---

[409]

[Vol . 6. No. 52. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 24 IUN, 1898. No. 52.

CLAMBAR NA H-AIRDE ’N EAR.

Is e rioghachd mi-onorach, fealltach a tha ann an Ruisia. Tha, am measg luchd-leughaidh MHIC-TALLA, daoine aig am bheil cuimhne mhaith air cogadh amaideach agus fuilteach a’ Chrimea. Dhoirt Breatunn agus an Fhraing fuil an gaisgeach mar uisge, airson comhnadh a thabhairt do na Turcaich mhosach an aghaidh Ruisia. On thainig crioch air a’ chogadh ud, tha Ruisia, gun tamh gun sgios, a’ cur na laimhe laidir air cuibhrionn an deigh cuibhrionn de mhor-roinnAsiagu leir. Tha seirbhisich an t-Sair no ’n Iompaire aig gach àm dealasach le foill ’us cuilbheartan anns an oidheirp a tha iad a’ deanamh, air greim a ghabhail agus fhaotainn air fearann no dùthaich an sud agus an so. An uair a chinneas le seirbhisich an t-Sair le innleachd breugach, air sealbh fhaotainn air port no acarsaid, agus an uair a ni rioghachdan eile gearan cruaidh gu d’ rinn Ruisia gniomh breugach, mi-onorach, their luchd-comhairle an t-Sair gu bheil mulad orra, agus nach tug iad riamh cead do ’n seirbhiseach a rinn an eucoir, doigh co fealltach a leantuinn, agus gniomh co aingidh agus mi-chairdeil a dheanamh; ach on chaidh an gniomh a dheanamh ann an ainm Ruisia agus as leth rioghachd mor ’us cumhachdach an t-Sair, feumaidh rioghachdan eile ’bhi samhach, oir cha ’n fhaodar gu brath oilbheum a thabhairt do ’n t-Sar, no teagamh agairt air a’ chumhachd agus air na tirean a bhuineas dha, agus d’ am bheil e ann am beachd nan Ruisianach ’n a athair cairdeil, faoilidh, caoimhneil. Is ann air an doigh so ’fhuair Ruisia ceum air cheuna, sealbh air meadhonAsia ,agus air gach loch, ’us comhnard, ’us gaineamh a tha faisge air an Fhairge Chaspianach. Bha eagal mor air sluagh lionmhor ann am Breatunn bho chionn beagan bhliadhnaichean, gu robh Ruisia, le dìchioll ’us obair neartmhor, a togail rathad-iaruinn airson ruigheachd air Innsean na h-Airde ’n Ear, agus mar so airson buille trom, eagalach a bhualadh air treoir, ’us ainm, ’us foghainteachd Bhreatuinn anns na h-Innsean ud. Cha ’n ’eil ach talamh bochd, gun sugh gun bhrigh, lan de ghaineamh luasganach, —dùthaich gun ùrad, no grinneas, no uisge, no blath air bith, anns a’ chuid a’s modha de ’n cuibhrionn de thaobh mu dheasAsiaair am bheil uachdaranachd aig Ruisia. Tha Breatunn agus na righrean Innseanach a tha ann an dluth-dhaimh dhi, deas ’us ealamh airson iad fein ’s an tir ’s an coirean a dhion latha air bith, an aghaidh gach feachd ’us innleachd a’s urrainn do Ruisia ’dhealbh. Tha Persia aig an àm so, leis gach laigse ’us droch riaghladh a tha innte, ach beag ullamh a thabhairt suas an deo. Tha suil eudmhor aig Ruisia air Persia. Tha Breatunn mar an ceudna, furachair agus faicilleach mu dheibhinn Persia. Is e bana-choimhearsnach dhluth do na h-Innsean a tha ann am Persia. Is e da rireadh, faire ’mhadaidh-ruaidh air na caoraich, comas no ughdarras a thabhairt do Ruisia thairis air Persia no air rioghachd bochd no breoite air bith eile. Ma gheibh Breatunn sealbh dhiongmhalta air Persia ni i trocair agus ceartas ris an dùthaich so, a bha co morail, laidir, meamnach anns na laithean a tha ’nis aosmhor, liath. Bheir i mar an ceudna, gu laghach, dileas, aite measail agus inbhe urramach do gach righ ’us prionnsa a tha am measg nam Persianach, mar a rinn i, agus mar tha i ’deanamh gach latha, am measg righrean uaibhreach nan Innsean: righrean a tha sona ’s toilichte fo chrun ’us fo dhidean Bhreatuinn, ged nach ’eil ughdarras air bith aca. Tha iad fathast deigheil air a bhi ’g an sgeadachadh fein le clachan luachmhor ’us le neamhnuidean boillsgeanta. Ruig Ruisia cheana ceann-uidhe ’turuis ann am meadhonAsia ,agus air taobh an ear de ’n chearna so. Cha ruig neach air bith a leas farmad a bhi air ri Ruisia, ged ghabh i sealbh le laimh laidir air iomadh acair ’us mile de mheadhonAsia ,oir cha ’n fhaigh i, an da latha so, riadh mor no beag airson gach airgiod a chosd i ann an ceannach umhlachd nan treubhan iargalta ’s ann an togail rathaid-iaruinn troimh iomadh lon ’us clabar, ’us gaineamh mhin, neo-sheasmhach.

Co nach cuala iomradh air Siberia, ’s air gach duine ’s bean a’s abhaist do Ruisia ’aisig gun chead, gun chomhairle, gun aobhar, do ’n dùthaich fhuar, iomallach ud, on bha amharus aig seirbhisich eudmhor an t-Sair nach robh na daoine so dileas umhal gu leoir, agus gu faodadh iad aramach a dheanamh aig àm eiginn an aghaidh laghannan agus riaghlaidh Ruisia. Is iomadh deuchainn chruaidh, mhuladach a dh’ fhuiling mile Ruisianaich ann an Siberia, agus ann an uaigneas doilleir nam meinn-shlochd. Tha eolas a’s fhearr a nis r’a fhaotainn air Siberia, no air ceann mu thuathAsiagu h-iomlan. Tha feadhainn a chaidh troimh an dùthaich fharsuing, fhiadhaich ud ag innseadh dhuinn, gu bheil pailteas de chomhnardan sultmhor, torach innte, agus gu bheil iasg anns na h-aimhnichean aice, ’s gu bheil mar an ceudna, clachan luachmhor agus storas iomadach eile ann an Siberia. Bithidh, ann an uine ghearr, rathad-iaruinn thairis air Siberia, fo bhaile mor Ruisia, gu ruig na mara samhaich, leathainn, a tha air taobh thall na h-Asia. Tha againne cheana ann an Canada, rathad-iaruinn gasda ’tha ’nasgadh roinnean Chanada gu daingeann r’a cheile, ’sa fosgladh suas ailleachd ’us beartais nan comhnardan lionmhor, leathunn, lusanach a tha ann an Iar-thuath Chanada. Tha iarrtus mor aig Ruisia air port fhaotainn ri taobh na Fairge Samhaich, far nach bi reothadh no eigh anns a gheamhradh—far am bi an t-uisge no ’n fhairge, gach àm fosgailte, agus a dh’ ionnsuidh am faod i a rathad-iaruinn a thabhairt maille ris gach malairt a ghiulaineas e troimh Shiberia, gu tonnan fuaimneach na fairge. Chuir an Ruisianach carach, seolta, breugach, Mornabhieff, le òr an t-Sair, fo gheasaibh luchd-comhairle Iompaire China. Fhuair e mar so aonta airPort Arthur,agus air port eile far am bheil an fhairge fosgailte gach latha de ’n bhliadhna. Choisinn e coir do Ruisia air cuibhrionn mhor de thaobh mu thuath China. Tha, gun teagamh, a nis sealbh aig Ruisia air iomadh mile acair’ de thir nan Chineach, agus tha ceud duine gaisgeil ’us foghluimte ann am Breatunn a tha feargach do bhrigh gu do bhuadhaich Ruisia le h-òr ’us le cuilbheartan aig Pecin. Tha clambar eagalach a’ dol air aghaidh a nis mu dheibhinn China agus na tire ’s na coirean a thug i ann an latha ’h-amaideachd seachad do Ruisia. Ni mi luadh anns an ath litir air a’ chlambar so.

CONA.

Tha Breatunn agus an Fhraing a reir coltais an deigh tigh’n gu cordadh a thaobh taobh an iarAfrica, agus cha’n eil moran duil a nise ri cogadh no aimhreit sam bith a bhi eatorra a dh’ aithghearr. Cha mhor dhaoine air an t-saoghal nach dean toileachadh ri sin, oir bhiodh cogadh eadar an Fhraing agus Breatunn ’na ni uamhasach. Cha bhiodh ann an cogadh na Spainn ’s nan Staitean ach ni suarach an coimeas ris.

Tha side math fais ann air an t-seachdain so. Tha am feur ’s am fochann a’ fas gu briagha.

---

[410]

[Vol . 6. No. 52. p. 2]

SEANA BHEACHDAN AGUS SEANA CHLEACHDAIDHEAN.

LEIS AN URR. IAIN MAC RUAIRIDH.

Anns an àm a dh’ fhalbh bha àireamh mhòr dhe ’n t-sluagh anns gach cearn dhe ’n t-saoghal a’ làn-chreidsinn gu ’n robh sìthichean ann, agus gu’n robh àiteachan-comhnuidh aca fo gach cnocan dòidheach uaine a bha anns gach àite bu shàmhaiche ’s a b’ iomallaiche na chéile a bh’ anns an t-saoghal. Tha e ’na ni glé iongantach gu’m biodh a leithid so de bheachd cho cumanta am measg gach sluaigh fo ’n ghréin.

Tha iomadh neach beò gus an latha ’n diugh a tha gu làidir a’ cumail am mach gu ’n robh sìthichean ann ’s an àm a dh’ fhalbh ged a tha iad ag aideachadh nach ’eil iad a nis ri ’m faicinn. Ach ma bha iad air an talamh ’s an àm a dh’ fhalbh, c’àite an deachaidh iad, no ciod a dh’ éirich dhaibh? Mu’n toir sinn oidhirp air na ceisdean so a fhreagairt feumaidh sinn an toiseach oidhirp a thoirt air cunntas a thoirt seachad mu thimchioll cò iad, agus cia mar a thachair dhaibh a bhith air an talamh.

Cha’n ’eil teagamh nach rachadh aig gach sluagh a bha ’creidsinn gu’n robh sìthichean ann air cunntas a thoirt seachad mu ’n timchioll, ach tha aobhar againn a bhith ’creidsinn nach b’ ann air an aon dòigh a dheanadh iad so. Mar a thachair dhaibh a thaobh chùisean eile, bha cinnich an t-saoghail a dh’ atharrachadh barail mu’n chùis so.

Cha robh na Gàidheil riamh air dheireadh air sluagh sam bith eile ann a bhith ’toirt am barail seachad mu gach ni iongantach a bhiodh iad a’ faicinn ’s a’ cluinntinn mu ’n cuairt dhaibh. Mar shluagh, bha iad comasach air smaointeann iongantach a dhealbh ’nan inntinnean a thaobh móran nithean. A thaobh nan sithichean, bha na Gàidheil a’ creidsinn, ged a bha iad ann an cruth ’s an coslas dhaoine, agus ann an iomadh dòigh a’ tighinn beò mar a bha daoine, nach bu daoine nàdarra a bh’ annta idir. Bha iad a’ creidsinn gu’m b’ iad na sithichean earrann dhe na h-ainglean a thuit o ’n ceud inbhe, agus ged a lean iad prionnsa an dorchadais an uair a dh’ fhuadaicheadh am mach a nèamh e, a chionn gu ’n d’ rinn e ar-am-mach an aghaidh Dhé, nach robh de chionta ri chur as an leith ach gu ’n do lean iad e gun smaointean ciod a bha iad a’deanamh. A chionn nach robh an cionta ach beag an coimeas ri cionta na h-àireimh mhòir eile a thuit o ’n ceud inbhe, an àite an druidéadh a steach ann an ionad a’ bhroin ’s na truaighe mar a rinneadh air na h-ainglean a bha na bu chiontaiche na iad, is ann a dh’ fhuadaicheadh a dh’ ionnsuidh na talmhainn iad, far an robh aca ri bhith ’gabhail comhnuidh gu là a’ bhreitheanais.

Ach cha b’ e so uile am peanas a chaidh a leagadh orra. Ann an iomadh dòigh thugadh uapa mòran dhe’n saorsa. Ged a bha na h-àiteachan-comhnuidh a bh’ aca anabarrach mòr, farsuinn, agus ged a bha iad, a réir choltais, a’ sealbhachadh gach ni a bhiodh feumail dhaibh, gidheadh, bha e soilleir do gach neach a chuir eòlas orra, no a chuala mu ’n déidhinn, nach robh iad tòilichte le ’n staid. Cha b’e mhàin gu ’n robh biadh is aodach gu leòr aca, ach bha iad a’ cur seachad mòran dhe’n ùine leis gach subhachas is toil-inntinn a mhiannaicheadh iad. Bha ’n solus bu bhoillsgeile a chunnaic sùil duine riamh aca ’nan àiteachan-comhnuidh; bha’n ceòl bu bhinne, a chuala clus riamh aca; agus a réir mar a chuala sinn, bha iad anabarrach déidheil air a bhith ’dannsa. Shaoileadh daoine gu ’m bu chòir dhaih a bhith anabarrach toilichte le ’n staid; oir cha robh a bheag de thrioblaidean cumanta na beatha so a’ cur dragh’ orra. Bha àiteachan-comhnuidh tioram, seasgair, blàth aca; cha robh éis bìdh no aodaich orra; bha iomadh seòrsa toil-inntinn aca; cha robh iad riamh air an sàrachadh le obair thruim; cha robh màl no cìs aca ri pàigheadh; cha chuireadh maor, no bàillidh, no uachdaran dragh no tuairgneadh orra aig àm sam bith; a dh’ aon fhacal, cha robh creutair beò air an talamh a bha cho saor o dhraghannan, ’s o thrioblaidean, ’s o amhghairean, ’s o chùraman na beatha so riutha. Ach ged a bha ’chùis mar so, bha farmad gu leòr aca ris na daoine bu bhochdainne crannachur a bh’ air an talamh gu léir.

C’ar son a bha so mar so? Bha, do bhrìgh gu’n robh iad ag amharc orra fhein mar phrìosanaich aig nach robh dòchas sam bith gu’m faigheadh iad an saorsa gu bràth.

Tha eachdraidh ag innseadh dhuinn gu’n do thachair nithean iomadh uair air an talamh a tha nochdadh dhuinn c’ar son a bha na sìthichean mi-thoilichte le’n staid. Aig àm cogaidh, an uair a tha rìgh no prionnsa air a ghlacadh, agus a shaorsa mar righ no mar phrionnsa air a toirt uaithe, ged a b’ i an lùchairt bu mhò ’s bu mhaisiche a bhiodh air an t-saoghal a b’ àite comhnuidh dha, gidheadh, bhiodh e gu nadarra ag amharc air fhein mar phriosanach, eadhoin ged a bhiodh a bhiadh is aodach ’s a leaba cho math ’s a bha iad latha riamh ’na bheatha, agus ged a bhiodh e air a chuartachadh le greadhnachas ro mhòr, agus a’ faotainn gach frithealaidh air am biodh a leithid dligheach.

Cha’n ’eil ni anns an t-saoghal a’s luachmhoire ann an sealladh duine na saorsa. Cha toir ionmhas an t-saoghail gu léir, ged a bhiodh e aig duine, fìor shonas dha, ma bheirear a shaorsa uaithe. Agus iadsan aig nach ’eil dòchas gu’m faigh iad saorsa aimsireil no spioradail, cha’n ’eil e ’na ioghnadh ged a bhiodh iad mi-shona.

A réir mar a chuala sinn, bha na sìthichean ann an iomadh dòigh coltach ri daoine an t-saoghail so ’nan cruth, ’n an nàdar, ’n an aignidhean, ’n am miannan, agus ’n an cleachdaidhean. Bha tlachd gu leòr aca do chuid dhe’n chinne-daon, agus a bha iomadh sgeul air aithris mu thimchioll a’ chaoimhneas a bha iad a’ nochdadh, agus an fhrithealaidh a bha iad gu tric a’ deanamh do dhaoine. Cha bhiodh mòr-fheum dhuinn aig an àm so iomradh a thoirt air gach sgeul a bh’ air aithris mu’n déidhinn, eadhoin ged a bhiodh iad air chuimhne againn.

Ach tha ’chuis coltach gu’n robh iad fo fhiachan obair a dheanamh air làithean àraidh, ’nan cuirteadh mu’n coinneamh e, ged nach biodh toil sam bith aca làmh a chur innte. Faodaidh sinn aon naigheachd innseadh mu dheidhinn so.

Bha duine àraidh air taobh an iar Uidhist mu thuath do ’m b’ ainm Fearachar. Bha ’n duine so, mar is minic a bha fear a bharrachd air, ’na dhuine leasg, somalta nach deanadh mòran obrach nam faigheadh e daoine eile a dheanadh air a shon i. Anns a’ gheamhradh chuir e cruach mhath arbhair a steach do’n t-sabhail. Thachair dha radh, gu’m b’ fhearr leis gu’n robh a h-uile sithiche a bh’ anns an t-sithean a bha faisge air a’ bhaile anns an robh e aige gus gu’m buaileadh iad an t-arbhar dha. Chuala na sithichean e, oir tha e coltach gu’n robh claisneachd mhath aca. A bharrachd air so, tha e coltach gu’n robh comas aca air a bhith làthair am measg dhaoine ged nach robh e comasach do dhaoine am faicinnn.

A nis, tha e air aithris gu’n robh aon latha ’s an t-seachdain air am feumadh iad obair sam bith a dh’ iarrteadh orra a dheanamh, co dhuibh a bhiodh iad toileach no nach bitheadh. B’ e’n latha so, mur do mheall mo chuimhne mi, Di-sathairne. B’e so an latha air an do thachair do Fhearachar an òrdachadh. Agus cha bu luaithe a dh’ òrdaich e iad na thainig iad ’nan ceudan gu dorus an t-sabhail, agus iad uile a’ glaodhaich “Obair, obair, ’Fhearachair.”

Ghabh Fearachar an t-eagal an uair a chunnaic e na thainig dhuibh. Bha fhios aige gu’n robh a bheatha ann an cunnart mur tugadh e obair gu leòr dhaibh an déigh dha an òrdachadh. An uair a leig e steach do’ t-sabhal a’ mheud ’s a shaoileadh e a gheibheadh àite gu leòr ann gu bualadh an arbhair, thuirt e ris an fheadhain a b’fhaisge air an dorus, “Cumaibh am muigh na bhios ag iarraidh tighinn a steach, agus cumaibh a staigh na bhios ag iarraidh a dhol am mach.”

Chuir Fearachar na fir a bh’ anns an t-sabhal gu obair. An àite an cur a bhualadh mar a bha dùil aige dheanamh, is ann a thug e orra teannadh ri spiolaidh an t-sìl bhar an fhodair. Bha iad ann cho lionmhor, agus bha iad cho ealanta air an obair ’s nach robh iad ùine mhòr sam bith ris an obair a bh’ aca ri dheanamh. An déigh dhaibh an siol a thoirt uile bhar an arbhair, thug e orra am fodar a chrathadh ’s a cheangal. An uair a bha iad ullamh dhe so, thug e orra an siol a chathadh le’n anail. Mu dheireadh bha’n obair a bh’ aige ri dheanamh deiseil. Thug iad uile an aon ghlaodh asda, ag ràdh, “Obair, obair, ’Fhearachar.”

A nis, mur faigheadh iad obair gu leór uaithe, bheireadh iad a bheatha dheth. Ach ged a bha Fearachar leasg, bha e gle’

---

[411]

[Vol . 6. No. 52. p. 3]

ghleusda, mar is minic a bha fear dhe ’sheòrsa. An uair a chunnaic e gu’n robh iad air thuar a dol an sas ann gus a mharbhadh, dh’ òrdaich e dhaibh a dhol a dh’ ionnsuidh a’ chladaich, agus sugan gaineamhaich a dheanamh. An uair a chual’ iad so, dh’ fhalbh iad gu bog, balbh, agus cha’n fhaca e riamh tuilleadh iad.

Ged a bha na sìthichean mar bu trice deas gu cuideachadh a dheanamh le daoine a bhiodh ’nan eiginn, gidheadh bha iad goimheil, gamhlasach gu leòr an uair a chuirteadh corruich orra. Cha robh ni bu mhò a chuireadh de chorruich orra na bhith ’gan caineadh air chùl an cinn. Cha bhiodh e sàbhailte aon fhacal a ràdh mu’n déidhinn aig àm sam bith. Mar a dh’ ainmicheadh mar tha, rachadh aca air a bhith làthair ann an iomadh àite ged nach biodh e an comas do dhaoine am faicinn. B’e so aon de na cumhachdan a dh’ fhàgadh aca an uair a dh’ fhuadaicheadh a dh’ ionnsuidh na talmhainn iad. Tha ’n t-ainm a bh’ aig daoine orra ’g a dhearbhadh so. B’e “sithichean,” no “daoine sithe,” no “daoine matha,” a theirteadh gu cumanta riutha. Cha tugadh na h-ainmeannan so oilbheum sam bith dhaibh.

A reir mar a chualas, tha e coltach gu ’n robh aon latha ’s an seachdain air am faoidteadh labhairt le tàir agus le suarachas mu’n déidhinn. B’e an latha so, Di-haoine. Mar a theiretadh gu cumanta, “Is e’n diugh Di-haoine ’s cha chluinn iad sinn.” Gun teagamh sam bith, ’nan tachradh dhaibh a bhith làthair gu corparra, chluinneadh iad ciod a theireadh daoine mu ’n déidhinn. Ach air Di-haoine cha robh e’n comas dhaibh iad fhein a dheanamh neo-fhaicsinneach. A reir barail dhaoine, b’ ann a chionn gu’n do cheusadh Criosd air Di-haoine a chaill na sìthichean an comas a bh’ aca air làithean eile air iad fhein a dheanamh neo-fhaicsinneach. Air an latha ud thug Criosd le a bhàs buille-bhàis do chumhachdan an dorchadais; agus o’n a bhuineadh na sìthichean do rìoghachd an dorchadais, dh’ fhairich iad a’ bhuille gu trom, gu sonraichte air a h-uile Di-haoine.

Tha mòran a bharrachd air aithris mu thimchioll nam mnathan na mu thimchioll nam fear. Bhiodh na fir tric gu leòr ag obair aig daoine, an uair a dh’ òrdaicheadh daoine iad mar a rinn Fearachar, agus iomadh fear a bharrachd air. Ach bhiodh na mnathan gu math tric ri ’m faicinn ann an iomadh àite, agus bha iad a’ cheart cho deas gu cuideachadh is comhnadh a dheanamh le daoine a bhiodh ’nan éiginn ’s a bha na fir fhein. Cha’n ’eil e’n comas dhuinn a bheag a ràdh mu thimchioll cruth is coslas nam fear. Ach is e bharail na muinntir a dh’ innseadh na b’ aithne dhaibh mu’n déidhinn, nach robh annta ach daoine beaga, meata, air nach robh maise no tlachd mòr sam bith ri’m faicinn. A réir choltais gu’n robh cuid dhuibh air am faicinn ann an riochd fìor sheann daoine. Ach cha chualas riamh gu’n d’ fhuair a h-aon dhiubh bàs leis an aois. Ach ma bha h-aon dhe na mnathan-sìthe air an robh coltas aosda, cha do leig iad iad-fhein fhaicinn riamh do shluagh an t-saoghail so. An dara cuid bha iad aig gach àm a’ fuireach anns na sìtheanan, air neo bha iad ’g an cur fhein ann an riochd mhnathan òga.

Cha robh a h-aon dhe na mnathan-sìthe, cho fad ’s is aithne do dhaoine, ’n am boirionnaich dhuaichnidh. Bha iad uile dìreach, deas, dealbhach, agus glé sgiamhach ri amharc orra. Cha mhò a chualas gu ’n robh a h-aon dhiubh riamh trom ann am feoil. Cha’n fhacas riamh air a h-aon dhiubh ach trusgan uaine. Agus cha mhò a chunnacas àireamh mhòr dhiubh comhladh riamh. An àm do dhaoine bhith ’g innseadh gu’m faca iad té dhiubh, theireadh iad, gu’m faca iad “bean chaol a’ chòt’ uain.”

Cho fad ’s is fhiosrach daoine, cha chualas riamh gu’n do thuit aon de mhnathan an t-saoghail so ann an gaol air sìthiche. Is cinnteach nam biodh iad ’nan daoine dreachar gu’n tuiteadh te fhaoin air choireiginn ann an gaol air fear dhiubh; oir tha cuid de bhoirionnaich ann a tha cho faoin ’s gu ’n gabh iad gaol air fear sam bith. Ach is dòcha nach robh na boirionnach cho faoin ’s àm a dh’fhalbh ’s a tha iad anns an àm so.

Ach ma’s fhìor na chuala sinn, thuit iomadh fear ann an gaol air na mnathan-sìthe, agus phòs cuid dhiubh iad. B’ainneamh a bha fear riamh toilichte an déigh dha bean-shithe a phòsadh, eadhoin ged a bhiodh gaol anabarrrach mòr aige oirre mu’n do phòs e i. Cha d’ rinn té dhiubh bean-taighe mhath riamh. Bhiodh iad cho neo-steidheil ’s nach fhanadh iad aig na taighean. Cha bhiodh iad toilichte mur biodh iad a’ falbh o àite gu àite mar a tha cuid dhe na mnathan guanach, neo-stéidheil a tha cho pailt anns an t-saoghal gus an latha ’n diugh. Rud eile dheth, cha do rug ’s cha d’ àraich bean-shithe sliochd riamh.

Cha ’n ’eil cunntas againn gu ’n robh na sìthichean a’ pòsadh ’n am measg fhein idir. Cha chuala sinn ciod a b’ aobhar dha so, ach tha chùis coltach gu’n robh e fior gu leòr.

(Ri leantuinn.)

AN TAILLEAR AGUS NA BUIDSICHEAN.

“Bha e urramach ’n a thaillear.” —Donnachadh Ban.

Mur biodh na taillearan gu nadurra cridheil, aighearach, cha bhiodh an sean-fhacal a’ cur “Ciad taillear gun bhi sunndach,” am measg nan nithean sin a bha e doirbh, no eadhon eucomasach, ’fhaotainn. Faic an taillear an uair a gheibh e mach air dorus an tighe! An saoil thu an teid e a ghabhail a chuairt gu h-athaiseach, ciallach, cho socair ri fear air tiodhlacadh? Mo chreach! is e nach teid! Is ann a chi thu e a’ toirt nan sìnteag ’s nan surdag as thar an reidhlein. Cha chum rathad-mor no callaid ris—cha ’n fheith e ri bhi ’fosgladh cachaileidh no ’streap garadh-tota, ach m’ an abradh tu “Seachd,” tha e thairis orra le duibh-leum cho aotram luth-chasach ri earbag nan tom. Is ann a bheir e am chuimhne-se mart a bhios ’g a beathachadh a stigh fad a’ gheamhraidh, a’ chiad uair a gheibh i mach air maduinn chubhraidh earraich. Faic i ’s a sailtean os cionn barr a breamain, a’ cur nan car dhi—a ceann ’s a h-earr ri adhar uair mu seach! Agus nach ’eil so gu leir mar a bhiodh suil againn, agus mar a bu choir dha? Tha e cheart cho nadurra do ’n taillear, no do fhear sam bith a tha air a chrubadh a suas ann an tigh fad fin-foineach an latha, e fein a ghiulan air a’ mhodh so, ’s a tha e do ’n bho bhochd nach fhaca grian no speur fad a’ gheamhraidh. Tha doigh no dha ann air anail a leigeil agus fois a ghabhail, —direach a reir na dreuchd no na h-oibre a tha aig neach. Ma ’s gobhainn, no fear aig am bheil obair throm, ghoirt, a tha ann, is solas agus faochadh dha suidhe am measg a theaghlaich ’s an fheasgar an uair a tha ’obair seachad, no eadhon ceum a ghabhail, le ’bhalachan aige air laimh, a dh’ fhaicinn ailleachd agus maise na cruitheachd. Ma ’s cleireach no maighstir-sgoile a tha ann, gabhaidh e ’anail rud-eigin mar a ghabhas an taillear, no ma dh’ fhaoidte, ann an tilgeil a’ chabair no na cloiche-neirt. Mar so chi sinn nach e idir dith saothaire no oibre a bhi gabhail fois, ach iomadh uair gur e muthadh oibre, an fhois a’s fearr agus a’s freagarraiche do dhuine. Thug ar sinnsearan an aire do ’n ni so, oir, nach d’ thuirt iad anns na sean-fhacail, “An uair a bhios Murchadh ’n a thamh bidh e ’ruamhar,” agus, “Faochadh gille ’ghobhainn, —bho na h-uird gus na builg.”

Cha ’n e mhain gu ’m bheil na taillearan an coitcheannas aotram, uallach ’n an giulan ach cha ’n ’eil daoine ann is sunndaiche no is toighiche air amhuiltearachd a’s a’ h-uile gne fhearas-chuideachd, —agus co bheir barr orra air na h-orain?

Is math a tha cuimhne agam an t-eagal a bhiodh oirnn, a’s sinn ’n ar clann bheag, an uair a thigeadh an taillear, Donnachadh Mac Neill—agus bu chridheil, laghach e—a dh’ obair do ’n tigh againn. Cha b’ urrainn tuilleadh fiamh a bhi oirnn roimh leomhan beucach na bhiodh oirnn ar sron a chur a stigh air an dorus far am biodh e ag obair; agus cha chuireadh urchair á gunna tuilleadh geilt oirnn na chuireadh esan, an uair a dhuineadh e an siosar-mor le fead, na ’n tigeamaid dluth air. An deigh sin uile cha ’n iarramaid e dh’ fhalbh. Cha ’n fhaigheamaid o cheann gu ceann d’ an bhliadhna àbhachd a b’ fhearr na bhi ag éisdeachd ris ag innseadh na chunnaic ’s na chual’ e air a thurais, agus b’ iomadh sin, oir, “bu lionmhor tubaist an tailleir.”

Bha aig an taillear gille òg, ris an abair sinn Cailein, ag ionnsachadh a cheird, agus cha ’n iarradh Donnachadh ’n a b’ fhearr na bhi a’ toirt a’ char á Cailein, agus a’ cur ghnothuichean neo-chomasach mar fhiachadh air; agus sin uile gun urad agus smeid-

(Air a leantuinn air taobh 414.)

---

[412]

[Vol . 6. No. 52. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, 24 IUN, 1898.

BUILLE ANNS GACH AONA CHRAOIBH.

FHIR-DHEASACHAIDH CHOIR: —Tha e ’cuir iomacheist mhor air cuid, co e ’n “Gille Glas.” Choinnich Eoghan orm bho chionn ghoirid, m’a bheul na h-oidhche, agus a chiunn nach do dh’ aithnich mi e, Chuir mi mar fhailt air, “An tu ’so, a Raonuill,” Fhreagair e. “Cha mhi; mise th’ann.” Ach sin mar tha ma’n “Ghille Ghlas;” ’s mis’ e. Agus air son gun aithnich a chuile duine mi faodaidh sibh innse dhaibh gu bheil beul mor orm a ruite air tarsuinn m’ aodain, eadar mo shron agus mo smig; coltar gasda do shroin fos cuinn mo bheoil; da shuil mhor ghlas, té air gach taobh dhe mo shròin, ’s iad fosgailte ’m bitheantas, gu h’araid air an latha. Tha feadhain a deanamh a mach eadhon ’nuair a bhios mi ’m chadal gum bi te dhe’n shùilean fosgailte, car mar a bhios andog .Os ceann mo shuilean tha bathais leathunn, bhriagha. Le mo ghabhail bhar a chéile tha mi ’m dhuine tlachdair, agus a cheart cho math ri duine dubh, ach gu bheil mise geal, gu bheil mi measara, agus gu bheil mi ’cumail mo shròine glan. Ach carson nach aithnich iad mi? Nach eil mo chomharradh am chois? Co dhiu tha no nach eil ’smi ’n Gille Glas, agus cha’n ’eil nàir’ orm á ainm. Ach ma bhios tu ri ni sa bith nach math leat a chluinntinn, “nuair a chi thu ’n Gille Glas, tar as, tar as.” Tha ’n tubaist orm le luathair a bheòil.

Tha Mac Iain air sealltainn suas ’nar measg a rithisd. Tha e coltach gu feum sinn déirc naisg gus e fhein sa rud a tha comhladh ris a chuir air falbh, se sin mar a falbh am fear beag leis a bhòsd.

Tha bruidhin an drasdà gu bheilJohn Bull ’sa cheann am bruaich a’ burach ris an Fhraing. Ma thoisicheas cogadh nach ann agam a bhios mo chridhe ’falbh sios do Sheticamp le mo chuaille gasda de bhata, a chnuacadh nam Frangach. Na builg bhuidhe ’s mise bheir orr’ e. Tha mi creidsinn gur gann a thiarneasMedricksan dol seachad. Bha sinn a bruidhain air an chogadh an la roimhe, agus dh’fhoighneachd Eoghan co bha dol a chogadh. Thuirt mi fhein, bho’n is mi ’s luaithe bial gun robh na Breatunnaich agus na Frangaich. Fhreagair Eoghan gu grad, “Sa bheil guth idir air muinntir na h-Aimhne Rosaich.” Feumaidh mi beagan innse dhuibh mu Eoghan bho’n thug mi tarruinn air. ’Se duine neo-chiontach a th’ ann, ach gun fhios dha fhein their e facail gheura corr uair, agus facail air gle bheag tùir uairean eile. Bha e ’n cuideachd bho cheann ghoirid a bha bruidhinn air an rathad iarrainn a thatar dol a thogail eadar an Gut isBroad Cove,Bha cuid ag rathainn nach rachadh a dheanamh idir, agus cuid eile gu’n rachadh. “Leigeabh seachad e,” arsa mi fhein; “chi ’m fear is fhaide saoghal co dhiu theid na nach theid.” Co fhreagair ach Eoghan. “Tha iad ag rathain,” ars esan, “am fear is fhaide saoghal gur h-e ’s mutha bial.” “Ud Eoghain bhochd,” arsa mise, “tha eagal orm nach eil thu uile ann.” “Tha,” ars Eoghan, “na bh’ ann riabh dhiom mar eil an corr.” Fhuair e uair uan aig othaisg; thainig e stigh agus dh’innis e do Ronull gun d’fhuair se e. “An ann fireann a tha e,” arsa Ronull. Fhreagair Eoghan, “Coltach nach eil e fireann fhathasd co dhiu ’s e cho bideach.” Choinnich e orm uair agus cot’ ur glas air. “An e aodachfactorytha sin Eoghain,” thuirt mi. “Cha ne,” ars Eoghan; aodach cloimheadh a th’ ann.” Theagamh gun d’ thuirt mi gu leor ma Eoghan air an turus so.

Nuair a bha mi sa cheanna bhaile chunnaic mi duin’ iongadach ann. Bha’n dara taobh dhe aodann cho dubh ri cul an t-similair; agus an taobh eile, dubh cuideachd. O! se bha grannda. Ach ma bha esan grannda, siomadh aghaidh bhoideach a chunnaic mi; nighneagan donna boidheach a bhaile, ’sa chuil te dhiu cho sgiobalta, grinn, a ceum cho uallach, ’s i ’n dùil gun robh a chuile sùil a stiùireadh ga h-iunnsaidh fhéin. Ach bha mise ’cuimhneachadh air an te dh’ fhàg mi na mo dheigh. Bha na facail a thuirt Uilleam Ros air an òran a tighinn an còmhnuidh fa chomhair m’ inntinn,

“Ged a chithinn mile te,
’Si Mòrag fhéin is bòidhche.”

Si ’s bòidhche, co dhiu, na ’n te bhios Ailean a molladh, geda tha i lughach gu leòr. Slan leibh an dràsda. Cha sgriobh mi tuilleadh gus an ath turus; agus mar a bi naigheachdan agam cha sgriobh mi ’nuair sin fhéin. ’S mi ur caraid mor, briagha, ban,

AN GILLE GLAS.

Bha coinneamh mhòr ann an Eirinn air a’ choigeamh latha fichead dhe’n Mhàigh, coinneamh a tha gu bhi ann gach samhradh an deigh so, agus a tha co-ionnan ris a’ Mhòd a tha aig na Gàidheil na h-uile foghar. Is e ’s ainm do’n choinneimh Eirionnaich “An t-Oireachtas,” agus bha i air a cumail a cheud uair an uiridh. Bha Oireachtas na bliadhna so gu math air toiseach air coinneamh na bliadhna ’n uiridh ann an iomadh dòigh. Bha àireamh bheag de bhul a Chomuinn Ghàidhealaich a làthair, agus rinneadh fàilte ’s furan riutha. Bheir sinn an òraid a liubhair iad seachad anns an ath àireamh. Tha sinn a guidhe siorbheachadh leis an Oireachtas, agus leis gach dòigh eile a tha muinntir na h-Eirinn a’ gabhail gu seann chainnt na dùthcha a chumail beò.

TAILLEARACHD.

Deiseachan matha air an deagh chumadh riut ’s air an sar dheanamh, eadar $10 .00 us $25 .00, a reir an aodaich.

Cloth Chowes, Cloth Chlondaic, Clothan Canadach, Albannach agus Sasunnach.

TRIUBHSAIREAN BHO $3 .00 SUAS.

Niall Mac Coinnich,
Sidni, C. B.

C . H. HARRINGTON & CO.
Flur, Min, Ti agus Siucar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
Soithichean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botainnean, Rubbersagus Caiseart de gach seorsa
’GAN CREIC SAOR.

BATHAR CRUAIDH.

Tha mi a nise ’cumail Bathar Cruaidh dhe gach seorsa, agus ma tha Sabh, Tuagh, Locair, Glas, Sgian, no Tairnean a dhith ort, feuch gu ’n taghal thu orm. Tha mi, mar a b’ abhaist, a’ creic Pant, Olla, Varnish , Putty,Glaine, Paipear-balla agus gach ni eile air son do thigh a dheanamh seasgair agus briagha. Tha mi ’creic gach ni gle shaor.

AONGHAS MAC LEOID,
Sidni, C. B.

H. D. Mac Ille-Mhaoil,
Stewartdale , C. B.
Cloth,Drogaid, agus Plaideachan “Eureka.”
Mu dheich air fhichead seor sa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a gabhail an coinneamh Aodaich.
MA tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige neo sgriobh uige.

---

[413]

[Vol . 6. No. 52. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Sgaoil an Ard-Phàrlamaid air an treas latha deug dhe ’n mhios, an deigh dhi bhi cruinn fad cheithir miosan gu leth.

Chaochail Sir Adolphe Chapleau ann am Montreal, toiseach na seachdain s’a chaidh. Bu duin’ e a bha gle ainmeil beagan bhliadhnaichean air ais, ann an cùisean riaghlaidh Chanada. Bha e fad cheithir bliadhna ’na Riaghladair air Cuibeic.

Tha a’ mhèinn ghuail ann amBroad Coveag obrachadh gu bras; tha mu shia fichead duine ag obair innte, agus iad a’ faighinn an tuarasdail gu riaghailteach na h-uile oidhche Di-satharna. Tha taighean air an cur suas do na mèinneadairean, agus tha choltas air an àite gu ’n dean e fàs, agus gu ’m bi e na àite anns am bi moran obrach a’ dol air adhart an ùine gun bi fada.

Tha Mr. E. T. MacKeen an deigh a dhreuchd anns an Ard Sgoil ’sa bhaile so a leigeadh uaithe. Tha e ’na fhear-teagaisg anns an sgoil sin o chionn àireamh mhor bhliadhnaichean, agus bidh iadsan a fhuair earrann de ’m foghlum uaithe gle dhuilich a chluinntinn gu bheil e ’cur roimhe sgur a theagasg. Tha sinn a’ guidhe soirbheachadh a bhi leis ge b’e de ’n gnothuch ris an teid e.

Chaidh fear Màrtuinn Hogan a bhàthadh ann an dama muillne, mu ochd mile mach á Baile-Shearlot, E. P. I., ’sa mhaduinn Di-satharna s’a chaidh. Bha e fhéin agus daoin’ eile ag iasgach bhreac; chaidh esan a mach am meadhon na dama air ràth; thuit e dheth, agus o nach b’ urrainn dha snàmh, chaill e a bheatha. Fhuaireadh a chorp ann an ochd troidhean de dh’ uisge. Bha e còig bliadhn’ deug air fhichead a dh’ aois.

Tha na naigheachdan a tha tighinn a thaobh a chogaidh gle dhoirbh an innse; tha iad ro lionmhor, agus am bitheantas do-chreidsinn. Ach tha e coltach gu bheil an t-arm Geancach an deigh faotainn air tir ann an Cuba agus gu bheil iad a’ faotainn buaidh air an arm Spainnteach. Tha na daoine a bh’ air bòrd an t-soithich bhig a chuir na Geancaich fodha ann an acarsaid Santiago air an cumail nam priosanaich aig na Spàinntich, agus tha cùram air moran m’ an timchioll; tha cuid de’n bharail gu’n deach am marbhadh, ach cha’n eil sin coltach, neo tha na Spàinntich na’s miosa na’n cliù. Tha an cogadh a’ cosg da mhuillean dolair ’san latha do na Stàitean, agus cha’n eil i fhathast deiseil gu dhol a chogadh mar bu chòir dhith.

Chaochail Mr. E. T. Moseley, Q. C., anns a’ bhaile so, a sheachdain gus an diugh. Cha robh e tinn ach gann seachdain, agus cha robh duil nach rachadh e am feobhas gu uine ghoirid romh ’bhàs. Bha e ’na dhuine a dh’ ionndraineas am baile gu mor; bha e ’na fhear-lagha tapaidh, agus a bharrachd air a bhi frithealadh air cùisean a bhuineadh do ’n lagh, bha e ’cur air adhart gnothuichean eile o àm gu àm, agus bha dreuchdan urramach air am buileachadh air uair no dha. Bha e àireamh bhliadhnaichean ann am pàrlamaid Nobha Scotia, agus bha e fad cheithir bliadhna ’naSpeaker ,no ’na cheann-suidhe air a’ Pharlamaid sin. Anns a’ bhliadhna 1890, bha e ’na Ard-Bhàillidh air a’ bhaile so. Bha e o chionn àireamh mhiosan air ais a’ cur mu dheibhinn cuideachd làidir fhaotainn gu mèinn ghuail air an robh còir aige, fhosgladh agus obrachadh, agus cha ’n eil teagamh, na ’n robh e air a chùmhnadh nach biodh sin aig air a dheanamh an ùine gun bhi fada. Bha e air a thiodhlacadh aig tri uairean feasgar na Sàbaid, agus lean aireamh mhor sluaigh an giùlan dh’ ionnsaidh an àit-adhlacaidh. Dh’ fhag e bantrach, triùir ghillean, agus aon nighean, a tha pòsda ris an Urr. Uilleam Calder, ministear Mhira. Cha bu duine sean e idir; cha robh e ach 53 bliadhna dh’ aois.

Bha fear Fearchar Mac Neill air a mharbhadh le tuiteam guail ann am meinn an Dominion, a sheachdain gus an de, Bhuineadh e doSt . Peter’s, agus bha e aona bliadhn’ deug air fhichead a dh’ aois.

Bidh na sgoilean air an dùnadh an ùine ghoirid, agus bidh cothrom aig an luchd-teagaisg ’s aig na sgoilearan air sgiths na bliadhna a leigeil dhiubh. Is obair gle chuingeil an sgoil, agus an deigh a bhi saoithreachadh gu dian fad na bliadhna chaidh seachad, tha ’na maighstirean agus na sgoilearan gle fheumach air a bhi saor fad mios ann an teas an t-samhraidh.

Tha an t-iasgach gle mhath air cladaichean Newfoundland o’n thainig an samhradh, agus ma leanas e cho math, bidh an sluagh anns an eilean sin na’s fhearr dheth na bha iad o chionn àireamh bhliadhnaichean. Tha an t-side gu math na ’s blàithe na b’ àbhaist mu ’n àm so bliadhnaichean roimhe. Tha Newfoundland a’ togail a chinn gu math anns na bliadhnaichean so.

Thag sinn iomradh o chionn còrr us mios air ais air luchd soithich de luchd-imrich (Galatianaich) a bhi air an cumail ann an acarsaid Halifacs air eagal gu robh a’ bhreac na ’m measg. Chaidh an leigeil m’a sgaoil air an t-seachdain s’a chaidh, agus tha iad air a dhol air adhart do ’n Iar-Thuath, far am bheil iad a’ dol a thogail fearainn. Bha coig ceud us ceithir fichead ann dhiubh air fad.

Thòisich an carbad-iaruinn air ruith a reir tim-chlàr an t-samhraidh Di-luain s’a chaidh. Tha e ’falbh aig ochd uairean ’sa mhaduinn, agus a’ tilleadh aig fichead mionaid gu naodh feasgar. Tha na h-amannan sin moran na ’s fhearr na mar a bha e ’ruith anns a’ gheamhradh; bheir e cothrom do dhaoine gabhail mu thamh na ’s tràithe air an oidhche, agus dh’ fhaoidte gu ’n toir e air cuid éiridh na ’s traithe na b’ àbhaist dhaibh.

Bha Cùirt de na Forsairean Canadach(Canadian Foresters)air a suidheachadh anns a’ bhaile air a’ cheud latha dhe ’n mhios so. Is comunn urrais-beatha so, anns am faigh duin’ òg airgead-urrais a chur air a bheatha gu math saor—mile dolair air son mu dheich dolair ’sa bhliadhna. Chaidh còrr us fichead de dhaoin’ òga ’bhaile so a stigh ris. Bha Cùirtean de ’n chomunn cheudna air an suidheachadh uaithe sin ann anGlace Bayagus an Sidni Tuath.

Cha ’n eil an obair-iaruinn ris an robh dùil againn ann an Sidhi, a’ dol a thighinn idir. Bha a chuideachd a bha ’dol g’a cur air adhart ag iarraidh cuideachadh air an Ard-riaghladh, agus cha’n fhac’ an t-Ard-riaghladh iomchuidh sin a thoirt dhaibh; air an aobhar sin cha ’n eil an obair ri dhol air adhart idir, aig an àm so co-dhiu. Bha iad ag iarraidh tri dolair o’n Riaghlanh air son gach tunna iaruinn a chuireadh iad a mach. Tha so a’ dol a thoirt tilleadh mor do Shidni, oir bha moran de ’n t-sluagh a’ deanamh bun as an obair-iaruinn, ris an robh lan dhùil aig na h-uile o chionn àireamh mhiosan air ais.

BAIS.

—AigBlue ’s Mills,air a’ cheud latha dhe ’n mhios, Domhnull Mac Cuthais, tri fichead bliadhna ’sa seachd deug a dh’ aois. Bidh e air ionndrain gu mor leis na coimhearsnaich uile, oir bu duin’ e air an robh deagh mheas. Dh’ fhàg e mac agus dithis nighean.

—Ann anNew Glasgow,air an deicheamh latha dhe ’n mhios, Ruairidh Domhnullach, ris an cante am bitheantas “Ruairidh Piobaire,” anns a’ 75mh bliadhna de aois. Rugadh e ann an siorrachd Inbhir-nis, an Alba, agus thainig e air imrich do ’n dùthaich so leth-cheud bliadhna ’sa ceithir air ais, agus shuidhich e anns a’ Cheapaich, an Antigonish. Mu thri bliadhn’ deug air ais, chaidh e fhéin ’sa theaghlach a dh’ fhuireach do bhaileNew Glasgow,far an d’ fhan e gu àm a bhàis. Bha e ’na dheagh sgoilear Gàilig, agus bha e gle mheasail air litreachas na h-Alba. Bha e ’na bhall dileas de ’n Eaglais Chaitliceach re a bheatha. Dh’ fhàg e bantrach agus còignear nighean gu bhi caoidh a bhàis. R. I. P.

[Dealbh]
THE WANZER LAMP.

Cumaidh i solus riut.
Goilidh i ’n coire dhut.
Bruichidh i ’m biadh dhut.
Tairnnidh i ’n ti dhut.

Cha chosg i uiread olla ri lamp’ eile, agus ni i solus moran na ’s fhearr. Gheibh thu ri ceannach i aig
CAIPT. RUAIRIDH MAC NEILL,
Sidni, C. B.

[Dealbh]
Tha sinn a nise ’nar luchd-gnothuich aig a
CHANADACARRIAGE Co. ,
air son Eilean Cheap Breatunn. Ma tha carbad de sheorsa sam bith a dhith ort, cumhnaidh tu airgead le ’cheannach uainne.

F . FALCONER & SON,
DIOLLADAIREAN,
Sidni, C. B.

Amherst Boot & Shoe Mfg, Co.,
AMHERST, N. S.

A’ Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt as ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

Amherst Boot & Shoe Mfg. Co.

---

[414]

[Vol . 6. No. 52. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 411.)

eadh gaire a dheanamh. Air latha araidh fhuair an taillear fios cabhaig gu do dol a dh’ obair do thigh an tuathanaich ann am Bealach-na-mona. Bha iomradh am fad ’s am farsuingeachd feadh na dùthcha gu ’n robh buidseachas air an tigh, agus a mach o’n taillear fhein agus h-aon no dha eile, cha robh a’ bheag d’ am b’ aithne an t-aite nach robh a’ toirt lan gheill do ’n bhiubhas. Ma bha buidsichean an aite sam bith eadar Maol-chinntire agus Barra, bha iad ann am Bealach-na-mona. Theireadh duine gu ’n robh e air a dheanamh air an son, —aite uaigealta, fàsail, air a chuairteachadh le boglaichean ’s le criathraichean ris an deanadh cridhe nan doideagan ’s nan glaistigean teòisinn. Ach cha ’n e mhain gu ’n robh Bealach-na-mona coltach ri aite a thàladh an leithidean so, agus a bha anns gach doigh freagarrach air son an ubagan ’s an iopannan a chur an gniomh, —bha gu leoir de dhaoine ’s a’ choimhearsnachd a bheireadh am boidean ’s am mionnan gu ’m fac’ iad fein agus gu ’n d’ fhairich iad cuid d’ an droch chleasachd an àm a bhi ’gabhail an rathaid chuil, anmoch a dh’ oidhche, eadar Tigh-an- triubhais* agus an Caolas. Co nach cuala mar a lobhair ’s a liodair ’s a mhi-ghnathaich iad an Drobhair Mor, uair a bha e ’tilleadh dhachaidh anmoch á Tigh-an-triubhais, an deigh a bhi fad an latha air Faidhir a’ Chlachain? Cha d’ fhuair e os a chionn gus an latha ’n diugh, agus tha e ag radh nach gabhadh e an saoghal agus dol air ais leis fein a rithist air an rathad cheudna, eadhon ann an geal an la sholuis!

Bha lan fhios aig gille an tailleir mar a thachair do ’n Drobhair Mhor agus do iomadh aon eile, ’s cha chluinneadh e an t-iomradh a bu lugha air dol a choir an tighe. Thuirt e gu’m faodadh an taillear dol ann ma bha e gun suim, gun churam d’a bheatha; ach air a shon-san ged a bhiodh a h-uile snathain aodaich ann am Bealach-na-mona air a chaitheadh ’n a luideagan, agus a h-uile duine gun snichdean a chuireadh iad m’ an cuirp, nach rachadh esan a dh’ obair ann, nach laidheadh, agus idir, idir, nach caidleadh e oidhche ’s an tigh. Dh’ fheuch an taillear an da chuid le durachd agus le fochaid air a chur bharr a bheachd, agus theab ’s gu ’m fairtlicheadh air; ach mu dheireadh, chuir e iompaidh air Cailein gu dol leis, agus moch air maduinn an ath latha thog iad orra, —an taillear gu togarrach, sunndach, ach Cailein bochd, lan geilt agus amharuis.

Air feasgar a’ chiad latha, rinn Donnachadh-taillear guth air mac an tuathanaich; dh’ innis e dha an t-eagal a bha air Cailein roimh na buidsichean, agus thuirt e ris e ’dhol fo ’n leabaidh anns an robh esan agus Cailein ri cadal, agus an uair a bhìodh iad direach ’dol a thuiteam ’n an cadal, e ’chur a dhroma fo urlar na leapach agus a togail a suas uair no dha a chur eagail air Cailein.

* An tigh-osda.

Cha d’ iarr mac an tuathanaich na b’ fhearr, agus goirid m’ an do ghabh an taillear agus Cailein mu thamh, chaidh e air a mhàgan fo ’n leabaidh agus rinn e deas air son a’ ghnothuich. An deigh dol a laidhe, —an taillear air an taobh-beoil agus Cailein air an taobh-cuil, —cha robh ’shaod air Cailein gu ’n caidleadh e idir ach a’ sior-bhruidhinn air buidsichean, agus an taillear, ma b’ fhior e fein, a’ magadh air air son a bhi cho faoin. “Caidil,” ars’ an taillear, mu dheireadh, “tha mi seachd sgith dhiot fein agus de d’ bhuidsichean, —cha chreid mi gu ’m bheil an leithid idir ann gus am faic no’m fairich mi iad.” Thionndaidh an taillear a chulaobh ri Cailein, a thug osna throm as, agus shocruich iad iad fein air son cadail. Is gann a neadaich iad an cinn anns na cluasagan, an uair a mhothaich Cailein an leabaidh ag eiridh suas fodha mar gu ’m biodh crith-thalmhainn ann. “Ni-math g’ ar teasraiginn, sin iad!” ars’ esan, ’s e ’toirt leum-buic a nunn air meadhon an urlair,— “nach d’ thuirt mi ribh gu ’n robh buidsichean ann.” Cha b’ urrainn do ’n fhear a bha fo ’n leabaidh cumail air fhein; rinn e glag gaire, agus ma rinn, rinn an taillear. Bha Cailein bochd fo leithid de bhalla-chrith ’s nach b’ urrainn da toiseachadh leotha no tlachd a ghabhail anns an spurt ged a chunnaic e ciod a b’ aobhar dhi. Ged nach do chaidil e moran an oidhche sin, dh’ aidich e gu ’n do chuir cleas an tailleir—oillteil ’s mar a bha e, —gu buileach as a cheann, o’n latha sin, gach creideamh ann am buidseachas, gisreagan agus a h-uile gne shaobh-chrabhaidh.

MAC-MHARCUIS.

LITIR A’ MICHIGAN.

FHIR-DEASACHAIDH: —Seo agaibh dolair air son paigheadh MHIC-TALLA, agus ’s math is fhiach e a’ suim beag sin. Tha mi ’ga leughadh faisg air bliadhna, agus ’s iomadh rud a dh’ ionnsuich mi ás, fad na h-ùine sin, mu bhàrdachd, eachdraidh ’us àbhaistean ar sinsearan. Ged nach biodh dad ann ach litrichean “Chòna” a mhàin ’s math a b’fhiach e an dolair. ’S ciatach an sgoilear Gàidhlig “Còna.” Theid e ceithir thimchiol airAfrica, ’s cha choinnich dad ris air nach cur e Gàidhlig. Tha a Ghàidhlig a’ dortadh o’n a’ pheann aige mar dhoirteas sruthan na Gàidhealtachd a bhàn slios nam beanntan. Ach cha bhith tlachd agam ann ’nuair a bhios e ’càineadh na Stàitean, rud a tha e a’ deanamh car tric. Thatar a’ cur air na h-Eirionnaich gu’m bheil iad gle mhiosail air a bhuntàta, ach cha’n ’eil mi ’creidsinn gu’m beil iad na’s miosaile air na tha na Gàidheil, oir tha h-uile fear a sgriobhas gu MAC-TALLA toirt cùnntas air a bhuntàta. Air eagal gu saoil sibh nach Gàidheal mise, their mi facal na dhà umpa. Cha’n ’eil againn ann a so ach am buntàta a gheibh sinn anns na bùthan ’us tha iad, mar ’bha buntata nan Torranan Dubha— “beag, bog, carrach, neo-lionmhor ’us làn de thuill dhubha nam biast.” Ach, gu tric, gheibh sinn an trosg ùr (mairt-fheoil na fairge) ’s na bùthan; ’s taitneach am biadh e fhéin ’s am buntàta air bialaobh Gàidheal a tha seachad ciad mìle o’n chuan. Bhithinn-sa ’s feadhainn eile, fada n’ur comain, na’n deanamh sibh an earainn sin de “Charthonn” anns am bheil Oisean a’ moladh na gréine, eadar-theangach gu Gàidhlig ’sa’ MHAC-TALLA. Bhitheadh e gle bhriagha ann amprose ,facal air an fhacal o Bheurla Mhic Mhuirich. Dh’ fhairtlich orm na facail bhriagha sin fhaicinn ’an àite sam bith ’sa’ Ghàidhlig. Rinn mi fhin seòrsa de eadar-theangachadh orra, ach b’ fhearr leam fhaicinn deante le fear air choireigin de na h-àrd sgoilearan a tha ’sgriobhadh ’sa’ MHAC-TALLA. Bha ministeir ’an Alba a bhitheadh a’ leughadh na searmoin de’n phaipeir gach Sàbaid; bha e mar fhasan aige bhi ’g ràdh ’sa’ chodhùnadh nach canadh e ’n còrr air eagal gu sgithicheadh e iad. Bha so a’ cur corruich air sean bhean a bha ’ga éisdeachd; dh’eirich i aon latha us chrath i a dòrn ris, ag ràdh; “Cha’n urr’ thu; cha’n urr’ thu; theirig ann paipeàr agad.” ”S ann mar sin a dh’ eirich da ’ur caraid,

DONULL MAC LEOID.
Detroit , Mich. ,10 Iun, 1898.

EALASAID NIC UISDEIN.

LE CALUM MAC PHARLAIN.

Bha Ealasaid Nic Uisdein gu tùrsach mu bhàs a céile, Pàruig, leis an do chuir i seachad deich bliadhna fichead d’a beatha. Bha i ’n a boireannach gearanach nach robh furasda ’thoileachadh. Bha i buailteach de thurainnean beaga an dràsd ’s a rithist, agus aig na h-amanna so bhitheadh i ’cur iomchoir air Pàruig. B’e so a gearan gu tric,— “Tha mise bochd, bochd! Cha’n fhada ’bhios mi ann, a Phàruig, agus cha bhi mi air fuarachadh fo’n fhòid gus am bi té aotrom ghòrach air a cur a’m àite.” “Na bitheadh eagal ort, ’Ealasaid a ghaoil,” fhreagaradh esan, ’agus na bi ’cur iomagain ort fhóin a thaobh sin. Gabh thusa ’m fhacal air, cha ’n fhaic ’s cha chluinn thu sin. Ma ’s e toil an Fhreasdail thu dh’fhalbh aig an àm so,— ’s cha shaoil mi gu bheil sin an dàn duit an dràsd, oir cha ’n ’eil mi ’smuainteachadh gu bheil thu cho fìor dhona ’s a tha thu ’leigeil ort—is mòr a’ chomhfhurtachd dhuit nach ’eil thu ’fàgail pàisdean mu’n ghriosaich ’n ad dhéigh; agus air mo shon-sa, buidheachas do Ni-math ’n uair chuireas mi orm mo bhoineid tha mi fhein ’s mo theaghlach fo dhìon.”

B’e toil an Fhreasdail gu’m b’e Pàruig a chaochail an toiseach. ’N uair a bha Ealasaid ag caoidh a challdach cruaidh a thàinig oirre, có a thàinig a stigh a thoirt comhfhurtachd dhi ach bana-charaid d’ am b’ainm Seònaid Nic Fhearchair a bha ’n a banntrach mar a bha i fhéin. Bha Seònaid ’n a nàdur car coltach ri Ealasaid fhéin, agus cho eòlach air a dòighean ’s a tha’n ladar air a’ phoit, mar their iad.

---

[415]

[Vol . 6. No. 52. p. 7]

“Ma ta, ’Ealasaid, cha’n ’eil ioghnadh orm thu ’bhi ’n impis dol as do riaghailt le duilichinn. Có bha coltach ris san nach maireann aon chuid ’n a phearsa no ’n a ghiùlan, —daonnan cho cridheil agus cho aoidheil—gun a ghàire bhàrr a bhilean no am feala-dhà as a bheul.” “O cuisd, cuisd, a Sheònaid, na abair tuilleadh m’a dhéidhinn. Tha mo chridhe gu sgàineadh ann am chom. Tha cuimhn’ agam a cheud uair a thachair sinn air a chéile. ’S ann aig an Fhéill-Chonnain a bha e. Bha esan ag ceannach snàith ’s bha mise ’g a reic. Bha mi ’n am chaileag ro-phongail, sgiobalta aig an àm ud—cha’n ann a chionn mi féin ’g a radh—agus bha fiodhall ag cluich agus dòrlach nigheanan ’s ghillean a’ dannsadh air an lón dìreach cùl mo bhùth-sa. Ars’ esan rium ‘Mo chaileag laghach, an gabh thu cuairt air an dannsadh?’ Thuirt mi gu’n robh mi coma-co-dhiu na ’m bitheadh fear m’ am choinnimh coltach ris féin. Tha cuimhn’ agam fhathast air a phort a bh’ aig an fhidhleir. So agad e:—

’S coma leis na h-ìghneagan
Cìobairean taobh-Loch-odha;
Bith’dh iad leis na h-ìngnean
A sgrìobadh nan caorach odhar.

O, mise ’n diugh, mise ’n diugh! gu’n d’ thàinig e gu so mu dheireadh! Bho ’n àm sin bha Pàruig ’s mi féin ri suiridhe. Tha e ’n am chuimhne mar gu’n do thachair e ’n dé, an oidhche a dh’ iarr e mo làmh. Thuirt mi ris, mar gu’m bithinn ’g a chur dheth, gu ’m bu mhath leam fios a bhi agam mu dheidhinn o neach a b’ eòlaiche air na mise. ‘Nis, nis,’ ars’ esan, ’s e deanamh gàire—is cuimhne leat a shnodha gàire— ‘tiugainn far a bheil mo mhathair; cha’n ’eil aon ann d’an aithne mi na’s fhaide na ise.’ Air falbh ghabh sinn an ath latha, sinn fhéin ’n ar dithis—mis’ air a’ phillean aig a chul. Bha a mhàthair bhochd cho toilichte gu’n do thagh e caileag—mar a thuirt i—cho eireachdail a’s gu ’n d’ thug i an deagh theisteanas air, cho math ’s a fhuair duine riamh; agus tha cuimhn’ agam gu ’n do cho-dhùin i le ràdh,— ‘Mac a bha cho math g’a mhàthair nach b’ urrainn da bhi dona g’a mhnaoi.’ B’i sin an oidhche shona ’bha againne! Rinn a mhàthair cuirm agus thug i cuireadh do dhà no trì de na coimhearsnaich, agus dh’ fheumadh am fear nach maireann òran a sheinn dhuinn, ’s bu mhath a b’ aithne dha sin a dheanamh ’n uair a thogradh e fhéin. Tha cuimhn’ agam fhathast air a’ cheart òran a thug e dhuinn. B’e so e:—

A nighean donn an t-sùgraidh,
’S mo chaileag laghach shùnndach;
A nighean donn an t-sùgraidh,
Gu ’n siùbhlainn-sa thar’m aineol leat.

Ochòin, ochòin! a Sheònaid, cha’n ’eil fhios có ’g an caileag mi an ath-uair!”

Cha’n urrainn dhut paipear Gàilig fhaighinn an àite sam bith ach MAC-TALLA, ’s bu chòir dhut a bhi gle mheasail air.

Bidh ainmean muinntir a phaigh anns an ath aireamh. Feuch, a charaid, am bi t-ainm-sa ’nam measg.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B

AN T-AITE
Anns an Ceannaich thu
Suic agus Iaruinn Cruinn, Creamers, Soithichean Bainne, Airneis-taighe, Stobhaichean, Flur, Min, etc., etc.
An Stor aig
ISAAC GREENWELL,
SIDNI, C. B.

THA ’N T-EARRACH
air tighinn ’s an Samhradh gle fhaisg air laimh. Ma tha thu air son Deise no pairt de dheise fhaotainn, taghail aig
Niall Mac Fhearghais,
an Taillear,
agus gheibh thu do dheagh riarachadh. Tha na h-Aodaichean a th’ aige math, ’s bidh iad an an deanamh a cheart cho math.
Cordaidh ’Obair Riut.

Gabh Deagh Chomhairle
agus ceannaich gach bathar a bhios a dhith ort bho
MATHESON , TOWNSEND & Co.

Tha stoc mor aca de Bhathar Tioram, Amhlan, Ti, Siucar, Siabunn, agus gach ni eile air an cuir tigh feum.

Tha Adan, Bonaidean, Fluraichean, Itean, agus gach ni mar sin aca do na caileagan ’s do na mnathan.

Tha gach ni a th’ aca dhe ’n t-seorsa ’s fearr, agus ’ga chreic cho saor ’sa ghabhas deanamh.

Cha chosg e sion dhut am bathar fhaicinn; bidh na cleirich gle thoileach a shealltuinn.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C B.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C.B.

BADDECK , - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

THA EARBSA
aig daoine ann am maidsichean Eddy— ’nuair a chi iad an t-ainm air a bhocsa bidh fhios aca gu bheil iad math. Tha seorsachan air an deanamh, agus gheibh thu barrachd fiodha air son do chuid airgeid, agus seorsaichean eile rithist a tha coltach ri maidsichean Eddy, ach tha iad gle ao-coltach riutha an am an cur gu feum.

Tha ’n t-ainm so na urrais air mathas.

—THE—
E. B. EDDY Co., Limited,
Hull, Canada.

---

[416]

[Vol . 6. No. 52. p. 8]

Mo Ribhinn Bhan.

AIR FONN— “Ma ’s ann ga m’ mhealladh a ghaoil a bha thu.”

SEISD.
O! seinnam duanag do ’n ghruagaich àluinn;
O! seinnam duanag,
Do ’n chailin uasail,
A tha ga m’ bhuaireadh gach oidhch’ ’us là.

Bha mi ’n raoir ann an gleannan bòidheach,
Fad’ o’m dhaoine, ’s gach neach a b’ eòl dhomh,
’Us bho ’n a shaoil leam a bhi na m’ ònar,
’S ann sheinn mi òran do m’ ribhinn bhàin.

Bha na flùrain gu dlùth ’s gach cluanaig—
Am boltrach cùbhraidh mar thùis mu ’n cuairt dhiom;
’S gach craobh a’ lùbadh a geugan snuadhmhor,
’Nuair ’ghleus mi ’n duanag do m’ ribhinn bhàin.

Bha na h-eòin ann am bàrr nan òg-chrann,
A seinn le cheile an luinneag cheòlmhor,
Air leam ’n uair dh’ éisd mi ri guth na còisridh,
Gu ’n robh an còmhradh mu ’m ribhinn bhàin.

Ged tha gach raon agus càr gun ghluasad,
’S am fraoch mar ’bha e air àird nam fuar-bheann,
Cha ’n fhaigh mi ’mànran mu ’n àiridh uaignich,
Mar ’bha ’s mar fhuair mi le m’ ribhinn bhàin.

Tha gach lèanag ’s gach coire fàsail,
Gach sruthan uaigneach ’s gach bruachag shàmhach,
A dusgadh smuaintean nach dual dhomh ’bhàthadh,
’Bhios buan gu bràth le mo ribhinn bhàin.

’S tric mo nigh’nag a seinn gu brònach,
Mu ’n uair a dh’ fhàg sinn an doire còmhnard,
’S a theich mar sgaile na làithean sòlais
A bha sinn còmhla an gleann nam bà.

Ach ged a tha sinn car greis bho chéile,
Ar cridhe tùrsach a caoidh mar dh’ éirich.
An gaol nach fàilnich ni fàs ni ’s tréine,
A dhluith mi féin ri mo ribhinn bhàin.

AONGHAS OG, ’saHighland News.

Na Duimhnich.

’S fhada bho ’n a chuala sinn gu ’n robh da thaobh air a mhaoil. Tha cuid-eigin a tabhairt dhuinn anns a’ MHAC-TALLA, an taobh min de dh’ eachdraidh nan Caimbeulach, ach ma theannas sinn ris bheir sinn dhuibh an taobh molach dhi. Thog na Caimbeulaich iad fein le cealgaireachd us mealltaireachd, agus le bhi cur ceap-tuislidh roimh chinnidhean saor-chridheach eile, mar a bha na Domhnullaich, na Leathainich agus na Griogairich. Thuirt Gilleasbuig na Ceapaich mar so ri fear de na Caimbeulaich:—

“ ’S olc a luidheadh ort òran,
’S i do shron bu mhor braghadh:
Tha blath na brice ’san t-sròin ort
’S lionmhor fròg a tha t-aghaidh;
Tha thu ’chinneadh nan cealgair,
Na mealltair ’s nan spleadhair:
Chaidh an ceann dhe ’r n-àrd-thraoiteir
Chum an fhoill greis air adhart.”

Thuirt bàrd eile mar so:—

“Gu bheil cinneadh an Albainn,
’S och, a righ! ’s fhad o’n dhearbh iad bhi olc;
Gur h-iad sid na Caimbeulaich
Luchd a shineadh na feusag air stoc.
Tha mhaighdean cho feargach
’S gu ’n toir i craidh-dhearg air an corp,
’S gu bheil iadsan cho cealgach
Ris na balgairean clearg thig á sloc.”

Thuirt Iain Lom mar so riutha:—
“Thug sibh uaithne le spleadhan,
Eilean Ile ghlas, laghach,
’S Cinntire le mhaman gorma.”

Thuirt Iain Ruadh Stiùbhart mar so riutha:—

“Gu ’m b’ fhearr leam e ’na dùthaich,
Ged b’ fhiach i pailteas cuinnidh,
Gu faicinn Tearlach Stiùbhart
Le ’chrùn ’sa Whitehall.
Na ’n tigeadh e d’ ar n-ionnsuidh,
Le fichead mile diù-laoch,
Gu ’n càradhmid le dùrachd
An crùn air a cheann.

’Sin ’nuair bhiomaid sùnndach,
Cha chaidleadhmid ’san smùirich,
Cha bhiodh mo cheann fo lùirìch,
Bhiodh sùgh ann am chainnt.
Bhiodh mo chlaidheamh an cùl dùirn agam,
Toileach dol g’a rùsgadh,
O ’s teann nach fhaicinn sgiùrsadh
Air crew nam beul cam.

Sid an fhinn’ tha ainmeil
An dràsd air feadh na h-Albainn,
Cha chluinnear ann de sheanchas
Ach airgid us diuchd.
A’ toirt nam mionnan cealgach,
An ionad daoine dhamnadh;
Ach ’s gann gu faod mi sheanachas
Aig leanmhuinn a chrùin.

’S e sid a chum bhur n-earbuill,
Ribh féin ’s ri fir na Gearmailt,
An droch-spiorad chuir sealbh oirbh
’S e dhearbh sibh bho thùs;
A chòir a bhi cho anfhann
’S nach tagrar i gun argumaid,
A’ mionnachadh gu talmhaidh,
’S e dhearbh dhuibh gach cùis.

Ga mor leibh bhur cuid mùiseig,
Sibh féin ’s bhur trusdar diùchda,
Bha uair a bha sibh sùmhail
An cùirt Innse-Gall.
Cha b’e meud bhur diulanis
A dh’ fhag bhur aigneadh sùnndach,
Ach cealgaireachd us lùban
’S gach cùis a dhol cam.

Gur mearachdach an diùbhras
Mu ’n char thainig as ùr oirnn,
Ma chroch sibh Seumas Stiùbhart
Cha chliù dhuibh a h-ann.
Ach dh’ fhaoidte gu ’n tig ùine
’Nuair phaidheas sibh e dùbailt,
’S ged fhaicinn sid le m shùilean.
’S ann leam nach bu chall.”

ALASDAIR AN RIDSE.

Bha fearTomas DeWolfair a mharbhadh le each ann amPugwash , N. S. ,Di-satharna s’a chaidh. Bha e ’feuchainn ris an each a ghlacadh anns a’ phastur, ’nuair a bhreab e e ’san taobh ’s cha robh e beò ach gu maduinn an ath latha. Bha e 66 bliadhna dh’ aois.

THA DROCH ANAIL
mi-thaitneach.

Tha géireachd, losgadh-bràghaid, gaotharachd, agus meuran eile de Chion-cnamhaidh a deanamh iomadh neach mi-shona.

Bheir K. D. C. agusK . D. C. Pillsan anail gu bhi mar is còir dha bhi, agus lsighsidh iad cion-cnamhaidh, ’s gach seòrsa tinneas-stamaig.

AIR AN DEAGH MHOLADH.

Sampuill a Nasguidh.
K . D. C. Company, Limited, New Glasgow, N. S., and 127 State St. Boston, Mass.

DH’ IARRAMAID AIR NA GAIDHEIL
’s air muinntir eile a tha air son“Typewriter”a cheannach, iad a dh’ fheuchainn na
Blickensderfer No. 5,
mu ’n ceannaich iad seorsa sam bith eile. A phris, $35 .00.

Tha seorsachan eil againn cuideachd.

CREELMAN BROS, Typewriter Co.,
15 Adelaide St., East,
Toronto, - - ONT.

BATHAR EARRAICH.

Deiseachan Fhirionnach air $3 .50, $4 .75 agus o sin suas.

Deiseachan Ghillean air $1 .75, $2 .60, $3 .00, $375 agus $4 .60.

Bathar eile a reir sin. Cha ’n eil stor anns a’ bhaile anns am faigh thu BATHAR MATH cho saor.

Tormad Domhnullach,
SIDNI, C. B.

C’AIT AM FAIGH MI?
Saibh, Glasan, Luaidhe, Sgeinein, Lainntearan, Sguabaichean, Paipear-tearra, Paipear-tubhaidh.
Olla, Fudar, Glaine, Siosaran, Tairnean, Bucaidean, Tuaghannan.
GHEIBH AIG
C . P. MOORE,
Sidni, C. B.

AIRNEIS TAIGHE,
SOITHICHEAN CREADHA,
BOTUINNEAN agus BROGAN.
Tha stoc mor dhiubh so air ur-fhosgladh againn, agus tha sinn
— ’g an creic—
SAOR! SAOR!
SIDNI , C. B. JOST BROS. 13 MAIGH, ’98.