[Vol . 6. No. 8. p. 1]
MAC-TALLA
AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH, CHAN AITHRIS MI MAIREACH
VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 20 OGUST, 1897. No. 8.
Dunnachadh Ban Mac-an-t- Saoir.
LE NIALL MACLEOID.
Tha e air aithris gu tric ann am measg nan Gàidheal gur e Dunnachadh Bàn Mac-an-t- Saoir bàrd is fheàrr a thog Gàidhealtachd Alba bho laithean Oisein; agus gur e “Moladh Beinn Dòrain” cuibhrionn de bhàrdachd is fearr a chuir Dunnachadh Bàn ri chéile. Cha’n ’eil mi ag ràdh nach fhaod daoine a bhi air am mealladh a thaobh an dà ni sin. Tha iad na mo bheachd-sa gu h-àraidh air am mealladh a thaobh an dara ni; is e sin gur e “Moladh Beinn Dòrain” cuibhrionn de bhàrdachd is fheàrr a chuir Dunnachadh Bàn ri chéile. Neach air bith a leughas “Moladh Beinn Dòrain” gu faicilleach o thoiseach gu deireadh, faodaidh an neach sin eòlas fhaotainn air na buadhan a bhiodh feumail agus freagarach do dheagh shealgair, air cu[ ? ]idh a’ ghunna a bha cleachte ann an [ ? ] a’ bhàird, agus ainmeannan lusan gun aireamh; gheibh e na nithe sin air an cur sios ann an cainnt bhinn, fhileanta, agus bhlasda, a dh’ fhaodas a bhi ’n an lòn taitneach do ’n chluais, ach nach dean mòran àrdachaidh no beathachaidh air buadhan na h-inntinn. Tha ’m bàrd a’ toirt dhuinn trì seallaidhean àraidh air Beinn Dòrain. Anns a’ chiad àite tha e ’ga h-ainmeachadh na “monadh fada réidh,” ach ’s ann a tha ’bheinn coltach ris mar gu’m biodh i ag atharrachadh nan cruth fa chomhair sùil inntinn a’ bhàird mar a bha e ’dol air agaidh leis a’ mholadh aice. Agus an àite i bhi ’n a “monadh fada, réidh,” ’s ann a tha i tionndadh gu bhi cho corach, carach, bideanach, ri sruth Choire Bhreacainn, ’n uair a tha is fas:
“Gu stobanach, stacanach,
Slocanach, laganach,
Cnocanach, cnapanach,
Caiteanach, romach;
Pasganach, badanach,
Bachlagach; boidheach.”
Anns an treas sealladh a tha ’m bàrd a’ toirt dhuinn air Beinn Dorain, tha e ’g a h-ainmeachadh ’n a “monadh fada, faoin.” Tha sin a leigeadh fhaicinn duinn nach b’ e idir cumadh agus maise na beinne ’bu mhomha bha anns an amharc aig a’ bhàrd ann a bhi seinn a cliù, ach a bhi a’ taghadh briathran fìnealta ruithteach a rachadh gu snasmhor ann an eagan a chéile, agus a bha freagarrach air fonn a’ phuirt air an do sheinn e am “moladh,” co dhiubh a bha ’chainnt sin seasmhach ri lagh nàduir no nach robh. Tha aon rann beag anns nach ’eil ach ceither sreathan goirid, ann am “Mian a’ Bhàird aosda,” air cliù agus maise beinne, anns am bheil barrachd brigh agus bàrdachd na ’tha ann am “Moladh Beinn Dòrain” bho cheann gu ceann:
“Chì mi Beinn-àrd is àillidh fiamh,
Ceann-feadhna air mhìle beann;
Bha aisling nan damh ’n a ciabh,
’S i leabaidh nan nial a ceann.”
Tha e air a mheas ’n a mhaise air bàrdachd agus air sgriobhadh no còmhradh sam bith, mar is momha théid de chiali agus de ghliocas a chur ann an tearc de bhriathran. Ach cha d’ thug Dunnachadh Bàn mòran aire do ’n teagasg sin. Agus cha b’e mhain Dunnachadh Bàn, ach bhà agus thà a’ chuid mhor de na bàird Ghàidhealach againn ciontach dhe sin. Cho fad ’s a gheibheadh iad briathran a ghabhadh tàthadh agus fuaimneachadh ri chéile leanadh iad air sniomh an orain a mach cho fad ’s a [ ? ]dh e deanamh; co dhiubh a bha beachdan ùra ’g am foillseachadh fhéin ann no nach robh. Ma bha mhin gann bha iad a’ fuine a bhonnaich a mach cho tana ’sa ghabhadh e sgaoileadh.
Cha ghabh e àicheadh nach e fior bhàrd a bha ’n Dunnachadh Bàn, ach bard aig an robh buadhan cainnte pailt air thoiseach air a chumhachd inntinn. Ach ma rinn Dunnachadh Bàn bàrdachd lag rinn e bàrdachd làidir. Ann am moladh “Choire-cheathaich” tha againn dealbhan air an tarrainn cho oirdhearc agus cho maiseach, ann an cainnt cho finealta, snasmhor, ’s a tha ri ’fhaotainn anns a’ chanain Ghàilig—cainnt a tha nochdadh dhuinn an toilinntinn a bha aig a’ bhàrd ann a bhi ’n dlùth cho-chomunn ri maise obair nàduir.
“Sa’ mhaduinn chiùin-ghil an am dhomh dùsgadh.
Aig bun nan stùc b’e an sùgradh leam.”
Anns an rann so tha againn inntinn agus spiorad a’ bhàird a’ bristeadh a mach. Anns a mhaduinn chéitein ’n uair tha ’n driùchd a’ dealradh air gach feòirnein, a’ ghrian ag éiridh suas ’na glòir, le sgiathan sèimh a’ sgaoileadh a brat òr-bhuidhe air gach srath agus sliabh, is e miann a’ bhaird a bhi ’g éirigh gu moch agus a direadh suas gu bun nan stùc a ghabhail compairt le eunlaith nan speur ann a bhi ’seinn agus a’ deanamh gàirdeachas ann am maise agus gloir a chruinne-ché.
Tha e duilich a chreidsin gu ’n cuireadh ughdar “Coire-cheathaich” bàrdachd ri chéile (ma dh’ fhaodair bardachd a radh ris) cho leanabail, lag, agus leibideach, ri “Alastair nan stop.” Rinn Dunnachadh Bàn a tri no ceithir a dh’ orain ghaoil, ach a mach bho “Mhairi Bhain oig,” cha’n ’eil iad ach fuar, tioram agus lag. Ann a h-aon de na orain-ghaoil sin tha ’n rann a leanas:
’S do chùl daithte làn-mhaiseach,
Mu ’n cuairt do d’ bhràigh’ an òrdugh,
Air sniomh mar theudan clàrsaiche,
’N a fhaineachan glan nòsar;
Gu lidh-dhonn, pleatach sàr-chleachdach,
Gu dosach, fàsmhor, domhail,
Gu lùbach, dualach, bachlach, guairsgeach,
Snasmhor, cuachach, òr-bhuidhe.”
Tha ’n t-òran a’ toiseachadh leis na facail so— “A mhairi bhàn, gur barrail thu.” Tha e duilich a dheanamh a mach ciod e’n seorsa dath a bha air an fhalt aig a’ mhaighdinn so, ma bha e “bàn,” “lidh-dhonn,” agus “or-bhuidhe.” Ann an oran “Mhairi Bhan òg” tha ’m bàrd a’ bualadh teudan na clàrsaich aige le dùrachd ni’s blaithe, leis am bheil faireachadh a’ ghaoil agus spiorad na fior bhàrdachd a’ comhnadh a cheile, agus a sgeudachadh Mairi le trusgan maiseach finealta nach caill i cho fad ’s a bhios Gailig ghlan Albannach air a labhairt no air a seinn air feadh an t-saoghail.
Ann an “Oran an t-Samhraidh” tha ’n rann a leanas:
“ ’S fior ionmhuinn mu thràth noine,
Na laoigh òga choir na buaile sin,
Gu tarra-gheal, ball-bhreac, botainneach,
Sgiathach, druim-fhionn, sròn-fhionn, guaillinnach;
Is iad gu lith-dhonn, ciar-dhubh, càraideach,
Buidh’, gris-fhionn, crà-dhearg, suaichionta,
Seang, slios’ra, direach sàr-chumpach,
Cas, bachlach, bàrr an suainiche.”
Faodaidh e bhith gur e nach ’eil mise tuigsinn ciod is ciall do fhior bhàrdachd, ach feumaidh mi aideachadh “nach ’eil mi faicinn bàrdachd air bith anns an rann sin, no ann an iomadh rann eile de’n t-seorsa cheudna. Tha cainnt gu leor ann, air a càrnadh air muin a cheile, facail fhada, thioram, làidir, gun bhinneas gun ghrinneas. Agus ann am measg a cho-thionail bhriathran sin, bu cho math a bhi ’g iarraidh snàthaid ann an cruaich fheoir agus a bhi ’g amharc air son na beachd air an robh am bàrd ag iarraidh soluis a chur.
Tha bàrdachd agus tuigse anns an òran chiatach sin, “Cead deireannach nam beann.” Cha’n ’eil am bàrd a’ deanamh strìth air bith gu bhi taghadh facail mhora, chruaidhe,
(Air a leantuinn air taobh 60.)
[Vol . 6. No. 8. p. 2]
SGEULACHDAN ARABIANACH.
VI. EACHDRAIDH NAN TRI CHALADAIREAN AGUS NAN COIG MNATHAN-UAISLE.
CAIB X.
An uair a bha mi mar so ’gam dhiteadh fhein, thainig an taillear far an robh, mi agus thuirt e rium, “Thug seann duine nach ’eil mi ag aithneachadh an tuadh agad an so. Tha e ag radh gu ’n d’ fhuair e anns a’ choille i, agus gu ’n dubhairt do chompanaich ris gur ann leatsa ’tha i, agus gu ’n d’ innis iad dha gu ’n robh thu ’fuireach an so. Thig am mach a bhruidhinn ris; oir cha toir e seachad i do dhuine sam bith ach dhut fhein.
An uair a chuala mi so, chaidh mi air chrith leis an eagal. An uair a bha ’n taillear a’ faighneachd gu de ’bha cearr orm, dh’ fhosgladh dorus an t seomair, agus nochd an seann duine a steach far an robh sinn. Co bh’ ann ach am fathach ann an riochd seann duine, agus an tuadh aige ’na laimh.
“Is mis am fathach,” ars esan, “mac do nighinn Eiblis, Prionnsa nam fathach. Nach i so an tuadh agadsa?”
Mu ’n d’ fhuair mi uine gu freagairt a thoirt dha, rug e air mheadhain orm, agus sguab e leis mi am mach as an t-seomar. Ann am priobadh na sul thug e leis mi cho ard do na speuran ’s nach robh fhios agam co ’n taobh a bha e ’gam thabhairt. Thainig e nuas thun na talmhainn a rithist, agus ’nuair a bhuail e a chas air an talamh dh’ fhosgail e, agus thug e sios mi do ’n luchairt far an robh a’ bhana-phrionnsa. Ach, obh, obh! ciod an sealladh a bha ’n sin! Dh’ fhag e mo chridhe goirt. Bha i ’na sineadh ruisgte air an urlar lan fala, ni bu choltaiche ri marbh na ri beo, agus a gruaidhean fliuch le deoir.
“A chreutair mhollaichte,” ars am fathach rithe, agus e ’sineadh a laimhe an taobh a bha mise, “nach e so am fear ris an robh thu ’leannanachd?”
Sheall i an rathad a bha mi, agus fhreagair i gu muladach, “Cha ’n aithne dhomh idir e; cha ’n fhaca mi riamh e gus an drasta.”
“Ciod a tha thu ’g radh?” ars am fathach. “Is e bu choireach ri thu bhith anns an t-suidheachadh anns am bheil thu; agus tha thu cho ladarna ’s gu ’m bheil thu ’g radh nach aithne dhut e.”
“Mur aithne dhomh e,” arsa bhana-phrionnsa, “am b’ aill leat mi dheanamh nam breug a chum a dhiteadh?”
“Oh, seadh,” ars am fathach ’s e tarruinn a’ chlaidheimh as an truaill, agus ’g a thairgse do ’n bhana-phrionnsa, “mur faca thu riamh roimhe e, beir air a’ chlaidheamh, agus gearr dheth an ceann.”
“Ochan! cia mar a tha e ’n comas dhomhsa a leithid sin a dh’ olc a dheanamh air do chomhairle-sa? Tha mi air fas cho fann ’s nach urrainn mi mo lamh a thogail; agus ged a b’ urrainn, cha leigeadh mo chridhe leam beatha duine neo-chiontaich nach fhaca mi riamh roimhe a thoirt air falbh,” arsa bhana-phrionnsa.
“Tha do chuid diultaidh a’ dearbhadh dhomhsa gu soilleir gu ’m bheil thu ciontach,” ars am fathach. An sin thionndaidh e riumsa, agus thuirt e, “Am faca tusa am boirionnach so riamh roimhe?”
Bithinnse cho mi-thaingeil agus cho meallta ri creutair a bha beo mur fheuchainn ri bhith cho dileas dhise ’s a bha ise dhomhsa, gu h-araidh o’n a b’ ann air mo shaillibh a choisinn i corruich an fhathaich. Air an aobhar sin, thuirt mi ris, “Cia mar a bhiodh aithne agamsa oirre ’s nach fhaca mi riamh i gus an drasta.”
“Ma tha sin mar sin,” ars esan, “beir air a’ chlaidheamh, agas gearr dhith an ceann. Air a’ chumhnant so leigidh mi leat a bhith ’falbh; oir an sin bidh e air a dhearbhadh dhomh nach fhaca tu riamh i gus an drasta.”
“Le m’ uile? chridhe,” fhreagair mi ’s mi breith air a’ chlaidheamh. Ach na smaoinich gur ann gus a’ bhana-phrionnsa mhaiseach a chur gu bas air chomhairle an fhathaich a rinn mi so. Rinn mi e a chum gu ’n nochdainn cho math ’s a b’ urrainn domh gu ’n robh mi a’ cheart cho deas gus am bas fhulang air a son-se ’s a bha ise air mo shon. Thuig i gle math ciod a bha mi ’ciallachadh; oir dh’ aithnich mi air an t-suil a thug i orm gu ’n do thuig i mi. An uair a chunnaic mi so thug mi ceum air ais, agus agus thilg mi an claidheamh air an urlar, agus thuirt mi ris an fhathach, “Bidh mise gu brath ’nam chulaidh-ghrain do ’n chinne-daon gu leir ma bhios mi cho eucorach ’s gu mort mi bean-uasal air nach robh eolas agam, agus tha gle dhluth air a’ bhas. Faodaidh tu an rud a thogras tu a dheanamh rium, o’n a tha comas agad air; ach cha dean mi air chor sam bith an eucoir a tha thu ’g iarraidh orm a dheanamh.”
“Tha mi ’faicinn,” ars am fathach, “gu ’m bheil sibh le cheile suidhichte air brath a ghabhail orm, agus air masladh a thoirt dhomh. Ach leigidh mi ’fhaicinn dhuibh, leis an droch dhiol a ni mi oirbh, gu ’m bheil barrachd cumhachd agam na tha sibh an duil.”
An uair a thuirt e so, rug e air a’ chlaidheamh, agus ghearr e dhith an lamh. Ged nach robh innte ach an deo air eiginn leig i ris dhomh gu ’n robh i ’fagail slan agam gu brath. An uair a chunnaic mise gu ’n d’ fhuair i bas thuit mi ann an neul. An uair a dhuisg mi as an neul, dh’ iarr mi air an fhathach mo ghrad chur gu bas. Thuirt mi ris, “Buall mi anns a’ mhionaid. Tha mi deas gus am bas ’fhaighinn. Is e mo ghrad chur gu bas am fabhar a’s mo is urrainn dut a dheanamh rium.”
Ach an aite deanamh mar a bha mi ag iarraidh air, thuirt e, “Gabh beachd air an droch dhiol a ni na fathaich air am mnathan, an uair a bhios amhrus aca gu ’m bheil iad neo-dhileas dhaibh. Leig i leat cead tighinn a steach an so; agus nam bithinnse cinnteach gu ’n robh dad cearr eadraibh, chuirinn gu bas thu anns an t-seasamh bonn. Ach foghnaidh leam do chruth atharrachadh gu cu, no moncaidh no leomhann, no gu eun. Roghnaich an cruth a’s fhearr leat dhiubh so.”
Thug na briathran so ni-eiginn de mhisnich dhomh gu’n rachadh agam air faighinn sabhailte as a lamhan. Thuirt mi ris, “O fhathaich, na bi cho cruaidh sin orm, agus o nach eil thu gus mo bheatha a ghearradh as, buin rium gu caoimhneil, fialaidh. Ma bheir tu mathanas dhomh, cumaidh mi do chaoimhneas nam aire fad ’s is beo mi. Dean rium mar a rinn aon de na daoine a b’ fhearr a bh’ air an t-saoghal an uair a thug e gu saor lan-mhathanas do ’n choimhearsnach fharmadach aig an robh fuath mor dha.”
Dh’ fheoraich am fathach dhiom ciod a thainig eadar an dithis choimhearsnach so, agus thuirt e rium gu ’n deanadh e foighidinn gus an innsinn dha mu ’n deidhinn. Tha mi ’n dochas, a bhaintighearna, nach gabh thu gu h-olc e ged a dh’ innsinn dhut an naigheachd so.
Ann am baile mor araidh bha dithis dhaoine ’fuireach ann an taighean a bha gu math dluth dha cheile. Bha fuath anabarrach mor aig an dara fear do ’n fhear eile. B’ eiginn do ’n fhear a bh’ air ’fhuathachadh falbh as an taigh ’s an robh e agus taigh a ghabhail ann am baile eile; oir bha e ’smaointean gur e cho dluth ’s a bha e fhein ’s a choimhearsnach air a cheile bu choireach gu ’n robh fuath aig a choimhearsnach dha. Ged a nochd e iomadh caoimhneas dha, gidheadh, cha do lughdaich sin ’fhuath dha. Air an aobhar sin reic e an taigh, agus gach ni a bh’ aige, agus chaidh e do cheanna-bhaile na rioghachd. Cheannaich e greim fearainn faisge air a’ bhaile so, far an do thog e taigh. Anns ’a gharadh so thachair gu ’n robh seann tobar anns nach robh deur uisge.
An uair a chuir e an taigh ’s an garadh ann an ordugh cho math ’s a ghabhadh deanamh, runaich e gu ’n caitheadh e na bha roimhe de ’bheatha cho saor o dhragh ’s o thrioblaidean an t-saoghail ’s a ghabhadh deanamh. Air an aobhar sin chuir e uime eideadh manaich, agus chuir e caochladh sheomraichean an ordugh a chum gu ’m biodh e fhein is manaich eile a’ fuireach annta. Ann an uine ghoirid thainig e gu bhith fo mhor-mheas aig islean ’s aig uaislean a’ bhaile gu leir air son cho maiseach ’s cho neo-lochdach ’s a bha e ’caitheamh a bheatha. Thainig daoine air astar fada a dh’ aon ghnothach a chum gu ’n cuireadh e suas urnuigh as an leith; agus dh’ aidich iad gun robh e ’na mheadhain air moran math a dheanamh dhaibh.
Chualas anns a’ bhaile as an d’ fhalbh e gu ’n robh an duine so fo dheadh chliu aig na h-uile agus bhrosnaich so an duine aig an robh fuath dha air a leithid de dhoigh ’s
[Vol . 6. No. 8. p. 3]
gu ’n do chuir e roimhe gu ’n rachadh e a dh’ aon ghnothach do ’n cheanna-bhaile gus a sheana choimhearsnach a chur gu bas. A chum a dhroch run a chur an gniomh chuir e uime eideadh manaich, agus chaidh e dh’ ionnsuidh an taighe anns an robh cuimhne aige air an fhuath ’s air a’ ghamhlas a bh’ aige dha ’s an am a dh’ fhalbh.
Thuirt an duine gamhlasach, farmadach, so ris, gu ’n d’ thainig e far an robh e air cheann-gnothaich a bha gle chudthromach, agus fhad ’s a bhiod e ag innseadh aobhar a thuruis dha, nach fhaodadh duine a bhith anns an eisdeachd ach iad fhein. “Agus a chum nach cluinn neach sam bith aon fhacal de na bhios eadrainn,” ars esan, “theid sinn do ’n gharadh. Bheir thu ordugh do na manaich gabhail mu thamh o’n a tha e air tighinn anamoch ’s an fheasgar.” Rinn an duine coir, cneasda, mar a chomhairlich an droch dhuine eile dha.
An uair a chunnaic an duine farmadach nach robh neach sam bith ’g am faicinn, thoisich e ri innseadh ceann a thuruis do ’n duine mhath. Bha iad a’ coiseachd taobh ri taobh air an socair fhein, agus gun smaointean aig an duine mhath gu ’n robh olc sam bith fa near do’n duine fharmadach. Ach uair de na h-uairean ’s iad a’ dol seachad air an tobar, thilg an duine farmadach sios an duine math an comhair a chinn do ’n tobar, agus thug e ’chasan as gun fhios aig duine beo air an olc a rinn e. Cha do leig e an ceum as a chois gus an d’ rainig e a thaigh fhein. Bha e gle riaraichte le a thurus; oir bha e lan-chinnteach ’na inntinn fhein, gu ’n do chuir e a sheana choimhearsnach coir gu bas. Ach ’na dheigh sin fhuair e ’mach gu’n robh e gu mor air a mhealladh.
CAIB XI.
Bha sithichean agus fathaich a’ fuireach anns an t-seann tobar, agus mur b’ e so bha ’n duine math air a bheatha ’chall mu ’n d’rainig e grunnd an tobair. An uair a thilg an droch dhuine eile sios e, rug iad air ’nan lamhan, agus leig iad as gu socrach anns an tobar e. Ged nach fhaca e neach sam bith, dh’ aithnich e gu’n robh cumhachd air choireiginn ann a chum e gun a cheann ’s a chnamhan a bhristeadh leis an leagadh a fhuair e.
Cha robh e fad anns an tobar an uair a chuala e guth ag radh, “An aithne dhuibh an duine so do ’n tug sinn cuideachadh?”
Fhreagair guth eile, “Cha’n aithne.”
An sin fhreagair a’ cheud ghuth, “Innsidh mise dhuibh co e. Is e so duine cho caranta ’s a th’ air an t-saoghal. Dh’fhalbh e as a’ bhaile ’s an robh e, agus thainig e do ’n bhaile so an dochas gu’n tugadh e air aon de choimhearsnaich gun a bhith cho gamhlasach ris. An uair a chuala choimhearsnach cho cliuiteach ’s cho measail ’s a bha e anns a’ bhaile so, thainig e a dh’aon ghnothach a chum cur as da. Agus bha chuis air a dhol leis mur b’ e gu’n d’thug sinne cuideachadh dha an uair a thilgeadh ’s an tobar e. Tha cliu an duine so cho mor ’s gu’n cuala an righ m’ a dheidhinn. Tha ’n righ gus tighinn g’ a amharc am maireach a chum gu’n dean e urnuigh as leith a nighinn.”
Thuirt guth eile, “Ciod am feum a th’ aig nighean an righ air urnuighean manaich?”
Fhreagair a’ cheud ghuth, “Am bheil fhios gu’m bheil i air a mealladh leis an fhathach, Moimoun mac Dhimidim, a thuit ann an gaol oirre? Tha fhios agamsa gle mhath cia mar a theid aig an duine mhath so air a leigheas. Tha an ni furasda gu leor, agus innsidh mi dhut e. Tha cat dubh aige ’s an taigh. Air earball a’ chait so tha bad beag geal. Ma bheir e seachd roineagan as a’ bhad gheal so, agus gu’n loisg e iad os cionn ceann nighean an righ, bidh i air a leigheas, agus cha tig Maimoun, mac Dhimidim, gu brath tuilleadh far am bheil i.”
Chuala an duine math a h-uile facal de ’n chomhradh so a bh’ eadar na sithichean agus na fathaich. Ach cha dubhairt iad facal ri cheile tuilleadh fad na h-oidhche.
Anns a mhadainn an uair a thoisich an latha ri soilleireachadh, thug e an aire gu’n robh pairt de bhalla an tobair air tuiteam, agus le mor dhichioll chaidh aige air streap am mach as.
Bha na manaich fad na h-oidhche ’g a iarraidh gus an robh iad seachd sgith; agus an uair a chunaic iad e, rinn iad gairdeachas mor ris. Thug e dhaibh gearr chunntas air an eucoir a rinn an duine air, an deis dha a leithid de choimhneas a nochdadh dha an latha roimhe sin.
Cha robh e fada ’na sheomar fhein an uair a thainig an cat dubh far an robh e, agus thoisich e ri e fhein a shliobadh ris mar a b’ abhaist dha. Rug e air agus thug e seachd roineagan as a’ bhad gheal a bh’ air an earball aige, agus chuir e ann an aite air leith iad gus am biodh feum aig’ orra.
Gu math moch an la’r- na-mhaireach chaidh an righ gu taigh a’ mhanaich, agus ghabhadh ris leis an urram a bha dligheach dha mar righ. Thug an righ mar an ceudna urram do ’n mhanach, agus thuirt e ris, “A dhuine mhath, is docha gu’m bheil fhios agad c’ar son a thainig mi far am bheil thu.”
“Tha mo thighearna,” ars’ am manach ’s e ’freagairt gu ciuin: “mur ’eil mi air mo mhealladh, thainig sibh a dh’ iarraidh leighis air son a’ ghalair a th’ air bhur nighinn.”
“Sin a’ cheart aobhar a chuir an so mi,” ars’ an righ. “Bheir thu tuilleadh saoghail dhomsa ma theid agad air mo nighean a leigheas.”
“Mo thighearna,” fhreagair am manach, “ma ’s e bhur toil leigeadh leatha tighinn an so far am bheil mise, tha dochas agam, le cuideachadh is fabhar Dhe, gu’n d’ theid agam air a leigheas.”
An uair a chual’an righ so bha aoibhneas anabarrach air, agus gun dail sam bith chuir e air thoir na h-ighinn. Thainig i fhein ’s a mnathan-coimhideach. Cha bu luaithe a loisg am manach na seachd roineagan a thug e a earball a’ chait, os cionn a cinn, na thug am fathach, Maimoun, mac Dhimidim, glaodh mor as, agus dh’fhalbh e. Ghrad thug nighean an righ an srol bhar a h-aghaidh, agus dh’eirich i ’na seasamh, agus ghlaodh i, “C’ait am bheil mi? Co thug an so mi?”
An uair a chual’ an righ na briathran so, bha aoibhneas anabarrach mor air, agus rug e air a nighinn ’na ghairdeanan, agus phog e i. Phog e mar an ceudna lamh a’ mhanaich. Thuirt e ris an luchd-comhairle a bha maille ris, “Ciod an duais air am bheil an duine so airidh a leighis mo nighean?”
Fhreagair iad a beul a cheile, “Tha e airidh gu’n tugadh tu dha do nighean ri ’posadh.”
“Sin a’ cheart ni a bha mi fhein a’ smaointean,” ars’ an righ, “agus gun tuilleadh dalach theid am posadh a dheanamh.”
An uine ghoirid ’na dheigh sin fhuair ard-chomhairleach an righ bas, agus rinneadh ard-chomhairleach de ’n mhanach. An ceann beagan bhliadhnachan ’na dheigh sin dh’ eug an righ fhein, agus o nach robh mac aige cha ’n fhaca ard-mhaithean na rioghachd dad bu fhreagarraiche na ’n t-ard-chomhairleach a dheanamh ’na righ, agus thaitinn so gu mor ri sluagh na rioghachd gu leir.
An uair a rinneadh righ de’n mhanach, bha e latha araidh, ann an cuideachd ard-mhaithean agus ard-uaislean na rioghachd ag imeachd troimh ’n bhaile, agus bha moran de shluagh a’ bhaile cruinn gus an righ fhaicinn. Thug an righ an aire gu ’n robh an duine farmadach, a nochd mor ghamhlas dha, am measg an t-sluaigh. Thuirt an righ ri aon de na comhairlich, “Bi falbh, agus thoir an duine ud a chi thu ’na sheasamh an sid far am bheil mise; ach thoirt an aire nach cuir thu eagal air.”
Rinn an comhairleach mar a dh’ aithn an righ dha, agus thug e an duine farmadach ’na lathair. Thuirt an righ ris, “A charaid, tha mi anabarrach toilichte d’fhaicinn.”
An sin thionndaidh an righ ri fear de na h-oifigich a bha maille ris, agus thuirt e, “Bi falbh, agus thoir ceud bonn oir de m’ chuid ionmhais-sa do ’n duine so; thoir dha mar an ceudna fichead luchd de ’n bhathar a’s fhear ’s is luachmhoire a th’ anns na taghean-storais agamsa, agus faic sabhailte dha thaigh fhein e.”
An uair a thug e an t-ordugh so do ’n oifigeach, dh’ fhag e beannachd aig an duine fharmadach, agus dh’ imich e air aghart.
An uair a dh’ aithris mi an naigheachd so do ’n fhathach a mharbh a’ bhana phrionnsa thuirt mi ris, “O fhathaich! tha thu nis a’ faicinn, nach e mhain gu’n d’thug an righ mathanas do’n duine fharmadach a bha ’g iarraidh a bheatha ’thoirt air falbh, ach gu’n do nochd e dha mor-chaoimhneas mar an ceudna, agus gu’n d’thug e dha or is bathar luachmhor ann am pailteas. Dean thusa mar a rinn an righ math, trocaireach so, agus cha bhi aithreachas ort. Thoir mathanas dhomh, agus cha’n iarr mi an corr ort.” Ach a dh’ aindeoin cho durachdach, dealas-
(Air a leantuinn air taobh 62.)
[Vol . 6. No. 8. p. 4]
MAC-TALLA.
A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25
Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.
Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.
Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobhad ach air aon taobh d’ an duileig, agus, nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.
Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton
SIDNI, 20 OGUST, 1897.
Dunnachadh Ban Mac-an-t- Saoir.
(Air a leantuinn.)
thioram. Tha na fairichean aige mar a bha iad a’ dùsgadh suas ’n a chom, a’ sruthadh a mach ann an cainnt cheòlmhor, bhog, bhlàth; cho binn sèimh ri crònan an uillt. Anns an òran so tha ’m bàrd a’ toirt dhuinn dealbh taitneach dhe fhéin, ach dealbh a tha air a mheasgadh le cianalas agus mulad. Tha ’m bàrd ’n a sheann aois ag gabhail a chuairt mu dheireadh, agus an sealladh mu dheireadh de Bheinn Dòrain; agus faodaidh sinn a bhi cinnteach mar a bha e ’direadh ri uchd an t-sleibhe le anail ghoirid, le’cheann liath, ’s le’ chiabhan tana, le ceum mall, ’s le cridhe trom, gu’n robh iomadh smaoin thùrsach a’ snàmh ’n a chom, ag cuimhneachadh air na laithean a dh’ fhalbh, laithean sòlasach taitneach na h-òige nach till air an ais ni’s mo:
“ ’N uair ’sheall mi air gach taobh dhiom,
Cha’n fhaodainn gun ’bhi smalanach.”
Tha mi creidsinn gur h-ann le cridhe trom a thearnaich Dunnachadh Bàn gu baile air an fheasgar sin, a’ mothachadh aois agus a lag-chuis fhéin; agus an uair a chunnaic e ceò an anmoich agus neòil dhorcha na h-oidhche a’ sgaoileadh am brat tiamhaidh mu ghuaillean Beinn Dorain nach ro esan gu fhaicinn gu bràth tuilleadh.
“Ghabh mi nis mo chead de’n t-saoghal,
’S de na daoine dh’ fhuirich ann;
Fhuair mi greis gu sunndach aotrom,
’S i ’n aois a rinn m’ fhagail fann.
Tha mo thàlantan air caochladh,
’S an t-aog, air tighinn ’s an am,
’S e m’ achanaich air sgàth m’ Fhir-shaoraidh,
Bhi gu math ’s a n t-saoghal thall.”
Rinn Dunnachadh Bàn beagan aoirean anns am bheil brod bàrdachd ged nach ’eil iad ri am moladh air dhoigh eile. Ach cha ’n eil teagamh nach do thoill “Nighean dubh Raineach” na fhuair i:
“A chionn gu’n do ghoid i,
’N rud beag bha ’n sa chludan,
Bh’ agam ’s a’ chùil
Nach d’ innis mi chach.”
Agus tha e coltach nach robh “Uisdean Piobaire,” air na daoine ’bu mhodhaile agus ’bu bheusaiche. Ach tha sean-fhacal ag ràdh gur a “searbh a’ ghlòir nach fhaodar éisdeachd.” Cha’n ’eil e na chomharradh laidir air inntinn mhoir a bhi ’gabhail gnothaich ris gach peasan leibideach a thig ’n a rathad. Agus cha mhomha a bha e ag àrdachadh cliù Dhunnachaidh Bhàin, a bhi cumail connspaid ri “Uisdean Piobaire,” “Iain Faochaig,” an “Taileir,” agus “Anna nighean Uilleam an Crompa.”
Ach cha b’e paipeir goirid a chaidh a sgriobhadh ann a’ cabhaig mar a chaidh am paipeir so a bheireadh ceartas do Dhunnachadh Bàn agus d’a chuid bàrdachd.
Bha sinn a’ toirt cliù dha agus a’ faotainn coire dha; ach tha sinn a’ creidsinn nach cuir aon choire a gheibh sinne dha tolg no dealg ’n a chliù. Tha dochas againn gu’m bi a chliù mar bhàrd cho seasmhach buan ri beanntan a dhuthcha. Agus tha sinn a’ creidsinn gum bi iomadh làtha agus linn mu’n siubhail Gaidheal eile firichean Bheinn Dòrain a ni am feum de ’bheul agus de ’shuilean, agus a chuireas urad de bheatha agus de mhaise ann an cainnt agus ann am bàrdachd ar dùthcha ’s a chuir Dunnachadh Bàn Mac-an t-Saoir.
Tha na sgoilean dùthcha gu bhi air am fosgladh Di-luain s’a tighinn; cha tòisich na sgoilean anns na bailtean gu ceann seachdain no dha eile. Tha sinn an dòchas gu ’n dean gach sgireachd-sgoile an uile dhichioll air luchd-teagaisg fhaotainn, agus nach bi, air a bhliadhna so, tigh-sgoile anns an dùthaich gu sgoil ann. ’S còir an oigridh fhoghlum ge b’e de chosgas e; tha iad a fàs suas gu bras, agus am beagan bhliadhnaichean ’s iad a bhios a riaghladh na dùthcha, agus a lionadh nan aiteachan a tha ’n diugh air an lionadh le ’n athraichean.
C’uin a dh’ fhàsas daoine cho glic ’s gu’n seachainn iad an lagh? Tha sgeul air tighinn mu chàs air ’n do chuireadh crioch anns na Stàitean o chionn ghoirid an deigh dha mairsinn àireamh bhliadhnaichean. ’Se ochd ceud dolair a bh’ anns an tagradh an toiseach, ach chosgadh tri fichead us coig mile deug dolair mu’n robh crioch air a chùis. Agus ’s e còrdadh eatorra fhéin a rinn an da thaobh. Nach ann orra tha ’n t-aithreachas an diugh nach d rinn iad an còrdadh sin mun deach iad gu lagh?
Gheibhear anns an àireamh so paipear gasda mu Dhonnachadh Ban Mac-an-t- Saoir, air a sgriobhadh le Niall Mac Leoid. Cha ’n eil Gàidheal nach eil eòlach air ainm agus cliù Dhonnachaidh Bhàin, agus is math leinn e bhi ’nar comas am paipear so, le aon a tha e-fhéin na bhàrd air am bheil cliù am measg nan Gàidheal uile, a thoirt f’ an comhair. Cha ’n eil neach do ’n fhearr a’s aithne labhairt mu shaothair bàird, na bàrd eile.
Chaidh da chaibideil de na “Sgeulachdan Arabianach” air iomrall oirnn. Theagamh gu ’n ruig iad sinn fhathast, agus ma ruigeas, theid an clo-bhualadh aig àm eile.
MacCoinnich & Co.
Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.
Aodaichean Matha dhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.
Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.
F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC
An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.
Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J Morley.
Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha ’s coir dha toghal air.
Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.
Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.
C . H. HARRINGTON & CO.
Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seor sa, SAOR.
Caiseart dhe gach seorsa, Brogan Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.
Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. A seorsa ’s fhearr.
Fiodh, Buird, Laths, Clachan creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.
C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.
H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.
THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.
Tha Factoridh Eureka air aon de’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.
Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.
Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Ille-mhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. MacFhionghain, Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheichair fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chlòimh chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.
[Vol . 6. No. 8. p. 5]
NAIDHEACHDAN.
Thatar a’ cur moran dhearcan-gorma gu Boston á ceann an iar Nobha Scotia air an fhoghar so. Tha pris mhath orra anns a’ bhaile sin.
Seachdain gus an Di-luain s’a chaidh, bha mac do Dhomhnull Mac-an-Tòisich, anEarltown , N. S.air a mharbhadh leis an dealanach, agus bha nighean bheag dha, aois sheachd bliadhna, air a goirteachadh gu dona. Cha robh an gille ach deich bliadhna dh’ aois.
Chaidh an soitheach“Mary A. McLeod, ”a dh’ fhalbh á Sidni deireadh na seachdain s’a chaidh, air grunnd faisg airSt . Peter’ smaduinn na Sàbaid. Bha i luchdaichte le iasg, agus air a turus gu ruige Halifacs. Bha an làn mhara a stigh aig an àm, agus bidh e gle dhoirbh a toirt an uachdar, ma ghabhas e deanamh idir.
Chaochail gille beag d’ am b’ ainmGreenaldanns an tigh-eiridinn an Cuibeic air an t-seachdain s’a chaidh. Bha e air bòrd soithich a’ dol a stigh do ’n phorc sin, agus thatar a deanamh a mach gu’ m b’e droch dhiol a rinn meat an t-soithich air a dh’ aobharaich a bhàs. Tha am meat agus an caiptean an dràsda a’ seasamh cùrtach.
Chaidh sabhal na theine ann amBridgetown . N. S. ,o chionn ghoirid, air dòigh neonach. Bha e lan de dh’ fhiar a bha air a chur a stigh gorm, agus ghabh am fiar sin teas cho mor ’s gu ’n deach e na theine. Chaidh an sabhal ’s gach ni a bh’ann a losgadh, agus an tigh-comhnuidh cuideachd, ach fhuaireadh na bh’ àirneis anns an tigh a shàbhaladh.
Bha fear Uisdean D. Murrayag obair air deanamh rathaid am pàirce ’nexhibitionann am Pictou, agus o chionn beagan us seachdain tharruinn e ceithir cheud deug dolair gus na daoine bha ’g obair fodha phàigheadh. Cha ’n fhacas e riamh uaithe sin, agus tha h-uile coltas gu bheil e air teicheadh leis an airgead, agus gu bheil na daoine bochda bha ’g obair aige gun sgillinn air son an saoithreach. Tha gnothuichean dhe ’n t-seòrs’ ud a’ tachairt tuilleadh us tric.
Bha àireamh de luchd-deasachaidh phaipearan-naigheachd ann an Sinni toiseach na seachdain. Buinidh iad do thaobh an ear mor-roinn Chuibeic, agus tha iad a’ cur cuairt air na mor-roinnean iseal. Thainig iad gu Sidni air a charbad-iaruinn oidhche Di-màirt, agus dh’ fhalbh iad air a’ bhàta-smùideMarion ’sa mhaduinn Di-ciaduin. Bha mu leth-cheud dhiubh ann air fad. Bha an t-side gle fhliuch fhad ’sa bha iad anns a’ bhaile, ach bha iad gle riaraichte le ’n turus a dh’ aindeoin sin.
Chaidh uamh fhaotainn air làrach seana-bhaile Louisburg air an t-seachdain s’a chaidh, le dithis dhaoine a bha ’cladhach ann. Tha an uamh mu dheich troighean fichead a dh’ fhad, agus air a deanamh gu làidir air clach us aol. Fhuaireadh cnamhan duine innte, ach a bharrachd air sin, cha robh ni annasach ri fhaicinn. Cha ’n eil teagamh nach robh i air a deanamh ri linn nam Frangach air son àite-folaich, no air son priosan. Tha eachdraidh ag innse gu robh ceithir uamhannan deuga dhe ’n t-seòrsa sin anns a bhaile.
Seachdain gus an Di-luain s’a chaidh, dh’ ionndraineadh boirionnach do ’m b’ ainmMrs . Orr,ann anDumariesa Tuath, an Ontario. Cha robh fhios gu de dh’ éirich dhi gu toiseach na seachdain so, nuair a fhuair daoine bha ’ga sireadh tòrr ùrach ann am pàirc arbhair faisg air an tigh aice, agus air dhaibh cladhach, fhuaireadh a corp air a thiodlacadh ann. Bha a ceann agus a guaillnean air an gearradh gu h-uamhasach. Chaidh dithis dhaoin’ òga a ghlacadh air amhrus, fear a bha na sgalaig aigMrs . Orr,agus fear eile a bha ’g ionnsachadh na dotaireachd.
Tha a’ chùirt mhor ’na suidhe anns a’ bhaile air an t-seachdain so, a cur crioch air na càsan nach deach fheuchainn aig suidhe ’n t-samhraidh.
Tha còrr us tri muillein dolair de dh’ ainbhfhiach air baile Halifacs, agus ’s ann a’ dol na ’s motha tha i a h-uile latha. Thatar a pàigheadh $134 ,000 ’sa bhlianhna de riabh. Cho beairteach ’s gu bheil baile Halifacs, cha ’n urrainn nach eil sin na uallach trom air an t-sluagh.
Tha an“Indiana, ”aon de na soithichean-cogaidh a’s motha th’ aig na Stàitean, ann a Halifacs o chionn faisg air da sheachdain ’ga glanadh ’s ’ga cur an uidheam. Cha ’n eil long-phort aig na Stàitean fhéin anns an gabhadh an obair deanamh; tha dùil ri tuilleadh de shoithichean-cogaidh na dùthcha sin a thighinn do Halifacs air a’ ghnothuch cheudna, mu ’n tig am foghar gu crich.
Bha stoirm mhor thairneanach ann an Eilean a’ Phrionnsa toiseach na seachdain s’a chaidh. Ann anGeorgetown ,bha boirionnach, bean Chaiptein Uisdean Mhic-a- Phi, air a bualadh leis an dealanach ’si a’ bleoghan mairt, agus chaidh a goirteachadh gu dona; chaidh am mart a mharbhadh. Chaidh sabhal le fear Tomas Henry a bhualadh, agus milleadh mor a dheanamh air. Mharbhadh each luachmhor le fear Henry Horne ann anCharlottetown .
Chaidh taighean Néill agus Ghilleasbuig Mhic Amhlaidh, air rathad Chow Bay, faisg air a bhaile, a losgadh aon latha air an t-seachdain s’a chaidh. Bha iad ag obair air an fhiar astar beag air falbh nuair a thòisich an teine, agus mu ’n tugadh fanear dha bha e air a leithid de ghreim fhaotainn ’s gu ’n deach na taighean a losgadh gu làr. Chailleadh gach ni a bha nam broinn. Cha robh airgead-urrais air na taighean idir, agus thig an call gle throm orra.
Thatar a’ feuchainn ri cur cruaidh ri luchd-reic an stuth làidir an dràsda. Tha dithis no triùir dhiubh an deigh an cain a phàigheadh ann an Sidni, agus tha fear no dithis eile a tha air am faotainn ciontach a’ cur dàil anns a’ ghnothuch le ’n cas a thogail gu cùirt a’s àirde. Ann am mèinn anReserve ,agus an Seana Bhridgeport, tha àireamh an deigh an càin a phàigheadh, agus tha aon fhear nach robh comasach no deònach air sin a dheanamh, a’ cur seachad ùine ’sa phriosan.
Dh’ fhalbh mu mhile duine áVictoria , B. C. ,toiseach na seachdain so air an turus guKlondyke .Bha iad a dol pairt dhe ’n t-slighe air soithichean-smùide, agus bha iad air an làn uidheamachadh le biadh us aodach. Bha, mar an ceudna, eich us coin us sleigheachan aca. ’N uair a ruigeas iadSkagway Bay,—cho fada tuath ’sa bheir na soithichean iad—bidh iad air an giùlan air an adhart leis na h-eich, agus ’nuair a dh’ fhasas an t-slighe ’s an t-side cho doirbh ’s nach dean na h-eich an còrr feuma, theid am marbhadh, ’s nithear a chuid eile de ’n t-slighe leis na coin no dh’ an cois. ’S iomadh cruadal troimh ’n teid na daoine bochda mu ’n ruig iad an ceann-uidhe.
Dh’ fhalbh àireamh mhor de ghillean òga do Mhanitoba ’s do ’n Iar Thuath Di-luain s’a chaidh, ’s iad an dùil a dhol a dh’ obair air a bhuain. Bha moran dhaoine a dhith air na tuathanaich, agus air son gu ’m biodh e na b’ usa dhaibh am faotainn, chaidh am faradh eadar so us àite sam bith am Manitoba no ’s an Iar-Thuath isleachadh gu ceithir dolair dheuga. Dh’ fhalbh seachdnar á Sidni, agus eadar am baile ’s na mèinnean dh’ fhalbh eadar da fhichead ’sa coig us leth-cheud. Dh’ fhag cuid dhiubh deagh àiteachan-cosnaidh ’nan deigh, agus dh’ fhalbh cuid aig nach eil moran sgil air tuathanachas. ’S e ’s dòcha gu bheil sùil aig a mhor-chuid dhiubh airKlondyke .Tha sinn an dòchas gu ’n soirbhich gu math leo uile.
LEABHRAICHEAN GAILIG.
Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .35
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .30
Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.
CARADH
Uaireadairean
Glanadh, $0 .50
Mainspring , .60
An da chuid, 1.00
W . H. WATSON
Air an t seann Laraich.
Baddeck , C. B.
BADDECK, - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.
IUBILI!
THIG AGUS FAIC!
Ceannachd ur us Prisean ura.
A h-uile ni cho soar ’s nach fhaod mi innse.
Niall Domhnullach.
Ceann an Iar a Bhaile.
BADDECK , - - C. B.
A Ghàilig ’sa Bheurla air an aon phris.
[Vol . 6. No. 8. p. 6]
(Air a leantuinn o thaobh 59.)
Ach ’s gu’n robh mi a’ guidhe air mathanas a thoirt dhomh, cha tugadh e geill sam bith dhomh.
“Cha chuir mi gu bas thu,” ars’ esan, “ach na biodh duil sam bith agad gu’m faigh thu slan, fallain, as mo lamhan-sa. Leigidh mise ’fhaicinn dhut gu’m bheil cumhachd agam iomadh ni a dheanamh ’e m’ dhraoidheachd.”
An uair a thuirt e so, rug e orm ’na chroig agus cha mor nach do dh’ fhaisg e an cridhe asam. Dh’ fhalbh e leam am mach as an taigh-fo-thalamh, agus thug e leis mi cho ard do na speuran ’s nach robh mi ach air eiginn a’ faicinn na talmhainn shios fodham mar neul beag, geal. An sin thainig e nuas leam cho luath ris an dealanach, agus leig e as mi air mullach beinne. Thug e lan a chroige de ’n talamh, agus an uair a labhair e briathran nach do thuig mise, thilg e mu mhullach mo chinn e, agus thuirt e, “Na bi ’nad dhuine ni ’s mo, ach bi ’nad mhoncaidh. Ann am priobadh na sul chaidh e as an t-sealladh, agus dh’ fhag e ann an sid mi ’s mi ann an riochd moncaidh. Bha mo chridhe gu bristeadh le bron ’s gun fhios agam air an t-saoghal mhor c’aite an robh mi, no cia ’n taobh a bheirinn m’ aghaidh a dh’ ionnsuidh rioghachd m’ athar.
Chaidh mi sios bhar mullach na beinne, agus thainig mi dh’ ionnsuidh duthaich a bha anabarrach farsuinn, comhnard. Bha mi ’siubhal troimh ’n duthaich so fad mhios. Mu dheireadh thainig mi ann an sealladh na mara, agus rinn mo chridhe gairdeachas ris an t-sealladh. Bha feath mhor air a’ mhuir, agus chunnaic mi long mhor fo a cuid sheol ’na laidhe gu socrach air aghaidh na mara, agus ann an dochas gu’n gabhadh an sgiobair air bord mi ’nan ruiginn i, thug mi oidhirp air meanglan mor a bhristeadh bhar te dhe na craobhan a bha faisge air bruaich a’ chladaich. A dh’ olc no dh’ eiginn gu’n d’ fhuair mi, bhrist mi e, agus an uair a chuir mi am mach air a’ mhuir e, chaidh mi casan-gobhlach air, agus bha mi ’g a iomradh le maide anns gach laimh. Ged a thug mi uine mhor air ruighinn far an robh an long, rainig mi mu dheireadh a cheart air eiginn.
An uair a mhothaich na seoladairean agus an luchd-turuis a bh’ air bord dhomh, ghabh iad ioghnadh anabarrach mor. Cha bu luaithe a rainig mi cliathach na luinge na ghrad streap mi air bord; ach o nach b’ urrainn domh bruidhinn, bha mi ann an cunnart a bhith air mo ghrad chur gu bas.
Bha na marsantan a bh’ air bord, agus na seoladairean, a’ lan chreidsinn gu’n tigeadh mi-fhortan mor ’nan rathad nan leigeadh iad leam a bhith air bord. Thuirt fear dhiubh, “Cuiridh mi ’n t-eanchain as le maide.” Thuirt fear eile, “Cuiridh mi saighead troimh ’n mhionach aige.” Thuirt an treas fear, “Tilgidh mi leis a’ chliathaich e.”
Bha iad air mo chur gu bas ann an ionad nam bonn, mur b’ e gu’n do ghabh an sgiobair mo phairt. An uair a chunnaic mi an cunnart anns an robh mi, chaidh mi far an robh e ’na sheasamh, agus thilg mi mi-fhein air an dec aig a chasan. An uair a chunnaic e mi a’ sileadh nan deur gu frasach, ghabh e truas dhiom, agus thuirt e nach fhaodadh duine a bh’ air bord beud a dheanamh orm. Thoisich e ri deanamh moran dhiom, agus ged nach robh e ’n comas dhomhsa facal a labhairt, nochd mi dha mar a b’ fhearr a b’ urrainn domh gu’n robh mi gle thaingeil dha air son a’ chaoimhneis a bha e ’nochdadh dhomh.
(Ri leantuinn.)
Teagasg Fallain.
Comhairle caraid gun iarraidh,
Cha d’ fhuair i riamh am meas bu chòir dhi.
Tha e anabarrach furasda dhuinn comhairle a thoirt air daoine eile, ach cha ’n eil e idir furasda dhuinn comhairle a ghabhail. Mar a’s trice, is e ar fìor charaid a bheir comhairle oirnn. Ma shaoileas sinn gu bheil feum againn air comhairle, iarraidh sinn i, agus ma thachras gu ’m bi a’ chomhairle a gheibh sinn a réir ar beachdan fhein gabhadh sinn i. Ach ma bheir caraid comhairle na còrach oirnn gun iarraidh, is docha nach bi mor-mheas againn oirre. Ma bhios e ro thric a toirt comhairle oirnn, is dòcha gu ’n caill sinn ar meas araon air a chomhairle, agus air fhéin.
Tha dòigh chumanta ann air comhairle a thabhairt nach eil idir taitneach do ’n chuid a’s mo de shluagh an t-saoghail. Their iad—Nam bithinnsa ’na d’ àite-sa, dheanainn sid, no dheanainn so. Nam bu mhise thusa cha ’n abrainn ’s cha deanainn a leithid sid no leithid so. An uair a chluinneas daoine briathran de ’n t-seòrsa so, their iad mar a’s trice ’nan inntinnean fhéin: A charaid, cha mhise thusa, agus cha tusa mise, agus air an aobhar sin ni mise mo thoil fhéin, agus dean thusa do thoil fhéin.
Tha moran dhaoine ann air nach bu chòir dhuinn comhairle a thabhairt idir. Cha ’n eil feum sam bith comhairle a thoirt air amadan; oir ni e tàir air gliocas agus air foghlum, agus tha a shlighe ceart ’na bharail fhéin. Cha mhò na sin a tha feum dhuinn comhairle a thoirt air neach sam bith a tha fada ’na bharail fhéin. Tha sean fhacal ann a tha ’g ràdh, gu bheil “Comhairle a thoirt air mnaoi bhuirb, mar bhuilte ùird air iarunn fuar.”
Tha briathran Chriosd a’ daingneachadh na cùise so. Tha e ag radh— “Na toiribh an ni naomh do na madraidh, agus na tilgibh bhur nèamhnuidean ’am fianuis nam muc, air eagal gu ’n saltair iad orra le ’n casan, agus air pilltinn daibh gu reub iad sibh fhéin as a chéile.” —Mata vii. 6.
Tha àm ann air son gach ni fo ’n ghréin. Tha àm ann gu comhairle a thoirt air daoine, agus ma ghabhas sinn an t-àm ceart, faodaidh sinn math a dheanamh.
Ma gheibh sinn comhairle o charaid biodh meas againn araon air a’ chomhairle, agus mar an ceudna air ar caraid a bheir dhuinn i.
An rud air nach bi meas againn tilgidh sinn uainn e.
Is dìleas duine dha fhéin.
Tha na briathran so a’ teagasg dhuinn gu robh daoine ann ’s an àm a dh’ fhalbh nach robh cho dìleas ann an obair dhaoine eile ’s a bhiodh iad ’n an obair fhéin. Tha so mar so a dh’ ionnsuidh an latha ’n diugh. Ann an gnothaichean na beatha so tha daoine, mar a’s trice, dìleas dhaibh fhéin. Ach a thaobh an caitheamh-beatha ’s an giùlan, tha moran dhaoine ann a tha anabarrach neo-dhìleas dhaibh fhéin. Le bhith fo riaghlanh ana-miannan na sùl, agus uabhar beatha, tha iad a’ deanamh barrachd ulle orra fhéin na ’s urrainn neach sam bith eile a dheanamh orra. An seirbhiseach a bhios a’ cur seachad na h-ùine an uair bu chòir dha bhith ’g obair, tha e neo-dhìleas d’a mhaighstir, agus air an dòigh cheudna, am fear a ni mì-bhuil de ’n ùine a thug Dia dha gu bhith ’ga thogail féin suas anns a’ chreideamh ro naomh, tha e neo-dhìleas araon dha fhéin agus do ’n Dia a chruthaich e. Is e am fear a chaitheas an ùine ann a bhith ’deanamh gach ni a gheibh a lamh ri ’dheanamh le a dhichioll, agus air am bheil eagal an Tighearna, an aon duine mu ’m faodar a ràdh gu bheil e dileas dha fhéin.
Am fear a gheibh a thoil fhéin aig gach àm, theid a sgrios aig a’ cheann mu dheireadh.
Tha h-uile neach gu nàdurra ag iarraidh a bhith ’deanamh a thoil fhéin. Cha luaithe a thig an leanabh gu dad de mhothachadh ’s de thuigse na thòisicheas e ri bhith ’g iarruidh a thoil fhéin. Is e bhith ’cumail na cloinne e bhith deanamh an toil fhéin an earrann a’s mo de ’n dleasdanas a th’ aig pàrantan ri choimhlionadh. An leanabh a gheibh a thoil fhéin, cha bhi ann ach mughan bochd air nach bith rath no tlachd gu bràth. Is minic a bha ’n t-aon mhac air a mhilleadh, a chionn gu ’n d’ thug a pharantan tuilleadh ’s a chòir de thoil fhéin dha. Thuit a’ cheud Adhamh o’n staid naoimh agus shona anns an do chruthaicheadh e do bhrìgh gu ’m b’ fhearr leis a thoil fhéin a dheanamh na toil an Dé a chruthaich e. Thuirt an dara Adhamh— “Cha ’n eil mise ag iarrridh mo thoil fein, ach toil an Ti a chuir uaithe mi. Is e mo bhiadh agus mo dheoch toil an Ti a chuir uaithe mi a dheanamh, agus ’obair a chriochnachadh.” Tha lagh Dhé agus dhaoine an aghaidh dhuinn a bhith ’g iarraidh ar toil fhéin. Tha ’n da aithne eile a’ sparradh da dhleasdanas chudthromach oirnn, eadhon an t-Sàbaid a choimhead naomh, agus urram a thoirt do ar pàrantan. Am fear a tha ’g iarraidh a thoil fhéin a dheanamh, cha tric leis aon chuid an t-Sàbaid a choimhead naomh, no urram a thoirt d’a phàrantan.
Tha àireamh mhor mhiltean de sheirbhisich aig a’ Bhan-righ, agus is e bhith ’cum-
[Vol . 6. No. 8. p. 7]
ail dhaoine o bhith ’g iarraidh an toil fhein aig gach àm, an dleasdanas a’s cudthromaiche a tha aca ri ’dheanamh. Is ann le bhith ’cumail dhaoine ’nan àite fhein, agus gun a bhith leigeadh leotha tuilleadh ’s a chòir dhe ’n toil fhéin a tha sluagh an t-saoghail a’ sealbhachadh saorsa aimsireil. Am fear a tha air a riaghladh le toil Dhé, agus a tha ’toirt umhlachd do lagh na rioghachd, tha saorsa aimsireil agus spioradail aige.
Faoghaid an Fheidh.
Bu chiùin, àillidh a’ mhaduinn air an cualas tathunn nan gadhar ann an àird Choire Lùnndai. Dhùisg am fiadh air a leabaidh luachrach, thog e ’cheann fiadhaich, chual’ e ’n fhuaim a’ tighinn air àile glan nam beann. Dh’fhàg e ’leaba luachrach san lagan uaigneach aig bun nan stùc, ’s thug e air troimh ’n aisridh chumhaing, chas, gu bearradh nan creag. Le ’chuinnein fiadhta san t-soirbheas, agus a chròc chabarach àrd r’a faicinn eadar iad ’s fàire, mhothaich an t-sealg do’n fhiadh. Sheas e car tamuill, —ceò glas, tana na maidne a’ snàmh seachad air, —sheas an laoch, ag amharc, mar gum b’ann, le tàir air an fhaoghaid mhall-shiùbhlach a bha teachd air a thòir; ach co luath ’s a thog iad ri uchd na sgàirneich air ’aisridh chorraich féin, thàr e as. Siùbhlar gu h-eutroin, uallach, troi’n mhòintich ’s mu ghuaillibh bheann ag iarraidh dubhair, agus dìomhaireachd na coille ann an gleann a’ bharraich. Ann an làn-earbsa á ’chàil agus a luathas féin, pillear gu grad air an t-silighe cheudna, a’ ruith calg-dhireach an coinneamh na seilg. Anns gach car a’s lùb a’s iathadh, tha ’n fhaoghaid ’ga lorgachadh agus gu dian air a thòir. Thionndaidh e romhpa agus thugar as le luathas nan eang, gu dian, siùbhlach. Leagar a’ chroca mòra air a dhruim, agus sinear as le luathas na gaoithe, làn-earbsach ’na lùs féin, agus suarach mu’n fhaoghaid fhaoin a bha ’ga ruagadh. Tha na gadhair mall, ach neo-mhearachdach air luirg. Troimh mhòinteich a’s bhruthaichibh torimh choille ’s troimh dhoire, troimh ’n fhrìdh uile gu seasmhach neo-sgìtheil, faic iad air a luirg. Tha e ’nan sealladh, chual’ e’n tathunn, agus thug e as le luathas ùr. Faic e ’na dheann-ruith sìos troi’n choire, a mach troimh bhealach nam bò, nùnn troimh shlochd nan sionnach, suas ri uchd a’ mhill àird, agus faidheòidh, gabhar fasgadh agus tàirngear ’anail ann an doire na Beinne-mòire. Ach ciod so an fhuaim tha ’ga ruigheachd? Feuch an fhaoghaid a nis gu teann a’ dlùthachadh! Air a luirg tha gach gadhar a’ ruith; agus tha mac-talla o gach craig a’ freagairt d’an tahum. Ghabh am fiadh mòr-eagal, agus teichear an tòir na greigh. Am measg chàich, air leis gum biodh e teàruinte, ach iadsan suarach mu’n chor anns am faic iad e, seachnaidh e agus fògraidh as a’ ghreigh e gu tur. Air a thréigsinn le gach aon, agus fuaim nan gadhar ’na chluais, tha e fo uamhas, tha e ’clisgeadh, tha e ’togail air a rithist, agus le uile luathas agus lùs eang, tha e ’teicheadh ’s gun fhios c’àite. Tha ’chail, a chridhe, a spiorad uile anns an t-siubhal. Mo thruaighe! ’s diomhain a shaothair. Tha tathunn na h-oillt a’ dlùthachadh, tha iad san t-sealladh, dh’ fhalbh a mhisneach, tha ’chàil air fannachadh, thainig a luathas gu moille. Faic e san lagan ud thall a’ saothreachadh troi’n allt le ceum anmhunn, le gluasad na crùbaiche. Tha uaislean na seilg, tha luchd na faoghaid a’ mothuchadh dha so, éisd an iolach àrd! tha beothachadh ùr ann an tathunn nan gadhar, tha iad aige! ciod so nì e? Cha’n ’eil fàth dòchais. Fo chuthach theich an t-eagal, thionndaidh an laoch cabrach, ’an taic stuic seana chraoibhe dharaich, seasar, ’s cuirear an fhaoghaid uile gu dùlan. Faic a’ cheud ghadhar glas a ràinig e, air bàrr a chròic, éisd donnalaich nan con! —tha’m fraoch dearg le’m fuil, ’s tha ladhair an fhéidh a’ saltairt ’nan gaorr, tha ’dhòchas a rithisc air dùsgadh, thug e aona chruinn leum àrd thairis orra agus a mach uapa fhuair e; ach, mo thruaighe! b’i so an oidheirp mu dheireadh, tha iad fhathast ’na dhéigh, cha’n ’eil tèaruinteachd dha air tìr; leigear e féin a mach air an t-sruth agus gabhar gu snàmh. Bha eilean bòidheach coillteach a mach o thìr, agus deanar g’a ionnsuidh; ràinig e’n tràigh, air a chlaoidh gu goirt, gun chàil gun mhìsneach a’ feitheamh na faoghaid, faic e a’ fannachadh le sgìos, agus ag ospagaich le geilt. Tha ’n t-sealg dlùth; thogadh caithream na buaidh tha ’n deur nach robh riamh roimhe air an t-sùil a nis a’ tuiteim; tha e ’gabhail aon sealladh eile air a’ choille ’s air an doire air an robh e eòlach ’s a thaoghail e ann an làithibh a shonais. Slàn leò gu bràth! —A chaoidh cha siubhail e iad; tha luchd a chasgairt a nis r’a taobh: strìgh cha’n ’eil ’na chomas; tha’m buille dol g’a bhualadh; ach cò è uasal an àigh tha le aon fhocal a smachdachadh na faoghaid? cò è tha tighinn a nìos ’na dhianruith, tha ’faicinn an fhéidh tha ’gabhail truais? Cò è tha gairm, Leigibh as e! Faic gach gadhar air a cheangal suas; tha luchd na seilg balbh, ’nan tosd; tha cead nam beann aig an fhiadh; tha seorsa agus sìth, fasgadh agus tèaruinteachd a nis ’na shiubhal ’s ’na ghluasad! Ach cò è an t-uasal àrd? Thà an Righ d’am buin a’ bheinn—righ na dùthcha, ’s e thubhairt, Caomhnaibh am fiadh; thugaibh saorsa dha!
A leughadair! éisd agus thoir fainear; tha gliocas r’a tharruing o Fhaoghaid am Fhéidh.
An cual thu riamh iomradh air no ’n d’ fhiosraich thu féin faoghaid an anama le lagh Dhé—mar tha ’n t-anam air a chur air theicheadh o gach tèaruinteachd bhreugach mheallta, le iarrtais an lagha air a thòir, o àite gu àite, aig faidheòidh am bheil an t-anam air a shaoradh o fhéin-earbsa, agus air a tharruing gu a dhòchas uile chur ann an Criosd agus annsan amhàin airson tèaruinteachd. —Leabhar nan Cnoc.
D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.
Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.
Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.
A. J. G. MacEachuinn,
Fear-Tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B
Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.
D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.
Indurated Fibreware
Tha an seòrsa so na ’s daoire na na bucaidean ’s na tubaichean cumanta, ach ’s math is fhiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.
THE
E. B. EDDY Co
LIMITED
HULL, CANADA.
[Vol . 6. No. 8. p. 8]
Oran do ’n Phiob Thombaca.
SEISD.
’S i mo ghaol a phiob thombaca,
Ged tha mi ’saoithreach ’gad lasadh,
Mur fàgadh tu m’ aodunn cairtidh,
Ghab mi tlachd dhiot thar gach ni.
’S toigh leam thu ’sa mhaduinn reòta,
’Chuireadh tu blas feadh mo phòran;
’S ’nuair a thachradh duine còir rium,
Dh’fheoraichinn deth“ ’n gabh thu phiob?”
’S i mo ghaol a phiob thombaca, &c .
Ged robh càch a sior chair sios ort,
’S mise nach creideadh an sgiala—
Ged a robh mulad ’ga mo liathadh.
Thogadh tu gach fiabhras diom.
Cha ’n eil cailleach, ’s cha ’n eil bodach
Ged robh fiodh as fraoch gu trod orr’
Nach tionndadh gu sith bho ’n chogadh
’Nuair gheibheadh iad toil dhe ’n phiob.
’S bho ’n a shin mi riut an eòlas,
’S tu mo thoilinntinn ’s mo shòlas,
’S cha ’n ionndrainnean sùgh an eòrna
’Nuair theid do cheo air feadh mo-chinn.
An àm dol a chadal ’san oi’che,
Cha ’n iarrainn caidreabh ri maighdinn;
Na ’n cumadh tu toit us graoim rium,
Cha ’n fhoighneachdainn gu de phris.
Shaoil mi, ’nuair a bha mi gòrach,
Nach dianadh do chaidreabh gò dhomh;
Ach thug e tarruinn air mo phoca
Na chaidh na do sgròban sios.
Ach ’nuair chuir mi suas do chùnntas,
’Sann a chithinn gniomh do smùide,
’S chosd mi tuilleadh mor as pùnnd riut,
’S cha robh dh’ ùine ann ach mios.
Com na fiallachd, nach iarr airceas,
Lamh a riachaid an tombaca,
’M fear nach fiach ’na bhial a bhlas dheth,
Saoilidh e gur creach gach ni.
’S i mo ghaol a phiob thombaca,
Ged tha mi saoithreach ’gad lasadh;
Mur fàgadh tu m’ aodunn cairtidh
Ghabh mi tlachd dhiot thar gach ni.
Duanag le Saighdear Muileach.
LUINNEAG.
O ho rò, a nigh’n donn,
A nigh’n donn bhoidheach,
O ho rò, a nigh’n donn.
Gur-a mis’ tha fo airtneal,
’S mi fo bhrataich righ Deòrsa.
Is mi giùlan a ghunna
Ann an cuideachd a choirneil
Thainig litir nach b’ éibhinn
A Duneideann nar còmhail.
Fhuair sinn òrdugh bhith mearsadh
Gu sràid aird nan ceum còmhnard,
Gu sràid aird nan ceum, socrach,
Leis nach dochainnear brògan.
Bha fife fhuaimeach is druma
Ga ar cumail an òrdugh;
’Dol air bòrd ann an Lìte;
’S rinn sinn cinnteach as seoladh.
Bha luchd-chotaichean ruadha
Gan cur suas an deagh òrdagh;
Luchd nan còtaichean gearra
Gan cur thairis do ’n Olaind.
Gur h-ann feasgar Di-sathairn
Thug sinn ’n cath. a bha dòineach,
’S iomadh te bha gun cheile
’N am éirigh Di dòmhnaich.
Agus nighean fir fearainn
’Bha na laighe na h-ònar;
’N déidh a céile ’thoirt uaipe,
Is nach fuasgaileadh òr e;
E na shìneadh ’san luachair,
’S fhuil mu ’ghuaillibh a dòrtadh.
Bidh a ceann air a cluasaig
’S i ri bruadaran neonach.
’S iomadh òganach riomtrach
Bha na shineadh gun deo ann
Fo throm phudhar nan cannan,
A call fala le dòruinn.
Thoir mo shoiridh thar mhonadh
’Nunn gu Muile nam mor-bheann,
Far an goireadh a chubhag
Anns gach bruthach roimh bhealltainn.
’S thoir mo shoiridh gu m’ mhathair,
Bhon ’s i dh’ araich as m’ òig’ mi,
Soiridh eile gu m’ phiùthair,
’Tha gam chumhadh gu brònach.
Is an t-soiridh s’ gu m’ leannan,—
Theid mi dhachaidh ma ’s beo mi,
Cha do dh’ fhàg mi thu idir;
Tha do litir am phoca.
GLEANN-A- BHAIRD.
Laoidh.
Mo làithean tha ad laimh;
Mo Dhia, ’s e sin mo dheòin;
Mo bheatha, m’ anam, ’s luchd mo ghràidh,
Earbam ri d’ mhaitheas mòr.
Mo làithean tha ad làimh,
Ge b’e a dh’ iarras tù;
Ma ’s dorch’ no soillse, bròn no àgh,
An nì is fheàrr ad shùil.
Mo làithean tha ad làimh:
C’ uim’ geilt is teagamh bochd?
Làmh m’ Athar ghràidh cha ’n fhág gu brath
A leanabh caomh fo sprochd.
Mo làithean tha ad làimh,
Mo Shlàn’ghear céusda gràidh!
Do làmhan leònt’ le m’ pheacadh mòr,
’S iad nis m’ aon iùl ’s mo stà.
Mo làithean tha ad làimh,
Riut earbaidh mi a ghnàth;
’S aig do làimh dheis, an déigh mo bhàis,
Bidh mi leat shuas gu bràth.
BEAG ACH MOR
Is beag an ni botul deK . D. C.a thaobh meudachd, ach ’nuair a ghabhas tu na bhios ann air son tinneas-stamaig, chi thu cho mor ’sa tha e.
IS E LEIGHSEAS GACH SEORSA DE THINNEASAN-STAMAIG.
Tha daoine mora agus matha America ’g a mholadh, oir chuir iad deuchainn air. Na ’m biodh botull dolair deK . D. C.air a dheanamh ’na stuth tana lionadh e càrt: mar sin tha e math agus tha moran ann dheth. Cuir a dh’ iarraidh sampuill.
ThaK . D. C. Pillsanabarrach math air tinneasan cuim.
K . D. C. COMPANY, Limited,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus— 127 State St Boston, Mass.
Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd
C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.
NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI - - - - C. B
$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.
J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.
| title | Issue 8 |
| internal date | 1897.0 |
| display date | 1897 |
| publication date | 1897 |
| level | |
| reference template | Mac-Talla VI No. 8. %p |
| parent text | Volume 6 |