---

[49]

[Vol . 6. No. 7. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH, CHAN AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 13 OGUST, 1897. No. 7.

As na h-Eileanan Coille, E. P. I.

A CHARAID UASIL AGUS CHOIR, —Tha trustairachd de nair orm airson cho fada sa tha mi gun sgriobhadh thugad, ach ged nach toil leam a bhi gabhail leisgealan nam biodh agads’ an t-aobhar a thug orm an dàil a bhi cho fada, ghabhadh tu mo leisgeul air an turus so. Bha mi dol a sgriobhadh ann am mios na giblinn a chaidh seachad agus thachair Gàidheal coir rium, agus gheall e gun taoighleadh e agam air an t-seachdain a bha tighinn agus gu’n dugadh e dhomh ainm agus a dhollar gus cuir a dh’iarraidh a MHAC-TALLA. Cha’n fhaca mise mo charaid tuilleadh gu latha an Taghaidh, no mar a their na goill latha na h-Election .Bhruidhinn mi ris m’a dheibhinn, agus thug e an gealladh ceudna dhomh, ach tha mi faicinn nach eil e ’m brath tighinn. Cha ’n ’eil mi aig an àm a dol a radh cò e, an dòchas gu’n dig e fathast, ach mur a dig, tha mi smaointeachadh gu’n gabh mi a chomhairle a thug Calum Ruadh ort féin, ’na litir m’a dheibhinn an fheadhinn nach do phàigh MHAC-TALLA, gu’n cuir mi ’ainm agus a shloinneadh ann an litrichean mora dubh ann an ath uair a sgriobhas mi; oir tha fios agam gu bheil cuid de na Gàidheil gle fhulannach ann an gnothaichean dhe’n t-seòrsa ud gus a beanair do’n smior.

Cha bhi mi ag radh tuilleadh an dràsta ma ’m bi mo litir tuilleadh us fada, a chionn tha mi a cur air adhart seann òran a dh’ -ionnsaich mi bho ’m mathair gus a chur ’sa MHAC-TALLA. Cha’n fhaca mi riabh ann an leabhar e ach tha mi an dùil gur e Ailein Dall a rinn e. Bu ghle thoil leam fhicinn air a chlo-bhualadh, agus bu ghle thoil leam thu fhéin fhaicinn air chuairt air an t-samhradh so rithist; mo bheannachd leat féin ’s le MAC-TALLA an la a chi ’s nach fhaic.

SEUMAS A. MAC ILLE-MHAOIL.
8, 8, ’97.

Litir a Ceap Nor.

A CHARAID, —Faigh anns an litir so dolar, air son bliadhna eile de’n MHAC-TALLA.

Bu choir dhomh bhi air a chur air adhart beagan roimhe so, ach mur bhiodh litir Chaluim Ruaidh—ge be co e—anns an àireamh mu dheireadh, cha’n ’eil fios nach cuirinn tuilleadh dail anns a chùis.

Anns a gheamhradh s’a chaidh, ghreas Iain Ruadh a dholar air falbh as an àite so air eagal gu’n cailleadh e a fhradharc le bhi ’m fiachan do’n MHAC-TALLA, ach cha’n ’eil mi’ duil nach b’fhearr leam fhein gu mor tomhas de m’ fhradharc a chall na m’ ainm a chur sios ri aireamh na muinntir “nach do phaigh” mar tha Calum Ruadh a chomhairleachadh dhuit a dheanamh. Cha’n ’eil teagamh agam nach eil Calum gle cheart, ’s mar sin ’s glice do gach neach a dholar a chur air adhart na thrath.

Tha fior chabhaig orm a sgriobhadh na litir so, ’s feumaidh sibh mo leisgeul a ghabhail air son i bhi cearbach; ’nuair bhios tuilleadh uin’ agam sgriobhidh mi rìs.

Is mi &c ,
M. D.

Bas gun Tiomnadh.

Bha sid ann uair duine beairteach, agus chochail e gun tiomnadh a dheanamh. Bha a bhantrach air son a chuid saoibhreis a bhi aice fhéin, agus ’se rinn i a bhàs a chumail an cleith, agus fhuair i griasaiche bochd a bha ’sa choimhearsnachd gu dhol do leabaidh an duine mhairbh fhad ’sa bhiodhte ’deanamh tiomnaidh. Rinn an griasaiche sin, agus an deigh a chòmhdach air dhòigh ’s nach aithnichte e, thugadh fear-lagha a steach agus thoisicheadh. Rinn an griasaiche a ghuth cho fann ’s cho critheannach ’sa b’ urrainn da, ’s thòisich e air tiomnadh sid us so do’n bhantraich, gus an robh an oighreachd cha mhor uil’ aice. “Agus gu de nithear ris a chòir,” ars am fear-lagha. “An còrr” arsa ’m fear a bh’ anns an leabaidh, “tha mi fàgail ’sa tiomnadh do ’n ghriasaiche bhochd a tha ’fuireach taobh thall na sràide; bha e riamh ’na dhuine còir ’s ’na dheagh choimhearsnach, agus ’s beag an ni dhomh beagan de’m chuid fhàgail aige.” Bha a bhantrach feargach gu leòr ris a’ ghriasaiche air son e dh’ fhàgail dileab cho mor aige fhéin, ach cha robh math guth a thoirt air, oir ’s i ’n t-sloightearachd a bh’ anns a’ chuis air fad, agus mar sin fhuair an griasaiche a chuid de’n oighreachd cho math rithe fhéin.

An t-Each.

Theid aig each cumanta air mile choiseachd ann am fichead mionaid; theid aige air mile throt ann an sia mionaidean; agus ni e an t-astar ceudna air a chruinn-leum ann an ceithir mionaidean. Tha e cho trom ri seachdnar dhaoine, agus cho làidir ri coignear. Tàirnidh e naodh ceud punnd gun chuidhlean air àite còmhnard. Ni e uiread obrach ann an ochd uairean ’sa thogadh coig ceud tunna deich troighean bho’n làr. Tha e aig a lan mheudachd ’nuair a tha e coig bliadhna dh’aois; si àireamh a bhliadhnaichean sia deug, ach is tric leis a bhi beò gus am bi e thairis air coig bliadhna fichead. Is urrainn da bhi beò coig latha air biadh tioram gun uisge seachd latha deug gun bhiadh gun uisge, agus ceithir latha fichead air uisge gun bhiadh.

Tha M. Faure, Ceann-suidhe na Frainge, ag ullachadh gu dhol air chuairt do cheanna bhaile Ruisia. Ach cha’n fhaic e an Sar air a thurus idir, oir tha ’n Urra Mhor sin mu’n àm cheudna, a fàgail St. Petersburg, ’sa dol taobh eile. Cho mor ’s gu bheil an cairdeas eadar an da dhùthaich, tha e coltach nach eileas a meas iomchuidh an luchd-riaghlaidh a leigeil cuideachd. ’S iongantach an càirdeas a th’ eatona; an Fhraing a tha air a riaghladh gu buileadh leis an t-sluagh, far nach cuireadh an sluagh suas le coltas righ no ban-righ thairis orra fad cheithir uairean fichead, na dlùth-charaid do Ruisia, dùthaich anns am bheil gach cumhachd-riaghlaidh, aimsireil agus spioradail, ann an laimh an t-Sàir, agus far nach dàna le duine beò a radh gur h-olc. ’S iomadh ni neònach a th’ ann, agus is so aon dhiubh.

Chaochail duine saoibhir ann am Paris o chionn ghoirid le cràdh cridhe ’n deigh dha a chluinntinn gu’n do chaill e a chuid uile ach ceud mile franc, mu sheachd mile deug dolair de’n arigead againne. Bha fear de chàirdean a bha anabarrach bochd agus ’s ann air a thuit dileab an fhir a dh’fhalbh. Air dha-san sin a chluinntinn, chaidh e ’na leithid de bhoil leis an toileachadh ’s gu’n do chaochail e fhéin.

’Si ghlas a’s sine tha ri fhaotainn an diugh glas a bha ait aon de dhorsan Ninebheh. Tha an iuchair na deagh ultach r’a giùlan, mu thri troighean gu leth a dh’fhad, agus mu cheithir oirlich a thiuighead. Fhuaras mar an ceudna glas a bha ’m feum ’san Eiphit o chionn ceithir mile bliadhna air ais. Tha a’ ghlas agus an iuchair air an deanamh air fiodh.

Bha am piobaire an déigh cuairt a thoirt air a phiob ’s an t-Eireannach ga éisdeachd. ’Nuair a sguir e, thuirt e, ’s e ’g amharc mu ’n cuairt le pròis; “Eh, dhuine, tha ’m port ud doirbh a chluich.” “Am bheil gu dearbh,” arsa Pat, “ma tá, b’fhearr leam fhin gu robh e cho doirbh ’s nach gabhadh e cluich idir.”

---

[50]

[Vol . 6. No. 7. p. 2]

SEALG BHEINN-EIDIR.

Fionn le feachd na Feinne,
Air cùl Bheinn-Eidir a’ sealg.

Chuala mise roimhe so gu ’n deachaidh Fionn le feachd na Feinne la a shealg gu cùl Bheinn-Eidir. Thaghail iad air an uidhe a chur seachad na h-oidhche an tigh Abhchain bhig na bruinne. Bha cathair ann do gach triath ach Conan, ’s b’ eudar dhàsan suidhe gu leathan air leacan an urlair. Thòisich càch air fanaid air, agus air tilgeil smugaid na geilte air. Theann Conan ri carachadh a thoirt air fhein, ach ma threann, a mhic chridhe, cha b’ urrainn da glideachadh—bha shuidhe ’s a chasan air leanachd ris an urlar.

An uair a chunnaic càch an orra-shuidhe bhi air a’ chulaidh-thruais a bh’ air na leacan, theab iad an clìth a chall leis a’ ghàireachdaich.

“Bu mhi ‘pioc-an-coimheach, ’” arsa Conan “ach na ’m biodh sibh air an aon dìol riumsa cha b’ urrainn duibh moran a a dhianamh air ur son fhein, ’s cha bhiodh sibh cho ro mhath air magadh.”

An uair a chuala iad so, theann iad uile ri gluasad, ach cleas Chonain, bha an suidhe air leanachd ris na cathraichean, agus na cathraichean air leanachd ris an urlar. Chuir so a’ ghlas-ghuib orra, ’s dh’ àireamh Fionn an Fheinn. Dh’ ionntraich e dithis—Diarmad a’s Laothair, ’s shéid e corn-nam-fiùth.

Am bial an anmoich, le tubaist air choirigin, mhearachdaich Diarmad a’s Laothair an Fheinn, ’s bha iad ag cumail air an aghart, gun dìon, gun fhasgadh gus an d’ thainig iad air sìthein faoin an iomall na frithe. Is ann ann an so a bha iad an uair a chuala iad an corn. Thuig iad gu ’n robh iomral no éiginn ’s a’ chùis; a’s togar orra, gun bhiadh gun deoch, ’s dianar caol dìreach air an àite as an cual iad an corn, tigh Abhchain bhig na bruinne. Rainig iad; ach ged a bhiodh iad fhathast a’ dol timchioll an tighe, cha’n fhaigheadh iad dorus, no uinneag, no toll air. Mu dheireadh thug Diarmad leum air mullach an tighe, ’s cuirear dìdeag a stigh air an fhàrlus, agus faicear na suinn ’n an suidhe gu soistinneach. Bheannaich e dhaibh, a’s bheannaich iad dhà; agus dh’ fharraid e dhiubh an ann an sid a sheid Fionn an cor. Thuirt Fionn ’s e freagairt gu’r h-ann, agus na ’m bu duine esan a bh’ air tì math, nach b’ ann romh ’n àm a thàinig e; ach na ’m bu duine e a bh’ air tì cron, gu’n robh gu leoir diante an sid mar a bha; agus an sin dh’ innis e mar a dh’ éirich dhaibh. “Innis dhomh-sa ma ta ciod is math leat mi a dhianamh, ’s cha’n fhàg mi iall gun tarrainn gu fuasgladh oirbh,” arsa Diarmad.

“Rach a dh-fhaire àth na h-amhna ud shios, an nochd,” arsa Fionn, “agus innsidh mi dhut am màireach, ciod a bhios agad ri dhianamh.”

Thuirt Conan, “Mur toir thu leat biadh a m’ ionnsaidh-sa, cha bhi buaidh ach ortsa no ormsa cho luath ’sa gheabh mi fuasgladh.”

Dh’ fhalbh Diarmad a’s Laothair a dh-fhaire na h-amhna. Cha b’ fhada bha iad an sin an uair a dh’ fhairich iad fuaim mhòr, fioram, agus farum tàirneinich, clachan beaga a’ dol an ìochdar, ’s clachan mòra a’ tighinn an uachdar! Co bha ’n so ach an triùir a bu shine de mhic righ Lochlunn le feachd armailte.

“Co an dà ludaire mhor a tha ’n so, a’ faire an àth mu ’n tràth so dh’ oidhche,” arsa na farbhlaich.

“Is coma sin,” arsa Diarmad, “ach co an triùir mhac righ sibhse le feachd armailte a’ dol a chur an àth mu ’n àm so dh’ oidhche, ’s gu ’m bu chòir dhuibh gabhail mu thàmh an déis dol fotha na gréine.”

“Is sinne,” ars iadsan, “triuir de mhic righ Lochlunn a’ dol air chuireadh gu cuirm ’s gu cuid oidhche gu Fionn Mac Cumhail ’s gu mhuinntir.”

“Cha teid sibh an sin an nochd ach thair m’ amhaich-sa,” arsa Diarmad; ’s dh’ fharraid e de Laothair cia dhiubh a chasgradh e triuir mhac an righ, no am feachd.

“Casgraidh mise triùir mhac an righ,” arsa Laothair.

Thòisich an cath; agus mar a bu tiuighe iad, is ann a bu taine iad; agus mar bu taine iad is ann a bu trom-bhuailtiche iad; ’s mar bu trom-bhuailtiche iad, is ann a bu trom-mharbhtaiche iad; agus an àm éirigh na gréine cha robh ceann Lochlunnaich air coluinn no coluinn gun sgoltadh ’s gun àitheadh. An sin thog Diarmad a’s Laothair orra gu falbh. Mar a bha iad a’ tilleadh air an ais, gun mhir bidh gun diar dibhe, a’ smaoineachadh ciod a bheireadh fuasgladh do ’n Fheinn, tachrar maighdean Eilein-an-éisg orra, ’s cliabh de dh’ aran ’s de dh’ iasg aire. Bheannaich i dhaibh ’s bheannaich iad d’i, ’s tuitear i ’n trom ghaol air Diarmad ’s thugar dhaibh gun obadh an cliabh ’s na bh’ ann ’s bu bheag leatha e, gu fuasgladh air maithean na Feinne. Rainig iad tigh Abhchain; ach cha deachaidh iad a stigh, air eagal gu ’n tuiteadh iad cleas chàich, fo dhraoidheachd righ Lochlunn. Is e a rinn iad dol air mullach an tighe, agus an t-aran ’s an t-iasg a thilgeil a stigh air an fhàrlus dhaibh—fear an deigh fir. Cha robh teanga Chonain riabh fo ’chrios agus choisinn a mhì-fhoighidinn da ’s droch-uair so, deireadh riarachaidh. Bha Diarmad ’g a chur seachad air Conan, agus Conan ’s a’ ghlaodhaich, “Na ’m b’ ann mar sin a dhianadh tu air na h-igheanan cha bhiodh na mnathan cho trom an déigh ort.”

Chuir Fionn an oidhche sin a rithist iad a dh’ fhaire na h-amhna, ’s thuirt e riu làn na cuaiche thoirt leo de dh’ fhuil mic an righ. Rainig iad an t-àth. Cha robh iad ach goirid an sin an uair a chuala iad fuaim mhor, fioram agus farum mar a chuala iad an oidhche roimhe. Ciod a bha ’n so ach an triuir a b’ òige de mhic righ Lochlunn le feachd armailte.

Thuirt mic an righ, “Co an da ludaire mhor mhi-dhealbhach a tha ’n so?”

“Tha sinne,” arsa Diarmad; “ach co sibhse, no c’aite tha sibh a’ dol le feachd armailte a’ dol a chur an àth, ’s gu ’m bu choir dhuibh gabhail mu thàmh an deigh dol fotha na gréine?”

Is sinne,” ars iadsan, “an triuir is òige de mhic righ Lochlunn, a’ dol air chuireadh ga fleadh gu Fionn Mac-Cumhail ’s gu mhuinntir.”

“Bidh fios co is treasa mu ’n cuir sibh an t-àth an nochd,” arsa Diarmad; ’s gun tuilleadh éisdeachd, thuirt e ri Laothair, “cia dhiubh a dh’ fhoghnas tu do mhic an righ no do ’m feachd?” Thuirt Laothair gu ’m foghnadh e do mhic an righ, ’s chaidh na suinn an dàil a chéile, ’s mar bu tiuighe na Lochlunnaich is ann a bu taine iad, ’s mar bu taine iad is ann a bu trom-bhuailtiche iad, ’s mar bu trom-bhuailtiche iad, ’s ann a bu trom-mharbhtaiche iad, ’s mu éirigh na gréine cha robh gin beo de na Lochlunnaich ach fear a bh’ air leth-laimh, ’s fear a bh’ air leth-chois. Thog iad làn na cuaiche de dh’ fhuil mic an righ ’s thill iad gu tigh Abhchain bhig na bruinne.

An uair a ràinig iad ’s a dh’ innis iad an sgial, thuirt Fionn ri Diarmad e chur na fala ri buinn a dha chois fhein an toiseach, agus an sin e thighinn a stigh ’s e ’g a cur riuthasan, ’s gu ’m faigheadh iad fuasgladh. Is ann mar sid a rinn e. Bha Conan cho leamh ’s a b’ àbhaist le cion na foighidinn ’s gu ’m b’ e an deireagan; ach, cha bu luaithe a bhean an fhuil dh’ a chasan na thug e leum as, agus le neart na cabhaige lean a shuidhe ris na leacan. Bha e an sin ’s an ochanaich air feadh an tighe gus an do shuath Fionn an fhuil ris, ’s an do leighis e.

An uair a fhuair an Fheinn iad fhein uidheamachadh, dh’ fhalbh iad air cheann an turuis, a shealg gu cul Bheinn-Eidir. Ràinig iad gun mhoille gun sgìos, agus chuir iad an fhaghaid gu dian, toirteil, ’s rinn iad làmhach air an robh ainm. An uair a chualaich ’s a chruinnich iad an t-sealg ’s a shuidh iad a sheanchus, faicear iad luidreagan luaineach, mi-dhealbhach a’ leum gach, feithe ’s a’ tomhas gach glaice, a’ dianamh orra caol dìreach. Thàinig e ’s bheannaich e dhaibh am briathran fiosnachail, fosnachail fior-eòlach. Bheannaich iadsan dàsan ’s na briathran ciadna. An sin dh’ fharraid Fionn d’e fàth a thuruis. Thuirt an Luidreagan gu ’n robh e dol air tòir maighistir. Dh’ fhaighnich e dh’ e an robh ceaird aige no ciod an tuarasdal a bhiodh e ’g iarraidh. Thuirt an Luidreagan gu ’m bu chòcaire e, ’s gu ’n gabhadh e muinntireas bliadhna ’s nach biodh e ag iarraidh de thuarasdal ach aon achanaich; agus chuir Fionn muinntireas bliadhna air. “Cha ’n fhaod i bhi trom, ma ta,” arsa Conan. “Fosadh ort, fhir chrìn a’ cnonais,” ars’ an Luidreagan, “mhothuich mi lorg do theanga cian mu ’m faca mi thu;” agus gun fheitheamh ris a chòrr a ràdh no eisdeachd togar eallach de ’n t-sithinn air a’ mhuin, ’s tàrrar dhachaidh

---

[51]

[Vol . 6. No. 7. p. 3]

cho luath ’s gu ’m b’ eudar do ’n Fheinn Caoilte chur as a dheaghaidh a chumail seallaidh air. An uair a bhiodh Caoilte air an darna fàireamh bhiodh an Luidreagan air an fhàireamh eile; agus mar sin gus an d’ ràineas an tigh. Cha d’ rug Caoilte riabh air; ach bha ’n t-ana-cothrom aige: bha aige ri feitheamh gus an tigeadh an Fheinn ’s an t-sealladh, agus a rithist tàrrsuinn an deaghaidh an Luidreagain. Ach a dh’ aindeoin an cabhaige, ’s cha bu bheag i, bha an t-sithionn air a gréidheadh rompa aig a’ chòcaire ùr.

Bha iad fhein ’s an Luidreagan a’ tighinn air a chéile gu gasda—cha d’ fhuair iad còcaire riabh cho math ris. Ach coma, cha do ghabh e ach muinntireas bliadhna, ’s cha robh a’ bhliadhna fada dol seachad. An uair a ruith an ùine, thuirt Fionn ris an Luidreagan ainm a chur air a thuarasdal. “Ma ta,” ars esan, “fhuair mi cho suairce fiachail thu fhad ’s a thug mi fo d’ fhàrdoich ’s gu’r beairt is suaraiche dhomh d’ aoighealachd a dhìol le cuid oidhche thoirt dut.” Bha fios aig an Luidreagan gu math gu’n cumadh Fionn a ghealladh, agus thuirt e ris gu ’n robh e ag cur mar chroisean ’s mar gheasan air dol gun ghille, gun chù, gun duine ach e fhein ’n a ònrachd, ’s oidhche chur seachad aige.

“Càite am beil do thigh,” arsa Fionn.

“Tha an iomall an domhain,” ars’ an Luidreagan, “ ’s bì-sa ’g a iarraidh gus an amais thu air,” agus ghabh e a chead diubh.

“Cha mhi nach d’ aithnich gu ’m faodadh an achanaich a bhi trom,” arsa bial na h-iomchoire, Conan.

Cha robh comas air. Bha Fionn a nise deas air son falbh. Thuirt an t-amadan ris: “Co a bheir biadh dhomhsa gus an till thu?” “Bheir am fear aig am fàg mi ordugh na Feinne,” arsa Fionn. “O, nach fhaod mi dol comhla riut,” ars’ an t-amadan. “Is duine thu,” arsa Fionn, “Nach leig thu Bran ann, ma ta,” ars’ an t-amadan. “Is cù e,” arsa Fionn. “Nach toir thu, cia dhiubh, leat slabhraidh Bhrain, ma’s dìon an cù, ’s dìon a shlabhraidh,” ars’ an t-amadan. Thog Fionn air, ’s thug e leis an t-slabhraidh.

Shiubhail e cian fhada, ’s fada nan cian, a’s làn fhada air forfhais an tighe, gus mu dheireadh an d’ ràinig e tigh righ Lochlunn. Cha d’ rinneadh furan no faoilte ris; is ann a ghrad-iarr an righ air fichead de na bh’ air a laimh dheis éiridh ’s a cheangal. Dh’ éirich iad, ’s cha d’ fhàgadh cathair gun bhristeadh no tarrang gun fheachdadh, ’s a’ chuid nach do phronn Fionn de na fir, chuir e ceangal nan tri chaol orra. “Eireadh dà fhichead de na th’ air mo làimh chlì,” ars’ an righ, “ ’s ceangladh iad am farbhalach.” Dh’ éirich iad, ach cha b’ fhada gus an robh iad air dìol chàich. “Eireadh ceithir fichead agus ceangladh iad e,” ars’ an righ a rithist. Dh’ éirich iad sid, ’s cha d’ fhàgadh cathair gun bhristeadh, no tarrang gun fheachdadh ’s rinneadh Fionn a cheangal. Thilg iad an sin fo’n chomhla e. Gach uair a dh’ fhosgladh i cha ’n fhàgadh i rib chraicinn air eadar mullach a chinn agus buinn a chas; ’s an uair a dhùineach i chuireadh i rithist air ais air e. Gu tuilleadh pianaidh a thoirt da, bhathas a’ tilgeil chnàmh air, agus an sin bhiodh na coin a’sabaid air a mhuin ’s ’g a thoirt as a chéile ’n a shreòicean. Is ann mar sin a chuir Fionn seachad an oidhche, ’s bu daor a cheannach air muinntireas an Luidreagain.

Bha mac de ’n t-Seanghall-eòlach air fear de ’n chuideachd, ’s ’n uair a chaidh e dhachaidh ’s a’ mhadainn, thuirt e ri ’athair gu’n robh an t-aon duine bu bhriagha chunnaic e riabh air an aon dìol bu mhiosa chunnaic no chual e riabh, an raoir an tigh an righ ’s thuirt e ris nach b’ fhiach leis fhein a leithid a dhianamh air duine sa bith; air Fionn Mac Cumhail fhein mo dhearg nàmhaid, cha dianainn e—b’ annsa leam a chur thun a’ choin-ghlais aig Airc mac Donaich mhic Lir—loisgidh esan e le aon toth dh’a anail, mar uidhe sheachd mìle dha. Dh’ aontaich an righ so a dhianamh, agus thug iad Fiona leò brùite, créuchdach mar a bha e, an coinneamh a’ choin-ghlais. An uair a dh’ fhairich Fionn an cù a’ tighinn thog e slabhraidh Bhrain ’n a làimh. An uair a chunnaic an cù Fionn ’s ann a thainig e shodal ris, agus cha leanadh e duine no bean ach e. Co b’ e an cu glas ach bràthair do Bhran. Ghoid na Lochlunnaich e air an Fheinn ’s e ’n a chuilein. An sin chaidh Fionn a dh’ fhuireach do thigh Airc mhic Donaich mhic Lir, ’s thug e là a’s bliadhna ann, ’s an cu-glas ag glanadh a chréuchd ’s a’ leigheas a lot, gus mu dheireadh thall an d’ rinn e luim air corn-nam-fiùth a shéideadh.

Bu dubhach, cianail an Fheinn fad na h-ùine sin a’ feitheamh ri sgial bho Fhionn; ’s bu shubhach aobhach iad ri cluintinn sgal a’ chuirn—ged a bu mhanadh na h-éiginn e, bu rabhadh gu fuasgladh, a’s thog iad orra ’s an Treachaill-mhara null thair tuinn do Lochlunn.

Bha buaidh na h-aoighe riabh air Fionn an sòlas ’s an dòlas, ri coigrich ’s ri dàimh, agus, ’n a eirpleach mar a bha e, thàlaidh e cridhe Airc ’s a mhuinntreach, ’s bha iad uile fìor chaoimhneil ris. Là dh’ an robh bean-an-tighe ’s a’ choillidh a’ bleoghan nan gobhar, faicear i na h-aon daoine b’ eireachdaile chunnaic i riabh ag caitheamh chleas air an tràigh. Mu ’n gann a cheangail i an t-imdeal air a’ ghogan, thugar i as ’n a ruith ’s ’n a leum dhachaidh; ’s thuirt i ri Airc ’s ri Fionn gu ’n robh na h-aon daoine bu bhriagha chunnaic i riabh ag caitheamh chleas air an tràigh, ’s gu ’m b’ fhiach dhaibh dol a dh-aon ghnothach g’ am faicinn. Dh’ fhaighnich Fionn ciod a bu choltas daibh. Dh’ innis a’ bhean chòir an dealbh ’s an dreach mar a b’ fhearr a b’ aithne dh’i; “ach,” ars’ ise, “tha aon lasgaire mùirneach, donn ann, ’s mar is math mo chuimhne, ’s e Diarmad a chuala mi iad ag ràdh ris—an t-aon duine ’s àluinne air an do leag maighdean a sùil, no, ge mòr am facal e, a sheas riabh air tràigh Lochlunn.

Thuig Fionn gu math co b’ iad na suinn a bh’ air an tràigh, ’s togar air g’ an ionnsaidh. Is dearbh gu ’n robh mùirn a’s aighir air an Fheinn, ’s nach bu lugha othail nan con, an uair a ràinig Fionn. An uair a dh’ aithris e dhaibh gach allaban, a’s mìomhadh, a’s drochd-ghiollachd a fhuair e, agus cruadal a sheas e bho ’n a dhealaich iad, thog iad socag thalmhainn, ’s dh’ éubh iad “aichmheil.”

Cha do leig Fionn leo an aichmheil a thoirt am mach—cha b’ fhiach leis; ach an deaghaidh dhaibh taing a’s buidheachas a thoirt do dh-Airc air son ’aoidheachd, thug iad air an righ dol ’n am mèinn agus mathanas iarraidh. An sin thog iad na siùil ’s an Treachaill-mhara, ’s chuir iad an cùl ri tir nan geas; ach cha b’ ann a dheòin Chonain—b’ àill leis-san nach fàgadh iad ceann air coluinn, no crom, no clach, no fardach gun chreach ’s gun losgadh.

An uair a chaidh iad air tir, chuir iad ri theine tigh Abhchain bhig na bruinne: a’s chuir iad a rithist an t-sealg air cùl Bheinn-Eidir. Rinn iad fleadh mór, mùirneach, aighireach, ’s thug iad cuireadh do ’n càirdean uile, ’s do ’n daimhich, a’s mhair e là a’s bliadhna, agus ma ’s fhior na chualas cha tig ’s cha d’thàinig a leithid eile.

COMHRADH

EADAR MURACHADH BAN AGUS COINNEACH CIOBAIR.

(Air a leantuinn.)

M. —Sin thu fein, a Choinnich, feumaidh sinn la air chor-eigin an deigh so do chluinntinn ri rannaireachd, agus a’ gabhail oran, ach leigidh sinn leo sin aig an am so, gus an cluinn sinn tuilleadh mu Eirinn. Ach a nis, co a chual no ’chunnaic thu anns an rioghachd sin air do thurus, a dhearbh dhuit gu ’m bheil muinntir na tire sin ni ’s geur-bhriathraich, agus ni ’s ealanta ann am freagairtibh na muinutir eile?

C. —Cha robh mise fad anns an duthaich sin mar a ta fios agad; ach an deigh sin, thachair mi air na h-uiread a thug barrachd gaireachdaich orm na ’s urrainn mi a chur an ceill, agus na ’n tuiginn iad gu ceart, cha ’n eil fios agam ciamar a dh’ fhàgadh iad mi. Air dol a stigh dhomh la araidh do bhuth greasaich, bha Eireannach bochd an sin, a bha air a sharuchadh co mor ’s gu ’n robh ’fhallus fein ’g a dhalladh, a’ tarruing air a chosaibh botan ura a bha tuilleadh ’s teann dha. Mu dheireadh, a’ lasadh le corruich, thilg e air falbh uaith iad gu ceann eile an tighe, agus ghlaodh e a mach ris a’ ghreasaich, “Ochan! cha ’n fhaigh mise na botan tubaisteach sin orm gu brath, gus an caith mi la no dha iad air mo chosaibh an toiseach!”

M. —Bha sin gasda da rireadh, a Choinnich, agus bu mhaith an airidh Pat bochd air na botan fhaotuinn na ’n rachadh iad idir

(Air a leantuinn air taobh 54.)

---

[52]

[Vol . 6. No. 7. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus, nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, 18 OGUST, 1897.

A reir coltais tha Iubili na Ban-righ’nn an deigh feum a dheanamh do Chanada; tha muinntir Bhreatuinn na’s fiosraiche mu Chanada agus mu nacolonieseile na bha iad riamh roimhe. Rinn Laurier, Promhair Chanada, a bhi thall, agus a labhairt ann an caochladh àiteachan air feadh na rioghachd, moran fiosrachaidh a thoirt do’n t-sluagh mu thimchioll na dùthcha so. Bha iad roimhe so dhe’n bharail gu’m bu dùthaich Canada nach robh comharraichte air son ni sam bith ach fuachd agus sneachda, ach tha iad air atharrachadh beachd a nise; tha fhios aca gur a dùthaich i a tha anabarrach saoibhir ann an iomadh dòigh, agus gu bheil i air a h-àiteach le sluagh a tha cho dileas do chrùn Bhreatunnn riutha fhéin. Tha sin uile gu math, agus cha’n urrainn nach dean e cuideachadh le Canada. Aon rud a thatar a smaoineachadh a ni e,bheir e airgead Breatunnach a nall na’s pailte na bha e roimhe so, bidh mèinnean ùra air am fosgladh leis, bidh ròidean-iaruinn air an togail, agus bidh iomadh obair eile air a cur air adhart nach gabhadh cur air adhart roimhe so le cion airgeid. Ma thig so uile mu’n cuairt, bidh cuimhne aig Canada air Iubili na Ban-righ’nn iomadh latha ’s bliadhna ri tighinn.

Chaidh Priomh Mhinistear na Spàinne, Senor Canovas del Castillo,a mhort Di-dònaich s’a chaidh. Bha e ann am baile beag d’ am b’ainnSanta Aguedo,far an robh e dol a chur seachad tri seachdainean air son a shlàinte. Loisg am mortair tri urchraichean air, agus chaidh fear de na peilearan ’na cheann agus fear eile ’na uchd. Thuit e aig casan a mhnatha a bha còmhla ris, agus an deigh dha pian mor fhulang fad uair, chaochail e. B’iad na briathran mu dheireadh a labhair e, “Gu ma fada beò an Spàinn.” Chaidh am mortair a ghlacadh air ball; thug e seachad mar ainm dha fhéin Rinaldi, ach thatar a’ deanamh dheth nach e sin ’ainm idir, ach Colli. Bha e a feitheamh air son an gniomh oillteil a dheanamh agus cha do loisg e gus an robh e cinnteach gu’n rachadh aig air cuimse cheart a dheanamh. Bha an Priomhair ’sa bhean air tilleadh as an aoifhrinn,agus bha e leughadh ’sa seanchas ’nuair a chaidh a thilgeadh. Tha am mortair ag radh gu’m buin e do bhuidheann dhaoine a tha air son riaghladh na Spàinne a chur bun os ceann, agus gu’n d’ rium e an gniomh ud mar dhioghaltas air son àireamh de chompanaich a chuireadh gu bàs o chionn ghoirid.

Tha Riaghladh Chanada a’ bruidhinn air tigh stòrais a thogail ann anKlondyke ,tigh anns an ceannaichear an t-òr bho na méinneadairean gu bhi air a chur ma seach gus am faighear dòigh air a thoirt gu àite ’s an deanar feum dheth. Gheibheadh na méinneadairean a luach air a shon ann an airgead Chanada no airgead nan Stàitean. Bhiodh sin ’na dheisealachd mhor do na méinneadairean, agus ma ni an Riaghladh a leithid a thigh a chur suas, mi iad an rud a b’fhearr a ghabhadh deanamh, oir cha bhi aig an fear obrach an uair sin ri tilleadh dhachaidh le phocan òir mu’n faigh e a chuid airgeid air a shon, ach gheibh e a chreic cho luath ’sa bheir e as an talamh e. Tha an Riaghladh mar an ceudna a’ cur mu dheibhinn an t-àite a bhi air a chumail fo rian lagha, ni a tha gle iomchuidh, oir le sin a dheanamh, cha bhi anKlondykeidir cho mi-riaghailteach ’sa bha àiteachan eile do’n do dhòirt mòran sluaigh ann an ùine ghoirid; bidh beatha agus cuid dhaoine sàbhailte gu leòr ann.

Ged a thaIcelandcho fada tuath tha e moran na’s blàithe na dùthchannan eile tha ’san aon àirde ris. ’Se tha dianamh sin, amhuinn bhlàth a tha ruith troimh ’n chuan Atlantach ris an canar anGulf Stream;tha ’n amhuinn sin a falbh àGulfMhecsico, agus a dol a tuath; tha i bualadh air cladaicheanIcelandam measg dhùthchannan eile, agus air a tàilleabh tha fiar agus bàrr eile a fàs gu math anns an dùthaich. Tha moran de ’n t-sluagh a deanamh an beòthachd air togail spréidh us chaorach. Thatar a’ cur moran de na caoraich do Bhreatunn na h-uile bliadhna. Cha’n eileas a’ lomradh nan caorach idir, ach toiseach an t-samhraidh tha iad a’ cur na cloimhe. Tha i air a trusadh an sin ’s ’ga cur gu feum.

Tha rioghachdan mora na Roinn-Eòrpa a tarruinn ùine mhor ann an réiteach chùisean eadar a’ Ghréig ’s an Tuirc. ’S i ’n fhirinn nach eil iad reidh am measg a cheile; ’nam bitheadh ’s fhada o’n bha an Sultan air striochdadh dhaibh, ach mar a tha, cha’n eil e ach a’ deanamh fanoid orra.

Tha dotair ann an San Francisco ag radh gu bheil e air leigheas fhaotainn do’n mhisgeireachd. Tha e air stuth a dheanamh air fuil eich, a chuireas miann na dibhe làidir a pòraibh duine gu h-iomlan, agus a dh’fhàgas e mar nach do dh’òl e boinne riamh.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC

An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.

Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J Morley.

Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha ’s coir dha toghal air.

Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.

Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seor sa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. A seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.

THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.

Tha Factoridh Eureka air aon de’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.

Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.

Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Ille-mhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. MacFhionghain, Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheichair fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chlòimh chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.

---

[53]

[Vol . 6. No. 7. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Chaidh fear Tòmas Màrtuinn a bhàthadh ann am Boston air a 24mh latha de dh’ Iulaidh. Bhuineadh athair, nach eil beò, do Shidni. Tha a mhàthair agus a’ chuid eile de ’n teaghlach ann am Boston.

Chaidh fear Seumas Mac-a- Phearsain a ghoirteachadh anns a Mhèinn a Tuath a sheachdain gus an Di-màirt s’a chaidh, agus chaochail e an ceann latha no dha. Chaidh a thiodlacadh Di-màirt s’a chaidh; bha còrr us ceithir cheud duine air an tòrradh aige.

Tha barrachd choigreach air chuairt ann an Ceap Breatunn air an t-samhradh so na bha ann o chionn iomadh bliadhna. Tha na taighean-òsda air an lionadh, agus ann amBaddeckgu h-àraidh, tha aig feadhainn dhiubh ri dhol air feadh nan taighean, oir cha ’n eil rum dhaibh anns na taighean-òsda idir.

Chaidh gill’ òg, Aonghus Mac Neill, a ghoirteachadh gu dona anns a’ Mhèinn a Tuath, Di-ciaduin air an t-seachdain s’a chaidh, le a chas a dhol an sàs eadar da charbad guail. Bha a chas air a prannadh cho dona ’s gu’m b’ fheudar a toirt dheth. Is mac e do Niall Mac Neill, air an d’ thainig bàs gle aithghearr an Sidni Tuath air a’ cheud latha dhe ’n mhios.

Chaidh fear Seumas H. Nixon, a mharbhadh leis a charbad-iaruinn ann am Moncton, N. B., Di-satharna s’a chaidh. Bha e ’g obair mu na carbadan mar bhrakesman. agus bha e ’na sheasamh air an rathad ’nuair a thainig carbad air a chùlaobh, a chaidh thairis air, ’ga ghearradh ’na dha leith, ’sa deanamh prannadh uamhasach air. Bha e beò da fhichead mionaid an deigh an sgiorraidh, agus bha comas bruidhne aige pairt de ’n ùine. Bha e seachd bliadhna fichead a dh’ aois, agus bha e roinn mhòr a bhliadhnaichean air an rathad.

Chaidh duin’ òg d’ am b’ ainmOttis Dickey,a bhàthadh ann anCanning , N. S. ,aon la air an t-seachdain s’a chaidh, ’se snàmh anns an amhuinn. Bha e da bhliadhn’ air fhichead a dh’ aois. AigBear River,an siorrachdDigby ,bha nighean òg, Ethel Clarke, da bhliadhn’ deug a dh’ aois, air a bàthadh ’si snàmh mar an ceudna. Ann aNepigon ,anOntario ,bha an t-Urr. Alasdair Grannd, ministear Baisteach a mhuinntirWinnipeg ,air a bhàthadh seachdain romh ’n Di-ciaduin ’sa chaidh, le canù anns an robh e ’g iomaradh a dhol thairis. Tha iomadh neach a call a bheatha anns an uisge m’ an àm so dhe ’n bhliadhna.

Thainig bàs muladach air fearEli Worth,ann anRossland , B. C. ,air an 29mh latha de ’n mhios a dh’ fhalbh. Bha e ’g obair ann am mèinn ùir a bha e fhéin us feadhainn eile fosgladh, agus chaidh esan sios a dh’ obair do ’n toll, anns an robh moran uisge. Bha aige ri obrachadh air seorsa de sgeilp a bh’ anns a mhèinn os ceann an uisge, agus an deigh dha dhol sios thug e rabhadh do fhear de chompanaich a’ bhucaid a thoirt suas as an rathad air. Rinneadh sin, ach ghabhadh àmharus air ball nach robh gach ni ceart, agus chaidh fear no dithis de na daoine sios. Bha iad shios coig mionaidean an deigh do ’n bhucaid a bhi air a tarruinn suas. Fhuair iadWorthfodha anns an uisge; thugadh suas e cho luath ’sa ghabhadh deanamh, agus rinneadh gach dichioll air a thoirt uige, ach bha an deò air fhàgail. Thatar a’ deanamh a mach gur e droch àile a bh’ anns a mhèinn a thug laigse air, agus mar sin chaill e a bheatha. Bha dithis bhràithrean dha ag obair faisg air laimh, agus bha iad ri thaobh beagan an deigh do ’n sgiorradh tachairt. BhuineadhWorthdo Mhabou, air an eilean so, far an d’ fhuair e bhreith us àrach. Chaidh adhlacadh leis na h-Oddfellows ,agus chaidh clach a chur aig ceann na h-uaighe, agus caibeal grinn m’a timchioll.

Tha còrr us da cheud gu leth tigh ann am baile Halifacs gun duine fuireach annta, mu thri fichead a bharrachd air na bha mar sin an uiridh; agus tha ceud us ceithir air fhichead de bhùithean-ceannachd dùinte am bliadhna an àite ceud ’sa tri an uiridh.

Tha am bradan cho pailt ann an cearnan de Cholumbia Bhreatunnach ’s gu faighear fear a thomhaiseas fichead punnd air da shent. Thatar ’g an tilgeil ’nam miltean air ais dh’ an uisge, le cion ’s nach faighear creic dhaibh. Shaolamaid gu sguireadh iad a bhi ’gan glacadh idir.

Chaidh corp duin’ òg d’ am b’ ainm Iain D. Hunterfhaotainn faisg airWinnipego chionn ghoirid, agus gunna ri thaobh. Bhatar a’ smaoineachadh an toiseach gu ’m b’e tigh’nn ri bheatha fhéin a rinn e, ach tha amharus làidir a nise gur e mhort a rinneadh, agus gur e companach dha fhéin a rinn e.

Tha moran sluaigh a sior fhalbh guKlondyke .Ged a tha ’n geamhradh a dlùthachadh, agus nach fhada ’n ùine gus am bi na h-aimhnichean air reothadh anns an dùthaich fhuar ud, cha ’n eil sin a’ cur tilleadh sam bith air luchd-siridh an òir. Tha Riaghladh Chanada a’ cur a mach buidheann de mhaoir-sithe gus rian a chumail air an t-sluagh.

Tha àireamh mhor de mhèinneadairean guail ’nan tàmh anns na Stàitean o chionn còrr us mios, a’ diùltadh obrachadh gus an réitichear cùisean eadar iad fhéin ’s luchd-seilbh nam mèinnean. Tha gnothuichean air fas gle mhi-rianail ann an aiteachan. Ann an cearnan de Illinois, tha an lagh siobhalta air a chur a thaobh, agus lagh an airm air a chur ’na àite; tha na mèinneadairean air campachadh mar gu ’m biodh feachd airm, agus ann an àite no dha tha còrr us mile dhiubh cruinn. Tha iad a’ cur rompa nach leig iad le car obrach a bhi air a dheanamh anns na mèinnean gus an teid iad fhéin air an ais.

Tha duine tha sgriobhadh guCasket Antigonish,áGlace Bay,ag radh gu bheil a fuireach anns an àite sin càraid a tha gu math aosda, Micheil Mac Neill, agus a bhean. Tha esan ceud bliadhna ’sa dha a dh’ aois, agns ise ceud ’sa dha dheug. Tha iad le cheile gu slàn, fallain, agus coltas orra gu mair iad àireamh bhliadhnaichean eile. Rugadh iad ’san ochdamh linn deug, agus ’se ’s dòcha gu faic iad an fhicheadaibh linn. Tha Micheil fhéin a h-uile latha a’ coiseachd mile dh’ astar do ’n aoifhrinn. A’s t-earrach s’a chaidh, chuir e leis fhéin da bhuiseal buntàta, agus thug e ’n leasachach a chaidh air do ’n ’phàirce le barra-roth.

Iadsan a Phaigh.

Bantrach Iain Mhic Dhiarmaid, Stirling .
Iain I. Mac Neill, Gleann Bharra.
Iain D. Mathanach, St . Peter’s. $3 .00
An SiorramBuchanan ,Sidni. $2 .00
Iain M. Mac Fhearghais, Port Morien.
Murchadh Domhnullach, Ceap Nor.
Aonghas Domhnullach, an t-Eilean Mor.
Alasdair Domhnullach, Amhuinn a Bhradain, 50c
Ceit R. Dhomhnullach, Catalone ,40c
Tormaid Mac leoid, MeinnVictoria .
Domhnull Mac Ille-ghlais, Stellarton , N. S.
Eachunn Mac Fhionghain, Stellarton , N. S.
D. Mac Rath, Vancouver , B. C.
IainSkinner , Ottawa, Ont. $4 .00
I. S. Mac Ille-dhuibh, Pomona .
Seumas A. Mac Ille-mhaoil, Eileanan Coille, E. P. I.
Dr. Fearchar Mac Fhearghais, New York. $2 .00
Iain G. Mac Eachuinn, Woburn , Mass.
Iain Rothach, Rudha Mharsden, New Zealand.
AlasdairKempt , Waipu, New Zealand.
Cailean Siosal, Lunnuinn, Sasuinn.
Miss M. M. Bartlett,Lunnuinn, Sasuinn.
Tearlach Mac Aoidh, Lunnuinn, Sasuinn. (3)
Ian Mac Coinnich, Lunnuinn, Sasuinn. (7)
E . Hepburn,Lunnuinn, Sasuinn.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .30

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MacKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

CARADH
Uaireadairean
Glanadh, $0 .50
Mainspring , .60
An da chuid, 1.00
W . H. WATSON
Air an t seann Laraich.
Baddeck , C. B.

BADDECK, - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

IUBILI!
THIG AGUS FAIC!
Ceannachd ur us Prisean ura.
A h-uile ni cho saor ’s nach fhaod mi innse.
Niall Domhnullach.
Ceann an Iar a Bhaile.
BADDECK , - - C. B.
A Ghàilig ’sa Bheurla air an aon phris.

---

[54]

[Vol . 6. No. 7. p. 6]

(Air a leantuiun o thaobh 51.)

m’a chosaibh, ach ciod tuilleadh?

C. —Ciod tuilleadh! So agad, ma ta, a Mhurachaidh: Bha balach beag Eireannach aon la air an t-sraid a’ ranaich gu goirt an uair a chunnacas e le ban-tighearna sheirceil a’ bha ’gabhail na slighe. Labhair i ris, agus thubhairt i, “Ciod a tha ’cur ort, a bhrogachain thruaigh, an uair a tha thu a’ gal mar sin?” “Tha mi ’gal a chionn gu ’n do chaill mi sgillinn a thug mo mhathair dhomh an diugh.” “Bi samhach, bi samhach, mo ghiullan bochd, agus so dhuit sgillinn eile ’n a h-aite,” agus dh’ fhalbh i. Cha deachaidh i ach beagan shlat air a h-aghaidh an uair a chual i am brogach ag eigheach ni ’s cruaidhe na rinn e riamh. An sin, phill a’ bhan-tighearna gu h-ealamh air ais, agus dh’ fhoighneachd i dhe ’n bhalachan ciod a bha cur air a ris; agus thubhairt e, “Tha direach so, a bhean-uasail, mur caillinn a’ cheud sgillinn, bhiodh a nis da sgillinn agam.”

M. —Bha am brogach bochd airidh air an sgillinn eile fhaotainn, agus a reir coslais fhuair se i. Ach a nis, a Choinnich, faigheamaid aon sgeul eile, agus an sin bithidh sinn, le beannachd, a’ bogadh nan gad.

C. —Na ’n ceadaicheadh uine bheirinn na ficheadan dhe ’n leithidibh sin duit, a Mhurachaidh, a chunnaic mo dha shuil fein; ach aig an àm so foghnaidh aon sgeul eile. Bha Eireannach ann an ait’ araidh, cha ’n eil cuimhn’ agam air ’ainm, ach rinn e cordadh air son suim shonraichte airgid chum tobar a chladhachadh ann an ionad a chaidh fheuchainn da; agus bha ’n toll gu bhi da fhichead troidh ann an doimhne, chum an t-uisge a ruigheachd. An uair a chladhaich e sios dluth air an doimhne sin, thainig e air maduinn mhoich, agus chunnaic e gu ’n do thuit an uir a stigh gus an robh an toll gu bhi lan, agus ochan, is e a bha cianail, dorranach da rireadh. Ach ghrad bhuail innleachd ’n a cheann ciod a dheanadh e. Sheall e mu ’n cuairt da air gach taobh, agus cha ’n fhac e mac mathar am fad no ’m fagus. An sin, thilg e dheth a’ chuid a’s mo dhe ’n eudach aige, agus chroch e suas air craoibh e goirid o bheul an tuill, agus dh’ fholuich se e fein ann am meadhon pris a bha am fochair an tobair. Cha b’ fhad gus an d’ thainig muinntir an rathad, agus chunnaic iad an toll air a lionadh leis an ùir a thuit a stigh, agus bheachdaich iad air an eudach aig Pat bochd air a’ chraoibh. Thogadh glaodh cianail, agus ruith iad thall ’s a bhos a chruinneachadh sluaigh, oir cha robh teagamh aig neach, nach do thuit an uir a stigh, agus nach do mhuchadh Pat bochd ann an iochdar an tuill. Chuir iad ris gu maith agus gu ro-mhaith. Chruinnich iad cuinneagan, agus taoid, sluasaidean, agus gach inneal air am b’ urrainn iad greim a dheanamh, agus dh’ oibrich iad gun sgios gun sgur, agus ann an uine nach robh fada, rainig iad grunnd an tuill, ach bha iongantas gun choimeas mor orra nach robh Pat Murphy ri fhaicinn an sin beo no marbh. Air do ’n obair a bhi criochnuichte, ghluais Pat gu ciuin, socaireach a mach as a’ phreas, agus thug e moran taing do ’n luchd-oibre air son an caoimhneis agus an dichill ann an cuideachadh leis mar a rinn iad.

M—Mile taing, slaint is furan duit, a Choinnich, is gle thaitneach na nithe sin uile, an uair a bhios iad air an deagh aithris, mar a rinn thusa. Ach tha mi ’n dochas gu ’m bheil la maith eile a’ tighinn fathast, agus gu ’n comhlaich sinn a ris r’a cheile, chum barrachd naidheachd a bhi againn. Ma tha thu ’cur romhad an Goirtean-Fraoich a thoirt ort an nochd, cha ’n eil uine ri chall oir tha ’n t-slighe fada, agus an rathad garbh. An dochas gu ’m faigh thu Seonaid, na paisdean, agus an crodh, gun dith, gun deireas; beannachd leat, a’ charaid dhilis; agus gu ’m bu maith a ruigeas tu dhachaidh! —ALASDAIR RUADH ’sa Ghaidheal.

NA H-AOIREAN.

(Air a leantuinn.)

Cha’n ’eil teagamh nach ’eil baigh againn ri ceol na pioba nach tuig coigrich; agus cha’n ioghnadh e. Tha a sgal ceangailte ris gach gniomh ’n ar n-eachdraidh is toigh leinn a bhi gleidheadh air chuimhne. Sheinn ar baird a cliù. Is cuimhne leat mar thuirt Mairi-nigh’n- Alastair-Ruaidh:

“Piob nuallanach mhòr,
Bheireadh buaidh air gach ceol,
’Nuair ghluaiste’ i le meoir Phadruig.”

Agus Donnachadh Ban:

“ ’S i piob nam feadan siubhlach,
A bhuidhneadh cliù ’s a champ,
Air thoiseach nan laoch ùra
’S meoir lughmhor dlù ’n an deann.” &c

Chuir Tormoid Mac Leoid, ’n a chanain bhlasda fein, ann am beul Fhionnlaidh Phiobaire, a bhaigh ris a’ cheol so. Gu ma fada bhuainn an latha anns a labhair Gaidheal suarach mu’n phiob, no anns an eisd e r’a sgal gun togradh. O chionn iomadh ceud bliadhna tha i fuaighte r’ar caithe-beatha air doigh ro shonruichte, Cha bhiodh, o shean, cuideachd cruinn gun am piobaire, co-dhiu a b’e aighear no bròn a ghluais orra. Aig gach àm a bu chudthromaiche agus a bu sholuimte ann an caithe-beatha ar n-aithrichean bha a’ phiob agus am piobaire a lathair a thogail an sunnd no a dh’eutromachadh sac a’ bhroin. Aig bangaid, aig banais, agus aig tiodhlacadh cha tigteadh as a h-eugmhais. A mach ás an rioghachd cha’n ’eil cearn de’n t-saoghal air an do chuir Gaidheal a chos, agus co an cearn air nach do chuir e chos, anns nach cualas nuallan ard na pioba. Neartaich i mhisneach agus thog i chridhe ann an iomadh tir chein agus air iomadh laraich chruaidh. Cha chomharra maith air a’ Ghaidheal ma bhitheas e call a thlachd de’n phiob.

Creididh mi gur gann a bha uiread meas aig na baird air na piobairean agus a bha aig a’ chorr dhe’n t-sluagh. Ach cha saoil mi gu’n dearbh an dà aoir a dh’ainmich mi gu’n robh a’ phiob agus na piobairean suarach ann an suilean nam bard. Bha Niall Mac Mhuirich air ùr thilleadh á Eirinn. Bha e ’n a luidhe leis a’ bhric, agus ’n a chodal. Thainig dithis de Chloinn-Artair an rathad; shuidh iad air gleusadh am pioban. A nis cha toilinntinn mhor sam bith do neach tinn a bhi air a dhusgadh ann am bothan cumhann, le dà piobaire a’ gleusadh an cuid phiob. Cha robh Mac Mhuirich toilichte agus, tinn agus mar a bha e, thoisich e air innseadh sloinneadh na pioba ann an rann. B’e aodraman muice a cheud mhala; an sin craiceann seana mhuilt.

“Cha robh an uair sin anns a’ phiob,
Ach seannsair agus aon liop,
Agus maide chumadh nam fonn
Da’m b’ainm an sumaire.”

Uaithe sin chinn na tri chroinn

“Fear dhiu fada, leobhar, garbh,
Ri durdan reamhar ro shearbh.”

Ach ’s e “Piob sgreadanach Iain Mhic Artair” agus “crannaghail bhreoite” Dhomhnuill Mhic Artair a dhuisg corruich a’ bhaird agus a fhuair a chuid mhor d’a rann eisgeil. Chuir am bard, ma’s fior an sgeul, an teicheadh air na piobairean.

Air a cheart doigh cha b’e run Iain Mhic Codruim a bhi caineadh nam piob no nam piobairean, ach a mhain piob Dhomhnaill Bhain, agus Domhnall Ban fein mar phiobaire:

“Cha’n abair mi tuillidh,
Gu di-moladh phioban,
Ach leigidh mi chluinntinn,
Gu’n phill mi Mac Phail.”

Tha e coltach gu’n do rinn fear Iain Mac Phail oran a’ moladh Dhomhnaill Bhain agus a phioba. Ma dh’fhaodte nach robh moran suim aig Mac Codrum do Mhac Phail, agus cha robh a bheag de mheas aige air Domhnull Ban. Co-dhiu cha do chord ris mar a mhol am bard am piobaire:

“Dh’fhag e Mac Cruimein,
Clann-Duilidh ’us Tearlach,
’Us Domhnullan Bàn,
A tharruing gu prìs.”

Tha am bard a’ toirt dhuinn eachdraidh na ceart phioba so:

“Diudhadh nam fiuidhidh
Bha aig Tubal Cain,
Nuair sheinn e puirt Ghaidhlig
’S a dh’alaich e phiob;
Bha i tamull fo’n uisge
’Nuair dhruideadh an airce,
Thachair dh’i cnamhadh
Fo uisge ’s fo ghaoith.”

Bha i treis aig Balàam a reir coltais; agus chuir e iongantas orm nach dubhairt am bard gur e ràn na crannaghail so a chuala am faidhe breige an uair a shaoil e gur e ’n asail a bha labhairt. Bha a ceol searbh:

“Shearg i le tabhunn,
Seachd cathan nam Fianntan;
’S i lagaich a’ chiad uair
Neart Dhiarmaid ’us Ghuill.”

---

[55]

[Vol . 6. No. 7. p. 7]

Aig meud air baigh ri ceol na pioba cha bu mhaith leam gu’m rachadh “Di-moladh Piob Dhomhnuill Bhain” air di-chuimhne. Tha’n aoir cho maith agus gu’n faic sinn an call a tha againn nach ’eil “Aoir nan Taillearan,” a rinn Iain Mac Codrum ri fhaotainn.

Mar thuirt mi cheana, cha tig na h-aoirean Gaidhealach a nios ris a’ chorr d’ar bardachd ann an cumhachd no ann am maise. ’S ann leis a chlaidheimh no leis a’ bhiodaig a bu trice a fhreagradh an seana Ghaidheal fochaid no mi-mhodh. Agus ged chaidh latha a’ chlaidheimh agus na biodaig seachd cha d’thainig latha na teanga fathast. Cha’n fhaighear ann am moran aitean freagradh na’s deise agus na’s geire na gheibhear anns a’ Ghaidhealtachd. Cluinnear fearg ’us corruich ann an cainnt sgairteil ’nar measg gu tric. Ach togaidh an aoir guirean air aodann a’ Ghaidheil an duigh, mar a dheanamh an Glam Dichinn air aodann an Eirionnaich o chionn coir agus mìle bliadhna. Thugadh thairis do na baird a bhi deanadh tair air na ciontaich. Mhi-bhuilich na baird an dleasdanas gu ro-thric; agus cha d’fhas e na b’usa leis a’ Ghaidheil an aoir fhulang. Tha mi smuaineachadh gu bheil cearn no dhà meag gu bheil so duilich air doigh no dhà d’ar caithe-beatha a b’fheairrde a bhi air a rannsuchadh ann an spiorad na h-aoir. Tha moran de leanabas, de fhein-speis, de fhaoineis shuarach ’nar measg nach maireadh beo seachduin na’m biodh an aoir air a h-uisneachadh ’n ar measg mar bu choir dh’i. —D. M’K. ’sa Ghaidheal, 1877.

Beannachd Dheireannach an Eilthirich.

LE EOBHAN MAC COLLA.

Bha long nan crann caol
Mach o Mhaol dubh Chinn-tìre—
Air bòrd bha iad lìonmhor
Dh’ fhàg tìr nam beann árd;
Bha ’ghrian ait gu leòir,
Anns a’ mhòr-chuan a’ sioladh
Ciod uime tha mi-ghean
Air laoch a’ chùil bhàin?
Cha ’n e an cuan dùmhail
Dh’ fhàg Dùghall fo champar—
’S e fàgail a dhùthcha,
Fhliuch sùilean an t-seann-duin’,
’S e ’coimhead, fad uaithe,
Nan cruach b’ fheàrr leis teann air—
Tir bhoidheach nam beann,
Ris nach till e gu bràth.

A dhùthaich mo rùin,
Arsa ’n diùlanach duaichnidh,
Co air nach biodh smuairean
A’ gluasad o d’ thaobh?
Droch dheireadh do ’n ghràisg
Tha ’g ad fhàsachadh ’n uair so!
’S e ’n droch-bheairt thug uam-sa
Gleann uaine mo ghaoil.
Mo chreach! o nach buan
Ar sean-uachdarain treunail,
’S am fonn bha ’n an sealbh
Nis aig balgairean breunail;
Tha Gàidheil ’g am fògradh
Mar cheò bhàrr do shléibhtean,
’S ma lean riut cinn-fheadhn’,
’S ann air caoirich is féidh!

O Albainn! ’n àm dùsgadh
Thoirt sgiùrsadh do d’ nàimhdean,
Co eil’ ach an Gàidheal—
Na Gàidheil ’s gach cruas!
An cuimhn’ leat gach cruaidh-chath
’S an d’ fhuair iad buaidh-làrach.
’S a nis bhi ’g am fògradh
O d’ chòrsa, ’n e ’n duais?
’G am fògradh air sgàth
Barrachd màil ann am pòca
Nan triath air bheag nàir’
Dh’ fhàg ’n a fhàsaich tir m’ òige!
B’ e ’cur eadar màthair
’S a ceud leanabh bòidheach,
B’e ’n rùsg thoirt o’n chraoibh
Bhi an éiginn dol uait!

’Thir steallaireach, alltach,
Ard-choillteach, thiugh-sprèigheach—
Thir àiridheach, fhraoch-shliosach,
Ghorm-lochach, àrd;
’Thir bhreacanach, cheòlraideach,
Oranach, aoidheach,
Bu tu tir nan sgeul—
Dachaidh ghreadhnach nam bàrd!
Ach co an tir chéin
A ni ’n sgeulachd a dhùsgadh?
Co thogas dhuinn òran
Tim bròin no tim sùgraidh?
Co sguabas na teudan
Le caol-mheura siùbhlach,
No chuireas air seinn
Piob mhòr bhinn nan dos àrd?

O m’ òige! ’s tu mheall mi;
’S beag, aon uir, a shaol mi
Ri dachaidh mo ghaol
Bhi ’s an dòigh so ’cur cùl—
Gleann gorm nan ban bòidheach
Fhuair còir air bhi beul-bhinn
Mar uiseag nan speuran
Tràth céitein nam flùr.
O m’ anam! ’d e’m feum dhuit
’Bhi meòdhrachadh suaimhneis—
Feall-shonas a dh’ fhàg thu
Gu bràth is bu luath sin!
Cha phill e an t-òg-mhios
Air ròsan bhi ’bruadar;
O, imrich na truaigh,
B’ fheàrr an uaigh leam na thu!

A rionnag ud shuas,
’S tuille ’s luath rinn thu dùsgadh!
Tha ’n oidhche a’ dùnadh uam
Dùthaich mo ghaoil;
Tha ’gheallach gu càirdeil
A snàmh thar a stùcan
Ach monadh no stùc
Nis do m’ shùilean cha léir!
A lòchrana aoibhinn!
’S ann ribhse tha m’ fharmad—
Ged ruaigeas an là sibh
A làth’r tìr nan garbh-chrioch,
Gu ’m pill sibh gu gàireach
’Chur fàilt’ oirr’ gach anamoch;
Mo thruaigh! cha bu shearbh
Ach bhi ’falbh uaip’ a chaoidh!

A Bhan-righ nan cuan,
Beannachd buan leat! ach cuimhnich
An ath uair a dh’ aomas
Luchd-streupa ’n ad dhàil,
Bidh d’ ionndrainn, gun stàth,
Air na h-àrmuinn a sgaomadh
Do naimhdean mar sgaomas
Gaoth éitidh an càth!
Uair eile, ’s gu bràth,
Beannachd bhlàth leat, mo dhùthaich!
Ged robh gu Là’ -luain
Falach-cuain ort bho m’ shùil-sa,
Gu deireadh mo chuairt,
Gearr no buan, bidh mi ’g ùrnuigh,
O! Ard-righ nan dùl,
Beannaich dùthaich mo ghràidh!

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-Tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.

Indurated Fibreware

Tha an seòrsa so na ’s daoire na na bucaidean ’s na tubaichean cumanta, ach ’s math is fhiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.

THE
E. B. EDDY Co
LIMITED
HULL, CANADA.

---

[56]

[Vol . 6. No. 7. p. 8]

Laoidh.

Ri d’ thaobhsa, Iosa, seasam fhéin;
Ad sheirbhis fanaidh mi a ghnàth;
Air falbh cha toir mi uiread ’s céum;
Gach ré bidh gréim agam de d’ làimh.

Beatha mo bheatha ’s tu gu léir,
Smior m’ anma agus m’ uile chàil;
Mar shnodhach ’direach suas o’n fhreumh,
Tre mhèur na craoibh gu ruig a bárr.

Fan thusa dlùth dhomh ’n teas am là,
Bi dlùth ’n uair chromas sios a’ ghrian,
Air feasgar ’n uair a shìneas sgàil,
’S an oidhche dhubh mu ’n t-saogh’l ag iadh’.

O càirich air mo cheann do làmh,
Trath tha mi airtneulach ’s gun chlì;
Is beothaich mi, ri m’ chridh’ ag ràdh,
“Do m’ dhachaidh àird bheir mis’ thu ’n sith.”

Bi dlùth, ’s ad chaomh-uchd tog mi suas,
’N uair bhios mi ’crith roimh fhuachd a’ bhàis—
Fuachd mar an oidhche reòdhta, chruaidh,
Aig eadar-sgarachdainn nan tràth.

’N uair dhùineas duibhre thiugh mu ’n cuairt,
Bi fhéin ad sholus air mo chéum,
Chum orm gum baoisg a’ mhadainn shuas,
Mar ’dhachaidh dhàsan ’bha ’n tìr chéin.

Am Maraiche ’s a Leannan.

LE MAIRI NIC-EALAIR.

FONN: —Nighean Bhan Dhail-an-eas.

O, ’s mairg tha ’n diugh feadh garbhlaich,
’S ri falbhan a measg fraoich;
’Us gaithean gréin’ gu h-òrbhuidh
A’ dòrtadh air gach taobh.
Gu’m b’fheàrr a bhi air barr nan tonn
Air long nan cranna caol;
’S a’ faicinn nan seòl ùra
Ri sùgradh anns a’ ghaoith.

O, ’fhleasgaich òig, gur gòrach leam
Do chòmhradh anns an uair,
An fhraoch-bheinn ghorm ga ’samhlachadh
Ri gleanntan glas a’ chuain;
’S gur tric is aobhar caoinidh leam
A h-aon dh’ an d’ thug mi luaidh,
’Bhi as mo shealladh fad air falbh
Air bharraibh garbh nan stuadh.

A rimhinn òg dh’ an d’ thug mi gaol,
B’e ’bhi ri d’ thaobh mo mhiann,
Bho ’n chiad là riabh thug mi dhut speis,
Bu tu mo réul ’s mo ghrian,
Ach taobh ri taobh, a luaidh ri d’ ghaol,
Tha m’ aigne ’g aomadh riabh.
Gu marcachd nan tonn dùghorm
A dh’ aindeoin dùdlachd shian.

O, leam bu mhiann a bhi ’s an luing,
’S an stiùir a bhi na m’ làimh,
An uair bhios muir gu nualanach,
Na ’glinn’s na stuadhan àrd,
A’ brùchdadh barra-gheal fo a sròin,
’S le crònan seach a sàil;
I ’g éirigh eutrom air gach tonn,
’Us fonn oitre ri gàir’.

I ’g éirigh eutrom air an t-snàmh,
Mar eala bhàin ’s a’ chaol;
Gach sgòd aice a mach gu ’cheann,
’S gach seòl a’ tarrainn gaoith’;
I ’falbh le cuinnein fiadhta
Thair tuinn a b’ fhiadhaich gaoir,
Mar stéud-each cruidheach, uaibhreach,
A thug mu ’chluasa ’n taod.

’Us ged a bhrùchdadh gaothan oirnn
Le neart nam Faoilleach fuar,
’Us toirm na bagairt’ bàsmhoire
’Bhi ’m bàirnich ard nan stuadh,
Le marachd mhath ’us cùram,
Gheabh an iùbhrach ghasd a’ bhuaidh;
’S thig fearalachd ’us mòralachd
Ri linn na comhstrith cruaidh’.

’S an uair a thigeadh sìochaint,
’S a bhiodh grian a’ deàrsadh caoin,
Gu ’m b’ aotrom ’bhi le ceòl ’us sunnd
’Cur siùil ri slatan caoil;
’S an uair a bhiomaid diomhanach,
Mo dhriamlach thair a taobh,
’Us mi gu h-ait a’ seinn le fonn,
“Mo nighean donn mo ghaoil.”

“O, ’òigeir ùir, nach éisd thu rium,
Ged ’s mòr do spéis do ’n chuan,
Cha mhair an òige daonnan,
’S ’n uair ’thig an aois le gruáim,
Gur bochd an obair seann-duine
’Bhi mach feadh ghreann nan stuadh
Fo chathadh geal nam bòc-thonna
Tre ’n oidhche reòdhta fhuar.

“O, ’s mairg ri dorchadas ’us stoirm,
’Bhios air a’ chladach leis
Na gàirdeanan ’bha làidir
Air failneachadh gun treis’,
Tigh-solais air an fhuaradh,
’Us gaoth a’s cruaidhe fead
Ga ’n sparradh chain an fhuathais
’S an long mu ’n cuairt cha leig.”

“O, ’ainnir dhonn, na sil do dheòir,
Mu bhròn nach tig a chaoidh.
Tha ’n tì a’ riaghladh air a’ chuan,
’Tha ’riaghladh cluaintean fraoich;
’Us ged, a luaidh, a thriallas mi
Gu oirean cian an t-saoghail,
Le thoil-san thig mi sàbhailte
Gu broilleach blath mo ghaoil.

’Us ged is goirt an dealachadh,
Bidh ’n coinneachadh d’a réir,
’S ar cridheachan ’an dealas ùr
A’ dlùthachadh ri chéil’,
’An gaol gun mheirg, gun fhàilneachadh
Ach mar a bha gun bhéud;
Gach turus-cuain ga ’ùrachadh,
A mhùirneag a’ chùil réidh.

An do phàigh thu MAC-TALLA.

AN DA LEIGHEAS
AGUS
K . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus— 127 State St, Boston, Mass.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd.

C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI - - - - C. B

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.