---

[105]

[Vol . 9. No. 14. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. IX. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, OCTOBER 5, 1900. No. 14.

A’ BHASCAID BHEAG FHLURS.

O’n Bheurla.

CAIB. XIX.

TACHARTAS EILE ’S AN EACHDRAIDH SO A’S FHIACH INNSE.

Dh’ iarr a’ Bhan-Iarla a nis’ an t-suipeir fhaighinn deiseil, agus dh’ asluich i air an t-sagart pharaisde suidhe comhla riutha, agus thuirt i gu ’m feumadh Màiri, cuideachd, a bhi ann. Aig a bheannachadh, cleachdadh nach robhas a diochuimhneachadh ’s an àm ud aig buird nan uaislean, thainig smaointeanan ro thaitneach ’an inntinn Màiri. “Mo Dhia,” smaointich ise, “bu chruaidh thainig a’ chuis orm, agus b’ iosal mo chridhe, an uair, as deigh m’ obair latha, a chaidh m’ fhuadach air falbh o Bhaile na Craoibh Ghiubhais, gun bhiadh a dh’ ithinn; agus bu bheag mo smaointean gu ’n robh ’sa cheart àm sin suipeir ’ga deasachadh dhomh anns a’ chaisteal so. Tha mi ’toirt taing dhut, ’Athair ghradhaich, a th’ ann ’s na flaitheas, airson do fhreasdail throcaireach! O, thoir mathanas domh airson mo chuid an-dochais, agus deonaich dhomh do ghràsan, anns an rathad ’s nach caill mi m’ earbs’ annad gu siorruidh tuilleadh.”

Chaidh iarraidh air Màiri a h-aite a ghabhail eadar a’ Bhan-Iarla ’s a bhaintighearn’ Amelia. Le saidealtas na h-oige cha robh i toileach suidhe sios an aite cho urramach. Ach thuirt a’ Bhan-Iarla gu caoimhneil rithe: “Cha ’n e do chall a rinn sinn ach do chuir air falbh, ar nighean; air an aobhar sin tha e ceart gu ’m biodh againn cuirm gairdeachais, agus is airidh thusa, mar sin, air an ait’ a’s airde;” agus anns na facail so rug i air laimh air Màiri agus threoraich i i dh’ ionnsaidh an ait’ an robh toil aic’ a cuir.

Aig an t-suipeir cha robh iad a’ seanachas mu bheag eile ach eachdraidh Màiri. Thug an t-Iarla leis air an turus so an seann sealgair Antony: bha barail mhath aig air airson sealg; bha e tric a’ toirt cuideachaidh seachad aig a’ bhord, cha ’n ann bho riatanas a bha e ris ach le toil a dheagh run a nochdadh. Air an fheasgar so bha e ’na sheasamh air cul an t-seathair aig Màiri, agus chit’ e, o am gu am, a’ suathadh deur air falbh bho shuil. Bha cead aige, air saillibh aoise, facal a chuir a stigh an drasda ’sa rithist. “Nach do thionndaidh e a mach fior, a’ Mhàiri,” ars esan, “an rud a thuirt mi rint fhein ’s ri t-athair aig a chlach chriche ’s a choille. Cuiridh an fhirinn crioch air an la a’s fhaide; agus ge b’e ’chuireas earbs’ an Dia cha treig E e. Cha ’n ’eil ach aon rud a nise ’g ar dith. ’S e sin d’ athair a bhi beo los gu ’m faiceadh e ’n latha sona so! Iacob coir, nach e bhiodh toilichte ri faicinn a nighinn, a bha ni bu ghradhaiche leis na sian eile ’san t-saoghal as deigh bas a mhnatha, air a gairm neo-chiontach agus air a h-urramachadh. Cha ’n urrainn mi a chuir as m’ inntinn nach faodadh Dia beagan mhiosan eile de shaoghal a thoirt da. Ged a leigeadh e leis am bas fhaighinn air an fheasgar so fhein leis an toileachadh, bha mi lan riaraichte, chionn bhiodh e beo fada gu leoir airson a’ chuis-shòlais so fhaicinn!”

“Tha mi ’toirt creideas duit airson na thubhairt thu,” ars’ an sagart paraisde; “tha e ’na dheagh innse air do chridhe. Ach feumaidh sinn sealltuinn romhainn ni ’s fhaide na ’n saoghal so; oir cha ’n ’eil ar cuairt air an talamh ach gearr agus gle thric mi-shona, a chuid a’s neo-thoilichte de ’r beatha. Cha ’n ’eil ’san t-saoghal so ach slighe gu ait’ a’s fhearr; cha ’n ’eil ’n ar beatha thalmhaidh ach uidheamachadh airson beatha eile ni ’s luachmhoir ’s na flaitheas. Na ’m bitheadhmaid a toirt fanear beath’ an duine dealaichte bho ’n chrannchur shiorruidh, thachradh iomadh ni ruinn a chuireadh an teagamh sin a thaobh gliocas, mathas agus ceartas Dé. Ach ’n uair a thogas sinn ar suil suas ri neamh, gheibh sinn soilleireachadh a chuireas an teagamh sin a thaobh gach truaighe is bochduinn shaoghalta.

“ ’S ann mar so a thachair a bhith ’an cas Iacoib us Màiri. Tha fulangas na h-ighinn bhochd air a dheanamh suas gu dearbh leis an fhialachd a’s motha. Ach bha bas an t-seann duin’ fhiachail car iongantach—dh’ fhalbh e agus droch bharail aig a mhaighstirean ard-inntinneach, gradhach air; dh’ fhalbh e am bochduinn, agus, rud bu dorra leis na sin uile gu leir, bha e ’fagail a nighinn ann an cor truagh. Mar a bitheadh saoghal eile ann, theireadhmaid gu ’m bu chruaidh an gnothuch na dh’ fhuiling e ann am foighidin air sailibh na h-eucoir a chaidh a dheanamh air; agus chuireadh na smaointean a chuir an duine beannaichte so an ceill, gu math, bron air gach cridhe truacanta.

“Ach tha beatha ’s fhearr ann; tha—agus tha feum againne, creutairean basmhor, gu ’m bheil ann—dachaidh far an d’ theid cunntas ceart a thoirt a mach air ar fulangas. Agus an sin, ’s na flaitheas, tha athair Màiri air a dhuaiseachadh ni ’s fhearr airson nan trioblaidean nach do thoill e, no tha, eadhon, a nighean ’an so air thalamh. ’An sud tha e blasad air aoibhneas a’s airde, seadh, air toilinntinn is gloir dha nach deanadh a chuirm shaoghail so, ’san talla eireachdail so, eadhon sgaile.

“Ach so tuilleadh—tha fios cinnteach agam air, tha mo chridhe ’g innse dhomh, agus an corra rud, tha barrachd earbsa ri chuir as a’ chridhe na[ ? ] a’ cheann—tha mo chridhe ’g innse dhomh gu ’m bheil an seann duine beannaichte, air nach d’ thainig atharrachadh am flaitheanas, a’ gabhail barrachd de phairt an toileachadh na h-oidhche so na shaoileas sinne. Chionn gu ’m bheil mi ’faicinn nan aoidhean urramach tha mu ’n cuairt air a bhord ag eisdeachd cho curamach, innsidh mi naigheachd bheag air nach d’ thugainn tarruinn idir na ’m bitheadh cuisean air atharrachadh doigh.

“Thainig mi aona mhaduinn a choimhead an t-seann duine choir, ’s e tinn ’s a’ leapaidh. Ged a bha earbsa laidir aige ’an Dia daonnan, gidheadh cha b’ urrainn da a chuir as a chridhe ciamar a dh’ eireadh do Mhàiri as deigh so. Ach air a mhaduinn so bha e ’an gean fior mhath. Bha e coimhead fior thoilichte; shin e a mach a lamh thugam as a’ leabaidh, agus thubhairt e: ‘Tha ’n sac fa dheireadh a nis’ air a thoirt air falbh far mo chridhe, ’s e sin iomaguin air son mo nighinn. Tha mi a nise lan thoilichte. Chaidh agam air urnaigh a dheanamh an raoir, mar nach deachaidh agam riamh roimhe, agus uaithe sin fhuair mi fois inntinn nach b’ abhaist maille ri earbsa laidir ’n am chridhe a ruigheachd fhlaitheanais. Tha mi creidsinn gu daingeann gu ’n d’ fhuair m’ urnaigh eisdeachd. Le dòchas laidir duinidh mi nise mo shuilean ’an suain a bhais, chionn tha fios agam gu ’n d’ thig fhaighinn a mach fhathast gu ’m bheil mo nighean neo-chiontach; agus gu ’n gabh an t-Iarla urramach curam athareil di fhathast, ’s gu ’m bi a’ Bhan-Iarla dhi mar mhathair.’ ’S ann mar so a labhair an seann duine beannaichte air a’ mhaduinn an deigh na h-oidhch’ ud; agus gu de b’ iongantaiche leam fhein na thuigsinn air an fheasgar so, gu ’m b’ i sud a’ cheart oidhche ’thug an stoirm a nuas an t-seana chraobh, agus a dh’ aobharaich gu ’n d’ thainig neo-chiontas Màiri ’s am fàine an uachdar. ’S ann mar so ’fhuair an urnaigh iriosail aige eisdeachd. Agus a chionn gu ’n robh urnaigh an duine bhochd cho ceart a’ dol suas gu cathair an Fhir sin ’tha riaghladh gach gnothuch talmhaidh ’s gu ’n d’ fhuair e ceartas da nighinn, ’nuair bu gheire ’mulad, agus am feasgar solasach so ’chuir ’n ar rathad-ne; ciamar, mata, a bhios an gnothuch toilichte so am falach air an fhear sin a bha cho iomaguineach ma dhan a nighinn? Tha dochas laidir agam, ged tha e air taobh thall na h-uaighe, gu ’m beil fios aige mu fhortan a nighinn, agus a’ gabhail pairt ’n ar sòlas. Biodh sin, air a shon sin, mar thogras e, ach tha e cinnteach gu ’m beil urnaigh dhurachdaich an t-seann duine, agus cho ealamh ’s a fhuair i eisdeachd, a cuir a h-uile facal de ’n eachdraidh so ’san t-solus a’s soilleire ’s a’s eireachdaile, agus, mar gu ’m b’ eadh, a’ crunadh na cuise gu leir. Tha freasdal Dé ro-shoilleir ri fhaicinn dhuinn uile ’s a’ ghnothuch so.

“Cha ’n e,” ars’ an sagart a rithisd, “cha ’n ann le fior thuiteamas a thainig sinn cuideachd an so a nochd; cha dàn gun eolas a dh’ ullaich duinn an tacan solasach, taitneach so. ’S e freasdal math Dé a thug mise, coigreach mar bha mi, am measg na coisir urramaich so, los gu ’n innsinn duibh briathran mu dheireadh an duine, na briathran sin a tha ’toirt comais duinn air faicinn troimh ’n ghnothuch so gu ruig an grunnd.

“Tha so, cuideachd, a’ dearbhadh dhuinn, ged tha Dia a’ lionadh cridheachan pharantan leis a ghràdh a’s caoine dha ’n cloinn, gu ’m bheil, fhathast, gaol a’s motha aig air an t-sluagh gu leir, agus a’ gabhail barrachd curaim diubh na ’s urrainn athair no mathair talmhaidh a dheanamh. Faodaidh, a bharrachd air a sin, gu ’m beil cridhe athar a’ plosgardaich air ar son, beo ’us marbh.

---

[106]

[Vol . 9. No. 14. p. 2]

Agus ’se bhi creidsinn ’an so, air n-aon earbs’ an am na h-eiginn ’s aig uair a’ bhais; oir ’s iad sin an da ni nach seachainn sinn go b’e staid ’s am bi sinn; an da ni sin do nach ’eil urram, no eadhon an crun fhein, na dhion.”

“ ’S e so mo bharail-sa cuideachd, a’ dheagh athair!” ars’ a’ Bhan-Iarla, agus i ’g eiridh ’s a breith air laimh air. Dh’ eirich cach uile nan seasamh, cuideachd. “Tha e a nise ’fas anamoch,” ars’ ise, as deigh sin, “agus bho ’n dh’ fheumas sinne falbh moch ’s a’ mhaduinn, tha ’n t-am againn gabhail mu thamh, agus mar so dealachadh, ann an doigh ’s nach bi na deagh smaointeanan a thog an sagart caomh so ’nar cridheachan air an cuir a null ’sa nall; oir so an doigh ’us fhearr an d’ thoir sinn a’ latha gu crich.”

(Ri leantuinn.)

SGEULACHDAN ARABIANACH.

Beder, Prionnsa Phersia.

CAIB. VI.

Ghaibh righ Phersia misneach an uair a chual’ e na briathran a labhair Gulnara, agus chaidh iad le cheile do ’n t-seomar. An uair a thug i an righ an lathair a mathar ’s a brathar ’s a luchd-daimh eile, leig iad iad-fhein ’nan sineadh aig a chasan agus an aghaidhean air an lar. Ghrad thog an righ ’nan seasamh iad, agus ghlac e ’na ghairdeanan aon an deigh aon dhiubh. An uair a shuidh iad uile, labhair righ Saleh mur so ri righ Phersia: “Is gann gur urrainn duinn briathran freagarrach gu leor fhaotainn gus ar n-aoibhneas a chur an ceill, an uair a smaoinicheas sinn gu ’m bheil mo phiuthar, an deigh gach mi-fhortan a thainig ’na rathad, a nis cho sona ’s gu ’m bheil i fo dhion righ cho cumhachdach ribhse. Gabhaidh sinn oirnn a radh nach ’eil i neo-airidh air an t-suidheachadh ard anns an do chur sibh i. Bha leithid de ghradh agus de chaomhalachd againn riamh rithe ’nach b’urrainn duinn smaoineachadh air leigeadh leatha aon de righrean treuna agus cumhachdach a’ chuain a phosadh, ged a bha iad gu tric ’g a h-iarraidh ri ’posadh mu ’n d’ thainig i gu aois. Ghleidh an Cruithfhear i ar bhur sonse, mo thighearna, agus cha ’n ’eil doigh a’s fhearr againn air ar taingealachd a thairgse dha na bhith ’guidhe air gu ’n deonaicheadh e saoghal fada agus beatha shona dhuibh ann an cuidheachd a cheile, agus soirbheachadh mor a thoirt dhuibh anns gach doigh.”

Fhreagair righ Phersia, agus thuirt e, “Ghleidh an Cruithfhear dhomhsa i cinnteach gu leor mar a thubhairt sibh. Tha barrachd graidh agam dhi na bha agam do bhoirionnach a chunniac mi riamh roimhe. Cha ’n urrainn domh taing gu leor a thoirt do ’n bhanrigh a mathair, no dhutsa, a phrionnsa, no do bhur teaghlach gu leir air son cho toileach agus cho caoimhneil ’s a ghabh sibh rium do ’r teaghlach urramach mar chliamhuinn.”

An uair a thuirt e so, dh’ iarr e orra suidhe gu biadh aig a’ bhord, agus shuidh e fhein Gulnara comhladh riutha. An deigh dhaibh am biadh a ghabhail, bha iad fhein is righ Phersia a’ comhradh gus an robh greis mhor dhe ’n oidhche air a dhol seachad; agus an uair a bha iad a’ dol a ghabhail mu thamh, sheall e fhein dhaibh na seomraichean cadail a dheasaicheadh air an son.

Chum righ Phersia suas fleadhachas mor o latha gu latha. Rinn e gach ni a ghabhadh deanamh a chum gu ’m faiceadh iad gu ’n robh cleachdadh na cuirte air a chumail suas le maise agus le moralachd air nach b’ urrainnear barr a thabhairt. Agus dh’ aontaich iad air a chomhairle nach fhalbhadh iad gus an rachadh an darna taobh dhe ’n bhanrigh. An uair a thainig laithean a h-inbhe gu crich, dh’ ordaich e gu ’m biodh a h-uile ulluchadh feumail air a dheanamh. Air an oidhche sin fhein rugadh mac dha, agus bha e fhein agus gach aon a bhuineadh do ’n teaghlach anabarrach aoibhneach. Cho luath ’s a chuireadh an leanabh air doigh agus a chuireadh aodach riomhach uime, thugadh an lathair an righ e.

Bha ’n righ air a lionadh le aoibhneas do-labhairt an uair a ghlac e a leanabh mic ’na ghairdeanan. O ’n a bha ’n leanabh anabarrach maiseach, cha do smaoinich an righ gu ’n robh ainm sam bith cho freagarrach air ri Beder, facal de chanain Arabia a tha ciallachadh, a’ Ghealach Lan.

Mar chomharradh air a thaingealachd do ’n Chruithfhear, dh’ ordaich an righ moran deirce a thoirt do na bochdan, na priosanaich a leigeadh mar sgaoil, agus an saorsa thoirt do na traillean. Thug e suim mhor airgeid seachad gus a bhith air a roinn air na daoine diadhaidh eile a bha anns an rioghachd. Thug e tiodhlacan mor do mhaithibh na cuirte, a bharrachd air an t-suim mhoir a dh’ ordaich e bhith air a roinn am measg an t-sluaigh. Agus dh’ ordaich e gu ’m biodh fleadhachas agus gairdeachas anns a’ bhaile fad sheachd latha.

Air lath’ araidh an deigh do bhanrigh Gulnara eirigh bhar leaba na siubhla, bha i fhein is righ Phersia, a bhanrigh a mathair, righ Saleh a brathair agus na bana-phrionnsachan eile a’ comhradh ri ’cheile anns an t-seomar, agus thainig a’ bhanaltrum a steach agus Beder am prionns’ og aice ’na gairdeanan. Cha bu luaithe a chunnaic righ Saleh e na ruith e gus breith air ’na ghairdeanan. An uair a rug e air, thoisich e ri ’phogadh ’s ri chniodachadh le mor chaoimhneas. Chaidh e mu ’n cuairt an t-seomair leis caochladh uairean, agus e ’g a chrathadh ’s ’g a thogail suas. Thachair gu ’n robh uinneag an t-seomair fosgailte, agus sid am mach a ghabh e troimh ’n uinneag ’s an leanabh aige ’na lamhan, agus ann an tiotadh chaidh e as an t-sealladh anns a’ chuan.

An uair a chunnaic righ Phersia mar a thachair, thoisich e ri glaodhaich gu h-eagalach, agus e ’smaointean nach fhaiceadh e sealladh dhe ’mhac beo gu brath tuilleadh. Bha e an impis a bhith marbh leis a’ bhron a bh’ air.

“Mo thighearna,” arsa Gulnara, agus coltas seimh, foisneach air a gnuis, a chum misneach a thoirt dha, “na biodh eagal sam bith air bhur morachd mu dheidhinn an leinibh. Tha e ’na mhac dhomhsa cho math ’s a tha e dhuibh fein, agus tha uiread de ghaol agam air ’s a th’ agaibh fein. Tha sibh a’ faicinn nach ’eil iomaguin sam bith orm m’ a dheidhinn; oir cha ’n ’eil aobhar dhomh ann. Cha ’n eirich beud dha. Chi sibh brathair a mhathar a’ tighinn air ais leis gun dail a cheart cho sabhailte ’s a bha e roimhe. Tha m’ fhuil-sa ann a’ cheart cho math ri bhur fuil fhein, agus coltach riumsa agus, ri brathair a mhathair, theid aige air a bhith ’cheart cho beo ’s a’ chuan ’s a bhios e air tir.”

Dh’ aontach cach uile gu ’n robh na thuirt Gulnara fior gu leor; ach a dh’ aindeoin na thuirt iad ris, cha tugadh an righ geill no creideas dhaibh gus am fac’ e Beder a rithist beo, slan ’na lathair.

Mu dheireadh thoisich a mhuir air a dhol troimh a cheile, agus thainig righ Saleh an uachar, agus an leanabh aige ’na lamhan, agus ann an uine ghoirid thainig e steach air an uinneig leis.

Bha righ Phersia ro aoibhneach an uair a chunnaic e Beder a mhac beo, slan, fallainn air a bheulaobh, agus e cho samhach ’s ged nach rachadh e riamh do ’n chuan. Thuirt righ Saleh ris, “Mo thighearna, tha fios agam gu ’n do ghabh sibh eagal mor an uair a chunnaic sibh mise ’dol do ’n chuan agus an leanabh agam.”

“Ochan! a phrionnsa,” arsa righ Phersia, “cha ’n urrainn mi innseadh an dragh a chuir e air an inntinn agam. Bha mi ’smaointean nach fhaicinn sealladh gu brath tuilleadh dheth; ach tha mi nis toilichte an uair a thug sibh air ais do ’m ionnsuidh beo, slan e.”

“B’ e sin mo bharail, ged nach robh aobhar eagail sam bith agaibh m’ a dheidhinn,” arsa righ Saleh; “oir mu ’n deachaidh mi fo ’n mhuir leis, labhair mi facail dhiomhair a bha sgriobhte air an t-seula a bh’ aig Solamh mor, mac righ Daibhidh. Tha sinn a’ deanamh a’ cheart ni air a’ chloinn a tha air am breith dhuinn ann an grunnd a’ chuain, agus air an doigh so tha sochairean aca nach ’eil aig na daoine a tha air am breith air an talamh. Faodaidh sibh a thuigsinn o na chunnaic sibh gu ’m bi e ri bheo buannachdail do bhur mac, prionnsa Beder, fad uile laithean a bheath gur i Gulnara mo phiutharsa is mathair dha. Ge b’ e uair a thogras e, faodaidh e leam do ’n chuan, agus coiseachd air a’ ghrunnd fhad ’s a thogras e.”

An uair a labhair righ Saleh na briathran so, thug e an leanabh do ’n bhanaltrum. An sin dh’ fhosgail e bocsa a thug e leis an lath’ ud as an luchairt aige fhein ann an grunnd a’ chuain, ged nach robh e ach beagan uine air falbh. Thug e as tri cheud daiman, agus a h-uile fear dhiubh uiread ri uighean chalaman; a’ cheart aireamh de rubais a bha anabarrach mor; a’ cheart aireamh de shlatan emerald anns a robh leith-troidh a dh’ fhad; agus deich air fhichead de bhannan-amhaich anns an robh deich troidhean a dh’ fhad, a h-uile fear dhiubh.

Mo thighearna,” ars’ esan ri righ Phersia, an uair a bha e ’tairgseadh a’ bhocsa dha, “an uair a chuir mo phiuthar fios orm, cha robh fhios agam ciod an t-aite dhe ’n talamh anns an robh i, agus cha mho a bha fhios agam gu ’n robh a dh’ urram aice a bhith posda ri righ mor, cumhachdach mar a tha sibhse. Thug so orm tighinn gun dad ’nam laimh. Agus o nach urrainn mi cainnt a chur air cho fad ’s a tha sinn ’nur comain, tha mi ’guidhe oirbh gu ’n gabh sibh uam an comharradh beag so air mo thaingealachd air son gach caoimhneas a nochd sibh do m’ phiuthair; agus thug bhur caoimhneas dhi toileachadh mor dhuinn uile.”

Bha ioghnadh do-labhairt air righ Phersia an uair a chunnaic e cho fior luachmhor ’s a bha na bha anns a’ bhocsa.

“Ciod e tha sibh ag radh, a phrionnsa,” ars’ esan, “am bheil sibh ag radh gur e comharradh beag air bhur taingealachd a th’ anns na seudan ro luachmhor so? Cha robh sibh riamh fo chomain mhor dhomhsa. Tha mi ’gam mheas fhein gle shona an uair a dh’ aontaich sibh cleamhnas a dheanamh rium.”

“A bhaintighearna,” ars’ esan, agus e ’tionndadh ri Gulnara, “tha ’n righ, do bhrathair, an deigh mo chur gu mor troimh a cheile; agus tha mi ’guidhe air gu ’n toir e cead dhomh an tiodhlac so a dhiultadh; ach tha eagal orm nach bi e toilichte dhiom mur gabh mi uaith e. Air an aobhar sin, feuch thusa ri thoirt air cead a thoirt dhomh an tiodhlac ro luachmhor so a dhiultadh.”

“Mo thighearna,” arsa righ Saleh, “cha ’n ’eil ioghnadh sam bith orm ged a tha sibh a’ smaointean gu ’m bheil an tiodhlac so anabarrach luachmhor. Tha fios agam nach robh sibh cleachdte ri bhith ’faicinn clachan luachmhor cho mor ’s cho math so air

---

[107]

[Vol . 9. No. 14. p. 3]

an talamh. Ach nam biodh fhios agaibh, cho math ’s a th’ agamsa, air na meinnean as am bheil na seudan so air am buinig, gus gu ’m bheil e comasach dhomhsa ionmhas fhaotainn moran na ’s mo na ionmhas uile righrean na talmhainn, is ann a chuireadh e annas oirbh gu ’n gabhainn de dhanadas tiodhlac cho beag so a thairgseadh dhuibh. Tha mi ’guidhe oirbh, air an aobhar sin, nach bi sibh ’g a mheas mar thiodhlac beag, suarach, ach mar chomharradh air an fhior chairdeas a tha ’toirt oirnn a thairgseadh dhuibh, agus nach toir sibh dhuinn de mhi-thoileachadh gu ’n diult sibh a ghabhail.”

Thug na briathran so air righ Phersia gu ’n do ghabh e an tiodhlac. Agus thug e moran taing do righ Saleh agus d’ a mhathair air a shon.

(Ri leantuinn.)

BLIADHNA THEARLAICH.

LE IAIN MAC-CHOINNICH.

CAIB. XV.

GLACADH BAILE CHARLISLE.

Air an naoidheamh latha de ’n Gheamhradh fhuair am Prionnsa fheachd cruinn agus dh’ imich iad gus an d’ ràinig iad fa-chomhair Charlisle, baile bha uairiginn air a mheas na dhion do Shasuinn bho ainneart Alba. Air an latha sin chaidh prasgan de thrùpairean a’ Phrionnsa gu uchdanan Stan-Uig a’ ghabhail beachd air a’ bhaile tro ghlaineachan-amhairc, ach chaidh beagan urchraichean a losgadh orra bho dhaighneach a’ bhaile agus b’ éiginn daibh teicheadh: air an ath latha chaidh an t-arm a null air caochladh àthan de dh’ Abhainn Eidin agus bhruchd iad timchioll a’ bhail’ air gach taobh, agus sgrìobh am Prionnsa litir gu ard-cheannard na daighneich ag iarraidh air, an armailt a leigeadh do ’n bhaile le sìth, a chum calldachd agus dortadh fala ’sheachnadh, ni air nach robh e idir an geall, cho fad sa b’ urrainn e a sheachnadh, ged thubhairt e, gum b’ eiginn da sin a dheanamh n’an diultadh iad ùmhlachd dha àinte. Goirid an deigh so thàinig naigheachd a dh’ionnsaidh a’ Phrionnsa’ gun robh Marasgal Bhade agus an t-arm-dearg air an turas as a Chaisteal-Nogha a chum furtachd air teanndachd Charlisle, agus mheas e iomchaidh gum bu chòir dha ’n àrmailt Carlisle fhagail air an àm sin a chum coinneamh a thoirt do Bhade anns na beanntaichean eadar Carlisle agus an Caisteal-Nogha. Ràinig e Caisteal-Uaruig ma dheich uairean ro mheadhon latha, air an aon latha diag, agus stad e air an òidhche sin aig Branton. Dh’ innseadh dha an sin gum bu sgeula-bréige a chual’ e ma dhéibhinn Mharasgal Bhade a bhi tighinn na choinneamh; air an aobhar sin, phill e Diùc Pheairt agus Morair Seoras Moireach air an ais, le àireamh lionmhor dheth an armailt gu séisd a’ chuir ri baile Charlisle.

Air dhaibh pailteas fiodha air son fhàraidhean a bhuain ann an Coille Chorbaidh agus mòran fàil a ghearradh ann am pàirceachan Uaruig, ghiùlan iad am fiodh agus am fàl sin fa-chomhair a’ bhaile air an tri-amh latha diag de’n mhìos, agus thòisich iad air togail dùn cloiche ’s fàil (ni ris an can na Gaill Bateri) a chum na gunnaidhean mòra thoirt an àite teine do bhalla ’bhaile. Thog iad na dùin so an imisg dà-fhichead aitheamh bho ’na bhalla. Bha Diùc-Pheart agus Morair Seòras ag obair ás an léintean ’san dìge a’ gearradh fàil agus a’ togail chlach, a chum misneach nan daoine chumail suas; agus ged a bha ’n gearasdan a dion logadh ghunnaidhean mòra orra fad na h-uine— ’s gann gun d’ eirmis iad ach fear no dhithis de’ n luchd-obair, agus lean na Gàeil mar so air cladhach, ’s air bùrach, ’s air togail an duin gu solus na h-ath mhaidne, agus an uair a chunnaic muinntir a’ bhaile agus am freiceadan an obair a rinn na fir ghasta, ann an ùin cho gearr, ghabh crith, a’s eagal, a’s gairsinn, greim air an aignidhean anmhuinn, agus cho luath sa’ chunnaic iad na Gàeil a’ socrachadh nan gunnaidhean mòra air na sorrachanan thog iad a bhratach bhàn ri crann, mar chomharradh air gun robh iad air géilleadh, agus chuir iad teachdaire dh’iarraidh cùmhnanta sìthe. Chaidh teachdaire dh-ionnsaidh a’ Prionnsa gu Brunton a dh’ innse dha mu’n bhuaidh, agus a dh’ fharraid ciod e ’na cùmhnantan a bha e gu ghabhail bho mhuinntir a’ bhaile. Bha gnàthachadh chomanndair Chaisteal Dunéideinn fathast fa-chomhair inntinn Thearlaich, agus chuir e fios gun iad a ghabhail cumha na cìs’ ach smùid dearg a chuir ris a’ bhaile mar a géilleadh an gearasdan, agus an fheachd a bha ’n taobh a steach dha an cuid armachd a liubhairt. Cho luath sa chuala Cornaileir Durand, comanndair a ghearasdain so, thug e ’n gearasdan suas maille ris a’ bhaile, ma dheich uairean sa’ mhadainn an cuigeamh latha diag de cheud mhìos a Gheamhraidh chaidh geatachan Charlisle fhosgladh do na Gàeil, agus is iomadh laoch treun a chaidh a steach le gàirdeachas do’n chaisteil so anns an robh fa-dheoigh an cuid ceann air a charadh mar shùlachan air stob.

Mu’n do chuir an t-arm Gàelach cas air fearann Shasuinn thainig a’ chuid mhòr dheth an arm-dhearg air tìr ann an Lunnainn á Flànrais: agus am feadh a bha ’m Prionnsa na stad ann an Carlisle thainig àireamh 10,000 saighdear ionnsaichte gu Siorramachd Stafford a chum coinneamh a thoirt do’n arm Ghàelach Bha muinntir Shasuinn a’ saoilsinn gum biodh e na ghnothach ro mhi-ghlic do ’n Phrionnsa feuchainn ri dùbhlan a thoirt do’n fheachd lionmhor so, agus gu dearbha, bha na Gàeil fein, a dh’ aindeoin feobhas a misnich, a’ smaointeach nach biodh e ach na ghniomh cuthaich ionnsaidh thoirt air armailt cho laidir, agus cho acuinneach, —agus a bharr orra so, chaidh feachd eile thogail ann an Sasuinn a chum Lunnainn a dhion, agus bha Rìgh Seòras gu bhi mar cheann orra! Cha robh Tearlach féin a ghabhail a bheag a gheilt a dh-aindeoin na bha e cluinntinn a bha cruinneachadh na aghaidh, cha chreideadh e nach tugadh na Gàeil buaidh le còmhnadh nan daoine bha e’n dùil a dh’ éiridh leis ann an Sasuinn fein, maille ris an fheachd laidir ris an robh dùil aige thighinn ga ionnsaidh gach làtha as an Fhràing.

Beagan lathaichean an deigh dhaibh Carlisle a ghlacadh, chuir am Prionnsa agus cinn-feaghna nam finneachan an comhairle cuideachd, ciod bu chòir a dheanamh. Thuirt cuid gu’m bu chòir dhaibh an Caisteal-Nogha a ruidhinn agus latha catha fheuchainn ri feachd Mharasgail Bhade; thuirt cuid eile, gum b’fhearr dhaibh triall do Lunnainn rathad Shioramachd Lanca agus latha blàir a chumail ris an fheachd lionmhoir a bh’ air cruinneachadh ’nan aghaidh ann an Siorramachd Stafford; thuirt an treas luchd-comhairle gum b’fhearr dhaibh pilleadh air an ais do dh-Alba, ’thaobh nach robh iad a faicinn coltas sa’m bith air gun eireadh feachd a b’ fhiù ’nan aobhar ann an Sasuinn, agus nach mò bha choltas air gun tigeadh cobhair do ’n ionnsaidh as an Fhràing.

Mu’n deach’ am Prionns’ n’a b’ fhaid’ air aghaidh chuir e Mac-Lachuinn ceann-cinnidh Chlann-Lachuinn air ais do dh’ -Alba le litir gu Tighearna Shrath-Ailein ard-cheannard na feachd ann an Albainn a’ dh’ iarradh air na chruinnich e de dhaoine ’chuir air falbh gun stad gus an ruigeadh iad a’ mhòr-fheachd ann an Sasuinn. Mu ’n àm so fhuair am Prionnsa naigheachd á Albainn, a thug dha fìor bheag misnich; bha mòran sluaigh a bh’ air éirich leis ann an Dunéideann, am Peairt, agus ann an Dundeagh air atharrachadh an inntinn, agus air tréigsinn a bhrataich.

Chruinnich Tearlach a nise na bh’ aige ann an Sasuinn dheth an armailt ri chéile, agus air dha an àireamh, cha robh aige ach ma thuaiream 4500 fear, ruith làn mhile dhiu air falbh air an turas eadar Carlisle agus Dunéideann; gidheadh, cha robh teagamh aig Tearlach nach cruinnicheadh lionmhorachd dheth na Sasunnaich fo bhrataich. Air an dara latha fichead de’n mhìos bha’n chiad chuideachd dhe ’n arm air an deanamh suas de chuid dheth na réiseamaidean Macrach agus marc-sluagh Eilecho, fo chomannda Mhorair Deòrsa Moireach, agus ghluais iad gu ruige Penruith, baile tha ma thuaiream da cheud ceithir-fichead a’s ceithir mìle dh’ -uidhe air an taobh so do Lunnainn.

Air an ath latha ghluais réiseamaidean nam Fineachan Gàelach gu ruige Penrith, a’ fàgail ceud gu’n leth fear ann an gearasdan Charlisle. A chum misneach an t-sluaigh a chumail suas bha m Prionnsa féin a’ falbh ri’n taobh gun each gun ghille; air dha bhi gabhail thar sliabh aonaranach eadar Penrith agus Sap, bha e air a theirbeirt le sgìos agus cion cadail cho mòr as gum b’eiginn da greim a dheanamh air crios-guaile fear dheth na daoine, chum a chumail bho thuiteam, agus choisich e mar so iomadh mìle eadar a bhi na chadal ’s na dhùisg. Fathast bha na bha iad a faicinn de shluagh Shasuinn ag amharc orra le beag meas agus dù-ghrain, bha ’n éideadh agus an cainnt a sgaoileadh uabhais rompa mar bha ìad a’ triall; anns gach àite anns an robh iad a dol a steach bha ’n luchd-àitichidh a’ gabhail iongantais nach robh iad a stad agus a spùileadh gach bùth a bha ri taobh na slighe air an robh iad a’ falbh, agus cha ’n robh an iongnadh idir na bu lugha ’nuair a chunnaic iad gu’n robh na Gàeil cho taingeil air son gach caoimhneas a bhasa taisbeanadh dhaibh.

Air an turas sgìth àngharach so, bha na Gàel ag éiridh ro bhristeadh an latha, gun ghnè sam bith de theachd-an-tìr ach beagan de mhin choirc a bha na h-uile fear ac’ a giùlan air a mhuin ann am poca beag cainbe, agus dheth nach robh iad a dh’aon chuid a’ deanamh lite, brochan, no aran, ach stapag (no mar their cuid, fuarag) air uisge fuar an lodain, bho thaobh an rathaid, be sin mar bu trice bu lòn daibh, ach air uairean bha iad a faotainn biatachd anns na taighean anns an robh iad a’ cur suas air an òidhche. Bha na Sasunnaich a’ gabhail mòr iongnadh gu ’n robh daoine bha tighinn beò air beatha cho suarach so comasach air coiseachd bho fhichead gu deich thar fhichead mìle san latha fhuar gheamhradh, fo mheachainn gach sion a’s doirinn, le sléisnean rùiste, agus ged do bha iad beagan uairean gach òidhche fo fhasgath taighe, bha iad daonnan air an cois roi’ ghuth an eoin; a’ gabhail fà air solus na gealaich air deireadh na h-òidhche.

Ràinig iad a nise baile beag margaidh ris an canair Preston, dh’ fhàilticheadh iad le rudaiginn faoilte sa’ bhaile sin. Cho luath sa dh’ inndrinn iad an ceann a’ bhaile thòisich na cluig air séirm agus dh’ eirich cuid de mhuinntir a’ bhaile leo. Anns a’ bhaile so thàinig duin’ -uasal da’ m b’ ainm Mr. Townley de chreideamh an t-Sagairt fo’ bhratach Thearlaich; b’e so a’ chiad duin’ -uusal an Sasuinn aig a ròbh a bheag sam bith de chumhachd a dh’ eirich leis. Thuirt am Prionnsa nis’ gu ’n robh e ro dheò-

(Air a leantuinn air taobh 110.)

---

[108]

[Vol . 9. No. 14. p. 4]

MAC-TALLA:
AIR A CHUR A MACH UAIR ’SAN T-SEACHDAIN.

A PHRIS.
BLIADHNA, $1 .00
SIA MIOSAN, .50
TRI MIOSAN, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann am Breatuinn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Cuiridh iadsan a tha comasach air Gailig a sgriobhadh, comain mhor oirnn, le bhi cur g’ ar n-ionnsuidh, o am gu am, litrichean, naigheachdan, no seanchas sam bith eile a bhiodh air a mheas taitneach leis an luchd-leughaidh. An uair a bhios neach sam bith a sgriobhadh ugainn ann an Gailig, thugadh e an aire do na seolaidhean a leanas:—

Na sgriobh ach air aon taobh de n phaipeir.

Na biodh an sgriobhadh ro mheanbh, agus dean e cho soilleir agus cho furasda leughadh s ’is urrainn dhut.

3. Fag farsuingeachd air chor ’s gur urrainn dhuinn ceartachadh no atharrachadh a bhios ri dheanamh a chur eadar na facail agus eadar na sreathan.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
PUBLISHERS “MAC-TALLA.”
SYDNEY, CAPE BRETON

DI-HAOINE, OCTOBER 5, 1900.

LITIR A NEW ZEALAND.

“Agus dh’ innis iad dha agus thubhairt iad, thainig sinne a dh’ ionnsaidh an fhearainn gus an do chuir thu sinn agus gu deimhin tha e sruthadh le bainne agus le mil agus is e so a thoradh.” —Aireamh xiii: 27.

’S tric a chuala mi na facail so. Na litrichean a bha sinn a faighinn ann an Ceap Breatunn bho ’n dùthaich so, cha b’ urrainn doibh moladh a b’ fhearr a dheanamh air saoibhreas na duthcha so na bhi ’g ainmeachadh nam facail ud, “A sruthadh le bainne agus mil.” An t-Urramach Tormad Mac Leoid ’nuair ’shuidheadh e aig biadh, bhiodh e ’n comhnuidh toirt taing gu robh an sluagh a togail as an talamh anns na h-aitean aca fein. Bha e na mheadhoin air an sluagh a ghluasad thun nan duthchannan so (Australia). Cha robh e sona gus an d’ fhuair e fearainn dhaibh; ’nuair a thachair sin bha e ’n comhnuidh ’toirt taing agus beannachd airson a h-uile trocair a bha air a ghnathachadh dha agus do ’n t-sluagh a thainig air a sgath. Bha ’n dùthaich as an deach na briathran so ’labhairt, anns an aon chuairt de ’n t-saoghal anns an aird a’ tuath mar tha so gu deas. Tha sinn, a rithisd, saoibhear anns na nithibh ud, “bainne agus mil,” ged a tha, tha e na cheisd am bheil sinn toilichte leis?

Chaidh seillein na meala ’thoirt do ’n dùthaich so mu thri fichead bliadhna air ais. Tha cuid ag radh gur ann á Australia a chaidh an toirt; ach tha dearbhadh gur e Baintighearna Hobson, bean an fhir-riaghlaidh a bh’ ann aig an am sin, a thug do ’n dùthaich iad. Sgaoil iad fad ’us farsuinn feadh na dùthcha bho ’n uair sin. Tha leabhar mor air a sgriobhadh mu thimchioll nan seillean. Cha ’n ’eil e nam chomas an leabhar so a leantuinn air fad, ach ni mi beagan dhe na th’ ann innse.

Tha ’choille lan meala. A h-uile craobh anns a’ bheil toll no grodadh tha seillean a gabhail fasgadh innte an ordugh obrach. Cha ’n ’eil tuathanach gun ’bheag no mhor de sgeap aige airson mil da theaghlach agus ri reic. Tha e car duilich mil a chosnadh. Aon doigh a tha cumanta na seillein a mharbhadh le bhi losgadh pronnusg fodhpa. Tha sin na obair a tha car bruideil. Ach ma tha iad tric air an spuilleadh tha na seillein a fas cho borb ’s nach urrainnear tighinn fagus daibh, agus theid a reisd an doigh mharbhteach ud a chuir an geill. Mur d’ theid an doigh sin a ghabhail cuiridh luchd-spuillidh aodach srol timchioll an cinn agus an aodainn aca airson dion. Tha cuid de dhaoine theid nam measg ’sa ni an nead a spuilleadh gun seillean buntainn daibh. Cha ’n ’eil nead na seillean cho pailt bho chionn beagan bhliadhnaichean; bha teine mor ann a sgrios astar coille, ’s cha ’n ’eil fasgadh aca. Tha h-uile tuathanach a cumail aireamh bheag no mhor sgeap, tha bocsa air a chur an òrdugh ’s air a chur fo chraobh an aite fasgach far am bi pailteas do lusan blath agus barr-guc. Tha iomadh teaghlach bochd a fhuair furtachd bho bhi togail meala; nuair a bhitheas iad gun airgiod agus ann an gainne beannaichidh iad an uair a thainig iad gu “tir a ghealaidh.” Bithidh moran de thuathanaich a togail meala air son feille, ach tha nis a phris cho beag ’s nach fhiach e an t-saothair—cha ’n ’eil oirre ach mu thri sgillinn am punnd. Tha rithist an siucar cho saor. Theid a mhil a chosnadh (no spuilleadh) eadar a bhliadhn’ ur agus am Màrt. Bidh mu leth-cheud punnd de mhil anns a h-uile bocsa glan bho cheir. Tha iad furasda ’n dealachadh; le beagan teas tha cheir a leaghadh agus ’g eiridh air uachdar na meala, oir tha i na ’s aotruime. Theid an sin a cheir a thogail le slige chreacainn, ’s a cuir na mulachaig (mar chaise no geir). Tha pris mhath air a cheir, mu ochd sgillinn am punnd. Tha dotairean a cuir feum air a cheir air son ungadh agus sabh. Tha moran dhith a dol do Shina far am bheil iad a deanamh sliob-oladh dhith. Tha iad a’ faighinn chraobh anns am bi eadar da cheud agus uairean tri cheud punnd eadar mil agus ceir.

Tha anns a h-uile sgeap tri seorsa seillean—a bhan-righ, na seilleinean diomhain, agus a chuid eile an luchd-obrach. Tha iad a sgaradh mu ’n Mhàrt ’nuair tha iad a falbh air son aite eile; ’s docha leotha craobh na aite fasgadh sam bith. Feumaidh a’ bhan-righ bhi nan cois. Tha iad a leantuinn dluth rithe ’h-uìle car tha i ’siubhal. Thachair mi tric air sgaoth de na seillein air astar. Feumaidh neach a bhi faicilleach nach laidh a bhan-righ air; laighidh a h-uile seillein tha anns a sgaoth cho dluth ’sa ghabhas aice, agus muchaidh iad duine gu bàs. Tha cunntas air a

(Air a leantuinn air taobh 112).

AM BHEIL GAILIG AGAD?

Ma tha seors’ aodaich sam bith a dhith ort, thig dh’an stor againne. Tha cleireach againn aig am bheil an deagh Ghailig. Tha sinn a’ cumail Aodach dhe gach seorsa, Brogan Obrach, Aodach Iochdair, Leintean Obrach, agus gach ni eile ’chuireas duin’ uime.

Faic dealbh na leine os cionn an doruis.

F . H. REYNOLDS,
AN STOR—Mattheson , Townsend & Co.air Sraid Shearlot.

The Nova Scotia Furnishing Co., LIMITED,

A chuideachd a’s notha tha ’n Canada air son deanamh us creic
Airneis-Taighe ’s Brait-Urlair

Tha Stoc mor againn daonnan air laimh ’nar tigh-ceannachd, air
SRAID SHEARLOT, SIDNI.

Tha sinn a’ creic gach seors’ innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.
Tha ar prisean ceart. Taghail againn.

“Ceaunaich o’n chuideachd a’s motha, ’s caomhain t’ airgead.”

SANAS DO CHINN THEAGHLAICHEAN.

Nuair a bhios tu ceanach ni sam bith air son na dachaidh, ’s coir dhut a hbi cinnteach gu bheil e math. Cha’n eil ni a’s dorranaiche na Airneis Ur fhaotainn a tha air a droch dheanamh, no Brat-urlair a tha crion. Againne gheibhear an deanamh ’s an stuth a’s fhearr.

Airneis Ghrinn.
Iomadh seorsa ur agus eireachdail.

Brait-Urlair Bhriagha.
Na seorsachan a bhios buan ’sa chumas an dath.

Gach Seors’ Innsridh Taighe.
Innsidh sinn gu toileach na chosgas e dhut rum no tigh uidheamachadh.

GORDON & KEITH,
SIDNI, C. B.
A. J. GRANT, MANAGER

CLO-BHUALADH de sheorsa sam bith air a dheanamh gu snasail an oifis a phaipeir so. Sgriobh air son phrisean.

---

[109]

[Vol . 9. No. 14. p. 5]

NAIGHEACHDAN.

Bha coinneamh aig Sir Tearlach Tupper ann an Sidni Tuath oidhche Di-màirt agus ann an Sydney Mines oidhche Di-ciaduin.

Am bheil thu dol a dh’ fhaighinn fear-gabhail ùr no dha do ’n MHAC-TALLA air an fhoghar so? Ma tha bidh tu cuideachadh le cainnt do mhàthar a chumail suas.

Chaochail an t-Onorach Mr. Marchand, priomhair Chuebec, air a choigeamh latha fichead de September. Bha e tri fichead bliadhna ’sa h-ochd a dh’ aois. Bha e ’na bhall de’n phàrlamaid o’n bhliadhna 1867, agus fhuair e bhi ’na phriomhair ’sa bhliadhna 1897.

Chaidh an t-Eadailteach air an d’ thug sinn iomradh air an t-seachdain s’a chaidh aithneachadh le piuthar na mnatha aige. Tha e nise dearbhte gur h-e ’n duine a bha luchd-ceartais Holyoke ag iarraidh, agus bidh e air a thoirt air falbh cho luath ’sa bhios cead air fhaotainn o’n ard-riaghladh.

Tha cùisean ann an Galveston a’ dol gu math na’s fhearr. Tha an àireamh a’s motha de na mairbh air an tiodhlacadh no air an losgadh, agus tha obair us ceannachd air tòiseachadh. Thatar a’ meas gu’n cum e ceithir mile duine trang fad mios a reiteach air falbh nan droighnichean a dh’ fhàg an stoirm air feadh a bhaile.

Mharbhadh Iain Mac Fhionghain, mac do Dhomhnull Mac Fhionghain, a mhuinntir Grand Mira, ann am mèinn Chaledonia, air a cheud latha dhe’n mhios so, le torr guail a thuiteam air. Bha e a draibheadh aig an àm agus thatar a deanamh a mach gu’n do bhual an tuba ann am fear dhe na puist. Dh’fhuasgail so an gual, a thuit na thòrr air a mhuin ga mharbhadh air ball. Bha e fichead bliadhna ’dh’ aois agus gle mheasail aig na h-uile.

Tha mu cheud gu leth duine dhe’n cheud reiseimeid a chuir Canada do’n Transbhaal air an turus dhachaidh. Dh’ fhàg iad Pretoria toiseach na seachdain s’a chaidh. Tha an ùine dh’aontaich iad fuireach san arm suas. Chuir a chuid eile dhe’n reisimeid rompa fuireach gus an cuirte crioch air a chogadh, ’s cha chum sin iad fad air deireadh air càch. Bidh duil ris an t-soitheach air am bheil iad ann a Halifacs mu’n cheathramh latha fichead dhe’n mhios so.

Chaidh suim airgid ( $85 .00) a ghoid á pocaid fir Beckwith ann an aon de thaighean-osda a bhaile o chionn che-la-deug. Bha dorus an t-seòmar chadail gun ghlasadh re na h-oidhche agus bha e smaoineachadh gu ’m b’e cuid-eigin a thainig a stigh a rinn a mheairle; ach toiseach na seachdain s’a chaidh chaidh amharus a leagail air fear Smith, a bha ’cadal còmhla ris. Dh’ fheuch am fear sin ri teicheadh Di-ciaduin; dh’ fhalbh e air an tréin mhaidne, ach chaidh a ghlacadh aig Point Tupper ’sa thoirt air ais do Shidni far an deach a chur do’n phriosan a dh’ fheitheamh na cùrtach. Chaidh a thoirt gu cùirt toiseach na seachdain so ach cha robh dearbhadh gu leòr na aghaidh, agus chaidh a leigeil m’a sgaoil.

Tha coinneamh gu bhi aig na liberals anns a’ bhaile Di-màirt s’a tighinn, air son an daoine ainmeachadh gu ruith anns an t-siorrachd so air son na h-àrd phàrlamaid.

O CHIONN TRI FICHEAD BLIADHNA. —An sgeul ur a tha gu tòiseachadh anns a MHAC-TALLA. Mur eil thu ’nad fhear-gabhail cheana cuir ga iarraidh gun dàil a chum gu faigh thu cothrom air an sgeul so a leughadh.

Tha Mr. A. G. Domhnullach, a bha o chionn àireamh bhliadhnaichean ’na Oilear anns anNormal Schoolan Truro, an deigh an dreuchd sin a leigeadh naithe. ThaJ . Alphonse Benoit, B. A. ,air a chur ’na àite. Tha Mr. Domhnullach gu bhi ’na fhear-ceasnachaidh nan sgoilean ann an siorrachd Antigonish.

Tha riaghladh na h-Olaint an deigh long-chogaidh a thairgse do Chrugar gus a thoirt dh’ an Roinn Eòrpa. Gheall an Riaghladh Breatunnach nach cuirte dragh sam bith air an luing air a turas, agus mar sin faodaidh am bodach mor tir a shinnsir a ruigheachd gun eagal romh nàmhaid a’s marbhtiche na ’n tinneas-mara.

Dh’ fheuch fearRobert Richards,a mhuinntirCharlottetownri e fhein a bhàthadh anns a bhaile so, oidhche Di-màirt. Leum e dh’ ann uisge ann aWentworth Creeka chunnacas e, agus fhuaireadh g’a ionnsuidh mu’n robh e fad ann, ’s bha e air a shàbhaladh. Tha e a’ saoirsneachd anns a’ bhaile o chionn dha no tri mhiosan. Cha’n eil fhios ciod a thug air feuchainn ri crioch a chur air fhéin.

Tha an t-Urr. Seumas Quinan, sagart paraiste Shidni a leigeil dheth a pharaisde mu mheadhon a mhios so. Tha Maighstir Quinan a saoithreachadh ann an Sidni o chionn còrr us leth cheud bliadhna, agus tha ceangal mor aig muinntir a pharaiste ris; tha ’n aois a nise tromachadh air, agus cha’n urrainn dha an obair a chumail air adhart. Tha e ’na dhuine air am bheil meas mor anns a bhaile agus anns gach àite ’sam beil eòlas air. Tha an t-Urr. D. M. Mac Eamuinn, a bha roimhe so ’na oilear ann an Colaiste Naomh Francis Xavier, agus a tha aig an àm so na shagart paraiste am Pomquet gu bhi air a chur an àite Mhaighstir Quinan.

Mu mheadhon na seachdain s’a chaidh, dh’ fhosgail fear M. T. Mac Aidh tigh-oil air aon de na sràidean a tha air an ùr-fhosgladh aigWhitney Pier.An latha thòisich e air deanamh gnothnich, chruinnich mu cheud gu leth de mhuinntir an àite ann an tigh faisg air, agus chuir iad teachdairean ’ga ionnsuidh ag àithne dha sgur a chreic ’sa bhi fàgail an àite. Air dha fhaicinn gu robh iad a cheart da-rireadh, rinn e sin agus gus nach biodh leisgeul sam bith aige gu tilleadh, chaidh an tigh ’sa chriomag fhearainn air an robh e a cheannach naithe le Ailean Mac Leoid, fear de cheannardan na buidhne. Tha ’n gnothuch so gle chreideasach do mhuinntir a Phier, agus tha dòchas againn gu’m buanaich iad anns an deagh obair, agus nach fuiling iad do dhuine sam bith, ùr no sean, coigreach no eile bhi creic stuth làidir nam measg.

Stor nan Sutharlanach
an stor a’s fhearr an Sidni air son
Caiseart agus Aodaich.

Gheibh thu do chomhdach o bhonn do choise gu mullach do chinn airson $7 .20. Nach anabarrach an cunnradh sin—DEISE IOMLAN, AODACH IOCHDAIR, LEINE GHEAL, COILEIR, NECKTIE, AD, LAMHANNAN. SOCSAICHEAN US BROGAN, air $7 .20. Cha’n fhaigh thu luach airgeid cho mor ann an stor sam bith eile an Ceap Breatunn. Thig agus faic air do shon fhein.

DI-LUAIN, DI-MAIRT, ’s DI-CIADUIN
s’a tighinn reicidh sinn 60 PAIDHIR de brogan fhear, “BUFF BALS, standard screw, ”LEATHAR UILE, air $1 .15. Bha a’ cheart sheorsa creic roimhe so air $1 .40.

H . H. Sutherland & Co.
An Stor Thormaid Dhomhnullaich.

KELLY & DODGE,
DEALBHADAIREAN

Seomar Dhealbh ur os cionn Stor Aonghais Mhic Ghuaire.

Obair Mhath air a deanamh an ealamhachd, ’s air pris reusanta.

FAIC AR N-OBAIR. CORDAIDH I RIUT.

Ma tha thu air son
Carbad Fasanta
bhi agad air aa t-samhradh so, faic na seorsachan a tha aig
F . FALCONER & SON.

Buggies , Phætons, ExpressesagusRoad Carts.
Tha’n Acuinn againn cuideachd.
Prisean ceart. Cuir deuchainn oirnn.

F . FALCONER & SON,
Luchd-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean. - - SIDNI, C. B.

SMOC AGUS CAGAINN
PATRIOT TWIST
an seann charaid—na’s fhearr na bha e riamh.

“EMPIRE, ”—Tombaca Ban Smocaidh.

Ceann is fhiach 10c. air 5c. An cunnradh a’s fhearr a bha riamh an Canada. SMOC MHATH. FEUCH E.

BROG-SHNEACADA DHEARG AIR A H-UILE CEANN

Dec 8, ’99, —1yr.

---

[110]

[Vol . 9. No. 14. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 107.)

nach a dhol air aghaidh gun mhaille rathad Lunnainn, gun robh e làn-chinnteach gun éireadh pailteas dhaoine leis anns gach ceum de ’n t-slighe mar bhiodh e triall. Thuirt e mar an cianda gun robh e cinnteach gun tigeadh feachd lionmhor na chomhail as an Fhràing mu’n rachadh e n’a b’ fhaide air aghaidh. Mar so cho-eignich e na cinn-feadhna gu dhol air an adhart ged nach robh bheag a dhòchas aig cuid aca air buaidh a’ chosnadh. Aig an àm so ghlac lag-mhisneach cuid dheth na daoine, air dhaibh cuimhneachadh air an drid-fhortan a thainig an caramh nan Gàel ann am Preston bliadhna Sliabh an t-Siorraim 1715, agus thuirt cuid aca gun robh eagal orra nach rachadh iad gu bràch n’a b’ fhaid’ air an aghaidh. A chum bristeadh air na geasan sin, chaidh Morair Seòras Moireach thar Abhainn Ribhle le àireamh lionmhor dheth an fheachd, agus thug e orra an cairtealan òidhche a chuir suas ann an sin.

(Ri leantuinn.)

AN T-EILEAN SGIATHANACH.

(Air a leantuinn.)

(Highland News. )

Tha sinn a nis air teachd gu Aird a’ Chòmhraig. Is e so an rudha o ’m biodh dream a gabhail an aiseig thar an locha, a null do Dhunbheagain. Tha Aird a’ Chòmhraig air taobh an iar an locha, mu choinneimh a chaisteil, agus tha’n àird sin—Aird a Chòmhraig a’ cumail air chuimhne a bhatail ghuinich a chuireadh an sin. Cha ’n eil e cinnteach co ’n linn anns an tugadh am blàr so. Is e mo bheachd fein gur an an uair an bha Clann Raonail Uist agus Mhùideart a cogadh ris na Leodaich, a chuireadh e. Tha a’ bheinn ris an abrar fathast “Beinn na Creiche” mu thuairim dà mhile o Aird a Chòmhraig, agus tha guala a bhasraidh, no bhusruidh, mu mhile o Aird a Chòmhraig. Tha na tri àitean so Aird a Chomhraig(head-land of ihe conflict) ,Guala a Bhasraidh(shoulder or hill of hand-clapping) ,agus “Beinn na Creiche(hill of the prey or spoil) ,a nochdadh nach nì faoin a bha anns a chath a chuireadh an sin. Chitheadh na mnathan agus a chlann a thigeadh a nall á Gleanndail, sealladh thar guala a Bhasraidh de ’n chath agus bhuaileadh iad làmhan a’ gùl; no le gàirdeachas, m’ a fhuair na fir aca ’bhuaidh. Ach tha basradh, no bàs-bhualadh gu tric an co-cheangal ri gal le doilgheas. Mu’n d’ rinneadh an rathad bhiodh muinntir Ghleann-dail a’ gabhail an aithghearr thàr guala a Bhasruidh, agus chitheadh iad am batal air a chur shios fodhpa air a chòmhnard. Agus cha ’n fhaiceadh iad sealladh dheth gus an tigeadh iad gu guala na beinne so. Is maith a dh’ fhaoidte gu’n deach an cath so a’ chur ni bu tràithe na ’n còigeamh ceud diag linn; ach tha e fior gu robh na Leòdaich, agus Clann Raonail ’s an am ud a mach air a cheile. Thigeadh iad a stigh a Uist a deas gu grad le ’m birlinnibh, agus thogadh iad creach, n’am b’urrainn iad. Tha ’m mallachadh a rinn muinntir na dùthcha so air Clann Raonail an uair a dh’ fhalbh iad an déigh am blàr guilbheach so a chur, fathast air a chumail air chuimhne:—

“Gaoth an iar-dheas ’chum na Féiste Leam cha mhiste.
Clann Raonail air bhòrdaibh briste,
Sgioba fann frionasach, gun urram fir d’a chéile.
Luchd de bharrailibh falamha,
Agus tuim gu totaichibh.”

B’ eagalach a bhi air muir ’san staid sin. Tha ’m bealach a ta eadar an dà bheinn mu ’n teid neach a stigh do Ghleanndail ni éigin domhain. Is anns a bhealach sin a chruinnich gillean òga Ghleanndail air son ionnsuidh a thoirt air gillean gorma nam bataichean goirid, agus nam putain, aig am strìth an fhearrainn. Chruinnich na caileagan laghach dileas, mòran de chlachaibh do na fir air son am bualadh air na gaisgeich ud. Cha robh tuille armachd aca. Ach n’am biodh iad air am fòghlum ri airm-chogaidh a ’laimhseachadh, cha seasadh na “Boers” fada dhaibh, ach iad a dhol a null. Bha ’m bealach so freagarrach gu leor, ach cha tàinig na gillean gorma air an adhart, agus bha e cho maith. Thainig na saighdearan dearga air adhart an òrdugh cogaidh(skirmishing order) .Thàinig iad a steach do ’n ghleann ‘nan tri buidhnibh-aon bhuidhean radhad a bhraighe Cholboist agus an treas buidheann radhad Blàr an Dorain. Choinnich iad a chéile aig drochaid Ghleanndail. Cha tug aon namhaid ionnsuidh orra an sin. Dh’ fhalbh an là anns an deanadh iad sin. Chaidh na h-airm chogaidh a thoirmeasg do na Gaidheil an déigh na comhstrith a bh’ aca mu thimchioll Phrionnsa Teàrlach.

Is e ni cho mòr ’sa ta’ cur iongantais orm ni a chuala mi an uair a bha mi òg, agus a thachair ceithir fichead agus a naoi, no deich de bhliadhnaibh mu’n do choinnich na saighdearan. Bha duine àraidh ris an abradh iad Tormoid Mac Ruairidh Mhòir ’na sheasamh aig ceann a thighe féin anns an Lephin, tràth ’s a’ mhaduinn agus a ghrian air éirigh. Chunnaic e sealladh de na saighdearaibh a tighinn a stigh do Ghleanndail air na tri bealaich a dh’ ainmaich mi, agus a coinneachadh a chéile anns a’ Ghailanaich, còmhnard a ta ri taobh na drochaid. Cha robh drochaid ann ’san là ud air an amhuinn no iomadh là ’na dhéigh. Nis nam b’e ni a chluinninn a bhi ann an deigh do na saighdearaibh teachd cha chuireadh e ’leithid de dh’ iongantas orm, ach an uair a bha mi ’ga chluinntuinn o m’ òige, tha e cur an tuille ioghnaidh

Gheibh na Tuathanaich
ANNS AN
SYDNEY FURNITURE AND MEARCHANDISE STORE.

CLOTH air son
DEISEACHAN Dhaoine agus Ghillean cho iseal ri 25c. an t-slat,
An coinneamh cloimhe.

Bathar Tioram,
Soithichean Creadh’ agus Gloine,
Groceries ,Brogan us Botainnean, agus stoc mor de AIRNEIS-TAIGHE.

CHEAPSIDE WAREHOUSE,
C. S. JOST, Manager.

GABHAR LUACHAN AN COINNEAMH BATHAIR.
June 20, 1900.

AMHERST BOOT & SHOE Mfg Co
AMHERST, N. S.

A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt os ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

TAILLEARACHD.

Deiseachan matha air an deagh chumadh riut ’s air an sar dheanamh, eadar $10 .00 us $25 .00 a reir an aodaich.

CLOTH CHOWES,
CLOTH CHLONDAIC,
CLOTHAN CANADACH,
ALBANNACH, SASUNNACH.

Triubhsairean bho $3 .00 suas.

NIALL MacCOINNICH,
Sidni Mines, C. B.

Saibh, Tuaghannan, Locraichean, Glasan, Tairnean, Sgianan, etc.
Aonghas Mac Leoid.
Paint, Olla, Putty, Varnish Gloine, Paipear-balla

NA FASAIN
AGUS
Na h-Aodaichean
a’s Uire ’s a’s Fhearr.

Fag do thomhas againn mu’m fas sinn ro-thrang.

Niall Mac Fhearghais,
Marsanta Taillear.
Sidni, Dec. 21, 1899.

BATHAR CRUAIDH.
Iarunn,
Uidheaman Saoirsneachd,
Uidheaman Gaibhneachd,
Tairnnean, &c .

LEABHRAICHEAN.
Leabhraichean Sgoile,
Leabhraichean Sgeoil,
Leabhraichean Eachdraidh,
’s gach seors’ eile.

AIG—
C . P. MOORE,
SIDNI, C. B.

Bras d’Or Steamboat Co., Ltd.

A toiseachadh DI-LUAIN, IUN 25, 1900, fagaidh an
S . S. “MARION”
BADDECKmaduinn Di-luain, a’ dol gu Mulgrave agus Hawkesbury.

MULGRAVE agus HAWKESBURY Di-luain agus Dior-daoin, an deigh do shoithach a’ “Phlant Line” tigh’n a stigh, a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni; agus tràth ’sa mhaduinn Di-satharna a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni.

SIDNI aig 6 a. m,, SIDNI TUATH aig 6.30 a. m., Di-ciaduin ’s Di-haoine, a’ dol guBaddeck , MulgraveagusHawkesbury .Di-satharna aig 4 p. m., a’ dol gu Baddeck, a taghal aigBig Bras d’Or, New Campbellton, Boulardarie, Grand Narrows,agusSt . Peters.

FAGAIDH AN
S . S. “ELAINE”
SIDNI aig 7 a. m., SIDNI TUATH aig 8 a. m., Di-mairt, Dior-daoin agus Di-satharna, a dol gu Baddeck agus Hogamah.

HOGAMAH aig 7 a. m., Di-ciaduin ’s Di-haoine, a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni, a taghal aigBig Bras d’Or, New Campbellton, Boulardaireagus na Narrows Bheaga.

J . J. MOFFATT, Manager.

WANTED—RELIABLE MEN in every locality throughout Canada to introduce our goods, tacking up showcards on trees, fences, along roads, and all conspicuous places, also distributing small advertising matter. Commission or salary $60 .00 per month and expenses not to exceed $2 .50 per day. Steady employment to good, honest, reliable men. No experience needful. Write for full particulars.
THE EMPIRE MEDICINE CO., London, Ont.

Bi gabhail a MHAC-TALLA. Bi ga phaigheadh. Bi ’ga leughadh.

---

[111]

[Vol . 9. No. 14. p. 7]

orm. Bha mi riamh teagmhach mu nithibh de ’n t-seorsa sin, coltach ri fàistneachd “Choinnich Uidhir.”

’Nuair a sheasas neach air feasgar bòidheach samhraidh air an rathad mhor a’ nochdadh ri Gleanndail, agus a sheallas e ris an iar-thuath, agus a chi e ’ghrian air teachd iosal dlùth air dol fodha, agus a chì e ’n amhuinn ’na sniomhanan a dol tro ’n ghleann cha ’n ’eil mi ’smuainachadh gu’n tug neach riamh buille de ’shùil air sealladh a ’s bòidhche. ’Nuair a nochd Mahomet ri Damascus, agus a dhearc e le ’shuilibh air cho bòidheach àluinn ’sa bha suidheachadh a bhaile sin:— “Cha teid mi steach ann. Cha ’n ’eil sùil agam ach a dhol do aon Phàras.” Thubhairt e sin an uair a chunnaic e mar a bha ’m baile mor sin air a shuidheachadh. Neach ’sam bith a chi Gleanndail ’s an tìm a ta mi ’g radh, aidichidh e gu bheil so fior; ma ’s neach e a ni feum dhe ’shuilibh.

(Ri leantuinn.)

O Chionn Tri Fichead Bliadhna.

Sgeul ur a tha gu tòiseachadh an ùine ghoirid anns a MHAC-TALLA. Tha i air a sgriobhadh le “Iain,” ughdar “Taigh na Coille,” “Bean a Mhisgeir,” “Domhull Dona Mac na Bantraich,” agus iomadh sgeul eile a thug mor-thoileachadh do leughadairean a phaipeir roimhe so. Tha daoine ’tha làn chothromach air breith a thoirt ag radh gur i so sgeul a’s fhearr a sgriobh “Iain” fhathast. Tha i ’na sgeul a tha da-rireadh taitneach, agus cha bhi aithreachas sam bith orra-san a leughas i.

Tha baile Ghalveston ann an suidheachadh. Cha’n eil teagamh sam bith nach bi àireamh nam marbh cho àrd ri coig no sia mile Chaidh suas ri tri mile corp fhaotainn mar tha; tha da mhile duine ag obair a dh’oidhche ’sa latha, ’gan toirt as na draoighnichean, ’s ’gan tiodhlacadh no ’gan losgadh.

ThaUnion Blend Teaa nise ri faotainn anns gach stor a tha creic ti; stor anns nach fhaighear i, cha’n fhiach i stor a radh rithe. Ceithir seorsachan, 25, 30, 35 us 40 sent am punnd.

[Dealbh]
Aon sam bith air am bi nithean grinn a dhith air son adlacadh nam marbh, rachadh e do ’n bhuth aig
A. J. Beutan,
(Alasdair Mac Iain Bheutain)
a tha cumail gach ni a dh’ fheumas a leithid.

CISTEACHAN-LAIDHE
dhe gach seorsa—beag us mor, geal us dubh agus dhe gach seorsa fiodha—cruaidh us bog. AODAICHEAN DUBHA agus ANART GEAL, agus na h-uile seorsa BATHAR-AIRGEID us eile nach urrainnear ainmeachadh an so.

Faodar comhradh a dheanamh ris a cearna sam bith dhe ’n duthaich air an
TELEPHONE No. 62.
A. J. BEUTAN.
Sidni, Maigh 19, ’00—1yr.

Merchants ’ Bank of Halifax.
CORPAICHTE 1869.

EARRAS PAIGHTE $1 ,891,910.00
AIRGEAD TAIMH 1,543,932.00

Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.

Ard-Oifis—Halifax .
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur-Oifis ann an SIDNI.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.

Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
Banc-Caomhnaidh.
ann anns am faodar suim sam bith, o dholar suas, a chur air riabh, 3% ’sa bhliadha.

The Scottish Clans and their Tartans.

Is e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine. —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha.

Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
ALEXANDER BAIN,
Port Hawkesbury,
Cape Breton.

WONDERFUL RESULTS
OF THE
New York Life Insurance Co. ’s Policies.

Agent the New York Life Insurance Co.,
Sydney, C. B.

DEAR SIR:
The memoranda attached show that 20 Year Policies maturing in 1899, on the ordinary and 20 payment life plans have furnished 20 years insurance at $9 .00 to $12 .00 per $1000 , and an investment of the balance of premiums at from 6 per cent. to 7 per cent. compound interest; while the Endowments are paying 4 per cent. compound interest on the total premiums paid with the life insurance—20 years—free.

Can any other company show such results—at same premium rate—for past 20 years? Or can you beat it for Savings, Investment, or Insurance anywhere?

Yours truly,
THOS. A. BUCKNER
Superintendent of Agencies.

Thachair dithis Eirionnach aig féill; cha ’n fhac’ iad a chéile o chionn àireamh bhliadhnaichean roimhe sin, agus bha moran bruidhneaca ri dheanamh. “Am bheil fhios agad gu bheil mi pòsda,” arsa O’Brian. “Cha ’n eil thusa ’g radh,” area Mulbhànaidh. “Tha,” arsa O’Brian, “agus tha duine cloinne agam; gille mor fallain, agus tha iad ag innse dhomh gu bheil e fuathasach coltach rium fhin.” Sheall Mulbhànaidh air; cha robh O’Brian riamh ainmeil air son a bhriaghachd; agus thuirt e, “O gu de ’n deifir a ni sin on a tha e ’na phaisde fallain.

Sydney & Louisburg Railway

TIM CHLAR.

A toiseachadh DI-LUAIN, IUN 18, 1900, ruithidh na Carbaid gachlatha, ach Di-donaich, mar a lea nas:—

[Clàr - ama]

* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.

A. N. MACGILL-FHINNEIN, Supt .

The Sydneys’ Ferry Co., Ltd.

TIM CHLAR SAMHRAIDH.

Gus an toirear fios air atharrachadh bidh an Tim Chlar mar a leanas:—

[Clàr - ama]

A’ TAGHAL AIGVICTORIA PIER—A’ fagail Sidni, 9.00 a. m., 4 p. m. A fagail Sidni Tuath, 9 a. m., 4 p. m.

TURSAN DOMHNACH.

A Sidni, 10 a. m., 5 p. m. A Sidni Tuath, 9 a. m., 4 p. m.

TURSAN FEASGAIR.

DI-LUAIN DI-CIADUIN ’S DI-HAOINE—A Sidni, 6.30 p. m., 8 p. m., 10.30 p. m. A Sidni Tuath, 7.00 p. m., 9.30 p. m. ,, 11.00 p. m.

DI-MAIRT DIOR-DAOIN ’S DI-SATHARNA—A Sidni, 7.30 p. m., 9.15 p. m. A Sidni Tuath, 8.15 p. m., 10 p. m.

A’ TAGHAL AIG ANINTERNATIONAL PIER.

Aon ticket, 10c; 25, $2 .00; 50, $3 .50; 100, $6 .00.

J . A. YOUNG, Manager.

[Dealbh]
MANUFACTURERS ’ LIFE INSURANCE COMPANY.

Ard-oifis: —Toronto , Canada.

CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-suidhe Banc Thoronto.

Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, bho

A . G. BAILLIE, Agent, Port Hastings, C. B.

L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.

L . L. GULLIVAN,
CEANNAICHE FEARAINN.
FEARANN US TAIGHEAN RI ’N CREIC ANNS GACH CEARNA DE SHIDNI.
AIRGEAD GA THOIRT SEACHAD AIR RIABH.
Victoria Block, So. Charlotte St. ,
SIDNI. - - - C. B.

MACEACHUINN & MACCABE,
FIR-LAGHA.
Ceannach us creic fearainn, Airgead Iasaid, &c ., &c .
A. J. G. MACEACHUINN. IAIN J. MACCABE.

DR, G. T. MACGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIS: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, - - C. B.

H . A. JONES, M. D., C. M. ,
LIGHICHE,
OIFIS: —Ri taobh EaglaisSt . Andrew’s, air Sraid Phitt.
SIDNI, - - - C. B.

J . E. BURCHELL,
URRASACHADH BEATHA AGUS TEINE
anns na cuideachdan a’s fhearr am Breatunn ’s an America.
SIDNI, - - - C. B.

J . M. FULMER,
FEAR-ANNLACAIDH US SPIOSRIDH.
Oisean Sraidean Falmouth us Bhentick,
SIDNI, - - - C. B.

ROS & ROS,
FIR-LAGHA, NOTAIREAN, &c .
Airgead ri thoirt seachad an iasad.
SIDNI, - - - C. B.
UISDEAN ROS. HOWARD S. ROS, B. A.

C . V. WETMORE,
URRASACHADH TEINE, BEATHA, SGIORRAIDH, & GLAINE LEAC.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - - C. B.

D . A. HEARN,
FEAR-TAGRAIDH, NOTAIR, &c ., &c .
SIDNI, - - - C. B.

J . J. ROY, M. D. ,
OIFIS: —Os ceann Stor-LeabhraicheanC . P. Moore.
A CHOMHNUIDH: —An tighC . W. Hill.
SIDNI, - - - C. B.

C . R. BOWN,
URRASACHADH TEINE AGUS LEACAN GLAINE.
SIDNI, - - - C. B.

---

[112]

[Vol . 9. No. 14. p. 8]

(Air a leantuinn o thaobh 108).

leithid so ’thachairt. ’Nuair tha na seillein air siubhal mar sin tha doigh air ’n glacadh. Theid aodach geal (comhdach leapa) fhaighinn agus fuaim a dheanamh le glag; tha h-uile h-aon dhiu a laidhe air an aodach. Theid a rithisd an cruinneachadh cuideachd agus ’n cuir ann am bocsaichean, ach feumar aire thoirt gu ’m bi a’ bhan-righ nan cois. Ghabh na seillein seilbh air sabhal ann an sgir Waipu anns an tulchann. Cha b’ urrainnear am faighinn am mach; cha b’ urrainn dol faisg air an t-sabhal. Chum iad seilbh naodh miosan. Mu dheireadh bha aca ri ’n losgadh a mach le toit a dheanamh le losgadh seann aodach. Tha mhil a’s fhearr air a togail bho bhlath na craoibhe pohutukawa—craobh mhor tha fas an cois na mara. Tha ’mhil so a fas geal ’nuair tha e fas sean agus a fas cruaidh mar an ceudna ’sa dol na mhulachag. Bha mi ’bhliadhna thainig mi do ’n dùthaich so air turus astar beag anns an acarsaid so gu àite triuir dhaoin’ òga thog fearann. Thug iad gu caoimhneil domh cuireadh gu biadh maduinn. Cha robh aca ach aran ’us ti gun bhainne. Thog iad air ithe ’s iad a bristeadh mirean bhar mulachag a bha air a bhord. Thog mise an t-aran tioram. Cha robh mi idir ag ithe cho sunndach ’s bu mhath leotha agus thug iad cuireadh dhomh a bhi ’g ithe. “Moran taing dhuibh!” arsa mise, “cha ’n urrainn domh geir ithe!” Ghabh mi naire neo-chumanta.

SEILLEIN-CLACHAR.

Tha e mu oirleach air fad agus mu ’n aon ghairbhead ri seillein na meala, ach cha ’n ionnan obair dhaibh. Bidh am fear so a marbhadh nan damhan-alluidh; tha e deanamh sin air son biathadh nan seillein og aige agus ’gan greidhadh gus am fas iad laidir. Tha e feitheamh agus a tamh faisg air an lion agus a deanamh fuaim coltach ri cuileig nuair tha i ann an sas. Tha ’n damhan-alluidh nise tighinn a mach agus ni an seillein greim air. Cha ’n ’eil e ’ga mharbhadh gu buileach, tha e ’ga fhagail leth bheo air fheumas fhein. Tha e rithisd a tional creadha agus a deanamh cos na uamh anns am bi e cuir closach nan damhan-alluidh bloigh marbh. Tha ’n cosan creadha mu mheud cno callduinn agus na sreath. Tha h-uile toll ’s aite fosgailte air a lionadh leis na cosan. Ma tha aodach an crochadh ri balla theid iad eadar e ’s am balla, tha na glasan air na dorsan, agus eadar leabhraichean ri balla air an lionadh leis. Cha ’n ’eil fada bho ’n thainig e do ’n duthaich. Chunnaic mi a sabaid e-fein agus an damhan-alluidh agus ’se ’n damhan-alluidh a choisinn. Cha do sheall an seillein co bha aige, agus anns a chabhaig a bh’ air air son a ghlacadh chaidh fillte de ’n lion timchioll air. Ghabh ’n damhan-alluidh cothrom air sin agus gu grad chuir e mu ’n cuairt e gus an robh e mar gum biodh e ann am poca. Chuir e mu ’n cuairt e gus nach robh gluasad ann. Nise thoisich e air tarruinn agus ga bhuaileadh eadar ’n da shuil gus nach robh gluasad ann. Mar thuirt an Caolasach ’nuair a chunnaic e da ròn a sabaid air a chladach, “Tha mu roghainn an uachdar.”

KA-TI-PO.

So damhan-alluidh, beothach gle bheag a tha gle phuinnseanta, na ’s miosa na beothach sam bith eile ann an New Zealand. Tha e air fhaotainn air na cnuic gainmheich. Ged tha sin pailt mu ’n cuairt dhomh cha ’n fhaca mi aon riamh dhiu. Is tric leis na Maoris a bhi air am bideadh leo, ach cha chuala mi riamh gu ’n tug iad bas. Ged tha sin dona gu leor tha aobhar a bhi ’gan seachnadh. Cha ’n ’eil e ach beagan ni ’s mo na an deargann. Theid aithneachadh le steall dhearg a tha air ’n druim aige.

Tha ’n litir so fada gu leor. Tha moran tuilleadh agam ri innse ma bhios ’n comas agam air àm eile.

IAIN ROTHACH.
Rudha Mhairstean,
’Cheud latha de ’n t-Sultuine, 1900.

Iadsan a Phaigh.

Cailean Mac Ritchie, Holeb , Maine.
Mairi Mhathanach, Harding , Mass.
Alasdair Ceamp, Auckland , New Zealand.
Iain Rothach, Auckland , New Zealand.
Iain Ceamp, Auckland , New Zealand.
Bean A. Mhic-a- Phearsain, Grenfell , N. W. T.
Domhull I. Domhnullach, Milan , Que.
An t-Urr D. Mac Leoid, Milan , Que.
C. L. Smith, Milan , Que.
Aonghas N. MacAmhlaidh, Steornabhagh, Que.
Ailean Domhnullach, Hastings , B. C.
Murchadh Mac Leoid, Selkirk , Man.
F. A. Gemmel, Selkirk , Man.
Padruig Mac-an-t- Saoir, Eilean Phresque, Ont.
Iain I. Mac Rath, Baile-Mhartuinn, Ont.
Domhull Mac-a- Ghobha, Duntroon , Ont.
Bean Andra Shutharlain, Goderich , Ont.
Uisdean Mac Colla, Strathroy , Ont.
Sine Bhellairs, Springbank , Ont.
An t-Urr. I C Mac Ille-mhaoil, Cardigan , E.P. I.
Domhnull Beutan, Cardigan , E.P. I.
A. D. Mac Leoid, Baiie Shearlot, E. P. I.
D. Mac Coinnich, Amhuinn Mhitchell, E. P. I.
Domhull Mac Gill-fhaollain, St . George’s, E. P. I.
M. D. Mac Cormaic, Launching , E. P. I.
Iain Mac Gill-fhaollain, Bridgetown , E. P. I.
D. K. Mac Mhuirich, Summerside , E. P. I.
Calum Caimbeul, Kinross , E. P. I.
Aonghas Mac Neacail, Elliots , E. P. I.
Domhull Mac Coinnich, Orwell Cove, E. P. I.
Bean Iain Mhic Gilleain, Eilean Phictou, N. S.
Iain Mac Ualraig, Argyle , N. S.
Iain Sutharlan, Rockland , N. B.
An t-Urr. D. Domhnullach, Strathlorne .
Domhnull Mac Amhlaidh, Reserve Mines.
Gilleasbuig Domhnullach, Bridgeport .
Alasdair A. Camaran, Bridgeport .
A. D. Domhnullach, Beinn nan Sgiathanach.
Domhull Mac Fhearghais, Caribou Marsh.
Ceit Mhoireastan, an Gut a Tuath.
An t-Urr. Uilleam Grannd, Grand River.
Iain Camaran. Grand River.
D. D. Mac Pharlain, S . W. Margaree.
Ceit C. Dhomhnullach, an Bobh a Deas.
Bean Iain Mhic Nimhein, Catalone .
Iain Moireastan, Enterbhal Framboise.
Sim A. Gillios, Broad Cove.
Iain F. Siosal, Long Point.
Domhnull Mac-Dhuibhi, Glenmoriston .
Iain I. Gillios. Meadows .
Bean Neill Mhic Leoid, Jubilee .
An t-Urr. R. H. Dughallach, South Bay.
Raonull Mac Coinnich, Eilean Christmas.
Bean Alasdair Mhic Rath, Sidni.
Eos. C. Mac Fhionghain, Meadows .
Ceit A. Dhomhnullach, Beinn Ghill-Andrais.
Flori Nic Gill-fhinnein, Beinn Ghill-Andrais.
Iain Mac Leoid, Beinn nan Sgiathanach.
Iain Mac Gill-fhinnein, Port Morien.
Tearlach A. Mac Leoid, Framboise Tuath.
D. Mac Fhionnlaidh, Iochdar L’Ardoise.
Niall I. Mac Neill. Rudha Mhic-Gilliosa.
Am Post-mhaighstir, Rathad Shalem.

ADAN FODAIR
ADAN ANAIRT
ADAN FELT

Gach seors, Adan Dhaoine, Ghillean, agus chloinne

Cha’n eil sinn a’ creic m ach Adan agus Curraichdean, agus mar sin theid againn air an creic na’s saoire na neach sam bith eile.

So . Charlotte St., SYDNEY, C. B.
H. H. MAGEE.

Is ann againne a gheibhear an caiseart a’s fhearr ’s a’s saoire. Tha sinn a’ cumail na h-uile seorsa, bho’n t-seorsa ’s saoire gus an seorsa ’s fhearr.

Brogan Obrach fhirionnach bho 90c. gu $2 .00 am paidhir. Brogan Grinne bho $1 .35, $1 .50 us $2 .00 suas.
Brogan Obrach Bhan cho saor ri 95c., Cuarain us Brogan Iseal bho 75c. suas.

Tha gach paidhir bhrog a tha sinn a’ creic ur; cha’n eil seann stoc againn idir. Agus tha na prisean cho iseal ’sa ghabhas iad cur air son airgeid.

A . W. REDDEN & Co.
Ross Block, - - South Charlotte St.

[Dealbh]
Stoc mor air a dheagh thaghadh de
Sgeinean, Forcaichean agus Spainnean
“ROGERS,” seorsa tha fior ainmeal, aig
BEZANSON ,
fear-reic Sheudan, Uaireadairean agus Innealan-Ciuil.
AN TOGALACH HANNINGTON, SIDNI, C. B.

A . R. CARR,
Uaireadairiche is Seudair.
Stoc math de dh’ uaireadairean, Clocaichean, Fainneachan, agus Bathar Airgeid
ROSS BLOCK, CHARLOTTE ST.
Bheir e aire shonruichte do Charadh Uaireadairean.
Sidni, C . B., June 20, ’00— 1yr