---

[41]

[Vol . 7. No. 6. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VII. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, SEPTEMBER 2, 1898. No. 6.

EACHDRAIDH NAN CAIMBEULACH.

Braidalbainn.

Rugadh Iain Glas Braidalbainn, mar chaidh ainmeachadh, anns a bhliadhna 1635. ’Nuair ’thainig e gu fearachas neo- ’r-thaing nach robh e trang ann an cùisean an riaghlaidh. Bha e pòsda ri nighean Iarla Chataoibh, agus thug esan dha còir air an oighreachd aige an latha bu bhàs da fein. Fhuair Iain Glas mar sin an tiodal Iarla Chataobh, anns a bhliadhna 1677; ach fhuaireadh a mach nach buineadh an tiodal sin gu laghail da, agus uime sin fhuair e o’n chrùn a bhi na Iarla Braidalbainn. Fhuair e sin anns a bhliadhna 1681. B’ esan coigeamh Baran Ghlinn-Urchaidh, agus ceud Iarla Braidalbainn.

Bha Iain Glas ’na dhuine seòlta agus geur-thuigseach. ’S ann gle ainmig a dheanadh e mearachd ann an ni sam bith anns an cuireadh e ’làmh, agus do bhrigh sin bha sluagh dorcha na dùthcha ’creidsinn gu ’n robh buidseachd aige. Air an aobhar sin cha chuireadh iad diumb air, ’s cha mho dhiultadh iad rud sam bith dha. Bha seòrsa de shaobh-chreidimh am measg a chuid daoine gu ’m b’ urrainn da an gleidheadh bho gach cunnart. Bha ’n sgeul a leanas air aithris mar dhearbhadh air so am measg mhuinntir Braidalbainn.

Bha fearg air Iain Glas ris an Iarla Chatach, agus chuir e roimhe creach a thogail uaithe. Thug e òrdugh do ’chuid dhaoine a bhi cruinn air latha àraid aig Fionnlairig. Chruinnich na fir bho gach gleann mar a dh’ iarradh orra. An sin ghabh an t-Iarla dòigh air na daoine ’bu thapaidhe a thaghadh airson na seirbhis a bha ’na bheachd. Chaidh breacan a chrochadh eadar dithis dhiubh gus an robh an oir a beantainn do ’n làr. Gach fear a leumadh thairis air a bhreacan mar so fo làn armachd, chuireadh air leth e airson dol do Chataobh. Leum tri cheud fear thairis air a bhreacan; agus an sin dh’ òrdaich Iain Glas biadh a chur air beulaobh nam fear mu ’n gabhadh iad an turus. Am measg nam biadh bha mios bhrochain, agus chaidh iarraidh air gach neach òl aisde. Thuig na daoine gu ’n do chuir e giseagan anns a bhrochan, agus dh’ ol iad an sath dheth. Chaidh iad air an turus. Thug iad creach mhor leo bho na Cataich, gun aon duine chall. ’Nuair a bha iad a’ pilltinn dachaidh dh’ fhas fear de na fir gu tinn us dh’ eug e. Cha do ghabh an duine so de ’n mheis bhrochain mu ’n d’ fhalbh iad, oir bha e aig an tigh a’ toirt leis ni-eigin a dhi-chuimhnich e. Le so bha càch an làn bharail gur h-i a’ bhuaidh a bha ’s a’ bhrochan a chum iadsan bho gach olc us aimhleas.

Bha Iain Glas mu ’n cuairt air ceithir fichead bliadhna ann an 1715, ’nuair chuireadh blàr Sliamh-an-t- Siorram; ach cha do chum sin e gu ’n làmh a bhi aige anns an stri a bh’ ann. Bha e ’na Sheumasach làidir. Chuir e cóig ceud de ’luchd-leanmhuinn a chogadh fo Iarla Mhàr aig an àm ud, agus a mhac bu shine, Donnachadh Ormali, air an ceann. Mur biodh aois mhor an sean laoich, bha chuid fearann a dhith air, air taileimh na carachd ud. Dh’ eug e air an ath bhliadhna, 1716. Bha dithis mhac aige: Donnachadh Triath Ormali, agus Iain. ’Se Iain, an dara mac, a fhuair oighreachd Bhraidalbainn. ’S ann ri linn a cheud Iarla a ghabh mort Ghleann Comhann àite. Thainig Prionnsa Uilleam air tir an Sasunn air a choigeamh latha de Nobhember, 1688. Thuit Dundee an Coille-chragaidh, air an t-seachdamh latha fichead de Iulaidh, 1689. Thug so am misneach o luchd-leanmhuinn Righ Seumas. Air an ath bhliadhna thug an riaghladh suim mhor airgeid do Iain Glas air son a thoirt do na cinn-fheadhna Gaidhealach, air chumha gu ’n gealladh iad a bhi dileas do Righ Uilleam. Cha d’ thainig iad gu còrdadh air bith, oir bha amharus aig na cinn-fheadhna gu ’n robh Braidalbainn a’ cumail cus do ’n airgead ’na laimh fhéin. Chaidh e fhein ’s Mac Iain Ghlinn Comhann faclan searbha mach air a cheile a thaobh na cùis so. Air an ath bhliadhna 1691, chuir an riaghladh gairm a mach a’ tairgse maitheanas do na h-uile neach aig an robh pairt ann an ar-amach Dhundee, air chumha gu ’m mionnaichadh iad a bhi dileas do Uilleam ’us Màiri, na ’n deanadh iad sin roimh chrioch na bliadhna sin. Rinn na h-uile aon diu sin, ach Mac Iain Ghlinn Comhann. Ach air an siathamh latha de ’n bhliadhna uir thug e na mionnan a bha air iarraidh. Chaidh na mionnan a chur a Dhuneideann, a dh’ ionnsaidh na Comhairle, ach chum Iain Dalrimple, dearg nàmhaid nan Gàidheal, an ni sin am falach, agus cha d’ thainig mionnan Mhic Iain riamh air beulaobh na Comhairle. Cha robh, mar sin, fios aig an riaghladh gu ’n do ghéill Mac Iain, agus bha e air a shuidheachadh gu ’m biodh peanas a bhagraidh air a chur an gniomh. Tha amharus aig cuid gu ’n robh lamh aig Iain Glas ann a bhi cur obair an sgrios air aghaidh. Tha ’n t-amharus ceudna aig cuid gu ’n robh fios aig Earraghàel gu ’n robh e dol a ghabhail àite. Ach ma tha gus nach eil sin fior tha aon ni soillear, agus ’se sin: gur e Iain Dalrimple a shuidhich an dòigh anns an robh an sgrios gu bhi air a dheanamh, leis an robh Cloinn Iain gu bhi air an sguabadh bhar aghaidh na talmhainn. Cha deach leo cho maith ’sa bha iad an dùil. Bha 350 pearsa aig an àm ud an Gleann Comhann; chaidh naoi-deug thar fhichead a mhort, agus na ’m measg sud bha an ceann-cinnidh agus a bhean. Tha eachdraidh a toirt cùnntas air Mac Iain gun robh e ’na dhuine mor, gaisgeil, agus na shaighdear maith. Bha e an Coille-chragaidh a’ cogadh fo bhrataich Dhundee. Ghabh mort Ghleann Comhann àit’ air an treas latha deug de Februari, 1692, còrr us da cheud bliadhna air air ais. Rinn bàrd an teaghlaich—bàrd Mhic- ’Ic-Iain—cumha air a mhort so. So aon rann deth:—

“Cha robh gnothach aig leigh ruibh
’Tigh’n a leigheas nan creuchd ’san robh ’n cràdh;
’Call na fala fo ’n léintibh
Bha na fir ’bu mhor feil’ ri luchd-dhàn.
Nam b’e cothrom na Féinne
A bhiodh eadar sibh fein ’s Clanna-Gall,
Bhiodh còire mhollach an t-sléibhe
’Gairsinn salach air chreubhagan chàich.”

(Ri leantuinn.)

AM BARD EOBHAN MAC COLLA.

Chaochail am bàrd aosmhor so ann an Toronto, anns a’ mhios roimh ’n mhios a chaidh seachad. Ruig e deich agus ceithir fichead bliadhna. Is e bàrd Gàidhealach a bu shine ’s a bu mhodha ainm ’us eolais air an aobhar sin, am measg nam bàrd a tha ’lathair ann an cearna air bith far am bheil na Gàidheil a’ tuineachadh. Is iomadh bliadhna chaidh seachad, is iomadh atharrachadh a thainig air an t-saoghal, agus is iomadh Gaidheal eudmhor agus duineil a ruith a reis air an talamh on thoisich Eòbhan Mac Colla air òrain Ghàidhlig a dheanamh agus a sheinn. Bha comas gasda aige: ’s is ann dàsan, da rireadh, a b’ aithne briathran fonnmhor a chur r’a cheile ’s orain mhilis, bhlasda ’dhealbh ’s a chur ann an ordugh snasmhor, grinn. Tha da bhliadhna ’nis on chunnaic mi am Bard Mac Colla. Bha eadhon an sin, a shuil fathast geur, tapaidh agus biorach, agus bha ’cheum ealamh, uallach mar a bha e riamh. Bha boineid Ghàidhealach daonnan na cheann-eudach aige. Bha e car mall ’na sheanachas, ged bha inntinn mhaith, theoma aige. ’N uair a bha e ’na fhior shean duine, bha ’inntinn anabarrach treubhach, agus bha ’chuimhne laidir ’us eagnuidh mu dheibhinn nan daoine air an robh e aon uair eolach, agus a tha ’nis ann an tir na di-chuimhne. Is ann ri taobh Loch Fiona, ann an Earraghàidheal, a rugadh e, ’s air an aobhar so thugadh Bàrd Loch Fiona mar ainm air. Tha Ceann-mhor, am baile anns an d’ rugadh e, dluth air Inbhir-Aoraidh, far am bheil luchairt Diuchd Earra-ghàidheil. Is ann bho dhaoine onorach, measail a thainig Mac Colla. Bha athair ’na dhuine glic, dichiollach firinneach. Cha robh na cothromannan a tha againne airson foghlum ’fhaotainn, co lionmhor ’us co saor ann an laithean oige Mhic Colla. Rinn athair oidheirp chliuteach air an eolas a b’ fhearr a bha ’na chomas, a thabhairt d’ a chlann agus do ’n bhard òg mar an ceudna. Bha Eobhan o thus a laithean lan de spiorad na bàrdachd, agus bha e iarrtuiseach air gach ionnsachadh a thrusadh. Ged nach robh na sgoilean ro mhaith ann an tus cuairt a’ bhàird, bha e fein dichiollach, agus gun sgios a’ leughadh nan leabhraichean air am faigheadh e greim. Ma dh’ fhaoidte nach robh balach anns an sgireachd aig an robh fiosrachadh a b’ airde, ’s a b’ fharsuinge, ’s a fhearr na bha aig a Bhàrd òg Mac Colla. Thug e gradh buan, diongmhalta do bhàrdachd, agus thoisich e gle luath air òrain ’us duain a dhealbh agus a sgriobhadh. Cha do lean e stiuradh no eisimpleir bàird air bith. Bha e dileas d’a bheachdan ’us d’a smuaintean fein, agus ghabh e ’dhoigh fein gu minic anns na rannan a shniomh agus a sheinn e. Fhuair e greadhnachas fior bho na duain a rinn e agus a sheinn e. Cosmhuil ri iomadh bàrd eile, ’us ri iomadh duine òg, inntinneach ’us comasach eile, cha robh maoin no beartas air bith aig Mac Colla. B’ eiginn da ’theachd-an-tir a chosnadh le fallus a ghnuise fein, agus le saothair a dha laimh. Ann an 1836 chuir e mach leabhar beag anns an do chruinnich e na h-òrain mhilis, cheolmhor a rinn e. Thainig a mach mu ’n àm cheudna òrain a rinn e ann am Beurla. Fhuair am bàrd òg, aghartach, meas ’us cliu nach robh faoin no suarach bho ’na daoine a b’ airde cliu ’us sgoilearachd ann an Albainn. Chnnnaic iad gu furasda ’s

---

[42]

[Vol . 7. No. 6. p. 2]

dh’ aidich iad gu robh buaidhean àluinn aig Mac Colla, ’s gu robh e airidh air caoimhneas ’us misneach ’fhaotainn bho gach neach aig an robh meas air duain ’us òrain thaitneach, bhlasda. Fhuair am bàrd aite ann an Tigh-cuspuinn Libherpool. Cha do roghnuich e tir a dhùthchais fhagail le teaghlach athar an uair a thainig iad do Chanada. Bhrist air a shlainte am feadh a bha e ann an Libherpool, agus smuaintich e gu deanamh faile ’chuain mhoir, bheucaich maith d’a shlainte, agus thainig e do Chanada. Bha Calum Camaran, aig an robh ughdarras mor ann an Canada, ’na charaid dileas, laghach do ’n bbàrd. Fhuair e aite do Mhac Colla ann an Tigh-cuspuinn Baile ’n righ, ann an Ontario. Ged dh’ fhan am bàrd co fada ’s a bha treoir aige airson obair chruaidh a dheanamh, ann an Tigh-cuspuinn Bhaile ’n righ, cha d’ eirich e riamh gu inbhe ard no tharbhach. Bha daoine ’saoilsinn gu robh luchd-riaghlaidh aig an robh comas gu leoir air comhnadh ’us cairdeas fiughanta ’nochdadh do ’n bhàrd, amharusach gu robh e ’sgriobhadh rannan sgeigeil ’n an aghaidh aig amannan sonruichte. Faodaidh sinn a bhi ’creidsinn nach robh cridhe ’bhàird ann an obair fhuar, neo-bhàrdail an Tighe-chuspuinn, do bhrigh gu b’ fhearr leis gu mor fada ’bhi deanamh dhuan ’us dhàn, agus mar so ’fadadh suas na chridhe ’s na anam fein, beachdan ’us faireachduinnean, ’us tlus, ’us toileachadh, ’us tlachd sonruichte nam bàrd anns gach linn ’us dùthaich. Dh’ fhag e fa-dheoidh an Tigh-cuspuinn agus fhuair e saor-dhuais o’n luchd-riaghlaidh. Is ann an Toronto ’chaith e feasgar a laithean. Bha iomadh caraid blath, dileas aig a’ bhàrd, oir bha gach Gàidheal ceart, proiseil ’us toilichte on rinn am bàrd euchdan co ciatach as leth na Gàidhlig, agus on bha e co meamnach, durachdach ’na fhior shean aois airson cainnt ’us abhaistean nan Gàidheal ’us na Gàidhealtachd a sgeadachadh le urram ùr ’us le sgiamh nuadh. Am feadh a bha Marcus Latharna ’na uachdaran an Canada, nochd e fein agus a’ Bhana-Phrionnsa Louise caoimhneas mor do Bhàrd Loch Fiona. An deigh do ’n Mharcus Comunn Rioghail Chanada ’steidheachadh, rinneadh Mac Colla ’na bhall de ’n chomunn. Bha ’m bàrd anabarrach toilichte gu do choisinn na leabhraichean a sgriobh e, aite co urramach da am measg daoine foghluimte ’s onorach Chanada.

Tha orain a’ bhàird fior-bhoidheach, agus a dearbhadh gu robh gradh gasda aige air nadur, agus gu b’e run a chridhe samhlaidhean a thabhairt as tigh-ionmhais naduir airson snuadh ’us àilleachd éireachdail a bhuileachadh air smuaintean ’s air briathran a chridhe fein. Is anabarrach boidheach am moladh a rinn e air Loch-Arc:—

Loch nam bruach a’s uaine neul;
Loch nam bradan tarr-gheal trom;
Ged nach faicear long nan crann
Null no nall ort ’gearradh thonn.

’S leat an eala ’s aille com
’S i neo-throm air uchd a’ snamh;
Eun a’s gile cneas no ’ghrian,
Sneachd nan sliabh no leannan bàird.

Is tiamhaidh agus is druidhteach briathran a’ bhàird mu bhàs bana-charaid:—

Chaochail i—mar neultan riuteach
’Bhios ’s an ear ma bhriste faire—
B’ fharmaid leis a’ ghrian am boidhchead,
’S dh’ éirich i ’na gloir’ ’chuir sgail orra!

Chaochail i—mar shneachd a bhitheas
Anns an traigh ’n cois na fairge;
Dh’ aom a lan gun iochd air aghaidh—
’Ghile O! cha b’ fhada ’shealbhaich.

’N a òran molaidh air Comunn Gàidhealach baile Thoronta, dh’ fhoillsich Mac Colla cia co gasda ’s a bha ’inntinn, ’us cia co sunndach, ciatach, fonnmhor, uasal ’s a b’ urrainn da clarsach ’na bàrdachd a ghleusadh. Cha tainig o bheul bàird riamh rannan a’s milse, ’s a’s fonnmhoire, ’s a’s oirdheirce na iad so:—

Cha ’n eol domh toilinntinn a’s modha na bhi ’cluinntinn
Piob mhor nan dos cnaimh-gheal a’s fonnmhoire fuaim;
’Nuair theid i gu còmhradh air faiche no ’n seòmar,
B’e ’n ceol thar gach ceol leam a torman ’n am chluais.

’N àm lannan a rusgadh, ’s na h-armuinn do ’n rùn i,
Air naimhdean a’ bruchdadh le gnuisean gun ghruaim,
Suas “Gillean an Fheile” air pioban deagh-ghleusach,
’S cha duilich a leughadh co ’n taobh a gheibh buaidh.

Is ann an 1886 a chaidh Clarsach nam Beann, le Eobhan Mac Colla, ’chlo-bhualadh ann an Glascho. Tha, anns an leabhar so, duain ’us òrain Gàidhlig Mhic Colla, agus is àluinn da rireadh, an dileab a dh’ fhag Bàrd Loch Fiona do Ghàidheil an la diugh ’s do gach Gàidheal a thig ’n ar deigh. Aig an àm cheudna chaidh na h-òrain ’us na duain a sgriobh Mac Colla ann am Beurla, ’chlo-bhualadh ann an uidheam ghrinn, ghasda. Bithidh cuimhne air a gleidheadh ré iomadh linn air Bàrd Loch Fiona ’s air a’ ghradh a thug e riamh do ’n Ghàidhlig, ’us do bheachdan, ’s do ghaisge, ’s urram nan Gaidheal. Bha e ’n a charaid blath do MHAC-TALLA, ’s nam bitheadh e beò an diugh, bhitheadh e taingeil ’us proiseil gu bheil MAC-TALLA bho àm gu h-àm a togail sgeimh a’s fearr air fein, agus theireadh e ri Gàidheil Chanada: “Thugaibh comhnadh faoilidh do MHAC-TALLA; cumaibh gairdean treun, eudmhor ris; agus thugaibh comas suilbhir, deas, dileas da air urram measail a chur air cainnt Oisein, agus air gach fear ’us bean a bhuineas do thir nan gleann ’s nam breacan.”

CONA.

Chaidh duin’ òg a mharbhadh ann am muilleann sàbhaidh ann a Wood N. B., air an t-seachdain s’a chaidh, le tuiteam air an t-sabh.

O BHROAD COBH GU CEAP NOR.

A MHIC-TALLA, A GHAOIL, —Thoir dhomh do chluas tiotadh, agus innsidh mi dhuit, ceum air cheum, direach mar a thachair.

Dh’ fhag mi Strath-lathuirne trath ’sa mhaduinn Dior-daoin, agus sud sios an rathad mor mi air mo thurus gu Ceap Nòr; “Tir nam beann, nan gleann ’s nan gaisgeach.” Gu cladach Bhroad Cobh bha ’ghaoth ’san t-uisge a gabhail brath orm. Ach ’nuair a ràinig mi ’n cladach ’s a chunnaic mi gach ioghnadh a tha sin, cha robh moran faireachaidh agam air an uisge mhor tuilleadh. Neach nach robh ann sud o chionn cheithir bliadhna ’s gann a dh’ aithnicheadh e ’n t-àite. Shaoladh tu gu robh na sithichean a tighinn a mach feadh na h-oidhche air son math na dùthcha. Tha Loch ’Ic Isaaic a nis na acarsaid. Chaidh bearna a dheanamh anns a mhol eadar e ’s cuan mor St. Lawrence, agus tha ’bhearna sin cho farsuinn ’s cho domhainn ’s gu robh sia soithichean a stigh ’san acarsaid air a mhaduinn ud ag iarraidh guail. Bha da shoitheach smùide ann—te dhiubh a’ cladach anns a bhearna, agus an te eile a frithealadh oirre sin agus air gach soitheach eile a thigeadh an rathad air son aoidheachd fhaighinn ’san acarsaid. Tha laimhrig a stigh agus rathad-iaruinn g’a h-ionnsuidh o’n mhèinn ghual a tha beagan is mìle a dh’ astar air falbh. Air an rathad sin bha sgriachail mar gu ’m biodh bana-bhuidseach a tighinn ’sa h-anail na h-uchd. Thainig i ’m fianuis, agus i cho dubh ’s ged a bhiodh i direach air tighinn as an aite bu mhiosa. Ach a stairirich a rinn i! Bha earball mor, fada oirre, mar earballrattlesnake ,agus cha robh ni ann an sin uile ach bocsaichean guail. Bha corra neach timchioll an sud a thainig as na Stàidean, agus cha chanadh iadsan bana-bhuidseach rithe air son an t-saoghail. Mhathaicheadh iad orm nach robh ann achengine .Ach shaolainnsa o’n is Geancaich iad gu ’m b’ fhearr dhoibh gu mor injun a radh, agus bhiodh sin fhéin modhail gu leor, mar a biodh e modha ’s modhail. Cha ’n fhaca mise Innseanach riamh cho dubh rithe. Ruith an t-injun a mach gu ceann na laimhrig, agus rinn e mar a rinn an sionnach sgiobalta aig an inneal ghlacaidh—dh’ fhag e ’earball as a dheigh agus thionndaidh e ma ’n cuairt. Bha na bocsaichean guail a’ dol air aghart gus a robh iad a tuiteam air am beoil ’s air an sroin os ceann strupan a bha sud, agus bha ’n strupan sin a toirt a ghuail sios gu goile an t-soitheach. ’Nuair a bhiodh gu leor aice sin dh’ fhalbhadh i ’s thigeadh te eile. Thug mi mo chasan leam agus rainig mi an soitheach cladhaich mu ’n do stad mi, agus thug mi cruinn leum o thir gu bord an t-soitheich. Ach mar a d’ fhuair mise mi-fhéin a measg dhaoine còire. Co bha ’n sud ach Caiptean Mac Neacail, agus an còcaire, agusengineerDomhnullach, fear-cinnidh. Mar a d’ fhuair mise mo dheagh dhinnear! B’ àbhaist dhomh tinneas-mara a bhi orm air a chuan, ach an là ud, a dh’ aindeoin gaoithe agus fairge, o Bhroad Cobh gu Meat Cobh cha d’ éirich an dinnear ud aona chairsteal na h-òirlich. Ach tha cuid-eigin a’ cur ceisd orm: “Cia mar a fhuair thu o Bhroad Cobh gu Meat Cobh?” Innsidh mi sin dhuit cuideachd. Fhuair air bord soitheach-smùide, an St. Olaf còir, a bha uair a treabhadh a chuain mu cheann a tuath na h-Alba. Tha i glé chomhfhurtail, agus bha feum agamsa air a sin, ’s mi bog fliuch. Chaidh mi sios comhla ris na h-engineers. B’ fhear-cinnidh fear dhiubh, brathair dha ’n fhear-cinnidh a dh’ ainmich mi cheana, agus sàr Ghàidheal uasal, a mhuinntir Phictou. Bha sinn a comhradh ann sud an dràsda ’sa rithist, a chuid mhor de ’n fheasgar. Thiormaich mi ann a sin gu math ’s gu ro-mhath. Air an turus thaghail sinn aig Margaree, Cheticamp agus Grantosh, agus cha mhor nach robh beul an latha ann ’nuair a chaidh mi air tir aig Meat Cobh, àite anns nach robh mi riamh roimhe. Ach bha fear-cinnidh eile dhomh ann a sud, deagh charaide dhuit fhein mar an ceudna—A. B. Domhnullach—duine còir, a thug a dh’ ionnsuidh a thaighe mi. Tha e fhein ’sa theaghlach còir. Cuimhnichidh tu fhéin air gle mhath ged nach bithinnsa a tachas do chinn. Ma theid thu ’n rathad gu bràth feuch gu ’n taghail thu air. Tha sgoil-dhubh aige, ach na biodh eagal sam bith agad roimhe; cha ghoirtich e fuiltean a dh’ fhalt do chinn. Bruidhnidh e gu socrach a là no dh’ oidhche ri càirdean a tha muigh air eilean St. Paul’s, ma chóig mìle deug uaithe; agus le ceangal mìorbhuileach air choir-eigin, tha e co furasda leis facal fhaighinn o do charaid an Astralia agus ged a bhiodh e ri ’thaobh ann am Baigh St. Lawrence. Feodhainn a bhios a’ dol a dh’ iasgach nan ròn ’san earrach, tha meas mor ac’ air, a chionn gu ’n d’ thoir e dhoibh cùnntas gu furasda air àite-còmhnuidh nan creutairean sin. Cha ’n ioghnadh idir gu bheil am bàs a coinneachadh ris na ròin bhochda. Dh’ innseadh e dhomh ann a sud ma nithean a thachradh an grunnd a chuain a measg nan trosg, agus bha e cheart cho cinnteach agus ged a bhiodh tu shios agus do dha shùil fosgailte a faicinn an ni. Bha mi duilich cho beag ùine ’sa bha mi ’na chuideachd; ach ’nuair a b’ éigin dhomh falbh, chuir e each is carbad, is gille snasail, tapaidh leam a dh’ ionn-ionnsuidh tigh caraide ’s fear-cinnidh eile am Baigh St. Lawrence, astar, saolaidh mi, a bha còrr is ochd mìle. Chuir am fear sin mi rithist o Bhaigh St. Lawrence, aon deich mìle gu àite bràthair dhomh an Ceap Nòr.

Slàn leat an drasda. Is mi do charaid,

DOMHNULL MAC RA’ILL, ’IC IAIN, ’IC DHOMHUILL BHAIN, A BHA ’N CILLE-BHACASTAIR, AN CILLEMHOIRE AN TROTERNISH.

Ceap Nòr, 1 Ogust, 1898.

---

[43]

[Vol . 7. No. 6. p. 3]

SGEULACHDAN ARABIANACH.

Na Tri Ubhlan.

CAIB. IX.

Chaidh Shemsedin am mach feuch am faiceadh e am fear a phos a nighean; ach an aite fhaicinn, bha ioghnadh anabarrach air an uair a chunnaic e am fear crotach ri tacsa ’bhalla, agus a cheann fodha ’s a chasan os a chionn.

“Ciod is ciall dha so?” ars’ esan; “co chuir an so thu?”

Dh’aithnich am fear crotach gu math gur e ’n t-ard-chomhairleach a bha bruidhinn ris, agus thuirt e, “Ochan! ochan, bha duil agad gu’n tugadh tu ormsa leannan seabh a phosadh—an leannan a bh’ aig an fhathach ghranda. Cha’n eil mi cho gorach; cha toir thu ’n car asam idir.”

An uair a chuala Shemsedin mar a labhair am fear crotach, shaoil leis gur ann as a chiall a bha e, agus dh’ iarr e air a bhith falbh as an aite an robh e.

“Bheir mi an aire mhath nach gabh mi do chomhairle mur d’ eirich a’ ghrian. Innsidh mi so dhut; an uair a chaidh mi do’n t-seomar mhor an raoir, thainig cat mhor dubh far an robh mi, agus ann an tiotadh dh’ fhas e cho mor ri tarbh. Cha do dhi-chuimhnich mi fhathast na thuirt e rium, air an aobhar sin, bi thusa ’falbh air cheann do ghnothaich fhein, agus fag mise far am bheil mi.”

An aite falbh is ann a rug Shemsedin air chasan air an fhear chrotach, agus chuir e na sheasamh air an talamh e. Cha bu luaithe fhuair e chasan air an talamh na ruith e air falbh cho luath ’s a b’ urrainn e. Cha do leig e ’n ceum ruith as a chois gus an d’rainig e far an robh an righ. Dh’ innis e do righ a h-uile car mar a rinn am fathach air. Agus rinn an righ gaireachdaich gu leor an uair a chual’ e mar a dh’eirich dha.

Thill Shemsedin do’n t-seomar anns an robh a nighean, agus barrachd ioghnaidh air na bh’ air roimhe.

“Seadh, a nighean bhochd,” ars’ esan, “an urrainn dut an tuillean soluis a chur air a’ ghnothach so dhomh?”

“Le ’r cead,” ars’ ise, “cha ’n urrainn dhomhsa ni sam bith innseadh dhuibh m’a dheinn ach na dh’ innis mi mar tha. Sin agaibh air a’ chathair mu’r coinneamh an t-aodach a bha mu ’n fhear a phos mi; is docha gu’m faigh sibh ni eiginn ann a dhearbhas dhuibh gu’m bheil mise ’g innseadh na firinn.”

Thog a h-athair an ceann aodach a bh’ aig Bedredin ’na laimh, agus bheachdaich e gu dluth air. “Theirinn gur e ceannaodach ard-chomhairlich a th’ ann,” ars’ esan, “mur b’ e gur ann am Mosul a rinneadh e.” Ach an uair a thug e an aire gu’n robh ni eiginn air fhuaghal eadar an t-aodach agus an linige, dh’ iarr e siosar, agus an uair a dh’ fhosgail e an linige, fhuair e am paipeir a thug Nuredin dha mhac Bedredin, air leabaidh a’ bhais, agus a dh’ fhuaigh Bedredin ’na cheannaodach gus a ghleidheadh gu tearuinte.

An uair a dh’ fhosgail Shemsedin am paipear b’ e na ceud fhacail a leugh e, “Do mo mhac, Bedredin.” Anns a’ mhionaid dh’ aithnich e lamh-sgriobhaidh a bhrathar. Mu’n dubhairt e facal sam bith m’ a dheidhinn, thug a nighean dha am poca a bha fo ’n aodach a bh’ air a’ chathair agus anns an robh an t-or. Dh’ fhosgail e e, agus fhuair e luma lan de bhuim oir e; oir, mar a dh’ innis mi mar tha, ged a bha Bedredin gle fhialaidh mu ’n or an oidhche roimhe sid, bha ’m fathach agus a’ bhean-shithe ’g a chumail cho lan ’s a bha e riamh. Bha paipear beag anns a’ phoca air an robh na facail a leanas sgriobhte:— “Mile bonn oir a bhuineas do dh’ Isacca an t-Iudhach.” Agus fo na briathran so bha sgriobhte mar an ceudna “A thug e do Bhedredin air son an luchd a th’ anns a’ cheud te dhe na loingeas a bhuineas dha ’athair urramach nach maireann, a thig gu calla.” Mu’n gann a leugh e na briathran so, thug e glaodh as, agus thuit e ann an laigse.

An uair a thainig e as an laigse, thuirt e, “A nighean, na biodh eagal ort, ged a thachair dhomh fannachadh; is gann a tha e comasach dhut an t-aobhar a chreidsinn. Tha am mile bonn oir a th’ anns a’ phoca a’ cur ’nam chuimhne gu’n deachaidh mi fhein ’s mo bhrathair gaoil thar a cheile. Gun teagamh sam bith is e so an tochra a tha e ’toirt dhut. Moladh do Dhia air son nan uile nithean, agus gu sonraichte air son na doigh mhiorbhuillich anns an d’ thainig na nithean iongantach so gu crich, leis am bheil e ’nochdadh dhuinn a chumhachd neo-chriochnach.” Sheall e rithist air an sgriobhadh a rinn a bhrathair, agus phog e an sgriobhadh caochladh uairean, agus shil e na deoir gu frasach.

Sheall e thairis air an leabhar o ’thoiseach gu ’dheireadh, agus fhuair e sgriobhte ann a’ cheart latha dhe’n mhios air an d’ rainig a bhrathair, Balsora, an latha ’phos e, agus an latha air an d’rugadh Bedredin; agus an uair a thug e fa near a’ chuis, chunnaic e gur ann air a’ cheart latha dhe’n mhios air an do phos a brathair ann am Balsora, a phos e fhein ann an Cairo, agus mar an ceudna, gu’m b’ann air a’ cheart latha air an d’ rugadh Bedredin, a rugadh a nighean fhein. Chuir an co-chordadh a bh’eadar na nithean so ioghnadh mor air.

Bha na nithean so a fhuair e mach ’nan aobhar aoibhneis cho mor dha ’s gu’n d’ thug e leis an leabhar agus am paipear sgriobhte a bh’ air a’ phoca anns an robh an t-or gus an sealltainn do ’n righ. Thug an righ dha mathanas anns na chaidh seachad, agus an uair a chual’ e mar a dh’ eirich do ’n fhear chrotach, agus mu gach ni eile a thachair aig a’ phosadh, chord an sgeul cho math ris ’s gu’n d’ thug e fa near an sgriobhadh a chum gu’m biodh iad feumail do gach neach a leughadh iad ’na dheigh sin.

Aig a’ cheart am cha b’ urrainn Shemsedin, an t-ard-chomhairleach, a thuigsinn c’ar son a dh’ fhalbh mac a bhrathair cho trath ’s a’ mhadainn an deigh dha posadh, agus nach do thill e tuilleadh. Bha duil aige ris a h-uile mionaid, o ’n a bha e ’gabhail fadachd gus an cuireadh e failte chridheil, chaoimhneil air. An ceann seachdain an uair a thug e duil-thairis dheth, chuir e daoine air a thoir feadh a’ bhaile, ach cha chual iad guth no iomradh air. Chuir so ioghnadh mor air. “Is e so,” ars’ esan, “rud a’s iongana chunnaic no chuala duine riamh.” O nach robh fhios aige cia mar a dh’ fhaodadh cuisean tachairt, smaoinich e gu’m bu choir dha mion-chunntais a chur sios ann an sgriobhadh mu thimchioll gach ni a thachair aig a’ bhanais agus mu’n doigh anns an robh earnais talla na bainnse, agus seomar-cadail a nighinn air an cur an ordugh. Mar an ceudna cheangail e suas a cionabhar am poca ’s an robh an t-or, agus gach ni eile a bhuineadh do Bhedredin, agus chuir e fo ghlais iad.

An ceann beagan uine dh’ aithnich nighean an ard-chomhairleach gu ’n robh i leith-tromach, agus an ceann tri raithean dh’ aiseadadh air mac i. Fhuaradh banaltrum do ’n leanabh, agus thug a sheanair Agib mar ainm air.

An uair a bha Agib seachd bliadhna dh’ aois chuir a sheanair do ’n sgoil e, agus dh’ earbadh ri dithis sheirbhiseach an aire a thoirt dha an am dha bhith ’falbh do’n sgoil agus a’ tilleadh dhachaidh.

Bhiodh Agib a’ cluich comhladh ris na sgoilearan eile, agus o ’n a bha iad uile ann an inbhe na b’ isle na esan, bhiodh iad a’ toirt mor urram dha, a reir na h-eisimpleir a bha am maighstir a’ cur rompa, agus ged a dheanadh e iomadh cron, gheibheadh e sin a leigeadh leis mar nach fhaigheadh a h-aon sam bith eile a bh’ anns an sgoil.

Bha Agib cho mor air a mhilleadh leis gach fabhar agus urram a bha na sgoilearan ’s am maighstir sgoile a’ nochdadh dha ’s gu’n d’ fhas e mu dheireadh cho mor as fhein agus cho mi-mhodhail ’s nach b’urrainn sgoilearan eile ach gann cur suas leis. Dh’ fheumadh a thoil fhein bhith aige anns gach ni. Na ’n cuireadh a h-aon sam bith dhiubh facal ’na aghaidh, chaineadh e thun am brog iad, agus ghabhadh e orra gu laidir.

Mu dheireadh dh’fhas na sgoilearan cho sgith dhe dhoighean ’s gu ’m b’ fheudar dhaibh gearain a dheanamh air ris a’ mhaighstir sgoile. Thuirt am maighstir sgoile riutha gu’m feumadh iad foighidin a bhith aca. Ach an uair a chunnaic e gu’n robh Agib a’ sior fhas na bu mhi-mhodhaile a h-uile latha, agus ag aobharrachadh moran dragha dha fhein ’s do na sgoilearan thuirt e ris na sgoilearan, “A chlann, tha mi ’faicinn nach ’eil ann an Agib ach uasal beag gle mhi-mhodhail. Innsidh mise dhuibh mar a bheir sibh a leithid de thamailt dha ’s gu ’n sguir e bhith cur dragh oirbh; agus is docha gu’n toir sibh air falbh as an sgoil. An uair a thig e am maireach, agus a dh’ aontaicheas sibh teannadh ri cluich mar a b’ abhaist dhuibh, seasaibh uile mor-thimchioll air, agus abradh fear dhibh, “Cha leig sinn le fear sam bith a dhol a chluich an diugh ach fear a dh’ innseas dhuinn ainm fhein, agus ainm ’athar ’s a mhathar. A h-uile fear nach innis so, cha bhi againn air ach meas duine dhiolain, agus cha leig sinn leis a bhith ’cluich ’n ar cuideachd.”

An ath latha an uair a chruinnich iad rinn iad mar a dh’ aithn am maighstir dhaibh. Sheas iad mor-thimchioll air Agib, agus thuirt fear dhiubh, “Toisicheamaid ri cluich, ach air a chumhnanta gu’n cuirear a h-uile fear nach innis ainm fhein, agus ainm ’athar ’s a mhathar, am mach as ar cuideachd.”

Dh’ aontaich iad uile gu’n robh so ceart gu leor, agus bha Agib air a’ cheud fheadhain a chuir an aonta ris. An sin dh’fheoraich a’ cheud fhear a labhair, ainm gach fir an deigh a cheile. An uair a chuireadh a’ cheist air Agib thuirt e, “Is e Agib m’ ainmsa, theirear a’ bhaintighearna mhaiseach ri m’ mhathair, agus is e m’ athair, Schemsedin Mohamed, ard-chomhairleach an righ.”

An uair a chual’ a chlann uile so ghlaodh iad am mach aird an claiginn, “Agib, ciod a thubhairt thu? Is e tha ’n sin ainm do sheanar, agus cha ’n e e ainm d’ athar.”

“Mo mhollachd oirbh,” ars’ esan, ’s e ann am mullach na feirge, “ciod e tha sibh ag radh! an dana leibh a radh nach e Schemsedin Mohamed m’ athair?”

“Cha’n e, cha ’n e,” ghlaodh iad uile ’s iad a’ deanamh glag mor gaire, “is e th’ ann do sheanair, agus mar sin cha’n fhaod thu ’bhith cluich maille ruinne. Bheir sinn ar ceart aire gu’n cum sinn as ar cuideachd thu.”

An uair a thuirt iad so, dh’ fhag iad e far an robh e, agus dh’ fhalbh iad ’s iad a’ magadh air ’s a’ gaireachdaich ’n am measg fhein. Chuir so a leithid de thamailt air Agib ’s gu’n do thoisich e ri caoineadh.

Bha am maighstir sgoile faisge air laimh aig an am, agus chual’ e a h-uile facal a bh’ eadar na sgoilearan is Agib. Chaidh e far an robh Agib ’na sheasamh, agus thuirt e ris, “Agib, am bheil fhios agad idir gur e Schemsedin Mohamed, ard-chomhairleach an righ, do sheanair, athair do mhathar? Cha ’n ’eil fhìos againne air ainm d’ athar na ’s mo na th’ agad fhein. Tha fhios againn gu’n robh an righ gus a thoirt air do mhathair aon dhe na seirbhisich a b’ isle a bh’ anns an stabull a phosadh—duine beag, granda, crotach; ach laidh fathach comhladh rithe oidhche na bainnse. Tha so gun teagamh gle dheuchainneach dhutsa, agus bu choir gu’n tugadh e ort gun a bhith cho uaibhreach ’s a tha thu, agus gun a bhith ’deanamh tair air na sgoilearan mar bu ghnath leat.”

Chuir so Agib bhar a shiuil buileach

(Air a leantuinn air taobh 46.)

---

[44]

[Vol . 7. No. 6. p. 4]

MAC-TALLA:

Paipear-naigheachd Gailig, air a chur a mach uair ’san t-Seachdain.

“Is toigh leinn a’ Ghailig,
A bardachd ’s a ceol;
Is tric thug i nios sinn
’Nuair bhith’maid fo leon:
’S i dh’ ionnsaich sinn trath
Ann an laithean ar n-oig,
’S nach treig sinn gu brath
Gus an laidh sinn fo n fhod.”
—BARD NA LEADAIGE.

“Duisg suas a Ghailig, ’s tog do ghuth,
Na biodh ort geilt no sgaig;
Tha ciadan mile dileas dhut
Nach diobair thu ’sa bhlar;
Cho fad ’sa shiubhlas uillt le sruth,
’Sa bhuaileas tuinn air traigh,
Cha ’n aontaich iad an cainnt no ’n cruth
Gun teid do chur gu bas.”
—NIALL MAC LEOID.

A PHRIS.
BLIADHNA, $1 .00
SIA MIOSAN, .50
TRI MIOSAN, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann am Breatunn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Cuiridh iadsan a tha comasach air Gailig a sgriobhadh, comain mhor oirnn, le bhi cur g’ ar n-ionnsuidh, o am gu am, litrichean, naigheachdan, no seanchas sam bith eile a bhiodh air a mheas taitneach leis an luchd-leughaidh. An uair a bhios neach sam bith a sgriobhadh ugainn ann an Gailig, thugadh e an aire do na seolaidhean a leanas:—

1. Na sgriobh ach air aon taobh de ’n phaipeir.

2. Na biodh an sgriobhadh ro mheanbh, agus dean cho soilleir agus cho furasda leughadh ’s is urrainn dhut.

3. Fag farsuingeachd air chor ’s gur urrainn dhuinn ceartachadh no atharrachadh a bhios ri dheanamh a chur eadar na facail agus eadar na sreathan.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, Cape Breton.

SIDNI, SEPTEMBER 2, 1898.

SINCLAIRICH NA GALLTACHD.

Thainig na Sinclairich á Normandi le Uilleam am Buadhair, an 1066. Bhuineadh àit ann an Normandi, ris an abairteadh Saint-Clair, dhaibh. Bho ainm an cuid fearainn, thugadh Saint-Clairich, no Sinclairich, orra fein. Bha ’n ceann teaghlaich aca, Ualtair, Iarla Saint-Clair, ann am blar Hastings. Thill e-féin do Normandi, ach dh’ fhag e cuid de ’theaghlach an Sasunn.

TRIATHAN LINNE-AN-ROIS.

Fhuair Sir Uilleam Sinclair còir air Roslin, no Linne-an-Rois—àite a tha mu ochd mile bho Dhun-eideann—an 1280. B’e Sir Eanruig, a mhac, an darna tighearna. Thuit Sir Uilleam, mac Shir Eanruig, agus Sir Seumas Dùghlas, ann am blar ’s an Spàin, an 1330. B’e Uilleam, mac do Shir Uilleam so, an treas tighearna. Phòs Uilleam nighean Mhaoliosa, Iarla Arcu agus Ghallaibh. B’e Sir Eanruig, a mhac, an ceathramh triath a bha air Linne-an-Rois. Fhuair Sir Eanruig iarlachd Arcu no Orkney, bho Hacon, righ Norway, an 1379. B’e a mhac, Eanruig Og, an dara h-iarla. Phòs Sir Uilleam Dùghlas, (an Dùghlasach Dubh) nighean do ’n darna righ Raibeart, agus bha aon nighean aige rithe. Phòs Eanruig Og an nighean so, agus fhuair e fearann a h-athair leatha. Bha dithis chloinne aige rithe, Uilleam, an treas iarla, agus Beitris. Phòs Seumas Dùghlas, seachdamh Iarla Dhùghlais, Beitris, agus bha ceithir mic aige rithe: Uilleam, ochdamh Iarla Dhùghlais; Seumas, naoidheamh Iarla Dhùghlais; Gilleasbuig, Iarla Mhoraidh; agus Uisdean, Iarla Ormaind. Theirteadh mar so, mathair nan iarlachan, ri Beitris. Dh’ éirich Uilleam Sinclair, treas Iarla Arcu, gu inbhe mhoir. B’e Caisteal Linne-an-Rois ’àite còmhnuidh, agus ’s gann gun robh lùchairt an righ fein, air thoiseach air an greadhnachas. Fhuair Uilleam Iarlachd Ghallaibh bho righ Seumas II, an 1455. Bha e an nis na Iarla air Arcu fo righ Norway, agus na Iarla air Gallaibh fo righ Alba. Bha e na thriath air Sealtuinn, no Shetland, Linne-an-Rois, Nithsdale, agus iomadh aite eile. Bha moran de dhreuchdan na rioghachd na laimh. Bha e an toiseach na Ard-Admiral, is an sin nar Ard-Sheansaileir. Fhuair Albainn còir air eileanan Arcu agus Shealtuinn bho Norway, an 1468. Thug righ Seumas III. na h-eileinean so bho Uilleam Sinclair, an 1470, ach thug e dha Creag-an-Fhithich is fearainn eile ’sa Ghalltachd air an son. Cha robh Uilleam a nis na Iarla ach air Gallaibh, ged a bha e cho saibhir is a bha e riamh. Chaidh Iarlachd Arcu a cheangal ris a chrùn.

Bha Iarla Ghallaibh pòsda da uair: an toiseach ri Ealasaid, nighean Iarla Dhùghlais; agus a rithist ri Marsaili, nighean Alasdair Shutherlan, triath Dhunbeath. Bha nighean do ’m b’ ainm Mariot, aig Domhnull Mac Dhomhnaill, Morair nan Eileinean agus Iarla Rois. Phòs Alasdair Sutherlan an nighean so, agus is i bu mhathair do Mharsali. Bha mac agus nighean, Uilleam agus Ceit, aig Iarla Ghallaibh ris a cheud mhnaoi. Theirteadh Uilleam an Struidhear ri Uilleam. Bha Ceit pòsda ri Diuc Albani, darna mac righ Seumas II. Bha da mhac aig Iarla Ghallaibh, ri Marsaili Shutharlan: Uilleam Og is Oliver. Roinn an t-iarla a chuid fearainn air a thri mic. Fhuair Uilleam Struidhear Newburgh an Aberadhainn, is àiteachan eile. Fhuair Uilleam Og Iarlachd Ghallaibh. Fhuair Oliver Linne-an-Rois, agus àiteachan eile. Fhuair gach fear dhiu gu leoir de dh’ fhearann, agus tuilleadh ’s bu chòir a bhith aig duine sam bith. Cha b’ ann airson thighearnan a chaidh Albainn a chruthachadh, ach airson dhaoine a dheanadh obair.

Bha da mhac aig Uilleam an Struidhear, Eanruig agus Uilleam. Rinneadh Eanruig na Mhorair an 1448. B’e Morair Iain am fear mu dheireadh de a shliochd a thaobh ghillean. Chaochail Morair Iain an 1676. Dh’ fhag e aon nighean, agus fhuair i an oighreachd. Bha moran de dh’ fhearann aig Uilleam, darna mac Uilleam an Struidhear, ann an eileinibh Arcu. Chaill a shliochd an cuid fearainn an 1708.

Is ann an Caisteal Creag-an-Fhithich am Fife, a bha Uilleam an Struidhear a fuireach. B’e Eanruig Mac Uilleim, mhic Eanruig, mhic Uilleim, an ceathramh triath. Tha e air a radh gun robh mac aig an triath so do ’m b’ ainm Eanruig, agus gun deach Anndra, fear de shliochd Eanruig do ’n t-Suain, ’sa bhliadhna 1635. Bha Anndra na choirneal ’san arm Shuaineach. Bha Tearlach mac Anndra na sheanaileir. Dh’ ardaicheadh Frederic mac Thearlaich gu bhith na Mhorair. Tha ’n coigeamh Morair ann an diugh; ’s e Tearlach a’s ainm dha.

B’e Oliver mac Uilleam, Iarla Ghallaibh, an seachdamh triath a bha air Linne-an-Rois. Chaill a shliochd roinn mhor de ’n cuid fearainn le bhith a leanachd nan Stiubhartach. B’e Uilleam, an coigeamh triath deug, an triath mu dheireadh. Dh’ fheum esan dealachadh ri caisteal greadhnach a shinnsre. Chaochail e an 1778.

TRIATHAN BAILE-BHUACHAILLE.

Fhuair Eanruig Sinclair còir air Herdmanston, no Baile-bhuachaille, an siorramachd Haddington, ’sa bhliadhna 1162. Bha Uilleam, an coigeamh triath, am blar Allt-a- Bhonnaich, an 1314. Rinn am Brusach Ridire dheth, agus thug e dha oighreach Cessfoird. ’S e Iain a b’ ainm do ’n darna triath air fhichead. Phòs e an 1659, nighean Iain, Morair Sinclair. Fhuair e fearann a h-athar leatha, am fearann a bhuineadh do dh’ Uilleam an Struidhear. Bha an nis Baile-bhuachaille agus Creag-an-Fhithich aige. Bha aon mhac aige, Eanruig. Rinneadh Morair de dh’ Eanruig ’sa bhliadhna 1677. Bha da mhac aig Morair Eanruig: Iain agus Seumas. Bha Iain greis anns an arm fo Mharlborough. Bha e aig Sliabh an t-Siorra, an 1715. Bha mu thri cheud de luchd each aige, ach cha do rinn e moran feuma leotha. Is ann uime a tha an sean oran ag radh:—

“Mac-na-Cearda le ’chuid each,
Bharr nan leac cha d’ charaich e.”

Bha e na fhear-cogaidh math, ach cha robh earbsa sam bith aige ann an Iarla Màr. Bha e a faicinn gun robh an t-Iarla a dol a chall. Sgriobh e leabhar anns a bheil e a tabhairt làn iomradh mu sheanaileireachd Mhàir.

Tha Baile-bhuachaille no Herdmanston, aig na Sinclairich fhathast. ’S fad a dh’ fhuirich an oighreachd sin ’san aon teaghlach—bho 1162 gu 1898—seachd ceud is sia bliadhna deug air fhichead.

TRIATHAN EILE.

Fhuair Seumas Sinclair còir air Longformacus, an siorramachd Bherwick, an 1384. Bha e do Shinclairich Linne-an-Rois. Rinneadh Rob, an deicheamh triath, na Ridire. Chaochail Sir Iain, an seachdamh triath deug, an 1798.

Bha Iain Sinclair, ogha do thighearna Longformacuis, na cheannaiche an Duneideann. Rinn e moran airgid. Cheannaich e, an 1624, fearann Stevenston, an siorramachd Haddington. Rinneadh ridire dheth an 1636. Bha da mhac aig Sir Raibeart, an coigeamh triath: Sir Iain agus Seumas. Fhuair Seumas oighreachd Cnoc-a- Chaisteil, agus thionndaidh e ’ainm gu Lockhart, ainm an fhir do ’m buineadh an oighreachd. Fhuair Sir Iain, an siathamh triath, còir air oighreachd Mhurkle, an Gallaibh, an 1766. ’S e Sir Raibeart Sinclair a’s triath an diugh air Stevenston agus Murkle.

MAC-A- CHLARAICH.

Na diochuimhnich na duaisean a tha air an tairgse le “Caraid na Gàilig.”

DUIN’ AOSDA.

Tha duine d’ an ainm Sim Friseal a fuireach eadar Bay St. Lawrence agus Meat Cove, ann an siorrachd Inbhirnis, a tha an deigh aois ceud bliadhna ’sa h-aon deug a ruigheachd, agus a tha fhathast gu slàn, fallain. Rugadh e ann an Sheet Harbor, N. S., agus bha e beagan bhliadhnaichean a fuireach air Amhuinn an Iar Phictou. Thainig e do Cheap Breatunn nuair a bha e cóig bliadhn’ deug a dh’ aois. Bha e air a phòsadh ann am Mabou leis an Urr. Mr. Miller, a cheud mhinistear Cléireach a shuidhich riamh ann an cearna sam bith dhe ’n eilean. Rugadh a cheud duine cloinne dha nuair a bha e aona bliadhn’ deug air fhichead a dh’ aois. Tha i sin a nise ceithir fichead bliadhna dh’ aois, agus dh’ fhagadh sin esan an aois a tha e-fhéin ag radh—ceud ’sa h-aon deug. Tha e dall o chionn tri bliadhna, ach air gach dòigh eile tha e gu slàn, tapaidh, agus tha e cho geur-chuiseach ’s cho dòigheil ’na inntinn ’sa bha e riamh. Nuair a bha an t-Urr. Mr. Forbes air chuairt an ceann a tuath an eilein, thaghail e ann an dachaidh an t-seann duine chòir, agus fhuair e a chòmhradh gle thaitneach; tha e a reir coltais làn chomasach air cùnntas mionaideach a thoirt air gach ni a chunnaic ’sa chual’ e ré a bheatha.

Tha àireamh de dhaoin’ inbheach Chanada ’s nan Stàitean an dràsda nan suidhe ann an Cuibeic a feuchainn ri cùisean a réiteach eadar an da dhùthaich.

Tha sinn an comain nan càirdean a tha o àm gu ann a cur phaipearan-naigheachd ugainn.

SOUTH END WAREHOUSE.

FLUR AGUS MIN,
TI AGUS SIUCAR,
FEOIL AGUS IASG.
FIAR AGUS COIRCE,
BIADH DHAOINE,
AGUS
BHEOTHAICHEAN.

Amhlan dhe gach seorsa, agus iomadh ni eile nach gabh ainmeachadh an so.
Taghail, agus cha mhi-chord na prisean riut.
Caipt. R. Mac Neill,
Sidni, C. B.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIG: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

---

[45]

[Vol . 7. No. 6. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Bhual da charbad-iaruinn na chéile faisg air Lenoxville, Cuibeic, air an t-seachdain s’a chaidh; bha aon duine air a mharbhadh, ’s dithis eile air an droch ghoirteachadh. Bha na carbaid air am bristeadh nam mirean beaga.

Tha réis each gu bhi ann an Sidni Tuath Di-luain s’a tighinn, mar a bha ann air a cheud latha de dh’ Iulaidh. Tha dùil ri sluagh mor a bhi cruinn; agus cha’n eil teagamh, ma bhios an t-side briagha, nach cuir iad seachad latha toilichte.

Thainig 229,000 de luchd-imrich do na Stàitean air a bhliadhna chaidh seachad. Se so an àireamh bu lugha thainig ann an aon bhliadhna o chionn dlùth air fichead bliadhna. B’ Eadailtich agus Ruiseanaich a chuid bu mhotha dhiubh, daoine nach bi nan neart mor sam bith d’an duthaich.

Chaidh duine d’am b’ainm E. Crawley, a mhuinntir Newfoundland, a mharbhadh ann am mèinn Bhridgeport Di-luain s’a chaidh le claich mhor a thuit air. Bha a chlach cho trom ’s gu’n do ghabh i cóignear dhaoine gus a togaìl bhar a mhuin. Bha e beò mu uair an deigh do’n sgiorradh tachairt dha. Chaidh a chorp a chur dhachaidh gu bhi air a thiodhlacadh.

Bha stoirm mhor anns na Staitean a Deas oidhche Di-mairt agus Di-ciaduin. Bha gaoth uamhasach ann agus bha uisge trom a sileadh. Bha call mor air a dheanamh air a chotan ’s air an rice. Bha na roidean-iaruinn air am milleadh leis na tuiltean ann am moran aiteachan, agus b’fheudar stad a chur air na carbadan. Anns na bailtean rinneadh call nach bu bheag air tighean; bha na straidean air an lionadh leis gach seorsa droighnich.

Thatar ag obair air an rathad-iaruinn eadar Hawkesbury agusBroad Cove,ach ’se obair gle shlaodach a th’ann. Cha’n ’eil ag obair air an rathad ach mu fhichead duine, agus ma tha iad air son an t-each-iaruinn a bhi ruith air an ceann fhichead bliadhna, feumaidh iad obrachadh gu foghainteach. B’fhearr do mhuinntir Inbhirnis gun a bhi bruidhinn air rathad-iaruinn idir, na bhi ’g earbsa na h-obrach ri cuideachd nach eil a reir coltais comasach air a deanamh.

Tha fathunn a dol mu’n cuairt gu bheil muinntir Jamaica air son an t-eilean sin aonadh ris na Stàitean, a chum ’s gu ’m bi margadh aca do’n cuid siùcair. Tha na cisean a th’ aig rioghachdan na Roinn Eorpa air an t-siùcar an deigh siùcar nan Innsean an Iar a chur as a mhargadh cha mhor gu buileach, agus cha’n ’eil muinntir Jamaica a faicinn gu bheil doigh aca air an crannchur leasachadh ach a dhol a stigh ris na Staitean. Ach ’se ’s dòcha gu’n dean Breatunn cuideachadh leotha air dhoigh ’s gu soirbhich leotha fo brataich fhein.

Chaidh Màiri Pheutan, nighean do Alasdair Pheutan, ann an Roseburn, faisg air Hogomah, a mharbhadh leis an dealanach, oidhche Di-luain air an t-seachdain s’a chaidh. Bha i-fhein ’sa màthair ’nan cadal anns an aon leabaidh; bha a màthair air a ghoirteachadh, ach tha i air a dhol am feobhas roimhe so. Thainig an dealanach a stigh air an dorus, ach cha d’rinn e milleadh ro mor air an tigh. Bha an nighean bhochd a chaidh a mharbhadh sia bliadhna fichead a dh’ aois. Chaidh cù a bha stigh a mharbhadh cuideachd. Bha tigh mu dha mhile tuath air sin, an tigh aig Math Feargastan, air an droch mhilleadh an oidhche cheudna. Thainig an dealanach stigh air an t-simileir agus chuir e pairt dhe’n ùrlar ’s dhe’n lobhta as a chéile, ach gu fortanach cha d’rinneadh goirteachadh sam bith air duine dhe na bha stigh.

Chaidh fear Seumas Dughan a bhàthadh aig Stekiacke, N. S., toiseach na seachdain s’a chaidh, ’se feuchainn ri grunnachadh seachad air amhuinn. Bu duin’ òg e, da bhliadhn’ air fhichead a dh’ aois.

Shil moran uisge air an t-seachdain s’a chaìdh, agus bha feur us, bàrr air a mhilleadh gu mór ann an caochladh àiteachan air feadh Nobha Scotia. Ri taobh aimhnichean bha roinn mhór dhe’n fheur a bha ’n shineadh air a ghiulan air falbh leis an tuil.

Bha moran crithneachd an cur air feadh na dùthcha air an t-samhradh so, ach tha e coltach nach bi ann ach barr bochd; tha a mheirg gu math trom air ann an àiteachan, cho trom ’s nach bi feum sam bith ann. Bha an t-side o chionn treis a dh’ ùine air ais gle throm air a mheirg a thoirt air gach seors’ arbhair, ach gu h-àraid air a chrithneachd.

Tha dùil ri bàrr math crithneachd a bhi ann am Manitoba ’s anns an Iar Thuath air an fhoghar so, mu dheich muillein fichead buiseal air fad. Tha féill mor air luchd-obrach air son a bhuain a dheanamh. Tha an C. P. R., a tairgse daoine thoirt do àite sam bith anns na roinnean sin ’s air ais, air son ochd dolair fhichead, ach ’se ’s dòcha leinn nach fhaigh iad moran gu falbh; dhéilig iad glé suarach ris na ghabh an tairgse an uiridh.

Thainig Micheil Mac ’Ille-mhaoil, a mhuinntir Ghrand Mira, dhachaidh as a Chlondaic toiseach na seachdain s’a chaidh, agus e an deigh da fhichead mile dolair a dheanamh. Tha duil ri fear eile, Mac Mhuirich, a mhuinntir an aite cheudna, a bhi tigh’n dhachaidh an uine ghoirid; tha leth-cheud mile dolair aige-san. Tha Mac Ille-mhaoil an dùil fuireach aig an tigh a nise; cha’n eil roimhe sùil a thoirt air a Chlondaic tuilleadh.

Chaidh soitheach-iasgaich Frangach d’ am b’ainm La Coquette a chur do’n ghrùnnd air naGrand Banks,air an fhicheadamh latha dhe ’n mhios a dh’ fhalbh, le soitheach-smùide a bhuail innte. Bha an t-side car ceòthach aig an àm, agus cha d’ thug na soithichean an aire dha chéile gus an robh e tuilleadh us anmoch. Bhuail an soitheach-smuide an cliathach an t-soitheich eile, ’ga cur fodha air ball. Bha tri duine fichead air bord, agus bha sia deug dhiubh sin air an call.

Chaidh dithis dhaoin oga mhuinntirKemp Head,air an Eilean Mhór, a bhàthadh Di-satharna s’a chaidh, ’s iad a seòladh gu Baddeck. Bha an t-side car stoirmeil, ach cha robh daoine ’n dùil gu robh i cunnartach. Chunnacas am bàta aca le tuathanach a bha ’g obair faisg air a chladach, agus air dha sealltuinn beagan mhionaidean an deigh sin, cha robh e ri fhaicinn. Chaidh e ’n uair sin an cois a chladaich, agus fhuair e ràmh agus da churrachd a snàmh air an uisge. Am fios mu dheireadh a fhuair sinn, cha robh cuirp nan daoine bochda air am faotainn. Bu Mhac Aoidh fear dhiubh, mac do Dhomhnull Mac Aoidh, agus am fear eile Kerr, mac do Ruairidh Kerr. Cha robh am fear bu shine dhiubh ach mu choig bliadhna, fichead a dh’aois, agus am fear eile ochd bliadhn’ deug.

IADSAN A’ PHAIGH.

An t-Urr. D. Domhnullach, Strathlorne .
D. A. Mac-a- Ghobha, an Beighe ’n Iar. $2 .00
E. I. Mac-an-t- Saoir, Loch Lomond, $2 . 75
D. D. Mac Phearlain, S . W. Margaree, $2 . 00
Iain Mac Isaic, St . Andrew’s, N. S.
Iain Caimbeul, Beinn Mhic Mhannain, E.P. I.
Iain Mac Calmain, Rudha Phrim, E.P. I.
Mrs. Iseabal Oudekerk, Chases Lake, N. Y.
D. R. Mac Cuthaig, Cnoc na h-Eaglais, Ont.
Aonghas Mac Cuthaig, Cnoc na h-Eaglais, Ont.
D. R. Mac Gillebhràth, Cnoc na h-Eaglais, Ont.
Domhnull Mac Cuthaig, Dalkeith , Ont.
Tormad Mac Rath, Alexandria , Ont.

Am Bathar a’s Fhearr.
Na Prisean a’s Isle.
GHEIBH THU SIN AIG
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
SIDNI, C. B.
Bathar Tioram, Aodaichean, Amhlan, agus iomadh seorsa bathair nach gabh ainmeachadh an so.
THIG AGUS GHEIBH THU BARGAN.

AMHERST BOOT & SHOE Mfg. Co.
AMHERST, N. S.
A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt as ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

AM FLUR
a’s saoire tha ’n Ceap Breatunn ’ga creic aig ALASDAIR MARTUINN bho Thri Dolair ( $3 .00) gu Ceithir us Tri Chairteil ( $4 .75). Is Flur math e cuideachd.
ALASDAIR MARTUINN.
SIDNI, C. B., Ogust 19, 1898.

GHEIBH THU
AN TI
A’s fhearr ’sa Mhargadh.

NA BROGAN
A’s Fhaide Mhaireas.

AIG
TORMAD DOMHNULLACH,
SIDNI, C. B.

Brogan matha air 75c. agus 90c
Deiseachan o $3 .50 gu $9 .50
Triubhsairean air 90c

TORMAD DOMHNULLACH.

Cha ’n urrainn dhut paipear Gailig fhaighinn an aite sam bith ach Mac-Talla, ’s bu choir dhut a bhi gle mheasail air.

BATHAR CRUAIDH.

Tha mi a nise ’cumail Bathar cruaidh dhe gach seorsa, agus ma tha Sabh Tuagh, Locair, Glas, Sgian, no Tairnean a dhith ort, feuch gu ’n taghal thu orm. Tha mi, mar a b’ abhaist, a’ creic Pant, Olla, Varnish , Putty,Glaine, Paipear-balla agus gach ni eile air son do thigh a dheanamh seasgair agus briagha. Tha mi ’creic gach ni gle shaor.

Aonghas Mac Leoid,
SIDNI, C. B.

---

[46]

[Vol . 7. No. 6. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 43.)

glan, agus dh’fhalbh e ’na ruith dhachaidh as an sgoil ’s e sior chaoineadh. Ghabh e direach do ’n t-seomar anns an robh a mhathair, agus an uair a chunnaic i an staid anns an robh e ghabh i eagal, agus dh’ fheoraich i ciod a bha cur dragh air. Cha b’ urrainn e freagairt a thoirt dhi, leis mar a bha e cho mor troimh a cheile eadar ardan is tamailt is caoineadh. An drasta ’s a rithist theireadh e facal no dha eadar a h-uile meall caoinidh a thigeadh air, ach cha b’ urrainn a mhathair bun no barr a dheanamh dhe na bha e ag radh.

(Ri leantuinn.)

AN CEATHRAMH RIGH SEUMAS AGUS AN TIGHEARN OG.

Tha mu thuairm deich mìle mu dheas air Strìla srath bòidheach uaine, an cois aibhne de uisge libha glan, a’ siubhal le ceumaibh fòil, ’s le torman sòlais. Air an t-srath so, agus ri taobh na h-aibhne so, air reil’ein neonaineach beachanach,thachair do dhithis chaileagan òga lurach a bhi todhar anairt air feasgar samhraidh, anns a’ bhliadhna 1510. Bu nigheanan iad do thuathanach beag anns a’ choimhearsnachd, nach do chuir mòran airgiod seachad, ach air nach robh peighinn ainmhich, agus a thog a theaghlach le meas ’s le onair. Bha’n dithis pheathraichean gle choltach; bha’m folt cuachach donn a’ ruigheachd sìos gu’n dà shlinneinn—an gruaidhean bànruiteach agus cruinn—am bilean mar chéir dhearg, no mar ùr-ros ann am maduinn dhrùchd. Bha iad mar so, gun umhail, a’ nis ri mirreig ’s a gaireachdaich, ’s a nis, ag uisgeachadh an anairt, ’s a’ rithist a’ togail binn-luinneig a bha tàladh eòin nam preas a dh’ éisdeachd, ’nuair mhothaich iad do mharcaich taobh thall na h-aibhne. Bha e dìreach a’ dol a stigh anns an abhuinn, an rùn dol thairis far an robh na maighdeannan, gun umhail do dhoimhneachd na h-aibhne. Nan rachadh e air aghaidh, cha’n ìnnseadh e’n t-ath-sgéul! ’Nuair chunnaic na maighdeannan an cunnart ’s an robh an coigreach, ruith an tè ’b ’òige dhiubh, Seònaid, gu bruaich na h-aibhne, ’s ghlaodh i ris, “As leth Ni-Math, stad!” “C’arson, mo ghruagach ruiteach?” ars esan. “Am bheil eagal ort gu ruith mi leat?” “Cha’n ’eil curam dheth sin,” arsa Seònaid, ’s ruthadh a’ tighinn ’na gruaidh.

“C’arson a stadainn mata, mo pheata?” ars’ am marcaich, ’s e tarruing na sréine, a chumail na steide air ais. “Tha, mur stad sibh,” ars’ a Seònaid, “gu’m bàthar sibh féin ’s an t-each. Mu’n urrainn duibh tighinn thairis” ars’ ise, “feumaidh sibh dol cho fad ’s a’ chraobh ud shìos,” ’s i ’deanamh seòladh-corraig air craoibh chomharraicht’ a bha mu thuairm ceithreamh-a’ -mhìle as an àite— “Taing dhuit, a mhaighdean,” ars’ am marcaich, ’s e deanamh mar a dh’ iarr i.

Cha luaithe bhuinginn e taobh bhos na-h- aibhne, na mharcaich e suas g’ an ionnsuidh. Cha do chòrd so ris na maighdeannan oga, agus thòisich iad ri teicheadh; ach air ath-smaoin, thubhairt iad r’a chéile nach biodh so sìobhalt’. A thuilleadh air so, chunnaic iad gu’n d’ thàinig am marcaich bhar ’eich, agus gu’n robh coltas duin’ -uasal shìobhalt’ air. An déigh beagan do bhearradaireachd ’s do tharruing-as-a- chéile, ghlac na h-ionagan barrachd misnich, gu sonruichte ’nuair leig an coigreach e féin air fad ’s dhroma, ’s a thòisich e ri e féin aoineagradh anns an fhiar làmh riu. Thòisich e ’nis ris cho liuthad ùirsgéul ’us droidart innse dhoibh, ’s nach mòr nach do scàin iad an taobh a gàireachdaich. ’S ann a bha nis eagal orra gu’m fàgadh e iad.

Thug an coigreach an aire fad na h-ùine nach robh a’ phiuthar bu shinne, Mairi, cho sigeantach ri Seònaid; agus a’ nis dh’ fharraid e dhith “Mo mhaighdean bhoidheach,” ars’ esan, “tha mì meallta, air neo tha ni eigin a’ cur trioblaid ort, tha saighead a thaobh-eigin anns a’ chridhe mhaoth sin agadsa. Innis thusa dhomhsa gu saor do ghalar; tha cungaidh agams’, theaghamh, a ni féin dhuit.” Thaing rughadh an gruaidh Màiri, cha d’ thubhairt i guth. Ach cha b’ e sin d’ a piuthair. “Tha i ’dol a phòsadh am maireach,” ars’ ise gu beadagach.

“Hó, Hó!” ars’ an coigreach, “a’ dol a phòsadh! C’arson a chuireadh sin sprochd oirre? ’Ne nach ’eil i faotainn a raoghainn?” “Tha, tha,” arsa Seònaid; “ach tha aobhar eagail gu’m bi riasladh air a’ bhanais, agus tha so ’g a fàgail fo lionn-dubh.”

“An innis thusa dhomhsa, a chàileag mhàlta, suim na cùis,” ars’ esan, “agus so mo làimh nach meist an gnothach e.” Dh’ innis i.

“Bha’n Tighearn òg,” ars’ ise, “fear Bhaile na Manach, a’ suireadh air mo phiuthair, agus thairg e ’làimh dhi; ach cha ghabhadh i cuid no pàirt ris— ’s fèarr leatha mac aon d’ a thuathanaich. Air a shon so, tha fhios aig fear-na-bainnse gu faigh e bàirlinn air an t-samhainn. Cha’n e sin, ach thuirt e ri cuid-eigin gu’n tigeadh e chum na bainnse, gun chuireadh, a thogail iorguill.” “ ’N ann da rìreamh tha thu?” ars’ an coigreach. “ ’S math am balach an Tighearn’ òg! Chuala mi iomradh air roimh so! Do thaobh bàirlinn a thoirt do fhear do pheathar, faodaidh e sin a dheanamh gun umhail, mur ’eil a mhàl pàighte; ach do thaobh tighinn a thogail iorghuill a chum na bainnse, cha’n ’eil lagh air an t-saoghal air a thaobh ’s an nì so. Chì sinn,” ars’ esan ’s e ’g éiridh air a chasan. “Mo chaileag bhòidheach;” ars esan, “thoir thusa cuireadh dhòmhsa chum na bainnse am màireach. Thoir fà’ near, cha ghabh mi diùltadh. C’iod tha thu ’g ràdh, bhean-na-bainnse? —ciod tha thusa ’g radh, ’Sheònaid?” Thàinig rughadh an gruaidhean Màiri, s’ chrom i ’ceann. “Cha’n ’eil dùil agam,” ars’ ise, “gu’m bi dad aig Uilleam ’n ar n-aghaidh, nuair dh’ innseas mise dha cho sìobhalta ’s a fhuair sinn sibh.” “Na biodh cùram oirbhse,” arsa Seònaid, gu beadagach, “Thigeadh sibhse, agus, ma’s beo mise, nithear ùr beatha.” “An t-àm ’s an t-àite?” ars’ an coigreach, “Glaic nan Druiteag air cheithir uairean am màireach,” arsa Seònaid ’s i deanamh seòladh-corraig aig tigh a h-athar, nach robh thar leth mhile air falbh.

“Ro mhath,” ars’ an Coigreach. “Beannachd léibh an tràth ’s, mo mhaighdeannan boidheach. Cumaibh an uair, agus cha bhi mise fad air dheireadh.” Cha luaithe thuirt e so na ’leum e ’n glaic a dhiolaid; ’s ann an còig mionaidean bha e as an t-sealladh! Thàinig là ’r-na-mhàireach; ’s ma thàinig, ’s ann a sin a bha’n ùpraid—sgeanan ’g an glanadh—trinnsearan a gleadhraich—cearcan ’g an ròstadh—buideil ’g an tràghadh—bùird ’g an cui’rinneachadh—maighdeannan a’ cur orra an riomhaidh—fleasgaich a’ dol ’n an éideadh!

Thainig a nis ceithir uairean. Bha’m ministeir a’ feitheamh; oir bha Uilleam agus Màiri a’ cur seachad na h-ùine, le comhairle Seònaid, feuch an tigeadh an coigreach a thug na h-uiread do dh’ fhearas chuideachd dhoibh an dé.

Mu dheireadh, b’ fheudar tighinn gu stòl a’ phòsaidh as aonais. Chuireadh an t-snaim nach fuasgail fiacail, shuidh an comunn measail, aoidheal, mu’n bhòrd mòr, air a dheagh ’shachd ròcail, aoidheil, ach fear-na-bainnse agus bean-na bainnse, a bha ’g amharc rud-eigin muladach, air eagal an Tighearn’ òig, a bhagair tighin a chur bruaillean orra. Cha mhòr gun deach an t-altachadh a radh, ’nuair cò thàinig orra ach an coigreach—coigreach nach fhaca neach a bha làthair riamh ach bean-na-bainnse agus a piuthar Seònaid.

“Tha mi caileigin anmoch, gabhaibh mo leisgéul,” ars’ an coigreach, le fiamh a ghàire, agus de sealladh sigeantach, “ach,” ars’ esan, “ ’s fèarr deireadh bainnse na tùs còmhstri. A chàirdean thug mi cuireadh dhomh fein an so a nochd, ni nach ’eil cumanta; ach tha mi meallta, ’nuair chi mi ur n-aghaidhean flathail, mur h-e mo bheatha.”

“ ’S e, ’s e, gu dearbh,” ars’ a chuile mac ’us nighean màthair a bha anns an t-seòmar. “Crathadh de d’ laimh a bhean-na-bainnse, meal do naigheachd crathadh de laimh Uilleam, meal do naigheachd; fàilt ort a Sheònaid!” ars’ esan.

Chuir so ioghnadh mòr air a’ chomunn gu h-àraid air Uilleam, fear nach fhaca an coigneach, a nis ri taobh fir-na-bainnse, air ’iarrtas féin, agus le sàr-thoil na cuideachd. Thoisich an ichinich—thòisich na h-òrain—thòìsich an t-òl!

Ars’ an coigreach, ’s e cagarsaich an cluais fir-na-bainnse, “Ciod ur barail, an tig an Tighearn’ òg a chuir bruaillean oirbh an nochd?”

Arsa fear-na-balnnse, ’s e cur a beul ri cluais a’ choigreach, “Tha e’n immis ’s a bhi air chuthach nach d’ fhuair e Màiri; agus ged nach d’thainig e fathaist, tha eagal orm gu’m bi e cho math ’us ’fhocal mu’n sgaoil sinn.” “Ciod tha romhad a dheanamh ma thig e?” ars’ an coigreach; “am bheil fhios aig na fleasgaich gu bheil dùil ris?”

“Tha fios aig mòr sheisear againn air,” arsa fear-na-bainnse, “agus tha ar claidhean deas; ach theagamh gu’m bi ’bhuidheannsan tuille ’s lionmhòr air ar son.” Chaidh stad a chur air a ’chagarsaich a nis le lapraich chasan agus àrd-labhairt. Dh’fhosguil an dorus, agus a stigh thàinig an Tighearn’ òg, agus a ghillean fo’n armaibh. “Fhir-na-bainnse,” ars’ an Tighearn’ òg, “c’arson nach ’eil thu deanamh dìbheatha t-uachdarain agus a chàirdean?” “Thàinig sibh an so gun chuireadh le’r cead,” arsa Riddeil, ’s na biodh ioghnadh oirbh nach h-e ur beatha.” “Bho’n tha’n comunn cho doicheallach, ars’ an Tighearn’ òg, ’s e tionndadh ri ’chairdean, “thugadh gach fear scarbh a creig dha féin,” ’s e glacadh searraig de’n fhion a bha air a’ bhòrd, ’s ’g a òl.

(Ri leantuinn.)

Bas an Urr. Iain Mhic Leoid, D. D.

Air a’ cheathramh latha de ’n mhios s’a chaidh, chaochail an t-Urramach Iain Mac Leoid, D. D., ministear na h-Eaglais Steidhichte, ann an sgireachd Ghobhan, an siorrachd Inbhirnis, leth-cheud bliadhna ’sa h-ochd a dh’ aois. Bu mhac e do ’n Urr. Iain Mac Leoid, ministear Morbheann, agus b’e an t-Urr. Tormad Mac Leoid, D. D., “Caraid nan Gàidheal,” brathair athar. Bha e de theaghlach mhinistearan air am bheil meas agus cliu, —cha ’n ann a mhain anns a Ghàidhealtachd, ach anns gach àite ’sam bheil Gàidheil a’ comhnuidh. Fhuair e deagh fhoghlum nuair a bha e gle òg; chaidh e do oil-thigh Ghlaschu ’nuair nach robh e ach tri bliadhn’ diag a dh’ aois. Fhuair e cead searmonachaidh agus bha e air a shuidheachadh ann ann an sgireachd Newton-on-Ayr, mu ’n robh e bliadhn’ air fhichead a dh’ aois. An ceann bliadhna bha e air a shuidheachadh ann an Duns, far an robh e gus a bhliadhna 1875, ’nuair a bha e air a shuidheachadh ann an Gobhan, far an robh e a’ saoithreachadh fad nan tri bliadhna fichead uaithe sin. Bha e ’na shearmonaiche foghainteach, druighteach; cha robh ach gle bheag de mhinistearan Eaglais na h-Alba a bheireadh barr air. Cha robh e ’na chleachdadh aige bhi ’cur facal de ’n t-searmon air paipear. Bha e ’na dhuine rinn saothair mhor os leth na h-eaglais, agus bidh e air ionndrain gu mor. Dh’ fhag e bantrach, coignear mhac, agus dithis nighean. Tha am mac a’s sine, Tormad, ’na lighiche anns an arm ’s na h-Innsean.

Chaidh anSydney Field Batterydo ’n champa air rudha namBarracksDi-ciaduin. Tha a bhataraidh air an turus so na’s motha na bha i riamh roimhe; —sia gunnaichean, da fhichead us da each, ’s ceud us da dhuine.

---

[47]

[Vol . 7. No. 6. p. 7]

Tha Sar Ruisia a nise an deigh litrichean a chur gu luchd-riaghlaidh rioghachdan eile na Roinn Eorpa air son coinneamh mhor a ghairm feuch an aontaich na rioghachdan an cuid armachd a lughdachadh. Tha e ’g radh gu bheil an t-arm na uallach trom air sluagh na Roinn Eòrpa, agus nan aontaicheadh na h-uile rioghachd deanamh leis na bu lugha de shaighdearan air muir air agus tir gu’m biodh e na bhuannachd mhór dhaibh, agus a bharrachd air sin nach biodh e cho cunnartach gum bristeadh cogadh a mach. Tha so uile gle fhior, ach tha e cur iongantais air daoine an Sar a bhi ga chur fhéin an céill air an dòigh so, am fear a bha roimhe so a bagairt an t-sith a bhristeadh na bu trice na uachdaran rioghachd sam bith eile. Ach a dh’aindeoin sin, nan gabhadh na rioghachdan a chomhairle, bhiodh an saoghal na b’fhearr dheth na tha e.

Am Feillire.

SEPTEMBER, 1898.

1 Dior-daoin Blar Sedan, 1870.
2 Di-haoine Teine mor Lunnainn, 1660
3 Di-satharna Bas Chromwell, 1658.
4 DI-DONAICH 13mh Donach na Trianaid.
5 Di-luain Breith Raibeirt Mhic Fhearghais, 1750
6 Di-mairt
7 Di-ciaduin
8 Dior-daoin Glacadh Sebastopol, 1855.
9 Di-haoine Bas Chaluim Chille, 597.
10 Di-satharna (9) Blar Flodden, 1513.
11 DI-DONAICH 14mh Donach na Trianaid.
12 Di-luain Glacadh Chuibeic, 1759.
13 Di-mairt Bas Uilleam Pitt, 1806.
14 Di-ciaduin
15 Dior-daoin
16 Di-haoine Bas Sheumais VII, 1701.
17 Di-satharna Seisdeadh Dhuneideann, 1745
18 DI-DONAICH 15mh Donach na Trianaid.
19 Di-luain Clo-bhualadh a cheud leabhair, 1471.
20 Di-mairt
21 Di-ciaduin Bas Sir Walter Scott, 1832.
22 Dior-daoin Blar Sliamh-a- Chlamhain, 1745.
23 Di-haoine
24 Di-satharna
25 DI-DONAICH 16mh Donach na Trianaid.
26 Di-luain Crùnadh Uilleam Rufuis, 1087.
27 Di-mairt
28 Di-ciaduin Bas Dheorsa Buchanan, 1582
29 Dior-daoin Breith Morair Nelson, 1758
30 Di-haoine Breith Uileim Chuimein 1715

MUTHADH AN T-SOLUIS.

An Ceathramh mu Dheireadh, L. 7, U. 6, M. 37 F.
An Solus Ur, L. 15, U. 7, M. 56 F.
A’ Cheud Cheathramh, L. 22, U. 10, M. 25 F.
An Solus Lan, L. 29, U. 6, M. 54 F.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Floiri Nic Fhionghain
a’ cumail gach seorsa comhdach cinn a bhios na mnathan a’ cosg.

ADAN,
BONAIDEAN,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN,
GEUGAN.

agus moran de nithean eile nach gabh ainmeachadh an so. Ma cheannaicheas tu ad no bonaid uaithe, bidh iad air an deagh dheanamh, agus saor gu leor.

FEUCH GU ’N TAGHAIL THU.

MAC-TALLA

“Gu ma fada beo a’ Ghailig.”

“Lean gu dluth ri cliu do shinnsir.”

Cha bu choir do Ghaidheal sam bith a bhi as Aonais.

DO DHLEASANAS.
A bhi gabhail MHIC-TALLA.
A bhi leughadh MHIC-TALLA.
A bhi pàigheadh MHIC-TALLA.
A bhi feuchainn ri tuilleadh luchd-gabhail a chur ’na rathad.

An aon phaipear Gailig a tha air ur-uachdar an domhan.

Cha robh a leithid ann roimhe, ’s cha ’n eil a leithid eile ri fhaotainn fhathast.

Is Gailig gu h-iomlan e. Tha e tigh’n a mach uair ’san t-seachdain. Innsidh e naigheachdan na duthcha agus an saoghal dhut.

Bheir e dhut seanachasan taitneach air an am a ta lathair; bheir e dhut sgeulachdan agus eachdraidhean air na h-amannan a dh’ fhalbh.

A bharrachd air sin bheir e dhut o am gu am: bardachd, litrichean agus iomadh ni eile a thaitneas riut, agus a bhios a chum buannachd do t’ inntinn.

Tha aireamh de sgriobhadairean matha Gailig a’ sgriobhadh gu daonnan dha, agus tha iad lan chomasach air leughadh taitneach a chumail ri sean agus og.

Is abhaist do dhaoine ’nuair a bhios iad a’ creic ni nach bi a leithid aig neach sam bith eile, a bhi ’cur pris ard ’na cheann; ach cha ’n eil MAC-TALLA ’deanamh sin idir. Tha e air son cothrom a thoirt do na Gaidheil, sean agus og, air an cainnt fhein ionnsachadh ’sa chumail suas, agus uime sin cha ’n eil e cosg d’a luchd-gabhail ach

DOLAR ’SA BHLIADHNA.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
FEAR-TAGRAIDH, COMHAIRLICHE, NOTAIR, &c .
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEACHUINN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, NOTAIR, &c .
Fear-ionaid àrd chùirtean Nobha Scotia agus Newfoundland.
SIDNI, C. B.

D . A. HEARN,
FEAR-TAGRAIDH, NOTAIR, &c ., &c .
SIDNI, C. B

TAILLEARACHD.

Deiseachan matha air an deagh chumadh riut ’s air an sar dheanamh, eadar $10 .00 us $25 .00, a reir an aodaich.

Cloth Chowes,
Cloth Chlondaic,
Clothan Canadach,
Albannach agus Sasunnach.

Triubhsairean bho $3 .00 suas.

Niall Mac Coinnich,
Sidni, C, B.

Am bheil romhad tigh no sabhal ur a thogail? Ma tha, paighidh e dhut do chuid thairnnean, glaine, paipear, paint, aol, plaster, luaidhe, glasan, ludagan, rop agus uidheaman saoirsneachd a cheannach bho

C . P. MOORE.

’Nuair a thoisicheas tu air an fhiar, ma bhios speal, sgrioban, forc no cas forca a dhith ort, theirig g’ an iarraidh gu

C . P. MOORE.

Nuair bhios a chlann ag iarraidh sgliat no leabhar ur, paipear sgriobhaidh, pinn, no inc, ceannaich iad bho.

C . P. MOORE,
SIDNI, C. B.

Sin an t-aite anns am faigh thu gach ni dhiubh so gle shaor.

AN T-AITE
ANNS AN CEANNAICH THU
Suic agus
Iaruinn Cruinn,
Creamers,
Soithichean Bainne,
Airneis-taighe,
Stobhaichean,
Flur, Min, etc., etc.
AN STOR AIG
Isaac Greenwell,
SIDNI, C. B.

---

[48]

[Vol . 7. No. 6. p. 8]

Miann a’ Bhaird Aosda.

SEISD:—
O cairibh mi ri taobh nan allt,
A shiubhlas mall le ceumaibh ciuin,
Fo sgail a’ bharraich leag mo cheann,
’S bi thusa ’ghrian ro chairdeil rium.

Gu socair sin ’san fheur mo thaobh
Air bruaich nan dithean, ’s nan gaoth tlath,
’S mo chas ga sliobadh ’sa bhraon mhaoth,
’S e lubadh thairis caoin troimh ’n bhlar.

Biodh sobhrach bhan is aillidh snuadh,
Mu ’n cuairt do m’ thulaich is uain’ fo’ dhriuchd,
’S an neoinean beag ’s mo lamh air cluain,
’S an ealabhuidh’ aig mo chluais gu h-ur.

Mu ’n cuairt do bhruachaibh ard mo ghlinn’,
Biodh lubadh gheug is orra blath;
’S clann bheag nam preas a’ tabhairt seinn,
Do chreagaibh aosd’ le oran graidh.

Briseadh tro chreag nan eidheann dlu,
Am fuaran ur le torman trom,
’S freagraidh mac-talla gach ciuil,
Do dh’ fhuaim srutha dlu nan tonn.

Freagraidh gach cnoc, agus gach sliabh,
Le binn-fhuaim geur nan aighean mear;
’N sin cluinnidh mise mile geum,
A’ ruith mu ’n cuairt domh ’n iar ’san ear.

Mu ’n cuairt biodh lu-chleas nan laogh,
Ri taobh nan sruth, no air an leirg,
’S am minnean beag de ’n chomhraig sgith,
’N am achlais a’ cadal gu ’n cheilg.

Sruthadh air sgeith na h-osaig mhin,
Glaodhan maoth nan cro mu ’m chluais,
’N sin freagraidh a mheanmh-spreidh,
’Nuair chluinn an gineil, is iad a ruith a nuas.

A ceum an t-sealgair ri mo chluais!
Le sranna ghath, is chon feadh sleibh,
’N sin dearsaidh an oig’ air mo ghruaidh,
’N uair dh’ eireas toirm air sealg an fheidh.

Duisgidh smior am chnaimh, ’nuair chluinn,
Mi tailmrich dhos is chon is shreang,
’Nuair ghlaodhar— “Thuit an damh!” tha mo bhuinn
A’ leum gu beo ri ard nam beann.

’N sin chi mi, air leam, an gadhar,
A leanadh mi anmoch is moch;
’S na sleibh bu mhiannach leam’ thaghall,
’S an solas chuaich a bha mor aoibhneas.

Bha ceo air fleagh bharr an fheidh,
An deoch a Treig ’s an tonn ar ceol,
Ge d’ sheinneadh taisg ’s ge d’ ranadh sleibh,
Sinnte ’s an uaimh bu sheamh ar neoil.

Chi mi Beinn-ard is aillidh fiamh,
Ceann-feadhna air mhile beann,
Bha aisling nan damh ’na ciabh,
’S i leabaidh nan nial a ceann.

Chi mi Sgorr-eild’ air bruach a ghlinn
An goir a’ chuach gu binn an tos.
Is gorm mheall-aild’ na mile giubhas,
Nan luban, nan earba, ’s nan lon.

Biodh tuinn og a snamh le sunnd,
Thar linne ’s mine giubhas, gu luath;
Srath ghiubhais uain’ aig a ceann,
A’ lubadh chaoran dearg air bruaich.

Biodh eal’ aluinn an uchd bhain,
A snamh le spreigh air bharr nan tonn,
’Nuair thogas i sgiath an aird,
A measg nan nial cha ’n fhas i trom.

’S tric i ’g astar thar a’ chuain,
Gu asraidh fhuar nan ioma ronn,
Far nach togar breid ri crann,
’S nach sgoilt sron dharaich tonn.

Bi thusa ri dosan nan tom,
Is cumha’ do ghaol ann ad bheul,
Eala’ thriall o thir nan tonn,
’S tu seinn dhomh ciuil an aird nan speur.

O! eirich thus’ le t-oran ciuin,
’S cuir naigheachd bhochd do bhroin an ceill;
’S glacaidh mac-talla gach ciuil,
An guth tursa sin o d’ bheul.

Tog do sgiath gu h-ard thar chuan,
Glac do luathas bho neart na gaoith,
’S eibhinn ann am chluais an fhuaim,
O’d chridhe leoint’ —an t-oran gaoil.

Co an tir on gluais a’ ghaoth,
Tha giulan glaodh do bhroin on chreig?
Oigeir a chaidh uain a thriall,
’S a dh’ fhag mo chiabh ghlas gu ’n taic.

’M b’ eil deoir do ruisg, O! thusa ribhinn,
Is mine mais’ ’s is gile lamh?
Solas gu ’n chrioch do ’n ghruaidh mhaoith,
A chaoidh nach gluais on leabaidh chaoil!

Innsibh, o’n threig mo shuil, a ghaoth’
C’ait am beil a chuil’ a fas,
Le glaodhan broin ’s na tric r’a taobh,
Le sgiath gun deo a cumail blair.

Togaibh mi—caraibh le ’r laimh threin,
’S cuiribh mo cheann fo bharrach ur,
’N uair dh’ eireas a’ ghrian gu h-ard,
Biodh a sgiath uain’ os ceann mo shuil.

An sin thig thu, O! aisling chiuin,
Tha ’g astar dluth measg reul na h-oidhch’,
Biodh gniomh m’ oichche ann ad cheol;
Toirt aimsir mo mhuirn gu ’m chuimhn’.

O! m’ anam faic an ribhinn og,
Fo sgeith an daraich, righ nam flath,
’S a sneachd-lamh measg a ciabhan oir,
’S a meall-shuil chiuin air og a graidh.

Esan a’ seinn ri ’taobh ’s i balbh,
Le ’cridhe leum, ’s a’ snamh’ na cheol,
An gaol bho shuil gu suil a falbh,
Cur stad air feidh nan sleibhtean mor.

Nis threig an fuaim, ’e tha cliabh geal min,
Ri uchd ’s ri cridhe gaoil a’ fas,
’S a bilibh ur mar ros gun smal,
Mu bheul a gaoil gu dluth an sas.

Solas gun chrioch do ’n chomunn chaomh,
A dhuisg dhomh ’n t-aoibhneas ait nach pill,
Is beannachd do t-anams’ a ruin,
A nighean chiuin nan cuach-chiabh grinn.

’N do threig thu mi, aisling nam buadh?
Pill fathast—aon uair eile, pill!
Cha chluinn thu mi, Ochoin! ’s mi truagh,
A bheannaibh uain’ mo ghraidh—slan leibh.

Slan le comunn caomh na h-oige,
Is oigheanna boidheach, slan leibh;
Cha leir dhomh sibh, dhuibhse tha samhradh,
Ach dhomhsa geamhradh a chaoidh.

O! cuir mo chluas ri fuaim Eas-mor,
Le ’chronan a’ tearnadh on chreig.
Bi’dh cruit agus slige ri ’m thaobh,
’S an sgiath a dhion mo shinnsir sa’ chath.

Thig le cairdeas thar a chuain,
Osag mhin a ghluais gu mall,
Tog mo cheo air sgiath do luathais,
’S imich grad gu eilean fhlaitheis.

Far ’m beil na laoich a dh’ fhalbh o shean,
An cadal trom gun dol le ceol,
Fosglaibh-sa thalla Oisein is Dhaoil,
Thig an oidhche ’s cha bhi ’m bard air bhrath.

Ach O! m’ an tig i seal m’ an triall mo cheo,
Gu teach man bard, air ard-bheinn as nach pill.
Fair cruit ’s mo shlige dh’ iunnsaidh ’n roid,
An sin, mo chruit, ’s mo shlige ghraidh, slan leibh.

BEAG ACH MOR

Is beag an ni botul de K. D. C. a thaobh meudachd, ach ’nuair a ghabhas tu naa bhios ann air son tinneas-stamaig, chi thu cho mor ’sa tha e.

IS E LEIGHSEAS GACH SEORSA DE THINNEASAN-STAMAIG.

Tha daoine mora agus matha America ’g a mholadh, oir chuir iad deuchainn air. Na ’m biodh botull dolair de K. D. C. air a dheanamh ’na stuth tana lionadh e cart; mar sin tha e math agus tha moran ann dheth. Cuir a dh’ iarraidh sampuill.

ThaK . D. C. Pillsanabarrach math air tinneasan cuim.

K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia.
agus
127 State St., Boston Mass.

[Dealbh]
Tha sinn a nise ’nar luchd-gnothuich aig a
CHANADACARRIAGE CO. ,
air son Eilean Cheap Breatunn.

Ma tha carbad de sheorsa sam bith a dhith ort, cumhnaidh tu airgead le ’cheannach uainne.

Tha sinn mar a b’ abhaist a’ creic Truncaichean, Màileidean, Acuinneach, Bratan-carbaid, Cuipichean, Carbadan Cloinne, Olla, Dubhaich Bhròg, &c ., &c .

F . Falconer & Son,
Sidni, C. B.

THE
DAILY RECORD.
PAIPEAR LAITHEIL
CHEAP BREATUNN.

Air a Chur a Mach a h-Uile Feasgar, ann an Sidni, C. B.

A PHRIS:
Bliadhna, $4 .00
Sia miosan, 2.00
Tri miosan, 1.00
A PHRIS RI PHAIGHEADH ROMH LAIMH.

Gheibhear anns an“Record”na naigheachdan a’s uire, a tighinn leis an telegraph as gach cearna dhe ’n t-saoghal; naigheachdan an eilein agus na siorrachd; fiosan mu na meinnean ’s mu na soithichean, etc., etc.
’S COIR DHUT A GHABHAIL.

SGRIOBH GU
JOS . MacDONALD,
Editor and Publisher,
Sydney, C. B.

J. E. EISAN.
PIANOS AGUS ORGAIN.
AN SEORSA ’S FHEARR A THATAR A CREIC.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, C B.

THA EARBSA
aig daoine ann am maidsichean Eddy— ’nuair a chi iad an t-ainm air a bhocsa bidh fhios aca gu bheil iad math. Tha seorsachan air an deanamh, agus gheibh thu barrachd fiodha air son do chuid airgeid, agus seorsaichean eile rithist a tha “coltach” ri maidsichean Eddy, ach tha iad gle ao-coltach riutha an am an cur gu feum.

Tha ’n t-ainm so na urras air mathas

THE
E. B. EDDY Co., Ltd.,
HULL, CANADA.

DH’ IARRAMAID AIR
NA GAIDHEIL
’s air muinntir eile a tha air son“Typewriter”a cheannach, iad a dh’ fheuchainn na
Blickensderfer No. 5,
mu ’n ceannaich iad seorsa sam bith eile. A phris, $35 .
Tha seorsachan eile againn cuideachd.
CREELMAN BROS.,
TYPEWRITER CO.
15 Adelaide St. East,
TORONTO, ONT.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
Stewartdale , C. B.

CLOTH, DROGAID,
AGUS
Plaideachan “EUREKA.”

Mu dheich air fhichead seorsa aodaich ’ga chreic.
Cloimh air a ghabhail an coinneamh Aodaich.
Ma tha thu air son aodach math deise fhaotainn saor, taghail aige no sgriobh uige.

C . H. HARRINGTON & CO.
NA MARSANTAN A’S FHAIDE THA DEANAMH GNOTHUICH ANN AN SIDNI.

THA IAD A’ CREIC
Flur, Min, agus Amhlan;
Brogan, Botuinnean, Rubbers;
Soithichean Glaine agus Creadha;
na ’s saoire na gheibhear iad aig marsanta sam bith eile ’sa bhaile.

“SALADA TEA, ”
Na Puinnd ’s na Leth-Phuinnd; an ti a’s fhearr a tha ’n Ceap Breatunn air a phris.

’NUAIR THEID THU ’BHADDECK
TAGHAIL AN STOR
Albert I. Hart.
Tha stoc mor aige dhe na h-uile seorsa bathair.

Bathar Tioram,
Bathar Cruaidh,
Amhlan,
Aodaichean,
Caiseart, Adan,
Curraichdean,
Agus iomadh ni eile.

An seorsa ’s fhearr ’s a’ phris a’s isle.