[Vol . 9. No. 27-28. p. 1]
MAC-TALLA.
“An ni nach cluinn mi an diugh cha ’n aithris mi maireach.”
VOL. IX. SIDNI, CEAP BREATUNN, DI-HAOINE, IANUARAIDH 11, 1901. No. 27-28.
Sgeul air Gaol ’us Gaisge
(Air a leantuinn.)
IS duilich ’innseadh ach is furasda ’thoirt fo mheamna mar a ghabh cach ri treubhantas Arsacius. Iorgail agus buaireas, garbhuaic agus tabaid, cha teid cainnt a chuir a’ chuis. A h-uile fear agus a bheul fosgailte mur gu ’m b’ ann a’ stri co a bu mhò guth na a cheile. Ghabh Licinius an staidhir, a bha ’na cheann do ’n rathad uaigneach aige fein do ’n luchairt. Dh’ fhan Bassus ùine ghoirid ’na dheigh, agus chunnacas e gu h-ard air an righ-chaithir anns a’ ghrianan a’ cuir nan car dheth, braoisg agus spluig air, a’ chorruich fein ’ga bhacadh a’ cuir neul ’na chainnt ’ga fhagail liodach, manntach agus a leithid sin de straoighlich air cach agus nach cualas le fear no fear an robh dad aige ’ga radh, no idir ciod a bha air no uaith. Seal beag da air an t-seol sin, agus thug e cul, agus ghabh sios an staighir, dalta Licinius.
Cha ’n ’eil fhios o’n talamh an deach na Criosduidhean eile a’ chuir gu bàs, ach saoilear gu ’m bu gheal an airidh an leigeil mu sgaoil agus mar a chaidh ’iomairt orra de fhoirneart cheana fein le am priosunachadh agus an sgiursadh.
Ach o nach do theirig an sgeul fathasd, iom-aineamaid leis. Iomthusa Arsacius, fhuair e a h-uile chothrom do ’n mhnaoi oig gus an d’ fhuair e aite tearuinte di, ach roimh ’n chabhanaich, thainig fios an eagail le fear a bha ’na thraill anns an luchairt, duine a bha gu math mor aig Arsacius; agus dh’ fhiafraich Arsacius sgeula dheth, no ciod e fath mu ’n tainig e ann, agus thubhairt esan nach bu teic olcas, agus dh’ innis da trid sios a h-uile car mar a dh’ eirich anns an luchairt an deigh do ’n Iompaire a ruigsinn. Chaidh esan agus Bassus an ceann comhairle, agus is e thug orra e gu ’n do sgaoil an iomradh anns gach leth gu ’n robh Iompaire an aird an iar an deigh cogaidh a ghairm air Licinius, agus gu ’m b’e Byzantium (ard-bhaile Licinius) a bu mhiann leis a thoirt a mach, agus gu ’n do ghlaodhadh leis gu ’n dionadh e na Criosduidhean air an naimhdean. B’e crioch an sgeoil e gu ’n deach Licinius air deargan dearg a chothaich mar gheall air so, agus gu ’n do rinn Bassus maorach fhad ’s a bha an traigh ann le a iarraidh air an Iompaire Arsacius a’ ghlacadh ’na phriosunach, o chionn saoradh a bhi aige ’ga dheanamh air ciomach an righ gun a chuir ann an cead an righ an toiseach; thubhairt Bassus a thuilleadh air sin nach bu choir a’ chuis a’ leigeil leis na Criosduidhean eile ach an grad chuir gu bàs leis na beistean a’ leigeil an sas annta, agus Candida a chuir ann air thoiseach air cach. Bu mhath le Bassus gu ’n rachadh a toirt dasan, agus gu ’m bitheadh i (ars’ esan) toileach ’na leoir am bàs ’fhulang an deigh da bhi deas dhi; ach cha ’n aontuicheadh Licinius leis a sin ach a mhain a toirt do na leomhain.
An uair a fhuair an traill ùine air a mhaighstir, thainig e os iosal gu tigh a charaid, ’ga radh ris fein nach bu ghearan leis a shaothair nam b’ urrainn da run a dheanamh air; “agus,” ars’ esan, “is e am bonn a tha agaibh ri a dheanamh a nis, ach na buinn a thoirt as, agus a h-uile cabhag a bhitheas ort, cha ’n uilear dhut e.”
B’e duine gramail, foghainteach a bha ann an Arsacius, lan seol agus comhairle, agus lamh aige a bheireadh a mach an rud a dhealbhadh ’inntinn. Bu ghoirid a’ mhoill da an tigh anns an do chuir Candida seachad an oidhche a thoirt air, agus dh’ iarr e a dh’ achanaich uirre teicheadh leis gu àite eile, agus gach rud a bh’ aice ’na aghaidh sin chuir e an darna taobh e mar rud suarach. Chunnaic ise gu ’m b’e an fhirinn a bha aige agus nach robh stath dhi ’ga ràdh gu ’m b’ olc. Gus an sgeul a chuir an giorrad, chuir iad uidheam air gach ni, agus iad fein as aithne, agus ghabh iad long mu thuaiream Nicomedia, agus Màiri, a piuthar bheag, comhla riutha, o chionn gur ise a rinn an saoradh air ceann Chandida. Cha bu chlos agus cha bu tàmh daibhsan e, ach a’ reubadh cuain fad tri laithean gus an tainig iad ann am marbhan na h-oidhche gu tir fo ’n bhaile sin. Leig iad diubh an sgios mara agus an iomaguin, agus thog iad mir beag fearainn ann.
Dh’ eirich Bassus air a bhreathas ain-sgeunach an uair a fhuair e am mach gu ’n do thar iad as air gun taing, gun sgeul no tuairisg orra ach mar shluigeadh an talamh iad. Chuir e forfhais os iosal c’aite am faigheadh e iad, ach bu bheag a mhath dha sin, le fheobhas agus a rinn iad an gno fein. Ach is ann a b’ fheudar da leigeil leo a nis, agus a mhalairt obair r’a dheanamh aige; bha Constantine, Iompaire an aird an ear, dluth do ’n bhaile. B’ eiginn dol a mach agus ceann a thoirt do ’n nàmhaid, agus chaidh a’ chath a chuir faisg air Hadrianople. Ach bha fear air an fhear agus am fear a bharrachd aig Constantine agus theich Licinius gu Chalcedon, far an deach cath eile a chuir. Chaidh Constantine thar an àir uair eile, agus as a sin do Licinius gu ruig Chrysopolis, agus chaidh a’ chath a chuir air a rithisd. Thar an àir do Chonstantine a rithisd, agus mar a b’ airde dasan b’ isle do ’n fhear eile. Cha do sharuicheadh an seanfhacal an uair so, “Am fear a bhios an diugh an uachdar, car mu char a nuas e maireach.” B’ eiginn do Licinius striochdadh, agus aontachadh ris na chaidh chuir fa chomhair. Thug e Thessalonica air an deigh a dhreuchd a’ leigeil dheth agus a thoirt do Chonstantine, agus thug Bassus Nicomedia air. Ghabh Constantine iompaireachd an domhain os laimh, agus chuir e stad air a gheur-leanmhuinn choidhche.
Ri maireann a’ chogaidh, bhitheadh Candida a’ teagasg Arsacius agus thug i air gabhail ri Criosd. An uair a chaidh crioch air a’ chogadh, ghabh e ’na fhear-freiceadan aig uachdaran a’ bhaile, agus is gann a ruigear a leas a radh gu ’n d’ iarr e uirre gabhail ’na mnaoi aige-san. Ach sin cha deanadh i air an àm. Bha e a nis ’na Chriosduidh, ars’ ise, agus beatha ùr roimhe; cha rachadh i a chuir dragha air, an tus toiseachaidh; b’e posadh a bu lugha a bu ghann di dheanamh do ’n duine a chuir saor o bhàs agus o naire i; ach an drasd gu ’n seachnadh e a h-ath-nuadhachadh ni ’s fhaide; phosadh i e nan deanadh e foighidinn. Thubhairt e nach bu mho air agus beagan ciod a rachadh air no dheth ach gu ’n deanadh i a phòsadh agus gu ’m bu mhor an fhoighidin aige fuireach. Ach cha ghabhadh i cur bharr a ruin fhathasd; agus shuidh i a h-inntinn air i fein agus a piuthar bheag a’ bheathachadh mar a b’ fhearr a b’ urrainn di. Bu luath leatha mar a bha an aimsir a’ gabhail seachad, agus chaidh gach ni chum suaimhneis an uair a thugadh a’ chuing bharr nan Criosduidhean.
Air an doigh sin di fad bliadhna an deigh di an coinneamh sgeanach sin a thoirt do ’n bhàs. Feasgar soilleir earraich agus i tighinn dachaidh, a lamh ’na cliabh falamh agus i tar eis a cuid mheasan ’us fhluirichean a reic, a piuthar bheag a’ tristrich agus a’ frith leum ri a taobh. Eagal agus iomaguin an lath a bha siud ach beag air an leigeil di. Bha i fein a’ falbh de cheum aotrom banail, agus cabhag uirre gus gnothuch an la a chuir seachad, [ ? ] trath feasgar a chaitheamh, agus an sin aite eile a thoirt orra far an coinnicheadh iad Arsacius, a bha gus an toirt sgriob leis gus an amhainn an oidhche sin fein, agus cha bu mhath le Candida gu ’m biodh fadal air nach robh iad a’ tighinn.
Bha iad an deigh sraid ’fhagail agus cearn no oiseann sraide a chuir dhiubh, an uair a chuir Mairi lamh gu h-obann air gairdean a peathar.
“Feuch, ‘Dida! ’” ars’ ise, agus beagan de ’n sgeon ’na cagar, “Co e sin?”
Dh’ fheuch i an taobh a bha suil a peathar a’ sealltuinn. Chunnaic i an duine an sin agus e ’ga faire o thaobh thall na sraide, ach b’e an truaill de a bh’ ann dheth a bh’ ann. Bha falt agus fiasag air dol thairis air, aghaidh misgeach air, agus e gun omhail ’na ghnuis, ach fuath, iongnadh agus aingidheachd. Cha d’ aithnich ise an toiseach e, ach thainig iongantas uirre agus barrachd eagail an uair a dh’ aithnich. Bassus, Bassus a rithisd, ach e ach beag air a chuir as aithne leis an fheusaig agus luideagan agus trusdaireachd a choltais. Bha uspag bheag ’na com an uair a rug i air laimh Mairi ’ga tarruing chuice agus ’ga radh rithe, “Tiugainn, a’ chuisle, na seall air an duine sin! Greasamaid dhachaidh!”
Thuit a dudam agus a dadam uirre; ar leatha gu ’n robh toiseach aig an fheasgar air ciaradh, agus gu ’n robh na neoil a’ dluthachadh uimpe, agus cha b’ iongnadh di agus na dh’ fhulaing i air a shailthaobh. Bhuail an t-eagal a rithisd i, an uair a mhothaich i gu ’n robh esan ’ga leantuinn, air a luaithead ’s ge ’n siubhladh i, agus cha robh tlachd aice fein d’a chuideachd.
[Vol . 9. No. 27-28. p. 2]
B’ fhada leatha mar a bha an tigh bhuaipe. A h-anail ’na h-uchd, an leanabh trom aice agus i gun luths ’na casan agus a cochull a cridhe leis an eagal. Is gann a b’ urrainn di cas a chuir foidhpe, ach an uair a thainig a dachaidh ’na sealladh, gheuraich i uirre fein agus ruith i. Cha b’ urrainn di riamh ’innseadh mar a rainig i an tigh, ach is e ruigsinn a rinn i fa dheireadh shiar thall, agus bu ghann uirre a chreidsinn gu ’n d’ rainig. Bhuail i asteach, dhun i an dorus ’na deigh, agus ghrad chuir i suas an crann air, agus chuir i Mairi an ard an staidhir, gus nach faiceadh i fiamh an eagail air aghaidh a peathar.
Cha robh aig Mairi bhig air a’ chuis uile gu leir ach gur e feala-dha no spors a bh’ ann. Ach bha ise a nis agus an t-ana-cothrom aice; bha a namhaid gun teagamh air a toir, agus a cheart cho cinnteach ris a sin, dh’ iomaireadh e a dhroch thoil air a leannan ’na deigh, agus ciamar a nis a gheibheadh a gradh brath mar a dh’ eirich agus gu ’n seachnadh e cunnart? Suil de ’n tug i troimh an uinneig bhig a bha anns an dorus, chunnaic i am Probhaisd air aghaidh an tighe am mach, agus coinneal nimheil ’na shuilean. Ciod e a bha e a’ cuir roimhe? An deanadh e fuireach an sin gus an tigeadh i a mach?
Bu chara di, co dhiubh, sanas a’ chuir a dh’ ionnsuidh a leannan, agus sgeul na dunach a leigeil ris da. Chaidh i do sheomar eile, chuir i an cliabh air an urlar, thug i as a broilleach meamhran sgriobhaidh agus peann, agus thoisich i air sgriobhadh.
“Chasadh B. an diugh orm agus lean e mi gu ruig mo thigh, agus mise a’ deanamh an iuil da agus cha ’n ann do m’ dheoin. Tha faire ’ga dheanamh aige air an tigh a nis. Cha ’n fhuilear no gu ’m bheil e am brath foille dhomh. Na tigeadh thu an nochd, ma ’s fhaigheadh e brath ort mar an ceudna. Cia mar a theid sinn as air? no cia mar a dh’ fhairtlicheas sinn air?”
An uair a bha an litir ud sgriobhte aice, ghlaodh i air Mairi. Bha am paisde a’ cuirneachadh a’ bhuird, agus a’ toirt am mach a’ bhidh a bu trath dhaibh, agus i gu neo-fhiosrach air cunnart.
“A’ Mhairi, a’ chridhe,” ars’ ise, agus dh’ fhiach i ri a guth a’ shocrachadh, “tha spors ùr ann ri a chluich. Bi sineadh as leth an litir so gu Arsacius, ach cha ’n e dol am mach air an ard-dorus a ni thu. Bi mise ’gad fhaireadh an sin, agus feumaidh thu mo sheachnadh, agus am balla tha cul an tighe a’ streapadh. An urrainn dut an uiread sin? Is math a gheibhear thu. Teann a nis, tog ort, ach cum ’nad chuimhne gur a milleadh spors e, ma chithear leam thu, agus thoir do cheart aire dean mar a dh’ iarras Arsacius riut.”
Phog i an leanabh, leis am bu gheal gach ni ùr no spors neo-abhaisteach, gu sonruichte streapadh; agus thug Mairi cul an tighe uirre, agus as gu brath leatha cho bith ri luch.
(Ri leantuinn.)
CLANN RUARI.
BHA tri mic aig Somhairle Mór Mac Ghillebride, Dughall, Raonall, agus Aonghus. Bha da mhac aig Raonall, Dòmhnall agus Ruari. B’e Ruari gineadair agus ceud cheann-cinnidh Chlann Ruari. Fhuair Ruari bho ’athair Muideart, Arasaig, Morair, Cnoideart, eilein Bhòid, agus roinn de Chinntire. Thug e creachan a tri bailtean an Eirinn an 1212. A bhliadhna an déidh so chaidh e do dh-Eirinn agus thug e leis a cuid de na h-eaglaisean a h-uile ni de ’m b’ urrainn e feum a dheanamh. Thug na Stiubhartaich bhuaith eilein Bhòid mu ’n bhliadhna 1260. Bha e mar sin na ’namhaid do na Stiubhartaich. Chog e gu dileas fo righ Haco aig Blar na Lairge an 1263. Dh’ eug e mu ’n bhliadhna 1270. Bha da mhac aige, Ailein agus Dùghall. Thàinig Ailein a staigh an àit ’athar. Bha mac aig Dùghall do ’m b’ ainm Donnachadh. Bha da mhac aig Donnachadh, Fearchair agus Donnachadh Og.
Bha tri mic dhiolain aig Ailein mac Ruari, Ruari, Ailein, agus Lachainn. Bha aon nighean aige, Cairistìne no Ciorstaidh, ri a mhnaoi. Thàinig Ruari a staigh an àit ’athar mar cheann-cinnidh, ach cha d’ fhuair e seilbh air an fhearann. Thug an lagha oighreachd a h-athar, do Chiorstaidh. Bha mac aig Ailein ris an abairteadh Raonall Fionn, agus bha mac aig Raonall Fionn do ’m b’ ainm Tómas.
Phos Domhnall, Iarla Mhàr, Ciorstaidh Nic-Ruari, agus bha triuir chloinne aige rithe, Gartnaidh, Iseabal, agus Màiri. Phòs am Brusach Iseabal, agus bha aon nighean aige rithe, Mairsili, a bha pòsda ri Bhaltair Stiubhart. Phos Coinneach Sutharlan, Iarla Chataoibh, Màiri.
Thug Ciorstaidh Nic-Ruari, ban-Iarla Mhàr, thairis do ’n Bhrusach air son a brathar, Ruari, na fearainn a leanas: cuid de Mhuideart, cuid do dh-Arasaig, Eige ’s Rùm, cuid do dh-Uidhist a Chinn-a- deas, Barra, agus na Hearradh. Thug am Brusach coir do Ruari air na fearainn so, agus bu mhath a b’ fhiach dha sin. Bha Ruari anabarrach dileas dha. Bha e air fear de na h-Eileinich a chuidich leis, aig blar Allt-a- Bhonnaich, gu saors’ a chosnadh do dh-Albainn. Bha triuir chloinne aig Ruari, Raonall, Ailein agus Amaidh.
Anns a bhliadhna 1342 thug Daibhidh Brus còir do Raonall Mac-Ruari air beagan de dh-fhearainn an Cinn-tàile. An 1343 thug e dha còir air Uidhist, Barra, Rùm, Muideart, Morair, Arasaig, agus Cnòideart. Chaidh Ruari a mhort aig Peirt le Uilleam Ros, Iarla Rois, an 1346. Thàinig Ailein a bhrathair a staigh na ’aite. Chaochail Ailein gun mhac, gun nighinn, a gheibheadh a chuid fearainn. Bhuineadh oighreachd Chlann-Ruari a nis do dh-Amaidh, piuthar Raonaill is Ailein.
Phòs Iain nan Eileinean Amaidh Nic-Ruari, agus b’e deireadh na cùise gu ’n d’ fhuair e fearann a h-athar leatha. Cleas Chaluim a Ghlinne bha roinn mhath de ghaol a bhith mor ann an Iain. Bha e-fhein is Amaidh càirdeach agus ghabh e air gu ’n robh a chogais ga ’bhuaradh gu h-olc air son i a bhith aige mar mhnaoi. Chuir e bhuaith i agus phòs e Mairearad, nighean Roib Stiubhart, oighre Dhaibhidh Bhruis. Thàinig Rob gu bhith na ’Righ an 1370. Bha Iain a nis air a dhoigh, oir b’ urrainn e ’athair ceile a radh ris an rìgh.
B’e Iain nan Eileinean mac Aonghuis Oig mhic Dhomhnaill mhic Raonaill. B’e Amaidh Nic-Ruari nighean Ruari mhic Ailein mhic Ruari mhic Raonaill. B’e Mairearad Stiubhart nighean Roib Stiubhart, mac Mairsili Bhrus, nighean Chiorstaidh Nic Ruari, nighean Ailein mhic Ruari, mac Ruari mhic Raonaill.
Tha e air innse dhuinn ann an sean leabhar eachdraidh gu ’n do chomhairlich Mac-Aonghuis Aird-ghobhar do dh-Iain nan Eileinean Amaidh Nic-Ruari a chur bhuaith, gu ’n robh naimhdeas aig Amaidh do Mhac-Aonghuis, agus gu ’n robh i na ’meadhon air Dòmhnall Mac-Gilleain a chur do dh-Aird-ghobhar a mharbhadh Mhic-Aonghuis is choig mic, agus a ghlacadh a chuid fearainn dha fhéin. Cha ’n fheil ann san naidheachd so ach na dearg bhreugan. Phòs Iain nan Eileinean Amaidh Nic-Ruari mu ’n bhliadhna 1337, agus bha nighean aige rithe do ’m b’ ainm Màiri. Chuir e Amaidh bhuaith mu ’n bhliadhna 1358, agus phòs e Mairearad Stiubhart. Phos Lachainn Lùbanach, triath Dhubhairt agus ceann-cinnidh Chloinn Ghilleain, Mairi, nighean Iain nan Eileinean agus Amaidh Nic-Ruari, anns a bhliadhna 1366. B’e Eachann Ruadh nan Cath mac Lachainn Lùbanaich agus Mairi. Thuit Eachann Ruadh am blàr Harla, an 1411.
Rugadh Lachainn Bronnach mac Eachainn Ruaidh nan Cath mu ’n bhliadhna 1393. Rugadh Dòmhnall mac Lachainn Bhronnaich mu ’n bhliadhna 1413. So an Dòmhnall a chaidh do dh-Aird-ghobhar ’s a chuir as do Mhac-Aonghuis. A nis is ann mu ’n bhliadhna 1432 a ghabh e seilbh air Aird-ghobhar. B’e Domhnall mac Lachainn Bhronnaich, mac Eachainn Ruaidh, mac Mairi, nighean Amaidh. B’ i Amaidh mar so mathair a sheanamhair. Tha e soilleir mar so, ma ’s i Amaidh a chuir an ceann Dhomhnaill a dhol do dh-Aird-ghobhar a mharbhadh dhaoine, nach robh Dòmhnall Bàn a Bhòcain riamh na b’ eolaiche air spioradan na bha Dòmhnall Aird-ghobhar. ’S e Alasdair Mac-Dhòmhnaill, ogha Iain nan Eileinean, a thuirt ri Domhnall mac Lachainn Bhronnaich ma bha e ’g iarraidh fearainn e dhol do dh-Aird-ghobhar. Tha moran de nithibh matha ann an sean eachdraidhean, ach tha moran de sgeulachdan gun bhonn annta.
Bliadhna math ùr do luchd-leughaidh MHIC-TALLA.
A. M. S.
Latha na bliadhn’ ùire, 1901.
LITIR A CEAP NOR.
Is i an oidhche nochd an oidhche mu dheireadh dheth ’n bhliadhna so. Is i mar an ceudna an oidhche mu dheireadh dheth an naoidheamh ceud deug bliadhna o theachd ar Slanaighear a dh’ ionnsuidh an t-saoghail so air ar son. ’Nuair ghabhas sinn beachd air a chunntas a tha na paipeirean-naidheachd a’ toirt dhuinn mu thimchioll gach adhartas a thainig air an t-saoghal re a cheud bliadhna(century)a tha nis a’ criochnachadh, buinidh dhuinn a radh le cridheachan taingeil agus iriosail:— “Cionnas a tha ’n Tighearna air a bhi ’g oibreachadh.” Tha cuid de shochairean aig sluagh cumanta an t-saoghail a nis, nach robh eadhon aig righrean anns na linntean a dh’ fhalbh, agus mu theannas sinn ri ’n toirt fainear, tha iad ni’s lionmhoire na gu ’n urrainn sinn an aireamh. Nach mor an luathas leis am bheil e comasach do dhaoine dol thairis air tir no cuan a nis, seach mar b’urrainn air sinnsearan a dheanamh ’n an la fein? Nach aithghearr a gheibhear fios ach gu beag as gach cearna dheth ’n t-saoghal ’s an la sam bheil sinn beo? Cha ’n e sin a mhain ach labhraidh daoine ri ’cheile troimhe an telephone ged bhiodh iad astar ro mhor o cheile. Ach ciod am math dhomhsa teannadh ri luaidh a dheanamh ann an litir bhig mar so, air gach innleachd iongantaich a fhuair daoine mach re a cheud bliadhna tha nis a’ criochnachadh, ’n uair tha mi cinnteach gu’n gabhadh e bliadhna iomlan dheth ’n MHAC-TALLA gu mion chunntas a thoirt mu’n timchioll gu leir.
Tha ’n geamhradh air tighinn oirnn ’s an aite so da rireadh; ach ged nach robh moran reodhaidh
[Vol . 9. No. 27-28. p. 3]
againn fathast, tha mu dha throidh sneachda air an talamh.
Ged bha ’n co-thional so air a threigsinn cho ro sgiobalta leis an Urr. Lachainn Beutan, mu thoiseach a mhios s’a chaidh, cha deachaidh air fagail dhuinn fein cho fada ’s a b’ eagal leinn aig an am. Air an dara la fichead de’n mhios so, thainig an t-Urr. Iain D. MacPharlain a ghabhail àite. Tha sinn toilichte ’bhi faicinn gu bheil araon Mr. MacPharlan agus a’ mhnaoi a’ faotainn fior dheadh chliu o’n chomhthional anns an robh iad air a bhi saoithreachadh o chionn sheachd bliadhna. Mar sin bidh sinn ag amharc a mach air son sith agus soirbheachadh re na h-uine dh’ fhaodas an Tighearna dheoinachadh mar aodhaire do’n chomhthional so. Faodaidh mi radh ann an so, ged nach robh sinn idir toilichte Mr. Beutan a dhol a dhealachadh ruinn cho luath, agus mar shaoil sinne, air bheag aobhar, gu ’n robh e fein agus an comhthional gle riaraichte le ’cheile re na h-uine bha e saoithreachadh ’n ar measg, agus ’s e ar dochas gur amhuil a bhios e fein agus an comhthional a dh’ ionnsuidh am bheil e nis air a dhol.
Ann an criochnachadh na litir so ceadaichear dhomh beagan fhacal a sgriobhadh a thaobh luchd-feich MHIC-TALLA. Tha cuimhne agam air beagan dheth na thuirt MAC-TALLA mu thimchioll cuid dhiubh sin o chionn ghoirid—mar a lubadh iad an gluintean ann au urnuigh an am dol a laidhe, &c . ’S i mo bharail nach faigh urnuighean an t-seorsa eisdeachd idir. Nach ’eil an fhirinn ag innse dhuinn ma bheir sinn speis do ’n olc ’n ar cridhe nach eisd an Tighearna ri ar n-nrnuigh, agus mur ni olc a bhi ’cumail a chuid fein o MHAC-TALLA, cha ’n ’eil fios agam ciod e olc no peacadh.
M. D.
Ceap Nor, Des. 31, 1900.
SGEULACHDAN ARABIANACH.
Beder, Prionnsa Phersia.
CAIB. XVI
Thug Beder taing agus buidheachas do dh’ Abdallah ann am briathran cho freagarach agus cho durachdach ’sa b’ aithne dha air son gach oidhirp a thug e air a dhion o chumhachd na ban-draoidh. Agus an deigh dhaibh an tuilleadh comhraidh a bhith eatorra, thill Beder air ais do ’n luchairt. An uair a rainig e, thuig e gu ’n robh a’ bhanrigh ’g a fheitheamh anns a’ gharadh agus i ’gabhail fadachd gu leor. Ghabh e direach far an robh i, agus cha bu luaithe thug i an aire dha na choisich i le cabhaig ’na choinneamh. “Mo Bheder gaoil,” ars’ ise, “tha e air a radh agus sin le firinn, nach ’eil rud sam bith a nochdas meud agus neart a’ ghaoil cho mor ri dithis a th’ ann an gaol a bhith car uine air an cumail o cheile. Cha robh fois aig m’ inntinn o ’n a dh’ fhalbh thu, agus saoilidh mi gu ’m bheil bliadhnachan ann. Na ’n robh thu air a bhith beagan na b’ fhaide gun tilleadh, bha mi air falbh g’ ad iarraidh.”
“A bhaintighearna,” arsa Beder, “faodaidh sibh mo chreidsinn an uair a their mi gu ’n robh mi ’gabhail fadachd gu leor gus am faighinn tilleadh. Ach cha b’ urrainn domh faighinn air falbh o bhrathair m’ athar. Tha gradh mor aige dhomh, agus bu ghoirid leis an uine a chuir mi seachad ’na chuideachd, o’n a bha e uine mhath gun m’ fhaicinn. Bu mhiann leis mo chumail na b’ fhaide, ach sgar mi mi-fhin uaithe gus tighinn far an robh an gaol ’ga m’ tharuinn. Dheasaich e biadh dhomh, ach o nach d’ fhuair mi uine gus a ghabhail thug mi leam e, agus bu mhiann leam gu ’n gabhadh sibh rud dheth.”
Bha ’m bonnach air a phasgadh aig Beder ann an neapiginn gu grinn, agus an uair a thug e mach e, thuirt e rithe, “Tha mi ’guidhe air bhur morachd gu ’n gabh sibh e.”
“Gabhaidh mi e le m’ uile chridhe,” ars’ a’ bhanrigh ’s i ’breith air as a laimh, “agus ithidh mi e gu toileach air do sgath fhein, agus air sgath bhrathar d’ athar. Ach mu ’m blais mi air, bu mhiann leam gu ’n itheadh tusa rud dhe ’n bhonnach so a rinn mi fhad ’s a bha thu air falbh.”
“A bhanrigh mhaiseach,” arsa Beder, agus e gabhail a’ bhonnaich gu toileach as a laimh, “cha tig rud sam bith a do lamhan ach rud math; agus is gann a theid agam air mo thaingealachd a chur an geill dhuibh air son an fhabhair a tha sibh a’ deanamh rium.”
Chuir Beder gu gleusda am bonnach a thug a’ bhanrigh dha ann an aite a’ bhonnaich a thug Abdallah dha; agus an uair a bhrist e rud dhe ’n bhonnach a thug Abdallah dha, dh’ ith e m’ a coinneamh e. Agus an uair a bha e ’g a itheadh, thuirt e, “Ah ! ’bhanrigh, cha do bhlais mi air aran riamh cho blasda ris.”
Thachair gu ’n robh iad aig taobh an t-sruthain anns an am, agus an uair a chunnaic i gu ’n do shluig e an greim a bha ’na bheul, thog i lan a boise dhe ’n uisge, agus an uair a thilg i air Beder an clar an aodain e, thuirt i, “A chreutair thruaillidh! na bi na ’s fhaide ’nad dhuine, ach bi ann an cruth seann eich, agus bi dall agus crubach.”
An uair a chunnaic a’ bhan-draoidh nach robh buaidh sam bith aig na briathran a labhair i air Beder, agus nach d’ rinn e ach clisgeadh le eagal, dh’ fhas a h-aodann dearg, agus thuirt i, “A Bheder ghaoil, na biodh eagal sam bith ort, cha ’n eirich beud dhut. Cha robh mhiann orm cron sam bith a dheanamh ort; cha robh mi ach feuch ciod a theireadh tu. Bu mhi am boirionnach cho truagh ’s cho truaillidh ’s a tha beo na ’n tugainn oidhirp sam bith air do chur ’na leithid sid de riochd, cha ’n ann a mhain an deigh nam mionnan a thug mi, ach mar an ceudna an deigh a liuthad comharradh a nochd mi air mo ghradh dhut.”
“A bhanrigh chumhachadh,” arsa Beder, “ged a tha fhios is cinnt agam gur ann ri feala-dha a bha sibh, gidheadh ghabh mi clisgeadh an uair a chuala mi sibh ag ordachadh mi bhith air mo chur an riochd ainmhidh. Ach na abramaid an corr m’ a dheidhinn. Agus o ’n a dh’ ith mise rud dhe ’n aran a thug sibhse dhomh, bu mhiann leam gu ’n itheadh sibh a nis rud dhe ’n aran a thug mise dhuibh.”
Bha fhios aig a’ bhanrigh nach robh doigh aice air a h-earbsa ann am Beder a nochdadh na b’ fhearr na rud dhe ’n aran itheadh, agus anns a’ mhionaid bhrist i rud dhe ’n aran, agus dh’ ith i e. Cha luaithe dh’ ith i e na thainig trioblaid oirre, agus cha b’ urrainn i gluasad as a’ bhad anns an robh i. Gun dail sam bith thilg Beder lan a bhoise dhe ’n uisge oirre ann ag clar an aodain, agus thuirt e, “A bhan-draoidh ghraineil, na bi na ’s fhaide ’na d’ bhoirionnach, ach bi anns a’ mhionaid ann an riochd capuill.”
Ann am priobadh na sul bha banrigh Labi ann an riochd capuill cho briagha ’s a chunnaic duine riamh. Agus bha i air a cur cho mor bhar a siuil leis mar a thachair dhith ’s gu ’n do thoisich i ri sileadh nan dear gu frasach, rud nach d’ rinn capull riamh roimhe. Chrom i a ceann thun an lair air beulaobh Bheder, a’ smaointean gu ’n gabhadh e truas dhith; ach ged a bhiodh truas aige rithe, cha robh e ’na chomas cuideachadh sam bith a dheanamh leatha. Thug e leis i do ’n stabuill, agus thug e do ’n ghille-stabuill i gus srian a chur ’na ceann, ach cha robh srian anns an stabull a fhreagradh oirre. Thug so air da each fhaotainn deiseil, each dha fhein agus each eile do ’n ghille-stabuill, agus dh’ fhalbh iad le cheile leatha far an robh Abdallah.
An uair a chunnaic Abdallah Beder a tighinn leis a chapull, thuig e gu ’n d’ rinn e mar a chomhairlich e dha. “A bhan-draoidh mhollaichte,” ars’ esan ris fhein, agus e gle aoibhneach, “air a’ cheann mu dheireadh fhuair thusa diol-thuarasdal dligheach air son an uilc a bha thu ’deanamh.”
Thainig Beder bhar muin an eich aig dorus Abdallah, agus chaidh e steach do ’n bhuthaidh. Chuir e failte chridheil air, agus thug e mile taing dha air son a liuthad gniomh math a rinn e dha. Dh’ innis e dha a h-uile car mar a thachair, agus thuirt e ris nach robh aon srian ri fhaotainn a fhreagradh air a’ chapull. Gun dail fhuair Abdallah srian a fhreagair oirre cho math ’s a dh’ iarrteadh. Agus cho luath ’s a thill Beder an gille-stabuill air ais leis na h-eich, thuirt Abdallah, “Mo thighearna, cha ’n ’eil aobhar dhut fuireach na ’s fhaide anns a’ bhaile. Theirig air muin a’ chapuill, agus marcaich air ais do do rioghachd fhein. Tha aon chomhairle agam ri thoirt ort, agus is e sin, ged a thigeadh ort dealachadh ris a’ chapull, nach dealaich thu gu brath ris an t-srein.”
Gheall Beder gu ’n deanadh e mar a chomhairlich Abdallah dha; agus an uair a ghabh e a chead dhe ’n t-seann duine choir, dh’ fhalbh e.
Cha bu luaithe chaidh righ Phersia am mach as a’ bhaile na thoisich e ri smaoineachadh air cho fortanach ’s a bha e an uair a fhuair e sabhailte air falbh o chumhachd na ban-draoidh, an deigh a’ chunnairt anns an robh e gu ’n cuireadh i ann an riochd ainmhidh e.
An ceann tri latha rainig e baile mor, agus an uair a bha e aig iomall a’ bhaile thachair seann duine tlachdar ris a bha ’coiseachd do thaigh-comhnuidh a bh’ aige an taobh am muigh dhe ’n bhaile. An uair a chuir an duine stad air, thuirt e, “Mo thighearna, am faod mi ’fhaighneachd co an cearn dhe ’n t-saoghal as an d’ thainig sibh?”
Stad Beder, agus dh’ innis e dha co as a thainig e. Am feadh ’s a bha iad a’ comhradh, thainig seana bhean far an robh iad, agus an uair a sheas i tiotadh agus a thug i an aire do ’n chapull, thoisich i ri osnaich gu goirt agus ri sileadh nan deur gu frasach.
Sguir Beder agus an seann duine dhe ’n chomhradh a bh’ eatorra an uair a chunnaic iad an staid anns an robh an t-seana bhean, agus dh’ fheoraich Beder dhith ciod a b’ aobhar gu ’n robh i ’gul ’s a’ caoidh air an doigh ud.
“Ochan! mo thighearna,” ars’ ise, “tha mi ’gul ’s a’ caoidh a chionn gu ’m bheil an capull sin a tha fodhad anabarrach coltach ris a’ chapull a bh’ aig mo mhac. Tha mi fhathast ’g a caoidh air a sgath-san. Agus theirinn gur i so a’ cheart chapull a bh’ aigesan mur b’ e gu ’m bheil fhios agam gu ’n d’ fhuair i bas. Reic rium i, tha mi ’guidhe ort, agus bheir mi dhut a lan luach air a son, agus moran taing.
“Mo bhean mhath,” arsa Beder, “tha doilghios gu leor orm air do shon, ach cha ’n ’eil an capull ri bhith air a reic idir.”
“Ochan! mo thighearna,” ars’ an t-seana bhean, “air son gradh Dhe na diult dhomh am fabhar a tha mi ’g iarraidh.”
(Ri leantuinn.)
[Vol . 9. No. 27-28. p. 4]
Mac-Talla.
Air a Chur a Mach Uair ’san t-Seachdain.
A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia Miosan, .50
Tri Miosan, .30
Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann an Breatunn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son 1.52 neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna. Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.
Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
PUBLISHERS MAC-TALLA,
Sydney, Cape Breton.
DI-HAOINE, IANUARAIDH 11, 1901.
Bha duine stigh an la roimhe agus thuirt e nach biodh e as aonais MHIC-TALLA ged a chosgadh e tri dolair ’sa bhliadhna dha. Bha fear eile stigh aig àm eile agus gheall e gu ’n tòisicheadh e air gabhail a’ phaipeir cho luath ’sa dh’ fhàsadh e uiread ri aon de phaipearan mora Mhontreal us New York. Nach b’e fhéin am fior Ghàidheal!
Gheibhear àireamh mhath de dh’ ainmeannan muinntir a phàigh anns an àireamh so. Tha sinn ag iarraidh air neach sam bith a chuireas air adhart airgead fios a chur ugainn mur faic e ’ainm am measg chàch an ùine ghoirid. Ach deanadh iadsan a chuir ugainn am pàigheadh o chionn ghoirid feitheamh gus am faic iad àireamh na seachdain s’a tighinn, oir b’ fheudar dhuinn roinn dhe na h-ainmean a chumail air ais air an turus so.
Tha sinn duilich nach robh e ’n comas MHIC-TALLA a chàirdean a ruigheachd air an t-seachdain s’a chaidh. Bha e air a chumail air ais le ni a chaidh cearr mu’n inneil chlo-bhualaidh nach gabhadh leasachadh air chabhaig; chum sin àireamh an 28mh latha de Dhesember gun fhalbh as an oifis gus an 4mh latha dhe ’n mhios so, an latha bu chòir àireamh eile bhi mach. Feuchaidh e ris a chall a deanamh suas d’a leughadairean mu ’n tig an samhradh.
THA Comhairlean nan siorrachdan cruinn air an t-seachdain so. Tha siorrachd Cheap Breatunn aig an àm so ann an suidheachadh na’s fhearr na bha i o chionn iomadh bliadhna; tha gach cosguis a bha ri phàigheadh fad na bliadhna s’a chaidh pàighte, agus tha tri mile ’s sia ceud dolair ri ’creideas ’sa bhanca. Tha tigh cùrtach ùr ri bhi air a thogail am bliadhna, agus bidh an seann tigh cùrtach ’s an talla air an creic. Thatar mar an ceudna ’bruidhinn air an tigh-caothaich a chreic agus tigh ùr a thogail am mach air an dùthaich, far am bi fearann ri fhaotainn na’s saoire na tha e timchioll a’ bhaile.
A’ Bhliadhn’ Ur.
LE ANNA CHAMARAN.
Tha ’bhliadhn’ aig a ceann,
Le ’campar, trioblaid is cradh,
’S le aighear is sùgradh,
Sunndach, cridheil aig pàirt:
Tha cuibhrionn gach aoin dhinn
Roinnt’ a’m freasdal do ghràidh,
Mar ’rùnaich thu fhein,
A Dhe, ’tha ’riaghladh ’s gach àit’.
Aig meadhoin na h-oidhch’,
Le suim is aire thoirt dha,
Gu ’n d’ bhuail dà uair dheug,
’S cha téid aon bhuille dhuibh cearr:
Tha duilleag as ùr
Air dùnadh dhuinne ’s i làn,
A chumail air chuimhn’
Gach smaoin, gach gniomh agus ràdh.
Aig toiseach bliadhn’ ùire,
Dùisgeamaidne ’na thràth,
’Cur romhainn le cùram
Cùrsa ’ghabhail a’s fhearr;
’G ath-cheannach na h-ùine
’Struidh sinn uile gun stà;
Oir, làithean ar cuairt
Neo-bhuan air thalamh a tà.
Tha tìom ’ruith gu luath—
Gach uair is mionaid mar sgàil—
Tha siorruidheachd bhuan
A nuas a’ teannadh gun dàil:
Aig toiseach bliadhn’ ùir’
Gu h-ùmh’l biomaidne ’nad làth’r,
Ag ùrnuigh riut fein,
Mu ’n téid ar ceumannan cearr.
Solus.
THA mi air son facal misnich a thoirt do d’ luchd leughaidh a thaobh an suilean. Na biodh eagal orra nach bi solus oidhche aca cho math ri solus latha gu leughadh do dheadh naigheachdan, ’s gu foghlum fhaotainn mu na làithean a dh’ aom agus gliocas air son na làithean ri teachd. Ged dh’ fhàg a chuideachd Gheancach taobh an iar Loch Ainslie gun olla fhaighinn, cha ’n ann mar sin a tha a thaobh cuideachd Nobha Scòtia air an taobh a tuath. Chaidh iad sios mu sheachd ceud troidh agus bha ’m pump a toirt a nuas beagan olla gach latha a measg gach stuth eile a bha e togail. Cha bhiodh agad ach biorain teine ’chuir ris ’s dh’eireadh an lasair suas troidh o’s a cheann. Tha choimhearsnachd eolach air a sin. Cha ’n eil teagamh nach eil an olla ann, co dhiu a tha lochan no tobair mhòra dhi ann no nach eil. Na ’m buaileadh iad loch mòr dhi aon uair bhiodh aimhnichean olla againn anns an fhàsach. Far a bheil iad a cladhach tha na clachan gu h-iosal ni-eigin air an oir no air an leth-oir, agus, mar sin, tha’n uidheam thollaidh buailteach an toll a dheanamh air fhiaradh an deigh a dhol sios fada tre’n talamh ’s tre na creagan uachdarach. Tha sin na dhragh mòr nuair nach eil an toll ach cumhann. Faodaidh mu dheireadh an uidheam a thighinn gu bhi air a teannachadh co mòr san toll ’s nach teid aic air oibreachadh. Ach tha mi ’n dochas nach fhada gus am buail i tobar no cuisle mhòr a bheir seachad olla air son Gaidhil ’us Goill.
D. D.
Broad Cove,Nollaig, 1900.
LUACH ANABARRACH.
Cot-Uachdair air $5 .25.
Tha Cotaichean-uachdair air an creic an eile air pris moran na ’s airde na so, nach eil faisg cho math ris, ann an aodach no ann an deanamh.
COTAICHEAN A’S FHEARR AIR PRISEAN EILE.
$5 .75, $7 .50, $8 .00, $12 .00
F . H. REYNOLDS,
AN STOR—Mattheson , Townsend & Co.air Sraid Shearlot.
Sanas do Chinn Theaghlaichean.
Nuair a bhios tu ceanach ni sam bith air son na dachaidh, ’s coir dhut a bhi cinnteach gu bheil e math. Cha’n eil ni a’s dorranaiche na Airneis Ur fhaotainn a tha air a droch dheanamh, no Brat-urlair a tha crion. Againne gheibhear an deanamh ’s an stuth a’s fhearr.
Airneis Ghrinn
Iomadh seorsa ur agus eireachdail.
Brait-Urlair Bhriagha
Na seorsachan a bhios buan ’sa chumas an dath.
Gach Seors’ Innsridh Taighe
Innsidh sinn gu toileach na chosgas e dhut rum no tigh uidheamachadh.
GORDON & KEITH,
SIDNI, C. B.
A. T. GRANT, MANAGER
THE Nova Scotia Furnishing Co., LIMITED
A chuideachd a’s motha tha ’n Canada air son deanamh us creic
Airneis-Taighe ’s Brait-Urlair.
THA STOC MOR DAONNAN AGAINN AIR LAIMH ’NAR TAIGH-CEANNACHD AIR
Sraid Shearlot, Sidni.
Tha sinn a’ creic gach seors’ innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.
Tha ar prisean ceart. Taghail againn.
“Ceannaich o’n Chuideachd a’s Motha, ’s caomhain t’ airgead.”
AMHERST BOOT & SHOE Mfg. Co.,
AMHERST, N. S.
A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.
Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.
Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt os ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.
[Vol . 9. No. 27-28. p. 5]
NAIGHEACHDAN.
Tha a’ bhreac a sgoileadh air feadh ceann a tuathNew Brunswick.Cha d’ thugadh ionnsuidh cheart air an euslaint a chur as nuair a bhrist i mach, air neo cha ’n fhaigheadh i sgaoileadh mar a rinn i.
Chaidh Su Hai, an Sineach a mhort am Baran von Ketteler, fear-ionaid na Gearmailt ann am Pekin, a chur gu bàs an làthair moran sluaigh air an latha mu dheireadh dhe’n bhliadhna. Tha e coltach gu bheil Sina a’ dol a ghabhail ri cumhachan nan rioghachdan Eòrpach.
Air do Mhr Chamberlain fios a leigeil dh’ ionnsuidh nan colonies gu ’m biodh an Riaghladh Breatunnach gle thoileach tuilleadh shaighdearan a ghabhail uapa air son a dhol a chogadh an Africa mu Dheas, thairg sia ceud deug duine ann an Australia ’s da mhile ann an New Zealand falbh cho luath ’sa ghabhas iad cur an uidheam. Cha ’n eil teagamh nach dean àireamh de mhuinntir Chanada iad féin a thairgse an ùine ghoirid.
Air an latha mu dheireadh dhe ’n t-seann bhliadhna, bha dorsan a’ phriosain ann anSt . John, N. B.air am fosgladh, ’s thugadh an saorsa do na bh’ ann de phriosanaich, coig duine fichead. Cha robh cionta mhor air a chur as leth aon dhiubh, agus air an aobhar sin cha robh e air a mheas mi-fhreagarrach an leigeil ma sgaoil. Cha bhiodh e glic a leithid a dheanamh anns a h-uile priosan ’san dùthaich.
Sguir na mèinneadairean ann am mèinnean guail Phictou a dh’ obair air an t-seachdain s’a chaidh ag iarraidh tuilleadh tuarasdail. Bha an àireamh mhor dhiubh a’ faotainn da dholair gu leth ’san latha ’s ag obrachadh naodh uairean. Bha iad ag iarraidh 30c an latha bharrachd air sin. Bha an gual cho gann ’sa creic cho math ’s gu ’n do dh’ aontaicheadh an tuarasdal a bha dhith orra thoirt dhaibh, agus an ceann latha no dha chaidh iad air ais a dh’ obair.
Tha am banca bha roimhe so a’ dol fo ’n ainmMerchants Bank of Halifaxa nise fo ainm ùr, “Banca Rioghail Canada.” Chaidh notaichean ùra chur am mach air an darra latha dhe ’n bhliadhna ùir, notaichean a tha air [ ? ] clò-bhualadh an dathan nach fhacas air airgead-paipeir ’s an dùthaich so riamh roimhe. Tha iad mar sin air son fhàgail doirbh do luchd-deanamh an airgeid mheallta an leithidean a dheanamh. ’Se so a cheud bhanca thainig do Shidni; agus tha deich bliadhna fichead o’n chaidh fhosgladh ann an toiseach.
Bidh cuimhn’ aig ar leughadairean aigCarl Creelman,an duin’ òg a dh’ fhalbh áTruro , N. S. ,air an t-samhradh s’a chaidh air son cuairt a chur air an t-saoghal le rothair, gun airgead no ni sam bith eile air a shiubhal a chuidicheadh leis. Fhuair Iain Mac Gilleain, Sidni Forks, litir o chionn ghoirid o charaid dha fhéin, Niall Domhnullach, a tha ’na oifigeach anns an Reiseamaid Dhuibh, a tha aig an àm so am Benarres, ’s na h-Innsean an Ear. Bha Creelman ’sa bhaile sin nuair a sgriobh e an litir; bha e beagan roimhe sin tinn ’san tigh-eiridinn, ach bha e air a dhol am feobhas. Bha dùil aige dhol as na h-Innsean do Chape Colony an Africa mu Dheas.
Chaidh luach sia millean air fhichead dolair a thoirt á mèinnean òir Chanada air a bhliadhna s’a chaidh. Chaidh beagan a bharrachd air leth millean dolair dhe sin a thoirt á mèinnean Nobh Scotia.
Chaidh àireamh mhor thaighean a thogail anns a bhaile air a’ bhliadhna dh’ fhalbh, agus tha e nise gu math na’s furasda do dhuine àite-còmhnuidh fhaotainn na bha e mu’n àm so an uiridh. Ach tha e fhathast air uairibh doirbh gu leòr do dhaoine thig air an trein anmoich àite-cadail fhaotainn. Oidhche Di-màirt s’a chaidh b’ fheudar do thriùir a thainig mar sin an oidhche chur seachad an oifis nam maor.
Bha an còrdadh eadar Canada ’s na Stàidean leis am bheil cead air a thoirt do na soithichean-iasgaich Geancach tigh’n do phuirt Chanada a cheannach biadhaidh lion us nithean eile air am bi iad a’ cur feum, air ùrachadh air son na bliadhna so. Cha ’n eil còrdadh seasmhach dhe’n t-seòrsa so eatorra idir; tha e air a dheanamh o bhliadhna gu bliadhna, agus faodaidh Canada diùltadh a dheanamh bliadhna sam bith.
Thachair droch sgiorradh ann an Dominion No. 2, faisg airGlace Bay,Di-ciaduin air an t-seachdain s’a chaidh. Spraidh da cheud punnd dynamite gun fhios ciod a dh’ aobharaich e. Bha an tigh anns an robh e air a chur ’na spealgan, agus bha ceathar dhaoine a bha faisg air air an goirteachadh; chaill fear dhiubh te dhe shùilean, agus bhristeadh cas fir eile, ’s bha gach aon dhe’n cheathrar air am bruthadh ’s air an gearradh gu dona.
Rainig Morair Roberts Sasunn air an latha mu dheireadh dhe ’n bhliadhna, agus chuireadh fàilte air nach do chuireadh eadhon air Wellington nuair a thainig e dhachaidh an deigh blàr Waterloo. Bha Prionnsa Wales agus àireamh de’n teaghlach rioghail g’a choinneachadh; chuir a bhanrigh fios air, agus rinn i Iarla dheth. Tha Morair Roberts na shaighdear cho treun agus ’na dhuine cho ionmhuinn ’s nach measar urram is urrainn a dhùthaich a chur air tuilleadh us mor no math dha.
On thoisich an cogadh anns na h-Eileanan Philippeach, bha sgeula-bàis Aguinaldo, ceannard nan ceannairceach a tighinn gu math tric agus cha robh uair a thigeadh i nach robh sgeul eile a tighinn ag innse gu robh e beò. Tha sgeul a bhàis a nis air tighinn aon uair eile, agus tha barrachd de dhreach na firinn oirre na bha oirre riamh roimhe A reir na sgeula so tha faisg air da mhios o’n chaochail e, ach chaidh a chumail an cleth, air eagal gu ’n cuireadh bàs an ceannaird na ceannaircich gu mi-mhisnich.
Ann am Manchester, an Sasunn, bha moran tinneis agus iomadh bas air am aobharachadh le leann puinnseanta. Chaochail coig duine fichead roimh ’n cheathramh latha dhe ’n mhios so, agus bha àireamh mhor tinn ’s cuid dhiubh sin air nach robh coltas gu ’n rachadh iad am feothas. Tha na grùdaiream a bha deanamh an leanna ri bhi air an toirt gu cùirt air son a bhi cleachdadh a phuinnsean; bha iad ’ga chur ann air son am blas a neartachadh, ach rinn e bharrachd us sin. ’S e ’n aon dòigh is fhearr do dhaoine ’nuair a bhios iad a’ dol a dh’ òl leann no stuth láidir eile, gun òl idir.
Reic-a- mach Mhor
DE
dh’ Aodach Deante, Cotaichean-Uachdair, agus Aodach Cloinne.
Tha sinn a dol a chreic na th’ againn de dh’ Aodaichean romh dheireadh na bliadhna. Is e so creic a’s motha bh’ ann am bliadhna, agus is coir dhut an cothrom a ghabhail air thu fhein a chomhdach air choinneamh a gheamhraidh, fhad ’sa dh’ fhaodas tu sin a dheanamh cho saor.
H . H. Sutherland & Co.
SEALL ANN AN SO AIR AN ATH SHEACHDAIN
Airson Sanas bho
KELLY & DODGE,
Dealbhadairean, - - - Sidni, C. B.
BRATAN EACH
Tha stoc iomlan dhiubh againn, agus air prisean a tha ceart.
Bein Shleigheachan
anns na seorsachan a leanas: Musk Ox,Gobhar Dubh, Gobhar Glas, Wombat, agus bian ainmeil anSaskatchewan Buffalo.
F . Falconer & Son,
Luchd-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean,
SIDNI, C. B.
Tha againn air an rathad a’ tighinn
Luchd car de FHLUR MATH Teaghlaich
a theid againn a chreic riut fhein ’s ri do choimhearsnaich air
$4 .00 am Baraille fhad ’sa mhaireas e.
Is fhiach e a h-uile sent de
$4 .25 am Baraille
F . & J. MORLEY,
Drochaid an Rathaid Iaruinn, SIDNI, C. B.
[Vol . 9. No. 27-28. p. 6]
BLIADHNA THEARLAICH.
LE IAIN MAC-CHOINNICH.
CAIB. XXVI.
IOMA-RUAGADH NAN CINN-FEADHNA AGUS AN LUCHD-LEANMHUINN.
AIR fìr thoiseach a mhàighe chaidh Mac-an-Leistear Bheinne-Sith, Greamach Dhùn-Treòin, agus Morair Ogilbhie air bòrd ann an saigheach beag ma inbheir Uisge Tatha, agus chum iad an cuan ri sròin gus an deach iad air tìr gu sàbhailt ann an Lochlainn. Mu’n gann a chuir iad an cas air cladach ghlac righ Lochlainn iad agus chuir e staigh iad mar phrìosanaich ann a seanna Chaisteal dubh Bhaile-na-Buirbhe. Tacan an deighe sinn fhuair iad fa-sgaoil, agus theich iad do’n Fhràing far an d’ fhuair iad dìdeann.
Fad fhichead latha an deighe blàr Chul-Fhodair cha deach duine de dh’ fheachd an Diùc an còir nan Garbh-Chrioch far an robh a’ chuid mhòr do shluagh Thearlaich a chòmhnuidh, agus a bha nise air cruinneachadh ri chéile ’chum an ath ionnsaidh thoirt air an àrm-dhearg. Air an ochdamh latha de’n Mhàigh thug na cinn-feadhna coinneamh da chéile ann am Mùrlagan fagus do cheann Loch-Arcaig, agus Loch-Iall air an ceann, ged a bha e air a leònadh le puthar a bhlàir ma dheireadh, air dhoigh is nach b’ urrainn da gluasad ach air muin eich. Bha na fir ann an deagh mhisneach le sùim mhòr airgeid a thainig thuc as an Fhràing mu’n àm sin gu cumail suas a’ chogaidh; bhan t-suim so mu thuaithream 38,000 Pund-Sasunnach. Chaidh a shònrachadh gu’n càmpaicheadh na Cam-Shrònaich, Dòmhnullaich Ghlinne-Garaidh, Fir na Ceapaich, Clann-Raonaill, Stiùbhartaich na h-Apunn, Clann-Ionmhuinn, agus Leòdaich Mhic- ’Ille-Chalum ann an Acha-na-caraidh, air an cùigeamh latha diag de’n Mhàigh. Chaidh a shònrachadh mar an cianda, gun cuirte fios gu Clann-Mhuirich, Clann-Chatain na h-Abhallaich agus na Frisealach, a bhi deas gu thighinn nan ceann. Mar sin thòisich an tògbhail as ùr; fhuair Loch-Iall trì chiad dheth na Cam-Shronaich cruinn a chlisge, agus Mac- ’Ic-Alasdair agus Colla Bhàrasdail tri-cheud eatorra nan dithis, dheth na Dòmhnullaich.
Mu’n àm sin dh’ fhag Iarla Loudon Inbheirneis le seachd ceud diag fear agus ghabh e sealbh air Lochabar. Chunnacas iad so a tighinn agus theab iad Loch-Iall a ghlacadh le dùil gu’m b’iad daoine Cholla Bharasdail, ach thainig teachdaire a dh’ innse dha gur e suaithneas dearg a bha nam boineidean ann an àite ’n t-suaithneis bhain, dh’ aithnich Loch-Iall an sin co bh’ann agus mheasadh iomchaidh an t-òr Fràngach fhalach mu’ n tuiteadh e leis na nàimhdean, agus dh’ fhalaich iad cuig mìle ginni dheth ann an àllt aig ceann Loch-Arcaig agus a’ chuid eile fagus do cheann shios an locha chianda. Iar dhaibh an t-airgead a chuir ann an aite gleite theich Loch-Iall agus na h-uaislean eile air falbh ann am bàta, agus thug an tuath an dachaigh orra.
Cho luath sa chuir Morair Loudon an céill fath a thurais do Lochabar, se sin a thogail an cuid àrmachd, thainig na daoine gu léir agus liubhair siad iad dha le làn thoil. Fhuair Caim-beulaich Earra-Ghàel na bha do dh’ àirm ann an Gleanna-Comhann gun bhuile ’bhualadh. Cha robh an Diùc idir toilichte leis a so agus chuir e roimhe gun tugadh e air a’ chuid daoine féin (na Sasunnaich) na h-àirm a thoirt bho na chuid eile dheth na Gàeil a bha le Tearlach ge b’e àit’ anns an robh an còmhnaidh. Air an treas latha fichead de’n Mhàigh dh’ fhag e Inbheirneis le réiseamaidean coise agus chàmpaich iad ann an Cille-Chumein, ann am fir mheadhon na dùthcha.
A Cille-Chumein chuir an Diùc pairti dheth an arm-dhearg air feadh gach àite de’n dùthaich mu’n cuairt. Bha gniomharra’ nan daoine sin cho brùideil, agus cho an-iochdmhor is nach eil iomradh againn air a shamhuil ann an eachdraidh cheud linntean an dòrchadais, no idir a measg Chriosdaidhean. Chaidh teine chuir ri aitreabh Loch Iall, Chluainidh, na Ceapaich, Ghlinne-Garaidh, Cheann-Loch-Mùideart, Ghlinne-Goill, Aird-Seile. Chaidh mar an ciadna aitribh na tuath a chreachadh sa’ losgadh, agus an cuid spréidh a’s amhlainn a ghiùlan leis na saighdearan dearga gu càmp an Diùc an Cille-Chuimean. Bha na saighdearan a reubadh an aodaich dheth na chloinn, agus a toirt nam ban air éiginn! Chaidh àireamh lionmhor de dhaoine neo-chiontach, nach deach riabh air feachd sam bith, a thilgeadh, agus daoine liatha aosda chuir ro na mosgaidean mar chuspairean àbhachd. Chaidh iomadaidh a theich a chum nam beann mar dhìdeann a dhìth le fuachd a’s acras. Bu cho lòm a chaidh na Garbh-Chriochan air eirthire siar Inbheirneis fhàsachadh roi ’n deicheamh latha do dhara mìos an t-sàmhraidh, is gu ’m faoite siubhal fad iomadh mìle gun cheò taighe fhaicinn ’s gun gheum bà, no goireal coileich a chluinntinn!
Cha’n robh an t-arm-dearg fathast toilichte leis na thog iad do chreachan air fearann nam fineachan a dhéirich le Tearlach, thòisich iad a nis’ air iomain rompa gach spréidh a bha tachairt nan co-dhail, air chor is gun robh na daoine dh’ fhan aig a bhaile rè a’ chogaidh air an aon diol riu-san a thionnsgain an t-àr-a- mach; air an aobhar sin bha’n àireamh spréighe a thog iad cho lionmhor is gun deach cunntais cheudan mhart a’s each a réic le feachd an Diùc ris na dròbhairean Sasunnach air son leth-chrun an ceann; chaidh an t-airgead so a rinn mar chreich a
Cuireadh. Tha sinn a toirt cuireadh do gach aon a leughas so tigh’nn a choimhead oirnn agus amharc air an stoc a tha sinn a’ cumail. Tha againn aig an àm so:—
LUCHD CAR DE MHIN BHUIDHE.
FLUR, am baraillean ’s am pocannan.
PRONN, VINEGAR ,SPIOSRAIDH,
MOLASSES , PICKLES,
agus gach seorsa BATHAIR-CHANNAICHEAN.
R . H. L. YOUNG & Co.
AN TOGALACH A CHAIPT. MHIC-NEILL,
Aig Oisean Sràidean Shearlot agus Townsend.
AODAICHEAN DEANTE
COTAICHEAN-UACHDAIR foghair us geamhraidh, fad agus goirid, do dhaoine ’s do ghillean. REEFERS do gach neach a tha ’g an iarraidh, air prisean cearta. DEISEACHAN de dh’ iomadh seorsa, do shean us og, agus air na prisean a’s isle.
Tha sinn cuideachd a’ cumail
Stoc lan de Leintean, agus gach seorsa Aodaich-iochdair, Colairean, Cufaichean, Neckties.
Agus ’s ann againn a tha ’n stoc
Thruncaichean is Mhaileidean
a’s motha tha ’n Nobha Scotia.
Taghail a stigh. Cha mheas sinn ’na dhragh sam bith am bathar a shealltuinn dhut.
THE MARITIME PREMIUM CO. Ltd. ,
Sraid Shearlot, Sidni, C. B.
G . K. Cochran, Mgr.
Stor Leabhraichean Phattillo
air a h-ur-fhosgladh ann an
Togalach a Mhac-Talla,
agus anns am bheil an stoc a’s motha ’s a’s saoire de
Bhathar Paipeir ’s de Bhathar Boidheach
a chunnacas riamh an Ceap Breatunn.
TAGHAIL A STIGH AGUS FAIC.
The Scottish Clans and their Tartans.
IS e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine, —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha. Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
ALEXANDER BAIN,
Port Hawkesbury,
Cape Breton.
C . P. MOORE,
BATHAR CRUAIDH,
Iarunn, Uidheaman Saoirsneachd, Uidheaman Gaibhneachd, Tairnnean, &c .
SIDNI, - - - C. B.
J . M. FULMER,
FEAR-ANNLACAIDH US SPISRIDH.
Oisean Sraidean Falmouth us Bhentick,
SIDNI, - - - C. B.
L . L. GULLIVAN,
CEANNAICHE FEARAINN.
FEARANN US TAIGHEAN RI ’N CREIC ANNS GACH CEARNA DE SHIDNI.
AIRGEAD GA THOIRT SEACHAD AIR RIABH.
Victoria Block, So. Charlotte St. ,
SIDNI. - - - C. B.
[Vol . 9. No. 27-28. p. 7]
measg nan saighdearean. Bha chuid eile de ghnìomharadh nan daoine an-diadhaidh, neo-dhaontachail so, cho gràineil ri aithris, agus cho déistinneach ri leughadh, is na chràdh cridhe ri chluinntinn, air chor is gur iomchaidh dhomh an Caibidil a’ cho-dhùnadh.
Bha Tearlaich mu’n àm sin ann an Beinne-Mhaol an Uidhist a chinnedeas, an deigh dha féin a ’s do ’n sgioba an oidhche chuir seachad gu dosgainneach a caitheamh na fàirge ri garbh shéideadh ann am bata fosgailte. Anns an eilean so b’e bàtheach fosgailt bu lùchairt dha, bu leabaidh stàta dha connlach shalach, bu lion-anard dha lùireach de sheana chainb, bu bhiadh dha min choirc a’s feòil. Dh’ fhàn iad ri port anns an eilean so rè cheithir latha diag, a thaobh doirbhead na sìde, ach air Di-màirt an naoidheamh latha fichead de ’n Ghiblin ghabh iad orra uidhe chuain fhiadhaich, a leigeadh fa sròin, agus chum iad oirre mar dh’ fhaod iad gu eirthire Leòghais oir bha ruin orra dhol do Steòrnabhaidh far an robh dùil aig Dòmhnuill Mac-Leòid saigheach fharadh a chum am Prionns’ aiseag do’n Fhràing. Cha robh iad ach tacan air fairge gus ’na shéid a ghaoth gu treun, agus dh’ éirich an linne na caoraibh gheala air chor is nach b’ urrainn iad giùlan n’a b’ fhaid’ air fuaradh, air an aobhar sin leig iad ruith leatha dh’ ionnsaidh an Eilein ghlais, a ta na laidhe ma dha fhichead mìle tuath air Beinne-Mhaol agus m’ an imisg chiadna deas air Steòrnabhaidh. Chaidh iad air tìr anns an eilean so ma bhristeadh na camhanaich, agus a thaobh gu ’m buineadh am fearrann do Mhac-Leòid na h-Earadh, a bha’n aghaidh a’ Phrionnsa, mheas iad iomchuidh iad féin a chléth; uime sin thug iad a chreidsinn air muinntir an eilein gu’ m bu cheannaichean Arcach a bha annta air an deach an long a bhristeadh na sgealban air an Dù’ -Irtich, droch sgeir a ta na laidhe sa chuan air taobh siar Ile. Cha do chuir muinntir an Eilein ghlais am briathran an teagamh, agus a chum na cùise ’dheanamh na bu ro choltaiche ris an fhirinn, chaidh iad fo ainmeanan meallta. B’ ann do Chlann na Ceairde bha ’m Prionns’ agus O’Suilibhan, (a b’e na’m b’ fhior am mac agus an t’ athair), agus bha ’n sgioba gu léir air an gairm do réir ainmeanan tuathach eile. Fhad sa dh’ fhuirich iad san Eilean-Ghlas, b’ ann an taigh Dhòmhnuill Chaimbeil am fear aig an robh an t-eilean air mhàl a chuir iad suas; nochd fear an taighe, (ged bu Chaimbeulach e,) mòr chaoimhneas dhaibh, agua thug e a bhàta féin do Dhòmhnull Mac-Deòid a chum a dhol do Steòrnabhaidh air ti an t-saigheich a bha mhiann orr’ fhaotainn. Dh’ fhalbh Dòmhnull do Leòghas air an athairne-mhàireach, agus dh’ fhan am Prionns’ ann an taigh a Chaimbeulaich gus an tigeadh e air ais.
Air an treas latha de ’n Mhàigh thainig fios bho Dhòmhnull Mac-Leòid gun dh’ fhuair e saigheach, ag iarraidh air a’ Phrionns a dhol air aghaidh gun dàil; air an aobhar sin chuir Dòmhnull Caimbeul bàt eile na h-uidheam, agus fo lan sgioba; air an ath latha dh’ fhalbh iad leis a’ Phrionns thar chuan gu Steòrnabhaidh. Ach mun d’ ràinig iad an calla sin thiondaidh a ghaoth nan aghaidh, agus b’ éiginn daibh ruith a steach do Loch-Sith-phort a ta ma thuaiream fichead mìle bho Steornabhaidh, choisich iad as a sin tarsuinn a mhointeach a bha glè bhog aig an àm, agus air a chùigeamh latha de’n mhìos stad iad aig rinn Rugha-àr-innis ma uigh mìle do’n bhàile. As a sin chuir iad gilie dh’ ionnsaidh Dhòmhnaill Mhic-Leòid a’g iarraidh air biadh a chuir thuca; air ball thainig Dòmhnull do’n ionnsaidh le biadh a’s drama, agus theòraich sé iad gu taigh Baintighearna Chill-Duinn far an deach am Prionns a laidhe.
Iadsan a Phaigh.
Ruairi Mac Neill, Glace Bay.
Donnacha Mac-Gill-fhinnein, Nyanza.
Aonghas Mac Ascuill, Sidni.
Calum Mac-a- Phearsain, Sidni.
An Siorram Buchanan, Sidni.
Mairi Mhathanach, Sidni.
An t-Urr. Uilleam Calder, Sidni.
An t-Urr. A. Mac Coinnich, Meinn Victoria
Iain A. Mac Gille-mhaoil, Grand Mira.
Iseabal Nic Gilleain, Narrows Mhora.
Ruairi Moireastan, Rudha nan Rothach,
Ruairi Mac Phaic, Rudha nan Rothach,
Mairi Cheanadach, Alba ’n Iar.
An t-Urr. A. M. O’ Handley Amhuinn Bhourgeois.
Domhull Moireastan, Ceap Nor.
Domhull Mac Cuthais, Bridgeport .
Gilleasbuig Gillios, Bridgeport .
Fearchar Mac Gill-fhinnein, Victoria Line
Padruig Mac Neill, Cobh a Phiobaire.
Niall V. Mac Neill, Seana Bhridgeport,
Dughall S. Caimbeal, Seana Bhridgeport,
Iain F. Domhnullach, Seana Bhridgeport,
Iain Morreaastan, an Gut a Deas.
Alasdair Mac Neacail, Port Morien.
Ailean D. MacEachainn, am Bagh an Ear
Aonghas Gillios, Orangedale .
Iain I Mac Neill, Reserve Mines,
Iain A. Mac Isaic, Sydney Mines,
Padruig MacGille-Mhaoil, Gleann Ainslie
D. I. Mac Eachainn, Port Hastings.
Anna S. Nic Fhioghnain, Port Hastings.
Eachunn Mac Neill, South Bar.
Seonaid Ros, Cul Bagh Bhaddeck.
Donnacha Mac Aidh, Cul Bagh Bhaddeck.
Seumas Mac Aonghais, Kennington Cove
Iain I. Mac Fhraing, Broad Cove Bank,
Iain E. Mac Leoid, Ingonish .
R. S, Mac Leoid, Baile nan Gall.
Alasdair Domhnullach, Amhuinn Bhradain.
Calum Mac Fhearghais, St . Esperit.
Domhull Mac Pharlain, Cox Heath.
Murchadh Mac Leoid, Bagh Bhaddeck.
Aonghas Mac Gilleain, Catalone .
Eoghan A. Mac Eachainn, am Bagh an Ear.
Iain A. Mac Fhionghain, Shunacadie .
Domhull I. Mac Leoid, Amhuinn Dhennis
Iain Mac Ille-mhaoil, Horne ’s Road.
C. F. Mac Ascuill, Loch Lomond.
A. I. Caimbeul, Sydney Mines.
Tormad D. Mac Neill, Benacadie .
Caipt Donnacha MacLeoid, Baile nan Gall
Seumas R. Gillios, Deepsdale .
Steaphain Mac Neill, Cobh a Bheabheir.
Iain MacGill-fhinnein, Amhuinn Dhennis
Domhull MacGill-fhinnein, Port Hood.
Aonghas D. Mac Fhraing, Glengarry .
Domhull F- Beuton, Mabou .
Iain Domhnullach, Framboise .
Somhairle Mac Gilleain, St . Esperit.
Louis Domhnullach, Sea Side.
Iain A. Domhnullach, Glenville .
Padruig Mac Fhionghain, New Canada.
Aonghas Mac Leoid, Port Morien.
Alasdair Caimbeal, Brook Village.
D. C. Domhnullach, Birch Grove.
Alasdair Mac Neacail, Birch Grove.
Lachuinn Mac Gilleain, Lexington .
Alasdair Mac-an-t- Saoir, Catalone .
Domhull Moireastan, Ceap Nor.
Gilleasbuig Beuton, Boularderie .
Martuinn Martuinn, Martindale , E. P. I.
Domhull Mac Calamain, Kinross , E. P. I.
Cailean I. Mac Phail, Argyle Shore, E. P. I.
Alasdair Domhnullach, Double Hill, E. P. I.
An t-Urr. Calum Caimbeal, Strathalba.
Dr. A. H. Mac Aoidh, Halifax , N. S.
Alasdair I. Mann, Halifax , N. S.
Eachunn Mac Fhionghain, Stellarton .
Bean Iain Mherlin, Springhill , N. S.
Iseabal Dhomhnullach, Thorburn , N. S.
Domhull Boyd, Fraser ’s Mills, N. S.
Iain I. Sutharlan, Kerrowgare , N. S.
D. I. Caimbeal. Toronto , Ont.
A. I. Mac Dhiarmaid, Ottawa , Ont.
Bean Aonghas Mhic-a Bhiocair, Teeswater
Domhull I. Friseal, Vankleek Hill, Ont.
Iain Mac Calum, Heather , Ont.
Cairistine Nic Aidh, Ripley , Ont.
Domhull Mac Aidh, Ripley , Ont.
POSAIDHEAN.
Ann am Boston, air an 13mh latha de Nobhember, leis an Urr. A. D. Mac Fhionghain, B. D., A. Albert Jones á Boston, agus Cairistiona Nic Fhearghais, á Nobha Scotia.
Ann am Boston, air an 21mh latha de Nobhember, leis an Urramach cheudna, Richard M. Young, agus Mairi J. Nic Mhuirich, an dithis á Nobha Scotia.
Ann am Boston, air an 28mh latha de Nobhember, leis an Urr. cheudna, Seoras C. Lawrence, á Margaree, C. B., agus Anna M. Skinner, á Port Hastings, C. B.
Ann an Boston, air an 19mh latha de Desember, leis an Urr. cheudna, Padruig C. Foley agus Ealasaid Dyment, an dith-á Eilean a Phrionnsa.
Ann am Boston, air an 29mh latha de Desember, leis an Urr. cheudna, Spencer D. Beecher, á Chelsea, Mass., agus Seornaid M. Brien, á New York.
WONDERFUL RESULTS
OF THE
New York Life Insurance Co. ’s Policies.
Agent the New York Life Insurance Co.,
Sydney, C. B.
DEAR SIR:
The memoranda attached show that 20 Year Policies maturing in 1899, on the ordinary and 20 payment life plans have furnished 20 years insurance at $9 .00 to $12 .00 per $1000 , and an investment of the balance of premiums at from 6 per cent. to 7 per cent. compound interest; while the Endowments are paying 4 per cent. compound interest on the total premiums paid with the life insurance—20 years—free.
Can any other company show such results—at same premium rate—for past 20 years? Or can you beat it for Savings, Investment, or Insurance anywhere?
Yours truly,
THOS. A. BUCKNER
Superintendent of Agencies.
MACEACHUINN & MACCABE,
FIR-LAGHA.
Ceannach us creic fearainn, Airgead Iasaid, &c ., &c .
A. J. G. MACEACHUINN. IAIN J. MACCABE.
HEARN & MACDONALD,
FIR-TAGRAIDH, NOTAIREAN, &c ., &c .
SIDNI, - - - C. B.
D . A. HEARN.FIONNLADH DOMHNULLACH.
ROS & ROS,
FIR-LAGHA, NOTAIREAN, &c .
Airgead ri thoirt seachad an iasad.
SIDNI, - - - C. B.
UISDEAN ROS. HOWARD S. ROS, B. A.
H . A. JONES, M. D., C. M. ,
LIGHICHE,
OIFIS: —Ri taobh stor Aonghais Mhic Guaire.
SIDNI, - - - C. B.
J . J. ROY, M. D. ,
OIFIS: —Os ceann StorC . P. Moore.
A CHOMHNUIDH: —An tighC . W. Hill.
SIDNI, - - - C. B.
W . M. COWPERTHWAITE, M. D.
OIFIS: An togalach Mhic-Talla air Sraid Shearlot.
AITE-COMHNUIDH: TighMrs . McCurdy,airLover ’s Lane.
Phone 227.Phone Oidhche 47a.
DR. G. T. MACGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIS: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, - - C. B.
F . O. PETTERSON,
CEANNAICHE TAILLEAR.
Oisean Sraidean Sheorais agus Phitt,
SIDNI, - - - C. B.
NIALL MAC FHEARGHAIS,
CEANNAICHE-TAILLEAR.
Na h-Aodaichean a’s fhearr agus na Fasain a’s ùire.
SIDNI, - - - C. B.
J . E. BURCHELL,
URRASACHADH BEATHA AGUS TEINE
anns na cuideachdan a’s fhearr am Breatunn ’s an America.
SIDNI, - - - C. B.
C . R. BOWN,
URRASACHADH TEINE AGUS LEACAN GLAINE.
SIDNI, - - - C. B.
C . V. WETMORE,
URRASACHADH TEINE, BEATHA, SGIORRAIDH, & LEACAN GLAINE.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - - C. B.
[Vol . 9. No. 27-28. p. 8]
Bruadar an t-Saighdeir.
(The Soldier’s Dream) .
EADAR-THEANGAICHTE O’N BHEURLA.
Sheinn dùdaich an fhois-ghairm aig drochadh nan tràth,
’S an speur le a freiceadain reul mar is gnàth;
Le sgios, laidh na miltean a sios ’an droch chàs,
An claoidhte gu cadal ’s an leòinte gu bàs.
’Am shuain air mo sheideig air leitir glé gharbh,
Taobh ’n teine ’bha gleidheadh na feitheid o’n mharbh;
Bho mheadhon na h-oidhche, gu soillseachadh là.
Tri uairean gu ’n d’ bhruadair mi bruadar an àidh.
Ar leam gu ’n do thàr mi troimh fhàsaichean balbh,
Glé fhada bho ’n àraich ’s gach blàr-uidheam gharbh;
Fo speuran a b’ àille ’s gun mhàirneal a’ m’ cheum,
Gu dachaidh mo chàirdean thug failt’ dhomh a’m fheum.
Ruith mis’ agus leum mi gu réidhlean nan blàth,
’S an tric bha mi éibhinn ’an ceitein mo la;
Mo ghabhair a’ meigeadaich ’freagairt a chéil’,
Is b’ eol dhomh am buanaich ’s an duan bha na beul.
Is gheall mi do m’ chàirdean ’s sinn àbhach mu’n fhion’
Mo dhachaidh nach fhàgainn air àilgheas an righ;
Mo bhean is mo phàisdean g’am thàladh a strì,
Ghuil is’ agus ghàir i an lànachd a crìdh’.
Fuirich! O, fuirich! Fan le d’ mhuirichinn ghràidh,
’S bha ’n t-ànrach glé ullamh gu fuireach is tàmh;
Ach thill rium mo thruaighe, le luath-theachd an là,
’S an tlàth-ghuth ’am bhruadar, theich nam mar an sgàth. LUSSA.
Oran an Uisge-bheatha.
LE RAONALL MAC IAIN MHIC EOGHAIN.
’N àm éirigh anns a mhaduinn dhomh
’S mi dol am mach gu m’ sheirbheis,
Gu ’n d’ thachair òigfhear gasda rium,
’S bu charthannach a sheanachas.
Nuair thaitinn fhearas-chuideachd rium
Gu suigeartach leis dh’ fhalbh mi:
Thug e-san bharr an rathad mi,
’S dh’ fhàg sin an gnothach ainmeil.
Ged dh’ fhalbh mi air an turus ud,
Air m’ urras bha mi ’smaointinn
Gu ’m bu mhath an tearnadh dhomh
Nan tàrainn a bhith saor uaith’.
Thachair cuid de ’chàirdean ris
Dh’ am b’ àbhaist a bhith ’n gaol air,
’S cho fad ’sa mhaireadh fàirdein dhaibh
Bhiodh pàirt deth air a thaobh-san.
Nuair bha mi greis na ’chomunn
Bha mi ’n sin a togairt falbh as,
Ach fhuair mi e cho caoimhneil
’S gu ’n do dh’ fhoighneachd mi dé b’ ainm dha;
Thuirt esan, dean air t’ athais
Is glaodh fhathast air an t-searbhant’—
Thig ’s lion an soitheach sòlasach,
Am fear tha ’n stòp mar ainm air.
Ghnog mi màs a ghurraich,
’S chuir mi cuireadh air an t-searbhant’;
Smaoinich mi o’n dh’ fhuirich mi
Gu ’m faighinn bun a sheanachais.
Dh’ fhaighneachd mi co ’shloinneadh dha,
Ged cheileadh e de b’ ainm dha,
Is thuirt e rium gu faoilteach,
Cha bhith aon diu ort an dearmad.
Ma tha thu ’g iarraidh eòlais orm,
’S gu bheil thu feorach m’ ainme,
Gu ’m faigh thu fios mo shloinnidh
Le bhith ùine bheag na m’ sheanachas.
’S mi mac na poite duibhe,
’Bhios na suidh’ am bun a ghealbhain;
’S e ’n t-eòrna buidh’ a ’s athair dhomh,
’S i ’n atharnach mo sheanamhair.
Ma ’s e ’s gur tus’ an urra sin
Is curaidh fearail calm’ thu.
Cha ’n fhaca mi fear eallaich
’Bheireadh barrachd ort an Albainn.
Gu dearbh bu deagh fhear-gnothuich thu,
’S bu chomharraicht’ air falbh thu;
Bu dannsair math le fidhil thu,
’S nad shuidhe bu tu ’n seanachaidh.
Bu mhath air cheann gach feum’ thu,
Bha thu treubhach gun bhith cearbach;
Bu tric thu air na féilteachan,
Bhiodh spéis dhiot aig luchd-bargain;
Cha bhiodh àit an suidheadh iad,
Nach guidheadh iad fear t’ ainm’ ann;
’S tu b’ fhianuis air an cùmhnantan,
’S bhiodh trian de ’n chuis na t’ earbsa.
Bu leoghann treubhach, sgairteil thu,
Cha robh thu lag no leanabail;
’S mur biodh iad ga do bhaisteadh,
Gu ’m biodh cuid dhe d’ bheairtean ainmeil.
Dhùisgeadh tu na cadaltaich
’S gun lagadh tu ’m fear amasguidh;
Is dheanadh tu ’m fear lapach
Chur an staid an fhir bu mheanmnaich’.
Dé ’nis is àite fuirich dhuit,
No bheil do bhunait dearbhte?
No ’m bi thu aig daoin’ uaisle,
Mar a bha thu uair dhe t’ aimsir?
Is minig a bha fuaim ac’ ort
Gad chur an cuachan airgid;
Bhiodh uisge teth is fuar aca
Ri truailleadh do mhac-meanmna.
Cha ’n fhuiling iad an dràsda mi,
Tha àilgheas agus anbharr
Ga ’n lionadh leis an stàtalachd;
Tha m’ fhaileadh-sa ro shearbh leo.
Cha leig iad ball nan làthair dìom
Bho ’n tha mi ’fas an Albainn;
’S fearr fion is ruma ’s branndaidh leo,
’Tha tigh’nn a nall thar fairge.
Gur gnothach tha ro chruadalach
Ma chumar bhuainn do chòmhradh;
Gu ’n déid a chuis bho eireachdas
Ma cheilear air an stòp thu.
Do ghlasadh ann an seileirean
Gun choire tha e neònach,
’S gur h-iomadh fear a theireadh
Nach bu bheag air thu na ’sheomar.
Rugadh Raonall Dòmhnallach—Raonall Mac Iain Mhic Eoghain—an sgìre Mhinginis ’san Eilein Sgitheanach. Bha e na ’dhuine geur deas-chainnteach, agus na dheagh bhàrd.
Tha moran de na saighdearan a dh’ fhalbh anns a’ cheud reiseimeid Chanadach do Africa gle dhiombach de Coirneil Otter a bha ’na cheannard orra. Tha iad a’ fàgail air gu robh e tuilleadh us cruaidh orra, a cur uallaichean troma us obair m’an coinneamh anns nach robh feum sam bith, agus mar an ceudna nach robh e toirt ceartais dhaibh ann an dòigh sam bith coltach ris mar bha air a thoirt do na saighdearan ann an reiseamaidean eile. Is bochd an gnothuch ma tha so fior, agus cha ’n eil teagamh nach eil ann an tomhas mor, oir tha ’n seanachas a’ tigh’nn troimh dhaoine creideasach, agus ann am paipearan do nach cleachdadh a bhi cur bhreug air iseal no uasal. Tha e gle choltach gu’n chuinnear tuilleadh mu’n chùis so an ùine ghoirid.
DeWitt & Mackinlay,
Luchd-creic agus obrach Innealan Electric
Obair Electric de sheorsa sam bith air a dheanamh.
Stoc mor de dh’ innsridh Electric.
Air son CARADH BHICYCLES tha sin lan uidheamaichte air sonENAMELLING , BRAZINGagusVULCANIZINGa dheanamh.
Air Sraid Phitt, faisg air Searlot, Sidni, C. B.
Telephone 223.
GIBHTEAN NOLLAIG.
Uaireadairean, Faineachan, Prionachan Broillich, Slabhraidhean, Butain Muilchinn, Bracelets , Lockets, Dressing Cases,Bataichean le cinn oir.
ANNS AN STOR AIG—K . BEZANSON.
Is ann againne a gheibhear an caiseart a’s fhearr ’s a’s saoire. Tha sinn a’ cumail na h-uile seorsa, bho’n t-seorsa ’s saoire gus an seorsa ’s fhearr.
Brogan Obrach fhirionnach bho 90c. gu $2 .00 am paidhir. Brogan Grinne bho $1 .35, $1 .50 us $2 .00 suas.
Brogan Obrach Bhan cho saor ri 95c., Cuarain us Brogan Iseal bho 75c. suas.
Tha gach paidhir bhrog a tha sinn a’ creic ur; cha’n eil seann stoc againn idir. Agus tha na prisean cho iseal ’sa ghabhas iad cur air son airgeid.
A . W. REDDEN & Co.
Ross Block, - - South Charlotte St.
Sydney & Louisburg Railway
TIM CHLAR.
A toiseachadh DI-LUAIN, OCT. 8, 1900, ruithidh na Carbaid gach latha, ach Di-donaich, mar a leanas:—
[Clàr - ama]
* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.
A. N. MACGILL-FHINNEIN, Supt .
WANTED—RELIABLE MEN in every locality throughout Canada to introduce our goods, tacking up showcards on trees, fences, along roads, and all conspicuous places, also distributing small advertising matter. Commission or salary $60 .00 per month and expenses not to exceed $2 .50 per day. Steady employment to good, honest, reliable men. No experience needful. Write for full particulars.
THE EMPIRE MEDICINE CO., London, Ont.
ROYAL BANK OF CANADA.
CORPAICHTE, 1869.
EARRAS PAIGHTE $1 ,891,910.00
AIRGEAD TAIMH 1,543,932.00
Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe.
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.
Ard-Oifis—Halifax
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.
Meur-Oifis ann an SIDNI.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.
Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
BANCA-CAOMHNAIDH
ann anns am faodar suim san bith, o dholar suas, a chur air riabh, 3% ’sa bhliadha.
[Dealbh]
MANUFACTURERS ’ LIFE INSURANCE COMPANY.
Ard-oifis: —Toronto , Canada.
CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-Suidhe Banc Thoronto
Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, bho
A . G. BAILLIE, Agent, Port Hastings, C. B.
L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.
[TD 217- 224]
[No . 29. a dhìth]
| title | Issue 27-28 |
| internal date | 1901.0 |
| display date | 1901 |
| publication date | 1901 |
| level | |
| reference template | Mac-Talla IX No. 27-28. %p |
| parent text | Volume 9 |