---

[305]

[Vol . 6. No. 39. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE; 25 MART, 1898. No. 39.

BEAGAN EACHDRAIDH.

Bho’n Duine a’s Sine tha beo an Ceap Breatunn.

Bho chionn da mhios chur mi feasgar toilichte seachad ann an cuideachd Aonghais Chaimbeill air an Amhuinn Mheadhonaich, ann an Siorrachd Bhictoria. Is e mo bheachd gur e an duine a’s sìne th’ ann an Ceap Breatuinn. Bha e aig an àm a dh’ ainmich mi gu slan fallain ann an buadhan a chuirp agus inntinn. Dh’innseadh e naigheachd cho pongail ’sa dheanadh e ’nuair nach robh e ach leth-cheud bhliadhna dh’ aois. Bheir mi dhut pairt dhe ’eachdraidh na bhriathran fhéin. “Gu de an aois tha sibh.’ “Bha mi ochd bliadhna dh’ aois ’nuair a rhaidh mi air bòrd na “Polly” a tighinn do dh’ America, soitheach cogaidh a chuir sin air tir anns a’ bhliadhna 1803 ann an Eilean St. John’s, ris an obrar an diugh Eilean Pronns Iomhair.

Bha sinn, coig ceud pearsa air bòrd ’nuair a sheòl sinn a Port-righ. Cha robh am “Polly” gle mhor, ’s cha mho na sin a bha an caiptean mor, ach bha an dithis tapaidh. Bha Caiptean Derby misneachail ’s na shàr duine’ -uasal. An ceann choig seachdainean chaidh sinn air tir amBelfast, E. P. I. Cha robh tigh na duine geal ri fhaotuinn gu ceann a deas an eilein.” “Cha’n urrainn nach do dh’fuiling sibh amghar mor?” “B’ àmghar a leth, ’s cha’n ’eil reusan a bhi dol troimhe oir bhiodh e duilich do dhaoine ann an comhfurtach an la an diugh a thuigsinn agus mor leò a chreidsinn. Rinn na daoine campaichean dhe’n aodach leapaìdh. Bhrist fiabhrus a mach air an t-soitheach agus bhàsaich àireamh de mhnathan is de chloinn an deigh a dhol air tir.” “An do thog sibh àite an sin?” “Cha do thog ’sa chuid ud de’n eilean. Bha m’ athair ’na shaor agus thog e bàta a thug theaghlach fhéin agus teaghlaichean eile gu Farrnet, ’san sin thog iad àite. Cheannaich Ruairidh Ruadh Mac Coinnich da mhart agus m’athair aon. Bha e air innse dhuinn mu’n do dh’ fhàg sinn thall mu fhuachd is mu shneachdAmericais ciamar a gheibheamaid fhein ’san crodh troimh ’n gheamhradh; bha e na uallach mor oirnn. Ghabh mo mhàthair an crodh as laimh agus le corran bhuan i na thug na tri troimh ’n gheamhradh. Chaidh mo mhàthair a bhàthadh air baidhe Farrnet; bha i dol thairis ann am bàta leatha fhein le tuba ime gu griasaiche g’a phàigheadh air son obair agus b’e sin an lath ruaigh dhuinne. Bha sin naoi bliadhna anns an Eilean. Thainig sinn anns a’ bhàta a thug gu Farrnet sinn a dh’ ionnsuidh na h-Aimhne Meadhonaich ann an Ceap Breatunn anns an 1812. Bha mise an nuair sin seachad bliadhn’ deug. Bha mi fichead bliadhna dh’ aois bliadhna blàr Waterloo.

“Cha’n urrainn nach eil deifir mor eadar coltas Cheap Breatunn an diugh sa choltas an la sin.” “Tha choltas an diugh follaiseach do gach aon; bheir mi dhut coltas pairt dhe ’nuair a thainig mi so an toiseach. Bha an tuagh gun a h-obair dheanamh, (agus cha robh sinne gle mhaith air a cùl) ’s bha an t-àite bho choille gu ruige nan uisgeachan. Bha mu choig taighean am Baddeck, is cha ’n fhiosrach mi gu robh an corr as a sin gu ruige AmhuinnInhabitants ,ann an Siorrachd Inbhirnis, aig an àm sin. Cha robh bhar coig teaglaich dheug ann an Siorrachd Bhictoria.” “An ann còmhla ribh fein a thainig bhur coimhearsnaich?” “Cha’n ann. Thog mo choimhearsnaich, Cloinn ’Ic Rath, fearainn amBroad Covean Siorrachd Inbhirnis ’s chaidh iad a Shidni airson tiodal fhaotainn air anàiteachan, thainig iad troimh ’n Amhuinn Mheadhonaich; chord na h-intervalsriutha, leig iad seachadBroad Coveagus thainig iad dh’ ionnsuidh na Aimhne Meadhonaich. Bha na h-intervalsan uair sin na b’fhearr na tha iad an diugh; tha iad air am milleadh leis an Amhunn.” “An robh an t-àite fada gun mhinistear?” “Bha roinn de dh’ ùine. A chiad fhear a thainig an rathad, bha e car deighal air Mac-an-Tòisich, ach aig an àm sin bha an t-òl ’na chleachdadh, ’s am fear a bhiodh a dhith a dhrama bhiodh e dhith an fhasain. Ach chuala mi gun do rinn an t-òl droch obar air an duine so air a cheann mu dheireadh. Mu’n d’thainig an t-Urramach Mr. Mac Fhearchair g’ar ’n ionnsuidh bha an t-Urramach Mr. Mac Gill-fhinnein á Eilean a Phrionnsa air cuairt a so na mhissionary.” “Cha’n urrainn nach robh e duilich gluasad aig an am sin?” “Bha; cha robh rathad no drochaidean ann, bha a chuid bu mho de na bha a dhi oirnn fada bhuainn agus duilich a thoirt dhachaidh, ach an connaidh; bha sin aig an dorus us an àm tuiteam na craoibh bhiodh ro fhaisg air an tigh. Cha robh an uair sin de dhrochaidean againn ach na craobhean, agus ’n am bitheadh an Amhuinn àrd, bhiodh an t-uisge a’ dol tharas orra. Chaidh còignear a bhàthadh le cion ’n an drochaidean. Cha’n fhiach an duigh ach drochaidean iaruinn is thig fear an drast ’sa rithist a Tir-mor lebrushas lecangan painteadh. Thug sinn a chuid bu mho dhe ar ceannachd á Sidni ’s á Arichat ann am bàtaichean, agus ann an deireadh na bliadhna, ’nuair a bhiodh stoirmeannan àrd ann gu tric le cur sneachda, bha daoine a’ fulang moran anaceartais a’ tighinn as na h-àiteachean a dh’ aimnich mi ann am bàtaichean fosgailte.”

“Bu toigh leam beagan tuilleadh fhaighinn mur deighinn fhein. Dhi chuimhnich mi-fhaighneachd c’àite ’n d’rugadh sibh?” Rugadh mi ann anApplecrossann Siorrachd Rois anns a bhliadhna 1795. Tha mi dol ’nam cheud sa ceathar. Bha mo sheanair air taobh mo mhathair á Gearrloch, ’s mo Sheanair air taobh mo athar á Earraghael (Bheir mi stòridh dhut air mo sheanair an Gearrloch a dh’fhaodas tu a thoirt uaireigin do MHAC-TALLA an uair a bhitheas beagan agad ri dheanamh). Eadar chloinn oghaichean agus iar-oghaichean tha mi am sheasamh am sheann stoc air ceann ceud de sliochd. Bu mhaith leam fhaighneachd de’n Urramach Calum Caimbeul, a tha gle eolach air an teaglach againn, ma ’s aithne dha duine eile tha beo dhe na thainig a nall air a “Pholly.” Bha a chunntais a leugh mi ann san MHAC-TALLA mu’n “Pholly” gle bheò dh’am inntinn. Shaoil mi gu’n robh mi a fhaicinn na “Polly” le a gunnachan mora ’s le h-armachd. Taghail an uair a thig thu ’n rathaid a rithist; ’s toil leam a bhi ag innseadh mu’n tim a bha ann bho shean. Bheir mo bheannachd do’n MHAC-TALLA a tha cur a leithid a dh’urram air a Ghailig as gu bheil i air a leughadh na fallainachd ’s gach cearna dhe’n t-saoghal. Saolaidh mi gu bheil eadhon na cnuic ’s na glinn tha thall a’ deanamh aobhneis gu bheil Gaidheal òg an Ceap Breatunn a deanamh a leithid de chumail suas air cainnt nam bàrd as nan gaisgeach a dh’fhag cliu mar oighreachd agus eachdraidh aig an dùthaich. A Ghaidheil thall ’sa bhos cumaidh suas a Ghailig “Air son na tim a bh’ann bho sheann Agus faodaidh mise le firnn a sheinn am sheann aois:

Le ’cheile ruith sinn feadh nam bruach,
’Us bhuain sinn blàth nan raon,
Air allaban thriall sinn ceum no dhà,
’O àm nan làith ’n a dh’ aom.

Le chéil’ o mhaduinn mhoich gu oidhch’
’S na h uillt ri plubairt fhaoin,
Sgarradh sinn le tonnan àrd
’O àm nan làith ’n a dh’ aom.

Tha an duine còir so lan eachdraidh. Ma theid thu uair sam bith dh’ ionnsuidh na h-Aimhne Meadhonaich, theirig g’a choimhead. Bidh e gle thoilichte d’fhaicinn, agus còrdaidh treis dhe sheanachas riut gu math. Tha seann duin’ eile an taobh a deas an eilean, ann an siorrachd Richmond, air am bheil mi dol a thaoghal an ùine ghoirid, agus ’nuair a ni mi sin, bheir mi dhuit beagan dhe’n t-seanachas a bhios againn,

Is mi do charaid,
AN CUAIRTEAR.

---

[306]

[Vol . 6. No. 39. p. 2]

SGEULACHDAN ARABIANACH.

VII. —SINDBAD AN SEOLADAIR.

CAIB. XI.

Mu am dìnnearach an la-iar-na-mhaireach chruinnich na h-aoidhean mar a b’ abhaist dhaibh, agus bha Hindbad, am portair ’n am measg. An uair a chuir iad crioch air an dinnear, thuirt Sindbad riutha, na ’m b’e an toil eisdeachd a thoirt dha, gu’n innseadh e dhaibh a h-uile car mar a dh’ eirich dha air an t-siathamh turus a dh’ fhalbh e sheoladh.

“A dhaoin’ uaisle,” ars’ esan, “cha ’n ’eil teagamh nach ’eil fadachd oirbh gus an cluinn sibh cia mar a ghabh mi os laimh falbh air an t-siathamh turus a shiubhal an t-saoghail ’s a dh’ iarraidh tuilleadh fortain, an deigh a h-uile cruadal is uidil is anastachd a dh’ fhuiling mi re nan coig tursan a bha mi air falbh roimhe sid. An uair a smaoinicheas mi air tha e ’cur ioghnaidh orm gu’n d’ rinn mi ’leithid. Ach biodh sin mar a thogras e, an deigh dhomh a bhith bliadhna aig fois, rinn mi deiseil gu falbh air an t-siathamh turus, a dh’ aindeoin na rinn mo chairdean ’s mo luchd-daimh de chomhairleachadh orm gu fuireach aig an taigh.

An aite seoladh a Bagh Phersia, is ann a chaidh mi aon uair eile troimh chaochladh de mhor-roinnean Phersia agus nan Innsean, gus an d’ rainig mi baile-puirt araidh far an deachaidh mi air bord luinge a bha ’dol air turus fada.

Cha b’ e mhain gu’n robh sinn uine fhad’ aig muir, ach mar an ceudna gu’n robh sinn cho mi-fhortanach ’s gun do chaill an sgiobair a chursa gu buileach. Mu dheireadh fhuair e ’chursa, ach cha robh sin ’na aobhar solais sam bith dhuinn. Ghlac eagal anabarrach sinn an uair a chunnaic sinn an sgiobair a’cur cul ri ’dhleasdanas, agus a teannadh ri gul ’s ri caoidh. Thilg e dheth a churrac, agus thoisich e ri spionadh an fhuilt ’s na feusaig as fhein, agus ri bualadh a chinn mar gu’m biodh duine a bhiodh as a rian. Dh’ fheoraich sinn ciod a b’ aobhar do’n obair a bh’aige, agus fhreagair e, “gu’n robh an long anns an aite bu chunnartaiche a bh’ anns a’ chuan gu leir; gu’n robh sruth laidir ’g a tarruinn gu luath a dh’ ionnsuidh a’ chladaich; agus gu’m biomaid air ar call ann an ceathramh na h-uarach. Guidhibh ri Dia,” ars’ esan, “gu’n saor e sibh o’n chunnart so. Cha’n urrainn sinn a dhol as mur gabh esan truas dhinn.”

An uair a thuirt e so, dh’ ordaich e na siuil atharrachadh; ach bhrist na scopannan, agus a dh’aindeoin gach oidhirp a thugadh air an long a shabhaladh, thug an sruth i ann an uine ghoirid a dh’ ionnsuidh cladach beinne a bha anabarrach ard, cas. Chaidh i ’na connalaich air a’ chladach. Ach gu fortanach shabhail sinn uile ar beatha, agus chaidh againn air na bh’ air bord de bhiadh agus a’ chuid a b’ fhearr dhe ’n bhadhar a shabhaladh.

An uair a fhuair sinn am biadh ’s am badhar air tir, thuirt an sgiobair ruinn, “Rinn Dia mar a b’ aill leis; tha e cheart cho math dhuinn ar n-uaighean a chladhach, agus beannachd fhagail aig an t-saoghal; tha sinn ann an aite as nach d’ fhuair duine riamh roimhe air falbh beo.” Chuir na briathran so fo mhor-dhoilghios sinn. Bha sinn uile gu deurach, bronach a’ caoidh air son mar a thachair dhuinn, agus dh’ fhag sinn beannachd aig a cheile.

Bha ’bheinn air an do bhristeadh an long ri cladach eilean a bha mor, fada. Bha’n cladach uile comhdaichte le fiodh nan long a chaidh a bhristeadh air ’s cnamhan nan daoinechaidh a bhathadh. Chuir so uamhas oirnn, agus thuig sinn gu’n do chailleadh moran sluaigh ann. Cha ghabh e innseadh na bha de bhadhar luachmhor agus de shaoibhreas air a’ chladach. Bha na nithean so gu leir a’ meudachadh ar broin.

Anns gach aite eile tha na h-aimhnichean a’ ruith do’n chuan, ach anns an aite so bha amhainn mhor uisge a’ ruith a steach do tholl dorcha a bha mor, farsuinn. Rud a tha gle iongantach, is e clachan luachmhor a th’ anns a’ bheinn so gu leir. Bha fiodh alois a’ fas an so mar an ceudna, agus tha e ’cheart cho luachmhor ris an fhiodh a tha ’fas ann an Comaraidh.

Faodaidh mi a radh nach ’eil e comasach do luingeas sam bith faotainn as an aite, aon uair ’s gu’n teid iad dluth dha. Ma bhios a’ ghaoth thun a’ chladaich, bheir an sruth ’s a’ ghaoth a dh’ ionnsuidh beul na h-aimhne iad; agus ged a bhiodh a’ ghaoth bhar an fhearainn, tha fasgadh na beinne ’ga cumail uapa agus tha neart an t-sruth ’gan tarruinn thun a chladaich, far am bheil iad air am bristeadh mar a bha ’n long air an robh sinne. Agus gu mi-fortanach, cha’n urrainn duine sam bith a’ bheinn a dhireadh, no faighinn air falbh as an aite dhoigh sam bith.

Cha robh againn ach fuireach air a’ chladach far an robh sinn. Bha sinn mar dhaoine a bhiodh an deigh a dhol as an ciall, agus bha sinn an duil gach latha gu’n tigeadh am bas oirnn. Roinn sinn na bh’ againn de bhiadh cho cothromach ’sa b’ urrainn duinn, agus cha robh aig gach fear ach a bhith beo air a chuid bidh fhein fhad ’s a mhaireadh e dha. Iadsan a thug buil mhath as na bh’ aca de bhiadh, is iad a b’ fhaide a bha beo.

Iadsan a fhuair bas an toiseach, thiodhlaic an fheadhainn a bha beo iad. Bha mise aig tiodhlacadh gach aon dhiubh. Cha ruig e leis foghnadh a chur oirbh ged a bha mise beo an deigh chaich; oir a bharrachd air a bhith ’caomhnadh mo roinn fhein dhe’n bhiadh, bha biadh eile agam dhomh fhein nach do roinn mi air cach idir. Ach an uair a fhuair each uile bas, cha robh agam ach fior bheagan dheth, agus cha robh smaointean sam bith agam gu’m bithinn a’ bheag a dh’ uine beo. Chladhaich mi uaigh dhomh fhein, agus bha ’run orm mi fhein a shineadh innte an uair a theirgeadh am biadh gu leir dhomh, a chionn nach robh duine ann a thiodhlaiceadh mi. Feumaidh mi aideachadh dhiubh gu’n robh mi aig a’ cheart am gle dhiumbach dhiom fhein, a chionn mo bheatha ’chur na leithid de chunnart. Bha aithreachas gu leor orm a chionn falbh o’n taigh idir. A bharrachd air so, bhuail e anns an inntinn agam gu’m bu cho math dhomh crioch a chur air mo bheatha gun fhuireach ris a’ bhas a thighinn.

Ach b’ i toil Dhe truas a ghabhail dhiom aon uair eile, agus chuir e ’nam inntinn a dhol gu bruaich na h-aimhne a bha ’ruith a steach troimh ’n bheinn. An uair a bha mi nam sheasamh air bruaich na h-aimhne ’s mi ’gabhail beachd oirre, thuirt mi rium fhein, gu’m feumadh gu’n robh i ’tighinn an uachdar an aiteiginn an deis dhi dhol troimh n bheinn. Smaoinich mi nach robh dad a b’fhearr dhomh na rath a dheanamh, agus mi fhein a leigeadh le sruth na h-aimhne, agus gu’n tugadh an sruth mi do dhuthaich air choireiginn, mur a rachadh mo bhathadh. Bha mi coma ged a bhaithteadh mi; oir bha e cho math dhomh a bhith air mo bhathradh ri bas fhaighinn leis an acras. Smaoinich mi ’nam faighinn as an aite mhi-shealbhach anns an robh mi gu’m faoidteadh nach tigeadh am bas orm mar a thainig air mo chompanaich, agus gur docha gu’m faighinn doigh air choireiginn leis an rachadh agam air a dhol ann an cois a’ challa ’thainig orm.

Gun dail sam bith thoisich mi ri deanamh rath. Cha robh mi fada ’ga dheanamh, oir bha fiodh gu leor agus taodan faisge air laimh dhomh. Agus an uair a thagh mi na bha freagarrach dhomh, rinn mi rath beag, agus cheangail mi e gu math laidir ri cheile. An uair a chuir mi crioch air, luchdaich mi e leis gach ni bu luachmhoire na cheile a fhuair mi air a’ chladach. Agus b’ fhurasda dhomh sin a dheanamh, oir bha ’m pailteas de sheudan luachmhor de gach seorsa ann am braighe a’ chladaich. An uair a cheangail mi gu teann, cruaidh gach ni a bha mi ’toirt leam air an rath, chaidh mi air bord air, agus bha da ramh bheag agam a rinn mi gun fhios nach biodh feum agam orra. An uair a dh’ fhalbh mi o thir, chuir mi mi-fhein air curam Dhe.

Cha bu luaithe a chaidh mi steach do’n toll a bh’ anns a’ bheinn na chaill mi, gu buileach sealladh an t-solus. Bha’n sruth ’g am thoirt leis, ach cha robh fhios agam c’ aite. Bha mi air an rath laithean araidh, agus mi ann an tiugh dhorchadas. Bha ’n toll cho cumhang an aiteachan ’s nach mor nach do bhristeadh mo cheann. Ach thug so orm an aire mhath a thoirt dhomh fhein ’na dheigh sin. Fad na h-uine cha d’ ith mi ach na bha ’gam chumail beo air eiginn. Ach a dh’ aindeoin cho math ’s a bha mi ’caomhnadh a’ bhidh, theirig e dhomh mu dheireadh. ’Na dheigh sin thuit mi ’nam chadal. Cha’n urrainn domh a radh ciod an uine a bha mi ’nam chadal; ach an uair a dhuisg mi, ghabh mi ioghnadh an uair a chunnaic mi gu’n robh mi ann am meadhain duthachadh a bha anabarrach farsuinn, far an robh an rath air a cheangal ri tir. Agus

---

[307]

[Vol . 6. No. 39. p. 3]

bha aireamh mhor de dhaoine dubha timchioll orm.

Dh’ eirich mi ’nam sheasamh cho luath ’s a chunnaic mi iad, agus chuir mi failte orra. Labhair iad rium, ach cha do thuig mi ciod a bha iad ag radh. Bha mi cho fior aoibhneach ’s nach robh fhios agam co dhiubh bha mi ’nam chadal no ’nam dhusgadh. Ach an uair a thuig mi nach robh mi ’nam chadal, labhair mi na facail a leanas ann an canain Arabia; “Gairm air an Uile-chumhachdach, agus cuidichidh e thu; cha ruig thu leas iomacheist a bhith ort mu thimchioll ni sam bith eile; duin do shuilean, agus am feadh ’s a tha thu ’na d’ chadal, caochlaidh Dia do mi-fhortan gu fortan.”

Thuig fear dhe na daoine dubha na briathran a labhair mi, agus thainig e dluth dhomh agus thuirt e, “A bhrathair, na cuireadh e ioghnadh ort sinne fhaicinn. Buinidh sinn do’n duthaich so. Tha sinn air tighinn a dh’ uisgeachadh ar cuid fearainn le uisge na h-aimhne so a tha ’tighinn am mach as a’ bheinn. Chunnaic sinn rud a’ fleodradh air an uisge, agus cho luath ’s a b’ urrainn duinn thainig sinn a dh’ fhaicinn ciod a bh’ ann. Agus an uair a chunnaic sinn gur e rath a bh’ ann, shnamh fear dhinn far an robh e, agus thug sinn gu tir e, agus cheangail sinn e gus an duisgeadh tu. Innis dhuinn d’ eachdraidh; oir feumaidh gu’m bheil i anabarrach iongantach. Co as a thainig tu, agus cia mar a bha de mhisnich agad falbh air an amhainn?”

Thuirt mi riutha gu’n innsinn dhaibh mo naigheachd nan tugadh iad an toiseach dhomh biadh a dh’ ithinn. Thug iad dhomh caochladh sheorsachan bidh, agus an uair a ghabh mi na thainig rium dheth, dh’innis mi dhaibh a h-uile car mar a dh’ eirich dhomh, agus dh’ eisd iad rium le mor fhaire ’s le mor ioghnadh.

An uair a chuir mi crioch air na bh’agam ri innseadh dhaibh, thuirt am fear a bha ’g eadar-theangachadh eadrainn rium nach cual’ iad eachdraidh riamh cho iongantach ris na dh’ innis mi dhaibh, agus gu ’m feumainn falbh comhladh riutha agus m’ eachdraidh innseadh do’n righ mi fhein, o nach b’ urrainn duine sam bith eile a h-innseadh ceart. Thuirt mi riutha, gu’n robh mi deas gu ni sam bith a dh’ iarradh iad orm a dheanamh.

Gun dail sam bith fhuaradh each, agus an uair a chaidh mi air a mhuin, choisich cuid dhiubh romham gus an rathad a shealltainn dhomh, agus lean cach sinn ’s iad a’ toirt leotha na rath agus nan nithean luachmhor a thug mi leam o chladach na beinne.

Choisich sinn mar so air ar n-aghart gus an d’ rainig sinn ceanna-bhaile na rioghachd. Thugadh an lathair an righ mi. Chaidh mi dluth do ’n righ-chathair, agus thug mi umhlachd is urram do ’n righ mar bu ghnath leam a thabhairt do righrean nan Innsean; sin ri radh, leig mi mi-fhein ’nam shineadh aig a chasan, agus phog mi an t-urlar. Labhair e rium gu ciuin, caoimhneil, agus dh’ fhaighneachd e dhiom c’ ainm a bh’ orm, agus fhreagair mi, gur e, “Sindbadan Seoladair,” a theirteadh rium gu cumanta, do bhrigh gu’n robh mi ’dol air tursan-cuain gu math tric. Thuirt mi ris mar an ceudna, gur ann do ghnath-mhuinntirBhagdada bha mi. Dh’fheoraich e dhiom cia mar a thainig mi do’n rioghachd aige, agus co ’n t-aite mu dheireadh as an dh’fhalbh mi.

(Ri leantuinn.)

Comhradh nan Gaidheal.

COMHRADH EADAR TEARLACH OG AS AN EILEAN SGIATHANACH, CALUM MAC FHIONNLAIDH A MHUILE, AGUS DUGHALL MAC GRIOGAIR A PEAIRT.

(Air a leantuinn.)

TEARLACH. —Mata a chàirdean cha’n ’eil mi ann an sunnd mhaith“yarn”mar their sibh a shniomh dhuibh, no sgeul innse, ach bho’n is i a làmh a bheir a gheibh, ’s bho’n rinn sibhse ar cuid, feumaidh mise feuchainn ri facal no dha air Tearlach na fhear-fuadain: cha b’ ann, fhearaibh, ann am bata mar bha sibhse ach air dorlach mhaidean ceangailte ri cheile, “raft, ”mar their iad ris ’s a Bheurla, agus a mach air a chuan mhor, am fior aibheis agus lear, ’s cha b’e Loch Fine no Loch Tagha. —Tha deich bliadhna ’us corr uaithe a nis, ach cha dhichuimhnich mi ’m feasd e— ’Se chuir cho liath so mi. Mar tha fhios agaibh le chéile bha mi ri seoladh thairis ann an soithichean no ’n luingeas mhoir o chionn mhoran bhliadhnaichean a nis mar shaor, a cheaird a dh’ ionnsaich mi an Grianaig, agus deireadh bliadhna araid bha sin dh’ fhàg sinn— ’se sin sheòl an long ’s an robh mi aig an am—Grianaig airson aite ris an abrar na Barbadoes—cha d’ rainig snn fhathast e. Bha sinn a mach aireamh mhaith ’lathaichean, ’nuair aig bial na h-oidhche—agus is grad a thig an oidhche sios ann an cuid a chearnaibh—

CALUM. —Direach coltach ri ar foghar fhein mu’m bheil an radh is maith is aithne dhuibh se sin “Mar clach a ruith ri glean is e sin feasgar fann fogharaidh.”

T. —Gle cheart a Chaluim, ach is fhad’ o’n a chuala mi e, agus ged is luath an clach is luaithe na sin an oidhche a’ tighinn mar tha mi ’g radh agus aig an am bha gne shoills’ a’ dol nuair chualas an sgial eagallach sin “Teine.” Chlisg am fear bu dana na’r measg agus cha ’n fhaod mi gun aideachadh gun d’ thug mo chridhe leum asam air doigh nach d’ fhairich mi riamh roimhe—gu fortanach cha robh luchd turuis leinn aig an am, ach bha sinn sgioba de cheathar ’ar fhichead, eadar bheag ’us mhor, sean ’us og. Shaothraich sinn gu dian cruaidh air son an teine chur as no mhùchadh air a chor a ’s lugha, ach cha deach againn air gu ro mhaith, agus air do ’n sgiobair fhaicinn nach robh feum dhuinn a bhi stri ni ’s fhaide, thug e ’n t-ordugh seachad biadh us uisge ’chuir anns na bàtaichean ’us an cuir am mach ri a cliathaich. Nis bha aon ni uamhasach anns an long air nach robh fios aig neach sam blth ach agam fhein agus triuir, agus b’ e sin gu ’n robh teann air ceud baraille ’dh fhùdar air bord, agus cho luath ’s a chunnaic ar Sgiobair gun robh an teine a’ faotainn buaidh oirnn agus, ’na bheachdsan, a gabhail direach sios an rathad a bha ’m fudar, thug e ’n ath òrdugh seachad sinn a chuir car oirnn; chunnaic mi gun robh e fhein agus na fir eile bha eolach air mar bha cùisean a seasamh, ag oibreachadh gu cruaidh sgiobalta, agus an gruaidhean air dreach no dath a bhàis. Cha ’n eil fhios agam nach robh mi fhein air an aon seol, ach coma co-dhiùbh, direach mar bha sinn an ti bhi deiseil, chunnacas ’us chualas buird na luinge a’ fosgladh, ’s a sracadaich o cheile le dearrsadh ’us tailmich uamhasach. Cha ’n eil cuimhn’ agam air dad tuille gus an d’ thainig mi h-ugam feir air uachdar an t-sàile ’measg sparran ’us gach treallaibh a bhuinneadh do ’n “Almora” bhochd, a bha nis air a dhol fodha gu grunnd a chuain. Mar thubhairt mi, is ann bial an anmoich a thachair so, agus cha robh ach beagan thar leth uair ri dhol gus am biodh e dorcha—cho dorcha co dhiubh ’s a bhiodh e aig an am sin ’s an àite sin ’s an robh sinn, agus ’nuair a rinn mi mach nach robh mi—le cuideachadh an Fhreasdail—air mo chiùrradh, rinn mi greim air sgonn maide bha air flod fo m’ achlais ’us sheall mi mu ’n cuairt orm; chunnaic mi corr cheann an so ’s an sud ag eiridh agus, air lunn faisg orm, an sgiobair e fhein. “O Thearlaich! an tu th’ agam ars’ esan, ’bheil thu a faicinn dad de chàch?” Thubhairt mi gu ’n robh seachd no ochd faisg oirnn, ach gu’n robh eagal orm nach d’ eirich ach sin an uachdar, “Eigh riu sin,” ars’ esan, “iad a dheanamh oidhirp air tighinn an so, tha mise, tha eagal orm air mo dhroch leòn, agus cha ’n urrainn mi dad de spàirnn a dheanamh.” An ceann beagan uine an deigh dhomh bhi glaodhaich àird mo chlaiginn, bha sinn ann, timchioll air an sgiobair, aon deichnear a mhàin as an sgioba de cheathar ’ar fhichead a bha beò slàn beagan mhionaidean roimh’ sin, agus nam measg, gu h-iongantach bha h-uile fear dhe ’n fheadhainn sin d’ am b’ aithne gu’n rebh am fudar air bòrd, agus, rud a bha gle bhrònach ri fhaicinn, giullan beag a mhuinntir Leodhais mu thri bliadhna deug a dh’ aois, ’s a cheann a sileadh fola tre sgaile a fhuair e leis an spreighaadh—am maol-ciaran bochd! ’Nuair bha sinn cinnteach nach bu mhaireann ach na bha cruinn dhinn, thubhairt an Sgiobair— ’s e labhairt gu fann airtneulach— “Illean, tha agam ri maitheanas iarraidh oirbh ma ’s toir sinn oidhirp air sinn fhein a shaoradh ma ghabhas sin a dheanamh, oir is ann gun fhios d’ an chuid mhor agaibh a chaidh am fùdar milteach sin a chur an so sinn air bòrd idir, ach ’s e mi dh’ fhaotainn suim mhor airgid gu sin a dheanamh a mheall mi, agus tha mi nis gun sgillinn ruadh a bhuineas

(Air a leantuinn air taobh 310.)

---

[308]

[Vol . 6. No. 39. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus, nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, 25 MART, 1898.

Litir a Ontario.

FHIR DEASACHAIDH; —Tha mi cinnteach gu ’m bheil an t-àm agam sgriobhadh a ris air son ’s gu faigh e àite ’sa MHAC-TALLA mu’n deid am mios so seachad, oir ’s math leam sgriobhadh uair ’sa mhios ma’s urrainn domh idir.

Tha na làithean a nis air fàs fada agus na h-oidhcheannan air a dhol an giorrad. Tha side bhriagha againn an so o’n a thainig am Màrt a stigh. Tha cuid de na tuathanaich a teannadh ri treobhadh, ach ’s gann gu bheil e freagarrach air son na h-obrach sin fhathast, oir tha an grùnnd gu math bog. Thòisich a chuid a’s motha air an t-siùcar o cheann beagan làithean, agus tha an“sap”a ruith gu maith.

Chaidh latha mor seachad—Taghadh Luchd-Pàrlamaid. Tha ’nise naimhdean sàmhach taobh ri taobh ri taobh, is luchd na còmhstri réidh. Cha chluinnear a nis a bhi cònnsachadh no bhi cur gheall co ’pharty a bhuinigeadh. Tha Micheil, ard-aingeal nanConservatives ’sa bhaile so, a nis a toirt an aire air a ghnothach fhein, a bualadh an iarruinn am feadh ’sa tha e teith. Tha Dùghall, a th’air a dhath dà uair ann an guirmean nanLiberals ,a nise ’na shuidhe gu socair ag obair aig furam na griasachd a’ deanamh bhrògan matha dionach air son an earraich. Agus a mhuinntir a bh’ air taobh namPatrons ,tha iad a nis a’ cagnadh am miar; oir cha d’ fhuair iad ach àireamh gle bheag de bhotaichean ’san taghadh, agus cha mhor a nis nach faodar a ràdh gu’n d’ fhalbh an cuimhne; cha ’n aithnichear iad ’s cha ’n aithne dhoibh, oir cha do phill ach aon fhear bochd air son an sgéula innseadh. Bhuannaich naConservativesanns na tri roinnean de ShiorrachdGrey ,ach ’s math nach caillear na theid an cunnart; tha ’n làmh an uachdar aig naLiberalsfhathast.

Tha moran de dhaoine òga a falbh as an àite so air an earrach so a shireadh am fortain ann an dùthchannan fad as—cuid a dol doAlaska ’s do’n Chlondaic, agus cuid do Mhontana ’s do’n Iar-Thuath. Tha sinn an dòchas gu ’n soirbhich leo gu maith, agus gu ’m pill iad dhachaidh làn saoibhreas a dh’ ionnsuidh an càirdean an ùine gun bhi fada.

Tha prisean a nise gu math àrd air gach ni; tha crodh bainne a reic aig rupaichean fo $30 gu $45 , agus gach ni eile da reir sin.

Thainig luchd Eaglais na Cléire gu còrdadh mu dheireadh, agus thug iad gairm do’n Urr. Iain A. Mathanach á Cléir Orangeville. Tha e ri bhi air a shuidheachadh air an la mu dheireadh dhe ’n mhios so.

Tha moran gu tinne ’san àit’ so. ’Se sin a’s maith leis na lighichean; oir mar biodh duine idir tinn bhàsaicheadh iad fein le cion analach, no cion bidh a b’ àil leam a ràdh. Tha dithis lighichean againn ’sa bhaile bheag so, agus tha iad a faotainn gu leòr ri dheanamh a réir coslais.

Tha mi ’smaoineachadh gu ’m bheil an t-àm agam sgur. Cha’n eil e maith a bhi feuchainn nàdur foighidneach; feumaidh gu ’m bheil nàdur maith aig na clo-bhualadairean, oir ’s iomadh ni cearbach a dh’ fheumas ìad cur suas leis, agus gu sònruichte an clo-bhualadair Gàilig. ’S iomadh litir air a droch chur an òrdugh a dh’fheumas e a chur ceart; oir cha’n eil sinne a bhios a sgriobhadh ach gu maith leibideach ann a bhi ’cur an òrdugh Gàilig. Tha moran do Ghaidheil fhoghluimte againn ’san dùthaich; ach cha chuir iad de dhragh orra fhéin na chuireas beagan sgriobagan a dh’ ionnsuidh an aon phaipeir Gàilig a tha ’san dùthaich gu léir. Chi mi gu bheil Niall Camaran á Bunnessan a’ faotainn MHIC-TALLA. Cha’n e Bunnessan thall am Muile ’th’ann, ach ged nach e, tha gu leòr ce Ghàidheil timchioll an àite sin; agus faodaidh e bhith gu’n cuir Niall còir dàsgadh am measg nan cnàmhan tiorma, agus gu ’n toir e moran dhiubh gu bhi cur an ainmean ’s an dolair gu MAC-TALLA, agus gu dearbh ’s iomradhàite anns an cuir iad dolair nach bi cho math.

Slàn leat an dràsda. Cluinnidh tu bhuam air an ath mhios m’a bhios mi gu maith.

Is mi do charaid,
IAIN MACGILLEASBUIG
Priceville ,Màrt 15, 1898.

Tha trì nithean no dhuilich ann, sgeul rùin a ghleidheadh, càineadh no lochd a dhi-chuimhneachadh, agus feum math a dheanadh a dh’ ùine a bhitheas aig neach dha féin.

Air do “Phlato” cluinntinn gu ’n robh naimhdean aige labhair gu h-olc mu dhéibhinn fhreagair e. “Bithidh mo chaithe-beatha air dhòigh ’s nach creid neach ’s am bith iad.

Seachain an t-sùil a dh’ aithnicheas an t-olc gu luath, agus a tha mall a dh’ fhaicinn a’ mhaith.

Cha’n ’eil e ceart gu’n ditheadh sinn neach ’s am bith nach ’eil ’s an làthair gu dhion féin.

BATHAR CRUAIDH.

Tha mi a nise ’cumail Bathar Cruaidh dhe gach seorsa, agus ma tha Sabh, Tuagh, Locair, Glas, Sgian, no Tairnean a dhith ort, feuch gu ’n taghal thu orm. Tha mi, mar a b’ abhaist, a’ creic Pant, Olla, Varnish , Putty,Glaine, Paipear-balla agus gach ni eile air son do thigh a dheanamh seasgair agus briagha. Tha mi ’creic gach ni gle shaor.

AONGHAS MAC LEOID,
Sidni, C. B.

BATHAR EARRAICH.

Deiseachan Fhirionnach air $3 .50, $4 .75 agus o sin suas.

Deiseachan Ghillean air $1 .75, $2 .60, $3 .00, $375 agus $4 .60.

Bathar eile a reir sin. Cha ’n eil stor anns a’ bhaile anns am faigh thu BATHAR MATH cho saor.

Tormad Domhnullach,
SIDNI, C. B.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr taillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

C . H. HARRINGTON & CO.
Flur, Min, Ti agus Siucar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
Soithichean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botainnean, Rubbersagus Caiseart de gach seorsa
’GAN CREIC SAOR.

---

[309]

[Vol . 6. No. 39. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Bha teine ann an Chicago a sheachdain gus a’ bhòn-de, leis ’n da leisgeadh coig duine deug gu bàs.

Bha da cheud ’s coig deug air fhichead“bill”air a thoirt fa chomhair pàrlamaid Nobha Scotia air an earrach so, agus thainig da cheud ’sa coig dhiubh sin gu bhi ’nan lagh. Co theireadh nach eil dad aig luchd-pàrlamaid Nobha Scotia ri dheanamh.

Gheibhear sanas bhoF . Falconer & Son,ann an àit’ eile. Bha iad an uiridh nan luchd-gnothuich aig a chuideachd a tha iad ag ainmeachadh, anns an t-siorrachd so a mhàin, ach am bliadhna tha ’n t-eilean gu h-iomlan air a thoirt dhaibh. Tha sin ag innse gu ’n d’ rinn iad deagh ghnothuch air a bhliadhna s’a chaidh.

Tha iad ag radh gu bheil roinn mhor de bhuinn de dh’ rirgread meallta a’ dol mu ’n cuairt air feadh na dùthcha aig an àm so. Tha buinn mheallta leth-dolair de chuinneadh Newfoundland air tigh’nn air lom o chionn ghoirid. ’S còir do dhaoine a bhi gle fhaiceallach mu ’n airgead a dh’ fhaodas iad a bhi laimhseachadh.

Tha gille beag air a Bheinn Ghuirm, am Pictou, ann an coithional an Urr. D. Mac Eanruig, agus ghabh e, o chionn ghoirid, a h-uile ceist a th’ ann an Leabhar Aithghearr nan Ceist, gun a dhol am mearachd ann an aon fhacal. Cha ’n eil e ach coig bliadhna dh’ aois, agus cha robh e latha riamh ’sa sgoil. ’Se Uilleam Ros is ainm dha.

Ann an stàit Maine, far am bheileas a deanamh moran obrach anns a’ choille na h-uile goamhradh, b’ àbhaist dhaibh bliadhnaichean roimhe a bhi gann gu leòr de shneachda. Ach air a gheamhradh so tha uiread ann dheth, ’s nach teid aca air obrachadh ach gann idir. Tha e eadar seachd us da throigh dheug a dhoimhnead air a chòmhnard.

Tha e air fhàgail air nighinn oig anGlace Baygu ’n do chuir i coig sentichean fichead gu cuideigin ann a’ Halifacs air son e dh’ innse dhi ciamar a gheibheadh i a lamhan a ghealachadh, agus gu’m b’e ’m chomhairle thugadh oirre i ’gam bogadh gu math tric ann an uisge nan soithichean. Cha chuala sinn ciamar a chòrd a chomhairle rithe, ach tha e air innse gu’n do chòrd i gu h-anabarrach ri ’màthair.

Fhuaireadh fios ann an Ottawa o chionn ghoirid o sgioba dhaoine a dh’ fhag am baile sin o chionn thri miosan gus a dhol do ’n Chlondaic. ’Se rathad Edmonton ’s an Iar-Thuath a ghabh iad. Bha iad aig an àm a sgriobh iad ceithir cheud mile á Edmonton. Bhu an rathad uamhasach doirbh; thug iad ceithir latha air ceithir mile deug a dheanamh. Anns an astar sin chaidh iad seachad air deich air fhichead each marbh, agus chaill iad aon air fhichead de na h-eich aca fhéin. Thug iad ceud ’s da fhichead us da each leotha, ach ’nuair a sgriobh iad, cha robh beò dhiubh ach a ceud. Chuir am fuachd ’s na droch ròidean as do chàch.

Tha ar caraid Alasdair Caimbeul, á Srath-Lathuirn, ann a bhi cur ugainn pàigheadh a phaipeir, a’ deanamh moladh mor air bàrdachd Neill Mhic Leòid, agus a’ feòrach am mac e do Dhomhnull Mac Leòid, “Domhnull nan Oran,” a bha gle ainmeil araon an Alba ’s anns an dùthaich so o chionn àireamh mhor bhliadhnaichean air ais. Faodaidh sinn innse do ar caraid gu’r h-e mac do ‘Dhomhnull nan Oran” A th’ ann an Niall, agus a reir coltais, gu ’n d’ thainig spiorad bàrdail ’athar air ann an tomhas dùbailte. Tha sinn an dòchas gu ’m bi saoghal fada air a bhuileachadh air, agus gu’m faighear iomadh òran agus duanag bhinn eile bhuaithe mu’n triall a “chadal gu bràth an talla nam bàrd nac beò.”

Tha tuathanaich an ceann a deas Mhanitoba ag obair air a churachd. Tha an t-side anabarrach briagha. Ann an àiteachan de ’n dùthaich cha do shil ach gle bheagan sneachda fad a’ gheamhraidh.

Ann an te de na Stàitean a deas, an oidhche roimhe, chaidh sgioba de dhaoine geala gu tigh duine dhuibh a bha air ùr-phòsadh ri boirionnach geal, agus mharbh siad iad le chéile. Cha robh iad air son iad a bhi pòsda idir, a chionn nach robh iad dhe ’n aon dath.

Chaidh àireamh mhor fhiadh a mharbhadh gu mi-laghail ann an Cuibeic air a gheamhradh ’s air an earrach so. Bha an sneachda cho domhain ’s gu robh e gle shoirbh tigh’nn suas ris na beothaichean, agus rinneadh sgrios mor orra. Tha luchd-ceartais a’ feuchainn ri greim a dheanamh orra-san a tha ciontach.

Tha ’n t-side beagan na ’s fhuaire air an t-seachdain so na bha i, ach cha ’n eil reusan aig daoine bhi gearain idir. Cluinnear cuid ag radh gu bheil am Màrt gu bhi doirbh ’gar fàgail o’n bha e cho sèimh a tighinn. Cha chuireadh e ioghnadh sam bith oirnn ged a bhiodh sin ceart, no ged a bhiodh stoirmeannan sneachda againn fhathast.

Tha Newfoundland an deigh atharrachadh a dheanamh air cisean na cusbuinn. Tha cisean air nithean air am bheil an sluagh gu h-iomlan a cur feum air an isleachadh. Tha còrn ri leigeadh do’n dùthaich gun cis a phàigheadh idir. Tha 20c am barailte air min bhuidhe, 10c am buiseal air buntàta, agus 50c am barailte air ùbhlan. Tha na cisean air an àrdachadh gu math air uisge-beatha, ruma agus tombaca. Tha na cisean air ti, siùcar, agus nithean eile air an isleachadh.

Tha tuiltean an deigh cron mor a dheanamh ann an Ontario ’s an Cuibeic o’n thoisich an sneachd’ air aiteamh. Dh’ at na h-aimhnichean gu mor, agus rinneadh call nach bu bheag ann an Ottawa, am Paris, ’s an Lunnainn. Bha ’n amhuinn St. Lawrence ag at cho mor toiseach na seachdain se ’s gu robh eagal air muinntir Mhontreal gu robh tuil mhor gu bhi aca. Tha sneachda cho trom aca ’s na roinnean ud ’s gu bheil e gle chunnartach gu ’m bi tuiltean cronail ann mu’n teirig an t-earrach.

Mu ’n àm so dhe ’n bhliadhna, ’nuair nach eil an t-airgead gle shiùbhlach, bithear a deanamh dearmad mor air na paipearan-naigheachd. Tha sinn an dòchas nach bi aig a MHAC-TALLA ri gearain sam bith a dheanamh anns an dòigh sin air an earrach so, ach gu ’n dean iadsan aig am bheil dad ri phàigheadh dha an dleasanas sin gu ’n ghuth a thoirt air gainnead an airgeid. Tha MAC-TALLA taingeil airgead fhaotainn aig àm sam bith, ach bidh e gu sònruichte nan comainsan a chuireas am pàigheadh uige ’nuair a bhios an t-airgead gann.

Iadsan a Phaigh.

Alasdair Caimbeul, Strath-Lathuirn.
Mor A. Nic Gilleain, Taobh Sear Loch Ainslie.
Bean Ailein Mhathanaich, Sidni.
Somhairle Mac Neacail, an Amhninn Mheadhonach
Lachuinn Mac Guaire, an Amhuinn Mheadhonach
Alasdair Mac Rath, an Amhuinn Mheadhonach 25c
Iain Mac Iomhair, Baddeck Bay.
Iain Mac Coinnich, (Eildear), Nyanza. $2 .00
Iain M. Domhnullach, Stellarton , N. S.
Iain I. Mac-a- Phi, Little Sands,E. P. I.
Calum Caimbeul, Kinross ,E. P. I.
Calum Mac Leòid, Springhill , Que. $3 .00
Anna P. Nic Laomuinn, Tiverton , Ont.
A. I. Mac Leoid, Leeburn , Ont.
Aonghas Mac Leoid, (Eildear), Hilton , Man.
A Mac Neill, Oir, Dakota, Tuath, $3 .15.
Dotair A. D. Sinclair , Boston, Mass.
Anna Nic Neill, Castlebay ,Barraidh.

Gabh Deagh Chomhairle
agus ceannaich gach bathar a bhios a dhith ort bho
MATHESON , TOWNSEND & Co.

Tha stoc mor aca de Bhathar Tioram, Amhlan, Ti, Siucar, Siabunn, agus gach ni eile air an cuir tigh feum.

Tha Adan, Bonaidean, Fluraichean, Itean, agus gach ni mar sin aca do na caileagan ’s do na mnathan.

Tha gach ni a th’ aca dhe ’n t-seorsa ’s fearr, agus ’ga chreic cho saor ’sa ghabhas deanamh.

Cha chosg e sion dhut am bathar fhaicinn; bidh na cleir gle thoileach a shealltuinn.

THA ’N T-EARRACH
air tighinn ’s an Samhradh gle fhaisg air laimh. Ma tha thu air son Deise no pairt de dheise fhaotainn, taghail aig
Niall Mac Fhearghais,
an Taillear,
agus gheibh thu do dheagh riarachadh. Tha na h Aodaichean a th’ aige math ’s bidh, iad an an deanamh a cheart cho math.
Cordaidh ’Obair Riut.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na abhraichean so leis a phosta air son a phris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
“Sydney, C. B.

---

[310]

[Vol . 6. No. 39. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 307.)

domh ris an t-saoghal, am bàs a’ geur amharc orm, oir chaidh mo leòn gu h-olc, agus na bhuineas do—on!” Chrom e a cheann an so agus cha d’ thubhairt guth no facal fad mionaid no dha, ach an sin thog e a cheann ’s lean e air bruidhinn ag radh “b’e toil an Tighearna, leamsa na mheadhoin, ar cuir an so, ach stiuraidh ’us gleidhidh e sinn an so a reir a dheadh thoil fein, air an aobhar sin na tugamaid thairis agus na bitheamaid eu-dochasach, tha mi faicinn gum bheil moran stuth timchioll oirnn as am faodar ramhach a dheanamh fo sheòladh an t-saoir” —b’e sin mise— “agus ’nuair a thig mi beagan h-ugam fein, bheir mi laimh air a ghnothuch còmhla’ ribh ma’s urrainn mi idir. Eisdibh ri mo chompanaich Mhr Gow an dràsd agus bithibh dichiollach, agus gu ’m beannaicheadh Dia ’ur n-oidhirpean.” Cha robh duine dhinn, ged is ainmic a gheibhear e ’measg mharaichean tha mi duilich a channtuinn, no eadhon am brogach beag fhein do nach b’ aithne snàmh agus an deigh iarraidh air Domhnull beag, ’se sin an gille, greim a chumail air an t-slait taobh ris an sgiobair, thoisich sinn uile, ach an dithis sin, ris na bùird ’s gach ni bha ri fhaotainn a thoirt cruinn agus gu sgeul goirid a dheanamh dheth, rinn sinn ramhach a bha mu fhichead troidh air fad agus mu ’n aon leud, ceangailte cho teann ’s a rachadh againn air a dheanamh leis an acfhuin a fhuaireas an crochadh ris na sparran. Chuireadh an sgiobair truagh agus Dòmhnull beag air bòrd taobh ri da chiste fhuair sinn air flod, agus am beagan biadh ’us deoch a fhuair sinn, ’s faodaidh mi a ràdh nach robh sin ach gle ghann gu dearbh, mu leth bharailte de bhreacagan-cruithneachd agus buideal beag de dh’ uisge. B’e a chiad ghnothuch a ghabh sinn os laimh a dheanamh an deigh an ramhach a chur ri cheile, sealltuinn ri ar sgiobair oir ged chaidh an “Almora” gu grunnd a chuain sheall sinn air mar ar sgiobair fhathasd, agus ri Dòmhnull beag; bha gach fear eile againn slàn agus chunnacas gu ’n robh da ghairdean an sgiobair briste os cionn an uilinn, gearradh uamhasach srachte air cul a chinn agus a dhà no tri dhe aisnean briste. Fhuair sinn na gairdeanan a thàthadh ri cheile cuimeasach maith na ’r beachd ne, agus chuir sinn air doigh gu meadhonach maith an gearradh bha na cheann, le neapaicin agus beagan geire fhuair sinn am measg an stuth a chruinnicheadh leinn, ach bha na h-aisnean briste ’ga phianadh gu h-olc, agus bu ghann a thairneadh e ’anail.

Chuir sinn Dòmhnull beag air doigh cuideachd, cha robh an gearradh cinn aigesan ro dhona, agus an sin thòisich sinn ri sinn fhein a roinn ann an da “fhaire,” a h-aon fo riaghladh a “mhate” Mac-a- Ghobha, agus am fear eile fodhamsa; air sin ’bhi deanta, chaidh a réiteach na ’r measg gu’n gabhadh am “faire” agams’ os laimh a bhi na dhùisg an toiseach gu bhi sealltuinn a mach, oir cha robh an còrr againn ri dheanamh, bho’n a bha sinn gun ràimh no seòl a bheireadh astar as an ràmhach, agus a thuilleadh air sin cha bha robh sinn buileach cinnteach aig an àm c’àite ’n robh sinn no co an tir a b’ fhaisge oirnn, agus sin gu ceithir uairean ’s a mhaduinn a reir an uaireadair aig Mac-a- Ghobha, nach do stad idir a dh’ aindeoin a bhogadh a fhuair e; a chodail chaidh càch mar b’ fhearr a b’ urrainn daibh, agus cha b’ fhada gus an robh a h-uile duine ac’ aon an suain. ’Nis, ged bha mi moran lathaichean doruinneach ’us oidhcheannan dorcha air na sparran ud, cha chreid mi gu’n d’ fhairich mi cho aonaranach truagh ’s a bha sinn ’s an gàbhadh uamhasach troimh ’n deachaidh sinn gu gàbhadh a bha ach gann cho mor, uair sam bith an deigh sin cho fior gheur ris a cheud oidhche sin, gu h-àraid a cheud uair no dhà, oir bha sàmhachas ’us ciùine air aghaidh na doimhne agus, mar is maith a chreideas sibh, is beag sunnd bruidhinn a bh’ air fear seach fear dhinn; cha chluinnte ach trom analaich na fir a bha ’nan cadal, dìosgail nan sparran, agus ospagan mùchta bho ’n sgiobair bhochd a bha fàs ni ’s laige ’s ni ’s laige. Mhair so mar so fad uair ’us còrr ’nuair chuala mi guth fann o’n sgiobair ag ràdh anns a Chainnt—cha chreid mi fearaibh ged tha, gun d’ innis mi dhuibh gu’m b’e smior a Ghàidheil a bh’ ann, a mhuinntir Mhuile, do dhùthaichs’ a Chaluim, agus gu firinneach b’e fhein am fior Ghaidheal agus an Dòmhnullach urramach, uasal.

C. —Domhnullach, o Mhuile, cha’n eil iad pailt de ’n chinneadh sin ’s an eilean ud, a ghràidh! ged gheibhear Domhnullach cha mhor an àite sam bith dhe’n t-saoghal—gun tighinn air na Caimbeulaich—ach mur eil mi cur bacadh ort, agus ma dh’ fhaodas mi fhoighneachd, ’de an t-àit am Muile d’ am buineadh e?

T. —Càrsaig, a Chalum, Càrsaig, agus cha chreid mi nach robh e na dhuine measaal thar chàich an sin, bho rud no dha a leig e tuiteam uaithe is sinn ri seanachas, mar bu tric a bhitheamaid, mu’n Ghàidhealtachd.

C. —Càrsaig! an d’ thubhairt thu rium e? ’Se mac Cholla chiar a bh’ ann gun teagamh sam bith; bha esan na sheòladair, ’s chailleadh e direach mu am na sgeòil agad; dh’ fhàg e céile eireachdail ’us dithis phàistean laghach luireach, gille agus nighean.

T. —O nach tric a chuala mi e ’bruidhinn orra uile, agus nach mi chual’ e ga ’n caoidh gu goirt ma ’s d’ fhàg e an saoghal, mar tha mi nis a dol a dh’ innse dhuibh.

Mata, mar thubhairt mi, chuala mi an guth funn aige ag ràdh “A Thearlaich teann a nall ni ’s faisg orm, tha mi mothuchainn a bhàis a tighinn, agus bu mhaith leam mo bheannachd a ghabhail leat. Is beag a shaoil mi gu’n robh agam ris an t-saoghal fhàgail cho luath, ach is e toil an Tighearn’ e, agus tha mi ’cuir mo làn eerbs’ as agus ann an dòchas gu’n robh ’s gu’m bheil mi air mo stiùradh leis; ach O, mo bhean bhochd ’s mo phàistean gaolach, tha mi ga ’m faicinn saoleam mar tha mi na m’ shinaadh an so, fair dhomh do làmh a Thearlaich, ars’ esan, ’se sochair mhor agus faochadh do m’ chridhe anns a chruaidh chàs ’s am bheil mi, Gàidheal a bhi làmh rium, agus tha mi nis a’ guidhe ort, ma theid do chaomhnadh, thu ruigheachd an taigh agam cho luath ’s theid agad air sin a dheanamh, gheibh thu an stiuradh anns na litrichean tha ’nam phòcaid, so dhuit iad—O! cha’n uraainn mi an toirt dhuit—thoir fhein leat iad agus gabh fior chùram dhiubh gus am faigh thu cothrom an toirt thairis do mo bhean ghràdhach, agus abair rithe—O, ciod nach abair thu—ach abair so co dhiu, gur ann orra fein agus air na pàisdean a bha na smuaintean mu dheireadh agam, agus gu ’n deònaicheadh ar Cruithfhear gu ’n coinnich sinn uile far nach bi dealachadh no bròn ann ni ’s mò.”

Cha d’ thubhairt e tuille, cha robh an comas aige, ach chrom mi mo cheann ri chluais ’s thug mi ’n gealladh dha h-uile ni dheanamh mar bha e ’g iarraidh, an sin mhothaich mi a shùilean a lasadh car tiotan, agus a bhilean a’ gluasad mar gu ’m biodh e ri urnuigh ’s mo làmhsa fàisgte eadar a dhà làmhsan leis am beagan neart a bh’ annta, agus ri aodann. Beagan an deigh sin mhothaich mi a cheann a luidhe ni ’s truime air mo ghàirdean agus ’nuair chrom mi mo cheann ’s mo chluais ri ’bhial dh’ aithnich mi gu’n do shiubhail an t-anam o dhuine cho ionraic agus cireachdail ’s a sheas riamh air bonn bròige.

Tharuinn mi mo làmh air falbh gu socrach, dhùin mi a shuilean agus ehuir mi brat de chainbe thairis air a chorp, ’s gu dearbh b’e sin a bhrat-bhròin dhòmhsa. Leig mi fios do ’n triùir eile bha caithris còmhla rium gu ’n do dh’ éug an sgiobair, ach cha d’ thubhairt iad moran.

Aig ceithir uairean dhe ’n oidhche no ’sa mhaduinn, mu bhristeadh a chamhanaich dhùisg sinn an fheadhainn eile gu ’m faire chumail, ’s thug sinne ar n-oidhirp air cadal; ach is gann a shocraich sinn ar cinn mar b’ fhearr a b’ urramaid ’nuair chualas sgal no sgriach cho oillteil, tiamhaidh, eagallach ’s a chuala mac duine riamh—b’ e sin ar beachd aig an àm co dhiu—agus an so fhearaibh ’s fhearr dhomh sgur an dràsd; oir tha ’n cadal orm fhein agus tha mi làn chinnteach gu’m bheil sibh fhéin ro fheumach air ’ur leapaichean a thoirt oirbh.

C. —Tha mi deònach, a Thearlaich.

D. —B’ fhearr leam fhein fios bhi agam ciod e an ràn a bha ’n sud, ach cluinnidh sinn uaireigin eile.

(Ri leantuinn.)

Cha’n ’eil aoibhealachd ’na dearbhadh gu ’m bheil an inntinn aig fois, oir is tric “am meadhon gàire gu ’m bheil an cridhe dubhach.”

Seachain, mar a sheachaineadh tu an nathair, an neach a sgriobhas gu mi-mhodhail, ach fathast a labhrast gu milis.

---

[311]

[Vol . 6. No. 39. p. 7]

Domhnull an Oir.

LE FIONN.

Cha’n eil mi cinnteach cia mar a dh’ éirich am far-ainm so. Tha cuid ag radh gu’n d’ fhuair Dòmhnull ulaidh agus gur e so a chuir air a chasan e, ’s tha feadhainn eile ’s a bheachd gur ann a rinn e ’airgiod thairis, ach ’s naigheachd eile sin. Coma co dhiu, thill Dòmhnull gu sgìreachd ’òige an déigh dha ’bhi air falbh fad fhichead bliadhna, agus cheannaich e tigh eireachdail anns a’ chlachan. Bha Dòmhnull ’n a bhantrach, ach bha aon nighean aige—caileag bhòidheach mu naoi-bliadhn’ -deug a dh’ aois. Bha an nighean so barraichte air ceòl, ’s b’ ionann dhi fiodhall no clarsach. Cha robh latha nach tugadh i tacan orra le chéile, agus cha’n iarradh a h-athair ni b’fheàrr na bhi ’g éisdeachd rithe. Ged a bha tigh Dhòmhnuill an Oir na sheasamh car leis féin, bha tighean eile gu math faisg air. Aig dara ceann an tighe bha ceàrdach Sheumais mhóir, agus aig a’ cheann eile bha bùth Phara-nan-sliseag, a bha na shaor-chairtean anns an sgìreachd o chionn còrr agus leth chiad bliadhna. Bha na seòid so eòlach air Dòmhnull mu’n d’ fhàg e riamh an sgìreachd agus chuir iad fàilte chridheil air ’n uair a thill e, ged a bha am beachd fhéin aca air cia mar a rinn Dòmhnull a bheairteas. Goirid an déigh do Dhòmhnull ’s d’a nighean dol a chòmhnuidh do ’n tigh mhòr a cheannaich e, thachair e latha ’bha sin gu’n robh Seònaid b’e sin ainm a nighean, a cur an òrdugh air son Coinneamh-chiùil mhòir a bha ri bhi ’s an Oban Lathurnach gu goirid. Bheireadh i tacan mu seach air fidhil ’s air clàrsaich, ’s bha a h-athair, aig an robh deagh chluais-chiùil, làn riaraichte le grinneas laimh a nighinn, agus cinnteach gu’n coisneadh Seònaid urram na Coinnimh-chiùil. Ann an teis meadhon a chiùil thòisich òrd mòr na Ceardaich air bualadh, ’s chuir so an ceòl air feadh na fidhle. Stad Seònaid d’a ceòl gus am bitheadh an t-òrd mòr aig Seumas gobhainn na thosd, ’s cha robh i féin no ’h-athair idir toilichte. An ùine ghoirid sguir fuaim an ùird, agus thòisich Seònaid air a ceòl. Cha deachaidh i fada air a h-aghaidh leis ’n uair a dh’ éirich buaireas eile, oir thòisich Para-nan-sliseag air òrdaireachd gun chiall ’s e cur ùrlar ùr ann an cairt Dhòmhnuill-an-Achaidh. “Cha dean so feum, a Sheònaid,” ars’ a h-athair ’s e ’g éirigh, “phàigh mise gu daor air son an tighe so agus ’s bochd an gnothach mur faigh sinn sìth is sàmhchair ann; mu’n seas mi’n stairich ’s an làmhach so ni ’s fhaide, bheir mi air a’ gobhainn’s air an t-saor dol air imrich ged a dh’ fheumainn peighinn no dhà a chur am bois gach fir aca chum an saodachadh air falbh.” “Tha mi’n dòchas,” arsa Seonaid, “gu’n soirbhich leibh ’athair, oir tha e eu-comasach cluich anns an ùpraid so.” “Cha’n eil cùram nach soirbhich leam, oir tha iad le chéile glé fheumail air na sgillinnean.” ’S e bh’ ann gu’n deachaidh Dòmhnull an Oir an taobh a bha’n gobhainn, o’n a b’e a b’fhaisge dha, agus dh’ innis e dha mar a bha cùisean agus dh’fheuch e ri impidh a chur air imrich a dheanamh, ag gealltuinn dha còig puinnd Shasunnach a chuideachadh costas na h-imrich. “Chi sinn,” thuirt an gobhainn, “agus leigidh mi fios duibh gu goirid ma gheibh mi àit’ eile freagarrach air son ceàrdaich.” Chaidh Domhnull an Oir ’s thug e a’ cheart thairgse do Phara-na-sliseag agus is gann a bha Dòmhnull ’na thigh féin ’n uair a bha’n gobhainn a null a dh’fhaicinn Phàruig, agus chual e ciod a thuirt Dòmhnull an Oir ris an t-seann duine. “A dhuine chridhe,” arsa Seumas gobhainn, “nach ann oirnn a thàinig ’n uair a dh’fheumas sinn dol air imrich a thoileachadh gràisg de dh’fhìdhleirean ’s de chlàrsairean.” “ ’S ann agad tha’n fhirinn,” fhreagair Para-nan-sliseag, “ach nach e ’n gille ’n t-airgiod?” “Is e gun teagamh,” fhreagair an gobhainn, “ach ’s tric a mhill an cleasair-fhichead am fichead cleas. Cha do bhlàthaich mo chridhe riamh ri Dòmhnull an Oir, ged nach ’eil fhios agam c’ar son, agus bhithinn coma ged a leigemid fhaicinn da ged is math an t-òr ’na àite fhéin, nach ceannaich e na h-uile rud, ’s gu bheil daoine aig nach ’eil òr idir a cheart cho tapaidh risan.” “Ciod mata tha tha thu bràth a dheanamh?” arsa Para-na-sliseag. “Ma ta, innsidh mise sin dhuit. Anns a’ chiad àite is math a laidheas na còig-puinnd-Shasunnach aig Dòmhnull an Oir oirnn le chéile agus bithidh iad againn. Tha mi tuigsinn gu bheil Dòmhnull ’sa nighean a’ dol bho ’n tigh air an ath sheachdain, agus tha iad ri bhi air falbh ré an t-samhraidh. Mu ’m falbh e their sin ris, mar chomain dhasan gu bheil sinn a’ dol air imrich, ged tha e car ceàrr agus cosdail sin a dheanamh; agus ma bheir e dhuinn na còig-puinnd-Shasunnach sin gu ’m bi’n imrich seachad mu’n till e.” “Tha sin ciallach gu leòir ri éisdeachd ris,” arsa Pàruig, “ach, fhir mo chridhe, c’ àite bheil sinn ri dol?” “Cha ’n ’eil fada,” fhreagair an gobhainn, “théid thusa do ’n cheàrdaich agamsa agus thig mise a nall an so.” “A Mhoire, Mhoire! nach tu tha fada ’s a’ cheann,” arsa Pàruig. Is imrich sin gun teagamh, ged a bhios caochladh bharail aig Dòmhnull an Oir air a’ chùis ’n uair a thilleas e.” “Mo thogair,” fhreagair an gobhainn, “mar thuirt Eóghan amadan e— ‘Bitheadh esan a’ bruidhinn tha

(Air a leantuinn air taobh 312.)

AN DA LEIGHEAS
AGUS
K . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd. ,

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C B.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C.B.

BADDECK , - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

THA EARBSA
aig daoine ann am maidsichean Eddy— ’nuair a chi iad an t-ainm air a bhocsa bidh fhios aca gu bheil iad math. Tha seorsachan air an deanamh, agus gheibh thu barrachd fiodha air son do chuid airgeid, agus seorsaichean eile rithist a tha coltach ri maidsichean Eddy, ach tha iad gle ao-coltach riutha an am an cur gu feum.

Tha ’n t-ainm so na urrais air mathas.

—THE—
E. B. EDDY Co., Limited,
Hull, Canada.

---

[312]

[Vol . 6. No. 39. p. 8]

(Air a leantuinn o thaobh 311.)

na h-uibhean againne’ —bithidh an t-airgiod againne ’s faodaidh Dòmhnull an Oir a bhi feadaireachd no fìdhleireachd.” ’S e mar bha gu’n d’innis iad le chéile do Dhòmhnull an Oir gu ’n robh iad a’ dol air imrich ged a bha e car dùilich àite freagarach fhaotainn, ’s ged a bha cuid mhath de chostas daonnan an lorg na h-imrich. Chuir Dòmhnull an Oir a làmh ’na sporan agus chunnd e cóig buinn òir ann am bois gach fir, agus dh’fhàg e beannachd aca le chéile a’ guidhe soirbheachadh math dhaibh leis an imrich.

Goirid mu ’n do thill Dhòmhnull an Oir ’sa nighean, rinn na seòid an imrich. Cha robh imrich riamh anns an sgìreachd a bha cho ainmeil rithe. ’N uair a thill Dòmhnull an Oir thuig e mar thug na seòid an car ás, làs a chorruich agus ’se ’thàinig ás gu ’n do reic e ’thigh agus dh’ fhàg e ’n sgìreachd ’s cha ’n fhacas innte riamh ’na dhéigh e. Mur do shiubhail e bho sin tha e beo fhathasd.

Oran eile do Mh-- - -g.

LEIS A GHILLE GHLAS.

A nighean donn nam blàth-shùii
A dh’ fhàg mi fo ghruaman,
Gur truagh nach robh mi làmh riut
Ged tha mi fo smuairean
’Se sealladh dhe d’ bhlàth-shùil
A dh’ fhàgadh mi uallach,
’S gur h-e ’bhi laidhe làmh riut
A ghràidh ’dheanadh buan mi.

Gur tric mi ort a smaointean.
Do ghaol ’rinn mo bhuaireadh,
Cha stòras, òr, no maoin
Tha mi smaointean a bhuannachd;
’Si mhaise tha ’nad aodann
A chaochail mo shnuagh dhiom,
Is ged nach dean mi t’ fhaotainn
Cha’n fhaod mi bhi ’n gruaim riut,

Do phearsa dìreach, dealbhach
Gun chearb oirr’ ri leirsinn
’S i cuimair, deas, neo-mharbhant’
Cha talaicheadh neach fo’n ghréin ort.
Mar dhaoimean ann an airgead
A dealradh am measg cheudan
’S ged tha thu measail ainmeil
Cha ’n aithnichear ort fhéin e.

Do chùl dubh-dhonn dualach
’S e suas an deagh òrdugh,
’Na chamagean m’ad chluasan
’Na dhuail mar bu nòs dha,
Thug Nàdur dhuitsa buaidhean
Nach d’ fhuair iomadh òg-bhean
’Se ’n t-seirce tha ’nad ghruaidhean
A bhuail mi ’s a leòn mi.

An raoir a rinn mi bruadar
(Gur truagh ’rinn e m’ fhàgail)
Gu’n robh thu ri mo ghualainn
Air chuairt anns an ghàradh,
’S am mach air feadh nam bruachan
A cluaineas le càirdeas,
Ach ’nuair a rinn mi gluasad
Cha d’ fhuair mi thu làmh rium.

Thug mi cion nach criochnaich
Am bliadhna do ’n òg-bhean,
Maigedean bhanail chiallach
’Ni gniomh ann an seòmar,
A tha de’n chinneadh fhiachail
De fhior fhuil Chloinn Dhòmhnuill
A chiosanaich Cloinn Dhiarmaid
Air sliabh Inbher lòchaidh.

Bheirinn as a bhùth dhut
Gun dùil riutha brògan,
Chuirinn sid g’ ad iunnsaidh
Is flùrs a bhiodh bòidheach,
Bheirinn seachad ionmhas
A rùin air son pòg bhuat
’S gu’m b’ fhearr na muillean crùn
A bhi dlùth dhut an còmhnuidh.

Tha thu uasal, siobhalta
Grinn ann ad nàdur,
Gun chron ort ’tha ri innse
Gun ghiomh dha do nàbuidh.
Cha ’n aithne chomh, cha ’n innis mi,
’S cha ’n fhiach mi ri ’n àireamh
A liuthad fear ’tha ’n ti ort
’S a stri ri do mhàran.

B’ fhearr leinn gu robh sinn eòlach air M-- - -g, ge b’e co i, no c’àite ’m bheil i còmhnuidh. Agus b’ fhearr leinn cuideachd gu’n toireadh cuid-eigin comhairl’ air a Ghille Ghlas; tha eagal oirnn gur h-ann a théid e gòrach mu bhòidhchead ’s mu mhathas a leannainn. Tha e a reir coltais tinn le gaol.

An Gille Dubh Ciar-Dhubh.

Is truagh gu’m biodh sluagh
A clo-bhualadh nam briagan!
Cha b’e an léigh gasd’ ud
Mac-Lachainn na fialachd
A sgriobh an dàn fileant’
Mu ’n ghille dhubh chiar-dhubh.
’Mhic-Talla, ’Mhic-Talla,
Na creid an sgeul ùr.
’Mhic-Talla, &c .

Mu ’n d’ rugadh am bàrd sin
Le thàlantan òirdheirc,
Bha mnathan ’s gach àite
De ’n Ghaidhealtachd bhòidhich,
A seinn d’ an cuid cloinne
Mu ’n ghille dhubh òg ud.
’Mhic-Talla, ’Mhic-Talla,
Na creid an sgeul ùr.
’Mhic-Talla, &c .

Cha ’n eil air an t-saoghal
R’a fhaotuinn ’san la so,
Fear-seanachais a dh’ innseas
Co b’i an òigh mhàlda
A sheinn mu ’n fhear chiar-dhubh
Bu mhiann leatha làmh-rith’.
’Mhic-Talla, ’Mhic-Talla,
Na creid an sgeul ùr.
’Mhic-Talla, &c .

CUID-EIGINN.

’Se ’n clo-bhuladair a rinn am mearachd air am bheil an duanag so a cur sios. Bha oran leis an Dotair Mac Lachuinn air an aon taobh dhe’n phaipeir, “Och mar tha mi,” agus ’s ann a chionn bu chòir na facail “Leis an Dotair Mac Lachunn” a bhi air an cur.

H. D. Mac Ille-Mhaoil,
Stewartdale , C. B.
Cloth,Drogaid, agus Plaideachan “Eureka.”
Mu dheich air fhichead seor sa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a gabhail an coinneamh Aodaich.
Ma tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige neo sgriobh uige.

[Dealbh]
Tha sinn a nise ’nar luchd-gnothuich aig a
CHANADACARRIAGE Co. ,
air son Eilean Cheap Breatunn. Ma tha carbad de sheorsa sam bith a dhith ort, cumhnaidh tu airgead le ’cheannach uainne.

F . FALCONER & SON.
Sidni, C. B.
Tha sinn a’ cumail acuinn-each, carbadan agus trungaichean.

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.

C’AIT AM FAIGH MI?
Saibh, Glasan, Luaidhe, Sgeinein, Lainntearan, Sguabaichean, Paipear-tearra, Paipear-tubhaidh.
Olla, Fudar, Glaine, Siosaran, Tairnean, Bucaidean, Tuaghannan.
GHEIBH AIG
C . P. MOORE,
Sidni, C. B.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.