---

[169]

[Vol . 9. No. 22. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. IX. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, NOBHEMBER 30, 1900. No. 22.

O Chionn Tri Fichead Bliadhna.

LE IAIN.

CAIB. IV.

“A’ MHIC, CUIMHNICH.”

AIDICHIDH gach neach anns am bheil tùr is ciall is gliocas, agus anns am bheil a’ bheag no mhòr de sholus spioradail, gu ’n d’ rinn Dia na h-uile nithean gu ro mhath. Ach ged a dh’ aidicheas daoine so, gidheadh tha e ’na chleachdadh cumanta am measg dhaoine a bhith ’faotainn coire do dh’ obair a’ Chruithfhir, agus a bhith ’g iarraidh fios air nithean a chunnaic Dia, ’na ghliocas siorruidh, iomchuidh a chumail an cleith orra.

Is e cuimhne air nithean a chaidh seachad aon de na buadhan cho luachmhor ’s a bhuilich Dia air a’ chinne-daon. Ach b’ fhearr le mòran fios fhaotainn mu na nithean a tha gu tachairt dhaibh fhein ’s do mhuinntir eile, na cuimhne a chumail air na beachdan faoine agus na cleachdaidhean amaideach, suarach, a bh’ aca fhein ’s an àm a dh’ fhalbh, agus a bha mar an ceudna aig na daoine o’n d’ thàinig iad.

Cha ’n ’eil ni a ’s soilleire air a theagasg dhuinn anns a’ Bhìobull na gu ’m bheil Dia anabarrach diùmbach do ’n mhuinntir a tha ’n geall air fiosachd. Faodaidh sinn a chreidsinn gu ’n robh Dia comasach air ar cruthachadh air a leithid de dhòigh ’s gu ’m biodh fios againn air na nithean a tha ri teachd, agus nach biodh cuimhne sam bith againn air na nithean a chaidh seachad. Nam b’e so an dòigh a b’ fhearr, faodar a bhith cinnteach gu’n do ghnàthaich Dia i; ach o nach do ghnàthaich e i, tha sinn làn-chinnteach nach robh i ceart.

Ma bheir sinn fa near a’ chùis car tiotaidh, tuigidh sinn gu’m bheil a’ chuimhne air aon de na buadhan air am bheil Dia ag oibreachadh gu cumhachdach le ’fhacal agus le ’Spiorad. Nach ann le eachdraidh a tha cuimhne dhaoine air a beothachadh ’s air a neartachadh ann an tormhas mòr. Nach e eachdraidh a th’ anns a’ chuid a ’s mò dha na bheil anns a’ Bhìobull? Nach ’eil so a’ teagasg dhuinn gu ’m faod sinn mòran eòlais agus gliocais, agus fiosrachaidh fhaotainn o bhith, gabhail beachd air dòighean agus cleachdaidheanh nan Gàidheal a bh’ ann anns na làithean a dh’ aom mar a gheibh sinn o bhith ’gabhail beachd air dòighean agus cleachdaidhean nan Eiphiteach, nan Canaanach, nan Asirianach, agus nan Israeileach? Ann an leabhar naomh Dhé, tha cunntas againn air beachdan agus cleachdaidhean dhroch dhaoine; agus tha eadhoin breugan, agus buairidhean, agus meallaidhean, agus cuilbheartan shàtain air an cur gu soilleir fa ’r comhair ann. Mur biodh so feumail dhuinn, cha bhiodh e air òrdachadh le Dia. An duine anns am bheil tùr agus gliocas, gheibh e fiosrachadh o eachdraidh dhroch dhaoine mar a gheibh e o eachdraidh dhaoine matha.

Anns a’ chairt-iùil, tha na sgeirean air an robh soithichean air am bristeadh air an comharrachadh am mach a cheart cho math ’s a tha na callachan sàbhailte anns am faigh an long fasgadh agus tearuinteachd an uair a dhùisgeas a’ ghaillionn agus an stoirm.

Tha na h-uile a thug a’ chùis fa near le cùram a’ creidsinn, gu ’m biodh e anabarrach feumail dhuinn a bhith na b’ eòlaiche air beachdan an t-sluaigh, agus air cor na dùthchadh ’s an àm a dh’ fhalbh na tha sinn. Tha na nithean so ri ’n toirt fa near, cha ’n ann a chum gu ’n leanamaid anns gach ni, cos-cheuman na muinntir a dh’ fhalbh, ach a chum gu ’n tuigeamaid na ’s fhearr gu ’m bheil sinn fhein air ar cuartachadh le iomadh sochair luachmhor nach robh idir acasan, agus gu ’m bu chòir dhuinn, air an aobhar sin, a bhith air thoiseach orrasan ann an gliocas, ann an tuigse, ann an spioradalachd, agus ann an taingealachd.

Faodar a thoirt fa near an so, gu ’m bheil inntinnean an t-sluaigh ann an cumantas an diugh mar a bha inntinnean an t-sluaigh a bh’ ann o chionn tri fichead bliadhna. Tha breugan, brosgul, cùl-chàineadh, sannt, mealltaireachd, agus fuar-chràbhadh na ’s pailte am measg dhaoine an diugh na tha iomadh neach an dùil. Tha na bheil againn ri innseadh mu dhaoine a bh’ ann o chionn tri fichead bliadhna fìor gu leòr; agus dh’ fhaodamaid an tuilleadh innseadh, nam biodh e feumail. An uair a bhios sinn a’ leughadh a’ Bhìobuill, abradh gach aon dhinn, “Am bheil na briathran so ann an dòigh sam bith a’ freagairt ormsa?” Agus ged nach ’eil sgrìobhadh sam bith ri bhith air a choimeas ris na bheil anns a’ Bhìobull, abramaid, an àm a bhith ’leughadh nan duilleagan so, “Am bheil sinne na ’s fhearr, na na ’s miosa, na na daoine air am bheil cunntas againn anns an sgeul so?” Am feadh ’s a tha e iomchuidh dhuinn amharc air an sgeul mar eachdraidh, feuchamaid ris gach ni olc a chi sinn air aithris ann a sheachnadh; agus ma chi sinn ni ann a ’s fhiach a ghabhail mar eisimpleir, gabhamaid mar sin e. Bheir an seillean mil as an lus anns am bheil am puinnsean, agus bheir an duine glic, tuigseach, geurchuiseach, foghlum agus gliocas as gach ni a chi, a chluinneas, agus a leughas e. Ach feumaidh sinn a nis a dhol air aghart leis an sgeul.

Cha deachaidh Lachlainn a steach cho luath ’s a bha dùil aig a mhnaoi ris; oir thainig beagan maille air anns an stabull. An uair a dh’ fhalbh e o ’n taigh ’s a’ mhadainn, bha e ’na bheachd fuireach a’ buain an fhraoich gus am biodh an dubh-oidhche ann. Air an aobhar sin thug e leis gach sùgan a bh’ aige, agus ceanglaichean nan each mar an ceudna, gus na sopagan fraoich a cheangal. Agus cha ’n fhaigheadh e na h-eich a cheangal gus an do chuir e na ceanglaichean air dòigh mar a bha iad roimhe. Bha a’ mhaille so gu mòr ann am fàbhar na mna; oir fhuair i ùine gu leòr gus gach ni a bhuineadh do ’n chuirm a chur as an t-sealladh.

An uair a chaidh Lachlainn a steach an déigh dha na h-eich a cheangal, agus fodar a thoirt dhaibh, bha am biadh deas air a choinneamh. Bha ’phoit tì ann an oir an teine, agus thog a chridhe rithe an uair a chunnaic e i. Mar a tha ’n seanfhacal ag radh, “Is geur fiacail o ’n fhraoch,” agus bha geurag mhath air Lachlainn air an fheasgar ud.

“Tha mi ’faicinn gu ’m bheil am biadh deise agad, a Chatriona, ged a thainig sinne dhachaidh na bu tràithe na bha dùil againn. Cha ’n ’eil fhios agam fhein c’ uin a bha mi cho toilichte a’ phoit tì ’fhaicinn ri taobh an teine ’s a tha mi nochd fhein. Tha mi gus mo tholladh leis an acras, agus tha mi gle sgìth,” arsa Lachlainn.

“Greas thusa air do lamhan a nigheadh. Tha greis o ’n a chuir mise an tì ann an tarruinn. Cha ’n fheairrd i bhith tuilleadh is fada ri taobh an teine idir,” arsa Catriona.

“Ma chuireas tusa siucar is uachdar gu leòr innte, bidh i math gu leòr leamsa. Is mise am fear nach gearain oirre ged a bhiodh i cho tiugh ’s cho dubh ri sùgh na roide.”

“Cha robh fear gun dà latha, ach fear gun lath’ idir. Agus bha latha ann anns nach cuireadh sealladh dhe ’n phoit tì aoidh sam bith air do ghnùis.”

“Riamh o ’n latha ’theab mi bhith marbh le goirteas mo chinn, agus a leighis thu fhein mi le cupa math làidir tì, tha creideas agàm innte,” arsa Lachlainn.

“Tha mi glé thoilichte gu ’m bheil a leithid de mheas agad air an tì; oir gheibh mi fhein cupa math dhi uair is uair air do shaillibh. Tha dòchas agam gu ’n toir thu dhachaidh punnd dhe ’n tì cho math ’s a th’ ann am bùth a’ Ghriogalaich; oir tha am beagan a thainig dhachaidh mu dheireadh air thuar ruith am mach,” arsa Catriona.

“Ma bheir mise dhachaidh tì, is ann air do shon-sa, agus air mo shon fhein. Cha ’n ’eil feum aig a’ chloinn air tì idir; agus mu dheidhinn na searbhanta, thig i gu math as a h-aonais. Agus tha mi am muigh ’sam mach an aghaidh dhut a bhith ’deanamh tì do na h-uile cailleach a thig an rathad. Bheiread cuid dhe na cailleachan a ’s aithne dhomhsa an leith-shùil air son cupa tì, mar a thug an cat air son a’ bhainne. Ach mur deanadh iad de chron ach cupa tì òl, cha bhithinn a’ gearain. Mar a tha ’m facal ag ràdh, ‘Cha ’n fhiach a’ chuirm gun a còmhradh;’ agus cha ’n òlar an tì le tlachd mur bi naigheachdan na duthchadh air an aithris an àm a bhith ’g a h-òl.”

“Cha ’n ’eil duine sam bith nach fheum naigheachd innseadh uair no uaireiginn. Is beag orm fhein daoine dùinte, gruamach aig nach bi facal ri radh. Cha chreid mi gu ’m bheil a’ bheag de thlachd aig duine sam bith dhiubh,” arsa Catriona.

“Tha meas aig gach neach anns am bheil tùr air daoine aoidheil, foscarra, comhraiteach, a dh’ innseas sgeul fìrinneach, agus nach tog tuaileas no droch sgeul air an coimhearsnaich. Ach cùl mo làimhe ris na mnathan a shuidheas mu ’n bhòrd a dh’ òl na tì, agus a bhios gu brosgalach, breugach, giodalach, sodalach, tuaileasach ’nan comhradh, agus a their riut, an uair a dh’ innseas iad dhut a h-uile naigheachd a’s lugha bonn ’s is breugaiche na cheile, ‘Feuch a nis nach toir thu guth ri duine

---

[170]

[Vol . 9. No. 22. p. 2]

gu ’n d’ innis mise sid dhut.’ Creid thusa mise, no na creid, ach tha mise ’g innseadh dhut, gu ’n toir a h-uile te a bheir naigheachd ugad, naigheachd uat,” arsa Lachlainn.

Fhad ’sa bha Lachlainn ag innseadh a bheachd air na mnathan a bhiodh ag òl na tì, bha Catriona a’ gabhail an eagail gu ’n do ghabh e amhrus gu ’n robh cuirm aice fhein ’s aig an dithis mhnathan eile. Thainig luaths air a cridhe, agus bhrùchd a fuil ’na h-aodann. Agus mur b’ e gu ’n robh Lachlainn cho trang a’ gabhail a bhìdh ’s nach do sheall e oirre aig an àm, dh’ fhaodadh e aithneachadh oirre gu ’n robh i ciontach do ni eiginn.

“Cha chuireadh na bheir mise de thì dha na cailleachan call air duine sam bith. Is leasg leam a bhith doichleach ri mnathan bochda ’thig thun an taighe aig àm bìdh. Bheir thu fhein cuireadh uair is uair do dhaoine gu tighinn thun an taighe. Rinn thu sin an uiridh, an uair a thachair am marsanta-paca riut shìos aig an amhainn. Cha ’n ’eil mise an aghaidh dhut sin a dheanamh uair sam bith; oir tha e air iarraidh oirnn aoidheachd a thoirt do choigrich,” ars’ ise.

“Ma ta, Chatriona, mur do mheall mo bharail mi, is ann air shaillibh na h-aoidheachd sin a fhuair mise cead a dhol do ’n Ghlaic Mhoir a bhuain an fhraoich an diugh.”

Anns an fhacal thainig an t-searbhanta steach is i an deigh an crodh a chur do ’n bhàthaich, agus chaidh stad air a’ chomhradh a bh’ eadar Lachlainn agus a bhean.

(Ri leantuinn.)

Sgeulachdan Arabianach.

BEDER, PRIONNSA PHERSIA.

CAIB. XII.

Feumar a nis tilleadh ri Beder. Mar a dh’ ainmicheadh mar tha, dh’ fhagadh air eilean e ’s e ann an riochd eoin. O ’n a bha ’thur ’s a chiall aige mar dhuine, bha ioghnadh gu leor aige dhe fhein. Ged a bha e gle mhi-shona a chionn e bhith ann an riochd eoin, bha e moran na bu mhi-shona a chionn nach robh fhios aige c’ait’ an robh e, no co an taobh a bheireadh e ’aghaidh gus a dhol do rioghachd Phersia. Ach ged a bhiodh fios aige air an rathad bu choir dha ’ghabhail, agus cho math ’s a rachadh aige air falbh air iteig tarsuinn a’ chuain mhoir gus an ruigeadh e Persia, cha deanadh e math sam bith dha; oir cha chreideadh duine sam bith a chitheadh e gu ’m bu righ e. Cha robh aige ach fuireach far an robh e, agus e fhein a chumail beo cho math ’s a dh’ fhaodadh e leis a’ bhiadh a bhiodh na h-eoin ag itheadh, agus an oidhche chur seachad ann an craoibh.

An ceann beagan laithean thachair gu ’n d’ thainig eunadair le linn ’s le ribeachan do ’n aite anns an robh e. Bha aoibhneas mor air an eunadair so an uair a chunnaic e an aon eun bu bhoidhche a chunnaic a shuil riamh ag itealaich gu socrach am measg nan craobh, agus chuir e roimhe gu ’n glacadh e e na’m b’ urrainn e. An deigh dha iomadh oidhirp a thoirt air an eun bhoidheach a ghlacadh, ghlac e mu dheireadh e. Bha e anabarrach aoibhneach an uair a fhuair e greim air, gu h-araidh a chionn nach fhacas riamh eun dhe ’sheorsa anns an duthaich ud. Chuir e ann an eun-lann e, agus dh’ fhalbh e leis do ’n bhaile.

An uair a rainig e am margadh, thachair duine ris a dh’ fheoraich dheth ciod a bhiodh e ’g iarraidh air an eun. An aite freagairt a thoirt dha, is ann a dh’ fheoraich e dheth ciod a bha e gus a dheanamh ris an eun an deigh dha cheannach. “Ciod a tha duil agad a ni mi ris ach a rostadh agus itheadh?” ars’ an duine.

“Ma ’s e sin a tha thu gus a dheanamh ris,” ars’ an t-eunadair, “is cinnteach gu ’n saoil thu gu ’m bi mise paighte gu leor ma bheir thu dhomh bonn beag airgid air a shon. Ach tha ’n t-eun na ’s luachmhoire na sin ’nam shealladh-sa. Cha tugainn dhut e ged a bheireadh tu dhomh bonn oir air a shon. Ged a tha mi ’nam sheann duine, cha ’n fhaca mi riamh fhathast eun eile dhe sheorsa. Tha e ’nam bheachd a thoirt mar thiodhlac do ’n righ. Bidh fhios aige-san air luach an eoin na ’s fhearr na th’ agadsa.”

Gun dail sam bith dh’ fhalbh an t-eunadair direach pu ruige luchairt an righ, agus an uair a rainig e sheas e mu choinneamh an t-seomair anns am bu ghnath leis an righ a bhith ’na shuidhe. Thachair gu ’n robh an righ aig an àm ’na sheasamh aig uinneag an t-seomair far am faiceadh e gach ni a bhiodh a’ dol air aghart anns a’ chuirt a bh’ air beulaobh na luchairt. Ghrad thug e an aire do ’n eun bhoidheach a bh’ aig an eunadair, agus chuir e oifigeach am mach gus a cheannach. Dh’ fheoraich an t-oifigeach dhe ’n eunadair ciod a bhiodh e ’g iarraidh air son an eoin.

“Ma ’s ann do ’n righ a tha thu ’dol g’a cheannach, tha mi gu h-umhail a’ guidh’ air gu ’n gabh e uam e mar thiodhlac, agus bheir thusa g’a ionnsuidh e,” ars’ an t-eunadair.

Thug an t-oifigeach an t-eun thun an righ. An uair a chunnaic an righ gur e eun annasach a bh’ ann, dh’ ordaich e deich buinn oir a thoirt do ’n eunadair. Bha ’n t-eunadair gle thoilichte leis na fhuair e, agus dh’ fhalbh e.

Dh’ ordaich an righ an t-eun a chur ann an eunlann a bha anabarrach mor, maiseach, agus gran is uisge a chur dha ann an soithichean oir.

Anns an àm bha ’n righ a’ deanamh deiseil gu falbh a shealgaireachd, agus cha robh uine aige gus beachd ceart a ghabhail air an eun. Ach cho luath ’s a thainig e dhachaidh, thugadh an t-eun g’a ionnsuidh.

Thug an righ an t-eun as an eun-lann, agus chuir e ’na sheasamh air a bhois e. An uair a bha e greis a’ beachdachadh air, dh’ fheoraich e am fac’ iad ag itheadh rud e.

“Le ’r cead, a righ,” ars’ an t-oifigeach, “faodaidh sibh fein ’fhaicinn nach do bhlais e air a’ bhiadh no air an deoch a thugadh dha.”

An sin dh’ ordaich an righ caochladh sheorsachan bidh a thoirt g’a ionnsuidh a chum gu ’n itheadh e an seorsa ’b’ fhearr leis.

Thachair aig an am ’s an d’ thug an righ an t-ordugh so seachad, gu’n robh an dinnear air a cur air a’ bhord do ’n righ. Agus an uair a chunnaic an t-eun so, chrath e ’sgiathan, agus leum e bhar lamh an righ thun a’ bhuird, agus thoisich e ri sgrobadh an arain agus a’ bhidh eile a bh’ air a’ bhord. Chuir so ioghnadh gu leor air an righ. Ghrad chuir e fios air a’ bhanrigh gus i thighinn a steach a dh’ fhaicinn an ioghnaidh.

An uair a chual’ i mar a bha, ghrad thainig i steach. Ach cha bu luaithe chunnaic i an t-eun na chuir i srol air a h-aghaidh, agus thionndaidh i gu falbh am mach as an t-seomar. Chuir so ioghnadh air an righ. Agus o nach robh anns an t-seomar ach na mnathan-coimhideachd agus na caillteanaich, dh’ fheoraich an righ dhith, c’ar son a chuir i srol air a h-aghaidh.

“Mo thighearna,” ars’ a bhanrigh, “na cuireadh na rinn mise ioghnadh sam bith oirbh. Cha ’n e eun nadarra ’tha n sin idir. Is e th’ ann duine ann an riochd eoin.”

“A bhaintighearna,” ars’ an righ, agus barrachd ioghnaidh air na bh’ air roimhe, “is ann a’ fanaid orm a tha thu. Cha toir thu ormsa gu brath a chreidsinn gur urrainn do dhuine a bhith ’na eun.”

“Mo thighearna, is fhad a ghabhadh e uamsa teannadh ri fanaid air bhur morachd. Is i an fhirinn ghlan a dh’ innis mi dhuibh. Theid mise am bannadh dhuibh gur e Beder, righ Phersia a th’ ann. Is mac e do Ghulnara, nighean an righ aig an robh an rioghachd cho mor ’s cho cumhachdach ’s a bha riamh anns a’ chuan. Is e Saleh a tha nis a rioghachadh, brathair a mhathar, agus is ogha e do ’n bhanrigh Farashe. B’ e Guhara, nighean righ Shamanndail, a chuir ann an riochd eoin e.”

A chum nach cuireadh an righ teagamh sam bith anns na bha i ag radh ris, dh’ innis i dha a h-uile car o thoisich gu deireadh mar a thachair do Bheder, agus gur ann mar dhioghaltas air son mar a rinn righ Saleh air a h-athair a chuir Guhara Beder ann an riochd eoin.

O ’n a bha fhios aig an righ gu ’n robh a’ bhanrigh cho foghluimte ann an ealain na draoidheachd ri h-aon a bha beo, thug e tomhas mor de chreideas do na dh’ innis i dha. Agus o ’n a bha fhios aig air gach ni a bha ’tachairt anns an t-saoghal, bha e ’n comhnuidh comasach air fios fhaotainn ann an àm air gach olc a bhiodh righrean eile a’ smaointeachadh a dheanamh air, agus mar sin bha comas aige air bacadh a chur orra. Bha truas aige ri righ Phersia, agus ghuidh e gu durachdach oirre gu ’n togadh i dheth na geasan.

Bha ’bhanrigh toileach gu leor so a dheanamh “Mo thighearna,” ars’ ise, “ma ’s e bhur toil e, thugaibh leibh an t-eun do bhur seomar fhein, agus nochdaidh mise dhuibh righ a tha airidh air meas fhaotainn uaibh.”

An uair a chual’ an t-eun an comhradh a bha eadar an righ ’s a’ bhanrigh, sguir e a dh’ itealaich. Agus an aite leigeadh leis an righ a thoirt a steach d’ a sheomar fhein, is ann a choisich e steach ann leis fhein. An uine ghoirid thainig a’ bhanrigh a steach agus soitheach lan uisge aice. Labhair i briathran os cionn an t-soithich uisge nach do thuig an righ, ach a thug air an uisge ’bhith goil. Thog i boiseag dheth, agus chrath i air an eun e, agus thuirt i, “Le buaidh nam briathran naomha, diomhair so a labhair mi agus ann an ainm Cruithfhear nan neamhan agus na talmhainn, a tha dusgadh nam marbh, agus a tha ’cumail suas a’ chruinne-che, na bi na ’s fhaide ann an cumadh eoin, ach gabh g’ ad ionnsuidh an cumadh a thug an Cruithfhear dhut.”

Mu ’n gann a leig a’ bhanrigh na facail so as a beul, chunnaic an righ an t-eun a bha air a bheulaobh air a chruth-atharrachadh gu prionns’ og cho maiseach cumadh, agus cho eireachdail dreach ’s a chunnaic a shuil riamh.

Anns a’ mhionaid leig Beder e fhein ’na shineadh air a ghluinean agus thug e tainig do Dhia air son an fhabhair a chaidh a bhuileachadh air. An uair a thug an righ a lamh dha gus a thogail ’na sheasamh, thug e pog dh’ a laimh mar chomharradh air a thaingealachd dha. Rug an righ air ’na ghairdeanan le mor aoibnneas, agus leig e ris dha gu ’n robh toileachadh mor aige an uair a chunnaic e e air atharrachadh gu cruth duine.

Ged a bha toil aig Beder tainig a thoirt do ’n bhanrigh air son an fhuasglaidh a thug i dha, cha d’ fhuair e cothrom air so a dheanamh; oir dh’ fhalbh i am mach as an t-seomar gun fhios dha.

Thug an righ air suidhe comhladh ris aig a’ bhord, agus an deigh na dinnearach ghuidh e air gu ’n innseadh e dha cionnas a b’ urrainn Guhara a

---

[171]

[Vol . 9. No. 22. p. 3]

bhith cho cruaidh-chridheach ’s gu ’n cuireadh i prionns’ og, maiseach mar a bha e ann an riochd eoin. Dh’ innis righ Phersia dha a h-uile car mar a thachair o thoiseach gu deireadh.

An uair a chuir e crioch air na bh’ aige ri ’innseadh, bha ’n righ air a bhrosnachadh cho mor ’s nach b’ urrainn da gun choire ’chur air Guhara.

“Gun teagamh sam bith,” ars’ an righ, “tha i ri moladh air son an dragha ’s a’ churaim a bh’ oirre mu dheidhinn mar a thachair dh’ a h-athair; ach mu dheidhinn an dioghaltais a rinn i air prionnsa aig nach robh coire sam bith ris mar a thachair, cha ’n urrainn d’ i i-fhein a shaoradh o chionta. Na biodh an tuilleadh comhraidh againn mu dheidhinnn a’ ghnothaich so, ach innis dhomh, tha mi guidhe ort, cia mar a theid agam air cuideachadh a dheanamh leat.”

“Mo thighearna,” fhreagair righ Beder, “tha mi fo leithid de chomain do bhur morachd ’s gu ’m bu choir dhomh fuireach maille ribh fad uile laithean mo bheatha mar chomharradh air mo thaingealachd. Ach o nach ’eil crioch air a’ chaoimhneas a tha bhur morachd toileach a nochdadh dhomh, tha mi ’guidhe oirbh gu ’n toir sibh dhomh long gus mo thoirt gu ruige Persia. Tha eagal orm gu ’m faod an uine fhada a tha mi air falbh as mo rioghachd a bhith ’na mhathair-aobhair air ar-am-mach a thogail am measg an t-sluaigh, agus gu ’m faod mo mhathair, o nach d’ innis mi dhi gu ’n robh mi ’falbh as an rioghachd, a bhith dluth air a’ bhas le bron, o nach ’eil fhios aice co dhiubh a tha mi beo no marbh.”

Dheonaich an righ dha ga toileach long a chur leis gu ruige Persia, agus ghrad thug e ordugh an long-chogaidh bu mho a bh’ aige fhaotainn fo a lan-uidheam, agus na seoladairean a b’ fhearr a bh’ anns an rioghachd a chur air bord innte.

Ann an uine ghoirid fhuaradh long fo a lan-uidheam. Chuireadh biadh gu leor air bòrd, agus gach inneal-cogaidh a shaoileadh iad a bhiodh feumail.

An uair a fhuair iad soirbheas fabharrach, sheol iad. Mu ’n deachaidh Beder air bord, thug e mile taing do ’n righ air son a liuthad caoimhneas a nochd e dha.

Fad deich latha fhuair an long soirbheas cho fabharrach ’s a’ b’ urrainn do neach sam bith iarraidh. Air an aonamh latha deug dh’ atharraich a’ ghaoth, agus ann an uine ghoirid thoisich i ri beothachadh cho grad ’s gu ’n d’ thainig stoirm is doinnionn eagalach orra mu ’n do tharr iad a dhol ’nam faireachadh. Dh’ fhuadaicheadh an long cho fad air falbh ’s gu ’n do chaill iad an cursa. Mu dheireadh bhristeadh na crainn, agus chaidh an long ’na connalaich air na creagan.

Bhathadh an aireamh bu mho dhe na bh’ air bord. Shnamh feadhainn gu tir, agus fhuair feadhainn eile gu tir air cliathain dhe ’n luing.

Bha Beder uine fhada air a thonn-luasgadh, agus greim daingean aige air cliathan. Mu dheireadh chuir an sruth ’s a’ ghaoth thun a’ chladaich e. Cho luath ’s a rainig e aite grunnachaidh, leig e as an greim a bh’ aige air a’ chliathan, agus ghrunnaich e gu tir.

Cha bu luaithe ’rainig e tir na choinnich eich is camhail is miulaidean is asail is daimh is crodh is tairbh, agus ainmhidhean eile e, agus iad a’ cur rompa nach leigeadh iad leis a dhol air tir. Chuir so ioghnadh anabarrach mor air. A dh’ olc no dh’ eiginn gu ’n d’ fhuair e, chaidh aige mu dheireadh air direadh suas do na creagan a bha air bruaich a’ chladaich far an do leig e ’anail gu math, agus an do thiormaich e a chuid aodaich ris a’ ghrein.

(Ri leantuinn.)

MAC-TALLA

Am Buideal Ime.

Bha ’m madadh-ruadh ’s am madadh-alluidh a’ falbh comhla, ’s chaidh iad timchioll a’ chladaich, ’s fhuair iad buideal ime, ’s thiodhlaic iad e.

An la ’r na mhaireach chaidh am madadh-ruadh a mach, ’s nuair a thill e staigh, thuirt e gu ’n robh duine air tighinn ga iarraidh gu baisteadh. Dh’ fhalbh am madadh-ruadh a’s sgeadaich e e-fhein ann an deagh thrusgan, ’s ghabh e air falbh, ’s c’ait an deachaidh e ach a dh’ ionnsuidh a’ bhuideil ime, ’s thug e sios gu ’bheul gu math as a’ bhuideal, ’s nuair a thainig e dhachaidh dh’ fhoighneachd am madadh-alluidh dheth dé ’n t-ainm a bh’ air a phaisde, ’s thuirt e gu ’n robh “Fo bhial.” An la ’r na mhaireach thuirt e gu ’n do chuir duine ’ga iarraidh gu baisteadh; ’s rainig e ’m buideal, ’s thug e as mu leith. Dh’ fhoighneachd am madadh-alluidh, nuair a thainig e dhachaidh, dé ’n t-ainm a bh’ air a’ phaisde.

“Mata,” ars’ esan, “tha ainm neonach nach d’ thugainn fhein air mo dhuine cloinne, na ’m biodh e agam. Tha ‘Mu leith mu leith. ’”

An la ’r na mhaireach thuirt e gu ’n robh duine an sid, air tighinn ’ga iarraidh-san a rithist gu baisteadh. Dh’ fhalbh e ’s rainig e ’m buideal ’s dh’ ith e air fad e. Nuair a thainig e dhachaidh dh’ fhoighneachd am madadh-alluidh dheth dé ’n t-ainm a bh’ air a’ phaisde, ’s thuirt e gu ’n robh “Buill’ imlich. ”. An la ’r na mhaireach dh’ fhalbh e, ’s thuirt e ris a’ mhadadh-alluidh gu ’m bu choir dhaibh am buideal a thoirt dhachaidh. Dh’ fhalbh iad agus nuair a rainig iad am buideal cha robh sgath dh’ an im ann.

“Mata cha robh thusa gu ’n tighinn a choimhead seo, ged a bha mise gun tighiun ann,” ars’ am madadh-ruadh. Mhionnaich am fear eile nach d’ thainig e na choir. “Cha ruig thu leas a bhith a’ mathachadh nach d’ thainig thu ann; tha fhios agamsa gu ’n d’ thainig, ’s gur tu thug as e; ach aithnichidh mis’ ort, nuair a theid thu dhachaidh, ma ’s tu dh’ ith an t-im,” ars’ am madadh-ruadh. Dh’ fhalbh e, ’s nuair a chaidh e dhachaidh, chroch e ’m madadh-alluidh air chasa deiridh, ’s a cheann slaodadh ris, ’s bha cnap de ’n im aige, ’s chuir e fo a bheul e, ’s ma b’ fhior, gur h-ann á broinn a mhadadh-alluidh a thainig e.

“A dhearg mheairlich,” ars’ esan, “thuirt mi roimhe gur tu dh’ ith an t-im.”

Chaidil iad an oidhche sin mar a bha iad, ’s an la ’r na mhaireach, nuair a dh’ eirich iad, thuirt am madadh ruadh, “Mata ’s gòrach dhuinn fhein a bhith ’dol bàs mar seo le barrachd mor de ’n leisg; ruigidh sinn a leithid seo de bhaile ’s gheibh sinn pios fearainn ann.”

Rainig iad am baile, ’s thug an duine, leis am bu leis am pios fearainn, daibh fiach sheachd puinnd Shasunnach. ’S e corc a chuir iad a bhliadhna sin, agus bhuain iad e ’s thoisich iad ri ’roinn.

“Mata,” ars’ am madadh-ruadh, “co-dhiu ’s fhearr leat am bun na ’m barr? Gheibh thu do dha roighinn.”

“ ’S fhearr leam am bun,” ars’ am madadh-alluidh. Bha ’n sin aran briagha corc aig a’ mhadadh-ruadh fad na bliadhna; ’s fodar aig an fhear eile!

An ath bhliadhna chuir iad barr; ’s e buntàta a chuir iad, agus dh’ fhas am buntàta gu math.

“Co-dhiu a ’s docha leat am bun na ’m barr am bliadhna?” ars’ am madadh-ruadh.

“Gu dearbh cha d’ thoir thu ’n car tuilleadh asam! Bidh am barr am bliadhna agam,” ars’ am madadh-alluidh.

“Gle mhath, a laochain,” ars’ am madadh-ruadh. Bha ’n sin barr a bhuntàta aig a’ mhadadh-alluidh a rithist; ’s am buntàta aig a’ mhadadh-ruadh.

Bhiodh, an seo, am madadh-alluidh a’ goid a bhuntàta air a’ mhadadh-ruadh.

“ ’S fhearr dhuit a dhol a null ’s an t’ ainm sin agam ann an crodhan na làire bàine a leughadh,” ars’ am madadh-ruadh.

Dh’ fhalbh am madadh-alluidh ’s thoisich e air leughadh an ainm, ’s uair de na h-uairean tharruing an làir bhàn a cas, ’s thilg i ’n ceann bhar a mhadadh-alluidh.

“O!” ars’ am madadh-ruadh, “ ’s fhada o’n a chuala mi e, B’ fhearr leam a bhith a’ m’ chleireach na ’bhith leughadh leabhair.”

Dh’ fhalbh e dhachaidh, ’s cha robh am madadh-alluidh a cur dragh air tuilleadh. —Sgeulachd.

An Talamh.

Is ball cruinn an talamh, a ta dluth air ochd mile de mhiltibh troimhe, agus còig thar fhichead mile de mhiltibh mu’n cuairt. Tha e ’siubhal mu’n cuairt do’n ghréin ann an cearcall, a tha ceithir fichead agus còig muillean deug de mhiltibh air astar uaipe: agus gabhaidh e tri cheud, tri fichead, agus còig laithean, agus tha’n ùine so a deanamh suas na bliadhna againne. —Ged is bras a ta ’n talamh mar so a’ siubhal, sea fichead uair ni’s luaithe na peileir gunna-mhòir, gideadh, cha ’n ’eil e idir co luath ri Mercuiri, a cheann nach ’eil e ’deanamh ach mu thrì fichead agus ochd mile de mhiltibh anns an uair, am feadh ’s a ta Mercuri ’deanamh corr agus ceud mile de mhiltibh! Tha’n talamh, mar an ceudna a’ tionndadh air a mhul fein, gach uile cheithir uaire fichead agus mar so tha ceithir uairean fichead air fad anns an latha againne-ne! Tha na nithe so uile iongantach annta fein; ach an déigh sin tha iad fior. Cha soirbh, gidheadh, le daoinibh aineolach a thuigsinn, gu’m bheil an talamh idir a’ carachadh, no ’gluasad as an aon aite. Tha iad mar a’s tric s a’ bharail, gu ’m bheil e neo-ghluasadach, am feadh ’s ta a’ ghrian, na rionnagan, agus feachd neimhe gu leir, a’ cur char diubh mu’n cuairt da! —Is iongantach leò, mar an ceudna r’a smuaineachadh, gu’m bheil an talamh so ’n a reult, a ta ’n am beachdsan, ni’s mò na aon air bith de na rionnagaibh beagan drilinneach sin, chithear ’n am miltibh anns an speuraibh, air oidhche shoilleir. Ach tha fior, gu’m bheil an talamh a’ gluasad air a mhul fein, gach là; agus ann an cearcall mu’n cuairt do’n ghrein, gach bliadhna; ceart mar a ta Mercuri, Bhenus, agus na reultan eile. Tha moran an dùil gu’m bheil a’ ghrein agus na reultan, a’ ruith gu luath anns na speuraibh mu’n cuairt do ’n talamh, nach ’eil a’ carachadh as ’aite; ach tha iad air am mealladh an so ’n am barail, ceart mar a ta iad, an uair a ghiulainear iad seachad gu luath air luing an cois fearainn; oir an sin, tha iad an dùil, nach ’eil an long a’ carachadh; ach gu’m bheil am fearann a ruith gu grad seachd orra!

Tha Dia a’ labhairt gu tric agus air iomadh dòigh ruinne, mar a bha e ’labhairt ris na h-athraichean o shean. Tha e ’labhairt ruinn le guth an fhacail, le guth an fhreasdail, agus le guth an Spioraid. Am bheil sinn a’ toirt éisdeachd is aire do na guthan so mar is còir dhuinn?

Is e subhachas neochiontach an aon ni a’s fhearr a chumas suas inntinn an duine; air an aobhar sin cha’n ’eil peacadh ann an gàire cridheil a dheanamh mu thimchioll ni anns nach ’eil olc.

Is maiseach comhairlean an duine sin aig am bheil a chaitheamh-beatha ann an co-chòrdadh ri’ chomhairlean.

---

[172]

[Vol . 9. No. 22. p. 4]

MAC-TALLA:
AIR A CHUR A MACH UAIR ’SAN T-SEACHDAIN.

A PHRIS.
BLIADHNA, $1 .00
SIA MIOSAN, .50
TRI MIOSAN, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann am Breatuinn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Cuiridh iadsan a tha comasach air Gailig a sgriobhadh, comain mhor oirnn, le bhi cur g’ ar n-ionnsuidh, o am gu am. litrichean, naigheachdan, no seanchas sam bith eile a bhiodh air a mheas taitneach leis an luchd-leughaidh. An uair a bhios neach sam bith a sgriobhadh ugainn ann an Gailig, thugadh e an aire do na seolaidhean a leanas:—

Na sgriobh ach air aon taobh de n phaipeir.

Na biodh an sgriobhadh ro mheanbh, agus dean e cho soilleir agus cho furasda leughadh s ’is urrainn dhut.

3. Fag farsuingeachd air chor ’s gur urrainn dhuinn ceartachadh no atharrachadh a bhios ri dheanamh a chur eadar na facail agus eadar na sreathan.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
PUBLISHERS “MAC-TALLA.”
SYDNEY, CAPE BRETON

DI-HAOINE, NOBHEMBER 30, 1900.

THA Crugar an deigh an Fhraing a ruigheachd, agus tha na Frangaich a’ dol ’nam boil uime. Cha’n eil urram is urrainn daibh a chur air tuilleadh us mor air a shon; ged bu Fhrangach e air tilleadh à dùthaich chéin an deigh buaidh mhor a thoirt am mach, ’s gann a dheanadh iad a bheatha na b’ fhearr na rinn iad beatha Chrugair. Cha ’n ann air son càirdeas sam bith a th’ aca do Chrugar a tha iad a’ deanamh so; na’m b’ ann ri rioghachd sam bith eile ach ri Breatunn a bha Crugar a’ cogadh cha chuirte urram mor sam bith air anns an Fhraing. Tha Crugar, anns na h-òraidean a tha e liubhairt a’ cur sios gu mor air na Breatunnaich, ag radh gu bheil iad na ’s an-iochdmhoire na fineachan fiadhaich Africa, agus nithean eile nach eil e-fhéin a’ creidsinn na’s mo na tha iadsan ris am bheìl e a labhairt. A reir a sgeòil fhein tha fiosrachadh aige a bheir air rioghachdan na Roinn-Eorpa a phàirt a ghabhail an aghaidh Bhreatuinn, agus ma bhios iad cho olc ’s nach gabh iad a phairt idir, tha e ’dol air ais do’n Transbhaal.

Is neonach da-rireadh an seòrsa chogaisean a th’ aig cuid de dhaoine. Gabhaidh iad paipear o bhliadhna gu bliadhna, leughadh iad fein e o thoiseach gu deireadh, agus an deigh sin bheir iad seachad an iasad e do fhear mu seach de ’n coimhearsnaich. Ni iad moladh mor air a phaipear, agus ni iad saoghal fada agus sonas a ghuidhe dhaibhsan a tha g’a chur a mach. Ach uiread us dath an airgeid cha chuir iad aìr adhart gus a phàigheadh; agus nuair a ruitheas ceithir no coig de bhliadhnaichean, ’sa bhios iad a smaoineachadh gu bheil muinntir a phaipear a teannadh ri ’gabhail fadachd, diùltaidh iad a thoirt a oifis a’ phosta, agus iarraidh iad air a phostmhaighstir a chur air ais agus e sgriobhadh an fhacail “Refused” air. Agus an deigh dhaibh sin a dheanamh, gabhaidh iad an ùrnuigh ’s theid iad a chadal an oidhche sin mar a b’ àbhaist, gun uiread us smaoineachadh orra-san air am bheil iad a deanamh na h-eucoir. Tha moran dhe ’n t-seòrsa sluaigh so anns an t-saoghal. Tha iad ri ’m faotainn, eadhon am measg nan Gàidheal a tha ’gabhail MHIC-TALLA; agus ma chuireas neach sam bith sin an teagamh, theid againn air innse co iad air an ainm ’s air an sloinneadh.

Litir Bheag a Australia.

A MHIC-TALLA GHAOLAICH: —Is ann le toileachas mor a tha mi sgriobhadh so gu d’ ionnsuidh. Bha mi shuas aig Brewarrina air an t-seachdain s’a chaidh, aig fosgladh an rathaid-iaruinn. Bha moran de bhuill na pàrlamaid ’s de dh’ uaislean na dùthcha an làthair—am measg chàch Mr. E. O’Sullivan, Ministear Obraichean, Mr. P. Crick, an t-Ard-phostmhaighstir, agus buill na Comhairle Rioghail, a tha fiosrachadh mu chor tuathanaich nan caorach, aig am bheil fearann air mhàl o’n chrùn. Chuireadh call mor orra sin leis an tiormachd a th’ ann o chionn tri bliadhna. Thatar an dùil ’nuair a chriochnaicheas a’ chomhairle so an obair gu ’n dean an riaghladh cuideachadh leotha air dhòigh ’s gu ’n teid aca air cumail air an aghart gus an tig uisge. Tha mi ’cur ugad àireamh de ’n phaipear-naigheachd, Brewarrina Times, anns am faigh thu cunntas a’s fhearr air na gnothuichean sin na ’s urrainn dhomhsa thoirt dhut. Bha àireamh dhe ’n MHAC-TALLA agam air mo shiubhal, agus fhuair mi fear-gabhail ùr dha, Eoseph Mac-Coinnich. Gheibh thu òrdugh air son an airgeid anns an litir so. Cha ’n eil a Ghàilig aig Mac-Coinnich idir, ged a bha i aig a shinnsirean, ach tha e air son am paipear a chumail suas, agus mar sin tha e ’cur g’a iarraidh.

Tha mi dol gu cruinneachadh Gàidhealach a tha gu bhi aig Bourke, da fhichead mile á so, air an 12mh latha dhe ’n ath mhios, agus feuchaidh mi ri tuilleadh luchd-gabhail fhaotainn ann an sin.

Bheir mi a nise mo litir ghoirid gu crìch le bhi ’guidhe saoghal fada, soirbheachail do MHAC-TALLA.

Do charaid dileas,
ROB TURNBULL.
Brewarrina Road, N. S. W.,
October, 15, 1900.

Chaidh fear Gilleasbuig Domhnullach a mhuinntir Sand Lake a mharbhadh leis a charbad-iaruinn faisg air Glace Bay Di-ciaduin s’a chaidh. Bha e dol dhachaidh o ’obair nuair a thainig an carbad air gun fhios d’a. Bha cur us cathadh ann aig an àm, agus mar sin cha chluinneadh ’s cha’n fhaiceadh e an carbad. Bha e tri fichead bliadhna ’sa coig a dh’ aois, agus ’na dhuine air an robh meas us cliù mor am measg a luchd-eolais uile.

AM BHEIL GAILIG AGAD?

Ma tha seors’ aodaich sam bith a dhith ort, thig dh’an stor againne. Tha cleireach againn aig am bheil an deagh Ghailig. Tha sinn a’ cumail Aodach dhe gach seorsa, Brogan Obrach, Aodach Iochdair, Leintean Obrach, agus gach ni eile ’chuireas duin’ uime.

Faic dealbh na leine os cionn an doruis.

F . H. REYNOLDS,
AN STOR—Mattheson , Townsend & Co.air Sraid Searlot.

THE Nova Scotia Furnishing Co., LIMITED.

A chuideachd a’s motha tha ’n Canada air son deanamh us creic
Airneis-Taighe ’s Brait-Urlair.

THA STOC MOR DAONNAN AGAINN AIR LAIMH ’NAR TAIGH-CEANNACHD AIR
Sraid Shearlot, Sidni.

Tha sinn a’ creic gach seors’ innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.
Tha ar prisean ceart. Taghail againn.

“Ceannaich o’n Chuideachd a’s Motha, ’s caomhain t’ airgead.”

SANAS DO CHINN THEAGHLAICHEAN.

Nuair a bhios tu ceanach ni sam bith air son na dachaidh, ’s coir dhut a bhi cinnteach gu bheil e math. Cha’n eil ni a’s dorranaiche na Airneis Ur fhaotainn a tha air a droch dheanamh, no Brat-urlair a tha crion. Againne gheibhear an deanamh ’s an stuth a’s fhearr.

Airneis Ghrinn
Iomadh seorsa ur agus eireachdail.

Brait-Urlair Bhriagha
Na seorsachan a bhios buan ’sa chumas an dath.

Gach Seors’ Innsridh Taighe
Innsidh sinn gu toileach na chosgas e dhut rum no tigh uidheamachadh.

GORDON & KEITH,
SIDNI, C. B.
A. T. GRANT, MANAGER

AMHERST BOOT & SHOE Mfg. Co.,
AMHERST, N. S.

A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt os ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

---

[173]

[Vol . 9. No. 22. p. 5]

NAIGHEACHDAN.

Thachair sgiorradh do Mhorair Roberts ann an Johannesburg air an ochdamh latha deug do’n mhios so. Thuit an t-each aige agus bha e air a bhruthadh gu dona. Tha sinn toilichtechluinntin gu bheil e faighinn air aghart gu math, agus gu’m bi e aig obair a rithist ann an ùine ghoirid.

Bha stoirm mhor againn an so Di-ciaduin s’a chaidh. Thòisich i ’sa mhaduinn le sileadh uisge, agus air feadh an latha thionndaidh sin gu sneachda, agus a ghaoth a fàs ann an neart fad na h-ùine. Cha robh anns an stoirm so ach meur de ’n stoirm a bh’ aca o chionn ghoirid anns a’ chuid is motha de na Stàidean ’s de Chanada.

Tha Sidni Tuath air a dhol gu mi-riaghailt air an fhoghar so. Cha mhor gu bheil seachdain a’ dol seachad gun na paipearan a thoirt cunntas air bristeadh lagha de sheòrs’ air choireigin. Tha buidheann de dhaoin ann a tha a reir coltais a cur rompa lagh agus còraichean dhaoin’ eile a chur a thaobh. Bu chòir ionnsuidh mhath a thoirt air daoine dhe’n t-seòrsa sin a pheanaisteachadh mar a tha ’n giùlan a toilltinn.

Rinneadh long-bhristeadh cianail aig Baule Island, air cladach Chuebec, air an t-seachdain s’a chaidh. Bha an St. Olaf, soitheach a dh’ fhalbh á Sheldrake air a turus do Chuebec, air a bristeadh, agus cha do shàbhaileadh duine dhe na bha air bòrd. Thatar a deanamh a mach gu ’n d’ fhuair iad uile gu tir, ach gu robh iad air an reothadh gu bàs, agus gu bheil an cuirp air an còmhdach thairis leis an t-sneachda.

Ann am Pictou, air an t-seachdain s’a chaidh, fhuaireadh duin’ òg d’ am b’ ainm Munn, a mhuinntir Murray Harbor, E. P. I., marbh air an rathad-iaruinn. Bha daoine ’n dùil aig an àm gu robh e air a mharbhadh leis na carbaid a dhol thairis air. Ach a nise thatar dhe ’n bharail gur e mhort a rinneadh, agus gu robh a chorp air a chur air an rathad gus an gniomh a chumail am falach. Bha loch fala air fhaotainn pios air falbh o’n àite anns an d’ fhuaireadh an corp, agus bha ni no dha eile mu ’n chùis a tha toirt air daoine chreidsinn gur ann air a mharbhadh le lamhan dhaoine a bha e. Tha baile Phictou a’ tairgse duais air son fiosrachadh sam bith a chuireas solus air bàs an duine bhochd.

Tha na ministearan ann am baile Chicago gus tagradh a chur air beulaobh Ceann-suidhe na Staitean, Mac Fhionnlaidh, ag iarraidh air coimhead anns a ghniomh eagallah a rinneadh ann am baile Limon, an Colorado. Loisgeadh gu bas duine dubh airson mort a rinn e, —daoine a bhaile mar so a gabhail a lagh nan lamhan fhein. Anns na deich bliadhna chaidh seachad chuireadh gu bas air an doigh so—na daoine a gabhail an lagha nan lamhan fhein—da mhile pearsa. Ma chi an Ceann-suidhe freagarrach an tagradh so a fhreagairt—agus tha sinn an dòchas, ann an ainm ceartais, gu faic—gheibh a h-uile duine a bhios ciontach de mhort no de dhroch ghniomh sam bith, fheuchainn leis an lagh, agus mar so cuirear stad air na daoine a bhios a gabhail an lagha nan lamhan fhein.

Dior-daoin air an t-seachdain s’a chaidh bha coinneamh aig conservatives na siorrachd anns a’ bhaile so, agus shònruich iad Cailean Mac-Fhionghain, á Sidni, agus Eanruig Domhnullach, á Bridgeport, gu ruith air son pàrlamaid Nobha Scotia.

Tha an carbad-iaruinn a nise ’fàgail a’ bhaile aig sia uairean ’sa mhaduinn, ’sa tilleadh an deigh naodh, ’san oidhche. Tha an trein luath a ruith fhathast, ’sa coimhead nan aon uairean ’sa bha i fad an t-samhraidh. Cha ’n eil fhios fhathast am bi i ruith fad a’ gheamhraidh no nach bi.

Am measg nan treun a thuit ann an taghadh na h-àrd-phàrlamaid, bha an Maidsear Ruairidh Mac-Gill fhinnein a bha o chionn iomadh bliadhna a suidhe air son siorrachd Ghlinn-a- Garaidh, an Ontario. Is siorrachd so anns am bheil moran Ghàidheal, agus bha iad gle mheasail air Ruairidh Mor, ach air an turus so chuir iad cùl ris.

Loisgeadh gu làr saibhlean mora le R. W. Kingman & Co., ann an Canning, Nobha Scotia, Diordaoin s’a chaidh, anns an robh ceud ceann cruidh, da each dheug, ceud gu leth tunna feoir, agus fiach $2 ,000 de dh’ innealan tuathanachais agus seorsachan eile. B’fhiach na saibhlean seachd mile dolair. Bha an crodh ’s na h-eich de stoc cho math ’sa bha ’san dùthaich.

Bha an t-side anabarrach fliuch o chionn da sheachdain air ais; na’s fliuiche na chunnacas deireadh foghair no toiseach geamhraidh an so o chionn fhada. Leis gach falbh us cladhach a tha air sraidean a bhaile, tha iad ’nan cùis-eagail le poll ’s le eabar gach taobh a thionndaidhear. Is e so aon de na dòighean anns am bheil sinn air ar peanaisteachadh air son am baile bhi fàs mor.

Tha an trioblaidean féin aig Impirean mora na Roinn-Eorpa. Bha Impire Ruisia tinn o chionn corr us seachdain, agus ged a tha e air a radh gu ’m b’e dh’ aobharaich a thinneas gun do dh’ ith e mir de dhroch iasg, tha a mhor chuid a creidsinn gur ann a chaidh ionnsuidh a thoirt air a phuinnseanachadh. Agus chaidh tearnadh caol air Impire na Gearmailt mar an ceudna, ’se dol troimh bhaile Bhreslau ann an carbad; thilg boirionnach a bha measg an t-sluaigh air an t-sraid tuagh air, a bhual ’sa charbad, ach a sheachainn gu fortanach esan air an d’ rinn i cuimse.

Tha Morair Roberts an ùine ghoirid ri Africa mu dheas fhàgail, agus tha Kitchener ri ceannardachd an airm a ghabhail na àite. Tha daoine deanamh a mach gu ’m bi atharrachadh mor air cùisean fo laimh-san seach mar a bha iad fo laimh Roberts. Tha Roberts ’na dhuine ciùin, truasail, agus cha dean e ni sam bith a chuireas call no cunnart a ghabhas seachnadh air a dhaoine fein no air na naimhdean; ach tha Kitchener de dh’ atharrachadh gne. Ni a chuireas esan roimhe, bidh e air a dheanamh gun suim sam bith a ghabhail de ’n fhulangas ’s de ’n sgrios a dh’ fhaodas tighinn na lorg. Tha daoine fàgail air eadhon gu bheil e an-iochdmhor agus neo-thruasail; ach cha ’n eil fhios nach e beagan dhe sin a tha dhith air na Boerich. Mur b’e Roberts a bhi cho ciùin riutha ’sa bha e, cha ’n eil fhios nach fhaodadh an cogadh a bhi seachad roimhe so.

Reic-a- mach Mhor
DE
dh’ Aodach Deante, Cotaichean-Uachdair, agus Aodach Cloinne.

Tha sinn a dol a chreic na th’ againn de dh’ Aodaichean romh dheireadh na bliadhna. Is e so creic a’s motha bh’ ann am bliadhna, agus is coir dhut an cothrom a ghabhail air thu fhein a chomhdach air choinneamh a gheamhraidh, fhad ’sa dh’ fhaodas tu sin a dheanamh cho saor.

H . H. Sutherland & Co.

BRATAN EACH
Tha stoc iomlan dhiubh againn, agus air prisean a tha ceart.

Bein Shleigheachan
anns na seorsachan a leanas: Musk Ox,Gobhar Dubh, Gobhar Glas, Wombat, agus bian ainmeil anSaskatchewan Buffalo.

F . Falconer & Son,
Luchd-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean,
SIDNI, C. B.

KELLY & DODGE,
DEALBHADAIREAN.

Seomar Dhealbh ur os cionn Stor Aonghais Mhic Ghuaire.

Obair Mhath air a deanamh an ealamhachd, ’s air pris reusanta.

FAIC AR N-OBAIR. CORDAIDH I RIUT.

Tha againn air an rathad a’ tighinn
Luchd car de FHLUR MATH Teaghlaich
a theid againn a chreic riut fhein ’s ri do choimhearsnaich air
$4 .00 am Baraille fhad ’sa mhaireas e.
Is fhiach e a h-uile sent de
$4 .25 am Baraille
F . & J. MORLEY,
Drochaid an Rathaid Iaruinn, SIDNI, C. B.

---

[174]

[Vol . 9. No. 22. p. 6]

BLIADHNA THEARLAICH.

LE IAIN MAC-CHOINNICH.

CAIB. XXII.

ULLACHADH RO’ BHLAR CHUIL-FHODAIR.

Ged do theich am Prionns’ agus na Gàeil an fhad’ so roi’ armailt Dhiùc Uilleam cha b’ ann le rùn an strì a leigeadh gu tur ma làr, ach a chum am barrachd sluaigh a chruinneachadh an aghaidh feachd lionmhor an nàmhaid. Bha dùil aca gach latha ri còmhnadh sluaigh a thighinn air tìr as an Fhràing air taobh siar na h-Alba, maille ri iomadh dheth na Fineachan a bha fathast gun eiridh a thigeadh fo’m brataich.

Dh’ fhan Diùc Uilleam bho’n chuigeamh latha fichead de chiad mhìos an earraich gu an t-ochdamh latha de mhìos deireannach an Earraich, ann an Obaraidhean, a thaobh nach b’ urrainn na saighdearan dearga dhol air an aghaidh le fuairead na side, ach bha ’nis’ an t-aiteamh air glanadh an t-sneachd air falbh de bheinn ’s de shrath, is bha na h-aibhnaichean air traodhadh. Dh’òrduich an Diùc do’n armailt màrsail air an ochdamh latha de’n mhìos. Bha nise cabhlach làn bidhe air tighinn le biadh a dh’ ionnsaidh na h-àrmailt á Sasuinn, agus bha i seòladh cois an fhearainn a’ leantainn an àirm mar bha iad a triall agus a cuir a bhìdh’ air tìr mar bhite ga ithe. Bha ’n armailt air a deanamh suas de chùig réiseamaidean diag de shaighdearan coise, dà réiseamaid thrùpairean agus marc-shluagh Khingston, Caimbeulaich Earra-Ghàel, Rodhaich Fòluis, beagan de Leòdaich Shiol-Tòrmod, agus de Rosaich Bhaile-nan-Gobhann, agus àireamh de thuath Mhorair Cat. Leo sin bha feachd an Diùc eadar Ghoill a ’s Ghàeil ma naoi mìle fear!

Air an deicheamh latha de’n mhìos ràinig an Diùc agus an t-àrm-dearg baile Bhainbh; thachair dithis de dhaoine Phrionns riu anns a’ bhaile so agus air an lathairne-mhàireach dh-orduich an Diuc an crochadh. Air an ath latha ràinig an t-arm-dearg Uisge-Spé, agus roinn an Diuc an armailt nan trì-chuideachdan gu dhol thar an abhainn. Chaidh cuideachd dhiu so a null air a Bhial-gharbh agus cuideachd eile fo Chaisteal-Gòrdon agus an treas cuideachd aig Clachan Bhealaidh. Rinn na saighdearan Gàelach a bha codhla riu an treòrachadh cho math tro na h-uisgeachan is nach deach a bhathadh dhiù ach ceathrar bhan agus aon trùpair!

Chàmpaich an t-arm-dearg an oidhche sin aig Bruachan Uisge-Spé, agus mhàrsail iad air an latha, a b’e Di-dòmhnaich tro Eiligin a null air monadh Aile-bheinn; bha iad a nise ma thuaiream deich mìle fichead bho Inbherneis. Air an ath fheasgar an coigeamh latha de ’n mhios, agus co-ainm latha breth an Diùc, ràinig an t-arm Inbheir-Narunn, agus chàmpaich iad anns a’ bhaile sin, agus mar onair ri latha’ bhreth thug an Diùc cuibhrinn branndaidh a’s chàise do do gach saighdear san fheachd, agus thòisich iad air caitheamh nam fleagh agus air a bhi subhach.

Air Di-dòmhnaich an ceathramh latha diag, ’nuair a chuala Tearlach gu’n tàinig an t-arm-dearg a nall air Uisge Spé, dh-òrduich e na pìoban a sheinn, agus na drumachan a bhualadh, air feadh gach àite de’n bhaile, a’ chum na daoine thionail ri chéile. ’Nuair a chruinnich iad air na sràidean thòisich am Prionns air spaidsearachd air am feadh, le ’chlaidheamh rùiste na dhòrn da ’m brosnachadh ag iarraidh orra bhi misneachail agus a bhi treun—iad [ ? ]adh co [ ? ] thàinig iad, agus co ris a bha [ ? ] na Gàeil ris a bhrosnachadh chatha so le ro aire, agus air dha crioch a chuir air a labhairt, thog iad luath-ghair àrd eibhneach ag radh— “Bheir sinne Fontenoi eile do Dhiùc Uilleam.” Chaidh am Prionns’ an sin air muin eich, agus thriall an armailt a mach as a’ bhaile, le pìobaireachd a’s drumaireachd, a’s brataichean sgaoilte, agus chàmpaich iad air an oidhche sin air an fhaiche roi chaisteal Chuil-Fhodair.

Ma shia uairean sa’ mhadainn air a’ chuigeamh latha diag de ’n mhìos thriall an armailt gu Druim-Usaidh, a bha ma astar mìle do thaobh na h-airde-n- ear do chaisteal Chul-Fhodair. Air an t-sliabh so chuir am Prionnsa an àrmailt ann an òrdugh catha a chùm coinneamh a thoirt do Dhiùc Uilleam, a bha sùil aige thigeadh á Inbher-Narunn air an latha sin. Cha robh feachd Thearlaich aig an àm so cho lionmhor sa bha i latha blàir na h-Eaglaise-Brice; air dha an cunntadh, cha robh iad ach ma thuaiream sia mìle fear. Bha na h-uraid dheth an armailt sgaoilt’ air feadh na dùthcha nach robh fathast air cruinneachdadh; b’ann diu sin: —Na Frisealaich, Clann-Dòmhnuill, Clann-Mhuirich, Clann-Ghriogair, cuid mhòr de Dhònullaich Ghlinne Garaidh, agus Clann-Choinnich Iarla Chrompa. A thaobh iad so a bhi gun tighinn fathast chum na h-àraich, bha ’m Prionnsa làn thoilichte nach robh mor chabhaig air an diùc ann a thighinn air aghaidh gus am faigheadh e shluagh cruinn. Bha’m biadh a nis air fàs cho gann aig an armailt, is nach robh ach aon bhuilionn beag de dhroch aran ma choinneamh gach fir. Bha ’na Gàeil mar sin air an claoidh le fuachd a’s acras, ’nuair a bha na saighdearan dearga air air deagh giullachd, leis gach biadh a’s deoch mar chaitheadh iad.

Tha Druim-Usaidh na bhlàr comhnard fraoich ma dha mhìle bho Inbheirneis, agus ma dha-dhiag bho Inbheir-Narunn. ’Nuair a sheas na Gàeil le ’n aghaidh ri càmpa Dhiùc Uilleam bha Inbheirneis air an cùl-thaobh,

Cuireadh. Tha sinn a toirt cuireadh do gach aon a leughas so tigh’nn a choimhead oirnn agus amharc air an stoc a tha sinn a’ cumail. Tha againn aig an àm so:—

LUCHD CAR DE MHIN BHUIDHE.
FLUR, am baraillean ’s am pocannan.
PRONN, VINEGAR ,SPIOSRAIDH,
MOLASSES , PICKLES,
agus gach seorsa BATHAIR-CHANNAICHEAN.

R . H. L. YOUNG & Co.
AN TOGALACH A CHAIPT. MHIC-NEILL,
Aig Oisean Sràidean Shearlot agus Townsend.

SMOC AGUS CAGAINN
PATRIOT TWIST
an seann charaid—na’s fhearr na bha e riamh.

“EMPIRE, ”—Tombaca Ban Smocaidh.

Ceann is fhiach 10c. air 5c. An cunnradh a’s fhearr a bha riamh an Canada. SMOC MHATH. FEUCH E.

BROG-DEASHN-ACAH DHEARG AIR A H-UILE CEANN.

Dec 8, ’99, —1yr.

Sydney & Louisburg Railway

TIM CHLAR.

A toiseachadh DI-LUAIN, OCT. 8, 1900, ruithidh na Carbaid gachlatha, ach Di-donaich, mar a lea nas:—

[Clàr - ama]

* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.

A. N. MACGILL-FHINNEIN, Supt .

Saibh, Tuaghannan, Locraichean, Glasan, Tairnean, Sgianan, etc.
Aonghas Mac Leoid.
Paint, Olla, Putty, Varnish Gloine, Paipear-balla

The Scottish Clans and their Tartans.

Is e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine, —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha.

Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
ALEXANDER BAIN,
Port Hawkesbury,
Cape Breton

Bras d’Or Steamboat Co., Ltd.

A toiseachadh DI-LUAIN, IUN 25, 1900, fagaidh an
S . S. “MARION”
BADDECKmaduinn Di-luain, a’ dol gu Mulgrave agus Hawkesbury.

MULGRAVE agus HAWKESBURY Di-luain agus Dior-daoin, an deigh do shoithach a’ “Phlant Line” tigh’n a stigh, a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni; agus tràth ’sa mhaduinn Di-satharna a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni.

SIDNI aig 6 a. m,, SIDNI TUATH aig 6.30 a. m., Di-ciaduin ’s Di-haoine, a’ dol guBaddeck , MulgraveagusHawkesbury .Di-satharna aig 4 p. m., a’ dol gu Baddeck, a taghal aigBig Bras d’Or, New Campbellton, Boulardarie, Grand Narrows,agusSt . Peters.

FAGAIDH AN
S . S. “ELAINE”
SIDNI aig 7 a. m., SIDNI TUATH aig 8 a. m., Di-mairt, Dior-daoin agus Di-satharna, a dol gu Baddeck agus Hogamah.

HOGAMAH aig 7 a. m., Di-ciaduin ’s Di-haoine, a’ dol gu Baddeck agus an da Shidni, a taghal aigBig Bras d’Or, New Campbellton, Boulardaireagus na Narrows Bheaga.

J . J. MOFFATT, Manager.

L . L. GULLIVAN,
CEANNAICHE FEARAINN.
FEARANN US TAIGHEAN RI ’N CREIC ANNS GACH CEARNA DE SHIDNI.
AIRGEAD GA THOIRT SEACHAD AIR RIABH.
Victoria Block, So. Charlotte St. ,
SIDNI. - - - C. B.

---

[175]

[Vol . 9. No. 22. p. 7]

Uisge-Naruinn air an laimh dheis, agus raointean Chuil-Fhodair air an laimh chlì.

Chualas Morair Seòras Moireach gu tric ag innseadh gun robh e ro fhad ’an aghaidh na Gàeil a tharruinn suas an òrdugh blair air an talamh so, a thaobh gu ’n robh talamh càthair air taobh deas Uisge-Naruinn bu fhreagarraiche do na Gàeil mar làraich chatha, bha e sin na thalamh cho bog is nach deanadh eich an Diùc an casan a thoirt ás, ni mò bha e freagarrach air son ghunnaidhean mòra. Air an chùigeamh latha diag de’n Mhìos thug Morair Seòras am Prionns’ agus cuid dheth na h-oifigich a dh’amharc an talmhuinn so, dh-aontaich iad gu léir gur e àraich bu fhreanarraich do ’na Gàeil; ach thuirt am Prionnsa gum b’ fhearr leis an armailt fantuinn far an robh iad air eagal gun faigheadh an Diùc sealbh air bail’ Inbheirneis. A thaobh gu ’n robh dithis dhaoine aig an Diùc mu ’n aon do na Gaeil, chaidh a mheas gu ’m b’ fhearr do ’n àrm Ghàidhealach Druim-Usaidh fhàgail air an òidhche agus càmp an airm dheirg a chuartachadh ’nuair a bhiodh iad nan cadal, a chum cuir as daibh mu’n tàradh iad nan earalas. B’e ’n t-àm a shonraicheadh a chùm màrsail ma ochd uairean sa ’n oidhch’ agus chaidh teann ordugh a mach na daoin’ a chaidh air feadh na dùthch’ air tì bidh a chruinneachadh ri chéile an ceann nam mor-fheachd. Dh’ fhalbh na h-oifigich rathad Inbheirneis agus nam bailtean eile mu’n cuairt a chum nan daoine thional ach thuirt na saighdearan ris na h-oifigich iad ga’n grad thilgeadh, gu’m bu roghnaichte leo ’m bàs no claoidh na gorta. Uime sin ’nuair a thàinig an uair shonraichte, cha robh ach ma leth na h-àrmailte cruinn. Thuirt Tearlach ged nach biodh aige ach aon mhìle fear gun tugadh e ionnsaidh air a’ chàmp, agus nach robh eagal sam bith air sin a dheanamh, ’nuair a bha e faicinn dà mhìle ullamh gu triall.

’Nuair a dh-aontaich na h-uaislean gu’n robh iad toileach an ionnsaidh a dh-ainmicheadh a thoirt air an arm-dhearg chaidh a shònrachadh nach rachadh acuinn-theine sam bith a ghnathachadh, ach bualadh orra le claidheamh a’s biodag, ’s am bruanadh thall sa’ bhos, agus a thaobh nach robh an càmp air falbh ach ma naoi mìle, bhasa ’n dùil gun ruigt’ e tacan an deighe mheadhon òidhche, agus gun rachadh obair a bhàis a chrìochnachadh roi’ ghlasadh an latha.

Thog iad an sin orra gu càmp an Diùc a ruidhinn, agus bha’n òidhche glè dhorcha, ni a bha ro fheumail a chum an rùn a chleth air an Diùc, ach a bha gle dhosgainneach air sheòl eile, do-bhrìgh nach b’e ’n rathad mòr a ghabh iad a dh-ionnsaidh a chàmp, ach thar mhonaidhean ard’ a’s lòintean boga, agus bu tric a thuit iad air muin a chéile sa’ gharbhlach le cion léirsinn. Cha robh am màrsail ach gu fìor mhall, agus ged a bha Morair Seòras Moireach ga ’n sìr ghreasad air an aghaidh, cha b’ urrainn iad an ceum a luathachadh, air choir is gu’n robh e ma dhà uair sa’ mhadainn mu’n d’ ràinig iad a’ Chill-Riabhach a bha ma uidhe thrì mìle do champ an Diùc. Aig an àite so chuir Morair Seòras stad air an fheachd, agus thuirt e gum b’ fhearr dhaibh pilleadh air an ais, air a chas-cheum chianda nach b’ urrainn iad an camp a [ ? ] roi’ shòlus an latha, ni[ ? ] fo chomruich teine an nàmhaid. Mar sin phill iad air an ais agus ràinig iad an dearch [ ? ] luach iad air tùs ann [ ? ] an tàinig orra seasamh a rithist, a Chum catha gun bhiadh gun chadal. Chunnaic iad a nise feachd an Diùc a’ tighinn nan dail, agus du-òrduich am Prionnsa canon a losgadh a chum caismeachd a thoirt do’n bhuidheann a bha sgaoilte a ghrad chruinneachadh a dh-ionnsaidh na h-àraich. Mu ’n àm so bha Fear na Ceapaich agus a dhaoin’ air tighinn thun an raoin, tacan an deighe sin thainig na Frisealaich. Bha ’n armailt a nis’ air glacadh rudeiginn misnich gu ionnsaidh thoirt air na naimhdean.

’Nuair a bha na bha fagus do laimh dheth an arm Ghàelach gu léir air cruinneachd bha iad ma thuaiream cùig ceud tear, agus a’ chuid mhor dhiù sin féin ann an staid ro fhann le cion bìdh’ a’s cadail, gu ionnsaidh a thoirt air armailt de shaighdearan ionnsaichte a bha dhà lionmhoireachd riu féin, a dh’ aindeoin gach mi-choltais rinn iad gach ullachadh gu bhi nam bad cho luath sa thigeadh iad anns an dòigh bu dual do na Gàeil an nàmhaid a chasg, le claidheamh a’s sgiath agus chaidh iad nan dà chuideachd, a’ chiad chuideachd anns an òrdugh so bho thuath gu deas, Fir Abhall, na Cam-shronaich, Stiùbhartaich na h-Apunn, Na Frisealaich, Clann-Lachuinn, Clann-Leain, Réiseamaid Iain Ruaidh Stiùbhairt, Clann-Fhearchair, Clann-Raonuill, Fir na Ceapaich agus Dòmhnullaich Ghlinne Garaidh. Chaidh an dara cuideachd ann an òrdugh mar so bho thuath gu deas: Morair Ogilbhi agus a dhaoine, Morair Luthais Gòrdon agus a dhaoine, Gòrdonach Ghlinne-Bucaid agus a dhaoine, Diuc Pheairt agus a dhaoine, No h-Eireannaich agus na Frangaich. Ghabh Morair Seòras Moireach comannda na ciad chuideachd eile.

Is e Union Blend Tea an deoch a’s docha le daoine, mar is i ’n ròs am flùr a’s fhearr leotha. Bidh $400 air a roinn air luchd-ceannach na tì so tràth an Desember.

C . P. MOORE,
BATHAR CRUAIDH,
Iarunn, Uidheaman Saoirsneachd, Uidheaman Gaibhneachd, Tairnnean, &c .
SIDNI, - - - C. B.

F . O. PETTERSON,
CEANNAICHE TAILLEAR.
Oisean Sraidean Sheorais agus Phitt,
SIDNI, - - - C. B.

Merchants ’ Bank of Halifax
CORPAICHTE 1869.

EARRAS PAIGHTE $1 ,891,910.00
AIRGEAD TAIMH 1,543,932.00

Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.

Ard-Oifis—Halifax .
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur-Oifis ann an SIDNI.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.

Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
Banc-Caomhnaidh.
ann anns am faodar suim sam bith, o dholar suas, a chur air riabh, 3% ’sa bhliadha.

WONDERFUL RESULTS
OF THE
New York Life Insurance Co. ’s Policies.

Agent the New York Life Insurance Co.,
Sydney, C. B.

DEAR SIR:
The memoranda attached show that 20 Year Policies maturing in 1899, on the ordinary and 20 payment life plans have furnished 20 years insurance at $9 .00 to $12 .00 per $1000 , and an investment of the balance of premiums at from 6 per cent. to 7 per cent. compound interest; while the Endowments are paying 4 per cent. compound interest on the total premiums paid with the life insurance—20 years—free.

Can any other company show such results—at same premium rate—for past 20 years? Or can you beat it for Savings, Investment, or Insurance anywhere?

Yours truly,
THOS. A. BUCKNER
Superintendent of Agencies.

The Sydneys’ Ferry Co., Ltd.

TIM CHLAR SAMHRAIDH.

Gus an toirear fios air atharrachadh bidh an Tim Chlar mar a leanas:—

[Clàr - ama]

A’ TAGHAL AIGVICTORIA PIER—A’ fagail Sidni, 9.15 a. m., 4 p. m. A fagail Sidni Tuath, 9. 15 a. m., 4 p. m.

TURSAN FEASGAIR.

[Clàr - ama]

A’ TAGHAL AIG ANINTERNATIONAL PIER.

Aon ticket, 10c; 25, $2 .00; 50, $3 .50; 100, $6 .00.

J . A. YOUNG, Manager.

[Dealbh]
MANUFACTURERS ’ LIFE INSURANCE COMPANY.

Ard-oifis: —Toronto , Canada.

CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-suidhe Banc Thoronto.

Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, bho

A . G. BAILLIE, Agent, Port Hastings, C. B.

L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.

MACEACHUINN & MACCABE,
FIR-LAGHA.
Ceannach us creic fearainn, Airgead Iasaid, &c ., &c .
A. J. G. MACEACHUINN. IAIN J. MACCABE.

DR. G. T. MACGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIS: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, - - C. B.

H . A. JONES, M. D., C. M. ,
LIGHICHE,
OIFIS: —Ri taobh EaglaisSt . Andrew’s, air Sraid Phitt.
SIDNI, - - - C. B.

J . E. BURCHELL,
URRASACHADH BEATHA AGUS TEINE
anns na cuideachdan a’s fhearr am Breatunn ’s an America.
SIDNI, - - - C. B.

J . M. FULMER,
FEAR-ANNLACAIDH US SPIOSRIDH.
Oisean Sraidean Falmouth us Bhentick,
SIDNI, - - - C. B.

ROS & ROS,
FIR-LAGHA, NOTAIREAN, &c .
Airgead ri thoirt seachad an iasad.
SIDNI, - - - C. B.
UISDEAN ROS. HOWARD S. ROS, B. A.

C . V. WETMORE,
URRASACHADH TEINE, BEATHA, SGIORRAIDH, & GLAINE LEAC.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - - C. B.

D . A. HEARN,
FEAR-TAGRAIDH, NOTAIR, &c ., &c .
SIDNI, - - - C. B.

J . J. ROY, M. D. ,
OIFIS: —Os ceann Stor-LeabhraicheanC . P. Moore.
A CHOMHNUIDH: —An tighC . W. Hill.
SIDNI, - - - C. B.

C . R. BOWN,
URRASACHADH TEINE AGUS LEACAN GLAINE.
SIDNI, - - - C. B.

NIALL MAC FHEARGHAIS,
CEANNAICHE-TAILLEAR.
Na h-Aodaichean a’s fhearr agus na Fasain a’s ùire.
SIDNI, - - - C. B.

---

[176]

[Vol . 9. No. 22. p. 8]

Sean-fhacail agus Comhadan.

LE DONNACHADH LOUDAIN.

Nuair a chailleas neach a mhaoin
Is gnothach faoin ’bhith ’g iarraidh meas;
Ged a labhradh e le céill,
Is beag a gheibh e dh’ éisdeas ris.

’S iomadh caraid ’th’ aig fear saibhir,
Tha daoine bochda gun phrìs;
’S gann a dh’ aidicheas an càirdean
Gu ’m buin iad dhaibh ’s iad bhith ’n dìth.

Is ainmig a dh’ éireas fortan
Le fear crosda ’bhios gun chéill.
’S fearr do dhuine fuireach sàmhach
Na droch dhàn a chur an géill.

’S coltach fear tha ris an fhoill,
Is e gun sgoinn aige de ’n chòir,
Ris an neach a thaisg an luaidhe
’S a thìlg air falbh bhuaith’ an t-òr.

Leig t’ eallach air làr mu ’n lag thu,
Ma dh’ aith’neas tu t’ eallach trom;
Is mór gur fearr an cù a ruitheas
Na ’n cù a shuidheas air tonn.

’S olc an toiseach cogaidh geilt,
Cha ’n ionnan sgeul do chreich ’s do ’n tòir;
Is searbh glòir an fhir a theich,
’S am fear a dh’ fhuirich ni e bòsd.

Na gabh farmad ri neach idir,
Ged shaoileadh tu ’staid bhith mór;
’Bheinn a’s àirde ’tha ’san tìr,
’S ann oirre ’s trice ’chi thu ’n ceo.

Cha toir neach air eiginn beairteas,
’S duilich droch chleachd a chur fàs;
Bheir gach Dòmhnach leis an t-seachdain,
’S bheir am peacadh leis am bàs.

Ceart mar thig gaillionn nan siantan
Nuair nach miann leat i bhith ann,
’S amhluidh sin a thig an t-aog ort,
Ged a shaoil thu nach b’ e ’n t-àm.

Rugadh Donnachadh Loudain an Gleann-Liobhann mu ’n bhliadhna 1730. Bha e a leanachd na tuairnearachd mar cheàird. Dh’ eug e an Raineach mu ’n bhliadhna 1812.

An Luchd-riaghlaidh.

LE NIALL MAC-GILLEAIN, AN GLASCHU.

Ged tha daoin’ ann an Albainn
Tha gu dìleas a leanmhuinn na còir’,
Gheibhear fir nach dean marbhadh,
Dh’ aindheoin maoidheadh is seanachas am beoil.
Tha an dùthaich na h-eiginn,
Tha na bochdan ag éigheach fo leon,
’S an cinn thagraidh gan tréigsinn,
’N dùil gun dean iad dhiu féin daoine mor’.

’S iomadh biast a ni gàire
Nuair a gheibh e do ’n phàrlamaid ùir,
’Bhios mar bhuidealair Fhàro,
Nach do chuimhnich a chàirdeas no ’rùn.
Dh’ fhàg e Ioseph am prìosan,
Ged a gheall e gu ’n innseadh e ’chliu;
Nuair a fhuair e gu lànachd
Chuir e ’ghealladh ’s a ghràdh air a chùl.

’S iomadh fear tha ’n diugh brònach
Anns a bhaile gun chòmhdach gun bhiadh;
A chaidh fhuadach bho ’dhachaidh
Leis na h-uachdarain lastanach, fhiat’.
Aig na coitearan truagha,
’Tha gun fhearann, gun bhuaile, gun fhiar,
Thar chàch uile tha aobhar
Air bhith gearan ’s a glaodhach gu dian.

Ged tha ’n croitear na eiginn
Le lagh mallaicht’ fir fhéineil ’s le màl,
Tha taigh-comhnuidh is mart aig,
Ach tha ’n coitear am mach air an t-sràid;
E gun fhàrdach, gun dion air,
Ach fo shadadh na dìle ’s a Mhàrt,
Gun mhart-bainne no caora,
Agus pàisdean a ghaoil a dol bàs.

Dhall an gionach luchd-riaghlaidh,
Is cha ’n ioghnadh ged dh’ iarr iad am fonn
’Chur fo fhéidh is fo chaoraich,
Ann an àite bharr chaoin agus shonn.
Chaidh na bochdan a ruagadh
’Mach gu dùthchannaibh fuara ’measg chrann;
’Chall nan cluasan ’s nan srònan
Leis an reothadh ’s an comhdaichean lom.

Tha mi ’n dòchas gu ’n deanar
Gnothach ceart leis na riaghlairean ùr’;
Gu ’m bi suim ac’ de ’n gealladh,
’S nach bi foill air a cleachdadh ’sa chùil.
Na biodh Alba na ’s fhaide
Fo na prabairean sladach gun diu;
Thoiribh saorsa do ’n tìr so,—
Saors’ bho ainneart ’s bho chìsean an Diuc’.

BAS.

—Ann an Gleann nan Sgiathanach, air Dior-daoin, an darra latha fichead dhe ’n mhios, Cairistine Ghillios, tri fichead us ochd bliadhna dh’ aois.

—Ann an New Canada, air an treas latha fichead dhe ’n mhios, Niall Mac Aidh, ceithir fichead us sia bliadhna dh’ aois.

AODAICHEAN DEANTE

COTAICHEAN-UACHDAIR foghair us geamhraidh, fad agus goirid, do dhaoine ’s do ghillean. REEFERS do gach neach a tha ’g an iarraidh, air prisean cearta. DEISEACHAN de dh’ iomadh seorsa, do shean us og, agus air na prisean a’s isle.
Tha sinn cuideachd a’ cumail
Stoc lan de Leintean, agus gach seorsa Aodaich-iochdair, Colairean, Cufaichean, Neckties.
Agus ’s ann againn a tha ’n stoc
Thruncaichean is Mhaileidean
a’s motha tha ’n Nobha Scotia.

Taghail a stigh. Cha mheas sinn ’na dhragh sam bith am bathar a shealltuinn dhut.
THE MARITIME PREMIUM CO. Ltd. ,
Sraid Shearlot, Sidni, C. B.
G . K. Cochran, Mgr.

DeWitt & Mackinlay,
Luchd-creic agus obrach Innealan Electric
Obair Electric de sheorsa sam bith air a dheanamh.
Stoc mor de dh’ innsridh Electric.

Air son CARADH BHICYCLES tha sin lan uidheamaichte air sonENAMELLING , BRAZINGagusVULCANIZINGa dheanamh.

Air Sraid Phitt, faisg air Searlot, Sidni, C. B.
Telephone 223.

CURRAICHDEAN GEAMHRAIDH

Tha sinn a’ creic Curraichdean Geamhraidh anns gach fasan, ur agus abhaisteach, air an deanamh de gach seorsa aodaich agus Corduroy.

Do Ghillean do Dhaoine ’s do Chloinn.

Tha stoc math de dheagh Lamhannan Geamhraidh direach air tigh’nn a stigh.

H . H. MAGEE.

Is ann againne a gheibhear an caiseart a’s fhearr ’s a’s saoire. Tha sinn a’ cumail na h-uile seorsa, bho’n t-seorsa ’s saoire gus an seorsa ’s fhearr.

Brogan Obrach fhirionnach bho 90c. gu $2 .00 am paidhir. Brogan Grinne bho $1 .35, $1 .50 us $2 .00 suas.
Brogan Obrach Bhan cho saor ri 95c., Cuarain us Brogan Iseal bho 75c. suas.

Tha gach paidhir bhrog a tha sinn a’ creic ur; cha’n eil seann stoc againn idir. Agus tha na prisean cho iseal ’sa ghabhas iad cur air son airgeid.

A . W. REDDEN & Co.
Ross Block, - - South Charlotte St.

Clocaichean.
A mhionaid a thig thu dh’ an stor againne chi thu gur ann againn a tha ’n stoc Chlocaichean a’s motha tha ’sa bhaile. Tha na ballachan gu ire bhig air am falach leotha.

Clocaichean Dusgaidh o $1 .00 suas.
Clocaichean Cidsinn us Seomar-bidh (ochd-latha) o 3.50 suas.
Clocaichean Seomar-suidhe o 5.50 suas.
Clocaichean Talla agus Oifis (8 agus 30 latha) o 5.50 suas.

Theid sinn an urras air gach cloc a reiceas sinn.
BEZANSON ,
An Togalach Hanington. Sraid Shearlot, Sidni, C. B.

A . R. CARR,
Uaireadairiche is Seudair.
Stoc math de dh’ uaireadairean, Clocaichean, Fainneachan, agus Bathar Airgeid
ROSS BLOCK, CHARLOTTE ST.
Bheir e aire shonruichte do Charadh Uaireadairean.
Sidni, C . B., June 20, ’00— 1yr