas Mac Isaic, Port Hood.50c
Gilleasbuig Mac Mharais, Essex. 50c
Iain Mac Fhionghain, Allt-a- Bhàillidh, N. S.
Alasdair Mac-an-t- Saoir, Bruce Tuath, Mich. 25c
Lachuinn Mac Gilleain, Bruce Tuath, Mich.
Domhnull Mac Leoid, Bad Axe, Mich.50c
Iain Mac Gill-fhaollain, Gagetown , Mich.25c
Calum Dumhnullach, Owen Dale, Mich.25c
Iain F. Mac Eachuinn, Greenleaf , Mich.25c
Domhnull Caimbeul, (eildear), Baddeck Mhor.
Eachunn G. Mac Aoidh, Bras d’Or Mor, 65c
Iain W. Domhnullach, Louisburg .35c

BATHAR UR.
Moran de Churaicean Geamhraidh, eadar 10c. us $5 .00.
Brogan matha saor.
Ti mhath mar a b’ abhaist.
Beagan de Cheannachd Thioram.
Olla 25c. an galan; 5 galain air $1 .00.
NIALL DOMHNULLACH,
BADDECK , - - C. B.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.

BADDECK , - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

---

[270]

[Vol . 6. No. 34. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 267.)

agus chuir e an-earbsa gu leor anns a chuan air a mhaduin Chéitein a bha ’n sid. Bha e smaointeachadh ’s a deanamh dheth gu’n eireadh a ghaoth mu dha uair dheug agus gu ’n cuireadh i air ghluasad am meall no ’n tòr deighe a bha ’n sid, agus bha eagal air mu’n toradh a bheireadh sin a mach do ’n luing agus do na bha air bòrd.

Ach gu fortanach cha do thiunndaidh a chùis a mach mar a bha esan a deanamh am mach. Lean an aimsir fàbharrach fad caochladh làithean, ach laidh an soitheach gun ghluasad anns na mor-roinnean deighe anns an robh i air a glasadh, agus coltas air gur ann a bhiodh i air a h-iomain calg dhireach an aghaidh a chùrsa ’bha dùil aice ’dhol. Chunnaic e gu’n robh coltas gu’m biodh turus-cuain fada agus diachuinneach aca, agus ged a bhiodh iad co fortanach agus gu’m faigheadh iad cuibhteas an deigh bha e faicinn aobhar eagail gu’n ruitheadh an t-uisge agus am biadh goirid. ’S ann a smaointich e gu’n cuireadh e air luidhesachadh maraon an luchd-turuis agus an sgioba, agus cha do dh’ fhoigheachd e cead an fhir-ionaid idir anns a ghnothuch, ni a ghabh esan gle ghoirt. ’Se an t-Iarla chuir an lòn turuis air bòrd na luinge agus an àm a bhi ris an obair sin ’se Alasdair a bha sealltuinn thairis air, agus bha e ’smaointeachadh gu’m bu chòir dha an cumhachd ceudna a bhi aige ann a bhi ’ga roinn ’s a bhiodh aig a chaiptean; ach ’se mar a bha ’chùis cha robh co-fhaireachduin rùnach sam bith eadar Alasdair agus an caiptean bho ’n oidhche a thainig an deigh a nuas orra. Cha do labhair an caiptean facal ris. Bha an luchd-turuis air an sàrachadh leis cho fadal ach ’s a bha cùisean coltach ri bhi, agus thòisich iad ri monabhur ’s ri gearain. Chunnaic Alasdair gu’n robh a choltas air gu’m faigheadh e e-fhein ann an dragh ’s an trioblaid. Cha robh so a cur moran ioghnaidh air, oir bhiodh e ’leughadh anns a Bhiobul mar a bha na h-Israelich air an iomain ’san fhàsach agus bha fhios aige cho minig ’s a bhiodh iad ag gearan an aghaidh Mhaois, an ceannard. Bha na Gaidheil chòir a bha fad na h-ùine a gabhail an fhir-ionaid mar cheannard a nis a fàs rud-eigin neo-fhoighidneach, oir bha iad a fàs gle mhi-chomhartail leis nach robh na diotan a bha air an tomhas a mach dhoibh leis an stiubhard ach gle bheag, agus bha fios aig Alasdair gle mhath gu’n tionndaidheadh iad air fhéin agus gu’n coiricheadh iad e gu follaiseach gur e bu chùis aobhair d’ an mhi-fhortan. Bha e mar an ceudna ann an gruaim ris a chaiptean, a deanamh gle bheag g’a chuideachadh, agus cha robh e idir ’na chùis fharmaid; ach air do inntinn bheòthail a bhi aige, cha robh e fada a faotuinn rathad air e-fhéin fhuasgladh as an argumaid-ribidh anns an do chuir an deigh e. Bha fios aige nach robh de chumhachd aige na bhuaileadh aon de na meallan deighe a bh’ anns an nàbuidheachd ’s a bheireadh air uisge sruthadh amach as, agus bha e a cheart cho cinnteach nach deanadh oidhirp sam bith a bheireadh esan manna no ni dhe ’n t-seòrsa sin áAmericaair an t-soirbheas chiùin a bha a réir coltais gus an tilleadh air an ais gu cùrsa na h-Eirinn. Ach ged nach oibricheadh e miorbhuilean, leugh e Lagh nan Eillthireach a rinneadh ann am Pàrlamaid Shasuinn, agus orra sin shuidhich e ’inntinn air gu’n tiunndaidheadh e an gamhlas a ghabh an luchd-turuis dha féin, air a chaiptean. Bha seòmar beag aige dha fhéin anns an luing, a dh’ òrdaich an t-Iarla dha an uair a bha an soitheach ’san Oban, agus anns an t-seòmar bheag so dhùin e e-fhéin fad da latha a meòrachadh air Laghannan nan Eillthireach, agus na Ceannairc-mhara. Bha e deanamh am mach gu robh an sgiobair a deanamh ni mi-laghail ann a bhi ’gearradh diotan an luchd-turuis goirid.

(Ri leantuinn.)

B’ FHEARR LEIS NACH D’ THAINIG E.

Ann a h-aon do na linntean a dh’ fhalbh ’nuair nach robh leabhraichean na paipeirean-naigheachd air an craobh-sgaoladh air feadh an t-saoghail mar a tha iad an diugh, ach a bha daoine ann an tomhas mor a’ freasdal na gheibheadh iad de dh’ fhiosrachadh troimh bhial-aithris; bha tuathanach a’ fuireach ann an dùthaich chéin. Bha ’n t-aite anns an d’ rugadh e ciadan mile ’stigh air an dùthaich. Co-dhiu ’bha no rach robh sgoil aige, ( ’s cha ’n eil e ro choltach gu robh), bha e tur an-fhiosrach ann an ni sam bith ma dheighinn na mara ni b’ fhaide na gu ’n cual’ e gu robh moran do’n t-saoghal fo uisge, agus gu robh soithichean ac’ airson a dhol o aite gu aite air an uisge so. Bha aig an tuathanach so air lath’ araidh ri dhol air turas; bha ’n t-astar a bh’ aige ri dhol cha fada ’s gu ’m biodh e oidhch’ air falbh o’n tigh. Fhuair e deas airson an turuis agus dh’ fhalbh e air mharcachd. Air dha ’bhi ’n deigh àireamh mhiltean a chuir seachad, chunnaic e duine ’tighinn ’na choinneamh air an robh trusgan nach fhac’ e riamh roimhe a leithid. Cha thric a chitheadh e coigreach idir air an rathad ud, ach ar leis nach fhac’ e a h-aon riamh anns an eideadh anns an robh ’m fear so. Dh’ fhailtich iad a cheile, us dh’ fhoighneachd an tuathanach dhe ’n choigreach cia as a thug e ’choiseachd? Agus thuirt e gu ’n d’ thainig e á leithid so de bhaile-puirt. “Thuig mi gu ’n d’ thainig thu fad air astar,” ars’ an tuathanach, “oir cha ’n fhaca mi a cheart sheorsa aodaich a th’ ort riamh air duine.” “Creididh mi sin,” ars’ an coigreach, “oir ’s docha nach robh seoladair riamh roimhe am mach cho fada so anns an dùthaich so.” “Ma ta, cha robh,” ars’ an tuathanach, “agus na robh fios agamsa gu robh fear dhiu ’tighinn an diugh, cha d’ fhag mi an tigh, oir bha mi o’n ’s cuimhneach leam a cluinntinn m’ an mhuir ’s ma shoithichean—moran nach robh mi ’creidsinn—agus gu dearbh na bithinn aig an tigh an nochd gheibhinn fiosrachadh bh’ uats’ a bha mi o chionn fad’ airson fhaighinn.” Neo-ar-thaing mar a robh a seoladair duilich nach robh an tuathanach aig a thigh, a chionn, cha ’n e ’mhain gu robh e aineolach ’s an dùthaich ach gu robh e fior sgith agus gle fheumach air biadh ’s air tamh. Dh’ fhoighneachd e do ’n duine cuin a’ thilleadh e, agus thuirt an tuathanach nach tilleadh e gus an ath latha; “ ’S e sin,” ars’ esan, “cha robh duil agam tilleadh ni bu luaithe na ’maireach, ach o’n a thachair thus’ orm ’s e bhios ann gu leig mi seachad a dhol air an turas air a robh mi ’doil—air nach tillinn a nochd—oir ni e ’chuis cho math uair eile. Tha gnothach agam do dh’ aite ’tha beagan mhiltean romham, ruigidh mi sin agus tillidh mi agus bidh thusa comhla rium a nochd. Cum air d’ adhart agus chi thu ’n tigh agams’ na leithid so do dh’ aite, (a seoladh dha mar a dh’ aimiseadh e air an tigh). Abair ris a bhean agam gu ’n do dh’ iarr mis’ ort taghal agus i ’thoirt do dhinnear dhuit; agus cuimhnich nach falbh thu.” Cha ruigear a leas innse gu robh an seòladair truagh barrachd ’sa bhi taingeil airson caoimhneas an duine ris. Dh’ fhalbh gach fear a rathad fein. O’n a bha fios gu math aig an tuathanach c’aite robh aige ri dhol, cha ruig sinn a leas a bhi ’gu leantuinn ni ’s fhaide, gus an aimis sinn ris a rithist. Chum an seoladair air adhart le ceum ni b’ aotraime na bh’ aige roimhe, oir bha e cho toilichte gu robh fhios aige c’aite ’n cuireadh e seachad an oidhche. Rainig e tigh an duine choir; chaidh e stigh—air freagart bean-an-taighe dha ’bhuile aig an dorus. Fhuair e ’stigh: bean-an-taighe, searbhanta—a bha na h-eideadh gu dol air turas airson a bana-mhaighstir—agus coltas duine uasal, ris an robh bean-an-taighe fuasach briodalach. Dh’ innis an seoladair do ’n mhnaoi mar a dh’ iarr a companach air. Thug i dha biadh, agus ’nuair a ghabh e e, thuirt i ris gu faodadh e nis falbh. “Thuirt ’ur companach coir rium, a bhean ghasda,” ars’ an seòladair, “mi chur seachad na h-oidhche na ’r tigh, agus ma ’s e ’ur toil e cha’n fhalbh mi ’nochd oir tha mi sgith ’s cha’n eil a dhith orm ach fasgadh an taighe. Cha do dh’ innis braidein riamh gu ’n robh fear-an-taighe a tilleadh—oir thuig e gur ann a gabhail cothrom air a neo-làthaireachd a bha ’bhean ’san duin’ -uasal, dha ’n robh i gu trang a deasachadh bidh. Bha ’n seòladair ’na thosd, ach a’ faicinn gach ni a bha tachairt. Shuidh i fein ’s an duin’ -uasal aig a bhòrd air an robh biadh fada ni b’ fhearr na fhuair an coigreach—ach cha do chuir sin ioghnadh air. Am measg gach rud a bh’ air a bhòrd bha botull de bhranndi air. Bha iad a gabhail ’s a còmhradh gu toilichte. ’Nuair a dh’ éirich a’ bhean o’n bhòrd de ’n tubaist ach a chunnaic i fear-an-taighe gus a bhi aig an tigh. A mhic a chridhe! chaidh an ceòl air feadh na fidhle—leum an duin’ a bh’ aig a bhòrd ’s

---

[271]

[Vol . 6. No. 34. p. 7]

chaidh gach ni ’fhalach. Am measg gach rud a bha ri fhalach chaidh an duin’ -uasal a chur na sheasamh ann an còrn-chlàr(cup-board)agus an dorus a dhùnadh air—agus an uair a thainig fear-an-taighe cha do chuir e umhail air dad. Chuir e fàilte as ùr air an t-seoladair agus dh’ fhoighneachd e an d’ fhuair e biadh us deoch, us thuirt an seoladair gu dearbh gu’n d’ fhuair.

“De,” ars’ a bhean, “a thug dhuit tilleadh cho luath? nach do shaoil mi nach robh thu gu tilleadh gu feasgar am màireach.” “Shaoil mi fhein sin mar an ceudna,” ars’ an duine, “ach ’nuair a thachair an duine so orm, bha mi airson gu’m bithinn oidhche ’na chuideachd agus gu’m faighinn fiosrachadh uaithe mu’n mhuir.” Bha a bhean neo-ar-thaing faoighidneach ri ’companach, agus mar an ceudna ris an t-seoladair—oir bha i gu mor na eisimeil.

Chaidh biadh a thoirt do fhear an-taighe, ach thug an seòladair fa-near nach robh e idir cho math ris an fhéisd a bh’ aig a bhean ’s aig an duin’ -uasal Cha do ghabh an seòladair sion air mu ni de na chuala na ’chuanaic e. ’Nuair a ghabh fear-an-taighe a bhiadh ’s a fhuair e e-fein air doigh shuidh e ri taobh an t-seòladair agus thòisich e ri foighneachd gach ni a b’ aithne dha fhoighneachd( ’s cha robh sin mor) mu dheighinn na mara ’s nan soithichean. Bha an seoladair ag innse dha, cho soilleir ’s a rachadh aig air, gach ceist a chuireadh e. “Nach eil,” arsa fear-an-taighe, “an cuan cho mor ’s gu ’m bi sibh uairean nach faic sibh tir air taobh seach taobh.” “ ’S tu a dh ’fhaodadh a ràdh,” ars’ an seòladair, “ ’S minig a bha sinn miosan gun ni ri fhaicinn ach an t-uisge ’s an t-athar, agus gle thric a bhiodh an ceo co tiugh ’s nach faiceamaid fad an t-soithich bhuainn.” “Agus ciamar, an ainm a fhreasdail, a bha sibh a faighinn as, mur robh fhios agaibh c’àite ’m buaileadh sibh tir?” “Bha fhios againn a cheart cho math air ar cùrsa ’s air an àite ’n robh sinn ’s a bh’ agadsa ’n diugh ’n uair a bha thu air a rathad ud shios.” “Beannaich mi! cha ghabh sin creidsinn. Nach robh sibh ni bu mhiosa na ged rachadh mise no thusa fhàgail ann am meadhon fàsaich gun tigh no duine mar mhilltean dhuinn. Na’m biodh sin sin mar-sin a bheil thu ’m beachd gu ’n rachadh agad air innse c’àit an robh thu?” “Air t-athais,” ars’ an seòladair, “fiachaidh mi ri sin a dheanamh soilleir dhuit, ged a tha e ’na ni a tha gle dhoirbh a mhineachadh o nach eil an uidheam agam. Tha uidheam ris an can sinn combaiste againn airson an cùrs’ a chumail.” “Gu de ’n nadar rud a tha ’a sin?” arsa fear-an-taighe, “cha chuala mi smid idir, riamh, mu thimchioll a leithid de rud. ’No gu de am fios a bhiodh aige-san c’àite am biodh sibh a dol?” “Faigh thusa dhòmhsa ’m pios béilleig ud thall us bheir mi oidhirp air a dhealbh a tharruinn dhuit.” Thoisich an seòladair an sin us rinn e dealbh a chombaist, agus dh’ fhiach e ri shoilleireachadh do ’n fhear eile mar a bha e ’g obrachadh ach cha robh e dol sios aig an fhear eile gu’n gabhadh a leithid a bhith. Mu dheireadh thuirt an seoladair:— “Cluinn so a dhuine, ged nach eil an so ach an dealbh aig an uidheam, gidheadh gheibhinn rudan leis.” “Seadh,” arsa fear-an-taighe, “a bheil thu smaointeachadh gu leig mi leat a bhi ’fiachainn ri amadan a dheanamh dhiom ’na m’ thigh fein; cha dean mi idir e—agus tog dhe d’ obair.” “Eisd rium,” ars’ an seoladair, us e, nam b’ fhior, a suidheachudh a chombaist, “gu ’m faic thu nach e sin a tha ’m bheachd: falbh agus fiach anns a bhocs’ ud thall agus mur faigh thu aran ann, us ni no dha eile na’s fhearr na fhuair thu air do bhiadh bheir mi suas a chùis.” Chaidh an duine gu h-agail agus dh’ fhiach e ’m bocsa, agus faighir e ’n gnothuch direach mar a thuirt an seoladair. Thug e ’n so lan chreideas do gach ni a thuirt an seoladair. “Falbh,” ars’ esan, “a nis agus fiach a chiste mhor ud an sud agus ’se mo bheachd gu ’m faigh thu botull branndi innte.” Le lan earbsa chaidh fear-an-taighe agus dh’ fhiach, us fhuair e am botull. Bha so ro mhath buileach, agus, gun dàil, chaidh dràm a thoirt do ’n t-seoladair, agus a thairgse do bhean-an-taighe, ach dhiult i e ag ràdh nach b’e aon rud ceart a chuir ann e gun fhios gu robh e ann—ach cha do chuir sin tilleadh air na fearaibh, ghabh iad gu toileach air slàinte ’cheile. Bha fear-an-taighe a nis fo lan ioghnadh mu chumhachd a chombaiste ’s bha e ’ga shior choimhead. Ach rug an seoladair air a so gu grad agus a cur greann air thuirt e:— “Tha ’n donus a stigh agad.” “Gu de tha thu ’g radh?” ars am fear eile us e fàs crosda, “na biodh a chridh’ agad a radh gu bheil an donas ann am thigh-sa—cha’n eil gnothuch aig’ ann.” “Air m’ fhacal tha; agus faigh thusa bata an t-aon dhuinn—ma tha e idir a stigh tha e anns a chorn-chlar ud an sud.” Fhuair am fear eile da bhata. “Nach toir thu maide do’n mhnaoidh,” ars’ an seòladair, “tha mi ’n dòchas nach bi ’n còrr gnothuich aice ris no aige rithe agus bu chòir dhi ar cuideachadh gus a thoirt air nach tig e a rithist air an t-saothair.” “Mur cuir sinn fein air theicheadh e,” arsa fear-an-taighe, “mo làmhsa nach cuir ise.” Ghlachd gach fear dhiubh a bhata. “Falbh thu a nis,” ars’ an seoladair, “agus fosgail an dorus a mach agus fosglaidh mise dorus a chlair, agus ma tha e ann cha chumhain sinn e—ach thoir an aire nach bi thu eadar e ’s an dorus.” Dh’ fhosgail iad na dorsan—a mach leum a fear a bha anns a chòrn-chlàr, aige bha na fearaibh, sid sad ac’ air fhad ’sa bha e eadar an da dhorus; ach faodaidh sinn a chreid-chreidsinn nach robh sin fada. “Nach robh mi ceart a nis” ars’ an an seoladair,— “nach robh e ann mar a thuirt mi? agus b’ fhearr leis nach d’ thainig e idir.” “Ma ta ’s tusa bha sin ceart agus fior. Bha e ann gun teagamh—ach fhearaibh ’sa dhaoine! nach e ’tha coltach ris a mhaighstir-sgoil’ againn.”

Ghabh an so an tigh gu tamh agus shuidh na fearaibh sios gu seanachas, agus an tràs s a rithist rachadh lamh a thoirt air a’ bhotull ’s air an aran ’s an càise ’fhuair an combaiste. Chuir iad seachad oidhche thoilichte. Tha e air aithris nach tainig am maighstir-sgoile riamh tuilleadh as deigh na h-oidhche ud, agus nach motha ’thug bean an tuathanaich cuireadh dha no do aon eile, oir bha i cinnteach gur e ’n donus a bh’ anns an fhear a thainig ’an riochd seoladair. Agus air an laimh eile, bha fear-an-taighe ann an lan chinnt gu’m b’ ann o ni math a thainig an duine ann an riochd seoladair, gus an donus a chur as an tigh. Agus bha e toirt geill gu’n robh gach ni ag eiridh leis as deigh na h-oidhche ’chuir iad an donns as an tigh.

V.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.

Dr. G T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

THA EARBSA
aig daoine ann am maidsichean Eddy— ’nuair a chi iad an t-ainm air a bhocsa bidh fhios aca gu bheil iad math. Tha seorsachan air an deanamh, agus gheibh thu barrachd fiodha air son do chuid airgeid, agus seorsaichean eile rithist a tha coltach ri maidsichean Eddy, ach tha iad gle ao-coltach riutha an am an cur gu feum.

Tha ’n t-ainm so na urrais air mathas.

—THE—
E. B. EDDY Co., Limited,
Hull, Canada.

---

[272]

[Vol . 6. No. 34. p. 8]

Laoidh.

Nis tha ’n geamhradh air gach taobh,
’S nàdur teann fo ’n reothadh chruaidh;
’S fuaraidh, lóm, gach lus is craobh,
’S gach sìon aognuidh mar an uaigh.

Cha ’n eil e ach mar an dé
Bho ’n a rìoghaich samhradh uain’,
Bho ’n a chruinnicheadh am fèur,
’S o’n a chrìochnaicheadh a’ bhuain.

Làithean grianach dh’ imich uainn;
So mar theid ar bliadhnaidh as,
Aon air sàiltean aoin, gu buan,
’S iad na ’s luaith’ na chéile bras.

Tha ar beatha breòite, gearr;
’S faisg an geamhradh is an t-éug;
’S mar an duilleag, seargt’ air làr,
Tuitidh sinne bharr nan gèug.

Ach ni ’n talamh dùsgudh suas:
Tillidh rithist dreach nam flùr,
’S éiridh nàdur as an uaigh,
Beò le beatha ghlòrmhoir, ùir.

Dhuinne fòs, an deigh ar fois,
Thig àm-dùsgaidh aoibhneach, mor,
’S gheabh ar feòil an dòchas clos
Gu ruig earrach buan na Glòir’.

Comhairle do na Gillean Oga.

LE A. MAC CUARRAIG.

Horo Iain taobh rium fhin,
A’s na bi ’strith ri amaideachd,
Feumaidh mnathan uaisle ti,
’S gur goirt an cinn mar faigh iad e.

Tionndaidh rium a’s leugh a’ choir,
Tha mise deonach teannadh riut,
Mu ’s olc no math ’g am bi mo dhoigh
Cha chluinn na h-eolaich gearain uam.
Horo Iain, &c .

Cha ’n iarr mi siucar no ti
Srol no siod’ a cheannach dhomh,
’Si obair mo dha laimhe fhin
Is cinntiche mi leanailt rium.

Gabh thusa Iain a muir lan,
Mar phataran ’s cha ’n aireach dhuit,
Ge b’e cho fhad ’sa theid i ’n aird,
Gu ’m faic thu ’n traigh an ealachd ann.

Sin mar bhitheas luchd na straichd,
Le ’n curaichdean ard ’s le ’n cailleaguth,
Ni ’m pòsadh bochd an toirt gu lar,
Mar shneachda ban na gaillinne.

An riomhadh ’cheannaicheas iad gu daor
An saoghal bheir e ’n car asda,
Bidh gun a’s gun ga ’n cur fa sgaoil,
Gu aodach do na cailleagan.

’N uair theid iad a mach gu feill,
Gur gann dhuit te dhiubh aithneachadh,
Gu ’n searg iad mar ni ros no geig,
Ri teas na grein a dh’ fhannaicheas.

“An uaisle bhochd gun chas gun lamh,”
Tha ’n dan mar dh’ fhag an sean-fhacal,
“Cha chuir e salann air a’ chal,”
Bi t-fhaiceall tra’ mu ’n lean i riut.

An uaisle, ’bhochdainn, a’s an spors,
Nan triuir a choir na h-amaideachd,
Ma gheibh an ceathrar ud ort coir
Gur mairg bean og a leanas riut.

’Nuair thig am bothan le ’chraos cam,
Am mal, ’s a’ chlann, ’s a’ cheannachd ort,
Bu taitneach dhuit a bhean ’san am sin
’Thairneadh ceann an amuill dhuit.

Bu mhath do bhean a bhi gun spors,
Gun mhort, na prois, na h-eallaich oirr’;
Ma bhitheas an t-airgiod pailt na poc’
Tha h-uile gloir a leanailt ris,

An deise mharcachd gun an t-each,
Co ard nam beachd ’s co amaideach,
Cha ’n ioghnadh cogadh agus plaigh
Bhi anns gach ait’ ’n tachair iad.

Na ruffles gun sgillinn ’s a phochd’,
Na brogan ’s linnigh anuirt annt;
’Toirt iasad á sgiath gach coin,
’Se ’n doigh am faod thu ’n aithneachadh.

Tha ’n dreolan donn ann as na h-eoin,
An iolair’ mhor ’s an eala ann—
Tha ’n sgiathan fein a reir gach seors’
A leum ’s an doigh am maith dhoibh e.

Tha thus’ a’s mise ’reir a cheil’—
Ar n-or, ar spreidh, ’s ar seanairean;
’S mu gheibh mi each a ruith na reis
Cho luath riut fein, nach lean mi ris.

Do ’n uaisle cha tugainn beum
Na h-aite fein, ’s cha teannainn ris—
Cha chliu ’s cha ghliocas dh’ fhear gun spreidh
Bhi foirneadh te a dh’ aindeoin diubh.

Oran Gaoil.

Cha ghabh mi ’n te shrideagach, shradagach, ruadh,
A chumas an conas ’s am mollachd a suas,
Cha bhitheadh i agam airson a cur bhuam
’S e turas gu ’n bhuaidh thug dhomhs’ i.

Ma phòsas mi cha ghabh mi té mhòr,
Cha phòs, cha taobh, ’s cha ghabh mi te mhòr,
Ma phòsas mi idir cha ghabh mi té mhòr,
’S ro bheag an té dh’ fhoghnas dhomhsa.

Cha ghabh mi te mhòr ’s cha ghabh mi té àrd,
B’ fhearr leam te bheag a bhiodh faisg air an làr,
Cha ruiginn a leas a dhol fad air a sgàth,
Chur uisge na sàil nam bhrògan.

Mo cheisd air an ainnir is meallaiche sùil,
Do shlios mar an eala, gur math thig dhuit gùn,
Gruaidh dhearg is rosg thana ’s glan sealladh do shul,
Gu ’m mealladh tu diùc le d’ bhòidhchead.

Do ghruaidh mar na ròsan cho boidheach ’s cho mìn,
Do chuailein cho clannach ’ga chàradh le cìr,
Cha ’n fhàg mi thu idir air son bhi gun nì,
Gu ’m faigh sinu a chaoidh na dh’ fhoghnas.

Dh’ fhalbh mi le cabhaig gu banais do ’n chùirt
Ri oidhche gun ghealach, bu mhath dhomh mo thùr—
Cha bhithinn ri gearan ged chosdain na crùin,
Na ’n tachradh mo rùn ’sa chòdhail.

Bha càch anns an t-sabhull ri ceangal nam bann,
Bha mis’ aig an teine gun duin’ ach a chlann,
’Nam paigheadh a’ bhuideil cha robh mi air chall,
Ged dh’ òl iad an “dram” gu ’n m’ fheòirich.

Ma phòsas mi cha ghabh mi té mhòr,
Cha phòs, cha taobh, ’s cha ghabh mi té mhòr,
Ma phòsas mi idir cha ghabh mi té mhòr,
’S ro bheag an té dh’ fhoghnas dhomhsa.

AN DA LEIGHEAS
AGUS
K . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus—127 State St Boston, Mass.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd.

NIALL Mac FHEARGHAIS,
TAILLEAR.
SIDNI - - - C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear agraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirtean Nova Scotia
Quebec agus Newfoundland.
SIDNI, - - - - C B.

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.

C’AIT AM FAIGH MI?
Saibh, Glasan, Luaidhe, Sgeinein, Lainntearan, Sguabaichean, Paipear-tearra, Paipear-tubhaidh.
Olla, Fudar, Glaine, Siosaran, Tairnean, Bucaidean, Tuaghannan.
GHEIBH AIG
C . P. MOORE,
Sidni, C. B.