---

[329]

[Vol . 8. No. 42. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VIII. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, MAIGH 25, 1900. No. 42.

SGEULACHDAN ARABIANACH.

Nouredin agus Bean na Maise.

CAIB. VIII.

Gun mhionaid dalach; dh’ innis Nouredin do Bhean na Maise mar a bha, agus gu ’m feumadh iad a bhith ’grad fhalbh. Cho luath ’s a chuir i an srol air a h-aghaidh, dh’ fhalbh iad le cheile am mach as an taigh, agus gu fortanach fhuair iad am mach as a’ bhaile gun duine ’g am faicinn. Cha robh an acarsaid fada uapa, agus an uair a rainig iad i bha long a’ deanamh deiseil gu seoladh. Chaidh iad air bord innte gun dail,

Beagan uine an deigh dhaibh a dholair bord, thainig an sgiobain far an robh an luchd-turuis, agus thuirt e, “A chlann, am bheil sibh uile an so? Am bheil tuilleadh gnothaich agaibh ri dheanamh anns a’ bhaile? No, an d’ rinn sibh dichuimhn sam bith?”

Fhreagair iad uile gu ’n robh iad lan dheas gu falbh ge b’ e air bith uair a thogradh e seoladh.

An uair a chaidh Nouredin gu bord, dh’ fheoraich e c’aite an robh an long gus a dhol, agus an uair a chual’ e gu ’m b’ ann gu ruige Bagdad a bha i ’dol, bha e anabarrach toilichte.

Thogadh an t-acaire, agus sgaoileadh na siuil bhoidheach, bhaidealach ri crann; agus o ’n a thachair gu ’n robh an soirbheas fabharach, cha robh iad fada ’call seallaidh air Balsora.

Thugamaid a nis fa near mar a bha cuisean a’ dol air aghart ann am Balsora, am feadh ’s a bha Nouredin agus Bean na Maise an deigh teicheadh gu sabhailte o chorruich an righ.

Thainig ceannard an fhreiceadain le ’chuid shaighdearan gu taigh Nouredin, agus bhuail e aig an dorus. Ach o nach d’ thainig duine a dh’ fhosgladh an doruis, thug e ordugh do na saighdearan a bhristeadh. Rannsaich iad an taigh gu math ’s gu ro mhath; ach cha robh Nouredin agus Bean na Maise ri ’m faotainn. Dh’ fhiosraich ceannard an fhreiceadain mu ’n deidhinn o na coimhearsnaich, feuch am facas o chionn ghoirid iad; ach cha robh neach ann a bheireadh am fiosrachadh bu lugha dha mu ’n deidhinn. Bha leithid de mheas aca air Nouredin ’s nach abradh a h-aon aca aon fhacal a shaoileadh iad a dheanadh cron dha.

Am feadh ’s a bha na saighdearan a’ spuinneadh an taighe, agus ’g a leagadh gu talamh, chaidh an ceannard a dh’ innseadh do ’n righ mar a bha. “Seall air an son anns a h-uile aite; oir tha mi suidhichte gu ’n glac mi iad,” ars’ an righ.

Chaidh ceannard an fhreiceadain a rithist g’an sireadh, agus chuir an righ Saoudhaidh dhachaidh le urram. Thuirt e ris, “Bi falbh dhachaidh; na cuir an corr dragha ort fhein mu dheidhinn dioghaltas a dheanamh air Nouredin. Ni mise dioghaltas air air son a dhroch-bheirt.

Gun dail sam bith thug an righ ordugh fios a thoirt do shlugh a’ bhaile gu ’m faigheadh neach sam bith a ghlacadh Nouredin agus Bean na Maise mile bonn oir, agus gu ’n deanteadh trom-dhioghaltas air neach sam bith a chumadh am falach iad. Ach a dh’ aindeoin gach saothair a ghabh e, agus gach dichioll a ghnathaich e, cha robh guth no iomradh ri chluinntinn mu’n deidhinn. Cha robh de thoileachadh [ ? ] dhaidh ach gu ’n do ghabh an [ ? ] a phairt.

Anns a’ cheart am, bha Nouredin agus Bean na Maise, an deigh turus fabharach fhaotainn, gu sabhailte air tir ann am Bagdad. Cho luath ’s a thainig sgiobair na luinge ann an sealladh a’ bhaile, air dha bhith ro thoilichte leis cho fabharach ’s a chaidh a thurus leis, thuirt e ris an luchd-turuis, “Deanaibh gairdeachas a chlann, sin agaibh am baile mor agus iongantach, do ’m bheil moran sluaigh a’ tighinn as gach cearn dhe ’n t-saoghal. Tachraidh moran sluaigh ribh anns a’ bhaile so; agns cha ’n fhairich sibh fuachd geamhraidh, no teas samhaidh, ach mealaidh sibh carrach agus foghar do ghnath le ’n cuid dhitheannan biodheach, agus mheasan blasda, fallainn.”

An uair a thainig an long gu aite acaire, beagan astair o ’n bhaile, chaidh an luchd-turuis gu tir, agus chaidh gach aon a dh’ ionnsuidh na dachaidh a bhuineadh dha.

Thug Nouredin coig buinn oir do ’n sgiobair a phaigheadh an fharaidh air a shon fhein agus air son Bean na Maise; agus o ’n a bha iad ’nan coigrich ann am Bagdad, cha robh fhios aca c’aite an rachadh iad a dh’ fhuireach. Bha iad car uine a’ falbh ri cios nan garaidhean a tha ri taobh na h-aimhne; agus bha iad a’ cumail dluth air fear dhiubh a bha air a chuartachadh le balla mor, ard. Mu dheireadh thainig iad gu sraid bhriagha, ghlan, agus an uair a choisich iad suas beagan astair oirre, chunnaic iad dorus garaidh, agus fuaran anabarrach briagha faisge air.

Bha ’n dorus anabarrach maiseach, agus bha e duinte anns an àm; ach bha am for-dhorus(porch)fosgailte, agus bha langsaid air gach taobh dheth.

“Tha ’n t-aite so gle fhreagarrach dhuinn,” arsa Nouredin ri Bean na Maise; “tha ’n oidhche ’tighinn oirrn; agus ged nach d’ ith sinn greim o ’n a thainig sinn air tir, tha mi toileacch an oidhche a chur seachad ann an so fhein agus bidh uine gu leor againn am maireach gu sealltainn air son aite-fuirich; ciod e do bharail fhein?”

“Mo thighearna,” arsa Bean na Maise, “tha fhios agad gu ’m bheil mise deas gu rud sam bith a dheanamh a thogras tu fhein; o ’n a tha thu fhein toileach fuireach an so, fanamaid ann.”

An uair a dh’ ol iad deoch as an fhuaran, leig iad iad-fhein ’nan sineadh air aon dhe na langsaidean; agus an deigh dhaibh beagan comhraidh a dheanamh, thuit iad gu trom ’nan cadal.

Bu leis an righ an garadh; agus ’na mheadhain bha taigh ard, maiseach, ris an cainte Pailliun nan Dealbhannan, a chionn gur ann a bha na dealbhannan agus gach ni maiseach, iongantach, agus luachmhor eile a bhuineadh do ’n righ air an gleidheadh gu curamach, tearuinte. Bha ceithir fichead uinneag air a’ phailliun ard mhaiseach so; agus ge b’ e feasgar a mhiannaicheadh an righ tighinn a chur seachad greis dhe ’n uine ann, bhiodh solus boillsgeach anns gach uinneig. Chiteadh an dearrsadh a bhiodh as na h-uinneagan air feadh earrann mhor dhe ’n bhaile, agus air feadh na duthchadh mu ’n cuairt dha.

Bha ’n garadh so air curam seann duine do ’m b’ ainm Abraim; duine a rinn seirbhis mhath ann an arm an righ. Bha ordugh teann aige o ’n righ gun a h-uile seorsa dhaoine a leigeadh a steach a dh’ amharc nan ioghnaidhean a bh’ anns a’ phailliun, ach gu sonraichte gun leigeadh le neach sam bith suidhe no laidhe air na langsaidean a bha anns an fhor-dhorus air eagal gu ’n rachadh an salach; agus nam faigheadh e neach sam bith ’na shuidhe orra, bha ordugh aige peanas cruaidh a dheanamh air.

Air an fheasgar ud thainig air Abraim a dhol a dh’ aiteginn a cheann gnothaich. An uair a thill e ann am beul anamoch na h-oidhche, fhuair e dithis nan suain chadail air aon de na langsaidean a bh’ anns an fhor-dhorus, anus aodach sgaoilte thairis air an cinn gus na cuilleagan a chumail uapa.

“Is ciatach an gnothach so,” ars’ esan ris fhein, “tha na daoine easumhail do dh’ ordugh an righ; ach bheir mise orra nach dean iad a leithid a rithist.”

Dh’ fhosgail e an dorus gu bog, balbh agus chaidh a steach. An ceann tiotaidh thill e agus slat ’na laimh, agus a mhuilichinn truiste thun na h-uile. Bha e dol a ghabhail dhaibh le uile neart; ach chuir e stad air a laimh, agus thoisich e ri reusanachadh ris fhein anns an doigh so: “Bha thu ’dol a bhualadh nan daoine so gun toirt fa near ciod a bha thu ’dol a dheanamh. Is docha gur e coigrich a th’ annta aig nach ’eil aite-fuirich, agus a tha tur aineolach air ordugh an righ. Air an aobhar sin bu choir dhut an toiseach fios fhaotainn co iad.”

An uair a thuirt e so thog e gu socrach an t-aodach a bha sgaoilte air an cinn. Ghabh e ioghnadh an uair a chunnaic e iad. Ar leis nach fhrca e riamh dithis bu mhaisiche na iad. An sin rug e air chios air Nouredin, agus dhuisg e e.

Ghrad thog Nouredin a cheann, agus an uair a chunnaic e seann duine tlachdar, le feusaig fhada ghill ’na sheasamh aig a chasan, dh’ eirich e, agus an uair a leig e e-fhein air a ghluinean air a bheulaobh agus a thug e pog dh’ a laimh, thuirt e, ‘Athair mhath, gu ’n gleidheadh Dia thu!”

“Ciod a tha dhith ort, a mhic?” ars’ Abraim. “Co thu, agus co as a thainig tu?”

“Is coigrich sinn a tha air ur thighinn do ’n bhaile,” arsa Nouredin, “agus bu mhiann leinn cead fhaighinn fuireach an so gus am maireach.”

“Cha ’n ’eil an t-aite so freagarrach dhiubh,” ars’ Abraim; “thigibh comhladh riumsa, agus gheibh mi aite cadail dhuibh a’s freagarraiche na so; agus bheir sealladh dhe ’n gharadh mhaiseach so toileachadh dhuibh an uair a chi sibh e ri solus an latha maireach.”

“An leibh fhein an garadh so?” arsa Nouredin.

“Is leam,” ars’ Abraim, agus fiamh gaire air a ghnuìs; “is oighreachd a th’ ann a dh’fhag m’ athair agam; thigibh

---

[330]

[Vol . 8. No. 42. p. 2]

a steach, guidheam oirbh, oir tha mi cinnteach nach bi aithreachas oirbh air son ’fhaicinn.”

Dh’ eirich Nouredin ’na sheasamh, agus thug e moran taing do Abraim air son cho siobhalta ’s a bha e riutha; agus ’na deigh sin chaidh e fhein agus Bean na Maise steach do ’n gharadh. Ghlas Abraim an dorus, agus threoraich e iad a dh’ ionnsuidh aite anns am faiceadh iad le aon sealladh meud agus maise, agus suidheachadh a’ gharaidh.

Ged a chunnaic Nouredin iomadh garadh braigha ann am Balsora, cha ’n fhaca e garadh cho briagha ris an fhearr ud’ An uair a ghabh e beachd air gach ni a bha ri fhaicinn anns a’ gharadh, thionndaidh e ri Abraim, agus dh’ fheoraich e dhe co dh’ ainm a bh’ air. Cho luath ’s a chuala e gur e Abraim a b’ ainm dha, thuirt e ris, “Abraim, feumaidh mi aideachadh gu ’m bheil an garadh so anabarrach maiseach da rireadh. Gu ’n deonaicheanh Dia dhut a bhith fada beo ’g a shealbhachadh. Cha ’n urrainn sinn a bhith taingeil gu leor dhut air son an garadh maiseach so a shealltuinn dhuinn. Ach bhiodh e iomchuidh dhuinn paigheadh a thoirt dhut air son do chaoimhneis. So agad da bhonn oir; thoir leat iad agus faigh dhuinn rud a dh’ itheas sinn a chum gu’m bi sinn subhach maile ri cheile.”

Bha Abraim gle ghaolach air an or, agus rinn e gairdeachas ’na inntinn an uair a chunnaic e an da bhonn. Ghabh e gu toileach iad. Dh’ fhag e Nouredin is Bean na Maise anns a’ gharadh, agus dh’ fhalbh e a dh’ iarraidh gach ni a bhiodh feumail dhaibh. Thuirt e ris fhein agus e gle aoibhneach, “Is e daoine coire a th’ ann so. Bha mi air gnothach amaideach a dheanamh nan robh mi air droch dhiol a dheanamh orra agus am fuadach air falbh. Ni an deicheamh cuid dhe so an gnothach gus biadh a cheannach dhaibh, agus bidh an corr agam fhein air son mo dhragha.

(Ri leantuinn.)

DOMHULL DONA MAC NA BANTRAICH.

LE IAIN.

CAIB. XVII.

Fàgaidh sinn Callum agus Domhull anns an eilean ’g an cothachadh fhéin cho math ’s a dh’ fhaodas iad, agus bheir sinn seachad gearr chunntas air an oidhirp a thug an sgiobair agus an sgiobadh air am faotainn anns an eilean.

An uair a thill na seòladairean eile a chaidh mu ’n cuairt cladach an eilean a dh’ ionnsuidh a’ bhàta far an d’ fhàg iad ’s a mhaduinn i, fhuair iad an dithis air an do thuit an crann còmhladh ri Domhull ’s ri Callum ’n an suidhe aig a’ bhàta, agus iad air leith iomall na daoraich. Dh’òl na fir so, an uair a fhuair iad an cothrom an déigh do chàch falbh air feadh an eilean, a’ chuid bu mhò dhe ’n deoch làidir a dh’ òrdaich an sgiobair do ’n dà fhear dheug a chaidh gu tìr. Bha ’n sgiobair ’n a dhuine a bha anabarrach stuama anns gach dòigh, ach ged bha, bu mhath leis gach ceartas is toileachadh ’n a chomas a thoirt do na seòladairean aig gach àm.

An lath’ ud a chaidh iad gu tìr ’s an eilean, dh’ òrdaich e na shaoileadh e a dheanadh feum dhaibh dhe ’n deoch làidir a thoirt dhaibh gus toileachadh a thoirt dhaibh, agus saod a chur orra an uair a ghabhabh iad an dinneir air tìr. Ach o ’n a bha na dh’ òrdaicheadh dhaibh rì ,òl tuilleadh is beag leis na fir a thill thun a’ chladaich, smaoinich iad gu ’m biodh ciab is comaidh aca; sin ri ràdh, gu ’m biodh an cuid aca an toiseach dhe na dh’ òrdaicheadh dhaibh gu léìr, agus gu ’m biodh an roinn fhein aca dhe na dh’ fhàgadh iad, an uair a thilleadh càch ’s an fheasgar a dh’ ionnsuidh a’ chladaich. An uair a chunnaic iad cho beag ’s a dh’, òrdaicheadh dhaibh, thuirt iad, mar a thuirt Alasdair Uaibhreach mu’n t-saoghal, “Cha mhor is fheairrde cuideachd e, ’s bu rudeiginn a dh’ aon duine e.” Ach an uair a bhlais iad aon uair air, lean iad air gus an do dh, òl iad an earrann bu mhò dheth. Is gann a b’urrainn daibh an casan a sheasamh. Ach rachadh aca air mionnan gu leòr a dheanamh, agus an cainnt thruaillidh, sgráthail a labhairt.

Is iongantach da rìreadh a bhuaidh a th’ aig a’ mhisg air daoine. Cha ’n eil ni truaillidh a tha ’n taobh a staigh dhuibh nach toir i gu follais. Is glic an duine sin a tha ’caitheamh a bheatha gu measarra aig gach àm. Cuiridh a mhisg call mòr air daoine; oir bheir i uatha am maoin, agus an cliù, agus an slàinte, agus an deadh bheus. Agus cha ’n e mhàin sin, aca beothaichidh agus brosnaichidh i a h-uile gnè thruaillidh a tha ’n co-cheangal riutha gu nàdarra. Chu ’n ’eil meadhain eile aig Sàtan a’s cumhachdaiche gus anam an duiue sgrios na mhisg.

Cha d’ fhalbh na seòladairean bhar an eilean gue an d’ thàinig an t-anamoch, agus an d’ thug iad dùil thairis nach tigeadh Callum is Domhull air an ais thun a’ chladaich. An uair a chaidh iad air bòrd na luigge, dh’ innis iad do ’n sgiobair gu ’n robh Domhull is Callum ’g an dìth, agus nach robh fhios aca ciod a dh’ éirich dhaibh. Chuir so dragh gu leòr air an sgiobair; ach bha e ’smaointean gur e dhol iomrall a rinn iad. Agus ged a bha coltas gu ’n robh an soirbheas fàbharrach ris an robh dùil aige, air thuar tighinn gun dàil, chuir e roimhe gu ’m feitheadh e latha eile far an robh e ann an dòchas gu ’m faigheadh an dithis a bh’ air an eilean an rathad thun a’ chladaich uair eiginn mu ’n tigeadh am feasgar an la-iar-na-mhàireach. Ach ged a bha dragh air a chionn gu ’n robh dithis dhe na seòladairean cho dìleas ’s a bh’ aige air bòrd ’g a dhìth, bha pailt uiread de dhragh air an uair a chuala e gu ’n do ghabh dithis eile dhe na chaidh do ’n eilean a’ mhisg. Aig an àm bha e ag ràdh ris fhein nach gabhadh e seòladair gu bràth tuilleadh ach fear a bhòidicheadh nach blaiseadh e air deur dhe ’n dibh làidir. Cha dubhairt e gu ’m b’ olc riutha; oir cha robh e ’creidsinn gu ’n deanadh càineadh feum sam bith dhaibh aig an àm. ’N a inntinn fhein bha e ’g ràdh gu ’n cuireadh e air falbh iad cho luath ’s a gheibheabh e dithis eile a dheanadh feum ’n an àite.

Gu math moch an là-iar-na-mhaireach chuir e bàta le seisear de sgiobadh gu tìr do ’n eilean, agus dh’iarr e orra a dhol mu’n cuairt cladach an eilean feuch an tachradh Domhull is Callum riutha, agus thuirt e riutha iad a dh’ fhuireach air an eilean gus an tigeadh beul anamoch na h-oidhche.

Rinn iad mar a dh’iarradh orra, ach cha robh dad aca air son an saoithreach; oir thill iad thun na luinge anamoch feasgar, agus cha robh sgeul aca air Domhull ’s air Callum.

Air an fheasgar sin fhein dh’ atharrraich a’ ghaoth, agus o ’n a bha ’n long air acaire còrr is dà latha, chuir an sgiobair roimhe gu ’m falbhadh e ’s a’ mhaduinn. Bha cùisean a’ cur dragh mòr air; oir cha robh toil aige an dithis ghillean òga fhagail air an eilean. Cha robh fhios aige co dhiubh bha daoine ’fuireach air an eilean nonach robh. Ach ma thachair gu ’n robh daoine ’fuireach air an eilean, bha fhios aige gu ’m feumadh gur e daoine fiadhaich a bh’ annta; agus cha robh teagamh aige nach cuireadh iad Domhull is Callum gu bàs na ’m faigheadh iad greim orra.

Cha deachaidh e do ’n leabaidh an oidhche ud idir; oir bha e fo mhòr dhragh inntinn mu na seòladairean a bha ’g a dhith. Uair a smaoinicheadh e gu ’m falbhadh e cho luath ’s a shoilleiricheadh an latha, agus uair eile theireadh e ris fhein nach robh e ceart dha falbh agus dithis dhe chuid dhaoine ’fhàgail air an eilean. Mu dheireadh shuidhich e gu ’m falbhadh e air a h-uile cor; oir bha ’n soirbheas cho fàbharrach ’s a dh’ iarradh e, agus bha h-uile coltas gu ’n leanadh an soirbheas gus an ruigeadh e am baile-puirt anns an robh aige ris an luchd a chur am mach.

Mu ’n gann a shoilleirich an latha e chuiran sgiobadh air an cois, agus dh’ òrdaich e té dhe na bàtaichean a leigeadh leis a’ chliathaich, agus ceathrar dhe ’n sgiobadh a bhi deisil gu falbh gu tìr le nithean a bha e gus fhàgail anns an eilean an dòchas gu ’n tachradh iad ri Domhull ’s ri Callum uair no uair eiginn an àm dhaibh a bhith ’siubhal timchioll a’ chladaich. Chuireadh na nithean a leanas anns a’ bhata: —Cuid mhath de bhriosgaidean ’s de dh’ fheòil; poit no dha; sàbh is tuadh; cuid mhath de dh’ fhùdar ’s de luaidhe; biodag; cuibhle de bhall caol; pasg de shreanganan caola gu beairtean-iasgaich; caochladh sheòrsachan dhubhan; aodach-laidhe, agus na cisteachan anns an robh gach nì a bhuineadh do Dhomhull ’s do Challum. Dh’ òrdaich e dhaibh na nithean so a chur air tìr ann an àite sàbhailte, agus seann seòl dhe na bh’ air bòrd a thoirt leotha agus a sgaoileadh gu dòigheil, cùramach air an uachdar.

Sgrìobh an sgiobair litir do ’n ionnsuidh, agus chuir e an àite sàbhailte i am measg nan nithean a chuireadh air tìr. Bha ’n litir mar a leanas:—

“Na ’m bithinn a’ smaointean gur e mi-chùran a thug oirbh fuireach air an eilean o chionn tri latha, bhithinn glé dhiumbach dhibh, agus bhithinn coma ged a bhiodh sibh air gu bràth. Ach a thaobh gu’n robh sibh an còmhnuidh umhail, dleasdanach gu leòr, tha mi ’smaointean gur e dhol iomrall anns a’ choille a rinn sibh. Tha mi ’n dòchas nach d’ éirich mi-fhortan a’s mò na sin dhuibh, agus gu ’m faic mi fhathast sibh. Cha ’n fhaod mise fuireach na ’s fhaide; oir feumaidh mi an soirbheas fàbharrach a ghabhail fhad ’s a gheibh mi e. O ’n a tha sibh le chéile ’g am dhith, bidh e mòran na ’s duilighe dhomh an long a thoirt gu calla, ma shéideas a’ ghaoth ’n am aghaidh. Tha mi ’cur na ’s urrainn dhomh dhe gach nì a tha mi ’saoilsinn a bhios feumail dhuibh gu tìr do ’n eilean, an dòchas gu ’n tachair iad ribh an ùine gun bhith fada. Dh’ innis an fheadhain eile a chaidh gu tir maille ribh dhomh gu ’m bheil eunliath gu leòr air an eilean, agus o ’n a tha gunna agaibh chuir mi fùdar is luaidhe gu leòr am measg na tha mi ’cur gu tìr. Tha mi mar an ceudna a’ cur gach nì a bhuineas dhuibh gu tìr, gun fhios nach tigeadh oirbh a bhith ùine mhòir air an eilean. Ach tha dòchas agam nach bi an ùine fada gus am faigh sibh as an eilean. Ged nach robh mise riamh riomhe aig acaire an so, tha fhios agam gur tric le loingeis acrachadh ann car ùine ghoirid gus uisge ’thoirt air bòrd, ma thachras dhaibh a bhith gann de dh’ uisge. Faodaidh gu ’n cuir am freasdal dòigh ’n ’ur rathad leis am faigh sibh as an eilean. Ma bheir sgiobair air bith bhar an eilean sibh, agus gu ’m bi e ’g iarraidh faraidh oirbh, cha n ’eil agaibh ach an litir so a shealltainn dha, agus theid mi an urras gu ’n toir e leis sibh. Cha’n urrainn dhomhsa bhith cinnteach an e so taobh e thilleas mi, no c’uin a thilleas mi,ma thilleas mi idir; ach ma ’s e so rathad a thig mi, cha teid mi seachad air an eilean gun sibhse a thoirt leam, ma bhios sibh ann an uair a thig mi. Rinn mise na b’ urrainn mi gus ar toirt bhar an eilean. Dh’ fheith an fheadhainn a chaidh gu tir còmhladh ribh aig a’ chladach gus an do thuit an oidhche, an dùil gu ’n tigeadh sibh, agus chuir

---

[331]

[Vol . 8. No. 42. p. 3]

mi daoine gu tìr an dè ’g ’ur n-iarraidh, agus ged a chaith iad an latha gu léir ’g ’ur n-iarraidh, cha d’ fhuair iad sibh. Ma chuireas sibh bhur n-earbsa ann am freasdal a’ Chruithfhir, cha ’n eagal dhuibh. Mo bheannachd agaìbh

SEUMAS BRUNTON.
Sgiobair na Samaracand.

O ’n a bha cabhag air an fheadhainn a chuireadh gu tir, cha d’ rinn iad ach gach ni a bh’ aca ’s a’ bhàta a chur gu sàbhailte ann an àite tearainte os cionn a’ chladaich agus an seann seòl sgaoilte air am muin.

Cho luath ’s a thill iad thun na luinge thogadh an t-acaire, agus chuireadh rithe a h-uile snaithne aodaich a ghiùlaineadh i. O ’n a bha ’n soirbheas cho làidir ’s cho fabharrach ’s a dh’ iarradh iad, cha robh iad fada seòladh a sealladh an eilean.

(Ri leantuinn.)

I Challuim Chille,

(Air a leantuinn.)

Ràinig sinn Riédhlig Orain, —cladh farsuing lan de leacan lighe, fo’m beil rìghrean, cinn-fheadhna, agus ceatharnaich, a bha cumhachdach agus ainmeil ’nan latha fein, a’ cadal taobh ri taobh ann an suain a’ bhàis. Ann an so tha ’n t-àite ris an abair iad, Iomaire-nan-rìgh, far am bheil ochd ’us dà fhichead de rìghrean na h-Alba, ceathrar de rìghrean na h-Eirionn, ochdnar de rìghrean Lochlainn, agus a h-aon no dhà de righrean na Frainge. Air cuid de na leacan tha ainm nan daoine ’tha fopa ’s a’ Ghàelic, mar air lic Mhurchaidh-a- Ghuinn. ’S i an eaglais bheag a tha ’n Réidhlig Orain a cheud tigh a thog Calum Cille ’s an Eilein. Aig ceann na h-àirde deas dh’ i tha cruiste Lachainn ’ic Ionmhuinn,athair an Aba; agus leac Aonghais Oig ’ic Dhòmhnuill, tighearn Ile agus Chinn-tìre, —an triath ainmeil sin a chuir an cath le buaidh air blàr ainmeil Bhannockburn le Raibeart de Bruce. Dlùth dha so tha leac agus uaigh Ailein-nan-sop, —ceatharnach de Chloinn ’Illeathain, o ’n d’ thainig teaghlach Thorrloisg. Tha leac Thighearna Chola an so mar an ceudna, le chlogaid ’s le ’lùirich; Mac-Illeathain Dhubhairt, agus Locha-buidhe; MacGuaire Ulbha, agus Iain Beaton, an t-Olla Muileach, le ’n suaicheantais ’s le ’n airm-catha os an ceann. A bhàrr orrasan tha àireamh mòr de laoich threuna, leis am bu mhiann an ainm a bhi air chuimhne, ach bha ’m beatha mar shlighe na saighid o’n speur, a shiubhlas gu luath seachad, agus air ball a tha air a druideadh suas. An iar-thuath de dhorus na h-eaglais so tha leac mhòr anns am bheil dòirneagan cruinne ris an abair iad, ‘Clacha-bràth,’ a b’ àbhaist doibh, ann an laithibh an dorchadais, a thionndadh mu’n cuairt air mhodh àraidh, gu h-amaideach a’ creidsinn nach tigeadh là à’ bhràth, no deireadh an t-saoghail, gus am biodh an leac sin air a caitheamh gu buileach troimpe.

Tha’n eaglais àrd taobh na h-àirde tuath de’n chladh so; tha i coig-troidhe deug agus coig fichead air fad, agus tri-troidhe-fichead air leud. Tha tùr àrd, dreachmhor ag éiridh ’na meadhon, ’s tha na h-uinneagan air an snaigheadh gu h-ealanta. Air cuid de chlachan bàrra-bhalla ’n tighe so, tha dealbhan agus cuid de dh’ eachdraidh a’ Bhìobuill air an gearradh gu ro innleachdach.” (Is e so an aitreabh a thug an Diuc do’n Eaglais Steidhichte an uiridh.) “Bha altair de mharmor geal aon uair ’s an eaglais so, ach bhristeadh i, agus thugadh gu buileach air falbh i, le ’bhi gu faoin a’ smaointeachadh gu’n robh buadh agus éifeachd àraidh fuaighte ris a’ mhìr a bu lugha dh’ i. Làmh ris an altair tha uaigh an Aba Mhic-Ionmhuinn, air am bheil leac a thug bàrr air gach aon eile m’ a timchioll. Air ùrlar na h-eaglais tha leac Mhic-Leòid Dhunbheagain, agus iomadh aon eile air nach eil eachdraidh againn. Air cùlaobh na h-eaglais so tha larach Tigh-nam-Manach, far am bheil na Clacha-dubha a bha aon uair cho ainmeil ann an Gaidhealtachd Alba, air am b’àbhaist d’ an uaislean an cumhnantan a nasgadh le mionnan os ceann uaigh Chaluim Chille. Dlùth do Thigh-nam-Manach tha tigh an Easbuig, far an do ghabh Easbuigean Earraghàidheal còmhnuidh, an déigh do’n Eilean Mhanainneach a bhi air a dhealachadh uaithe. Tha r’ a fhaicinn ’an so iarmad nan liosan a bh’ aig na Manaich, far an robh moran de luibhean ìocshlainteach. Tha larach a mhuilinn agus na h-àtha fhathast air an comharrachadh a mach; tha’n t-àite ’s an robh an linne-mhuilinn a nis gun uisg’ ann, agus ’s ann aisde a bha iad, o cheann àireamh mòr bhliadhnachan, a’ buain na mòine ’bha iad a’ losgadh. Tha e cosmhuil gu ’n robh callaid àrd chloiche mu thimchioll na h-aitreibh naomh so; gu h-àraidh aig an taobh mu thuath, chum an dìon o’n luchd-creachaidh a thigeadh o’n àirde sin aig nach robh ach beag suim de dhiadhachd, no de na daoine maith’ a bha ’tàmh an sin.

Is tiamhaidh muladach na smaointean a dhùisgear anns an inntinn ’n uair a ghluaisear tre làraichean aosmhor I Chaluim Chille. Is firinneach a labhair esan aig an robh cridhe gu so a thuigsinn, agus cainnt a bu shnasmhoire gu ’chur an céill. “Bha sinn a nis,” deir Dr. Johnson, “ ’n ar seasamh air an Eilean ainmeil sin a b’ àrd lòchran, fad linntean, do Ghàidhealtachd na h-Alba—as an d’ fhuair Cinnich fhiadhaich, agus ceathairne bhorba sochairean eolais, agus beannachdan na saorsa. Cha bu chomasach, ged a dh’ fheuchtadh ris, an inntinn a thogail o na smuaintean a dhùisg an t-àite so, agus b’ amaideach an oidhirp, ged a bhiodh e comasach. Ge b’ e ni a thairngeas sinn air falbh o chumhachd ar ceud-faithean; ge b’ e ni a bheir do na shiubhail o chian, no do na tha fathast ri tachairt, lamh-an-uachdar air na tha ’làthair, tha so ag àrdachadh ar n-inbhe mar chreutairean tuigseach. Gu ma fada uam-sa, agus o m’ chàirdean, na teagasgan fuar sin a dh’ aomadh mi gu gluasad gu caoin-shuarach, eutrom, thar aon àit’ a dh’ fhàgadh urramaichte le gliocas le fearalas, no le maise. Cha chulaidh fharmaid an duine sin nach mothaicheadh a ghradh d’ a dhùthaich air a neartachadh air blàr-catha Mharatoin, no a chràbhadh a blàthachadh ’am measg làraichean briste I Chaluim Chille” Agus co esan a bha riamh ’s an àite so, agus aig an robh cridhe, nach do mhothaich so? Tha chuid a ’s mo de na leacan a nis gu dearbh air am folach fo’n ùir; ach tha gu leòir fhathast r’am faicinn gu gliocas a tharruing uatha. Chì sinn an oidhirp a thug daoin’ uaibhreach gus an ainm a chumail air chuimhne; ach mo thruaighe! cha’n i an eachdraidh a tha air a gearradh air leac-lighe a choisneas an cliu nach teid as, no a dh’ fhagas an t-ainm neo-bhàsmhor— ’s iad na h-ionracain a mhàin a chumar ’an cuimhne siorruidh. Iadsan aig am bheil an ainm sgriobhta air nèamh, —is coma c’àite’ an càirear cuirp nan daoine sin, co dhiubh is i ’n leac-lighe rìomhach, no fòid gorm a chuirear thairis orra; faodaidh daoine an di-chuimhneachadh, ach bithidh iad ann an cuimhne shiorruidh aig Dia. ’Se so a choisneas an cliù nach searg. Cha’n eil gach cuimhne thalmhaidh ach geàrr; bithidh iad ann an latha no dha balbh. Na litrichean a th’ air an gearradh air a’ chloich a ’s buaine, no air an deargadh le peann iaruinn air a’ chreig a ’s maireannaiche, ann an linn no dha cha bhi an comas nan sùl a ’s géire a leughadh; tuitidh an leac ’n a smùr, agus failnichidh a chreag fein; ach cliù, agus ainm nan naomh a chaoidh cha chaochail.

’N an luidhe ’s a’ chladh so, ’s cinnteach mi gu’m bheil iomadh aon a bha suarach m’a cheile fhad ’s a bha iad beo, —seadh, a’ co-stri ’s a cath an aghaidh a cheile, —cinn-fheadhna threuna, le ’n ceatharnaich ghaisgeil, a sheas air an aon bhlar-catha, agus theagamh a thuit le claidheamh nan ceart daoine ’tha ’nis ’n an luidhe ’s an ùir r’ an taobh. ’S i so gu deimhin, thubhairt mi, “Tir na di-chuimhn” far nach eil othail no stri. Ma bha leapaichean na h-uaighe riamh tosdach, sàmhach, ’s ann an uaigneas fasail I Chaluim Chille!

Tha lag ’us laidir, beag us mor,
Co-shinte ’n so le ’cheil’;
Tha naimhdean samhach taobh ri taobh
’Us luchd na co-stri reidh.

Bho cheann iomadh linn bha’n t Eilean ainmeil so, far an robh a cho-lion duine naomh agus diadhair urramaichte, agus a cho-pàirtich solus an t-Soisgeil do dhùthchaibh agus do rioghachdaibh eile, air fhagail e fhein gun eaglais, gun fhear-teagaisg suidhich e, no aoradh follaiseach; ged a tha àireamh mor sluaigh a chòmhnuidh ann. Bu chianail an t-atharrachadh so do I, agus bu neo-chliùiteach e r’ a aithris; ach tha linn a’ ’s fhearr a’ [ ? ]eachd mu’n cuairt. Tha e air innseadh gu’n dubhairt Calum Cille, tamull beag mu’n do chaoehail e:—

I mo chridhe, I mo ghraidh,
’An ait’ gut Manaich bi’dh geum ba;
Ach mu-n tig an saogh’l gu crich,
Bi’dh I mar a bha.

Thàinig a’ cheud chuid de’n fhàidheadaireachd gu h-eagnaidh mu’n cnairt; ach cò dhiubh a bhios i gu brath cho urramaichte ’s a bha i, tha e deacair a ràdh. Ann an iomadh atharrachadh an t-saoghail chaochlaidich so, cò ’s urrainn innseadh ciod a dh’ fhaotas tachairt? Ach ged nach ’eil e ro choltach gu’m bi I gu bràth mar a bha i ri linn Chaluim Chille, gidheadh is sòlasach ri thoirt fainear gu’m bheil, ’s a cheart am so (1828), eaglais a rithist ’g a togail ann an I, agus ’an ùine ghearr gu’m bi Neach ann ris an canar Ministeir I Chaluim Chille! ’S e dùrachd m’ anama gu’m bi esan agus gach aon a tha ’saothreachadh ’s an obair cheudna, anns na cearnaibh gràdhach sin, ’n an spiorad agus ’n an giulan cosmhuil ris-san air an d’ ainmichidh an t-Eilean so, —air an lasadh le gradh do Dhia, dìleas do Chriosd, agus durachdach airson math anaman. Nach mòr an t aobhar taing a th’ againn leis an obair bheannaicht’ a tha nis a’ dol air a h-aghaidh ’s a’ Ghàidhealtachd agus an Eileinibh na h-Alba? Cha’n eil gleann tìorail, no innis uaigneach, anns nach bi fuarain fhionnar a dh’ uisge beò air an fosgladh. Air a shon so ni am fàsach gàirdeachas, agus bithidh lionmhoireachd nan eilean ait.

‘Canaibh do ’n Tighearn oran muaeh.
Air ’ainm biodh luaidh ’s gach ait
Feadh muir, ’us tir, ’us innse cian,
Biodh moladh Dhe gu brath

’S e sin mata an cunntas a sgriobh “Caraid nan Gàidheal,” anns an “Teachdaire” mu Eilein I bho chionn a nis tri fichead bliadhn’ agus a deich. Cha’n fhaighear a nis an “Teachdaire” r’ a cheannach aig luchd-reic leabhraichean, ’chionn gu’n do theirig na chlò-bhualadh dhiubh an toiseach. Ach is airidh e air a dheanamh aithnichte gu’n do chuireadh a mach o chionn ghoirid, airson an dara uair, leabhar anns am bheil co-chruinneachadh taghta de sgriobhaidhean an Dr. Macleoid. Rinneadh suas agus chuireadh a mach an leabhar so fo’n ainm “Caraid nan Gaidheal,” leis an Dr. Clark ann an 1867. Gheibhear ann moran de na th’ anns an “Teachdaire,” agus ann an “Cuairtear nan Gleann” —leabhar eile a chuir an Dr.

(Air a leantuinn air taobh 334.)

---

[332]

[Vol . 8. No. 42. p. 4]

MAC-TALLA:
Paipear-naigheachd Gailig, air a chur a mach uair ’san t-Seachdain.

“Is toigh leinn a’ Ghailig,
A bardachd ’s a ceol;
Is tric thug i nios sinn
’Nuair bhith’maid fo leon:
’S i dh’ ionnsaich sinn trath
Ann an laithean ar n-oig,
’S nach treig sinn gu brath
Gus an laidh sinn fo n fhod.”
—BARD NA LEADAIGE.

“Duisg suas a Ghailig, ’s tog do ghuth,
Na biodh ort geilt no sgaig;
Tha ciadan mile dileas dhut
Nach diobair thu ’sa bhlar;
Cho fad ’sa shiubhlas uillt le sruth.
’Sa bhuaileas tuinn air traigh,
Cha ’n aontaich iad an cainnt no ’n cruth
Gun teid do chur gu bas.”
—NIALL MAC LEOID.

A PHRIS.
BLIADHNA, $1 .00
SIA MIOSAN, .50
TRI MIOSAN, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann am Breatuinn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Cuiridh iadsan a tha comasach air Gailig a sgriobhadh, comain mhor oirnn, le bhi cur g’ ar n-ionnsuidh, o am gu am, litrichean, naigheachdan, no seanchas sam bith eile a bhiodh air a mheas taitneach leis an luchd-leughaidh. An uair a bhios neach sam bith a sgriobhadh ugainn ann an Gailig, thugadh e an aire do na seolaidhean a leanas:—

1. Na sgriobh ach air aon taobh de ’n phaipeir.

2. Na biodh an sgriobhadh ro mheanbh, agus dean e cho soilleir agus cho furasda leughadh ’s is urrainn dhut.

3. Fag farsuingeachd air chor ’s gur urrainn dhuinn ceartachadh no atharrachadh a bhios ri dheanamh a chur eadar na facail agus eadar na sreathan.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
PUBLISHERS “MAC-TALLA,”
SYDNEY, CAPE BRETON.

DI-HAOINE, MAIGH 25, 1900.

DIUC EARRAGHAIDHEIL.

Thainig crioch air cuairt thalmhaich an Diuc uasail, thapaidh, ealanta so. B’e ceannard ard us foghluimte ’s uaibhreach nan Caimbeulach gu leir. Bha aobhar sonruichte aig gach Caimbeulach feadh an t-saoghail a bhi toilichte ’s proiseil gu robh an diuc co morail gasda neo-choireach. Is e sean duine ’bha ann, oir ruig e tri fichead agus seachd bliadhna deug. Is ann le tinneas nan alt a chaill e a threòir agus a thainig am bàs air. Is e duine beag le falt ruadh a bh’ann. Na’m b’ eigin da oidheirp chruaidh a dheanamh ann an stri nan lann, cha b’ ann le neart làidir a ghàirdein a gheibheadh e buaidh. B’e Cailean a b’ ainm do aon de shinnsirean a thionail moran maoin us fearainn anns na linntean a dh’ aom. Tha Cailean mar so ’na ainm a tha gle chumanta ann an teaghlach Earraghaidheil. Mac Cailein Mhoir: is e so an doigh air an coir luaidh a dheanamh air oighre nan Caimbeulach. Is àbhaist do gach Gàidheal aig am bheil eòlas air eachdraidh nan Caimbeulach, a bhi deanamh iomraidh an Diuc Earra-ghaidheil mar “Mac Chailein Mhoir.” Bithidh na Sasunnach a tabhairt an ainm Mac Callum Mor, no Mac Chaluim Mhoir, do’n Diuc. Mac Chaluim: tha’n t-ainm air tus a’ ciallachadh Mac Chaluim Cille, ’s air an aobhar so, tha e gu tur eadar-dhealaichte bho Mhac Chailein Mhoir—an t-ainm a tha iomchuidh do Dhiuc Earraghaidheil.

Cha robh an Diuc a chaochail ach gle òg an uair a thainig am bàs air ’athair, agus a chaidh e a reir lagh na rioghachd do thigh nam Morairean. Is e sgoil ghasda airson deasboireachd a tha ann an tigh nan Cumantan. Am feadh a tha cuisean cudthromach fa chomhair luchd-riaghlaidh na dùthcha, tha iomadh beachd air a ghabhail us air a thabhairt seachad. Tha buill na parlamaid a’ faotainn cothroim maith, mar so, air geiread inntinn ’s air tapadh ann an cainnt fhoghlum agus a thrusadh, maille ri fàs deas-bhriathrach us ur-labhrach. Ann an tigh nam Moraman tha sith us samhchair ann an tomhas mor. Bha an Diuc fileanta ’na sheanachas. B’ urrainn da labhairt gu pongail gleusda. Bha e deas-chainnteach, agus bha comas sònruichte aige air gach cùis a b’ ionmhuinn leis a chur ann an sgeadachadh grinn bòidheach an làthair a luchd-efsdeachd. Bha e iomadh uair a’ sealbhachadh àite measail am measg luchd-riaghlaidh urramach na rioghachd. Bha e féin agus Gladstone ’nan càirdean dileas. Chaidh an Diuc gu buileach an aghaidh Ghladstone ’nuair a rinn e oidheirp air féin-riaghladh a bhuileachadh air na h-E- rionnaich. Cosmhuil ri iomadh Eirionnach glic, turail, chunnaic an Diuc gu soilleir gu deanadh féin-riaghladh a reir beachd Ghladstone coire eagalach do Eirinn féin agus do Rioghachd farsuing Bhreatuinn mar an ceudna, agus air an aobhar so, rinn e gach dichioll an aghaidh beachd us eud us iarrtuis a sheana charaid agus a chompanaich dhaimheil, Gladstone.

Am feadh a bha spàirn anabarrach air a cur an gniomh airson cor bhochd nan Croitearan a leasachadh ann an Gaidhealtachd Albainn, cha robh an Diuc idir eudmhor air taobh nan Croitearan. Bha e daonnan a’ seasamh air taobh nan Tighearnan d’ am buineadh fearann us oighreachdan na dùthcha. Bha ’n Diuc re làithean uile stuama, curamach, guanach. Fhuair e oighreachdan farsuing, beartach bho ’athraichean; agus thug e aire shuonruichte daibh uile. Nochd e iomadh caoimhneas do a thuathanaich agus rinn e iomadh comhnadh leo, ged a bha moran a’ creidsinn nach robh e truacanta no blàth-chridheach.

Cha robh anns an rioghachd Diuc aig an robh inntinn a bu ghéire no bu treise na bhuineadh do Dhiuc Earraghaidheil. Is e sgoilear mor us foghluimte bha ann. Bha e min-eòlach air gach cuspair a bu doimhne ann am feallsanachd agus an ealdhain. Sgriobh e iomadh leabhar anns an do chuir e an ceill smuaintean oidheirc, agus fiosrachadh priseil. Is ann da féin a b’ aithne Beurla ghlan chruaidh sgairteil, aluinn a sgriobhadh, agus a leughadh. Thog e riamh a ghuth gu duineil, dùrachdach es leth a’ cheartais, na saorsa, ’s na fireantachd. Bha e na bhard fonnmhor mar an ceudna. Sgriobh e duain a choisinn moran cliù ’s moladh dha. Bha meas mor aig a’ Bhan-righ air, agus fhuair e iomadh onoir àrd uaithe. O’n thainig crioch air a chuairt, tha moladh dileas gu leòr air a dheanamh air, do bhrigh gu robh e co comasach, uasal, onarach; agus gu do chaith e ’neart ’sa làithean ann an dichioll agus am measg cùisean no gnothuichean a bha geamnuidh, measarra, firinneach, cliùiteach. Bithidh ’ainm ’sa chliù beò thar iomadh linn.

Tha sinn ann an Canada ’gleidheadh cuimhne bhlàth air Marcus Lathuirne ’s air a cheil erioghail, a Bhana-Prionna Liusaidh. Rinn am Marcus moran maith am feadh a bha e na ard-uachdaran ann an Canada. Tha Bhana-Phrionnsa ’sa fear daonnan muirneach mu dheibhinn ar duthcha ’s tha iad ullamh gach àm a labhairt focal càirdeil agus a dheanamh gniomh furanach do Chanada. Tha Marcus Lathuirne nis na Dhiuc agus tha Bhana-Phrionnsa ’na Ban-Diuc. Gu cinnteach, tha MAC-TALLA ’sa chàirdean a’ guidhe gu’m bi saoghal fada ’s sonas us slàinte aig Diuh ùr agus Ban-diùc Earraghaidheal. Is fonnmhor, bòidheach briathran Mhàiri Nic Eallaie, a bhana-bhard, thròma, laghach:—

“Failt air an oighre, failt air re buaidh,
Cha’n ioghnadh mo ghradh a thoirt barr air an t-sluagh,
’S nach ’eil am poraibh Iompair’ no righ thig thar tuinn
Boinne ’s uaisle na’n fhior-fhuil tha ’m fior Mhic o’ Dhuinn.

Failt air an Daoimein tha boillsgeadh ad chrun.
A Bhana-phrionnsa ailt ’thug a lamh dhut ’sa run,
Cha’n ioghnadh sinn thoirt uigh dhi an duthaich nam beann,
’S i simplidh ’na morachd mar neoinean nan gleann.”

CONA.

“Chaidh mo shinnsirean,” ars a’ bhean uaibhreach, “fhògradh à Sarunn air son an creideamh.” “O,” air am fear ris an robh i bruidhinn, “cha’n eil sin a’ cur ioghnadh sam bith ormsa. Chaidh dithis dhe mo shinnsirean fhèin air son a cheart ahbhair fhògradh á Gáradh Eden.

TAILLEARACHD.

Deiseachan matha air an deagh chumadh riut ’s air an sar dheanamh, eadar $10 .00 us $25 .00 a reir an aodaich.

CLOTH CHOWES,
CLOTH CHLONDAIC,
CLOTHAN CANADACH,
ALBANNACH, SASUNNACH.

Triubhsairean bho $3 .00 suas.

NIALL MacCOINNICH,
Sidni Mines, C. B.

NA FASAIN
AGUS
Na h-Aodaichean
a’s Uire ’s a’s Fhearr.

Fag do thomhas againn mu’m fas sinn ro-thrang.

Niall Mac Fhearghais,
Marsanta Taillear.
Sidni, Dec. 21, 1899.

BANK OF MONTREAL.
SUIDHICHTE, 1817.
Corpaichte le achd Parlamaid.

EARRAS PAIGHTE:
$12 ,000,000.00.

AIRGEAD TAIMH:
$6 ,000,000.00.

ANN AN SIDNI.
OIFIS RE UINE GHOIRID:
Oisean Sraidean Charlotte agusPrince William Henry.

Banca-Caomhnaidh.
EDWARD PITT,Fear-gnothuich.

D. L. MAC FHIONGHAIN,
SIDNI, C. B.
Flur, Min, Coirce, Buntata, Hams , Bacon,Ti, Siucar, Brogan, Botainnean, &c ., &c .
GAN CREIC SAOR.

C . V. Wetmore,
Urrasachadh Teine, Beatha, Sgiorraidh, agus Glaine Leac.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - C. B.

THA MI CREIC
Botainnean us Brogan, Brioscaidean, Millseanan.
A h-uile seorsaGroceries .Tombaca us Cigars.

An TI a’s fhearr ’sa mhargadh, SAOR.

TAGHAIL A STIGH.
SEUMAS A. MacGILLEAIN,
So . Charlotte St.SIDNI, C. B

---

[333]

[Vol . 8. No. 42. p. 5]

NAIGHEACHDAN.

Tha am Marion a nise ruith esdar an da Shidni ’s Hogamah, a taghal anns na puirt ’sam b’àbhaist dhi air an turus.

Tha baile Cape Town, an Africa Deas, a cur da mhile dolair a dh’ionnsuidh muinntir Hull us Ottabha. Bha’n t-suim sin cruinn aig an t-sluagh an ceann thri latha ’n deigh dhaibh an sgeul a chluinntinn.

Bha teine millteach ann am baile St. Catherines’, Ont., air an t-seachdain s’a chaidh. Bhafactoryair an losgadh anns an robh mu choig ceud duine ’g obair. Tha an call air a mheas aig leth muillein dolair.

Chaidh buntainn gle fhialaidh ris an t-sluagh a chaill an cuid dhe’n t-saoghal ann an teine Hull. Tha airgiod gu leòr air a chur cruinn dhaibh cheana, agus tha iad a’ tòiseachadh ri togail nan taighean air na làraichean loisgte.

Chaidh còrr us tri cheud gu leth mile ròn a mharbhadh le iasgairean Newfoundland ann an da mhios air an earrach so. ’S fhiach na chaidh a ghlacadh leotha de dh’ iasg dhe gach seòrsa, o thoiseach na bliadhna, gle fhaisg air leth muillein dolair.

Tha dithis dhaoine fo bhinn bàis an Cuebec; fear Dube air son tuathanach a mhort aig Lake Beauport, an October s’a chaidh, agus fear Cazes air son a bhean a mharbhadh ’se air an daoraich ann a February s’a chaidh. Tha iad ri bhi air an crochadh air an deicheamh latha de Iulaidh.

Thatar ag radh gu bheil coig ceud Frangach a’ cogadh air taobh nam Boereach ann an Africa mu Dheas, a bharrachd air àireamh Ghearmailteach agus muinntir dhuthchannan Eòrpach eile. Tha mar an ceudna buidheann de dh’ Eirionnaich fo bhratach Chrugair; dh’ fhalbh a’ mhor-chuid dhiubh sin as na Staidean.

Sgaoil Volskraad, no pàrlamaid an Transvaal, air an t-seachdamh latha dhe’n mhios so. Cha’n eil teagamh nach e sin an turus mu dheireadh a gheibh Pol Cruger cothrom pàrlamaid a dhùthcha a sgaoileadh. Mu ’n tig am a fosgladh no dùnadh a rithist, tha dòchas againn gu’m bi na Breatunnaich an ùghdarras am Pretoria.

Shil beagan sneachda ann am Boston air an deicheamh latha dhe ’n mhios so. Ann an New York, beagan lathaichean an deigh sin, bha teas cho mor aca ’s gu robh àireamh dhaoine air am bualadh leis a’ ghréin, fear dhiubh cho dona ’s gu ’n do chaill e ’bheatha. Tha e coltach gu bheil an t-side anns na Staidean faisg air a bhi cho caochlaideach ’sa tha i anns an dùthaich so fhéin.

Tha a’ ghort gun lasachadh ann an cearnan de dh’ India, agus tha ’n cholera a bristeadh a mrch am measg an t-sluaigh, ’g an toirt air falbh ’nan ceudan. Ann an àite ris an canar Mandivee, chaochail ceithir cheud ann an tri latha; tha na bàis cho lionmhor ’s nach urrainnear na cuirp a chruinneachadh air son an tiodhlacadh, agus tha moran dhiubh air am fàgail ’nan sineadh ’sa ghréin o latha gu latha.

Chaidh ùmhladh a chur air dithis dhaoine ann a Halton, Ontario, o chionn ghoirid, airson a bhi feuchainn ri bhòtaichean a cheannach aig am taghaidh fir-pàrlamaid anns an t-siorrachd sin. Tha aca ri da cheud dolair an urra a phàigheadh, air neo a bhi air an cur fad shia miosan dh’ an phriosan. B’ àil le fear dhiubh a dheanamh a mach nach robh e ach “mar mhagadh,” ach rinn an luchd-ceartais a mach gur ann a bha e “a cheart-da-rireadh,” agus thug iad an aon bhreth air ’sa thug iad air an fhear eile.

Tha litrichean a thainig o chionn ghoirid o chuid de na daoine dh’fhalbh á so do ’n chogadh, ag innse gu robh iad a’ fulang ana-cothrom mor le truimead an uisge bha sileadh. Bha aca ri cadal air an làr na h-uile oidhche, agus an t-uisge sileadh cho trom ’s gu’m biodh e lòin timchioll orra ’sa mhaduinn. Cha robh an nàmhaid, aig àm sgriobhaidh, faisg orra, agus bha chuid mhor dhiubh ann an deagh shlàinte, dh’ aindeoin na cruadalan troimh ’n robh iad a dol. Bha iad a’ mearsadh o àite gu àite an toir air na reubaltaich, agus a chuid bu mhotha dhe ’n ùine ’sehard tackbu bhiadh dhaibh. Latha nan Amadan, cha d’ fhuaìr iad sin fhéin: chaidh am flùr a chur g’ an ionnsuidh gun deasachadh, agus b’ fheudar do na h-uile fear bonnach beag nopancakea dheanamh dha fhein! Ach cha ’n eil na gillean gasda ri gearan sam bith.

Di-haoine s’a chaidh, thainig an sgeul aoibhneach gu robh Mafeking air fhuasgladh. Rainig buidheann dhèn arm Bhreatunnach am baile Dior-daoin, agus theich na Boerich. ’S ann á Pretoria, ceanna-bhaile nam Boereach fhéin, a thainig an sgeul; bha gàirdeachas mor anns gach cearna de’n Impireuachd Bhreatunnaich ’nuair a fhuaireadh i. Aig fios thoiseach a’ chogaidh, chuir na Boerìch seisd ri tri bailtean Breatunnach, Ladysmith, Kimberly agus Mafekiug. Ach gu fortanach cha d’ fhtair iad aon diubh a ghlacadh. Sheas na saighdearan agus an sluagh a bh’ annta ’nan aghaidh gu duineil gus an d’ rainig cobhair iad. Lean seisd Mafeking na b’ fhaide na càch, agus bha ’n sluagh mu dheireadh cho gann dhe’n bhuadh ’s gu robh aca ri bhi beò air feòil each us mhiulaidean, agus beagan dhe sin fhein: ach a dh’ aindeoin na dh’ fhuiling iad, cha do chaill iad am misneach. Tha e nise fàs coltach nach seas na Boerich ris an arm Bhreatunnach moran na’s fhaide. Thatar ag radh gu’n do bhruadar Crugar gu ’m biodh crioch air a’ chogadh an ceann thri seachdainean, agus cha chuireadh e mor ioghnadh air daoine ged a thigeadh am bruadar sin fior gu leór.

Thuirt am Morair Roberts, o chionn ghoirid, nach cuireadh e ’aghaidh air Pretoria, ceanna-bhaile ’n Transbhaal gus am biodh na réiseamaidean Gàidhealach agus na réiseamaidean à Canada ’s as nacolonieseile an uidheam gu faibh còmhla ris. Tha e coltach gu bheil e ’meas gu ’n d’ rinn saighdearan nancoloniesdeagh obair, ’nuair a tha e ’g an coimeas ris na Gàidheil, ’s ’gan cur air thoiseach air na saighdearan eile.

POSADH.

—Ann an Sidni, Maigh 22, leis an Urr. F. C. Simpson, Seoras S. Mac Amhlaidh, a Glace Bay, ri Mairearad Ros, a Port Morien.

SYDNEY FURNITURE & MERCHANDISE STORE.

AIRNEIS, SOITHICHEAN GLAINE, SOITHICHEAN SINA, AGUS AIREAMH SHEORSACHAN BATHAIR EILE, TAITNEACH AGUS FEUMAIL.

Stoc Ur de Ghroceries. Taghail a Stigh Againn.

CHEAPSIDE WAREHOUSE.
C. S. JOST, Manager.SIDNI, C. B.

SMOC AGUS CAGAINN
PATRIOT TWIST
an seann charaid—na’s fhearr na bha e riamh.

“EMPIRE, ”—Tombaca Ban Smocaidh.

Ceann is fhiach 10c. air 5c. An cunnradh a’s fhearr a bha riamh an Canada. SMOC MHATH. FEUCH E.

BROG-SHNEACADA DHEARG AIR A H-UILE CEANN.

Dec 8, ’99, —1yr.

SYDNEY CASH STORE.
Soithichean Creadha agus Sina dhe gach sorsa aig,
J . C. MILLS, - - - Sidni.

STOR ADAN.

Sin an t-aite dh’ an coir dhut a dhol ’nuair a tha thu ’g iarraidh ad no currachd ur, saor agus fasanta. Tha sinn a’ sealltainn gach seorsa, a fhreagras air daoine, mnathan, gillean agus nigheanan. Thig ’g am faicinn. Cha chosg e sion dhut sin a dheanamh.

H . H. MAGEE.
Ross Block, So. Charlotte St., SYDNEY.
May 3, ’00—1yr.

A. J. G. MacEACHUINN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, NOTAIR, &c .
Fear-ionaid àrd chùirtean Nobha Scotia agus Newfoundland.
SIDNI, C.

URRASACHADH.
Beatha, Teine, Glaine, Sgiorradh, Longan, etc
A . M. CROFTON,
ROSS BLOCK, - - - SIDNI.

---

[334]

[Vol . 8. No. 42. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 331.)

Macleoìd a mach, agus mar an ceudna de na th’ ann am “Fear-tathaich nam Beann,” a chuir an Dr. Clerk fhein a mach. Theirig na chuireadh a’ ’n clò dhiubh so, agus is ni taitnich e r’ a innseadh gu’m bheil a nis an leabhar so, “Caraid nan Gaidheal,” air a chuir a’ ’n clò an dara uair le fear de mhuinntir Shléibhte, Tormoid Macleoid, a tha na fhear-cuir-mach, agus reicidh leabhraichean a’ ’n Dunéidin. Gheibhear an leabhar leis a Phost airson sia tasdain agus ochd sgillinn, agus cha mheasar daor e le duine ’sam bith a gheibh e.

SLEIBHTE.

La Fheill Phoil, 1900.

A Tragic Comedy.

LE DONULL MAC CALLUM.

Cha luaithe dh’ fhàg The MacDodo na fir ’s a’ phrìosan, a feitheadh air lath’ a mhoid, na chaidh e far an robh biodh Lady Myshrym, air eagal ’s gu ’m Capt Goblets roìmhe air, a thagradh a làmh, a reir a chumhnant a rinn i ris, agus air dha fàth a thuiris a chuir an céil ag ràdh: —“Having now, my dear lady, as your ladyship’s faithful and valiant knight errant, fulfilled your behest, I come here before your noble ladyship to claim my reward. ”Bha fios aig a bhantraich mhòir air tuile mu’n chùis na bha duil aige, agus mar so fhreagair i—“My dear lord, The MacDodo, will your noble lordship have the goodness to wait for my answer till the trial of the poachers is over, on the understanding that it will be ruled by what happens? ”

Cha robh dol ás aig an triath ach a bhi riaraichte leis an fhreagairt so agus aontachadh lethe. Teagamh ’s am bith cha robh aige nach feumadh a freagairt a bhi fabharach air an ath latha. Air doigh cha robh e duilich nach deach a chùis a thoirt gu ceann. Bha beagan laithean aig fathast d’ a shaorsa agus d’a shonas a bha e, na aineolas, deònach ìobairt air altair an Iodhol Dioghaltas.

Fa-chomhair là a mhòid anns an robh e g’a dheanadh féin cinnteach ’am biodh Loirean is an Gille Bàn air an diteadh, agus, troimh an làmh a bhiodh aige féin ’sa chùis, am biodh misneach aige gu bhi tagradh làmh na bantrach mhòir, dh’ ullaich Henry V. cuirm air son a chàirdean, math ritheatricalsair son an t-slòigh.

Air son a chluich air na clàir sgriobh e—

VON MICHAEL,
OR
THE POACHERS POACHED;
A TRAGIC COMEDY
BY
THE MACDODO, HENRY V.

Air beuladh anstagerinn e suas cathair rioghail, anns an cuireadh e an lady na suidhe, agus air gach taobh dhith ’s air a cùlthaobh chuir e aiteachan suidhe do na h-uaislean mòr eile. Air an cùlthaobhsan bha na daoine cumanta ri bhi na’n suidhe no na’n seasadh mar a thachaireadh.

Air lá na deuchain chrunnaich na h-uaislean mòra do thall’ a mhóid a dh’ fhaicinn ciod a dh’ éireadh do napoachers .

Air dhoibh neo-chiontachd(not guilty)a thagradh chaidh an dearbhadh(proof)air aghaidh. Mar so thuirt an Fiscal—My lord, I am to prove that these men at the Bar, Loran and Gilbain, are guilty of the crime of poaching, and to plead that they be punished according to law. I shall lead evidence to show that a scoundrel calling himself Von Michael (one, I doubt not, of his many aliases), feloniously induced these poor simpletons to trespass in pursuit of game on the property of the lord The MacDodo.

Air dha siod a dhearbhadh le fianaisean dh’ fheòraich Loirean am faotadh Henry V. a bhi air a chuir ann am bocsa na mionn(witness box)agus a bhi air a mhionachadh a chum’s gum freagradh e aona cheisd a bha aige ri chur air. Thuirt an Siorra gu’m faodadh siod a bhi air a dheanadh. Chaidh The MacDodo do bhocsa na mionnan agus a mhionachadh, agus so a cheud cheist a dh’ fheòraich Loireand heth—Is your lordship, The MacDodo, the individual disguised in horse’s mane and an artist’s pock suit, calling himself Van Michael, who engaged us to shoot game on your property, and promised to pay us well for the same?Dh’ fheum The Mac Dodo aideachadh gum b’e, agus ’nuair a sguir an gàire mòr a thog an sluagh, ’s an lacharstaich, a deir an Siorra—I dssmiss Loran and Gilbain from the Bar without a stain on their character.

Tha Breatunn am bliadhna dol a thoirt do na h-iasgairean Geancach a bhios ag iasgach tìmchioll Newfoundland na ceart shochairean a tha ri bhi air am buileachadh air na h-iasgairean Frangach. Bha na Frangaich roimhe so ag agairt lan chòir air a chladach a deas, ach cha ruig iad a leas a bhi ’g agairt sin na ’s fhaide; bidh iad an deigh so air an aon ruith ri muinntru dhuthchannan eile.

Tha sinu a’ creidsinn nach robh latha-breth na Ban-righ’nn riamh air a chumaich na b’ fhein na fha e air a bhliadhna so. Tha an cogadh an deigh an Impiuachd Bhuatunnach a thàthrdh ri cheilt mar nach robh i riamh roimhe.

Ann an Australia ’n Iar, cha ’n eil ach 54,000 bhoirionnach ann mu choinneamh 114,000 fhirionnach. Sin an dùthaich anns am faigh a h-uile te leannan.

Feuchamaid uile air an t-samhradh so ri àireamh luchd-gabhail MHIC-TALLA a dhublachadh. Ma theid sinn ris le dichioll gabhaidh sin deanamh furasda gu leòr.

’Nuair a thig thu dh’an bhaile cheannach ni sam bith, dean roghainn dhe na marsantan aig am bheil sanas anns a MHAC-TALLA.

Merchants ’ Bank of Halifax.
CORPAICHTE 1869.

EARRAS PAIGHTE $1 ,891,910.00
AIRGEAD TAIMH 1,543,932.00

Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe.
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.

Ard-Oifis—HALIFAX .
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur-Oifis ann an SIDNI.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.

Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
Banc-Caomhnaidh.
ann anns am faodar suim sam bith, o dholar suas, a chur air riabh, 3% ’sa bhliadha.

WONDERFUL RESULTS
OF THE
New York Life Insurance Co. ’s Policies.

MR. E. AZULAY,
Agent the New York Life Insurance Co.,
Sydney Hotel, Sydney, C. B.

DEAR SIR:

The memoranda attached show that 20 Year Policies maturing in 1899, on the ordinary and 20 payment life plans have furnished 20 years insurance at $9 .00 to $12 .00 per $1000 , and an investment of the balance of premiums at from 6 per cent. to 7 per cent. compound interest; while the Endowments are paying 4 per cent. compound interest on the total premiums paid with the life insurance—20 years—free.

Can any other company show such results—at same premium rate—for past 20 years? Or can you beat it for Savings, Investment, or Insurance anywhere?

Yours truly,
THOS. A. BUCKNER
Superintendent of Agencies,

L . L. GULLIVAN,
Ceannaiche Fearainn.
Fearann us Taighean ri ’n creic anns gach cearna de Shidni.
Airgead gu thoirt seacnad air riabb.
Victoria Block, So. Charlotte St.
SIDNI, - - C. B.

J . J. ROY, M. D.
OIFIS: Os ceann Stor-LeabhraicheanC . P. Moore
A CHOMHNUIDH: An tighC . W. Hill.
SIDNI, C. B.

Sydney & Louisburg Railway

TIM CHLAR.

A toiseachadh DI-LUAIN, MART 12, 1900, ruithidh na Carbaid gach latha, ach Di-donaich, mar a leanas:—

[Clàr - ama]

* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.

A. N. MACGILL-FHINNEIN, Supt.

BATHAR CRUAIDH.
Iarunn,
Uidheaman Saoirsneachd,
Uidheaman Gaibhneachd,
Tairnnean, &c .

LEABHRAICHEAN.
Leabhraichean Sgoile,
Leabhraichean Sgeoil,
Leabhraichean Eachdraidh,
’s gach seors’ eile.

AIG—
C . P. MOORE,
SIDNI, C. B.

J. D. W. CAIMBEUL,
FEAR DEILBH THAIGHEAN.
OIFIS: —ROSS BLOCK, P. O. BOX 41.
SIDNI, - - - - C. B.

AMHERST BOOT & SHOE Mfg. Co
AMHERST, N. S.

A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt as ar leth air Ceap Breatunn’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153 Granville Street.

---

[335]

[Vol . 8. No. 42. p. 7]

Anmean Dhaoine.

AM BEURLA ’S AN GAILIG.

Adam—Adhamh.
Albert—Ailbeart.
Alexander—Alasdair.
Allan—Ailean.
Alpin—Ailpean.
Andrew—Aindreas.
Angus—Aonghas.
Archibald—Gilleasbuig.
Arthur—Artair.
Bernard—Bearnard.
Charles—Tearlach.
Christopher—Gillecriosd.
Colin—Cailean.
Coll—Colla.
David—Daibhidh.
Daniel—Daniel.
Donald—Domhnull.
Dugald—Dughall.
Duncan—Donncha.
Edward—Iomhair.
Ewen—Eoghann.
Farquhar—Fearchar.
Finlay—Fionnladh.
Francis—Fraing.
George—Seoras.
Gilbert—Gillebride.
Hugh—Uisdean.
Hector—Eachann.
John—Iain, Eoin.
Joseph—Eosaiph.
James—Seumas.
Kenneth—Coinneach.
Lewis—Luthais.
Malcolm—Calum.
Martin—Martuin.
Mìchail—Micheil.
Moses—Maois.
Murdoch—Murcha, Muireach.
Nicol—Neacal
Niel—Niall.
Norman—Tormaid.
Paul—Pol.
Patrick—Paruig, Padruig.
Peter—Peadar.
Richard—Ruaiseart.
Robert—Raibeart.
Roderick—Ruairidh.
Ronald—Raonull.
Samuel—Somhairle.
Simon—Sim.
Thomas—Tomas.
Torquil—Torcall.
Walter—Bhaltair.
William—Uilleam.

AINMEAN BHAN.

Amelia—Aimil.
Anabella—Anabala.
Ann—Anna.
Barbara—Barbara.
Beatrice—Beitiris.
Catherine—Catriona.
Christian—Cairistine.
Clara—Sorcha.
Elizabeth—Ealasaid.
Flora—Fionnaghal.
Grace—Georsal.
Helen—Eilidh.
Isabella—Iseabal.
Janet—Seonaid.
Jane—Sine.
Louise—Leusaidh.
Margaret—Mairearad.
Marjory—Marsale.
Mary—Mairi, Muire.
Euyhemia—Oighrig.
Rachel—Rachail.
Sarah—Morag.
Sophia—Beathag.
Susan—Suisan.

Tha Impire na Germailt ag iarraidh tuilleadh tuarasdail. Cha ’n eil an duine bochd a’ faotainn an drasda ach ochd muillein dolair ’sa bhliadhna, agus tha e ’g iarraidh muillein eile chur ri sin.

ROS & ROS,
FIR-TAGRAIDH, NOTAIREAN, &c
Airgead ri Thoirt Seachad an Iasad.
OIFIS: An Tigh a Bhanca.
Sidni, - - - C. B.
UISDEAN ROS, LL. B.
HOWARD S. ROS, B. A., LL. B.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, etc., etc.
SIDNI, - - - C. B.

Manufacturers Life Insurance Company.

ARD-OIFIS. —Toronto , Canada.

CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-suidhe Banc Thoronto.

Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, o’n ard fhear-gnothuich,

A . G. BAILLIE, Port Hastings, C. B.

L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.

Commercial Bank of Windsor.

Tha meur dhe ’n Bhanca so air fhosgladh ann an
SIDNI, CEAP BREATUNN.

Gach seorsa gnothuich Bancaidh air a dheanamh.

BANCA-CUMHNAIDH.

Gabhar suim sam bith o aon dolair suas, agus paighear riabh 3½ p. c. ’sa bhliadhn’ air.

Frank D. Soloan.
Sidni, Aug. 24, 1899. —1yr.

COINNEACH ODHAR,
Am Fiosaiche.

Leabhar beag anns am bheil cunntas goirid air a bheatha agus fhiosachdan, air a sgriobhadh leis an Urr. D. B. Blair, D. D., nach maireann. A phris: aon leabhar 10c.; da leabhar dheug air $1 .00. Ri chreic aig
PUBLISHERS OF “MAC-TALLA,”
Sydney, C. B.

J . S. Brookman, M. D.
OIFIS: Os cionn stor Aonghuis Mhic Guaire.
SIDNI, - - - - C. B

CLO-BHUALADH!
CLO-BHUALADH!

Am bheil clo-bhualadh de sheorsa sam bith agad ri dheanamh? Ma tha, sgriobh dh’ ionnsuidh MHIC-TALLA, ag innse ciod a tha dhith ort.

Gabhaidh am MAC-TALLA as laimh clo-bhualadh a dheanamh ann an Gailig no ann am Beurla, agus bi an obair air a deanamh cho grinn ’s cho math sa gheibh thu ann an aite sam bith.

CLO-BHUALADH!
CLO-BHUALADH!

PUBLIC NOTICE

Shorey’s Clothing is sold by Reliable Dealers only others cannot buy it, consequently you can be sure it is as represented.

H. Shorey & Co., Montreal.

Shorey’s
All Wool Business suits
Retailed at $8 .00
Cannot be beaten.

---

[336]

[Vol . 8. No. 42. p. 8]

Bata Phort-Righ.

ro hog i o, hal dal o halo i,
Ho ro hog i o, hal dal o halo i,
Ho ho hog i o, hal dal o halo i,
Aig meud mo mhauld, cha’n nrrain

Dh’fhalbh mi thar m’ eolais le ordughTrustees .
Lesteamboatmhor Leoghasach a sheol a Port Righ;
’Dol timchioll na Maoile bha ghaoth ruinn a’ stri,
’S bha bata na smuid ’s mhuir dhu-ghorm fo ’druim.
Ho ro hog i, &c .

A nuas seach an t-Oban bha caoir air a’ ghaoith,
Bha’n fhairge a’ tochdadh, ’s a’ bochdach ’na glinn;
’Nuair thaing a’ mhaduinn ’s a bha’n cadal am dhith
Gu’m b’ fhearr leam na ’m faradh bhi tamul air tir.
Ho ro hog i, &c .

Dol seachad air Arainn bha sgal aig a ’ghaoith,
Bha’n fhairge a’ stealladh mar bhainne na cich;
’Se sruth Choire-bhreacain ’dh’fhag mise ro-sgith,
’S gach taland a bh’ agam ’n an luidhe ’s chuan shios.
Ho ro hog i, &c .

Gur mis’ tha fa mhulad ’s mi ’siubhal a’ chuain,
’S mi falbh do na h-Innsean ri sid an droch uair;
Croinn bhi g’an rusgadh, a’s siuil ga’n toirt bhuainn
’S an long mhoir air leth-taobh ’s i’ gleachd ris a chuan.
Ho ro hog i, &c .

’Dol seachad air Gouiarg bu chorrach a com,
Bha cair gheal mu toiseach ’si sgoltach nan tonn;
A suas amhainn Chulaidh ’n uair a fhuair i ’mhuir lom
Dol stigh gu Port-Glaschu gu caladh nan long.
Ho ro hog, i, &c .

’Nuair rainig mi Glascho fearann nan Gall,
Thachair orm bodach le chanain nan Ghall;
Mur bithinns’ ro-fhoghluimte air ’sheors’ anns ’an am
Cha tuiginns’ a chanain—cha b’i Ghaidhlig a bh’ann.
Ho ro hog i, &c .

’Nuair chaidh mi ’Dhun-eideann gu palais nam buth
Bha’n t-each-iarruinn ’n a ghleus a’s gu’m b’ eibhinn a ghnuis;
’Nuair shineadh e reis air an rail ghlan bha dluth,
Cha b’e gille le srien ’chumadh ceum ris an dluths.
Ho ro hog i, &c .

’S gur mis ’tha fo mhi-ghean ’s an tir so an drasd,
Bho’n thug mi mo chulaobh ri duth’ch nam beann ard,
Tha m’inntinn an drasda ag raidhtinn rium fhin,
Gu’n till mise sabhailt’ le Bata Phort-Righ.
Ho ro hog i, &c .

Rinneadh an t oran so le cuid-eigin anns an Eilean Sgitheanach, ach cha’n eil fhios co e. Tha sinn a’ faicinn gu bheil “Fionn,” ann an aon de phaipeasan na Seann Duthcha a’ feorach air son ainme. Ma tha fhios aig aon de luchd leughaidh MHIC-TALLA co a b’ughdar do “Bhata Phort-Righ,” bidh sinn ’na chomain ma bheir e dhuinn fiosrachadh sam bith is urrainn dha thoirt m’a thimchioll.

Triall A’ Gheamhraidh.

(Gloomy Winter’s noo awa’. )

Tha ’n geamhradh gruamach uainn air fablbh,
Gaoth an Iar gu ciatach blath,
A measg nam bruachan uaine tamh,
Tha ’n smeorach seinn gu h-eibhinn ard.
’S milis cubhraidh leam gach flur,
Tha fas ’san doire dhealtach dhluth,
Mar t-aogas fein a mhaighdeann chiuin,
Gur tu mo run mo grhuagach og.
Gluais mo chailin, ’s biomaid triall,
Do’n bhruthach dhuilleach ’s dealeach griau,
Nar laithibh eibhinn anns na glinn,
Caithidh sinn gun sgios gu brath.

’G eiridh suas ’s na neoil gu h-ard,
Tha n riabhag mhaidne seinn do ghnath;
Bla an t-seilich anns na blair,
Mar chanach ban nam fuaranaibh.
M’ an cuairt d’no t-sithein fas gu dluth,
A’ comhdach chreag tha ’n raineach ur;
Tha ’n t-alltan falbh fo’n bhruaich gu ciuin,
’S gach ni gu sunndach, uallach ann;
Ach feudadh coille, fas do ghna,
’S na h-eoin bhi seinn ’s am feur a’ fas;
Ach aoibhneas cha ’n fhaigh mi gu brath,
Mar bi thu fein do m’ reir a ghraidh.

Bu choir do na Gaidheil feuchainn ri tuilleadh luchd-gabhail fhaotainn do’n MHAC-TALLA.

THA
C . H. Harrington & Co.
A’ CUMAIL STOC MOR DE
Aol, Cement, Plaster Paris, Brick.
Flur, Min, Ti, Molasses, Olla, etc.

Tha aca mar an ceudna, Brogan agus Caiseart dhe gach seorsa, a tha iad a creic a mach anabarrach saor.

Amhlan agus Soithichean.

Nova Scotia Furnishing Co., (LIMITED. )

Ard-Chairtealan air Eilean Cheap Breatunn.
SRAID SHEARLOT, SIDNI

Airneis agus Brait-Urlair.

An Stoc a’s motha, am Bathar a’s fhearr, agus na Prisean a’s isle. Taghail a stigh, neo cuir a dh’ iarraidh ar pris-chlar.

dce . 8, ’99. —1yr.

Bi gabhail a MHAC-TALLA. Bi ’ga phaigheadh. Bi ’ga leughadh.

The Scottish Clans and their Tartans.

Is e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine, —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha.

Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
Alexander Bain,
Port Hawkesbury,
Nov. 27 ’99. Cape Breton.

MA THA THU AIR SON
CARBAD FASANTA
bhi agad air aa t-samhradh so, faic na seorsachan a tha aigF . FALCONER & SON: —Buggies, Phætons, Expresses,agusRoad Carts.

Tha’n Acuinn againn cuideachd.
Prisean ceart. Cuir deuchainn oirnn.

F . FALCONER & SON,
Taigh-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean.
Sidni, C. B.

Saibh, Tuaghannan, Locraichean, Glasan, Tairnean, Sgianan, etc.
Aonghas Mac Leoid.
Paint, Olla, Putty , Varnish,Gloine, Paipear-balla

GHEIBH THU
TI, SIUCAR, CANNDAIDH, BRIOSCAIDEAN, IASG, HAMS , BACON,
IASG, FEOIL AGUS MEASAN AIR AN CUR SUAS ANN AN CANAICHEAN
AIG
Aonghas D. Mac Gilleain,
Sidni C. B.
Anns an t-seann“American House.”
Nov. 3, ’99. — 6m

THIG G’AR COIMHEAD.

Tha stoc math de THOMBACA, CIGARSagusCIGARETTESagainn, agus creicidh sinn beagan no moran riut.

BORBAIREACHD
anns a bhuth cheudna. Cuir deuchainn oirnn. Theid sinn an urras air an obair.

Z . TINGLEY.
Oct. 27, ’99. —6m.

Aon sam bith air am bi nithean grinn a dhith air son adlacadh nam marbh, rachadh e do ’n bhuth aig
A. J. Beutan,
(Alasdair Mac Iain Bheutain)
a tha cumail gach ni a dh’ fheumas a leithid

CISTEACHAN-LAIDHE
dhe gach seorsa—beag us mor, geal us dubh—agus dhe gach seorsa fiodha—cruaidh us bog. AODAICHEAN DUBHA agus ANART GEAL, agus na h-uile seorsa BATHAR-AIRGEID us eile nach urrainnear ainmeachadh an so.

Faodar comhradh a dheanamh ris a cearna sam bith dhe ’n duthaich air an
TELEPHONE No. 62.
A. J. BEUTAN.
Sidni, Maigh 19, ’99—1yr.

$10 ,000.00.
Luach a Bhathair a tha ri bhi air a chreic a mach eadar so is an 25 mh latha dhe’n ath mhois le
Matheson , Townsend & Co. ,

Tha iad an deigh an stor a leigeil a mach air mhal, agus air son i bhi reidh dhaibhsan a tha ’ga gabhail, feumar am bathar a chreic gun dail—Bathar math dhe gach seorsa.
Anabarrach Saor!

Are You Deaf??

All cases of DEAFNESS or HARD-HEARING are now CURABLE by our new invention: only those born deaf are incurable. HEAD NOISES CEASE IMMEDIATELY. Describe your case. Examination and advice free. You can cure yourself at home at a nominal cost. Dr. Dalton’s Aural Institute, 596 La Salle Ave., CHICAGO, ILL.