---

[401]

[Vol . 6. No. 51. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 17 IUN, 1898. No. 51.

MAIGHSTIR GLADSTONE.

Chaochail an duine mor agus ainmeil so. Air feadh gach cearna de rioghachd farsuing Bhreatuinn bha ainm ’us buaidhean Ghladstone iomraiteach gu leoir. Tha caoidh bhronach air a’ deanamh a nis do bhrigh gu bheil Uilleam Euart Gladstone tosdach ann an suain a’ bhais, agus gu brath nach cluinnear a ghuth a rithist agus nach tabhair e ’bheachd seachad mu chuisean ’us mu thrioblaidean a tha lan curam ’us imcheist do chinnich ’us do ’n t-saoghal. Rugadh Gladstone ann an Libherpool, ann an deireadh na bliadhna 1809. Bha e mar so, faisg air ceithir fichead bliadhna ’s a deich, an uair a rainig e crioch a reis air an talamh. Is e Albannaich a bha ’na athair agus ’na mhathair. Is i bana-Ghaidheal a bha, ann an seadh sonruichte ’na mhathair. Bhuineadh i do Chlann Raibeirt no do Chlann Dhonnachaidh, ann an siorramachd Rois. Fhuair e meas ’us cuideachadh mor ann an Albainn an uair a bha e aig ceann-riaghlaidh na rioghachd, le bhi ’g innseadh do na Albannaich gur e Albannach a bha ann fein, agus gu robh e fuasach toilichte ’s proiseil gur e fuil Albainn a bha ’blaiteachadh a chridhe. Is e smior an t-Sasunnaich a bha ann ann an ionnsachadh, agus anns gach beachd shuidhichte ’bha aige mu ’n chrun ’us mu ’n eaglais. Bha athair ’na dhuine beartach. Chaidh e, am feadh a bha e gle òg, do ’n sgoil chliuteach a tha dluth air luchairt na ban-righ. Ann an Eton, (oir is e so ainm na sgoil,) fhuair e air aghaidh gu tapaidh ’us gu iongantach. Nochd e gu soilleir gu robh buaidhean inntinn treubhach aige, agus gu robh comas anabarrach aige airson cainnt ’us deasboireachd. Chaidh e bho sgoil Etoin gu oilthigh Ath-nan-damh(Oxford) ,far an do choisinn e cliu ro-mhor airson sgoilearachd. Fhuair e onoir ard, da rireadh, aig crioch a chuairt anns an oil-thigh so. Is e sgoilear gasda a bha ann, agus bha eolas domhain ’us mionaideach aige air Greugais agus air Laidionn, mar an ceudna. Sgriobh eInventus Mundi,agus leabhraichean eile ’tha dearbhadh gu cinnteach cia co farsuing agus co pongail ’s a bha an t-eolas a bhuineadh dha. Ged bha, re iomadh bliadhna, obair chudthromach aige r’a dheanamh, chum e suas daonnan, deigh ghasda air sgoilearachd. Is ann an uiridh fein, a chuir e ’mach clodh-bhualadh ùr air obair aluinn an Easbuig Butler. Bha e daonnan ’na sgoilear dichiollach, dealasach, agus bha e min-eolach air na ceistean a bha, o àm gu h-àm, a’ fadadh suas duilgheid, agus iomaguin, ’us stri, am measg daoine foghluimte ’n t-saoghail.

Bha e gle òg an uair a chaidh e do ’n phàrlamaid. Ann an tus a laithean anns a’ pharlamaid, is ann do ’n chuideachd sheasmhach, naTories ,a bhuineadh e. Dhearbh e le ’sgriobhaidhean ’us le ’oraidean, gur ann air an taobh acasan a bha e ’s a bhitheadh e. Bha na beachdan a bha e ’dion ’s a moladh ’n a òige gu comasach ’us gu h-ùr-labhrach, gu tur eadar-dhealaichte bho na beachdan a bha aige ’s a bha e iarrtuiseach a chur an gniomh ann an laithean a chumhachd agus a shean aois. Fhuair e ann an uine ghearr aite measail am measg luchd-riaghlaidh Bhreatuinn. Ma dh’ fhaoidte, gur e ’n comas geur-inntinneach agus tearc a nochd e mar fhear ard-ionmhais na dùthcha, ’choisinn dha am meas agus am moladh ’us an t-ainm oirdheirc a bu mhodha ’s a b’ fhearr a bha aige riamh. Ghabh e dragh anabarrach ann an oidheirp ghasda ’rinn e airson eolas mionaideach agus pongail fhaotainn air gach ceaird ’us malairt; air gach beartais ’us dichioll; air gach cis ’us ain-fhiach; air gach fearann ’us loch a bhuineadh do Bhreatunn. Is e duine mor, laidir, foghainteadh a bha ann, le gnuis aoidheil, bhoidheach, ’us le cliabh farsuing, laidir. Chunnaic mi fein e aon uair ann an Glaschu, agus fhuair mi sealladh maith dheth, oir bha mi gle dhluth air a charbad anns an robh e. Bha suil gheur, dhubh ’n a cheann, agus bha iomairean ’na aodann, a’ dearbhadh gu d’ rinn e cheana, iomadh obair chruaidh. Bha e ùr-labhrach, ’us deas-bhriathrach. Cha robh anns a’ pharlamaid neach eile ’labhradh co maith ’us co druighteach ris. Ghiulaineadh e leis an sluagh gu leir le ’chainnt thaitneach, ghreadhnach, agus leis an eud ’us a’ chumhachadh a bha daonnan ’n a chainnt ’s ’n a choslas. Mar fhear-riaghlaidh, cha robh e riamh co gaisgeil, neo-sgathach, foirmeil ri Palmerston, anns gach gnothuch a bha aige ri rioghachdan eile, ’s an dion onoir ’us coirean Bhreatuinn anns gach cearna de ’n t-saoghal. Rinn e mearachd gu tric an uair a bha e aig ceann luchd-riaghlaidh na rioghachd, le bhi ’tabhairt tuille ’s a’ choir d’ am beachd ’us d’ an toil fein do righrean ’us luchd-comhairle rioghachdan eile. B’ eigin da ’chuibhrionn fein de dhimeas, ’us de chaineadh, ’us de ghamhlas fhulang, am feadh a bha e, mar bha e fein agus a’ chuideachd a’ creidsinn, a’ deanamh leasachaidh feumail. Is e ’thug o’n Eaglais Shasunnach ann an Eirinn, an suidheachadh a bha roimhe aice. Thug e uaithe, mar an ceudna, moran de ’maoin ’us de ’h-ughdarras. Thog mile duine ’ghuth an aghaidh Ghladstone aig an àm so. Bha e ’g a dhion fein le ’bhi cumail a mach nach robh an Eaglais Shasunnach riamh taitneach do na h-Eirionnaich do bhrigh gur ann le laimh laidir nan uachdaran a bha i air a suidheachadh anns an tir. Is ann do ’n Eaglais Shasunnach agus do ’n chuideachd ard innte ’bha Gladstone dileas daonnan, agus d’ an thug e ’ghradh, ’s a speis, ’s a sheirbhis. Bha ioghnadh anabarrach air miltean an uair a thainig eachdraidh beatha Chardinal Manning a mach, gu robh e fein agus Gladstone ’n an cairdean dileas, gu robh iad le cheile ’gabhail beachd gu minic air beachdan sonruichte na h-Eaglaise Shasunnaich agus Eaglaise na Roimhe, agus gu robh aon chuid cinnt no dochas laidir aig Manning gu fagadh Gladstone, maille ris fein, an Eaglais Shasunnach.

Ged b’ abhaist do Ghladstone ’bhi ’caineadh ’s a smadadh nan Eirionnach airson gach mi-riaghailt, ’us upraid, ’us othail air am bheil iad aig amannan deigheil, dh’ atharraich e ’bheachd gu h-obann; agus gun cead no comhairle nan daoine comasach, uasal a bha ’riaghladh na rioghachd maille ris, fhaotainn no iarruidh, rinn e suas inntinn gu tugadh e fein-riaghladh do na h-Eirionnaich; —is e sud, parlamaid doibh fein agus comas an gnothuichean fein a riaghladh agus a chumail ann an ordugh. Threig aireamh d’a luchd-comhairle Gladstone, oir bha iad gu diongmhalta an aghaidh parlamaid a thabhairt do na h-Eirionnaich. Le gaisge dhalma, rinn an sean laoch Gladstone spairn chruaidh airson fein-riaghladh a bhuileachadh air Eirinn. Cha do shoirbhich leis, oir chuir na morairean, le corr ’us ceithir cheud thairis air na morairean a bha fabharach do Ghladstone, crioch air dichioll an t-seana ghaisgich, agus thug iad dearbhadh follaiseach seachad nach aontaich iad gu brath le beachdan Ghladstone mu dheibhinn riaghladh Eirinn.

Bha Gladstone daonnan direach agus ceart ’na chaithe-beatha. Bha e ullamh gach uair air cor nan rioghachdan laga ’dhion, agus air a ghuth a thogail gu duin-

---

[402]

[Vol . 6. No. 51. p. 2]

eil, dileas an aghaidh luchd an fhoirneirt, agus as leth treubhan ’us tirean aig nach robh saorsa, no sonas, no sith, no seasgaireachd, on bha ’n luchd-riaghlaidh co an-iochdmhor, cruaidh-chridheach. Ma dh’ fhaoidte nach robh Breatunnach air bith ’na latha fein, air an robh meas co mor ri Gladstone air feadh an t-saoghail. Bha e fuasach caoimhneil agus cairdeil, ’us bha tlaths ’us ailleachd urramach ’n a ghnuis ’us ’n a chomhluadar gu h-iomlan. Bha iadsan a bha gu tur an aghaidh a bheachdan a’ ghleidheadh suas an cairdeis leis. Is taitneach agus is tiamhaidh a tha na h oraidean a labhair iadsan mu dheibhinn Ghladstone an uair a fhuair e bas; —iadsan a chaidh calg-dhireach ’n a aghaidh, aig iomadh àm ’us ann an iomadh cuis. Chuir a bhan-righ agus an duthaich gach onoir ’us urras air an t-sean duine oirdheirc a chaith a threoir agus a laithean ann an seirbhis ’na rioghachd. Tha e ’nis aig fois ann an Abaid Iar-Mhinsteir, am measg daoine foghluimte, ’us gaisgeil, ’us treibhdhireach, ’us ceolmhor, ’us ùr-labhrach, ’us ealanta nan linn a bha ’s a dh’ fhalbh.

CONA.

MINISTEAR THOM NA CREIGE.

LE IAIN MAC CORMAIG, FIONNAPHORT.

Is fhada o’n chuala sibh an Sean-fhacal. “Ciad Sagairt gun bhi sanntach,” ach tha cheart fhàilinn anns na ministeirean, agus b’ aithne do chuid agaibh fear dhiu—minister Thom na Creige. Bha e air aithris am measg a luchd-eòlas na’m biodh ni ’sam bith ’ga dhith nach b’ ann a chionn ’s nach iarradh e e. Cha robh banais aig am bitheadh e nach toireadh e dhachaidh ’na phòca sgonn cho mór ri foid mòn de ’n bhonnach-bhainnse, a bharrachd air na dh’itheadh e, agus b’e sin barrachd air duine caomaiseach sam bith. Bha e air iomradh nach do mharbh Eoghan Bàn an Lagain, muc riamh ’nuair a bhiodh gaoth ’n iar ann, a chionn a cheart cho cinnteach ’sa ruigeadh sgiamhail na muice tigh a’ mhinistear air sgiathaibh na gaoithe, bhiodh am ministear a measg na cuideachd le tuiteamas mur gu’m b’eadh, ’s bhiodh a chuid de’n chuirm aige, cho math ri sgonn de’n mhuic, a dhol dhachaidh, Ach theab a shannt fhaotainn aon uair ann an dragh. Dònach a bha sin, an deigh na searmoin, ghabh e sràid a sios a dh’ionnsaidh a’ cheatha, agus có ’m bàta thachair a bhi stigh ach an “Ealasaid,” bàta Eachainn Ruaidh. B’ aithne dhaibh air fad Eachann—duine cho làn innleachdan ’sa bha ’n t-ubh de’n bhiadh. Chaidh am ministear air bòrd, agus chuir Eachann Ruadh fàilte air. Thug e sios d’a shiòmar féin e agus tharruing e nall botul de’n “bhranndi” a b’fhearr, oir mar is math a bha fios aig a’ mhinistear, bha’n “Ealasaid” dìreach an deigh tighinn a nall as an Ollaind. Dh’òl am ministear air slàinte Eachainn, agus an uair a fhuair e ’anail cha do chaomhain e cainnt a’ moladh a “bhranndi,” agus leig e ris do’n sgiobair nach biodh e dad an aghaidh botul a thoirt dhachaidh leis. Cha robh e idir furasda do’n sgiobair chòir a dhiùltadh. Thug e dha botul agus spar e e’m pòca-cùil a’ chòta mhòir e. “Saoil thu,” ars’ am ministear, “a bheil so a sealltainn mi-cheudach?” ’s e ’toirt sùil thar a ghualainn air earball a chòta, oir bha nis, le cudrom a’ bhotul, an darna taobh a toirt a chudrom as an taobh eile. “Ma ta,” ars’ gu sgiobair; “tha e gu math éibhinn; ’s ann a b’fheàirrde sibh cudrom a bhotuil do rudeigin a chur ’san taobh eile, shealladh e mòran ni b’fheàrr. Nach robh cho math dhuibh am botul fhàgail an nochd agus chuirinn fhéin duine dhachaidh leis am màireach.”

Smaointich am ministear gu’m b’fheàrr aon eun ’san laimh na dha dheug air iteig. “Tha e gu’n teagamh a’ sealltainn mi-cheudach agus mar tha thu ’g ràdh b’fheàirre mi cudrom a’ bhotuil de rudeigin air an taobh eile. Cha’n ’eil fhios am b’ urrainn thu botul eile ’sheachnadh?” Cha robh aig an sgiobair ach an darna botul a tharruing a nuas ’sa chur ’sa phòc’ eile. “Nis,” ars’ an sgiobair ’nuair a bha iad a’ tighinn a mach as an t-seòmar, ’sam ministear a fhalbh, “tha fear an Tigh chuspain a’ sràideamachd air clàr-uachdar na luinge ’s cha mhath gu mothaich e na botuil agaibh.” “Ubh, ubh! ars’ am ministeir cha do smaoinich mi air a sin idir, nach bu tàmailteach na’m beirte ormsa, ministear na sgìreachd, le m’ dhà bhotul, “branndi” air nach deachaidh riamh cìs a phàigheadh do’n Bhanrigh.” “Cha’n ’eil cùram dhuibh,” ars’ an sgiobair théid mi fheibh gus am bi sibh a mach á cunnart.” Dh’ fhalbh na seòid, san uair a bha ’m ministear mu leth cheud slat bho’n t-soitheach agus á cunnart mar a shaoil leis, tharruing e osna a ghrunnd a stamaig, ma bha grunnd aice. “ ’Ne e sud am ministear,” arsa fear an-Tigh-chuspain?” ’se sealltainn as deigh an fhir a bh’air ttr. “Is e,” ars’ an sgiobair, “an robh toil agad ’fhaicinn?” “Ma ta, bha,” ars’ esan; “tha càraid chloinne agam mu dha mhios a dh’ aois, agus tha toil agam iad a bhi air am baisteadh. Cha’n ’eil mi ach air ùr thighinn do’n dùthaich so ’s cha d’ fhuair mi fhathast eòlas air a’ mhinistear. “Nach ann as fheàrr dhuit ruith as a dheigh,” ars’ an sgiobair, bithidh e gle thoileach freasdal dhuit uair sam bith.” Am mach ghabh fear an Tigh-chuspain na leum dhearg as deigh a mhinistear. Sheas an sgiobair air clar uachdair na luinge ’se tighinn bho dhruim leis a’ ghaireachdaich, air an eagal a gheibheadh am ministear ’nuair a chìtheadh e fear nam putan buidhe ’tighinn as a dheigh. Bha am ministear an deigh dol mu’n cuairt oisinn gàraidh ’se gearradh bhoicionn mur gu’m biodh balachan ann, le toileachadh faotainn a mach á cunnart le dhà bhotul “branndi,” ’nuair a chual’ e fead. Thionndaidh e ’s co chunnaic e tighinn as a dhéigh ach fear an Tigh-chuspain. Thuit a chridhe sìos gu shàiltean. “Leth na bochdainn,” ars’ esan ris fhein, “tha mi air breith orm an deigh a h-uile rud.” Thainig fallus fuar a mach air a bhathais. Chuir e làmh air a chulaobh ’s dh’ fheuch e ’n robh na botuil slàn. Bha iad ann a sud na ’m fianuis ’na aghaidh. Dh’ fheuch e ri coiseachd na bu luaithe agus eadhon ri ruith ach bha na botuil a sadadh a cheile, ’s nam bristeadh iad cha bhitheadh a chùis dad ni b’fheàrr. Fead eile. Ach cha do leig e air gu’n cual e i. B’ àil leis gu’n robh na botuil bhranndi ’san Ollaind gun fhàgail riamh, ach mu dheireadh thall bhuail fear an Tigh-chuspain a làmh aìr a ghualainn. “Rug mi oirbh mu dheireadh,” ars esan, “chunnaic mi shios aig an t-saothach sibh, ’s bho ’n a bha ’n cothrom cho math cha b’ urrainn mi ’leigeil seachadh.” “Gu de an gnothach th’ agad ruimsa?” dh’ fheòirich am ministear cho spaireasach ’s a b’ urrainn da, ach aig a’ cheart ám bha e air chrith mar dhuilleig air craoibh. “Ma ta, ’s e ’n sgiobair thug orm tighinn ás ar deigh, bhruidhinn mi ris ’n uair a chunnaic mi sibh a’ fàgail a bhàta” “Am blaomastair mosach,” ars’ am minister“ ’s mairg a chuireadh earbsa ’na leithid.” “Tha mi duilich dragh a chuir oirbh air feasgar na Sàbaid.” arsa fear an Tigh-chuspain, “ach cha b’urrainn mi ur leigeil seachad.” “Nach fhaod thu mo leigeil seachad an aon uair so?” ars’ am ministear, “cha ruig thu leis a bhi cho cruaidh ormsa ’s a bhitheadh tu air daoin’ eile.” “Cha ’n urrainn mi sin a deanadh. Tha a bhean daonnan air m’ aodann air son a cheud chothrom a gheibhinn a ghabhail, agus smaointich mi bhi agaibh cho luath ’s a laidh mo shùil oirbh.” “Tuts,” ars am ministear, “gu de ’n gnothach th’ aig do bhean ris?” “Tha i gabhail gnothach ris có dhiu,” arsa fear nam putam buidhe; “cha’n ’eil mis ’ach mar tha daoine pòsda eile, agas feumaidh mi mo dhleastnas a dheanadh. Cha’n fhaod mi leis a sin an rud a tha ceart a leigeil seachad.”

’S e mar a bha, agus mar a dh’ fhaodas sibh a thuigsinn, bha an dà bhotul branndi ’s an dà leanabh ’g an amaladh a measg a chéile ’s cha robh an darna fear idir a’ tuigsinn an fhir eile.

“Ach seall thusa so,” ars’ am ministear, ’s e feuchainn ris a ghnothach a reasonachadh a mach air a thaobh fhein, mar a b’ fheàrr a dh’ fhaodadh e, “Cha’n ’eil peacadh ’s am bith ’sa chùis.” “Tha fhios ’am air a sin gu math.” fhreagair fear an Tigh-chuspain. “Faodaidh e bhi gur cionnta th’ann ann an sùil an lagha,” ars’ am ministear. “Cha chionta e nis mò ma tha neach pòsda,” arsa fear an Tigh-chuspain.

Cha robh am ministear idir a tuigsinn ciod a bu chiall de ’n ghnè bhruidhne so, agus cha mhor direach nach d’ adaich e ’chionta, ach chuir e ’bheul ri cluas fear an Tigh-chuspain agus ars’ esan ann an cagar— “Nach ann a’s fhearr dhuinn fear an t-aon a bhi againn ’s gun an corr a bhi air?” “Ciod a tha sibh ag ràdh?” arsa fear nam putan buidhe, “bheil sibh am beachd gut h-amadan mi ’nuair a dh’ iarraibh sibh a leithid orm.

---

[403]

[Vol . 6. No. 51. p. 3]

Cò air an t-saoghal a dheanadh a leithid sin do rud?”

“Ma ta,” ars’ a ministear ’s a chridhe air tuiteam gu bonn a choise, agus b’ annamh leis fàilneachadh, “tha cheart cho math dhomh an fhirinn aideachadh— “cha’n ’eil ann ach an dithis ’s e bualadh a laimh air cùl a chòta. Tha fhios gu’n d’ innis an sgiobair sin duit cho math ris a chòr, agus tha iad cho coltach r’a cheile ri dà sgadan.” “Tha sibh ceàrr, cearr an sin,” arsa fear an Tigh-chuspain; “cha’n ’eil fhios aig an sgiobair air dad mu’n chùis. ’S e dithis a th’ ann gun teagamh ach cha’n ’eil iad coltach ri chéile chionn ’s e caileag tha ’san dàrna h-aon agus balachan ’san t-aon eile, agus tha iad le cheile ruadh mar tha mi fhein.”

Bha ’m ministeir dall, bodhar; cha b’ urrainn da thuigsìnn ciod a bha’n duine ciallachadh. “Tha duil agum fhein,” ars’ esan, ’nuair a fhuair e comas bruidhinn “gur ann a bruadar a tha thu.” Cha’n ann idir,” arsa fear an Tigh-chuspainn, “ ’s coltaiche gu mor sibh fhein a bhi bruadar, ’nuair tha sibh ag iarraidh orm mo charaid cloinne a roinn.” “Càraid cloinn!” ars’ am ministeir, “ciod e chlann tha thu ’g ràdh?” “Nach ’eil,” arsa am fear eile, “a chlann tha toil agam a bhaisteadh.” “A chlann tha toil agad a bhaisteadh,” ars’ am ministear, “cha do thuig mi gus a so ciod a bha thu a’ ciallachadh. Nach ’eil fhios, ’ille mhath gu ’m baist mi chlann, agus bithidh mi agad tràth ’s an fheasgar Di-ciadain so ’tighinn. Tha thu ad chreideas mor do’n t-seirbheis ’sa bheil thu, agus tha mi ’n dochas gu’m faigh thu air d’ aghaidh. Oidhche mhath leat!”

’Nuair a dhealaich iad r’a cheile thionndaidh fear an Tigh-chuspain agus ars’ esan “A mhinisteir chi mi sgòrnan botuil a steòcadh a mach ás ar pòca; feuch nach caill sibh e!” —Highland News.

DROBHAIREACHD DHOMHNUILL-NAM-PRATAN.

LE AONGHAS MAC EANRAIG.

“Cha’n ’eil dùil a’m fhéin, a Sheònaid,” arsa Dòmhnull-nam-pratan, “bho ’n a tha am mart cutach air tighinn gu greis aois, agus bho ’n a tha ’n fhaidhir ri ’bhi aig Druim-nan-damh am màireach nach feàrr dhuinn feuchainn ri ’faighinn bhuainn, agus ri té a’s òige fhaotainn ’n a h-àite. Leis gu’m bheil i ’n ceart-uair seasg, gun laogh gun bhainne bithidh greis mu’m bi cothrom cho math againn air a faighinn bharr ar làimh.”

“Tha am mart, gun teagamh, air fàs glé shean,” fhreagair Seònaid; “fhuair mi fhéin mar thochar i, ’s i ’n a gamhainn, ’n uair a phòs mi thusa; agus leis gu ’m bheil sinn naoi-bliadhn’ -diag pòsda, tha am mart cutach a’ streap gu math ri fichead bliadhna. Ach ’d é nì thu g’ a reic; cha’n fhaigh thu na bheir builionn g’ ad chù oirr’ uile gu léir; ’s tha fhios agad nach urrainn duinn airgiod a chur a mach a cheannach mart eile, ’n ceart-uair, mura cuir sinn as na clachan e. Olc no math ‘Norag’ chutach ’s fheàrr dhuinn i ’bhi againn no’m feurach a bhi rùisgte.” “Coma leat-sa sin,” arsa Dòmhull; “sean ’us cutach mar a tha ‘Nórag’ cuiridh mi geall gu’n dean i urrad ’s a cheannaicheas am mart a’s eangarra ’bhios air an fhaidhir.” “Ubh, ùbh!” arsa Seònaid; “bithidh agad, ma tà, adhaircean ùra ’us iorball dosrach a chur oirre an toiseach. Ach dean thusa, ’ghaolaich, mar a’ chi thu freagarrach.”

Mar so, chaidh a shocrachadh gu’n rachadh ‘Nórag’ a chur air falbh.

“Thoir thusa, ’Sheònaid, an crùisgean a mach do’n bhà-thigh, gus am faigh sinn am mart a chur air dòigh air son a’ mhargaidh. Tha rud no dhà ri sealltuinn ’n a dheigh mu ’n téidear gu féill le mart cho sean ri ‘Noraig, ’” thuirt Dòmhnull.

’Nis, cha’n ’eil duine ’s am bith a tha ’gabhail air a bheag no ’mhór de dh’ eòlas a bhi aige air spréidh, aig nach ’eil fios mar a’s sine mart gur ’h-ann a’s mutha ’bhios de dh’ eagan ’n a h-adhaircean, agus gur ’h-ann a’s caoile bhios buin nan adhaircean aice fàs. Mar so, leis gu’n robh ‘Nòrag’ fichead bliadhna cha robh cunntas air na bha de dh’eagan anns gach adhairc aice, ’s bha am buin cho caol ri casan feannaige. Ach cha do chuir so iomagain no mì-ghean air Dòmhnull. Thug e leis eighe agus dh’ oibrich e air na h-adhaircean aice gus an robh iad cho mìn réidh ri feadhainn trì-bhliadhnaich; ach ge b’ oil leis cha b urrainn da thoirt oirre gun a bhi coimhead geal neo-shlìogach, air bheag de shlios no de loinn. Ach fhuair e beagan de dh’ ùilleadh ròin, ’us shuath e riutha e gus an robh iad co sliosach ’s gu’m faiceadh tu d’ fhaileas annta.

“Air m’ fhacal,” arsa Seònaid, ’n uair a bha Dòmhnull réidh de ghiollachd nan adhaircean, “gur tu am balach; cha’n aithnichinn gur h-i ’n t-aon mart a th’innte idir. ’S i ’n ath cheàird ris an teann thu tòiseachadh na spàinean. Ach cha bhi na dròbhairean toigheach oirre leis gu’m bheil i cutach. ’Dé nì thu ris a’ sin?” “Stad thusa,” arsa Dòmhnull, ’s e tachas a chinn, ’s a dlùth-amharc air an làr; —tha mi aige—Tha ’n t-iorball aig ‘Ui ’n-a- buidhe’ dol fo ’casan co dhiu, leis cho fada ’s a tha e. ’Se ’ni mi bheir mi sgonn deth agus ceanglaidh mi e ri iorball ‘Nóraige’; ’s cha bhi duine air faidhir Dhruim-nan-damh am màireach a dh’ aithnicheas nach e fàs oirre ’rinn e.”

Fhuair e deamhas agus sgud e dos math de’n iorball bharr “Ni ’n-a- buidhe” agus cheangail e le ròiseid ’us le sreang chruaidh chòrcaich e ri “Nóraig.” ’N uair a fhuair e ’m mart a chur mar so ann an òrdugh sgoinneil air son na faidhreach chaidh e ’laidhe.

Moch an la ’r-na-mhàireach bha e air a bhonn, agus fhuair e gach cuis deas air son tarruing orra gu Druim-nan-damh. “Tha mi cinnteach,” arsa Seònaid, “gu’m feum thu am beagan airgid a tha stigh a thoirt leat air son a chur ris na gheobh thu air ‘Nóraig’ gu mart eile ’cheannach,” “Cha toir sgillinn; cha ruig mi ’leag,” fhreagair Dòmhnull. “ ’S mairg a thuirt Dòmhnull-nan-pratan riumsa mur dean mi seòl air mart òg a thoirt dhachaidh air prìs seann té.”

Mu dheich uairean thog e air, ag iomain ‘Noraig’ air thoiseach air. Cha robh smuairean no iomagain air ged is e aois fichead bliadhna a bha dol a sheasamh a’ mhargaidh dha; ’an àite sin ’s ann a bha ‘hùg’ aig’ air gabhail duanaig do t-seana-mhart mar so:—

“ ’Nórag chrom, chrogach chrom,
’Nórag chrom ’s beag mo thlachd dhiot;
Nórag chrom ’s i gun aoidh,
’S clàr a h-aodainn air seacadh.

’Nórag chiar, lachdunn, ghnù,
’S beag ’tha shùgh ann ad chraicionn,
Ged gheobhainn ceathramh dhiot ùr
B’ fhearr learn ùnsa tombaca.

Ged ’thuirt iad nach robh thu caoin,
Cha’n i ’n aois a chuir as dhuit;
’S ma tha thu car caol de dh’ fheòil
Tha ’m pailteas treòir ann a’d chasan.

Ged tha sgonn de’n iorball dhìot,
Cha lughaid do phrìs e tasdan;
’S a dh’ aon mheang a th’ ann a’d bhàrr
Cha’n fhaodar le càch gu’m faicear.”

’N uair a ràinig e an fhaidhir bha ioghnadh mòr air nach robh gin de na dròbhairean a’ toirt sùil idir air a’ mhart a bh’ aige-san. Rachadh iad seachad a sìos ’s a suas ’s cha ghabhadh iad orra gu’n robh iad ’g a faicinn. Mu dheireadh thàinig gille òg spaideil a bha air ùr thòiseachadh air an dròbhaireachd—mac do fhear Bhaile-nan-each, aig an robh urrad mheas air fhéin ’s ged a b’ iarla e, —thàinig e ’nall ’s dh’ fharraid e de Dhòmhnull ’dé bha e ’g iarraidh air an agh! “Tha deich puinnd Shasunnach,” arsa Dòmhnull, “ ’s cha toir mi seachad sgillinn fodha sin e.” “ ’Dé an aois a tha e,” dh’ fheòraich an gille. “Bha e trì bliadhna toiseach an Earraich,” fhreagair Dòmhnull. “Cha chreid mi nach ’eil e tuillidh ’us sin,” thuirt an t-òganach. “Ma dh’ aithnicheas tusa beathach,” arsa Dòmhnull, “cha’n abair thu gu’m bheil e na’s sine na tha mise ’g ràdhainn.” “Neo ’r thaing mur ’h-aithnich mi beathaichean,” arsa ’n gille; “Moire, aithnichidh mi iad tuillidh ’us math, ’nis, air mo chosg. ’Dé chuir bàrr an iorbaill aige buidhe ’s an còrr dheth glas.” “Cha’n ’eil fhios agamsa,” arsa Dòmhnull; “sin mar a chinn e.” “ ’S neonach mar a chinn e,” thuirt an dròbhair. “Chinn e mar a chunnaic Nì-math iomchuidh,” fhreagair Domhnull. “Tha ’m beathach fuathasach caol; cha d’fhuair e ach an droch gheamhrachadh,” arsa ’n gille. “ ’S ann mar sin is fhèarr a shamhraicheas e,” fhreagair Dòmhnull. “U, ’s ann!” arsa ’n t-amadan bochd. “An gabh thu naoi puinnd Shasunnach air ma tà?’ “Cha ghabh,” arsa ’m fear eile; “ach ni mi so riut—bheir mi dhuit air deich e.” Tha’m beathach smearail bòidheach, ’s bho ’n a tha mi ’n déigh soin a ghabhail dheth bheir mi naoi ’s a coig-diag air,” arsa’n gille. “ ’S e do chuid e, ma tà,” arsa Dòmhnull, “agus is maith an cùnnradh a fhuair thu.”

(Air a leantuinn air taobh 406.)

---

[404]

[Vol . 6. No. 51. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, 17 IUN, 1898.

LITIR A CEAP NOR.

A MHIC-TALLA NAN CREAG, —Ged tha mise a nis a teannadh ri sgriobhadh ad ionnsuidh, ’s beag a tha dh’ fhios agam ciod a sgriobhas mi, ach coltach ri Mac ’Illeasbuig ni mi cho math ’s a dh’ fhaodas mi.

Tha e ’na fhior thoileachadh dhuinn a bhi leughadh nan litrichean gasda tha thu giùlan a dh’ ionnsaidh do luchd-leughaidh gach seachdain. Tha “Cona” gu h-àraidh ri mholadh air son cho ro-chuimhneach ’s a tha e air a bhi toirt dhuinn am briathran soillear, òrdail, cunntasan brioghmhor air gach cearna fa-leth de ’n t-saoghal. Tha mi faicinn nach robh e idir a’ creidsinn gu ’n tòisicheadh cogadh eadar na Stàidean agus an Spàinn aig an àm so, ged bha na Stàidean cho bagarrach. Ach faodar a radh ris, mar thuirt Domhnull ri Calum. Bha Domhnull a sgròbail air an fhiodhaill agus e gun eòlas sam bith aige air fìdhlearachd. A deigh do Chalum a bhi tacan ag éisdeachd, thuirt e: “Aidh, a Dhomhnuill! cha robh fios agam gu ’n robh thus’ ad fhìdhlear idir!” Fhreagair Domhnull, “Tha fios agad a nis air!” Creididh “Cona” còir a nis gu bheil an cogadh amaideach ud air tòiseachadh cheana, oir cha ’n eil teagamh ri chur ann, mar ’bha ri chur a’m fìdhlearachd Dhomhnuill.

Faodaidh e bhi gu ’n dean an cogadh so feum do na Cùbaich bhochda, agus mar an ceudna do luchd-àiteachaidh nan Eileanan Philipeach, agus bu mhath gu ’n tachradh sin; ach tha iolach-catha nan Stàidean, “Cuimhnichibh am Maine,” maille ris na tha de dh’ fhoirneart agus de mhi-riaghailt air a cheadachadh an taobh a stigh d’a criochaibh féin, a nochdadh gu soillear nach e uile gu leir na tha de thruas aice ris na Cubaich a chuir an tràs a chogadh i, ach fior naimhdeas ris an Spàinn agus dian-shanntachadh a cuid fearainn céin. Tha cuid dhe ’n bharail ma theid leatha gu math ’s a chogadh so, gur gearr an ùine gus an toir i ionnsuidh air Canada a cheannsachadh, agus a h-aonadh rithe féin. ’S dòcha gu bheil i amaideach gu leòr air son sin a dheanamh, mar a dh’ fhaodar a bharaileachadh le ’cuid maoidheadh cogaidh air Breatunn, gun aobhar, o chionn bliadhna no dha air ais. Ach, ma ni ise sin, gheibh i mach nach eil a cuid cogaidh ris an Spàinn ach mar chluich cait ri luch leòinte, an coimeis ris an t-sàruchadh a gheibheadh i an spògan an leomhain Bhreatunnaich. Cha chreid mi nach eil sid gu leòr mu thimchioll a chogaidh mhosaich so, a tha ’togail pris a bhidh co àrd ’s gu’m bi gu leòr aig cuid de dhaoine bochda r’a dheanamh, ma ’s urrainn iad fhaotainn cruinn dheth na chumas an deò annta. Cha ’n eil teagamh, ged tha an cogadh calldach dhuinne ’s an dòigh so, nach bi e gle bhuannachdail dhaibhsan a tha togail moran barra an cearnan eile de ’n uachdranachd, agus cha mhisde leamsa ’chùis a bhi mar sin; ach gu firinneach is i mo bheachd gur malluichte an duine no ’n rioghachd, a mhiannaicheadh cogadh fuilteach air sgath am buannachd fein.

Tha ’n aimsir air fàs blàth a nis, ’s cha ’n eil an droch fheum air, oir bha deireadh Aprail agus toiseach a mhios so fuar agus rapach. Cha d’ rinneadh moran tuathanachais an so fathast. Cha do chuireadh pòr sam bith ach buntàta.

Tha tri seachduinean air dol seachad o sgriobh mi na th’ air thoiseach air so de ’n litir so, agus is iomadh caochladh a ghabh àite ’s an t-saoghal o ’n uair sin. Ann an tigh Alasdair Dhomhnullaich, an coimhearsnach ’s dlùithe dhomh, dh’ eug dithis leanaban an taobh a stigh do thri latha. Tha ’n t-aon leanabh a dh’ fhàgadh, naoidhean òg, euslaint a nis, agus cha ’n eil e gle choltach gu’m faigh a mhàthair thairis air a tinneas fein. ’S e na trioblaidean so a bhac mi o’n litir a chur air adhart roimhe so, agus a dh’ fhàg mi air bheag sùnnd gu mo lamh a chur ri obair sam bith. Rinn mi togail ri litir “Bodachan a’ Ghàraidh” anns a MHAC-TALLA a fhuair mi ’n raoir. Gu ma fada beò e gu bhi coimhlionadh a’ gheallaidh, agus sinne gu bhi faicinn a’ gheallaidh air a choimhlionadh. ’S eiginn sgur. Is mi do charaid dileas,

M. D.
Ceap Nòr, Iun 2, ’98.

BHO ALASDAIR AN RIDSE.

IAIN, A CHEIST: —Gheibh thu dolar am broinn an rola so air son bliadhn’ eile dhe’n MHAC-TALLA. Tha dùil agam a bhi ’faighinn a’ phaipeir sin fhad ’sa bhios mi beò. Cha’n eil fhios am bi sin ro fhada, oir tha mi sean ’s cha ’n eil mi ann an deagh shlàinte aig an àm so. Ach faodaidh mi radh mar a thuirt an nighean ris a’ chaillich a bha ’gul ’nuair a chaochail am bodach. “Uistibh, a bhean,” ars ise, “fhuair sibh roinn mhath dheth,”

ALASDAIR AN RIDSE.
Braigh Amhuinn a Deas Antigonish, Iun an 8mh, 1898.

Tha riaghladair Santiago a’ toirt cuireadh do na Stàitean ceud gu leth mile saighdear, no a cheithir uiread sin na thoilicheas iad, a chur do Chuba. Tha e ’g radh gu’n dean an cuirp deagh leasachadh do’n fhearann.

TAILLEARACHD.

Deiseachan matha air an deagh chumadh riut ’s air an sar dheanamh, eadar $10 .00 us $25 .00, a reir an aodaich.

Cloth Chowes, Cloth Chlondaic, Clothan Canadach, Albannach agus Sasunnach.

TRIUBHSAIREAN BHO $3 .00 SUAS.

Niall Mac Coinnich,
Sidni, C. B.

C . H. HARRINGTON & CO.
Flur, Min, Ti agus Siucar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
Soithichean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botainnean, Rubbersagus Caiseart de gach seorsa
’GAN CREIC SAOR.

BATHAR CRUAIDH.

Tha mi a nise ’cumail Bathar Cruaidh dhe gach seorsa, agus ma tha Sabh, Tuagh, Locair, Glas, Sgian, no Tairnean a dhith ort, feuch gu ’n taghal thu orm. Tha mi, mar a b’ abhaist, a’ creic Pant, Olla, Varnish , Putty,Glaine, Paipear-balla agus gach ni eile air son do thigh a dheanamh seasgair agus briagha. Tha mi ’creic gach ni gle shaor.

AONGHAS MAC LEOID,
Sidni, C. B.

H. D. Mac Ille-Mhaoil,
Stewartdale , C. B.
Cloth,Drogaid, agus Plaideachan “Eureka.”
Mu dheich air fhichead seor sa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a gabhail an coinneamh Aodaich.
MA tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige neo sgriobh uige.

---

[405]

[Vol . 6. No. 51. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Bha teine mor ann am baile anns na h-Innsean an Ear, ris an canar Peshawar, air an t-seachdain s’a chaidh, agus bha ceithir mile tigh air a losgadh. Tha an call gu h-iomlan air a mheas aig fichead millean dolair.

Tha mu dheich mile fear-lagha a’ criochnachadh am foghlum anns na Stàitean na h-uile bliadhna, agus ma leanas iad air a dhol an lionmhoireachd mar sin, cha ’n fhada gus am bi an dùthaich beò leotha. Cha b’ olc an gnothuch do Riaghladh nan Stàitean, àireamh mhiltean dhiubh a chur air falbh do ’n chogadh.

Bha da chorp air an toirt a stigh do Thruro, a sheachdain gus an diugh: daoine a chaidh a mharbhadh air an rathad-iaruinn. Bhuineadh fear dhiubh d’am b’ ainm Boutilier do Cheap Breatunn. Bha am fear eile ’na fear-obrach ann am muileann sabhaidh. Cha b’ann cuideachd a bha na daoine idir. Chaidh duine eile a mharbhadh aigGloucester Junctionair an latha cheudna.

Thathas a glacadh moran adaig timchioll airIsle Madameo chionn seachdain no dha air ais. Tha na h-iasgairean cheana ’n deigh a dheich uiread ’sa b’ àbhaist dhaibh a ghlacadh. Tha eadhon na gillean a’ toirt gu tir uiread ri mile adag an aon latha. Tha so a’ dol a dheanamh timeannan gle mhath do mhuinntir nan cearnan sin de ’n eilean, oir is iasg an adag air am faighear deagh mhargadh aig àm sam bith.

Di-ciaduin s’a chaidh, chuir an t-Urr. D. I. Mac-an-Tòisich, sagart Sidni Tuath, crioch air a chòigeamh bliadhna fichead de ’shagartachd. Thug mhuinntir a’ pharaiste an latha sin sporan òir dha mar ghibht, agus liubhair iad òraid bhriagha dha. Bha an t-Urr. A. F. Mab-Gille-bhràth, sagart Bhaoghasdail, coig bliadhna fichead ’na shagart air an latha cheudna, agus bha òraid chiatach air a toirt dha leis an t-sluagh.

Thainig frasan briagh’ uisge o chionn seachdain air ais, a rinn feum mor do ’n talamh, a bha roimhe sin gle thioram. Bu chòir do ’n fhiar ’s do ’n fhochann fàs math a dheanamh a nise. Tha gach seòrsa barra air deireadh air mar a bha iad aig an àm so an uiridh, ach ma leanas side fhabharach faodaidh iad fhathast a bhi ceart cho math ’sa bha iad an uiridh, agus ma bhitheas iad sin, cha bhi moran aobhar gearain aig muinntir na dùthcha so.

Chaidh fiach còrr us da cheud mile dolair de dh’ im a thoirt gu Halifacs an uiridh, á roinnean Ontario us Chuibeic. Bu chòir dha so sùilean a thoirt do thuathanaich Nobha Scotia agus Cheap Breatunn. Na’m biodh an cuid ime-san cho math air a dheanamh ri im nan roinnean ud, gheibheadh e margadh ann a’ Halifacs air toiseach air im sam bith eile. Cha ’n eil ach dùthaich gle ainneamh na ’s fhearr air son deanamh ime na an dùthaich so, agus iadsan nach eil a’ deanamh im math, cha ’n eil an leisgeul ri ghabhail idir.

Tha sinn gu mor an comain na feadhnach a chuir ugainn pàigheadh a’ phaipeir air saileabh na litreach a chuir sinn a mach leis an àireamh s’a chaidh, agus tha fhios againn gu bheil àireamh mhor de ar leughadairean a’ dol a dheanamh a’ cheart ni gun dàil. Na deanadh neach sam bith nach do phàigh, a chùis a chur uaithe fhéin. Tha dòchas againn gu ’n dean na Gaidheil air a bhliadhna so, na ’s fhearr ris a’ MHAC-TALLA, am paipear fhéin, na rinn iad riamh roimhe. Bha na Gàidheil o shean dileas d’ an cainnt ’s d’ an dùthaich; ma tha Gàidheil an latha ’n diugh dileas d’ an dùthaich no measail air an cainnt, cha ’n eil dòigh air an fhearr is urrainn dhaibh sin a nochdadh na ann a bhi cumail suas MHIC-TALLA. Tha dòchas làidir againn gu ’n dean iad sin.

Chaidh soitheach a mhuinntir St. Pierre a ghlacadh ann am Margaree, air a 5mh latha dhe ’n mhios so, air son a bhi bristeadh air lagh na cuspuinn. Bha roinn mhor de stuth làidir air bòrd aice. Chaidh a toirt gu Arichat.

Bha mearachd anns a’ chunntas a thug sinn anns an àireamh mu dheireadh, air bàs Aonghais Dhomhnullaich, a chaochail ann a’ Halifacs beagan ùine air ais. Thuirt sinn gu ’n d’ fhag e fiach $190 ,000, ach bha sin cearr; tha paipearan anns am faca sinn iomradh mu ’bhàs uaithe sin, a’ meas na dh’ fhàg e, eadar airgead us eile, aig $50 ,000.

Tha an cogadh an deigh bochduinn mhor a thoirt air daoine anns na Stàitean. Tha malairt air a dhol air ais gu mór. Ann am Boston, tha aon tigh ceannachd, Jordon & Marsh, an deigh còrr us ceud cléireach a chur air falbh, a chionn nach robh obair aca dhaibh; agus tha tigh eile an deigh glé fhaisg air an àireamh sin a chur uatha air son an aobhair cheudna. Cha ’n eil an cogadh a’ pàigheadh do na Stàitean.

Chaidh Eoghann Moireastan, anns a’ bhaile so, a dhroch leònadh Di-luain s’a chaidh, le each. Bha e a’ breth air an each anns a’ phastur, nuair a thug e an ionnsuidh air. Bhrist e a ghàirdean cearr, agus ghreim e e gu h-uamhasach, agus mur b’e gu ’n d’ thàinig duin’ eile g’a chuideachadh, cha ’n eil teagamh nach biodh e air a mharbhadh. Bha Mr. Moireastan gle iseal fad dha no tri lathaichean, ach tha e nise ’dol am feobhas.

Chaidh an t-Urr. R. I. Grannd, ministearRiver John, N. S. ,a mharbhadh ann am Montreal a sheachdain gus an diugh. Bha e ’gabhail na sràide le rothair, agus air dha a bhi feuchainn ri caileag bheag a chaidh anns an rathad air a sheachnadh, thuit e direach mu choinneamh carbad-stràide; chaidh an carbad thairis air, agus bha e air a mharbhadh air ball. Bu mhac brathair e do ’n Urr. Uilleam Grannd, ministear Phort Morien. Cha robh ann ach duin’ òg, aois dheich bliadhna fichead, agus cha robh e pòsda idir. Bha e ’na dhuine air an robh fior chliu agus a bha measail aig na h-uile chuir eòlas air.

Iadsan a Phaigh.

Bean Iain Dhughlaich, Mooreton, Dakota Tuath.
An t-Urr. A. Mac-Gille-brath, Dunmaglass , N. S.
Iain R. Caimbeal, Halifacs, N. S.
Donnachadh Siosal, Glassburn , N. S.
An t-Urr, D. Siosal, Antigonish , N. S.
An t-Urr. R. H. Dughlach, Thorburn , N. S.
Alasdair Domhnullach, Amhuinn a Deas N. S.
Iain I Mac Gilleain, Lakedale ,25c.
Murchadh Mac Fhionghain, Brooklyn ,E. P. I.
Uisdean Mac Leoid, Braidalbainn, E. P. I.
Iain M. Gillios, Rona, E. P. I. 65c.
Domhnull Domhnullach, Stornabhagh, Que.
Niall Moireastan, Leeburn , Ont.
Lachuinn Ceanadach, Amhuinn Dhennis.
Domhnull Mac Amhlaidh, Mèinn an Reserve.
Tormad Mac Leòid, Mèinn an Reserve.
Bean A. Mhic Eachunn, Port Hood.
Uilleam Patterson, Forks Shidni.
Domhnull Mac Cuithein, Whitney Pier, $2 .00
Eachunn K. Mac Neill, South Bar.
Bean Alastair Mhic Rath, Sidni.
An t-Urr. A. Mac Coinnich, Meinn Victoria.
Cailean Caimbeul, an Amhuinn Mheadhonach.
Iain Mac Ille-mhaoil, Rathad Horne.
Iain Dillon, an t-Eilean Cruinn.
Eoghan Gillios, Braigh Mhargaree.
Bean D. T. Mhic Dhomhnuill, Mabou.
Alasdair M. Mac-an-t- Saoir, Loch a’ Chanu.
Lachuinn Domhnullach, Gut Mhira.
Seonaid Nic Artair, AmhuinnInhabitants .
Oighrig Nic Aoidh, Beinn a’ Mharmoir.
Mairi Nic-an-t- Saoir. Shunacadie. 25c.
An Sar-Urramach Alasdair Mac Dhomhnuill EasbuigAlexandria , Ont. , $2 .00

[Dealbh]
THE WANZER LAMP.

Cumaidh i solus riut.
Goilidh i ’n coire dhut.
Bruichidh i ’m biadh dhut.
Tairnnidh i ’n ti dhut.

Cha chosg i uiread olla ri lamp’ eile, agus ni i solus moran na ’s fhearr. Gheibh thu ri ceannach i aig
CAIPT. RUAIRIDH MAC NEILL,
Sidni, C. B.

[Dealbh]
Tha sinn a nise ’nar luchd-gnothuich aig a
CHANADACARRIAGE Co. ,
air son Eilean Cheap Breatunn. Ma tha carbad de sheorsa sam bith a dhith ort, cumhnaidh tu airgead le ’cheannach uainne.

F . FALCONER & SON,
DIOLLADAIREAN,
Sidni, C. B.

Amherst Boot & Shoe Mfg, Co.,
AMHERST, N. S.

A’ Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt as ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

Amherst Boot & Shoe Mfg. Co.

---

[406]

[Vol . 6. No. 51. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 403.)

Cha robh ’nis bhuaith ach mart a cheannach. Chunnaic e sgalag a’ mhinisteir, le atharla òg, bhuidhe chiatach, le laogh ’n a cois, agus smaoinich e gu’n leagadh e ball ’us caman orra so. “Tha mart ciatach agad an sin, ’ille; ’d é ’bhios tu ’cumail rithe fhéin ’s r’a laoighean,” thuirt e. “Bithidh aona-punnd-diag Sasunnach,” fhreagair an sgalag. “Ma tha i cho math ri ’coltas cha’n ’eil thu ’g iarraidh as an rathad,” arsa Dòmhnull. “Tha i h-uile buille cho math ri ’coltas,” thuirt an gille. “Tha a com a’ sealltuinn glé fhalamh, air chòr-éiginn,” arsa Dòmhnull; “an ith i cuid?” “Mur ’h-ith cha’n ’eil mart eile anns an rìoghachd a dh’ itheas. Théid mi’n urras gu’m bheil i math air a cuid a ghabhail,” thuirt an sgalag. “Nach stad thusa gus am fiach mi ’beul; cha’n ann gun riasan a tha mart òg mar so cho seang chlap-te,” arsa Dòmhnull.

Rug e air cheann air a’ mhart, agus dh’ fheuch e a beul le ’laimh. Chrath e ’n sin a cheann, agus thuirt e— “A bhrònag bhochd; cha mhi nach d’ aithnich. Tha thusa, mar a thachair dhomh fhéin, gann de na fiaclan, agus ’s mòr am beud e. Feumaidh gu’n do thuit i air a beul, no gu’n d’fhuair i ana-cothrom air chor-éiginn mu ’n do chaill i na fiaclan mar so. Nach tig thu fhéin, ’s gu ’m feuch thu ’beul; cha’n ’eil a h-aon de na fiaclan ’s a’ bheul àrd, idir, aice. Tha eagal orm, a laochain, nach faigh thu duine ghabhas bhuat i. Cha bhiodh gin de na dròbhairean a’ draghachadh rithe, co dhiu; ach tha mise ’sealltuinn a mach air son mart math, Gàidhealach, agus dh’ fhaoidteadh gu ’n rachadh agam air a beathachadh le tùirneap—tha mi ’cur mòran di daonnan. Tha mi fuathasach duilich mar a dh’ éirich do’n mhart agad, ’ille bhochd; ach, a roghainn biodh dhà, —tha mi coma ged a bheirinn còig-puinnd Sasunnach dhuit oirre fhéin, ’s air a laogh.”

“Cha’n ’eil fhios agamsa ’d é ni mi,” arsa ’n gille truagh; “ach tha ’m ministeir fhéin air an fhéill, ’s théid mì ’s chì mi e.”

’Nis, thachair nach robh tuillidh eòlais aig a’ mhinisteir air crodh na ’bh’ aig an sgalaig, ’s cha robh, mar so, fios aige nach ’eil fiaclan àrd aig mart ’s am bith, ’s nach robh riamh. Chreid e ’s a’ mhionaid na thuirt Dòmhnull; agus a’ chur an sgeòil an giorrad, thug e am mart—an t-aona-mhart a’ bh’ air an fhéill—seachad air sia-puinnd ’us leth-chrùn.

Faodaidh sibh a bhi cinnteach gu’n robh Dòmhnull ’s an deagh mhisnich a’ tilleadh dhachaidh le atharla air a ciad laogh, ’s an laogh ’n a cois, agus trì puinnd ’s a dhà-dhiag ’us sia-sgillinn ’na sporran; ’us sin uile air tàilleamh ‘Nóraig’ chutaich.

“O, dhuine gun chiall,” ’s e ’thuirt Seònaid, ’n uair a ràinig e dhachaidh, “nach tu ’bh’ air do bhreathas a dhol ’an caramh a leithid sin de mhart òg breagha. Tha fhios gur dàil a tha ’m pàirt dhi, agus c’ iamar air an t-saoghal a tha fiughair agad a chuireas sinne ’n a àite fhéin sin. Nach tu a bha gun tùr gun mhothachadh.” “Fhalbh,” fhreagair Dòmhnull, “Fhuair mi air ‘Nòraig’ na cheannaich i sin, a bharrachd air còrr ’us trì puinnd Shasunnach a th’ann am sporran.” Dh’innis e ’n sin di a’ ghiutaireachd a rinn e. “Ma tà, ma tà,” arsa Seònaid, “is fìrinneach a thug iad Dòmhnull-nam-pratan ort; cha’n fhaca mi riamh na rachadh romhad.” Ma tha Dòmhnull beò tha e pratach fhathast.

TUILLEADH BHO’N GHILLE GHLAS.

FHIR-DHEASACHAIDH CHOIR, —An uair a bha mi ’sa cheanna-bhaile chunnaic mi iomadh ni a chuir ioghnadh orm. Chunnaic mi tigh air a dheanamh air cloich uile, agus leacan air a mhullach an àite nam bòrdanan tana bhios sinne cuir ann. Cha’n eil mi ’tuigsinn idir cia mar a chuir iad na tairnean annta, ach tha e coltach gun gabh e deanamh. Chunnaic mi ’n tagh-cuirt, agus ’s briagh e; agus fo ’n tigh-chuirt, ni math ga’r teasruiginn, am priosan! ’Se àit’ eagallach a tha ’sa phriosan, le chomhlachean iarrainn, ’sa chuile te dhiu cho trom ri trosg marbh. Am fortan ga sheachnadh air gach duine, ach an duine tha ’ga thoilltuin. Tha balaich ’sa bhaile ’tha gle mhi-modhail. An uair a bha mis’ ann bha’n sgadan air tighinn as ùr, agus bha annas aig gach aon dheth. Chunnaic mi seann duine ’dol dhachaidh á buth, agus ged aige dhe’n sgadan. Bha’n duine còir a dluth sheannachas ris fhéin, agus an gad aig’ air a chulthaobh. ’Nuair a chunnaic na balaich e, ruith iad as a dheigh agus thoisich iad air spiolladh an éisg bhar a ghoid, ach tha inntinn an duine bhochd air a thoirt suas cho mor do cheann teagaisg a sheanachais ’s nach robh e muthachadh do na balaich idir; agus ’nuair a rainig e dhachaidh cha robh aig’ ach an gad air an robh an t-iasg. Bha mi duilich air son an duine bhochd, ach cha b’ urrainn mi gun ghàire dheanamh. Tha e coltach gu bheil a thrioblaid fhein air gach aon. Bha dithis dhaoine ’còmhstri uair; an dara fear a deanamh a mach nach robh duine sa’ bith toilichte ’san t-saoghal so, agus am fear eile deanamh a mach gun robh, nuair a chunnaic iad amadan a’ tighinn nan coinneamh. Thuirt fear dhiu, “Ma tha duin’ idir saor bho thrioblaid inntinn tha ’m fear so, oir cha ’n eil an saoghal a cur cùram sam bith air.” ’Se bh’ ann, ’nuair a thainig e faisg orra, dh’fhoighneachd iad dheth an robh dad a cuir trioblaid air. “Cha’n eil,” ars an t-amadan, “ach coileach Frangach a th’ aig an letheid so do dhuine; na rachadh cur as dhasan, bhiodh m’ inntinn toilichte.” Ach ’s ann mar sin a tha, tha ’choileach Frangach fhéin aig gach duine, agus tha’m fhear fhéin agamsa.

Bha mearachd beag anns an litir ma dheireadh a chuir mi g’ ur n’ iunnsaidh; co dhiu ’se sibhse na mi fhéin a rinn e cha’n eil mi cinnteach. ’Nuair a dh’fhoighneachd mi do niall an robh an damh reamhar, thuirt e gun robh. “Tha,” ars esan, ’s e sgapadh a dha laimh bho chéile, “bàrr a dha adhairc cho fad sid bho chéile.”

Tha ’n t-side gle mhi-fhabharrach air son curachd, leis cho fliuch sa tha i; gidheadh, tha na tuathanaich a’ faighainn air aghart riaghailteach math. Tha siol-cuir—gu h-araide buntata—gann, agus mar sin, daor. Ach ruim Domhnull ruadh, an duine coir, fuasgladh air iomadh duine. Bha e toirt seachad tomhas math, aig pris reusanta, agus bha e coma co dhiu bhiodh an t-airgead agaibh ’san laimh no nach bitheadh. Bidh sinn an dochas nach teid esan ’sa phriosan, co dhiu. Bha duine coir ’san àite so a bha reic beagan buntata. Air aon latha thainig duine bochd a dh’ iarraidh baraille buntata, agus dollar aige chuir am Freasdal air; ach gu mi-fhortanach cha robh buntat’ ann; theirig e. Ach ’se rium an duine coir chuir e each na chairt agus dh’fhalbh e ma’n cuairt air feadh nan coimhearsnach a dh’ iarraidh buntata dha ’n dhuine bhochd, mar dheirce. Bha e ’faighain buiseal, leth-bhuiseal, agus sios gu dusan bho gach duine, gus an d’ fhuair e, cha’n e mhain baraille, ach a coig. Thainig e dhachaidh agus reic e baraille ris an duine bhochd air son an airgeid agus ghleidh a na cethir eile gus an d’ thainig daoine bochd eile le airgead. Sin agaibh duine math.

Tha mi cinnteach gun do sgriobh mi gu leòr dheth ’n t-seorsa th’ann. Ma bhios e deiseil ait’ fhaighainn ’sa MHAC-TALLA, bhithinn ’nur comain so a chuir ann; mur a bi, cuireabh ’sa bhascaid mhosaich e, agus bitheabh coma ciod e their

AN GILLE GLAS.

ANNS AN LION.

LE DONULL MAC CALLUM.

Shaoil an Gille Bàn gur e Calum Brocair a bhrath e, ’n uair a chaidh a ghlacadh ri sealg ’s a’ Choire liath, ach a chum ’e gu’m bitheadh tuile cothrom aige dioghaltas a thoirt a mach cha do ghabh e facal air. Cha do smuaintich Calum féin gu’n robh amhras aig a Ghill’ air agus mar sin cha robh e air fhaicil.

Mu’n d’ fhuair an Gille Calum a riobadh na lìon cha mhòr nach tug e suas dòchas gu ’m b’ urrainn e sin a dheanadh. Fhuair e mach gu’m bitheadh Calum ’s a Bheinn-bhuidhe air latha sònraicht’ agus, os ìosal, thug e sanas do Phara nam Feadag, àrd bhuachaile nam fiadh, d’ a thaobh.

Air an la ’dh’innis e, thog Para le ghillibh ris a mhona, ach, de ’s am bith a chunnaic iad, ’n uair thill iad thubhairt Para ris a Ghille— “An ath turus a chuireas tu mise mar siod air ghogaireachd pàighidh tu glé dhaor air a shon.”

An déigh sin srgrìobh an Gille gu Captain Goblets a brath air dol a mach Chaluim. So an litir a sgriobh an Captain air ais g’a fhreagairt—“Captain T. Goblets, Esq., C. K. P., sends no compliments to G. Bain, but he warns him to watch himself. The Captain

---

[407]

[Vol . 6. No. 51. p. 7]

knows Mr. M. Broker too well to believe him guilty of the crime G. Bain impiously lays to his charge. ”

Aig an àm so bha Captain Goblets deònach air an t-seilg a shuidheachadh agus bha Sasannach mòr, ris an abradh iad Sir Harold Tripod, a bha sealltuinn urr’ air aoidneachd aige.

Ghabh an Gille Bàn beachd air na slighean a bha na Sasannaich a gabhail ’s a’ mhonadh, ’s far am bitheadh iad a’ gabhail an“lunch. ’

Roimh éiridh na gréine, air là àraidh, dhùisg an Gill’ am Brocair agus thubhairt e ris— “Eirich a’ Chaluim, gun dàil, ’s cuir ort. Theid sinn a shealg do ’n Choire-liath an diugh. Chaidhyachtnan Sasannach, an raoir, a mach an loch. Tha Sir Harold dol a thoirt lathan seilg do’n Chaptain a phàigheadh nan laithein a fhuair e fein air an oighreachd so. Mar sin cha chuir duin’ an diugh dragh oirnn.” “Glé mhath,” deir Calum, “bithidh mise deas an ceart uair.”

Le’n gunnaibh air an guaillibh, thog na fir ris a mhonadh. Air dhoibh fiadh, trì cearca-fraoich, agus dà fheadag a’ mharbhadh aig iarrtas a Ghille dh’fhadadh iad téine mòr anns an àit’ anns am b’àbhaist dha bhi aig na Sasannaich, leis a mhòin’ a dh’fhàg iad. Leis na b-eòin a mharbh iad, math ris a chuideachdadh a thug iad leò on tigh chuir iad an òrdadhlunchdhoibh féin.”

’Nuair a bha gach ni air dòigh, thubhairt an Gille ris a Bhrocair— “Theid mis’, a Chaluim, agus gabhaidh mi sealladh mu’n tòisich sin air anlunch .Fan an sin gus an tig mi.” “Ceart gu leòir,” deir Calum, “ach na fan fada, oir bith’ ’nlunchan dolaidh.”

Dh’fhalbh an Gille Bàn, agus, luath ’s a bheireadh a chasan e, thug e’n cladach air. Thog e seòl ris a’ bhàta, ’thug e’n sin an oidhche roimhe, agus bha e aig an tigh mu’n do mhothaich duine dha.

Bha Calum Brocair, air dha bhi ’gabhail fadail nach robh an Gille ’tilleadh, direach a tòiseachadh air feadag a laobadh, ’n uair a dh’fhairich e làmh air a leagail, gu faicilleach, air a ghualainn. Air dha sealltuinn a suas, co a chunnaich e ach Captain Goblets na sheasadh làmh ris, le h-uile Sasannach ’s gille ’bh’ann mu’n cuairt air!

Mar chloich as an athar thainig e steach air A Bhrocair gu’n do leig e, gu socharach, leig féin a bhi air a bhrath leis a’ Ghille Bhan, agus a bhi air a’ ghlacadh ’s an lion a shuidhich e.

Mu’n d’fhuair e cothrom air lide beag no mor a radh, le òrdadh Chaptain Goblets, bha ’m Brocair air a cheangal agus air a chur air muin eich g’a thoirt air falbh do ’n phrìosan.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son a phris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B

AN T-AITE
Anns an Ceannaich thu
Suic agus Iaruinn Cruinn, Creamers, Soithichean Bainne, Airneis-taighe, Stobhaichean, Flur, Min, etc., etc.
An Stor aig
ISAAC GREENWELL,
SIDNI, C. B.

THA ’N T-EARRACH
air tighinn ’s an Samhradh gle fhaisg air laimh. Ma tha thu air son Deise no pairt de dheise fhaotainn, taghail aig
Niall Mac Fhearghais,
an Taillear,
agus gheibh thu do dheagh riarachadh. Tha na h-Aodaichean a th’ aige math, ’s bidh iad an an deanamh a cheart cho math.
Cordaidh ’Obair Riut.

Gabh Deagh Chomhairle
agus ceannaich gach bathar a bhios a dhith ort bho
MATHESON , TOWNSEND & Co.

Tha stoc mor aca de Bhathar Tioram, Amhlan, Ti, Siucar, Siabunn, agus gach ni eile air an cuir tigh feum.

Tha Adan, Bonaidean, Fluraichean, Itean, agus gach ni mar sin aca do na caileagan ’s do na mnathan.

Tha gach ni a th’ aca dhe ’n t-seorsa ’s fearr, agus ’ga chreic cho saor ’sa ghabhas deanamh.

Cha chosg e sion dhut am bathar fhaicinn; bidh na cleirich gle thoileach a shealltuinn.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C B.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C.B.

BADDECK , - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

THA EARBSA
aig daoine ann am maidsichean Eddy— ’nuair a chi iad an t-ainm air a bhocsa bidh fhios aca gu bheil iad math. Tha seorsachan air an deanamh, agus gheibh thu barrachd fiodha air son do chuid airgeid, agus seorsaichean eile rithist a tha coltach ri maidsichean Eddy, ach tha iad gle ao-coltach riutha an am an cur gu feum.

Tha ’n t-ainm so na urrais air mathas.

—THE—
E. B. EDDY Co., Limited,
Hull, Canada.

---

[408]

[Vol . 6. No. 51. p. 8]

Mar a Sguir Tearlach dhe ’n Deoch-Laidir.

AIR FONN.
S’eigin dhomh gu firinneach
Sgur dhe’n dram,
’S iomadh sgillinn ’mhill mi
Sa chuir mi ann.
’S eigin dhomh, &c .

’S ann air oidhche Challuinn
’Thachair mi air Calum,
Thuirt e rium, “a charaid
Saoil nach gabh thu dram?”

Thuirt mi ris gu sunndach,
“Cha chuirinn air cul e,
’S o’n tha sinn cho dlu dha
Gheibh sinn druthag ann.”

Thoisich sinn gu cairdeil,
Air ol nan deoch slainte,
’S o’n bha ’n stuth co laidir
Chaidh e’n ’aird am cheann.

Cha b’fhad’ gus an tainig
Tuilleadh anns an aireamh,
Thoisich iad air capraid
B’ fhearr nach robh mi ann.

Se thuirt Ruairidh tailleir,
“ ’C’ ait am bheil thu Thearlaich
Cha robh thus ’ach garlach,
’S cheanglainn thu gu teann.”

Cha robh sud ri eisdeachd,
Rinn am bodach eiridh,
’S ann am bad a cheile
Bha sinn fein air ball.

Ach bu duine Ruairidh
A bha deas aig tuasaid,
’S thainig e mu’n cuairt,
Is bhuail e mi ’san sgall.

Bha mi ann mo shineadh
Cho ealamh ri naoidhean,
’S dh’ fhairich mi gu cinnteach,
Bigeil ann mo cheann.

Thainig mac mo bhrathar,
A thogail mu thailleamh,
’S chuireadh e ri lar
Am fear a b’fhearr a bh’ann.

Thainig Anna Sheorais,
Leig i air mo sgrobadh,
’S cha chreideadh Iain og,
Gur i mo shron a bh’ann.

’S mise nach robh sona
Le obair na mallachd,
’S cuide ris gach dorran
Bha ’bhoineid air chall.

Sud far an robh ’n upraid
Fhad ’sa dheanadh duirn e,
’S ’aig deireadh na cuise,
Bha mo shuilean dall.

’Nuair a sguir an t’ sabaid,
Threoraich iad mi dhachaidh,
Chuir iad mi san leabaidh,
Gu h-airsneulach fann.

Air maduinn am maireach,
Thachair mi air nabuidh,
Thuirt e rium le gaire,
“ ’Thearlaich bithidh tu cam.”

Ach ’se cairdeas Chalum,
Agus gaol an drama,
’Choisinn dhomh mo phrannadh,
Anns a bhail ’ud thall.

Sud an obair ghorach
A bhi ’san tigh-osda,
’Toir mo chuid do’n osdair,
Dh’ fhag mo phocaid gann.

Mise n’am chuis bhuirte
’G obair air a ghruid ud
S ’e na chuir mi dh’uigh ann
Dh’fhag cho ruisgt’ a chlann.

Ach a nis a Mhairi
Caraide no namhaid,
Cha’n fhaic iad gu brath mi,
Ris a cheaird a bh’ann.

Bithidh thu fein ’s na paisdean,
Nis sona na bha sibh,
’S cha’n fhaicear do Thearlach,
Le deoch-laidir dall.

Ach faodaidh an t-osdair
Dol a thigh Iain Ghrota,
Cha toir mis an chor dha
Thug mi boid cho teann.

Tha esan cho roiceil
Air chosg an fhir ghoraich
Ach cha chuir mi ’n’ corr
Am pocaid Ailein Ghrannd.

Cha’n eil an cogadh ach a’ dol air adhart gu slaodach, agus a reir coltais cha’n eil ni is fhiach gu tachairt an ùine ghearr. Tha daoine a nis air an sàrachadh a’ cluinntinn mu na tha na Stàitean agus an Spàinn a dol a dheanamh, agus a feitheamh gus an deanar na tha iad a’ bagairt. Tha na soithichean Spàinnteach fhathast air chall, agus cha’n eil fhios c’uin a gheibhear sgeul orra. Tha na Stàitean an deigh saighdearan a chur air tir ann an Cuba, ach ma bha blàr air a chur eadar iad féin ’s na Spainntich, cha chualas guth air. An uair a thoisich an cogadh, bha fàidhean nan Stàitean a’ deanamh faisneachd nach maireadh e bhar tri seachdainean, ach tha barrachd us aon tri seachdainean air a dhol seachad a nise, agus is gann gu bheil e air tòiseachadh, gun ghuth a thoirt air criochnachadh. Cha’n eil teagamh sam bith nach toir na Stàitean buaidh air a’ cheann mu dheireadh, ach ’se ’s dòcha gu mair an t-stri cho fada ’s gu’m bi sluagh na dùthcha sin gle shearbh dheth.

AN DA LEIGHEAS
K D C AGUSK . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus—127 State St Boston, Mass.

DH’ IARRAMAID AIR
NA GAIDHEIL
’s air muinntir eile a tha air son“Typewriter”a cheannach, iad a dh’ fheuchainn ainm na
Blickensderfer No. 5,
mu ’n ceannaich iad seorsa sam bith eile. A phris, $35 .00.

Tha seorsachan eil againn cuideachd.

CREELMAN BROS, Typewriter Co.,
15 Adelaide St., East,
Toronto, - - ONT.

BATHAR EARRAICH.

Deiseachan Fhirionnach air $3 .50, $4 .75 agus o sin suas.

Deiseachan Ghillean air $1 .75, $2 .60, $3 .00, $375 agus $4 .60.

Bathar eile a reir sin. Cha ’n eil stor anns a’ bhaile anns am faigh thu BATHAR MATH cho saor.

Tormad Domhnullach,
SIDNI, C. B.

C’AIT AM FAIGH MI?
Saibh, Glasan, Luaidhe, Sgeinein, Lainntearan, Sguabaichean, Paipear-tearra, Paipear-tubhaidh.
Olla, Fudar, Glaine, Siosaran, Tairnean, Bucaidean, Tuaghannan.
GHEIBH AIG
C . P. MOORE,
Sidni, C. B.

AIRNEIS TAIGHE,
SOITHICHEAN CREADHA,
BOTUINNEAN agus BROGAN.
Tha stoc mor dhiubh so air ur-fhosgladh againn, agus tha sinn
— ’g an creic—
SAOR! SAOR!
SIDNI, C. B. JOST BROS.13 MAIGH, ’98.