---

[113]

[Vol . 9. No. 15. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. IX. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, OCTOBER 12, 1900. No. 15.

YUMA.

LE DONULL MAC LEOID.

Beachdaich le sùil t-inntinn air àite ’sam beil teas laitheal eadar 105 ’us 125° anns an dubhra fad corr ’us ceithir miosan á ceann a cheile. Beachdaich air baile ’sam beil grainne chiadan de thaighean ’s de stòraichean leogach iosal air an togal de chlachan ’s de bhric agus iad gun bhith ach aon stòridh a dh’ àirde, agus porch ròmach air beulaobh gach aon dhiubh agus iad air a sgiotadh air bruach thioram, theth, dhonn-ruadh abhainn shlaodach, chadalach, shalach—far am beil sràidean garbha, cuagach a’ toinneadh suas air cliseach cnoc tioram, lom fuidh na speuran a’s teithe ’s is falamh a chunnaic thu riamh. Sin agad seann bhaile Yùma ann an oisinn an iar-dheas Arisona. Tha e ainmeil mar am baile a’s teithe ’sna Stàidean. Beachdaich a rithist air mìr de dhùthaich mìltean de mhiltean air mheud gun dad ri fhaicinn ann ach gaineamh bhuidhe, cacti eibhinn ’us clachan geala, gun bheinn gun chnoc a’s fhiach a bhi bruidhinn mu’n deighinn—fàsach chianal, oillteil, neo-thorach, fuidh ghrian theinteach—sin a’ seòrsa àite ’sam beil Yùma air a shuidheachadh. Smuainich gu bheil thu fhein á àite fionnar a’ coimhead air baile iomallach air a chlodhadh gu buileach le gathan dealrach na greine, far am beil Innseanaich lachdunn ’us gle bheag eideidh orra nan sineadh ’s iad nan suain chadail air an talamh theth anna mìr sam bith de dhubharachd a gheibh iad, gun neach geal idir ’am fradharc, gun neach ri fhaicinn a’ gluasad ’an àite sam bith, stòraichean dùinte, taighean air an glasadh ’s comhlaichean ris na h-uinneagan, gun fhuaim idir ri chluinntinn ach a mhain sgriamhan nam preasan sage ’s iad air seargadh. Sin mar tha muinntir Yùma a’ cur seachad na h-ùine as deigh mheadhon latha samhraidh.

Bho chionn leth-chiad bliadhna bha Yùma air bruach na h-aibhne Colorado ’san taobh an iar-dheas de Arisona fo ’n ainm gur h-e am baile a’s teithe ’sna Staidean. Cha ’n ’eil baile eile ann a tha ’strì ris ’sa’ chuis sin. B’ abhaist do dh’ oifigich an ordachadh gu Fort Yùma, agus bhiodh na saighdearan a’ teicheadh no a desirtadh ás a sin na’s trice na á àite sam bith eile. Faodaidh muinntir nan Staidean an ear a ta gearan air gathan na greine ’sna laithean sa toileachadh fhaotainn bho bhi ’cluinntinn beagan mu theas an t-samhraidh sa chaidh anna Yùma. Cha robh an samhradh so na ’s teithe na samhraidhean eile. Bho Maigh 14 gu Maigh 30 bha an teas a h-uile latha bho 93° gu 101° . Bha seachdain as deigh sin cuitheasach fionnar: cha deacha an t-airgead-beò(mercury)idir os coinn 90° . Bho Iun 7 gu Iun 25 bha an t-airgead-beò air ais ’s air adhart eadar 105° ’us 113° . Chaidh a Solus mor ud thall ’an sin a sàs a cheart da rireadh. Bha na dùin fhàsal ghainmhich air am bruich, bha na cnocan iosal deiseal gu dhol ’nan lasraichean. Fad sia seachdainean cha deach an t-airgead-beò na b’ isle na 102° agus chaidh e an àirde gu 123° dà uair san ùine sin. Bho Iulaidh 3 gu Iulaidh 20 bha an teas a chuid bu trice 115° . ’Sna h-oidhchean dheigheadh an t-airgead-beò a bhàn air a shocair gu 105° mu cheithir uairean ’sa’ mhaduinn. Aig gach eirigh-greine shreapadh an t-airgead-beò a suas gu dichiollach gu trì uairean ’san fheasgar. Tha seachdainean a tighinn a bhios na ’s teithe na sin. An uiridh ’se an latha bu teithe bha anna Yùma Ogust 26: air a’ latha sin shreap an t-airgead-beò suas gu 127° , agus beagan oidhchean cha deacha an toimhsear-teas(thermometer)idir na b’isle na 108° . ’Sann an 1896 a thainig an latha ’s teithe chunnacas riamh anna Yùma. B ’e sin Ogust 16. Sheid gaoth a bha fo leth teth as an fhasach thioram, theth. Eadar bristeadh na faire agus meadhon latha chaidh an t-airgead-beò suas bho 110 gu 128° , agus mu cheithir uairean dheirich e gu 129° . Fhuar moran cloinne bàs aig an àm sin leis an teas.

Tha eachdraidh aig Yùma. Bho 1778 ’nuair a chaidh soisgeuleich Spainnteach á Mecsico, an àirde abhainn Cholorado, gu Yùma, tha eachdraidh a bhaile loma làn de sgiorraidhean ’s de sgeulachdan a bheireadh crith air feoil neach. Mhort na Mojaves agus na Cocopahs na soisgeulaich gu brùideal, an-iochdmhor air gainmhich thioram, theth Yùma. Chaidh iomadh blàr fuilteach a chur eadar saighdearan Mhecsico, agus a rithist eadar saighdearan nan Staidean agus na h-Innseanaich mu thimchioll Yùma. Chaidh iomadh teaghlach ’us cuideachd a bha air a’ rathad gu California a mharbhadh faisg air a’ bhaile seo leis na h-Innseanaich. Bu tric a bha na h-oifigich an tòir air robairean ladurna, fiadhaich a bha a’ creach ’sa’ marbhadh dhaoine mu thimchioll Yùma. Deich bliadhna fichead air ais cha robh baile ’san dùthaich anns a’ robh uidhir de ghamblairean ’s de dhaoine cunnairtach eile sa bha anna Yùma. Tha na seann daoine air oirthir a’ Chuain Shitheil fathast ag innse iomadh sgeulachd ’us cuimhneachdan air na doighean fiadhaich, aingidh a chleachd moran de luchd aiteachaidh Yùma mas d’ thainig an t-each iaruinn air an rathad mhor stailuinn a cur stad air a bhith ’tarruing gach biadh ’us bathar air am beil am baile neònach so a cur feum air druim eich ’us mhulaidean agus air an abhainn chiar Colorado. Tha Yùma air a shuidheachadh ann an cuan de ghainmhich Cho fad ’sa’ chi an t-sùil, agus miltean na ’s fhaide, air gach laimh cha ’n ’eil ni sam bith a’ fàs air an talamh neo-thorach troimh am beil an abhainn chadalach Colorado ga slaodadh fhein gu leisg a dh’ionnsuidh bagh Chalifornia. Cha ’n fhaicear ni idir ach cuan mor buiceanach de ghainmhich bhuidhe agus na speuran. Tha moran de sheann bheanntan-teine a chaidh ás bho chionn fhada mun cuairt air Yùma, —cnuic ’us glaicean tioram, neo-thorrach a threig an Cruithfhear—cearna a ta làn de sheallaidhean-meallaidh (mirages) —uamh bheistean ’us biastan snagach a chinneas air talamh fàsail labha ’us alkali us pathadh bàsmhor, far nach fhaicear ni uaine sam bith a’ fàs cho fad sa chi an t-sùil ach a mhain bad de chraobhan cotain biorach leth sheargte aig aitreamh an rathad iaruinn, far am beil grian dhealrach, loisgeach a taomadh a lasraichean a bharr a speuran gun neul gun ghruainn, fad dà uair diag ’sa’ latha, fad mhiosan—far am beil moran le sùilean goirte creuchdach agus feadhann a tha eadhon dall le solus do-fhulangach na greine—far am beil an talamh cho teth ’s gun gann is urrainn daoine geala falbh air mar bith buinn thiugha ris na brogan aca; agus far am basaich crodh righinn, cruadalach nan comhnardan ann am beagan de sheachdainean.

Tha fasach na Colorado air a sineadh gus an àirde an iar agus gus an àirde deas. Tha i cho an-iochdmhor ’s nach gabh duine sam bith os laimh a dhol thairis oirre air chois no le carbad-each re miosan an t-samhraidh, agus eadhon ’sa’ gheamraidh tha e air a mheas cunnairtach do neach a dhol air turas thairis oirre mar bith companaich cuide ris agus pailteas de bhiadh ’s de dh’ uisge. Cha ’n ’eil samhradh a dol seachad nach ’eil mèinnadairean tapaidh, misneachdal a’ call am beatha ann an oidheirp a dhol thairis air an fhasach so, —beiridh stoirm gainmhich orra, air neo bidh iad air a’ lagachadh gu bàs le teas ’us pathadh. Air an taobh tuath tha comhnardan mora, bliona, agus cnocan iosal tioram neo-thorach (grunnd gun susbainn) creagan lava agus granite pronn bog, —laraichean seann bheanntan-teine a dh’ fhuaraich bho chionn iomadh linn. Tha a chearna so ag òl suas teas na greine fad a’ latha agus ’ga bhruchdadh a mach fad na h-oidhche. Air an taobh an ear tha muillionaan de dh’ acairean a tha an ire mhath a bhith na fhàsach; far nach fhàs bàrr sam bith mar bi e air uisgeachadh le innleachdan lamhan dhaoine, agus a dh’ aindeoin sin fhein cha bhi a’ fàs ach cuitheasach; agus chithear cnamhan geala dhaoine am measg nan duìn ghainmhich ’s nan cairn chlach a’ togal fianuis oillteil air an oidheirp chruaidh a rinn daoine air seilbh a ghabhal air an fhearann ghraineil so fo speuran an-iochdmhor. Mu chiad mìle mu thimchioll Yùma cha ’n ’eil aona chraobh, no ach fior chorra phreas a’ fàs gu nadurra. Cha ’n ’eil ni sam bith ’sa’ chearna sin a ni am fionnarachd a’s lugha. Cha’n ’eil gaoth ùral a’ seideadh á àite sam bith; cha’n ’eil gaoth bho mhur no bho loch a’ tighinn an drasda ’sa’ rithist gu fuirteachd a thoirt aig deireadh latha goileach; cha’n ’eil beinn na sruth na gleann na eas na coille ann a dh’ ionnsuidh an teid aon air son uiread ’us mionad de fhionnarachd. Tha eadhon abhainn mhall, chadalach a’ Cholorado de’n aon dhath dhuaichnidh ris an fhearann a tha air gach taobh dhi.

(Ri leantuinn.)

Tha an t-ard-riaghladh an deigh a phàrlamaid a sgaoileadh, agus tha ’n taghadh air son pàrlamaid ùr ri bhi ann air an t-seachdamh latha de Nobhember. Bidh an t-ainmeachadh ann air an latha mu dheireadh dhe ’n mhios so.

---

[114]

[Vol . 9. No. 15. p. 2]

A’ BHASCAID BHEAG FHLURS.

O’n Bheurla.

CAIB. XX.

SGRIOB THUN BAILE NA CRAOIBH GHIUBHAIS.

Ma ghlasadh nan neul an lath-ar-na-mhaireach, bha gach aon ’s a chaisteal air ghluasad, ag ulluchadh airson triall; agus ’s i a’ Bhan-Iarl’ Amelia agus a bhantighearn og choigreach bu trainge na cach a’ deanamh Màiri deiseil. Bha e na chleachdadh aig Màiri, fhad ’s a bha i fuireach ’an Ichburg, i fhein a’ sgeadachadh coltach ri ban seirbheasaich an Iarla; ged a dh’ fheumadh i ’bhi ’g atharrachadh aodaich o am gu am aig tigh na craobh ghiubhais, gidheadh cha bu toil leatha, seach i bhi ro-chomharraichte, i fhein a sgeudachadh ni b’ fhearr na ’n fheadhainn a bha mu ’n cuairt oirre, agus mar sin bha i aig an am so air a cur suas car coltach ris a chorr de nigheanan na duthcha. Thug a’ bhantighearn’ og, a bha mu ’n aon mheudachd ri Màiri, le cead Amelia, di deise gle bhoidheach a bha beulthaobh ri bi ur, agus a bha freagairt di ro-mhath. Bha e car leisg le Màiri deise cho tlachdmhor a ghabhail bhuaipe.

Ach thuirt Amelia: “Cha ’n fhaod sgrubal a bhi ann! feumaidh tu a chuir ort ’s a mhionaid. Tha agad ri fuireach comhla riumsa a nise, mar bhana-charaid ’s mar bhana-chompanach, agus feumaidh tu a bhith air atharrachadh dreasaidh ri nigheanan na dùthcha. A bharrachd air a sin, feumar an t-atharrachadh a dheanamh ann a so, ’s ann a’s lugha a theid de dh’ aire a thoirt da.” Chuidich an da bhantighearn’ og i a’ cuir uimpe a cuid aodaich; thug iad an sin leotha eatorra i, agus threoraich iad i a mach do ’n rùm mhor far an robh am braiceist a nise deiseil. Ghabh iad uile gu leir iongantas ’n uair a mhothaich iad do thri bhantighearnan oga, ach ’n uair a dh’ aithnich iad Màiri, dh’ fhailtich iad i gu cridheil, agus rinn iad co-ghairdeachais rithe airson cho math ’s a bha i ’nise ’coimhead.

’Nuair a bha ’m braiceist seachad chaidh gairm air carbad, agus dh’ fheumadh Màiri suidhe lamh ri Amelia, ma choinneamh an Iarla ’s na Ban-Iarla. Dh’ iarr an t-Iarla cumail rathad Baile na Craoibh Ghiubhais, oir bha toil aige an t-seana charaid choir a bha ann a sin fhaicinn—an fheadhainn sin a ghabh cho caoimhneil ri Màiri ’s ri ’h-athair. Air an rathad dh’ fheoraich e de Mhàiri ma ’n deighinn, agus cha do chum ise am falach air an cor truagh anns an robh iad; agus gur e gle bheag de dh’ uine thoilichte ris am faodadh iad duil a bhi aca tuilleadh, ’n an seann aois.

Cha bu bheag an gluasad a chuir fuaim a’ charbaid fo mhuinntir Baile na Craoibh Ghiubhais; chionn cha d’ rainig carbad e, co-dhiu cho eireachdail so, bho ’n a chaidh an caisteal a thogail.

Ruith a’ bhean og a mach an coinneamh a charbaid, ’s a h-anail ’na h-uchd. “Feumaidh mi,” thuirt ise rithe fhein, “an tighearn’ og coigreach so, ’sa dha nighinn a chuideachadh a mach as a charbad.” Ach air di a lamh a thairgse do the de na ban-tighearnan oga, mar a shaoil leatha, dh’ aithnich i gu grad gur i Màiri a bh’ aice. “Gu de an deamhan tha so!” ghlaodh ise, ’na doigh ghairg fhein; leig i as lamh Màiri cho ealamh ’s ged a b’ i nathair a bhean di, leum i deich ceumannan air ais, agus dh’ fhas i bàn ’us dearg ma seach.

Bha ’n seann tuathanach ag obair anns a’ ghàradh. Chaidh Amelia ’s a mathair far an robh e, shìn iad an lamhan a mach thuige ’chuir failte air, mhol iad a mhathas ri Màiri ’s ri ’h-athair, agus thug iad taing dha anns an doigh bu chaoimhneile. “Ah! chuir mise barrachd chomain airsan ’s a chuir esan riamh ormsa,” ars’ an seann duine coir. “Thainig moran sonais air mo thaigh ri linn; agus na ’n do ghabh mi daonnan a chomhairle, bha mi gu math na b’ fhearr dheth an diugh. Bho ’n a chaochail e cha ’n ’eil de thoileachadh agam ach na gheibh mi ann an so ’sa ghàradh. Agus ’s ann air a’ chomhairle ghlic a dh’ fhaodas mi a thaing a thoirt gu ’n a chum mi am mir fearainn so dhomh fhin, cho math ris an doigh cheart air oibreachadh. Bithidh mi ruamhar ann a’ so, oir tha ’n crann a nise tuilleadh a’s trom air mo shon; agus bithidh mi ag iarraidh am measg na luibh ’s nam flurs an toilinntinn sin nach fhaigh mi ’n am thaigh fhein ni ’s fhaide.”

Anns a’ cheart am fhuair Màiri far an robh an t-seana bhean ’s a’ rùm bheag, agus threoraich i a mach i air laimh, agus thuirt i rithe gu ’n eagal a bhi oirre. Bha a’ bhean choirt air chrith ’s ann an geilt a’ dol far an robh iad, oir cha robh i, ma dh’ fhaoidte, a bruidhinn ri feadhainn cho urramach riutha so riamh. Fhuair ise, cuideachd, moran taing ’us molaidh air son a mathais ri Màiri ’us Iacob.

Bha an t-seana charaid choir air a nàrachadh, agus ghuil iad mar gu ’m bitheadh clann bheag ann. “Nach d’ thubhairt mi,” ars’ an seann duine ri Màiri, “gu ’m faigheadh tu duais airson a’ churam a bh’ agad dhe d’ athair? Seall a nise, tha m’ fhaidheachd air a coimhlionadh.” Agus air do ’n t-seann bhean misneach a’ ghabhail, rug i air aodach Màiri eadar a meoirean agus thubhairt i: “Bha, bha d’ athair gle cheart ’nuair a thuirt e, ‘Esan tha sgeudachadh nam flùrs, gabhaidh e curam dhiotsa. ’”

Anns a’ cheart am, bha a’ bhean og ’an cuil, ag rathainn rithe fhein: “Hum! hum! Gu de nach faic a’ neach a bhios fada beò! Tha nighean na deirce air fas na bean-uasal. Co ’shaoileadh? Cha ’n ’eil a chridh’ aig a h-aon againne seasamh lamh rithe a nise. Ach tha fios againn ro-mhath air feasgar an de gu’n deach i sios an rathad agus pasgan fo h-achlais, a’ baigearachd a cùrsa feadh an t-saoghail.”

Cha chual’ an t-Iarla na facail so; bha gu leor leis a bhi coimhead an coltas dona, farmadach a bh’ air an aodann aice. “ ’S e creutair deisinneach a tha sud,” ars’ esan ris fhein; agus ghabh e gu glic cuairt air feadh a’ ghàraidh.”

“Eisd rium, a dheagh charaide,” ars’ esan ris an t-seann-duine, “tha mi dol a thoirt tairgse dhuit Tha mis’ an deigh an taigh beag ’s an gàradh a th’ ann an Ichburg, ’s a bha greis aig a h-athair, a thoirt do Mhàiri. Ach cha ’n ’eil feum aig Màiri air tigh ann fhathast. Saol nach freagradh e oirbhse gu dol a dh’ fhuireach ann? Fhreagradh e direach oirbh, ’s tha mi gle chinnteach nach bitheadh Màiri ag iarraidh màil oirbh ann. Thogadh sibh ’an sud flùrs is gnothuichean gàraidh gu ’r miann, agus ’nad thaigh fhein gheibh thu sith us socair inntinn ’nad shean aois.

Dh’ aslaich a Bhan-Iarla, Amelia, agus Màiri air an t-seana charaid gabhail ris na cumhnantan so, ach cha robh moran tabhunn ri dheanamh, bha e cho toilichte as an tairgse ’s ged a b’ ann a’ faighinn a mach as an droch-aite a bhitheadh iad.

Aig a’ cheart àm so thill mac an tuathanaich as an achadh, chionn bha e ro gheur airson fhaighinn a mach gu de bho ’n t-saoghal a bha ’n carbad le ’cheithir eich bhriagha, ghlasa ’deanamh aig a dhorus. ’N uair a chual e ’m bargan a chaidh a dheanamh, cha do chuir e mir ’na aghaidh, ged a bha e duilich a bhi dealachadh ri sheana phàrantan. Ach ’s e bu mhotha bha cur air iad a bhi air an ruigheachd cho mor so le bean am mic fhein; agus bha e lan chinnteach gu ’m bitheadh iad ni bu toilichte a nise.

Airson a mhnatha, bha i ’g oibreachadh le da laimh, mar gu ’m b’ eadh, gus an t-seana charaid fhaighinn a mach as an taigh. Bha i ’toirt ionnsuidh air a bhi fuathasach modhail, agus air di Màiri a chluinntinn ag raitinn, ur morachd ris an Iarla, thubhairt i: “ ’S e fabhar mor, gun teagamh, tha ur morachd a deanamh ruinne. Bhiodh e mi-chiatach mar a gabhadhmaid ris an deagh thairgse! Is e àird a mhi-mhodh a bhiodh ann, agus shaoileadh ur morachd gu ’n robh sinne cho gann de mhodh ri maide daraich. Gun teagamh, cha chualas gnothuch cho sealbhach so riamh roimhe.”

“Tha mi ro-thoilichte,” ars’ a companach, “gu ’n d’ thug thu fanear e; bha mi daonnan ag raitinn gu ’n d’ thugadh a bhi caoimhneil ri seann sluagh math, onarach, sealbh ’us beannachd Dhé air taigh; ach cha chreideadh tus’ e. Tha thu nise faicinn gu ’n robh mi ceart.”

Dh’ fhas a bhean cho dearg ri giomach leis an fheirg. An lathair choigreach cha ro math di sin a shealltuinn le briathran; ach sheall i air cho guineach ’s gu ’n saoileadh tu gu ’n cuireadh i a suilean roimhe.

Thuirt an t-Iarla gu ’n cuireadh e fios air an t-seann fheadhainn cho luath ’s a gheibheadh iad gach ni deiseil. An sin chaidh e fhein ’s an comhlan a bha maille ris ’sa charbad agus ghluais iad air falbh.

(Ri leantuinn.)

SGEULACHDAN ARABIANACH.

Beder, Prionnsa Phersia.

CAIB. VII.

An ceann beagan laithean leig righ Saleh ris do righ Phersia nach robh ni bu taitniche leis fhein, le mhathair, agus leis na bana-phrionnsachan a thainig maille riutha as a’ chuan na fuireach fad uile laithean am beatha anns an luchairt maille ris. Ach o ’n a bha iad uine cho fada air falbh as an rioghachd fhein, far an robh iomadh gnothach cudthromach aca ri dheanamh, ghuidh e air nach biodh diumbadh sam bith aig’ air, ged a ghrad fhalbhadh e air ais d’a rioghachd fhein. Thuirt righ Phersia ris, gu ’n robh e gle dhuilich nach robh e an comas dha taghal air ’na rioghachd fhein; “Ach,” ars’ esan, “o ’n a tha mi lan chinnteach nach dichuimhnich sibh banrigh Gulnara, ach gu ’n tig sibh g’ a faicinn an drasta ’s a’ rithist, tha dochas agam gu ’m faic mi rithist sibh.”

Bha iad deurach, bronach taobh air thaobh an àm dhaibh a bhith ’dealachadh. Dh’ fhalbh righ Saleh an toiseach; ach is gann gu ’n leigeadh banrigh Gulnara air falbh a mathair agus na bana-phrionnsachan as a lamhan idir.

Cha robh a’ chuideachd rioghail fada air falbh an uair a thuirt righ Phersia ri Gulnara. “A bhaintighearna, na ’n innseadh dnine sam bith dhomh mu dheidhinn nan nithean ro iongantach a chunnaic ’s a chuala mi o ’n a thainig an teaghlach ainmeil do ’m buin thu a dh’ ionnsuidh an taighe so, cha b’ urrainn domh geill no creideas a thoirt dha. Ach o ’n a bha mi fhin ’nam shuil-fhianuis air, cha b’ urrainn domh gun a chreidsinn. Bithidh cuimhne agam air ri mo bheo. Agus cha stad mi gu brath a thoirt taing do ’n fhreasdal a chuir thusa ’na m’ rathad.”

Bha Beder am prionns’ og air ’arach agus air ’fhoghlum anns an luch-

---

[115]

[Vol . 9. No. 15. p. 3]

airt fo churam athar ’s a mhathar. Dh’ fhas e suas ann an neart agus ann am maise air a leithid de dhoigh ’s gu ’n d’ thug e mor thoileachadh d’ a mhathair. Mar a bha e fas ann an laithean ’s ann am bliadhnachan, bha e ’toirt an tuilleadh ’s an tuilleadh toileachaidh dhaibh; oir bha e’n comhnuidh sunndach, tlachdmhor na uile dhoighean,agus deadh-chainnteach geur-chuiseach ’na uile chomhradh. Agus thug so am barrachd toileachaidh dhaibh a chionn gu ’n robh righ Saleh, a sheanamhair, agus na bana-phrionnsachan oga ’tighinn o àm gu àm g’ a fhaicinn.

Bha e anabarrach furasda ri foghlum a chur ann, agus thainig e ann an uine ghoirid anabarrach math air aghart anns gach ealann agus eolas a bha air an teagasg dha.

An uair a rainig e aois choig bliadhna deug, bha e anns gach doigh pailt na b’ fhoghluimte ’s na b’ fhiosraiche na h-aon dhe na daoine a bha ’g a theagasg. A bharrachd air so, bha e anabarrach glic, turail. Thug ’athair an aire gu ’n robh na talantan mora so air am buileachadh air, agus gu ’n robh e anns gach doigh a’ nochdadh gu ’m biodh e ’na dheadh righ. O ’n a bha e fhein a’ faireachadh anmhuinneachd na h-aoise a’ tighinn air, chuir e roimhe gu ’n leigeadh e dheth curam agus uallach na rioghachd, agus gu ’n suidhicheadh e a mhac ’na aite fhein air a’ chathair rioghail mu ’m faigheadh e fhein am bas.

Dh’ aontaich ard-chomhairle na rioghachd gu ’n deanteadh mar a bha ’n righ a’ runachadh. An uair a chuala sluagh na rioghachd mar a bha cuisean air thuar a bhith, bha iad gu leir anabarrach toilichte; oir thuig iad gu math gu ’m biodh Beder ’na righ cho cothromach ’s a bha riamh a’ riaghladh anns an rioghachd. A dh’ aon fhacal, o’ nach robh an righ car uine mhath comasach air a dhol an lathair an t-sluaigh ach uair gle ainneamh, fhuair iad cothrom air faicinn nach robh Beder aon chuid a’ deanamh tair orra, agus nach mo a bha e uaibhreach, no crosda, no ag amharc air an t-sluagh le dimeas agus suarachas, mar is minic a bha prionnsachan dhe ’sheorsa a’ deanamh. An aite so, is ann a bha iad a’ faicinn gu ’n robh e gle iriosal, caoimhneil, cairdeil ris na h-uile dhaoine, agus gu ’m faodadh duine sam bith a dhol a bhruidhinn ris; gu ’n tugadh e eisdeachd agus freagradh dhaibh ann an doigh a bha ro thlachdmhor; agus nach do dhiult e riamh ceartas a dheanamh eadar duine is duine.

Shuidhicheadh latha anns am biodh Beder air a chrunadh ’na righ. Bha aireamh ro mhor de shluagh cruinn. Bha righ Phersia ’na shuidhe air an righ-chathair; agus thainig e nuas bhar na cathrach, agus thug e an crun bhar a chinn, agus chuir e air ceann Bheder e; agus an uair a thug e air suidhe air an righ-chathair ’na aite fhein, thug e pog dha laimh mar chomharradh gu ’n robh e ’toirt dha, ann an lathair an t-sluaigh, gach cumhachd is ughdarras a bh’ aige fhein os cionn na rioghachd. Agus an uair a rinn e so, sheas e am measg nan comhairleach agus nan oifigeach a bha air beulaobh na cathrach.

’Na dheigh sin thainig fear an deigh fir dhe na comhairlich agus dhe na h-oifigich, agus thug iad am mionnan gu ’m biodh iad dileas do ’n righ agus do ’n rioghachd, agus iad ’nan sineadh air an lar aig casan an righ.

An deigh do na nithean so a bhith seachad, thug an t-ard-chomhairleach caochladh de gnothaichean cudthromach fa chomhair na comhairle, agus thug an righ og breith orra le gliocas is tuigse a chuir ioghnadh air na comhairlich gu leir.

’Na dheigh sin thug e fa near na comhairlich nach robh a’ riaghladh gu ceart a chur as an dreuchd, agus na comhairlich a bha freagarrach a chur ’nan aite. Thug an doigh anns an d’ rinn e so toileachadh mor do ’n t-sluagh gu leir.

An uair a bha obair an latha seachad, chaidh e fhein is ’athair do ’n t-seomar anns an robh ’mhathair. Cha bu luaithe a chunnaic a mhathair e agus an crun rioghail air a cheann na ruith i ’na choinneamh. Rug i air ’na gairdeanan, agus ghuidh i gu ’m faigheadh e saoghal fada, agus soirbheachadh mor.

A’ cheud bhliadhna dhe ’rioghachadh rinn righ Beder a ghnothach mar righ ann an doigh a bha taitneach dha fhein agus do ’n t-sluagh gu leir. Os cionn gach ni, thug e an aire gu ’m biodh fios aige air an staid anns an robh gach gnothach a bhuinneadh dha fhein, agus air gach ni a thigeadh a chum math an t-sluaigh. Air an ath bhliadhna dh’ fhag e riaghladh na rioghachd an earbsa ri ’athair agus ris an luchd-chomhairle, agus dh’ fhalbh e as a’ cheanna-bhaile, a leigeadh air gur ann a’ dol a shealgairachd a bha e. Ach is e bha ’na aire a dhol air feadh gach earrann de ’n rioghachd, a chum gu ’n cuireadh e ceart gach cuis a bhiodh cearr, a chum lagh is ordugh ceart a chur air an cois anns gach aite, agus gach prionnsa a bha ’cumail criche ris a chumail ’nan aite fhein air eagal gu ’n tugadh a h-aon dhiubh ionnsuidh air dragh a chur air fhein no air a shluagh.

Chaidh bliadhna seachad mu ’n d’ fhuair an righ og crioch a chur air an obair mhath so a chuir e roimhe ’dheanamh. Cha robh e fad’ air tilleadh dhachaidh an uair a bhuaileadh as ’athair le galair a bhais, agus thuig e gu math gu ’n robh ceann a shaoghail dluth dha. Bha e gu foighidneach seimh a’ feitheamh ris a’ chrich, agus b’ e an aon rud a bha togail ’aire anns na laithean deireannach a bhith ’comhairleachadh do mhaithean na cuirte, agus do luchd-riaghlaidh eile na rioghachd, cumail gu dluth ris na boidean a thug iad gu ’m biodh iad dileas do ’n righ og an latha chrunadh e. Thug iad uile le ’n lan thoil boidean as ur gu ’m biodh iad dileas gu bas do ’n righ og. Mu dheireadh dh’ eug an seann righ. Agus bha righ Beder agus a’ bhanrigh Gulnara fo thuirse ’s fo throm bhron ’g a ionndrainn. Chuireadh a chorp ann an uaigh a bha ro mhaiseach mar a bha dligheach a dheanamh ri leithid.

An deigh do ’n adhlacadh a dhol seachad, rinn righ Beder caoidh air son ’athar fad mhios, agus cha deachaidh e mach air dorus fad na h-uine. B’e so an cleachdadh a bh’ ann am Persia ’s an àm ud. Bhiodh e ’caoidh ’athar fad uile laithean a bheatha nan do leig e leis a’ bhron laidhe gu trom air, agus nam boidh e ceart dha mar phrionnsa mor a leithid a dheanamh. Anns an am thainig a sheanamhair, righ Saleh, agus na bana-phrionnsachan eile do ’n luchairt, agus thug iad uine mhath air caoidh maille riutha mu ’n do thoisich iad ri comhfhurtachd a thoirt dhaibh.

An uair a chaidh ceann a’ mhios seachad, dh’ fheumadh an righ leigeadh leis an ard-chomhairleach agus leis a’ chuid eile de mhaithean na cuirte tighinn ’na lathair. Ghuidh iad air sgur de bhron, agus a dhol am mach am measg an t-sluaigh mar bu ghnath leis, agus pairt a ghabhail anns gach gnothach a bhuineadh do riaghladh na rioghachd mar a b’ abhaist dha. Cha robh e an toiseach deonach so a dheanamh, agus b’ fheudar do ’n ard-chomhairleach bruidhinn ris mar so: “Mo thighearna, is gann a ruigear a leas innseadh do bhur morachd gur ann aig boirionnaich a tha e mar chleachdadh a bhith ’cumail suas a’ bhroin tuilleadh is fada. Tha sinn cinnteach nach ’eil a run oirbh eisimpleir nam boirionnach a leantuinn. Cha toir ar deoir-ne no bhur deoir-sa beo bhur n-athair, ged a bhiomaid ’g a chaoidh gu lath ar bais. Bha aige ri dhol thun a’ bhais mar a bh’ aig daoine eile. Gidheadh, is gann is urrainn duinn a radh gu ’m bheil e marbh o ’n a tha sinn ann an tomhas a’ faicinn a choltais annaibh fhein. Cha robh teagamh aige fhein, an uair a bha e ’dol thun a’ bhais, nach biodh e air ath-bheothachadh annaibhse; agus is ann aig bhur morachd a tha e ri dhearbhadh nach robh e air a mhealladh.”

Cha robh e ’n comas do righ Beder cur an aghaidh nam briathran a labhair an t-ard-chomhairleach ris. Ghrad chuir e dheth an t-eideadh-broin a bha uime; agus, an deigh dha an trusgan rioghail a chur uime, thoisich e ri amharc an deigh gnothaichean na rioghachd mar a bha e ’deancmh mu ’n do dh’ eug ’athair. Bha gach aon toilichte leis an doigh anns an robh e dol an ceann a ghnothaich. Agus o ’n a bha e ’deanamh gach ni mar bu ghnath le ’athair a dheanamh, cha d’ aithnich an sluagh gu ’n robh atharrachadh righ orra.

(Ri leantuinn.)

AN T-EILEAN SGIATHANACH.

(Air a leantuinn.)

Highland News. )

Is e Gleandail aon de na ceithir ghlinn a b’ fhearr a fhuair a “Ghlasgbobhar” —a ghobhar a bha cumail bainne ris an Fheinn. Thug a’ ghobhar sin an t-urram air son feuraich do “Ghleaundail an Diurinish; do Ghleann Uige an Troternish; do fhior Bhràighe Ghlinn Hìnnisdail: agus do Ghleann sgiamhach Sgàladail.” Cha ’n ’eil mi cinnteach co ’n Gleann Sgàladail a bha ’n so, oir tha dha no tri dhiubh sin ’san Eilein Sgiathanach. Tha e coltach gu ’n robh am pailteas bainne aice, agus gu ’m biodh a h-adharc a sgaoileadh pailteis air gach taobh, mar a bha adharc na gaibhre a bha toirt bainne do Iupiter an uair a bha e an Cornucopia—adharc a phailteis. Nach bochd nach tigeadh i ’n rathad so. ’Nuair a thubhairt sinn na h-uiread so mu Ghleanndail, chi sinn nach ’eil e cho iongantach, ged sheinneadh am bard milis duanag do ’n “Ghleann ’san robh mi òg.” Gidheadh cha ’n ’eil na monaidhean aig Gleanndail ro ard; ach tha sealladh boidheach ri fhaicinn thar mullach Holbhal. Tha Scoebhal air an taobh eile de ’n bheinn sin. Cha ’n ainmean Gailig iad sin idir. Tha Gleanndail air fas gle ghaireasach anns gach ni, seach mar a bha e ri ’m cheud chuimhne-sa. Tha bàta na smùide a tighinn ’s a taghal air maduinn agus air feasgar tri laithean de ’n t-seachduin an sin. Tha litrichean a tighinn fad sia laithean na seachdain, agus iad sin air an toirt seachad aig na dorsaibh. Tha ’n teachdaire dealanaich(lightning messenger, or telegraph)an sin, agus cluinnear a ghuth fad air falbh. Tha fuineadair ann agus feòladair a cumail an cuid each air falbh am measg an t-sluaigh, mar an ceudna. Is e ni cho mor ’s a ta ri fhaicinn an diugh an Gleanndail, na tighean maiseach a chaidh a thogail ann, agus a thatar a sior thogail ann o’n fhuair an sluagh còir na ’s cinntiche air an fhearann. Bha tuath chòir agus ghasda ’na ’n comhnuidh an Ramasaig agus ann an Lourgill gus an do chuireadh fàs na bailtean sin. Tha na glinn sin fo chaoraich an diugh. Air an t-slighe gu Lourgill tha àite iomraiteach bu chòir do choigrich agus do luchd-siubhail gun dhol seachad air. Nuair a bha aon de theaghlach Mhic Leoid Dunbheagain na chòmhnuidh ann an Hamara an Gleanndail, bhiodh e ’deanamh ceartais ann an cùisibh beaga, am measg an t-sluaigh. Bheireadh e gach cuis throm a chum an ard-uachdarain. Bha seachdnar thuathanach a’ còmhnuidh an Lourgill o chionn ùine fhada, agus chaidh iad a mach air a cheile. Thòisich iad air

(Air a leantuinn air taobh 118).

---

[116]

[Vol . 9. No. 15. p. 4]

MAC-TALLA:
AIR A CHUR A MACH UAIR ’SAN T-SEACHDAIN.

A PHRIS.
BLIADHNA, $1 .00
SIA MIOSAN, .50
TRI MIOSAN, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann am Breatuinn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Cuiridh iadsan a tha comasach air Gailig a sgriobhadh, comain mhor oirnn, le bhi cur g’ ar n-ionnsuidh, o am gu am, litrichean, naigheachdan, no seanchas sam bith eile a bhiodh air a mheas taitneach leis an luchd-leughaidh. An uair a bhios neach sam bith a sgriobhadh ugainn ann an Gailig, thugadh e an aire do na seolaidhean a leanas:—

Na sgriobh ach air aon taobh de n phaipeir.

Na biodh an sgriobhadh ro mheanbh, agus dean e cho soilleir agus cho furasda leughadh s ’is urrainn dhut.

3. Fag farsuingeachd air chor ’s gur urrainn dhuinn ceartachadh no atharrachadh a bhios ri dheanamh a chur eadar na facail agus eadar na sreathan.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu

PUBLISHERS “MAC-TALLA,”
SYDNEY, CAPE BRETON

DI-HAOINE, OCTOBER 12, 1900.

LITIR O “FHEAR-TURAIS.”

Leugh mi litir “Chalum a’ Ghlinne” anns a MHAC-TALLA o cheann seachdain no dha, agus gu firinneach tha mi gle thoilichte gu ’n d’ thug e iomradh ann an doigh cho snasail air ni a bha gu tric air m’ inntinn fhein— ’se sin tuilleadh cuideachaidh a dheanamh ris a MHAC-TALLA, an t-aon phaipear a th’ againn nar cainnt mhathareil. Tha e soilleir gu feum ni air choireigin a bhi deante aig a cheart àm. Tha pris gach ni air eirigh gu mor; tha tuarasdal luchd-obrach air eirigh; agus mar sin cosgais an lorg cur a mach a phaipear air dol gu mor a meud. Cha ’n ’eil e iomchuidh gu ’m biodh an t-eallach so air fhagail air druim aon duine. Faodaidh daoine bhi ’n duil gu bheil druim laidir aig a Ghaidheal threun a tha cur a mach a phaipear, ach ged a tha cha ’n fhaodar brath a ghabhail air tuilleadh ’sa choir. ’Se strabh mu dheireadh a bhriseas druim a chamhuill. Gu de ma tha ghabhas deanamh? Tha so. Biodh na Gaidheil uile, gach mac is nighean mathar tha gabhail a phaipear, a gluasad suas agus a faighinn gabhaltach no dha eile. Cha ’eil te no fear, og no sean, thall no bhos, a tha faotuinn MHIC-TALLA nach faod, le beagan saothair, aon ghabhaltach co-dhiu fhaotainn, agus an t-airgead a chur air aghaidh gu dail. Dublaichidh sin àireamh an luchd-gabhail a dh’ aon bheum; ’s theid mise an urras gu ’n cuir sin uigh air an fhear-dheasachaidh a ni feum dha fhein agus dhuinne iomadh latha. Thug litir Chalum a leithid a ghluasad air m’ inntinn ’nuair a leugh mi i ’s nach b’ urrainn mi bhi socair gus an sgriobhainn na facail so ugad. Ach cha ’n ’eil mi dol a stad le so; tha mi dol a mach a dh’ fhaicinn co gheibh mi air son am paipear a ghabhail. Ma ni mi cho math ri “Calum a’ Ghlinne” cha bhi mi gearain. Tha fios aig an fhear-dheasachaidh gur iomadh gabhaltach a fhuair mi dha anns na h-ochd bliadhna dh’ fhalbh, (cha ’n ann le bòsd sam bith a tha mi ga radh), ach cha ’n ’eil mi idir sgith dheth no smaointinn gu ’n d’ rinn mi gu leor air a shon.

Cluinneamaid o chach a cheile gus gu ’m bi fios aig an dara neach ciamar ’tha neach eile tighinn air aghart leis an obair. Ma bhios sinn dileas cha ’n fhada gus a fas MAC-TALLA ni ’s motha na bha e fhathast. Leanamaid air cuideachadh leis gus a fas e cho leathann ri plàt fhasgnaidh.

’Ur caraid,
FEAR-TURAIS.

LITIR A CEAP NOR.

A MHIC-TALLA RUNAICH: —Shaoil mi gu ’n rachadh agam air sgriobhadh a d’ ionnsuidh na bu traithe na ’n t-àm so de ’n mhios, ach cha dean e feum sam bith teannadh ri aithris gach ni bha cur bacaidh orm.

Air aon bheul oidhche o chionn ghoirid, ’nuair bha mi deas gu sgriobhadh, co thigeadh a dh’ ionnsuidh an taighe ach Eilidh Sheochd, a thainig o chionn naoi bliadhna fichead bharr na h-Aibhne Meadhonaich maille ri a fear-posda, Cailean Urchadain, a ghabhail comhnuidh ’s an àite so. Ged ’s minic a chur Eilidh oidhche seachad maille ruinn roimhe so, ’s ann a thainig i air an turas so a chum a’ cur seachad maille ri a seana bhan-choimhearsnach, Caitriona Dhomhnullach, mar theirte rithe an làithean a h-òige. ’Nuair thoisich na mnathan aosda coire so ri comhradh, co b’ urrainn teannadh ri sgriobhadh? Cha b’ urrainn mise, co-dhiu. Bu roghnaiche leam gu mor suidhe sios ’g an eisdeachd, ged bhuaineachadh iad air comhradh gu meadhon-oidhche. Cul mo laimhe ris gach aon a dheanadh tair air a mhuinntir aosda tha gluasad ’s an t-slighe cheart. Tha e sgriobhte gu ’n teagaisg lionmhorachd bhliadhnachan gliocas; agus faodaidh sinn a bhi cinnteach nan eisdeadh a chuid a’s lionmhoire gu mor de oigridh an t-saoghail ri comhairlean glice nan aosda, gur iomadh slochd agus ribe tha do-leirsinn dhaibh fein a dheanadh iad a sheachnadh. Cha ’n fhaicte iad cho ro thric a’ cosnadh dhaibh fein cliu dith na ceille, an cliu a tha ’n fhirinn ag innse dhuinn a bhuineas do gach aon leis an aoibhinn talla cheoil agus an t-subhachais. Ach tha mi air dol beagan a thaobh.

Bha mi ’n duil innseadh dhuit gur ann an Eilean a Cheo a rugadh agus a dh’ araicheadh Caitriona. Bha tigh a h-athair agus tigh Iain Bhàin fagus d’a cheile aig ceann Loch Shnisort. Mar sin bha Caitriona agus Màiri nighean Iain Bhàin, a bhana-bhard nach maireann, daonnan an cuideachd a cheile ann an laithean an oige. Thainig i mach gu America maille ri

(Air a leantuinn air taobh 120).

AM BHEIL GAILIG AGAD?

Ma tha seors’ aodaich sam bith a dhith ort, thig dh’an stor againne. Tha cleireach againn aig am bheil an deagh Ghailig. Tha sinn a’ cumail Aodach dhe gach seorsa, Brogan Obrach, Aodach Iochdair, Leintean Obrach, agus gach ni eile ’chuireas duin’ uime.

Faic dealbh na leine os cionn an doruis.

F . H. REYNOLDS,
AN STOR—Mattheson , Townsend & Co.air Sraid Shearlot.

The Nova Scotia Furnishing Co., LIMITED,

A chuideachd a’s notha tha ’n Canada air son deanamh us creic
Airneis-Taighe ’s Brait-Urlair

Tha Stoc mor againn daonnan air laimh ’nar tigh-ceannachd, air
SRAID SHEARLOT, SIDNI.

Tha sinn a’ creic gach seors’ innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.
Tha ar prisean ceart. Taghail againn.

“Ceaunaich o’n chuideachd a’s motha, ’s caomhain t’ airgead.”

SANAS DO CHINN THEAGHLAICHEAN.

Nuair a bhios tu ceanach ni sam bith air son na dachaidh, ’s coir dhut a hbi cinnteach gu bheil e math. Cha’n eil ni a’s dorranaiche na Airneis Ur fhaotainn a tha air a droch dheanamh, no Brat-urlair a tha crion. Againne gheibhear an deanamh ’s an stuth a’s fhearr.

Airneis Ghrinn.
Iomadh seorsa ur agus eireachdail.

Brait-Urlair Bhriagha.
Na seorsachan a bhios buan ’sa chumas an dath.

Gach Seors’ Innsridh Taighe.
Innsidh sinn gu toileach na chosgas e dhut rum no tigh uidheamachadh.

GORDON & KEITH,
SIDNI, C. B.
A. J. GRANT, MANAGER

CLO-BHUALADH de sheorsa sam bith air a dheanamh gu snasail an oifis a phaipeir so. Sgriobh air son phrisean.

---

[117]

[Vol . 9. No. 15. p. 5]

NAIGHEACHDAN.

Tha am Florida gu falbh á Sidni ’sa mhaduinn an diugh. ’Se so an turus mu dheireadh a ni i edar so us Boston air an fhoghar so.

Chaidh gille beag le Niall Mac Neill, anSydney Mines,a ghoirteachadh le tuiteam bhar carbad guail Di-haoine s’a chaidh, agus chaochail e an ceann beagan uairean.

Tha Morair Strathcona aig an àm so ann an tir a dhuthchais. Tha e air an t-seachdain so ann am Montreal, baile anns ’n do chuir e seachad roinn mhor dhe bheatha, agus a tha ’n diugh a’ cur urram mor air.

Chaidh gille d’ am b’ ainm Alfred Leonard a mharbhadh anns a mhèinn am Bridgeport feasgar Di-luain s’a chaidh. Bha e anns a chro, a tighinn a nuas o ’obair, agus bhual a cheann ann am maide ’s bha e air a mharbhadh air ball. Bhuineadh e do Cheticamp, an siorrachd Inbhirnis, agus cha robh e ach coig bliadhn’ deug a dh’ aois.

Chaidh gille dubh d’ am b’ ainmAvard Chandlera mharbhadh ann amBridgetown , N. S. ,Di-satharna s’a chaidh, le companach a loisg air. Cha robh Chandler ach ochd bliadhn’ deug a dh’ aois, agus am fear a loisg air, Howard Wade,coig bliadhn’ deug. Tha Wade anns a’ phriosan ’s ri bhi air fheuchainn air son a ghniomh oillteil a rinn e.

Chaidh duine mhuinntirRiver Inhabitants—Domhnullach—a ghoirteichadh gu dona air an rathad iaruinn faisg air a Bheighe ’n Iar, mu mheadhon na seachdain s’a chaidh. Cha ’n ’eil fhios ciamar a thachair dha. Fhuaireadh e maduinn Di-ciaduin ann an lòn fala, slige chinn air a bhristeadh ’s an eanchainn ris. Bha e ann an suidheachadh gle iseal, agus am fios mu dheireadh a fhuair sinn cha robh mor choltas air gu ’m biodh e fada beò.

Chuir sinn cuibhrig ’us paipear litreach dh’ ionnsuidh gach aon de ghabhaltaichean MHIC-TALLA toiseach a mhios a dh’ fhalbh. Bha iad air son a bhi air an cur gu feum ann an cur ugainn pàigheadh a phaipeir. Rinn àireamh mhor am feum sin dhiubh cheana, agus iadsan nach d’ rinn, tha dòchas againn gu ’n dean gun dàil. Tha dùil againn ris gach cuibhrig us paipeir a thighinn air ais ugainn agus dolar an cois gach aoin dhiubh, agus mar is luaithe thig iad ’s ann is fhearr.

Tha an strike ann am mèinnean guail Phennsylvania a’ dol air adhart fhathast. Tha iadsan a tha ’nan tàmh eadar sia us seachd fichead mile an àireamh, agus cha ’n ’eil ach fior chorra mhèinn air a h-obrachadh. Tha na daoine anabarrach sitheil; cha robh troimhe-cheile sam bith ’nam measg o’n sheas iad a mach. Tha na maighstirean a nise tairgsinn na tuarasdail àrdachanh deich sentichean air an dolair ma theid na daoine dh’ obair. Cha do ghabh na daoine ris an tairgse sin fhathast, agus cha mho a dhiùlt iad i; ach tha cuid dhe ’n bhargil nach teid moran ùine seachad gun còrdadh a bhi air a dheanamh.

Faigh FEAR-GABHAIL UR do’n MHAC-TALLA, ’s cuir ugainn dolair gu leth ( $1 .50) agus gheibh sibh le cheile am paipear fad bliadhna.

Bha àireamh dhaoine tinn leis a bhric ann amBathurst , N. B. ,o chionn ghoirid, ach chaidh gabhail aig an tinneas an àm, agus cha d’ fhuair i cothrom sgaoileadh.

Tha liberals na siorrachd so an deigh an Dotair Kendall agus Alasdair Johnston a roghnachadh gu ruith air son àiteachan-suidhe na siorrachd so san àrd-phàrlamaid.

Iarr air do nàbuidh cur a dh’ iarraidh MHIC-TALLA a chum gu faigh e an sgeul ùr— “O Chionn Tri Fichead Bliadhna” —an sgeul ’s fhearr a sgriobh “Iain” fhathast. ’S fhiach i a leughadh.

Thainig tri mile fichead de mhuinntir na h-Eirinn do na Stàidean ruith an da mhios dheug a dh’ fhalbh. Tha an sluagh a sior fhàgail Eirinn, agus tha ’n àireamh mhor dhiubh a dol do na Stàidean, far am bheil cheana barrachd mor dhiubh ’sa tha ’nan seann dùthaich fhein.

Ann an Acarsaid Neill, o chionn tri miosan air ais, bha fear Jeans air a mharbhadh le bruis a chaidh a thilgeadh air le Tomas Ingraham ’s iad ag obair comhladh ann an tigh éisg. Bha Ingraham air fheuchainn aig a’ chùirt mhóir ann am Baddeck Di-màirt s’a chaidh, agus thug an jury saor e.

Chaidh seann duine, Uilleam Mc-Grath, a losgadh gu bàs aig Windsor Junction, toiseach na seachdain s’a chaidh. Chaidh am bothan taighe ’san robh e ’fuireach na theine, agus esan na chadal. Nuair a thug muinntir eile an aire dh’ an teine bha e ro fhad air adhart. Bha an seann duine tri fichead bliadhna dh’ aois.

Tha taghadh na pàrlamaid ann am Breatunn a’ dol air adhart, agus tha Morair Salisbury ’sa phàirtidh a faotainn a’ chuid a’s fhearr dheth. Tha ’n cogadh a bhi air a thoirt gu crich, agus Breatunn buadhach ’na neart mor do na “Unionists.” Cha ’n ’eil an taghadh ann am Breatunn air a chur seachad an aon latha mar anns an dùthaich so, oir cha bhi e anns a h-uile siorrachd aig an aon am. Gu math tric bidh còrr us seachdain eadar toiseach us crioch an taghaidh.

Toiseach an earraich s’a chaidh chuir a’ chlann a tha feuchainn ri foghlum a thoirt a mach ann a sgoilean Philadelphia, air falbh aon dhiubh mar theachdaire gu Crugar a dh’ innse dha cho measail ’sa bha iad air ’s cho dòchasail ’sa bha iad gu ’n rachadh aige air saorsa dhùthcha a sheasamh. Rainig an teachdaire òg sin Crugar nuair a bha rioghachd an urra mhoir sin a lion beagan us beagan a dealachadh ris, chuir e ’n céill a theachdaireachd, agus thill e dhachaidh. Tha e-fhein ’sa chompanaich a nise sona. Is dòcha gu bheil iad gle shuarach mu Chrus arg mu ’chuid iochdaran, ach nach d’ rinn iad ni nach d’ rinn buidheann sgoilearan an àite sam bith eile? agus nach deach iomradh a thoirt orra ann sna paipearan-naigheachd?

Stor nan Sutharlanach
an stor a’s fhearr an Sidni air son
Caiseart agus Aodaich.

Gheibh thu do chomhdach o bhonn do choise gu mullach do chinn airson $7 .20. Nach anabarrach an cunnradh sin—DEISE IOMLAN, AODACH IOCHDAIR, LEINE GHEAL, COILEIR, NECKTIE, AD, LAMHANNAN. SOCSAICHEAN US BROGAN, air $7 .20. Cha’n fhaigh thu luach airgeid cho mor ann an stor sam bith eile an Ceap Breatunn. Thig agus faic air do shon fhein.

DI-LUAIN, DI-MAIRT, ’s DI-CIADUIN
s’a tighinn reicidh sinn 60 PAIDHIR de brogan fhear, “BUFF BALS, standard screw, ”LEATHAR UILE, air $1 .15. Bha a’ cheart sheorsa creic roimhe so air $1 .40.

H . H. Sutherland & Co.
An Stor Thormaid Dhomhnullaich.

KELLY & DODGE,
DEALBHADAIREAN

Seomar Dhealbh ur os cionn Stor Aonghais Mhic Ghuaire.

Obair Mhath air a deanamh an ealamhachd, ’s air pris reusanta.

FAIC AR N-OBAIR. CORDAIDH I RIUT.

Ma tha thu air son
Carbad Fasanta
bhi agad air aa t-samhradh so, faic na seorsachan a tha aig
F . FALCONER & SON.

Buggies , Phætons, ExpressesagusRoad Carts.
Tha’n Acuinn againn cuideachd.
Prisean ceart. Cuir deuchainn oirnn.

F . FALCONER & SON,
Luchd-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean. - - SIDNI, C. B.

SMOC AGUS CAGAINN
PATRIOT TWIST
an seann charaid—na’s fhearr na bha e riamh.

“EMPIRE, ”—Tombaca Ban Smocaidh.

Ceann is fhiach 10c. air 5c. An cunnradh a’s fhearr a bha riamh an Canada. SMOC MHATH. FEUCH E.

BROG-SHNEACADA DHEARG AIR A H-UILE CEANN.

Dec 8, ’99, —1yr.

---

[118]

[Vol . 9. No. 15. p. 6]

(Air a leantuinn o thaobh 115).

trod ’s air iorghuill— “Thugainn, a choin? C’aite, a choin? Do Hamara, a choin! C’ar son, a choin? Gu ceartas a choin!” Dh’ fhalbh na fir, agus o àrd fhocail air an t-slighe, thainig iad gu buillibh. Bhuail iad air a cheile gus an do mharbh iad a cheile; oir bhiodh gach neach a giulan airm ’s an la ud—gu h-àraidh claidheamh, no biodag. Tha làraichean nan seachd càrn ri ’m faicinn anns an ionad ’s an d’ fhuaireadh marbh iad, agus tha iad a cumail air chuimhne a ghniomh oillteil ud gus an là so. Faodaidh coigrich agus luchd-siubhail, air dhaibh teachd a nuas o Dhunbheagain, an rathad a’ leantuinn sios gu Husabost agus gu Boreraig agus Galltergill. Is ann an Husabost a rugadh am fearlagha ainmeil sin, an Siorram Alasdair Mac Neacail. Bha e sin ’na fhior sgoileir Gailig. Is ann am Boreraig a bha na piobairean ainmeil sin, Clann Mhic Cruimein, a gabhail comhnuidh. Cha ’n ’eil ann am Boreraig a nis de ’n treibh sin ach aon neach. Bha Padruig Mor Mac Cruimein an sin, Padruig Caog, Domhnull Bàn, &c . Is lionmhor piobaire maith a chaidh ionnsachadh anns an Oil-thigh aig Clann Mhic Cruimein, ann am Boreraig. Ghabhadh e moran ùine a sgriobhadh mu ’n timchioll. Bha ’m piobaire dall, Mac Aoidh, an sin ag ionnsachadh. Bha e sin ’na bhàrd cho maith ’s na phiobaire, agus tha “leum an daill” an sin dluth air dùn Bhoreraig, far an d’ fheuch iad a chur leis a chreig bhar an do leum e. Tha “sloc nam piobairean” an sin, far am biodh iad a’ cluich. Bu bhoidheach a bhi ’g an cluinntinn air feasgar feathach samhruidh. Theid sinn a nis sios do Ghalltergill, far am bheil “Clach a mhodha” (the manner stone) .Rachadh an dream a ta gu ’n mhodh an sin fathast agus buaileadh iad am màsan tri uairean air a chloich sin mar a dheanadh dream roimhe so, agus fagaidh iad an t-àite fior mhodhail. Tha e coltach gu robh buaidh eufachdach aig a chloich sin, ma ’s fior an sgeula. Tha i ’na luidhe ’s na suidhe an sud fathast a feitheamh co a theid thuice. Is ann an Galltergill a bha ’n duine uasal dileas sin Domhnull Mac Leoid—an sgiobair-cuain a dh’ aisig Prionnsa Tearlach á Mùideart do Uist a chinne-deas, agus a dh’ fhalbh leis do na Hearadh agus do Leobhas—a’ gabhail comhnuidh. Cha d’ fhuair mi riamh a mach ciod a dh’ eirich dha fein an deigh teachd as a phriosan. Bha e fein air teachd air adhart ann an aois, ach bha mac aige a bha ’na ghille tapaidh. Is e mo fheachd gu ’n deachaidh iad air imrich do America an uair a dh’ eirich an odhail mhor air daoinibh gu falbh, agus a bha ’m fearann ’g a chur fo chaoraich. Cha ’n urrainn mi ’radh am biodh Mac Leoid ro bhàighail ri Domhnull còir no nach biodh. Cha robh Mac Leoid e fein air taobh a Phrionnsa le chuid daoine ged bha beagan aca leis. Ach co dhiubh, chaill sinn sealladh air Domhnull Mac Leoid á Galltergill agus air a chuid sliochd. Bu mhaith leam, gu dearbh, fhaotainn a mach ciod bu chor dha fein ’s d’a mhac tapaidh.

Is iomadh luinneag thuiridh a chaidh a dheanamh an uair a bha iad a cur air falbh daoine do America, agus mar an ceudna an uair a bha iad a toirt air falbh gillean òga do ’n arm leis na croinn. Nithe, ma bhios tim agam, a chuireas mi thugaibh.

CAS AIR ASTAR.

BLIADHNA THEARLAICH.

LE IAIN MAC-CHOINNICH.

CAIB. XVI.

TURAS NAN GAEL GU MANCHESTER.

Air an ochdamh latha fichead de’ n mhìos dh’ fhàg an t-arm gu léir Preston agus ràinig iad ma oidhche Wigan* baile margaidh a tha 196 mìle air an taobh so do Lunnainn agus air an ath mhadainn thog iad orra gu ruige Manchester, agus ma naoi uairean a dh’ òidhche ràinig toiseach an airm (ma thuaiream ceud marcach), am baile sin, agus air an ath latha ràinig an t-arm gu léir Manchester. Thàinig am Prionnsa féin a steach do ’n bhaile ma dha uair an deigh mheadhon latha agus prasgan taghta dheth na Gàeil bu chalma ma thimchioll, ré an latha, (a b’e ’n naoidheamh latha fichead de’n mhios), chaidh maoir a’ bhaile mun cuairt a thoir rabhaidh do gach neach aig an robh cìs-rìgh ri dhioladh iad ga pàigheadh do dh’ fhear gleidhidh an iomhais aig a’ Phrionns’ ann an lùchairt an rìgh—eadar sin as feasgar chaidh na maoir a rithist mun cuairt a chuir an céill gun robh e air a shonrachadh le mathaibh a’ bhaile gum biodh tineachan-éibhinn air am beodhachadh ann an caochladh ionadan mun cuairt do’n bhaile mar onair ri teachd a’ Phrionns’ òig; ma chiaradh na h-òidhche chaidh na teineachan-aighear so ’nan caoirean dearga agus thòisich cluig a’ bhaile air séirm, ach cha d’ fhuair fear-gleidhidh an ionmhais a bheag de dh’ airgead cìse gus an deach an ath bhairlinn mun cuairt. Air an deicheamh latha fichead de ’n mhìos, chruinnich an t-arm Gàelach gu léir ri chéile ann am Manchester; chaidh sùrd a chuir air togail dhaoine, agus dh’ eirich bho dha cheud gu trì cheud

*Mu ’n d’ rainig iad am baile so bha iad a falbh air fior dhroch rathad air chor ’s gu ’n tainig toll air te de bhrogan a Phrionnsa, agus a thaobh nach robh greusaich faisg air laimh, chaidh am Prionnsa steach do cheardaich a bha ri taobh na [ ? ] , agus thug e air gille ghobha bre[ ? ]ban de mhir a dh’ iarrainn tuna [ ? ]gheal le tuirnean air bonn a bhroighe. Rinn an gobha og an obair gu grinn: agus air do ’n Phrionnsa bhi ga phaigheadh air son a shaoithreadh thuirt e ris mar so.— “So dhut do dhuais a laochain,agus a’s math a choisinn thu i: agus faodaidh tu nise radh gu dearbh, gur tu fein a chiad ghobha riabh a chuir cruithean air mac Righ!

Gheibh na Tuathanaich
ANNS AN
SYDNEY FURNITURE AND MEARCHANDISE STORE.

CLOTH air son
DEISEACHAN Dhaoine agus Ghillean cho iseal ri 25c. an t-slat,
An coinneamh cloimhe.

Bathar Tioram,
Soithichean Creadh’ agus Gloine,
Groceries ,Brogan us Botainnean, agus stoc mor de AIRNEIS-TAIGHE.

CHEAPSIDE WAREHOUSE,
C. S. JOST, Manager.

GABHAR LUACHAN AN COINNEAMH BATHAIR.
June 20, 1900.

AMHERST BOOT & SHOE Mfg Co
AMHERST, N. S.

A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt os ar leth air Ceap Breatunn’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

TAILLEARACHD.

Deiseachan matha air an deagh chumadh riut ’s air an sar dheanamh, eadar $10 .00 us $25 .00 a reir an aodaich.

CLOTH CHOWES,
CLOTH CHLONDAIC,
CLOTHAN CANADACH,
ALBANNACH, SASUNNACH.

Triubhsairean bho $3 .00 suas.

NIALL MacCOINNICH,
Sidni Mines, C. B.

Saibh, Tuaghannan, Locraichean, Glasan, Tairnean, Sgianan, etc.
Aonghas Mac Leoid.
Paint, Olla, Putty, Varnish Gloine, Paipear-balla

NA FASAIN
AGUS
Na h-Aodaichean
a’s Uire ’s a’s Fhearr.

Fag do thomhas againn mu’m fas sinn ro-thrang.

Niall Mac Fhearghais,
Marsanta Taillear.
Sidni, Dec. 21, 1899.

BATHAR CRUAIDH.
Iarunn,
Uidheaman Saoirsneachd,
Uidheaman Gaibhneachd,
Tairnnean, &c .

LEABHRAICHEAN.
Leabhraichean Sgoile,
Leabhraichean Sgeoil,
Leabhraichean Eachdraidh,
’s gach seors’ eile.

AIG—
C . P. MOORE,
SIDNI, C. B.

Bras d’Or Steamboat Co., Ltd.

A toiseachadh DI-LUAIN, IUN 25, 1900, fagaidh an
S . S. “MARION”
BADDECKmaduinn Di-luain, a’ dol gu Mulgrave agus Hawkesbury.

MULGRAVE agus HAWKESBURY Di-luain agus Dior-daoin, an deigh do shoithach a’ “Phlant Line” tigh’n a stigh, a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni; agus tràth ’sa mhaduinn Di-satharna a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni.

SIDNI aig 6 a. m,, SIDNI TUATH aig 6.30 a. m., Di-ciaduin ’s Di-haoine, a’ dol guBaddeck , MulgraveagusHawkesbury .Di-satharna aig 4 p. m., a’ dol gu Baddeck, a taghal aigBig Bras d’Or, New Campbellton, Boulardarie, Grand Narrows,agusSt . Peters.

FAGAIDH AN
S . S. “ELAINE”
SIDNI aig 7 a. m., SIDNI TUATH aig 8 a. m., Di-mairt, Dior-daoin agus Di-satharna, a dol gu Baddeck agus Hogamah.

HOGAMAH aig 7 a. m., Di-ciaduin ’s Di-haoine, a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni, a taghal aigBig Bras d’Or, New Campbellton, Boulardaireagus na Narrows Bheaga.

J . J. MOFFATT, Manager.

WANTED—RELIABLE MEN in every locality throughout Canada to introduce our goods, tacking up showcards on trees, fences, along roads, and all conspicuous places, also distributing small advertising matter. Commission or salary $60 .00 per month and expenses not to exceed $2 .50 per day. Steady employment to good, honest, reliable men. No experience needful. Write for full particulars.
THE EMPIRE MEDICINE CO., London, Ont.

Bi gabhail a MHAC-TALLA. Bi ga phaigheadh. Bi ’ga leughadh.

---

[119]

[Vol . 9. No. 15. p. 7]

fear do mhuinntir a’ bhaile, agus thugadh “Reiseamaid Mhainchester” mar ainm orra. Bha iad so fo chomannda Mr. Townly.

Bha cuid dheth na Sasunnaich am barail gun robh an t-àrm Gàelach gu beanntaichean Wales a thoirt orra, dùthaich anns am biodh sàr-chothrom ac’ air an arm-dhearg, a thaobh e bhi na thalamh garbh anns nach b’urrainn saighdearan ionnsaichte iad féin a ghnàthachadh cho math; air an aobhar sin leag muinntir Dheòrsa na drochaidean a bha thar Abhainn Mhercy, a bha ruith eadar an dùthaich sin a’s Manchester, chum ’s nach faigheadh na Gàeil a null.

Air a’ chiad latha de chiad mhìos a gheamhraidh, dh’ fhag an t-arm Manchester n ’an dà chuideachd, ghabh aon chuideachd rathad Stocport agus a’ chuideachd eile rathad Knottesford, bha so a nochdadh gur h-e Lunnainn a bha dìreach nam beachd. Chaidh na drochaitean a bh’ air an t-slighe so mar an cianda bhristeadh sios, air an aobhar sin thàinig air an arm a dhol thar Abhainn Mhercy air sheol eile, agus be sin coille chrithinn a bha ri taobh na h-aibhne a’ ghearradh agus seòrsa drochaid a dheanamh dheth na craobhan air an d’ fhuair na h-eich, na canoin, agus gach trealaich chòmhraig eile null: ghabh am Prionnsa féin maille ris a’ chuideachd eile de’n àrm am bial-àth aig Stockport agus an sruth a’ ruidhinn suas gu chrios.

Air feasgair a’ chiad latha de mhìos mheadhonach a’ Gheamhraidh thainig an dà chuideachd dheth an armailt an ceann a’ chéile aig Maccleshfield far an d’ fhuair Tearlach brath gun ghabh Diuc Uilleam comannda an arm Shasunnaich a bha na laidhe ann an Siorramachd Stafford. Rùinich am Prionnsa gu’n gluaiseadh e féin agus an t-arm Gàelach gu Derbie chum ’s nach biodh fios aig an Diùc c’àit’ an rachadh e air an tòir—mar sin chaidh Morair Deòrsa Moireach le prasgan dheth an arm gu ruige Congleton, air an rathad dhìreach a ta treorachadh gu Litchfield, an uair a chaidh a chuid eile’ de ’n armailt gu ruige Derbie.

Air an dara latha de mhìos mheadhonach a gheamhradh, chuala Diuc Uilleam gu ’n robh feachd-laidir dheth na Gàeil ann an Congleton agus gun robh a’ chuid eile dhiù gu bhi ann sa’ bhaile sin ma òidhche. Chaidh Diùc Uilleam air an fheasgar sin gu baile ris an canair Stone, a’ fulang do mhòr-fheachd nan Gàel gabhail seachad air gun fhios da. Fhuair Morair Seòras a nise seachad an rathad bu mhiann leis, agus dh’ fhàg e Congleton agus chaidh e seachad tro Leek, agus ràinig e bhaile do ’n goirrear an t-Allt-Innsinn ma fheasgar.

Tacan an deigh dhaibh a dhol seachad air Leek thrus armailt a Phrionnsa gu léir ri chéile air an rathad direach gu Derbie chum ’s nach tugadh an t-arm-dearg ionnsaidh orra gun iad a bhi gu léir cruinn.

Ràinig Tearlach a nise an imisg shia fichead mìle do Lunnainn le seòlaidhean innleachdach Mhorair Seòras. Dh’ fhaodadh e Lunnainn a ruidhinn a nise gun a thighinn an àite buile do ’n arm-dhearg a bha mu ’n àm so ma thuaiream naoi mìle n’a b’ fhade bho na bhaile sin na bha na Gàeil.

’Nuair a chualas ann an Lunnainn gun robh na Gàeil a’ faighinn seachad air an arm-dhearg, ghlac uabhas muinntir a’ bhaile, chaidh gach bùth a dhùnadh, agus theich mòran sluaigh a dh’ ionnsaidh na dùthcha a’ toirt leo gach seud bu luachmhoire bha nan séilbh. Ghlais Diùc a Chaisteil-Nogha, a h-aon de dh’ fhir stàta na rìoghachd, e-féin na sheòmar rè latha, ga cheasnachadh féin, co dhiù a b’ fhearr dha Tearlach no rìgh Seòras aicheadh. Chuir rìgh Seòras féin a’ chuid usgraichean agus sheudan bu luachmhoire air bòrd a luinge agus bha i ga fheitheamh fo làn uidheam, deas gu seòladh air falbh leis a null do’n Ghearmailt a’ cheart cho luath sa’ chluinnte na Gàeil a bhi dlù do’n bhaile! Bu chian a bha cuimhn’ aig na Lunnainnich air latha ’n ullachaidh mhoire sin a ta fathast iomraiteach ann an seanachas fir Shasuinn air an tug iad “Di-haoine dubh” mar ainm.

(Ri leantuinn.)

Bi gabhail a MHAC-TALLA. Bi ga phaigheadh. Bi ’ga leughadh.

Merchants ’ Bank of Halifax
CORPAICHTE 1869.

EARRAS PAIGHTE $1 ,891,910.00
AIRGEAD TAIMH 1,543,932.00

Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.

Ard-Oifis—Halifax .
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur-Oifis ann an SIDNI.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.

Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
Banc-Caomhnaidh.
ann anns am faodar suim sam bith, o dholar suas, a chur air riabh, 3% ’sa bhliadha.

The Scottish Clans and their Tartans.

Is e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine. —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha.

Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
ALEXANDER BAIN,
Port Hawkesbury,
Cape Breton.

Sydney & Louisburg Railway

TIM CHLAR.

A toiseachadh DI-LUAIN, OCT. 8, 1900, ruithidh na Carbaid gachlatha, ach Di-donaich, mar a lea nas:—

[Clàr - ama]

* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.

A. N. MACGILL-FHINNEIN, Supt .

The Sydneys’ Ferry Co., Ltd.

TIM CHLAR SAMHRAIDH.

Gus an toirear fios air atharrachadh bidh an Tim Chlar mar a leanas:—

[Clàr - ama]

A’ TAGHAL AIGVICTORIA PIER—A’ fagail Sidni, 9.00 a. m., 4 p. m. A fagail Sidni Tuath, 9 a. m., 4 p. m.

TURSAN DOMHNACH.

A Sidni, 10 a. m., 5 p. m. A Sidni Tuath, 9 a. m., 4 p. m.

TURSAN FEASGAIR.

DI-LUAIN DI-CIADUIN ’S DI-HAOINE—A Sidni, 6.30 p. m., 8 p. m., 10.30 p. m. A Sidni Tuath, 7.00 p. m., 9.30 p. m. ,, 11.00 p. m.

DI-MAIRT DIOR-DAOIN ’S DI-SATHARNA—A Sidni, 7.30 p. m., 9.15 p. m. A Sidni Tuath, 8.15 p. m., 10 p. m.

A’ TAGHAL AIG ANINTERNATIONAL PIER.

Aon ticket, 10c; 25, $2 .00; 50, $3 .50; 100, $6 .00.

J . A. YOUNG, Manager.

[Dealbh]
MANUFACTURERS ’ LIFE INSURANCE COMPANY.

Ard-oifis: —Toronto , Canada.

CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-suidhe Banc Thoronto.

Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, bho

A . G. BAILLIE, Agent, Port Hastings, C. B.

L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.

L . L. GULLIVAN,
CEANNAICHE FEARAINN.
FEARANN US TAIGHEAN RI ’N CREIC ANNS GACH CEARNA DE SHIDNI.
AIRGEAD GA THOIRT SEACHAD AIR RIABH.
Victoria Block, So. Charlotte St. ,
SIDNI. - - - C. B.

MACEACHUINN & MACCABE,
FIR-LAGHA.
Ceannach us creic fearainn, Airgead Iasaid, &c ., &c .
A. J. G. MACEACHUINN. IAIN J. MACCABE.

DR. G. T. MACGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIS: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, - - C. B.

H . A. JONES, M. D., C. M. ,
LIGHICHE,
OIFIS: —Ri taobh EaglaisSt . Andrew’s, air Sraid Phitt.
SIDNI, - - - C. B.

J . E. BURCHELL,
URRASACHADH BEATHA AGUS TEINE
anns na cuideachdan a’s fhearr am Breatunn ’s an America.
SIDNI, - - - C. B.

J . M. FULMER,
FEAR-ANNLACAIDH US SPIOSRIDH.
Oisean Sraidean Falmouth us Bhentick,
SIDNI, - - - C. B.

ROS & ROS,
FIR-LAGHA, NOTAIREAN, &c .
Airgead ri thoirt seachad an iasad.
SIDNI, - - - C. B.
UISDEAN ROS. HOWARD S. ROS, B. A.

C . V. WETMORE,
URRASACHADH TEINE, BEATHA, SGIORRAIDH, & GLAINE LEAC.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - - C. B.

D . A. HEARN,
FEAR-TAGRAIDH, NOTAIR, &c ., &c .
SIDNI, - - - C. B.

J . J. ROY, M. D. ,
OIFIS: —Os ceann Stor-LeabhraicheanC . P. Moore.
A CHOMHNUIDH: —An tighC . W. Hill.
SIDNI, - - - C. B.

C . R. BOWN,
URRASACHADH TEINE AGUS LEACAN GLAINE.
SIDNI, - - - C. B.

---

[120]

[Vol . 9. No. 15. p. 8]

(Air a leantuinn o thaobh 116).

’fear-posda, Iain Caimbeul, anns a bhliadhna 1841. Bha iad a chomhnuidh air an Abhuinn Mheadhonaich gus an d’ thainig iad le ’n teaghlach do ’n aite so mu thri bliadhna roimh Chailein. Dh’ eug a fear o chionn dusan bliadhna, agus tha a dachaidh a nis maille ri ’mac a’s oige, anns a Bhras d’Or Bheag.

Tha Cailean Urchadan fathast beo, agus e mu cheithir fichead bliadhna ’sa deich a dh’ aois. Tha de naigheachdan aige air cogaidhean Bhonapart, a bha e faotainn o shaighdearan a bha anns na blair, na ghabhadh uine mhor ga ’n sgriobhadh sios. Ged bu leoir an fhirinn innse mu thimchioll uamhas nam blar ud, cha ’n ’eil teagamh nach robh cuid dhe na saighdearan ag aithris nithean nach robh idir fior.

Air an ochdamh là fichead de ’n mhios s’a chaidh bha ’n t-Urr. Lachunn Beutan, a bha air a bhi saoithreachadh ’n ar measg re da bhliadhna, agus d’ an d’ thug sinn gairm aonaichte, air a shuidheachadh os ar ceann. Bha ’n comanachadh againn air an ath Shàbaid, air do Mhr. Beutan a bhi air a chomhnadh o Dhir-daoin gu Di-luain leis an Urr. Calum Mac Leoid, á Baile-nan-Gall. Bha Mr. Mac Leoid e fein a saoithrachadh re beagan bhliadhnaichean ’s a choithional so, agus cha ’n ’eil òg no aosda ’n ar measg nach dean togail ri fhaicinn agus ri eisdeachd cho minic ’s gu ’n tig e d’ ar n-ionnsuidh.

M. D.
Ceap Nòr, Sept. 28, 1900.

LITIR A AFRICA MU DHEAS.

A CHARAID CHOIR: —An raoir ’n uair a bha Iain Domhnullach is mi fhein a sràidearachd timchioll a champ gu de a bhrist a stigh air ar cluasan ach ceòl na pioba moire, mu leth-mhile mach air a veldt. Ruith sinn a mach gun dàil far an cuala sinn an ceol binn, agus co bha so ach fear de na gillean Gàidhealach againn fhin a feuchainn na pioba ’us fear eile ’ga chuideachadh. Cho luath ’sa chuala sinn an coigreach a bruidhinn na Beurla smaoinich sinn gu robh Ghailig aige, agus bhruidhinn sinn ris anns a chànain mhilis sin. Cha luaithe bhruidhinn na fhreagair e anns a chainnt cheudna, agus mu ’n robh an crathadh-laimh blath an sin eadar an triuir againn—Domhnullach, Mac Leoid agus Mac Coinnich; oir dh’ innis e dhuinn ’ainm, agus gu ’n d’ rugadh e ann an Eilean Raasaidh. Thainig e de thréibh Chlann ’Ic Ille-Chalum. Chluich e coig no sia de phuirt air an robh sinn eolach, agus mu ’n àm sin bha mu dhusan de na Gàidheil oga, a chuid bu mhotha dhiubh Ceap Breatunnaich, air tional timchioll, agus mu ’n toireadh tu suil thall no bhos bha sinn a breabadh na gainmhich, a dannsa ruidhle Ghaidhealach. Bha sinn cho toilichte leis a phiob-mhor agus coinneachadh ris a Ghaidheal og so as an t-seann dùthaich ’s nach robh fhios againn de dheanamaid. ’Nuair a bhiodh sinn sgith a dannsa ghabhamaid orain Ghàilig, agus mar sin chaith sinn tri uairean a thide. Cha ’n fhaca mi sealladh ach ainneamh cho moralach ri bhi faicinn agus a’ cluinntinn gillean oga calma Gaidhealach anns an deise shaighdearachd, air a veldt ann an Africa Deas, a bruidhinn agus a seinn ’an cainnt mhàthareil. Tha sinne feuchainn mar is urrainn dhuinn air a Ghàilig a chumail ann an cleachdadh. Bidh sinn a cuir seachad na tide air an oidhche anns a champ le bhi faighinn comhla ri cheile agus a bhi bruidhinn ’sa seinn nan òran a a dh’ ionnsaich sinn o ar sinnsirean; agus gu dearbh mar is motha a bhruidhneas sinn i ’s ann is fhearr a tha sinn a’ fas oirre agus is motha ar meas oirre.

Tha mi smaoineachadh, a reir an t-sloinneadh a thug Mac Leoid dhomh, gu bheil e cairdeach dhomh fhein air taobh mo mhàthar, oir ’s e Nic Leoid a th’ innte, agus tha mi ’n duil as an aon àite. Ach, co-dhiu, gheibh mi mach uaipe ’nuair a theid mi dhachaidh. Fhuair mi address Chabar Feidh uaithe, agus tha mi dol a choimhead air agus air na Gàidheil eile ’nuair a theid sinn gu Lunnainn.

Slan leibh an drasda. O ’ur caraid dileas,

MURCHADH A. MAC COINNICH.
Vaal River,Iulaidh 21, 1900.

Gleidh gach iuchair a gheibh thu ann am pasgan deUnion Blend Teaagus cuir iad gu George S. de Forest & Sons, Saint John, N. B., trath an Nobnember. Fosglaidh 129 de na h-iuchraichean 129 bocsa anns am bheil o $1 .00 gu $25 .00, agus bidh an t-suim a bhios anns gach bocsa air a chur a dh’ ionnsaidh an neach a chuir air adhart an iuchair a dh’ fhosgail e.

[Dealbh]
Aon sam bith air am bi nithean grinn a dhith air son adlacadh nam marbh, rachadh e do ’n bhuth aig
A. J. Beutan,
(Alasdair Mac Iain Bheutain)
a tha cumail gach ni a dh’ fheumas a leithid.

CISTEACHAN-LAIDHE
dhe gach seorsa—beag us mor, geal us dubh agus dhe gach seorsa fiodha—cruaidh us bog. AODAICHEAN DUBHA agus ANART GEAL, agus na h-uile seorsa BATHAR-AIRGEID us eile nach urrainnear ainmeachadh an so.

Faodar comhradh a dheanamh ris a cearna sam bith dhe ’n duthaich air an
TELEPHONE No. 62.
A. J. BEUTAN.
Sidni, Maigh 19, ’00—1yr.

ADAN FODAIR
ADAN ANAIRT
ADAN FELT

Gach seors, Adan Dhaoine, Ghillean, agus chloinne

Cha’n eil sinn a’ creic ni ach Adan agus Curraichdean, agus mar sin theid againn air an creic na’s saoire na neach sam bith eile.

So . Charlotte St., SYDNEY, C. B.
H. H. MAGEE.

Is ann againne a gheibhear an caiseart a’s fhearr ’s a’s saoire. Tha sinn a’ cumail na h-uile seorsa, bho’n t-seorsa ’s saoire gus an seorsa ’s fhearr.

Brogan Obrach fhirionnach bho 90c. gu $2 .00 am paidhir. Brogan Grinne bho $1 .35, $1 .50 us $2 .00 suas.
Brogan Obrach Bhan cho saor ri 95c., Cuarain us Brogan Iseal bho 75c. suas.

Tha gach paidhir bhrog a tha sinn a’ creic ur; cha’n eil seann stoc againn idir. Agus tha na prisean cho iseal ’sa ghabhas iad cur air son airgeid.

A . W. REDDEN & Co.
Ross Block, - - South Charlotte St.

[Dealbh]
Stoc mor air a dheagh thaghadh de
Sgeinean, Forcaichean agus Spainnean
“ROGERS,” seorsa tha fior ainmeal, aig
BEZANSON ,
fear-reic Sheudan, Uaireadairean agus Innealan-Ciuil.
AN TOGALACH HANNINGTON, SIDNI, C. B.

A . R. CARR,
Uaireadairiche is Seudair.
Stoc math de dh’ uaireadairean, Clocaichean, Fainneachan, agus Bathar Airgeid
ROSS BLOCK, CHARLOTTE ST.
Bheir e aire shonruichte do Charadh Uaireadairean.
Sidni, C . B., June 20, ’00— 1yr