---

[265]

[Vol . 9. No. 35. p. 1]

MAC-TALLA.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha ’n aithris mi maireach.”

VOL. IX. SIDNI, CEAP BREATUNN, DI-HAOINE, AM MART 1, 1901. No. 35.

O Chionn Tri Fichead Bliadhna

Le Iain.

CAIB. XIII.

OIDHCH’ AN REITICH.

BHA ’N oidhche gu math dorcha, ach bha i tioram. Thug na fir dlùth air tri uairean an uaireadair air deanamh an astair. Bha cuid dhe’n rathad glé bhog, salach, agus bha cuid eile dheth anns an robh fraoch garbh a ruigeadh suas air na glùinean dhaibh. Agus a bharrachd air sin, bha glinn aca ri ’n tearnadh agus monaidhean ri ’n dìreadh. Ach mu dheireadh ràinig iad taigh Eoghainn Bhàin gu sabhailte. Bha iad sgìth gu leòr, agus bha iad salach thun nan glùinean.

An uair a ràinig iad, bha sianar no seachdnar dhe na coimhearsnaich ’s dhe na càirdean bu dlùithe a bh’ aig Eoghainn Bàn a staigh rompa, agus iad ’nan suidhe mu thimchioll an teine. A bharrachd air so, bha bana-choimhearsnaich agus nigheanan òga, bòidheach, banail anns a’ chuideachd.

Chuir iad uile fàilte air a chéile gu cridheil, faoilidh, caoimhneil mar bu chòir do chairdean ’s do luchd-eolais a dheanamh. An uair a chuir na fir a thainig thar a’ mhonaidh stocainnean tiorma umpa, thòisich na mnathan ri cur a’ bhìdh air a’ bhòrd, agus ri deasachadh na cuid sin dhe ’n bhiadh nach robh deasaichte roimhe. Aig a’ cheart àm bha na fir a’ smocadh, agus a’ comhradh ri ’chéile mu thimchioll gach ni a b’ annasaiche na chéile a bha tachairt anns an dùthaich.

Bha Aonghas trom gu leòr air a’ phiob, agus ghabhadh e glaine uisge-bheatha mar a ghabhadh iomadach fear a bharrachd air; ach cha ’n fhacas riamh air mhisg e. Bha e na bu mhò meas air fhein na gu ’n deanadh e amadan dheth fhein le misg no le cleachdadh suarach sam bith eile. An uair a bhiodh e aig réiteach no aig pòsadh, ghabhadh e na thigeadh ris dhe gach ni math a cuirteadh ’na thairgse. An oidhch’ ud, bha aige ri gnothach cudthromach a ghabhail os laimh—bha e an déigh gealltainn dh’ a charaid, an uair a bha e air an rathad gu ruige Cul-Fraoin gu ’n iarraidh e Mor nighean Eoghainn dha, agus gu’m biodh e ’na fhleasgach-pòsaidh aige. Thug so air a bhith gu math na b’ fhaicliche na b’ abhaist dha. An uair a bha na fir eile a’ comhradh aig an teine, bha esan anns a’ chùltaigh gu trang a’ cur an uisge-bheatha ann am botuil; oir, mar an caraid bu dlùithe do dh’ Iain Camaran, bha aige ri bhith riarachadh an uisge-bheatha an oidhch’ ud.

An uair a bha gach ni air a’ bhòrd, thugadh air na fir a dhol thun a’ bhìdh. Agus tha e air aithris gu ’n robh bòrd air am beulaobh cho pailt ann am biadh dhe gach seòrsa ’s a b’urrainn duine fhaicinn ann an taigh sam bith dhe ’n t-seorsa aig an àm ud. Bha Eoghainn Bàn ’na thuathanach cho math air a dhòigh, agus cho measail ’sa bh’ anns an dùthaich ri ’linn. Bha crodh is eich is caoraich aige; agus bha bean ghlic, dhòigheil aige a bheireadh an aire mhath do gach ni a bhuineadh dha. Bha Mor—an aon ghineil a bh’ aige—air nighinn cho ciùin, cho glic, cho bànail, agus cho deanadach ri te sam bith. Bu nighean mar a mhàthair i anns gach dòigh. Dh’ aithnicheadh duine sam bith a chitheadh cur an taighe an oidhch’ ud, agus gu sònraichte am bòrd mòr, maiseach a bha fa chomhair na muinntir a bha ’nan suidhe timchioll air, gu ’n robh taghadh nam mnathan taighe a’ cur gach ni an ordugh.

Bha ’m bòrd air a chomhdachadh le lìon-aodach grinn, geal a shniomh bean Eoghainn dhe ’n lìon a dh’ fhàs air an fhearann aca fhein. Bha aran eorna is coirce air a’ bhòrd; bha ìm is càise gu leòr air; bha feòil is iasg is sithionn ann am pailteas air; agus bha botul luma làn uisge-bheath’ air.

Ged a bha fhios aig gach aon a bh’ anns an taigh air an aobhar air son an robh iad cruinn, cha robh aon seach aon dhiubh a leigeadh air gu’n robh fios sam bith aige air. B’ e so cleachdadh an àite aig an àm ud, agus cha ’n fhaodadh iad dealachadh ris.

Bha bean an taighe aig a ceann fhein dhe ’n bhòrd, agus bu mhath a b’ aithne dhi a gnothach a dheanamh ann an àite sam bith anns am bitheadh i. Bha fear an taighe aig a cheann eile dhe ’n bhòrd. Agus bha na daoine a fhuair cuireadh thun an réitich ’nan suidhe air gach taobh dhe’n bhòrd—cairdean fir an taighe air an dàrna taobh, agus Iain Camaran, agus na fir a thainig comhladh ris, ’nan suidhe air an taobh eile. Am beagan bhoirionnach a bha làthair, cha robh iad ’nan suidhe aig a’ bhòrd idir. Cha robh àite aca aig a’ bhòrd; agus ged a bhitheadh, cha robh e mar chleachdadh anns an àm ud—anns a’ chearn ud dhe’n duthaich co dhiubh—a bhith ’cur bhoirionnach ’nan suidhe aig bòrd rèitich. B’e dleasdanas nam boirionnach, air a’ leithid sid a dh’ oidhche, a bhith ’frithealadh do’n mhuinntir a bhiodh ’nan suidhe mu ’n bhòrd. Cha robh eadhoin Mor—an nighean òg a chaidh Iain Camaran a dh’ iarraidh— ’na suidhe aig a’ bhòrd aig toiseach na cuirme. Cha robh i eadhoin anns an t-seomar; ach bha i ann an àite anns an cluinneadh i a h-uile facal a theireadh an fheadhainn a bh’ aig a’ bhòrd.

An uair a rinn fear an taighe an t-altachadh, thuirt bean an taighe, “Thugaibhse, ’Aonghais, o’n is sibh a thàinig air an astar a ’s fhaide, dhuinn deur beag dhe na bheil anns a’ bhotul sin air bhur beulaobh. O ’n is sibh fhein a thug do ’n taigh e, tha e ro iomchuidh gu ’n cuireadh sibh ann an tairgse na cuideachd e.”

Dh’ éirich Aonghas ’na sheasamh, agus labhair e mar so:— “Mu’n gabh mise comhairle bean an taighe, feumaidh mi bruidhinn air mo shon fhein, agus air son nan daoine a thàinig air an astar so maille rium. Thainig sinn air astar fada an so a’ nochd, mar a tha fhios agaibh gu léir, agus faodaidh sibh a bhith cinnteach nach b’ ann gun ghnothach a thàinig sinn. Is e ceann ar gnothaich, ma ta, so: —Tha mo charaid còir, Iain Camaran, a’ miannachadh gu làidir greim fhaotainn le còir ’s le ceart, agus le òrdugh na cléire, air nighean fir an taighe, air dha a bhith ’creidsinn gu ’n dean i bean mhath dhleasdanach dha, ma gheibh e i. Ach ged is e Iain fhein mòran ás eòlaiche oirre fhein agus air a pàrantan na mise, tha e ’nochd cho diùid ’s nach leig an nàire leis a h-iarraidh. Tha Iain ann an so mu ’r coinneamh, agus tha gach cron a th’ air ri fhaicinn. Is gann a ruigeas mise leas innseadh dhuibh, gu ’n d’ thàinig e o dhaoine còire, measail, cliùiteach. Tha e fhein fo mheas agus fo dheadh ainm aig na h-uile a chuir eòlas air. Tha taigh math is fearann aige; agus tha crodh is eich is caoraich aige. Cha rachainn an urras nach ’eil deannan math airgid aige. Rud a’s fhear na so gu léir, tha e fhein ’na dhuine glic, tuigseach, fiosrach, modhail, ciùin, sìobhalta. Theid mi an urras nach bi an t aithreachas a’s lugha air an nighinn òig air son a phòsadh. Tha mise nis, ann an ainm, agus le òrdugh Iain, ag iarraidh fios, mu ’n blais mi air biadh no deoch fo na cabair so, co dhuibh a bheir no nach tabhair sibhse, ’Eoghainn, Mòr bhur nighean do dh’ Iain ri ’pòsadh.”

An uair a shuidh Aonghas, dh’ éirich am fear a bha ’na shuidhe aig deas laimh fir an taighe, agus thuirt e:— “Mar an caraid a’s dluithe do dh’ fhear an taighe ’s a’ chuideachd so, is e mo dhleasdanas-sa beagan a radh aig an àm so. Tha mi ’creidsinn gu ’m bheil a h-uile facal a thuirt an t-òganach a labhair mu Iain Camaran fìor gu leor, agus an corr, ged a theireadh e e. Is fhad’ o’n a b’ aithne dhuinn e fhein agus an teaghlach còir, measail o’n d’ thàinig e. Ach math ’s mar a tha e anns gach dòigh, cha ’n ’eil Mor nighean Eoghainn bonn air dheireadh air. Tha eòlas agamsa oirre o’n a rugadh i. Bha, agus tha, i ’na h-ighinn bhanail, chiùin, mheasail, cliùitich. Is aithne dhi gach obair a dheanamh anns am feum bean tuathanaich a làmh a chur. Biathaidh i laoigh, agus ni i ìm is caise cho math ri nighean tuathanaich a th’ anns an dùthaich gu léir. Cha ’n aithne dhomhsa té eile, ge mòr am facal e, a bheir barr oirre air chùl siosair is snathaid; agus cha ’n ann air calanas dad is miosa i. Agus a thaobh deasachadh bìdh, foghnaidh dhuinn amharc air a’ bhòrd a th’ air ar beulaobh, agus chi sinn le ar sùilean gur aithne dhi a gnothach a dheanamh gu math ’s gu ro mhath. Theid mi an urras nach leig i am bochd, no am feumach, no an diol-deirce air falbh falamh o a dorus. Ma gheibh Iain Camaran greim oirre, theid mi an urras nach bi aithreachas ri ’bheò air air son a pòsadh. Ma bheir i fhein ’s a parantan an aonta seachad, bidh sinne, tha mi ’creidsinn, riaraichte gu leòr leis a’ chuis.”

Thuirt Eoghainn Bàn agus a bhean a beul a cheile, gu ’n robh iadsan deònach gu leòr Mòr a thoirt do dh’ Iain Camaran ri ’pòsadh, ma bha i fhein deònach gabhail leis.

Gun tuilleadh dàlach dh’ iarraibh Mor a steach do ’n t-seomar, agus an uair a chuireadh a cheisd rithe, thuirt i gu ’n robh i deònach gu leòr. An sin rug Iain is Mor air laimh air a chéile ann am fianuis na cuideachd, mar chomharradh gu ’n robh iad deònach a cheile ’phòsadh, An sin chuireadh Mor ’na suidhe mu choinneamh Iain aig taobh

---

[266]

[Vol . 9. No. 35. p. 2]

eile ’bhùird. Thug Aonghas lamh air a’ bhotul a bh’ air a bheulaobh, agus chuir e drama ann an tairgse gach aon a bh’ aig a’ bhord, agus ann an tairgse gach neach eile a bha ’s an taigh. Ghabh iad na thàinig riutha dhe ’n phailteas bìdh a bh’ air am beulaobh. Chuir iad an oidhche seachad gu cridheil, càirdeil leis gach spòrs agus cur seachad ùine neochiontach a bha dligheach dhaibh a chleachdadh aig a leithid de chomhdhail. Agus ged a chuireadh an t-uisge beatha ’nan tairgse gu math tric mu ’n d’ thàinig a’ mhadainn, bha iad cho stuama ’nan gluasad ’s ’nan coltas anns a’ mhadainn ’s ged nach òladh iad deur.

(Ri leantuinn).

An Gille Carach Mac na Bantraich.

(Seann Sgeulachd).

(Air a leantuinn).

GHABH an gadaiche dubh ’s an gille carach air an aghaidh ri goid gus gu ’n robh moran airgid aca, agus smuaintich iad gu ’m b’ fhearr doibh dròbh a cheannach, ’s dol chum faidhir leo gu ’n creic, agus gu ’n saoileadh feadhainn gu ’m b’ ann air an dròbhaireachd a rinn iad an t-airgiod. Chaidh an dithis agus cheannaich iad dròbh mor cruidh. Agus chaidh iad a dh’ ionnsuidh faidhir a bha fad air astar leo. Chreic iad an dròbh, ’s fhuair iad an t-airgiod air an son, ’s dh’ fhalbh iad gu dol dachaidh. Tra a bha iad air an rathad, chunnaic iad croich air mullach cnoic, agus thubhairt an gille carach ris a’ ghadaiche dhubh, “Tiugainn an àird is gu ’m faic sinn a’ chroich; tha feadhainn ag ràdh gur h-i a’ chroich is deireadh do na mèirlich co-dhiubh.”

Chaidh iad an àird far an robh a’ chroich, ’s bha iad a’ sealltuinn mu ’n cuairt oirre. Thubhairt an gille carach, “Nach fhaodamaid fheuchainn cia dé an seòrsa bàis a tha anns a’ chrochadh, gu ’m bith fios againn cia dé a tha romhainn ma bheirear oirnn ri gadachd; feuchaidh mi-fein an toiseach e.”

Chuir an gille carach an còrd ma amhaich, ’s thubhairt e ris a’ ghadaiche dhubh, “So, tarruing an àird mi, ’s tra bhitheas mi sgìth gu h-àrd crathaidh mi mo chasan, ’s an sin leig thusa an nuas mi.”

Tharruing an gadaiche dubh an còrd, ’s thog e an gille carach an àird far an talmhainn, agus aig ceann seal beag chrath an gille carach a chasan, ’s leig an gadaiche dubh a nuas e.

Chuir an gille carach an còrd far amhaich, ’s thubhairt e ris a’ ghadaiche dhubh, “Cha d’ fheuch thu-fhein nì riamh a tha cho eibhinn ris a’ chrochadh. Na ’m feuchadh tu aon uair e cha bhitheadh eagal ort romh ’n chrochadh tuille. Bha mise a crathadh mo chasan leis an aoibhneas ’s chrathadh tusa do chasan leis an aoibhneas cuideachd na ’m bitheadh tu gu h-ard.”

Thuirt an gadaiche dubh, “Feuchaidh mise e cuideachd, ’s gu ’m bith fios agam co ris a’s coltach e.”

“Dean,” ars’ an gille carrach; “ ’s tra a bhitheas tu sgìth gu h-ard, dean fead ’s leigidh mise an nuas thu.”

Chuir an gadaiche dubh an còrd ma amhaich, ’s tharruing an gille carach an àird e; ’s tra fhuair an gille carach gu ’n robh an gadaiche dubh gu h-ard ris a’ chroich, thuirt e ris, “An nis tra bhitheas tu ag iarraidh a nuas dean fead, ’s ma tha thu toilichte far am bheil thu, crath do chasan.”

Tra a bha an gadaiche dubh seal beag gu h-àrd, thòisich e air crathadh a chasan, ’s air breabadh, ’s theireadh an gille carach, “O, nach aighearach thu! nach aighearach thu! O, nach aighearach thu! Tra bhitheas leat gu ’m bheil thu glé fhada gu h-àrd dean fead.”

Ach cha do rinn an gadaiche dubh fead fhathast. Cheangail an gille carach an còrd ri iochdar crann na croiche, gus gu ’n robh an gadaiche dubh marbh. An sin chaidh an gille carach far an robh e, ’s thug e as a phòc an t-airgiod, ’s thubhairt se ris, “An nis bho nach ’eil feum agadsa air an airgiod so na ’s fhaide, gabhaidh mise curam dheth air do shon.” ’S dh’ fhalbh e, ’s dh’ fhàg e an gadaiche dubh an crochadh ann an sin. An sin chaidh e dachaidh far an robh tigh a ghadaiche dhuibh, ’s dh’ fharraid bean a ghadaiche dhuibh dheth c’aite an robh a mhaighistir? Thuirt an gille carach, “Dh’ fhàg mise e far an robh e air ardachadh os ceann an talamh.” Dh’ fharraid agus dh’ fharraid bean a’ ghadaiche deth ma dheidhinn a fir, gus ma dheireadh gu ’n d’ innis e d’ i, ach thuirt e rithe gu ’m pòsadh e-fhein i. Tra chuala ise sin ghlaodh i gu ’n do mharbh an gille carach a mhaighstir is nach robh ann ach mearlach. Tra chuala an gille carach sin theich e. Chaidh an toir a chuir air a dheigh, ach fhuair esan dol am falach ann an uaimh, ’s chaidh an tòir seachad air. Bha e ’san uaimh fad na h-oidhche, agus an ath latha chaidh se rathad eile, ’s fhuair e teicheadh do dh’ Eirinn.

Rainig e tigh saoir, ’s ghlaodh se aig an dorus, “Leigibh a stigh mi.”

“Co thusa?” ars’ an saor.

“Thà saor math, ma tha a leithid a dhìth ort,” ars’ an gille carach.

Dh’ fhosgail an saor an dorus ’s leig e a stigh an gille carach, ’s thòisich an gille carach air obair air an t-saorsaineachd comhla ris an t-saor.

Tra a bha an gille carach latha na dhà anns an tigh aca, thug e sealladh a null ’s sealladh an nall air feadh an taighe, ’s thubhairt e, “O chòin, is bochd an tigh agaibh ’us tigh-taisg an righ cho dluth oirbh.”

“Cia dé dheth sin?” ars’ an saor.

“Thà,” ars’ an gille carrach, “gu ’m faodadh sibh am pailteas fhaotainn a tigh stòir an righ na ’m bitheadh sibh fein glé thapaidh.”

Theireadh an saor ’s a bhean, “Chuireadh iad ann am priosan sinn na ’n tòisicheadh sinn air a leithid sin.”

Bha an gille carach daonnan ag radh gu ’m bu choir daibh dol a bhristeadh a stigh do thigh-taisg an righ, ’s gu ’m faigheadh iad am pailteas ann, ach cha rachadh an saor leis. Ach thug an gille carach leis pairt do acfhuinn an t-saoir, ’us chaidh e fhein is bhrisd e a stigh do thigh-taisg an righ, ’s thug e leis ealach do ’n im ’s do ’n chaise aig an righ, ’s thug e do thigh an t saoir e. Thaitinn na gnothaichean gu math ri bean an t-saoir, ’s bha i toileach gu ’n rachadh am fear aic’ e fhein ann an ath oidhche. Chaidh an saor e-fhein le a ghille an ath oidhche, ’s fhuair iad a stigh do thigh-taisg an righ, ’s thug iad leotha eallachan mora do gach ni a b’ fhearr a thaitinn riutha do na bha stigh ann an tigh-taisg an righ. Ach dh’ ionndrainn muinntir an righ an t-ìm ’s an càise, ’s na rudan eile a chaidh a thoirt as an tigh-thaisg, ’s dh’ innis iad do ’n righ mar a thachair.

Ghabh an righ comhairle an t-seanaghail mu ’n doigh a b’ fhearr gu beireachd air na mèirleich. Agus is e a chomhairle a thug an seanghail orra, iad a chuir togsaid làn do phic bhog fo ’n toll far an robh iad a’ tighinn a stigh. Chaidh sin a dheanamh. Agus an ath oidhche chaidh an gille carach ’s a mhaighistir a bhristeadh a stigh do thigh-taisg an righ. Chuir an gille carach a mhaighistir a stigh air thoiseach air, agus chaidh am maighistir sios anns a’ phic bhog gu a theis-meadhoin, ’s cha ’n fhaigheadh e as a rithisd. Chaidh an gille carach sios, ’s chuir e cas air gach gualann aig a mhaighistir, ’s chuir e a mach dà eallach do ’n chaise aig an righ air an toll; ’s an uair ma dheireadh, tra a bha e a tighinn a mach, sgiud e an ceann far a mhaighistir, ’s thug e leis an ceann, ’s dh’ fhag e a cholunn anns an togsaid phic, ’us chaidh e dhachaidh leis an ìm ’s leis a’ chàise, agus thug e dhachaidh an ceann, agus dh’ adhlaic e anns a ghàradh e.

(Ri leantuinn.)

Sgeulachdan Arabianach.

Ganem.

CAIB. V.

CHO luath ’s a chuir an t-seana bhean crioch air na briathran so, thug Sobaide fainne daimein am mach a bocsa beag a bh’ aice, agus chuir i air meoir na seana mhna e. ’Na dheigh sin chuir i a da laimh mu ’n cuairt oirre, agus thuirt i, “Mo dheadh mhathair, tha mi anabarrach fada ’na do chomain! Cha smaoinichinnsa gu brath air doigh cho innleachdach ri sid. Cha ’n urrainn nach teid an gnothach leam, agus tha fois aig m’ inntinn mar tha. Gheibh thusa an iomhaidh fhiodha deanta, agus ni mi fhin an corr dhe ’n obair.”

Rinneadh an iomhaidh fhiodha ann an uine cho goirid ’s gu ’n robh Sobaide anabarrach toilichte. An sin thug an t-seana bhean fhein i do ’n t-seomar anns am biodh Fetnah, agus an uair a chuireadh aodach mairbh oirre chuireadh ann an ciste i. ’Na dheigh sin thug Mesrour a’ chiste air falbh, agus e ’creidsinn gu ’n robh Fetnah innte, agus thiodhlaic e i far an d’ iarr Sobaide air. Bha na mnathan coimhideachd ’g a caoidh gu trom. Agus cha b’ i an te a thug dhi an deoch chadail dad bu lugha glaodh.

Air a’ cheart latha sin fhein chuir Sobaide fios air ard-chlachair an righ, agus thug i ordugh dha aite adhlacaidh a thogail gun dail os cionn na h-uaghach. Thug e umhlachd d’ a h-aithne gun dail mar a bha coir aige air a dheanamh. Chuireadh gach aon a bhuineadh do ’n luchairt gun dail ann an eideadh broin, agus ann an uine ghoirid chualas air feadh a’ bhaile gu ’n do dh’ eug Fetnah.

B’ e Ganem an aon mu dheireadh a chuala mar a bha; oir, mar a dh’ ainmicheadh mar tha, b’ ainneamh leis a dhol am mach as an taigh. Ach an uair a chual’ e an naigheachd, thuirt e ri Fetnah, “A bhaintighearna, tha sluagh Bhagdad a’ creidsinn gu ’m bheil thu marbh, agus cha ’n ’eil teagamh nach ’eil Sobaide fhein ’g a chreidsinn. Tha mi ’toirt cliu do ’n Ti a’s airde gur mi a b’ aobhar air thu bhith beo. Agus b’ fhearr leam na ’n saoghal gu ’n gabhadh tu cothrom air an naigheachd mhearachdaich so, agus gu ’m falbhadh tu comhladh rium fhin gus a bhith ’riaghladh ’nam chridhe! Ach c’ait’ am bheil na smaointeanan taitneach so ’gam thoirt? Nach ’eil mi ’smaointean gu ’n d’ rugadh tu a chum am prionnsa a’s cumhachdaiche a th’ air an talamh a dheanamh sona, agus nach ’eil neach sam bith ach Haroun Alraschid airidh ort? Ged a thachradh dhut a bhith toileach mise a leantuinn, agus esan a threigsinn, am bu choir dhomh aontachadh sin

---

[267]

[Vol . 9. No. 35. p. 3]

danas cuimhne a chumail an comhnuidh nach ’eil gnothach sam bith aig an t-seirbhiseach ri ni sam bith a bhuineas d’ a mhaighstir.”

Ged a chuir na briathran a labhair e gluasad air inntinn Fetnah, chuir i roimpe nach leigeadh i dad oirre ris. Thuirt i ris, “Mo thighearna, cha ’n urrainn sinn stad a chur air a’ ghairdeachas a tha Sobaide a’ deanamh. Cha ’n ’eil na cuilbheartan a tha i ’deanamh gus falach a chur air a cionta a’ cur ioghnaidh sam bith ormsa. Ach rachadh i air a h-aghart. Tha mise cinnteach gu ’m bi bron an aite gairdeachais aice an uine gun bhith fada. An uair a thig an righ air ais, gheibh sinn doigh air innseadh dha gun fhios dhise air mar a thachair. Anns a’ cheart àm so is e ar dleasdanas a bhith na ’s faicliche na bha sinn riamh air eagal gu ’m faigh i am mach gu ’m bheil mise beo. Dh’ innis mi dhut mar tha mar a dh’ eireadh dhuinn le cheile nam biodh fhios aice mar a tha cuisean.”

An ceann thri miosan thill an righ air ais do Bhagdad, agus e ’n deigh cliu mor a chosnadh dha fhein ’s dha shluagh air son mar a thug e buaidh air a naimhdean. Bha fadachd air gus an ruigeadh e an luchairt a chum Fetnah fhaicinn, agus gus innseadh dhi cho math ’s a chaidh a ghnothach leis. Ach ghabh e uamhas an uair a chunnaic e gach neach a bhuineadh do ’n luchairt ann an eideadh broin. Bha an tuilleadh uamhais air an uair a chaidh e steach, agus a thachair Sobaide ris ’s i ann an eideadh a’ bhroin mar a bha cach.

Ghrad dh’ fheoraich e, agus ’inntinn fo dhragh mor, ciod a b’ aobhar do ’n chuis. “A Cheannaird nan Creidmheach,” arsa Sobaide, “tha mi ann an eideadh broin airson Fetnah, do bhan-oglach. Fhuair i bas cho aithghearr ’s nach robh rathad air dad a dheanamh rithe.”

Bha i air an tuilleadh a radh mur b’ e gu ’n do thoisich an righ ri gul. Ann an tiotadh dh’ fhannaich e ann an lamhan Ghiafar, an t-ard-chomhairleach. Ach ann an uine ghoirid thainig e as an laigse, agus le guth fann a bha nochdadh cho bronach ’s a bha e, dh’ fheoraich e c’aite an robh i an tiodhlacadh.

“Mo thighearna,” arsa Sobaide, “ghabh mi fhin os laimh gach ni a bhuineadh do ’n tiodhlacadh, agus cha do chaomhain mi cosgais a dheanamh gus a cur fo ’n talamh le mor urram. Dh’ ordaich mi aite adhlacaidh a thogail de chloich mharmoir, agus theid mi comhladh riut a dh’ ionnsuidh an aite ma dh’ iarras tu orm.”

Cha leigeadh an righ le Sobaide an dragh a ghabhail a dhol comhladh ris. Thug e leis Mesrour gus a threorachadh a dh’ ionnsuidh na h-uaghach. Cha do stad e ri eideadh an airm a chur dheth, ach dh’ fhalbh e mar a bha e.

An uair a chunnaic e an iomhaidh a bha os cionn na h-uaghach air a comhdachadh le aodach dubh, agus na coinnlean ceireach laiste mu ’n cuairt oirre, agus mar an ceudna, an taigh-tiodhlacaidh maiseach, bha ioghnadh anabarrach air a chionn Sobaide a dhol gu leithid de dhragh ’s de chosgais air son te ris an robh euid aice gu nadarra.

Bha ’n righ gu nadarra car amhrusach, agus chuir an gnothach a bh’ ann gu smaointean e. Bhuail e anns a cheann aige anns a’ mhionaid gu ’n robh Fetnah beo an aiteiginn, agus gu ’n do ghabh Sobaide an cothrom fhad ’s a bha e air falbh air a cur am mach as an luchairt, agus a cur a dh’ aiteiginn fad air falbh far nach cluinnteadh guth no iomradh oirre gu brath tuilleadh. a dheanamh? Cha bu choir. Is e mo dhleas- Cha do smaoinich e idir gu ’m feuchadh Sobaide ri ’cur gu bas.

Gus fios fhaotainn an robh na bhuail ’s an inntinn aige ceart, dh’ ordaich e an iomhaidh a bha air an uaigh a thoirt air falbh, agus araon an uaigh agus a’ chiste fhosgladh ’na lathair Ach an uair a chunnaic e an iomhaidh fhiodha a bh’ anns a’ chiste air a comhdachadh ann an lionaodach grinn, cha bu dana leis beantuinn dhi. Bha e ’smaointean nach robh e ceart dha an corp a charachadh. Cha robh teagamh aige nach robh Fetnah marbh. Dh’ ordaich e a’ chiste agus an uaigh a dhunadh, agus a h-uile rud a chur ’na aite fhein mar a bha e roimhe.

O ’n a bha toil aig an righ urram a thoirt do ’n mharbh, chuir e fios anns a’ mhionaid air luchd-dreuchd na h-eaglais, air oifigich na cuirte, agus air luchd-leughaidh a’ Chorain. Agus gus an d’ thainig iad, bha e ’na sheasamh aig an uaigh, agus e ’sileadh nan deur gu frasach. An uair a thainig na h-uile air an do chuir e fios, sheas e aig an uaigh, agus bha cach ’nan seasamh dluth dha, agus iad a’ gabhail an urnuighean. ’Na dheigh sin leughadh caibidilean dhe ’n Choran.

Rinneadh an t-seirbhis so aig an uaigh a h-uile latha fad mhios, araon anns a’ mhadainn, agus anns an fheasgar. Agus bha ’n righ, agus an t-ard-chomhairleach, agus maithean na cuirte, agus iad ann an eideadh broin, aig an uaigh aig a h-uile seirbheis. Agus am feadh ’sa bha iad uile bronach, bha ’n righ gun stad a’ sileadh nan deur. Fad a’ mhios cha do shuidhich e inntinn air gnothach sam bith eile.

Air an latha mu dheireadh de ’n mhios mhair an t-seirbhis aig an uaigh o ghlasadh an latha gus an do shoilleirich an latha an la-iar-na-mhaireach. ’Na dheigh sin chaidh gach duine dhachaidh.

O ’n a bha ’n righ gle sgith le caithris, le bron, agus le dragh inntinn, chaidh e greis ’na shineadh ’na sheomar fhein. Agus an uair a thuit e ’na chadal, shuidh dithis de mhnathan uaisle na cuirte, te aig a cheann, agus te aig a chasan gu samhach, agus iad ri obair-ghreis.

An uair a shaoil iad gu ’n robh an righ gu trom na chadal, thuirt an te a bh’ aig a cheann ris an te a bh’ aig a chasan, “Tha naigheachd mor agam! Bidh an righ, ar maighstir, gle aoibhneach an uair a dhuisgeas e, agus a chluinneas e an naigheachd a th’ agam dhut. Cha ’n ’eil Fetnah marbh idir. Tha i beo agus ann an deagh shlainte.”

“O chruitheachd!” ars’ an te eile, agus aoibhneas mor oirre, “am bheil e comasach gu ’m bheil Fetnah, am boirionnach cho maiseach, cho aoidheil, agus cho neo-chumanta ’s a bha riamh air an talamh fhathast beo?”

Labhair i na briathran so cho cabhagach agus cho ard ’s gu ’n do dhuisg an righ. Dh’ fheoraich e c’ar son a bha iad a’ bruidhinn cho ard ’s gu ’n do dhuisg iad e.

“Ochan! mo thighearna,” ars’ an te a dhuisg e, “thugaibh mathanas dhomh air son mar a rinn mi. An uair a chuala mi gu ’m bheil Fetnah beo bha aoibhneas cho mor orm ’s nach b’ urrainn mi gun mo ghuth a thogail.”

“Mur ’eil i marbh, ciod a thachair dhi?” ars’ an righ.

“A Cheannaird nan Creidmheach,” ars’ ise, “fhuair mise air an fheasgar so litir uaipe a sgriobh i le a laimh fhein, anns an d’ innis i dhomh a h-uile mi-fhortan a thachair dhi, agus dh’ iarr i orm innseadh dhuibhse. Agus o ’n a bha fhios agam gu ’n robh feum mor agaibh air beagan fois a ghabhail an deigh na trioblaid troimh ’n deachaidh sibh, smaoinich mi gu ’m b’ fhearr dhomh gun mo naigheachd innseadh dhuibh gus an cuireadh sibh dhibh bhur sgios.”

“Thoir dhomh an litir,” ars’ an righ, agus e ’cur stad oirre. “Bu choir dhut a thoirt dhomh roimhe so.”

Thug i dha an litir anns a’ mhionaid, agus ghrad dh’ fhosgail e i. Dh’ innis Fetnah anns an litir a h-uile car mar a dh’ eirich dhi. Agus gu mi-fhortanach thuirt i tuilleadh na bu choir dhi mu dheidhinn a’ churaim a ghabh Ganem dhi.

Bha ’n righ gu nadarra ’na dhuine anns an robh moran de nadar an iadaich, agus an aite bhith air a bhrosnachadh gu feirg leis an droch ghniomh a rinn Sobaide, is ann a bha e gu mor air a bhrosnachadh le amhrus nach robh Fetnah cho dileas dha ’s bu choir dhi. An uair a leugh e an litir thuirt e, “An ann mar so a tha? An deigh do ’n chreutair thruaillidh a bhith fuireach ceithir miosan comhladh ri marsanta og, tha i cho beag-narach ’s gu ’m bheil i a’ deanamh uaill as a’ chaoimhneas a nochd e dhi. Tha deich latha fichead o ’n a thill mi do Bhagdad, agus tha i nis a’ smaointean fios a chur gu m’ ionnsuidh mu dheidhinn mar a dh’ eirich dhi. An creutair neo-thaingeil! Am feadh ’s a bha mise a’ caitheamh na h-uine so a’ caoidh gu trom air a son, bha ise ’g a caitheamh ann an neo-dhilseachd dhomhsa. Ach is e bhios ann gu ’n dean mi dioghaltas air a’ bhoirionnach mheallta, agus air an oganach dhalma a chuir masladh orm.

An uair a labhair an righ na briathran so, dh’ eirich e, agus chaidh e mach do thalla na comhairle. Bha ’n luchd-comhairle ’g a fheitheamh. An uair a shuidh e air a’ chathair, thainig an t-ard-chomhairleach dluth dha, agus leig e e-fhein ’na shineadh air beulaobh na cathrach aig casan an righ. An uair a dh’ eirich e ’na sheasamh, labhair an righ ris ann am briathran a bha ’nochdadh gu ’m feumteadh a chomhairle a ghabhail, agus thuirt e, “Tha feum agam ort, a Ghiafar, gus gnothach cudthromach a chur an gniomh dhomhsa. Thoir leat ceithir cheud saighdear, agus feoraich air son marsanta a Damascus do ’n ainm Ganem, mac Abou Aidhoub. An uair a gheibh thu fios c’ait’ am bheil e ’fuireach, ordaichidh tu an taigh aige a leagadh gu lar. Ach an toiseach ni thu greim air fhein, agus air mo bhanoglaich-sa, Fetnah, a bha ’fuireach comhladh ris o chionn cheithir miosan, agus bheir thu le cheile an so iad. Ni mise trom dhioghaltas orra le cheile, a chionn gu ’n d’ thug iad easurram dhomh.”

(Ri leantuinn).

FOSGLADH NA PARLAMAID. —Bidh greadhnachas mòr co-cheangailte ris an latha so. Thàinig an Righ agus a’ Bhanrigh ann am mòrchuis agus ann an Stàit air là an fhosglaidh; agus bha rìobhadh ro shònruichte ri fhaicinn air gach taobh. Cha’n fhacas a leithid so do mhaisealachd o cheann ioma bliadhna. Cha’n e mhàin gu ’n do shuidh an rìgh féin air cathair glòir an ùghdarrais, shuidh a’ Bhanrigh maille ris. Cha robh sealladh a ’n t-seòrsa so tric ann an eachdraidh ar rìgheachd. Theagamh gu ’m faicear e ’na dhéigh so ni ’s trice. Bidh so ’na dhùil choitcheann. Cha’n ’eil teagamh nach tig an Rìgh a mach am measg an t-sluaigh ni ’s mò na bha e comasach do’n t-seann bhean chòir rìoghail agus ghràdhach a chaidh a nunn. Bidh fosgladh na Pàrlamaid so ainmeil ann an làithibh ri teachd. Bidh ioma iomradh is coslas òirdhearcais air an gleidheadh ann an tighean an t-sluaigh mu ’n latha shònruichte so. Tha dòchas againn gu ’n tig cuidheachadh, còmhnadh is comhfhurtachd do’n t-sluagh gu lèir troimh ’n righeachadh ùr a tha air tòiseachadh. —ObanTimes .

---

[268]

[Vol . 9. No. 35. p. 4]

Mac-Talla.
Air a Chur a Mach Uair ’san t-Seachdain.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia Miosan, .50
Tri Miosan, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann an Breatunn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son 1.52 neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna. Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
PUBLISHERS MAC-TALLA,
Sydney, Cape Breton.

DI-HAOINE, AM MART 1, 1901.

An ceann seachdain no dha eile, bheir sinn d’ar leughadairean a’ cheud earrainn de sgeul ghoirid a chuireadh ugainn le ar caraid á Moosomin, Seumas N. Mac Fhionghain. Cha toir sinn iomradh air co m’a dheibhinn a tha an sgeul—faigheadh an leughadair sin a mach dha fhein—ach feumaidh sinn a radh gu bheil i air a deagh sgriobhadh, agus gu bheil an t-ùghdar a cleachdadh taghadh na cainnte. Tha coig caibidilean ann dhi, agus ’s i ar barail gun abair gach neach a leughas i gu ’m b’ fhearr leis gu ’n faigheamaid tuilleadh sgeulachdan o’n ùghdar cheudna.

Chuir comhairle na siorrachd, aig an t-suidhe mu dheireadh, suim airgeid air leth air son ainmean dhaoine fhaotainn ri iarrtus air son an “Scott Act” a chur air chùl anns an t-siorrachd so, agus lagh License Nobha Scotia a ghabhail ’na àite. Chuir comhairle baile Shidni, uaithe sin, suim airgeid air leth air son an aobhair cheudna. Ma gheibhear àireamh àraid de dh’ ainmean ris an iarrtus so, cuiridh an t-àrd-riaghladh air leth latha air am faod an luchd-taghaidh, le ’m bhòtaichean, an ni is àil leotha a dheanamh ris an Scott Act mar lagh na siorrrchd so, a chumail no a chur air chùl. Cha ghabh e àicheadh nach robh an Scott Act anns an t-siorrachd air fior bheag feuma, mar a tha comhairle na siorrachd ag radh, ach tha sinn dhe ’n bharail gu ’m bu chòir do uaislean na comhairle, mu’n deachaidh iad a thoirt ionnsuidh air cur as do’n achd, a nochdadh dhuinn gu soilleir gu bheil an lagh sin a’ cosnadh gach coire thatar a faotainn dha. Bu mhath leinn a bhi cinnteach nach ann bu chòir a chuid mhor no an t-iomlan de’n choire thatar a’ cur air an Scott Act a bha air a chur orrasan d’ an dleasdanas an lagh obrachadh. Tha comhairle na siorrachd a’ gealltuinn, ma’s e toil an t-sluaigh an lagh a tha aca a chumail, gu ’n dean iadsan an uile dhichioll air obrachadh a chum stad a chur gu buileach air creic stuth làidir. Am bheil duine ’nam measg a dh’ innseas dhuinn car son nach d’rinn iad an dichioll ceudna os leth an lagha anns na bliadhnaichean a chaidh seachad?

Tha Carrie Nation aig an àm so anns a phriosan, agus mar sin air a cumail o bhi bristeadh nan taighean-oil. Thairg iadsan a chuir a stigh i a leigeil a mach air urras, ach cha ghabhadh i ris an tairgse sin idir; ma gheibh i m’a sgaoil tha i air son cothrom obrachaidh a bhi aice, agus mur bi an cothrom sin aice, ’s fhearr leatha fuireach anns a’ phriosan.

Fhuair sinn paipear taitneach o “C. C.” anns am bheil e toirt iomradh goirid air na bàird chràbhach—iadsan a sgriobh laoidhean agus dàin spioradail—anns an naodhamh linn deug. Bidh so air a thoirt do ar leughadairean an ùine ghoirid, ma dh’ fhaodte anns an ath àireamh. Tha “C. C.” na bhreitheamh math air bàrdachd; tha meur bhàrdail a ruith ann féin, agus rinn e iomadh dàn agus duanag a chur an eagaibh a chéile. Bha aon no dha dhiubh anns a MHAC-TALLA o chionn beagan sheachduinean air ais, agus tha sinn a’ faicinn gu bheil paipearan na Gàidhealtachd ’g an toirt d’ an luchd-leughaidh fèin.

Bha sgeul air innse anns a bhaile toiseach na seachdain so a dh’ aobharaich iomguin mhor am measg nan ceannaichean ’s an luchd-gnothuich eile. B’ e ’n sgeul sin gu robh an obair-iaruinn agus na mèinnean guail air an creic ri cuideachd làidir a th’ anns na Staidean, ’s aig am bheil gach obair-iaruinn, agus gu ire bhig gach rathad-iaruinn a th’ anns an duthaich sin fo’n laimh. Thainig fear Tomas E. Ryan do’n bhaile air an t-seachdain s’a chaidh, agus an deigh dha bhi an so beagan lathaichean chaidh innse mu ’n cuairt gu ’m b’ e ’n gnothuch air an d’ thainig e, gu robh e dol a cheannach na h-obair iaruinn do Mhr. J. Pierpont Morgan. Cha d’ thubhairt an duine fhéin iomradh air a chùis gu Di-luain; an uair sin dh’ innis e gu robh an ceannach air a dheanamh, gu robh an obair iaruinn air a ceannach do Mhorgan air son $56 ,500,000. Dh’ fhalbh e air a charbad maduinn Di-màirt, agus beagan an deigh dha falbh fhuaireadh fios o Mhr. H. M. Whitney ag radh nach robh facal firinn ann an sgeul Ryan. Mu’n àm cheudna fhuaireadh fiosan o àireamh de luchd-riaghlaidh eile na cuideachd iaruinn ag radh an ni ceudna, nach robh an obair iaruinn air a creic, agus nach robhas a bruidhinn air. Nuair a bha sgeul Ryan gun tilleadh, bha moran anns a’ bhaile aig nach robh dochas sam bith gu ’n b’ann na b’ fhearr a rachadh cùisean, ged a bha cuid eile de dh’ atharrachadh barail. Ach bha iadsan a bha teagmhach cho math riuthasan nach robh, gle thoilichte chluinntinn nach robh an sgeul fior, agus gu robh Mr H. M. Whitney fhathast air cheann na h-obair iaruinn.

LUACH ANABARRACH.
Cot-Uachdair air $5 .25.

Tha Cotaichean-uachdair air an creic an eile air pris moran na ’s airde na so, nach eil faisg cho math ris, ann an aodach no ann an deanamh.

COTAICHEAN A’S FHEARR AIR PRISEAN EILE.
$5 .75, $7 .50, $8 .00, $12 .00

F . H. REYNOLDS,
AN STOR—Mattheson , Townsend & Co.air Sraid Shearlot.

Confederation Life Association.

Cuideachd Canadach. Steidhichte an 1871.
ARD-OIFIS, TORONTO. J. K. DOMHNULLACH, Ard-fhear-gnothuich.

Earras $8 ,000,000. Urrasachadh an Greim $33 ,000,000.
Teachd-a- stigh os Ceann Millean ’sa Bhliadhna.

Cha ghabh na Policies bristeadh—Tha iad lan chinnteach an deigh na ceud bhliadhna. Gun chumha sam bith ach pàigheadh.

F . W. GREEN, Halifax,
Manager anns na Roinnean Iochdrach.

Luchd-gnothuich an Ceap Breatunn:
IAIN MAC NEILL, Sidni.
A . W. WOODILL,Sidni.
J . W. EDWARDS, Glace Bay.

THE Nova Scotia Furnishing Co., LIMITED.

A chuideachd a’s motha tha ’n Canada air son deanamh us creic
AIRNEIS-TAIGHE ’S BRAIT-URLAIR.

THA STOC MOR DAONNAN AGAINN AIR LAIMH ’NAR TAIGH-CEANNACHD AIR
Sraid Shearlot, Sidni.

Tha sinn a’ creic gach seors’ innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.
Tha ar prisean ceart. Taghail againn.

“Ceannaich o’n Chuideachd a’s Motha, ’s caomhain t’ airgead.”

AMHERST BOOT & SHOE Mfg. Co.,
AMHERST, N. S.

A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt os ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

---

[269]

[Vol . 9. No. 35. p. 5]

NAIGHEACHDAN.

Tha Glace Bay a nise corpaicbte mar bhaile, agus Di-ciaduin s’a chaidh bha a cheud chomhairle air a taghadh—bàillidh agus sia comhairlichean. Fhuair am bàillidh, D. M. Burchell, a stigh gun duine ruith ’na aghaidh, ach bha ceithir deug a ruith air son dreuchd comhairleach, ged nach robh ri ’n taghadh ach a sianar.

Bha Iain A. Mac-Neill, a thainig dhachaidh á Dawson o chionn ghoirid, anns a’ bhaile Di-màirt, agus thaghail e air MAC-TALLA. Buinidh Mr. Mac-Neill do Washabuckt, an siorrachd Victoria. Tha e dol air ais do thir an òir an ceann seachdain. Tha bràthair dha ’na chaiptean soithich ann an Seattle, an staid Washington.

Tha rioghachd na h-Eadailte an deigh coig ceud mile dolair a chosg a’ feuchainn ris an spùinneadair ainmeil, Mussolino, a ghlacadh. A bharrachd air na maoir sithe tha da reiseamaid de shaighdearan a siubhal nam beann air a shon o chionn còrr us da bhliadhna, ach gu ruige so, cha d’ fhuair iad e, agus cha’n eil e ro-choltach gu faigh air chabhaig.

Tha na Boerich a cumail am mach gu ’n do mharbh iad a h-uile mac màthar do shaighdearan an Reiseimeid Dhuibh aig blàr Magersfontein—am blar fuilteach sin anns an do chaill iomadh Gaidheal treun a bheatha. Leis an uamhas a tha na saighdearan sin a cur air na Boerich cha toir ni orra ’chreidsinn nach e taibhsean ’na daoine a mharbhaidh anns a bhlar a th’ annta. Ma tha an sgeul so fior cha’n ’eil aig Breatunn ach àireamh de na Saighdearan Dubha a chur gu Africa agus ann an uine ghoirid cha bhi Boerach ri fhaicinn anns an dùthaich.

’Nuair a bha righ Eideard a Seachd ’na ghill’ òg bha e air a chur do dh’ Alba airson Gailig ionnsachadh, agus b’e Domhull Mac Fadyen, a cearna de’n Ghaidhealtachd a bha na fhear-teagaisg dha. Aon latha nuair a bha iad a connsachadh mu rud air choireiginn labhair am prionnsa mu na Gaidheil ann an doigh nach do chord ri Domhull. Ghrad bha fuil a Ghaidheal air a bhrosnachadh; cha ’n eisdeadh e ri neach sam bith a bruidhinn gu tàmailteach mu na Gaidheil, ged a b’e prionnsa fhein a bh’ ann, agus bhuail e an sgoilear rioghail ’san aodann. ’Nuair a chuala a bhan righ mu’n chuis dh’ ordaich i am prionnsa agus Domhull a bhi air an toirt air a beulaobh, agus ’nuair a chuala e an aobhar airson an do throd iad, cha dubhairt i guth ri Domhull, ach chronaich i am mac gu geur airson mar e labhair e. Cha chuala sinn ciamar a chaidh cuisean leotha an deigh sin, ach ’s e ’s docha nach do dh’ ionnsaich am prionnsa moran do chànain na Gaidheil co-dhiu.

Bha Eideard VII. air eigheach ’na righ ann an meadhon othail agus greadhnachas mor. Tha e gle mheasail aig sluagh na righeachd, agus tha a h-uile coltas gu ’m bi e a riaghladh gu glic agus gu curamach. Tha sinn a toirt seachad na briathran leis an robh e air eigheach mar a leanas:—

Do Bhrìgh gu ’n do thoilich e An Dia Uile-Chumhachdach, ar Ban-Righ Victoria, de chuimhne ro-ghràdhaich, a ghairm a dh’ ionnsuidh A Thròcair, air dhithse caochladh tha Crùin Ard-Uachdaranach na Rìoghachd Aonaichte Bhreatuinn-Mhòir agus Eìrinn air tighinn le ceartas dligheil agus daingean do’n Phrionnsa Ro-Ard agus Chumhachdach Ailbeart Eideard:

Air an aobhar sin, tha sinne, Tighearnan spioradail agus saoghalta na Mòr-Rìoghachd so, air ar cuideachadh aig an àm so leòsan a bha ’n an Ard-Chomhairlichean do ’n Bhan-Righ a chaochail, le mòran eile de Ard-Uaislean na Dùthcha, maille ri Ceann-Suidhe, Seanairean, agus Luchd-Aiteachaidh Lunnuin, a nis le aon ghuth agus aontachaidh teanga agus cridhe a’ foillseachadh agus a’ cur an céill gu bheil am Prionnsa Ro-Ard agus Cumhachdach Ailbeart Eideard, a nis, troimh chaochladh ar Ban-Righ air am bheil cuimhne ro ghràdhach againn, agus esan a mhàin, ’n a Righ Laghail agus Dligheach, ar n-Uachdaran agus Riaghlair Eideard a Seachd, le Gràs Dhé,

Righ air an Rìoghachd Aonaichte Bhreatuinn-Mhòir agus Eirinn,
Fear-Dìon a’ Chreidimh,
Iompaire nan Innsean:

D’am bheil sinn ag aideachadh dìlseachd agus sìor-ùmhlachd, le ar n-uile chridhe ann an irioslachd gràidh; a’ guidhe air An Dia Uile-Chumhachdach Tre’m bheil Righrean agus Ban-Righrean a’ rìoghachadh, gu ’m beannaich E am Prionnsa Rìoghail Eideard a Seachd a rìoghachadh thairis oirnn ré mòran bhliadhnaichean sona.

Air a thabhairt aig Cùirt Naoimh Seumas air an treas-latha fichead de cheud mhìos Bliadhna ar Tighearna Naoi-Ceud-Deug agus a h-Aon.

GU’N GLEIDHEADH DIA AN RIGH!

A Linne nam Breac.

A DHEAGH CHARAID,— ’S fhada o’n a bha duil agam sgriobhadh ugad, ach bha gne de dh’ eagal orm nach deanainn an gnothuch cho math ’s bu mhath leam. Tha mi faighinn do phapiear gasda o chionn treis a dh’ ùine agus bidh fadachd orm gu ’n tig ceann na seachdain ’nuair a bhios duil agam ri naigheachdan inntinneach, toilichte, a chleachd ar sinnsir ann an tir nam beann ’s nan gleann.

Cha ’n ’eil moran naigheachdan agam ri innse dhut an drasda, mar a teann mi ri innse bhreug; ach faodaidh tu a thuigsinn air reir an ainm a tha aig crioch na litir so nach bi mi ag innse ni sam bith ach an fhìrinn.

Tha mi creidsinn nach ’eil fios aig pàirt do luchd-leughaidh a MHAC-TALLA c’aite bheil Linne nam Breac, ach thigeadh iadsan far am bheil mise agus innsidh mi sin dhaibh.

Cha tug mi an aire riamh do litir o Rob Donn anns a MHAC-TALLA, ged a tha e ’na dheagh fheàr-sgriobhadh Gàilig. Cha’n ’eil fhios nach tugadh e leum as an uair a chi e so an clò.

Bidh mi a sgur aig an àm so an dòchas gu faigh na sgriobh mi àite na do phàipear, agus ma gheibh cha ’n fhada gus an sgriobh mi a rithist.

Is mi ’ur caraid,
BEUL NA FIRINN.
Feb. 1901.

Reic-a- mach Mhor
DE
dh’ Aodach Deante, Cotaichean-Uachdair, agus Aodach Cloinne.

Tha sinn a dol a chreic na th’ againn de dh’ Aodaichean romh dheireadh na bliadhna. Is e so creic a’s motha bh’ ann am bliadhna, agus is coir dhut an cothrom a ghabhail air thu fhein a chomhdach air choinneamh a gheamhraidh, fhad ’sa dh’ fhaodas tu sin a dheanamh cho saor.

H . H. Sutherland & Co.

Bathar Cruaidh
Tha sinn a’ cumail gach seorsa
BATHAR CRUAIDH
SOITHEACH-COCAIREACHD
PAINT agus OLLA
UIDHEAM SAOIRSNEACHD
Tha sinn a’ creic air na prisean a’s isle.
SYDNEY HARDWARE Co.,
Telephone 228
Feb. 20, ’01-1yr
Sydney Hotel Block.

SEALL ANN AN SO AIR AN ATH SHEACHDAIN
Airson Sanas bho
KELLY & DODGE,
Dealbhadairean, - - - Sidni, C. B.

Ged nach eil againn ach roinn bheag de na tha air an t-saoghal de
BHIADH BHEOTHAICHEAN,
tha na tha againn ’nan deagh chunnradh.

Min Bhuidhe (air a deagh bhleth) $1 .30 am poca.
Biadh Pronn—Corca, Corn agus Crithneachd.
Corn Briste, Min Innnseanach, Min Lin, Prann.

Tha beagan bharailean dhe ’n fhlur mhath a bha sinn a creic air $4 .00 againn fhathast.
Drochaid an Rathaid Iaruinn, SIDNI, C. B.
F . & J. MORLEY.

---

[270]

[Vol . 9. No. 35. p. 6]

BLIADHNA THEARLAICH.

LE IAIN MAC-CHOINNICH.

CAIB. XXX.

AN deigh dhaibh oidhche gharbh, stoirmeil, a chur seachad, chaidh iad air tìr sa’ mhadainn air a’ chùigeamh latha de mhìos dheireannach an t-sàmhraidh ann an àite do ’n goirear a Mhalach-bheag air taobh deas Loch-Neamhais. Air dhaibh a chluinntinn gu ’n robh an dùthaich air a cuartachadh le nàimhdean, dh’ fhan iad sa’ Mhalaich-bhig fad thrì latha. Air a’ cheathramh latha chaidh Mac-Ionmhuinn an t-Sratha féin agus fear de ’n sgioba dh’ fheuchainn an amaiseadh iad air uaimh anns an deanadh am Prionns’ fhalach, agus chaidh am Prionnsa féin, Mr Iain Mac-Ionmhuinn, agus an triùir eile de’n sgioba air sàl gu ceann shuas an locha. Air dhaibh a bhi ’g iomradh tiomal air sròin rudha beag a bha rompa, bhuail iad an cuid ràmh air bàta ’bha ceangailte ri creig, agus chunnaic iad cùigear dhaoine le croisean dearga ’nan seasamh air tìr beagan os-ceann a bhàta. Dh’ fheòraich na daoine dhiu “cia ás a thainig iad, agus c’àite bha iad a’ dol?” Thubhairt gu’n “tàinig á Sléibhte, agus gu ’n robh iad a’ dol do’n choille air toir fiodh tarsuinn, no crannalach bàta.” Air cluinntinn sin do luchd nan croisean, dh’ iarr iad orra “a thighinn gu tìr air ball air neo nach bu shaoghal daibh ach na bh’ eadar clach a’s òrd;” air dhaibh fhaieinn nach tug fìr an t-Srath feairt orr’ leum iad ’nam bàta féin agus thoisich iad air cruaidh iomradh a chum an glacadh. ’Nuair a dhluthaich luchd nan croisean dearga orra, bha ’m Prionnsa air son leum ás a bhàta gu tìr, ach cha do leig Mr Iain Mac-Ionmhuinn leis sin a dheanamh, ach dh’iarr e air an sgioba an cuid gunnaidhean a bhi deas gu losgadh, agus a bhi cinnteach gu ’n deanadh iad deagh chuimse, na ’m be agus gu’n tigeadh na croisean dearga mò is teann orr’; “oir,” ars esan, “tha mi cuir romham, ma nochdas iad a’ mhi-mhodh is lugha dhuinn nach téid duine dhiù air an ais a dh’ aithriseas an sgeul.” Tacan an deigh sin dhluthaich iad ri àite de ’n fhearann, a bh’ air a chòmhdachadh le coille bho shliabh gu tràigh. Thuirt Mr Mac-Ionmhuinn ris a’ Phrionnsa gu ’m faodadh iad dol air tìr sa’n ionad sin, “oir, ars esan “aon uair is gu’m faigh sinn a steach a measg na coille, faodaidh na croisean dearga bhi gabhail mu ’m buinn oir neo bheir sinne greadan orra bho chul nan craobh.” Ach cha dh’ fhan luchd nan croisean ris a’ sin, cho luath sa’ fhuair am Prionnsa agus a chuid daoine ’measg nam preas, phill na nàimhdean an taobh ás an tàinig iad.

Chaidil am Prionnsa ma thrì uairean air mulach na h-uchdaich, ann am fasgadh an doire; ’nuair a dhùisg e chaidh e-féin agus an sgioba do ’n bhàta, agus chaidh iad tarsuinn an loch gu eilean beag a bha fagus do thaigh Mhic-Dhòmhnuill Sgotais. Dh’ fhan Tearlach anns an eilean so, ’nuair a chaidh Mr Iain Mac-Ionmhainn a null do Sgotais far an robh seanna Mhac- ’Ic-Ailein ’na thaigheadas sàmhraidh. Thuirt Mr Mac-Ionmhuinn ri Mac- ’Ic-Ailein, gu ’n robh am Prionnsa nis ’na nàbachd ann a mòr theanndachd, agus gu ’n robh làn-dòchas aige ri dion fhaotainn air a sgàth-san ’na airc. Ged ’nochd Mac- ’Ic-Ailein caoimhneas do Thearlach ann an Uidhist, cha robh e ’nise, air son urrad a’s fhaicinn. Faodaidh sinn a bhaireileachadh co dhiù gur e mar chunnaic e bhi geurleanmhuinn nan daoin’ -uaisle a nochd caoimhneas da roimhe sin, bu choireach ri iargaltas aig an àm so; bha e glé fhuair ri Mac-Ionmhuinn na chonaltradh, agus thuirt e nach robh dòigh sam bith aige-san air fhalach no dhion, agus gu’m be a chomhairle dhìleas-sa dha e philleadh air ais an taobh ás an tàinig e, agus e-féin fhalach ann an Ròna! eilean beag anns bu ghann a gheibheadh e aon tràth bìdh ’san àm sin. Air cluinntinn sin do Mr Mac-Ionmhuinn, ghabh e chead de Mhac- ’Ic-Ailein le mòr fheirg air son a mhi-fhiùghantais; agus air dha a chùis aithris do Thèarlach, labhair an dìbearach rìoghail mar so:— “Cha ’n eil comas air a Mhaighstir ’Ic Ionmhuinn, tha sinn a nis’ a’ faicinn gu ’m feum sinn deanamh air air son féin, an rathad a’s fearr a dh’ fhaodas sinn.

Chaidh iad ás an sin thar an loch gu Malach, far an tainig iad air tìr an tùs, agus choinnich Mac-Ionmhuinn an t-Srath’ agus am fear eile de’n sgiob iad anns an àite sin. Ghluais iad ás an sin gu taigh Mhic-Dhòmhnuill Mhoroir (a bha m’a sheachd mìle bho Mhalaich) taigh beag geal a bh’ air a thogail air bruachan Loch-Moroir. Air an t-slighe d’a ionnsaidh thainig iad gu bothan àiridh far an d’ fhuair iad deoch bhaine, nì air an robh iad gle fheumach sam àm; fhuair iad ann an sin mar an ciadna buachaille a rinn an t-iùl daibh gu ruige taigh Mhoroir. M’ a ghlasadh an latha rainig iad Moroir, ach cha robh aca de ’n taigh ach an làrach lòm; bha e air a losgadh gu làr leis na saighdearan dearga, a chionn gun d’éirich fear Mhoroir féin san àr-a- mach. ’Nuair a shoilleirich an latha chunnaic iad am bothan anns an robh fear Mhoroir agus a theaghlach a chomhnuidh, chaidh iad dà ionnsaidh agus cho luath sa chunnaic bean Mhoroir (Piuthar do Loch-iall) am Prionnsa thoisich i air gul, air son a chruaidh-chàis, eadhon, ged a bha i-féin cho ainniseach, le mar chreach na saighdearan am baile, air chor is nach robh aice do theachd-an-tir ’na fàrdaich a chuireadh i an làthair nan uaislean

AODAICHEAN DEANTE

COTAICHEAN-UACHDAIR foghair us geamhraidh, fad agus goirid, do dhaoine ’s do ghillean. REEFERS do gach neach a tha ’g an iarraidh, air prisean cearta. DEISEACHAN de dh’ iomadh seorsa, do shean us og, agus air na prisean a’s isle.
Tha sinn cuideachd a’ cumail
Stoc lan de Leintean, agus gach seorsa Aodaich-iochdair, Colairean, Cufaichean, Neckties.
Agus ’s ann againn a tha ’n stoc
Thruncaichean is Mhaileidean
a’s motha tha ’n Nobha Scotia.

Taghail a stigh. Cha mheas sinn ’na dhragh sam bith am bathar a shealltuinn dhut.
THE MARITIME PREMIUM CO. Ltd. ,
Sraid Shearlot, Sidni, C. B.
G . K. Cochran, Mgr.

BRATAN EACH
Tha stoc iomlan dhiubh againn, agus air prisean a tha ceart.

Bein Shleigheachan
anns na seorsachan a leanas: Musk Ox,Gobhar Dubh, Gobhar Glas, Wombat, agus bian ainmeil anSaskatchewan Buffalo.

F . Falconer & Son,
Luchd-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean,
SIDNI, C. B.

Stor Leabhraichean Phattillo
air a h-ur-fhosgladh ann an
Togalach a Mhac-Talla,
agus anns am bheil an stoc a’s motha ’s a’s saoire de
Bhathar Paipeir ’s de Bhathar Boidheach
a chunnacas riamh an Ceap Breatunn.
TAGHAIL A STIGH AGUS FAIC.

The Scottish Clans and their Tartans.

IS e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine, —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha. Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
ALEXANDER BAIN,
Port Hawkesbury,
Cape Breton.

C . P. MOORE,
BATHAR CRUAIDH,
Iarunn, Uidheaman Saoirsneachd, Uidheaman Gaibhneachd, Tairnnean, &c .
SIDNI, - - - C. B.

J . M. FULMER,
FEAR-ANNLACAIDH US SPISRIDH.
Oisean Sraidean Falmouth us Bhentick,
SIDNI, - - - C. B.

L . L. GULLIVAN,
CEANNAICHE FEARAINN.
FEARANN US TAIGHEAN RI ’N CREIC ANNS GACH CEARNA DE SHIDNI.
AIRGEAD GA THOIRT SEACHAD AIR RIABH
Victoria Block, So. Charlotte St. ,
SIDNI. - - - C. B.

---

[271]

[Vol . 9. No. 35. p. 7]

agus a’ Phrionnsa,’ ach mìos de dh’ iasg geal fuar, ni a dh’ ith na h-aodhean gu toilichte gu ’n aon mhìr arain leis. ’Nuair a chaisg iad an acras, threoraich fear Mhoroir am Prionns agus a chàirdean gu uaimh anns na chaidil iad re dheich uairean gun dùsgadh. Co-dhuibh, dhiult fear Mhoroir tuilleadh curam a ghabhail do ’n Phrionns, air an aobhar sin cha dh’ fhan e-fein no chairdean ni b’fhaid’ air a sgàth.

Tha e air innse gu bheil cuideachd làidir á Duluth, Minnesotta, a dol a thòiseachadh air togail shoithichean ann a Halifacs. Tha am baile sin a dol a thoirt mar chuideachadh dhaibh da dholair an tunna air son gach soitheach a thogas iad fad dheich bliadhna, agus dolair an tunna air son gach soitheach a thogas iad fad dheich bliadhna ’na dheigh sin.

Gheibhear anns an àireamh so sanas bho ’n chomunn-urrasachaidh ris an abrar an Confederation Life. Tha Iain Mac Neill ’na fhear-gnothuich do’n chuideachd so ann an Ceap Breatunn. Cha’n eil teagamh againn nach taghail e air moran de leughadairean MHIC-TALLA re an earraich ’s an t-samhraidh, agus tha sin an dùil nach bi aithreachas air neach sam bith a ni gnothuch ris.

Posadh.

—Aig a Phon Mhor, air an naodhamh latha deug dhe ’n mhios so, leis an Urr. W. A. Mac-a- Phearsain, a Johnstown, Iomhar I. Mac Neill (mac Sheumais) as an Rudna Mheadhonach, ri Caitriona Dhomhnullach, an Cobh nan Eireannach.

Iadsan a Phaigh.

I. A. Domhnullach, Portage laPrairie, Man
Donnacha Johnson, Pictou , N. S.
Beitiris Nic Neachdain, S . R. Lake, N. S.
An t-Onorach Uilleam Ros, M . P., Halifax.
A. G. Domhnullach, Antigonish , N. S.
Iain I. Mac Gilleain, Lakedale , N. S.
Ruairidh Mac Isaic, Maple Ridge, N. S.
An t-Urr. S Friseal, St . Andrews, N. S.
Iain M. Domhnullach, Stellarton , N. S.
S. Mac Gille-bhràth, Pleasant Valley, N. S.
Iain Muireach, Pleasant Valley, N. S.
Iain Mac Isaic, Dunmore , N. S.
Iain C. Domhnullach, Ardness , N. S.
Alasdair Domhnullach, Antigonish , N. S.
Aonghas Mac Isaic, Halifax , N. S.
Capt. R. Moireastan, Halifax , N. S.
D. C. Friseal, M. P., New Glasgow, N. S.
R. I. Domhnullach, Bridge End, Ont.
An Senator Cox, Toronto , Ont.
Deorsa Sutharlan, Gravenhurst , Ont.
Iain Mac-Calamain, Rudha Phrim, E. P. I.
I. M. Mac-Mhannain, Beinn ’Ic-Mhannain.
An t-Urr. R. Mac-Gilleain, Valleyfield .
Rob Turnbull, Bourke, N. S. W., Aus.
Murchadh Mac-a- Ghobha, Sidni.
Micheal M. Mac Neill, Sidni.
A. J. G. Mac-Eachuinn, Sidni.
Bean Iain Weir, Sidni.
Bean Iain Mhic-Nimhein, Catalone .
Domhnull Mac Neacail, Catalone .
Iain C. Mac Neill, Na Narrows Mhora.
M. B. Domhnullach, Na Narrows Mhora.
Aonghas I. Mac Neill, Rudha Ghilliosa.
An t-Urr. D. Mac Isaic, Glendale .
Micheal S. Mac Neill, Gleann Bharra.
Domhnull M. Mac Neill, Eilean Christmas.
Padruig Mac Gilleain, cul Eilean Christmas.
Alasdair Caimbeul, Strath Lathuirn.
C. M. Rothach, Boulardaire .
Iain Domhnullach, Ceap Nor.
Bean N. Mhic Guaire, am Bagh an Iar.
Domhnull A. Gillios, Mabou Bheag.
Gilleasbuig Beuton, Siudaig Bheag.
S. D. Domhnullach, Acarsaid Mhargaree.
A. A. Mac Pharlain, Bràigh Mhargaree.
Iain Mac-an-fhucadair, Loch Ainslie.
M. A. Mac a-Phearsain, Bridgeport .
Ailean Mhoreastan, am Pon Mor.
Seumas Mac Gilleain, Rathad a’ Chléirich.
D. I. Mac Asguill, Iochdar L’Ardoise.
Mrs McDonald, Gleann an Dathadair, C.B.
Mrs A. Nic Eachunn, Port Hood.
Mrs Nic Rath, an Amhuinn Mheadhonach.
Uilleam D. Mac-an-Toisich, Bay St. Lawrence.
Ailean Mac Gilleain, Ashfield .
D. M. Caimbeul, Beinn nan Caimbeulach. Iain Mac Fhionghain, Rosedale .
Bean Iain Mhic-Mhannain, Eel Cove.
D. I. Mac Neill, Eilean Christmas.
Uilleam F. Mac Fhraing, Acarsaid Mhabou
Gilleasbuig Mac Gilleain, Beinn Young.
Domhull R. Domhnullach, Whitney Pier.
Domhull R. Domhnullach, Barrachois Har.
Aonghas Gillios, Orangedale .
Iain D. Beuton, Broad Cove.
C. A. Mac Leoid, am Bagh an Iar.
R. A. Domhnullach, an t-Eilean Fada.
P. I. Mac Griogar, Ceap Nor.
C. W. Mac-a- Phearsain, Ceap Nor.
Iain Mac Gill-fhaollain, Roseburn .
Ailean R. Domhnullach, Baddeck .
Iain Moireastan, Lakedale .
P. D. Mac-an-t- Saoir, Rathad nan Frangach.
Mairi Nic Aonghais, Huntington .
Gilleasbuig Mac Neill, Ceap Dauphin.
Micheal Mac Neill, Washabuckt .
Iain I. Mac-Dhuibhi, Amhuinn Mhurray.
Caipt. Alasdair Mac Neill, Seattle , Wash.
Mairi Stevenson, Shipka , Ont.

Tha an Stor Mhor Innsridh
a tairgsinn
.500 Brat-leapach.
air an deanamh leis a’ chuideachd ainmeilAlaska Feather & Down Co.Ri bhi air an creic mu ’n toisichear air gabhail luach an stuic. Smaoinich fhein: Brat-leapach math air
$1 .50
Agus mur cord e riut an deigh dhut a thoirt leat, gheibh thu t’ airgead air ais.

GORDON & KEITH,
SIDNI, C. B.
A. T. GRANT, Manager.

Shaw & Beairsto,
Luaidh-Cheardan, &c .

Theid againn air gach obair an co-cheangal ri cur a stigh phioban uisge agus blathachaidh thaighean a dheanamh le deagh luchd-obrach agus air prisean iseal. Cuir deuchainn oirnn agus biodh fhios agad gu bheil so fior. Gheibh an duine aig am bi beagan obrach a cheart uiread aire ris an duine aig am bi moran, agus bi gach ni a ghabhas sinn os laimh air a deanamh an ealamachd.

SHAW & BEAIRSTO,
Phone 217
Sidni, C. B.
Feb 7 ’01—1 yr

[Dealbh]
Aon sam bith air am bi nithean grinn a dhith air son adhlacadh nam marbh, rachadh e do ’n bhuth aig
A. J. BEUTAN,
(Alasdair Mac Iain Bheutain)
a tha cumail gach ni a dh’fheumas a leithid

CISTEACHAN-LAIDHE
dhe gach seorsa—beag us mor geal us dubh, agus dhe gach seorsa fiodha—cruaidh us bog. Aodaichean Dubha agus Anart Geal, agus na h-uile seorsa Bathar-Airgeid us eile nach urrainnear ainmeachadh an so.

Faodar comhradh a dheanamh ris a cearna sam bith dhe ’n duthaich air an
TELEPHONE No. 62.
A. J. BEUTAN.
Sidni, Feb. 8, ’01.

SANAS.

THA mi ag iarraidh duine math stuama, eadar 30 us 45 bliadhna dh’ aois, gu dhol a dh’ obair air fearann aig St. Esperit, an Ceap Breatnnn. Bheir mi tuarasdal math do dhuine fhreagras orm, bidh cosnadh aige fad na bliadhna, agus bidh e air a phaigheadh uair ’sa mhios. ’S e duine a mhuinntir Eilean a Phrionnsa a b’ fhearr leam. Sgriobhadh e ugam, ag innse cia fhad ’sa bha e ri tuathanachas, agus ainmicheadh e an tuarasdal a bhios a dhith air. Seoladh e a litir gu
JOHN D. McDONALD,
Torge House, Salamanca, N. Y.
no gu
MRS. JOHN D. McDONALD,
St. Esperit, C. B.

Bathar Cruaidh
Tuaghannan
Saibh
Locraichean
Glasan
Tairnean
Sgianan, etc
Aonghas Mac Leoid
Paipear-balla
Paint
Olla
Putty
Varnish
Gloine
Etc., etc.

WONDERFUL RESULTS
OF THE
New York Life Insurance Co. ’s Policies.

Agent the New York Life Insurance Co.,
Sydney, C. B.

Dear Sir, —The memoranda attached show that 20 Year Policies maturing in 1899, on the ordinary and 20 payment life plans have furnished 20 years insurance at $9 .00 to $12 .00 per $1000 , and an investment of the balance of premiums at from 6 per cent. to 7 per cent. compound interest; while the Endowments are paying 4 per cent. compound interest on the total premiums paid with the life insurance—20 years—free.

Can any other company show such results—at same premium rate—for past 20 years? Or can you beat it for Savings, Investment, or Insurance anywhere?

Yours truly
THOS. A. BUCKNER,
Superintendent of Agencies.

DR. CUNNINGHAM,
LEIGH-FHIACAL.
Mu choinneamh storProwse Bros. & Crowell.
SIDNI, - - - C. B.

MACEACHUINN & MACCABE,
FIR-LAGHA.
Ceannach us creic fearainn, Airgead Iasaid, &c ., &c .
A. J. G. MACEACHUINN. IAIN J. MACCABE.

HEARN & MACDONALD,
FIR-TAGRAIDH, NOTAIREAN, &c ., &c .
SIDNI, - - - C. B.
D . A. HEARN.FIONNLADH DOMHNULLACH.

ROS & ROS,
FIR-LAGHA, NOTAIREAN, &c .
Airgead ri thoirt seachad an iasad.
SIDNI, - - - C. B.
UISDEAN ROS. HOWARD S. ROS, B. A.

H . A. JONES, M. D., C. M. ,
LIGHICHE,
OIFIS: —Ri taobh stor Aonghais Mhic Guaire.
SIDNI, - - - C. B.

J . J. ROY, M. D. ,
OIFIS: —Os ceann StorC . P. Moore.
A CHOMHNUIDH: —An tighC . W. Hill.
SIDNI, - - - C. B.

DR. G. T. MACGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIS: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, - - C. B.

F . O. PETTERSON,
CEANNAICHE TAILLEAR.
Oisean Sraidean Sheorais agus Phitt,
SIDNI, - - - C. B.

NIALL MAC FHEARGHAIS,
CEANNAICHE-TAILLEAR.
Na h-Aodaichean a’s fhearr agus na Fasain a’s ùire.
SIDNI, - - - C. B.

J . E. BURCHELL,
URRASACHADH BEATHA AGUS TEINE
anns na cuideachdan a’s fhearr am Breatunn ’s an America.
SIDNI, - - - C. B.

C . R. BOWN,
URRASACHADH TEINE AGUS LEACAN GLAINE.
SIDNI, - - - C. B.

C . V. WETMORE,
URRASACHADH TEINE, BEATHA, SGIORRAIDH, & LEACAN GLAINE.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - - C. B.

---

[272]

[Vol . 9. No. 35. p. 8]

Marbhrann do Thomas Friseal.

LE MR. SEUMAS MAC-GRIOGAIR, D. D.

Air Fonn: —Mac-Griogair a Ruadh-Shruth.

Lion mulad ro mhor mi,
Cha tog ceol e o m’ ìnntinn;
Chuireadh caidreach mo shòlais
Fo na foidibh gu h-iosal.

Bha do chridhe ro bhlàth dhomh,
’S e mo chràdh thu bhith dhìth orm;
Co a lionas dhomh t’ àite
’Measg na dh’ fhag thu ’san tir so.

Bu tric ar n-uaigneas an seomar,
’S bhiodh ar còmhradh gun mhiothlachd;
Cha bhiodh sgannal no sgleo ann.
’S bhiodh an còmhnuidh gràdh Chriosd ann.

Bha thu measail mu ’n reachd ud,
’Chuireas peacaich fo dhiteadh;
’S cha b’ ain-fhios dhuit an cleachdadh
’Chuireas dreach air a Chriosdaidh.

Bha thu misneachail, dàna,
Bha thu làidir ’na t’ inntinn;
Cha bu toil leat an t-àrdan,
Is cha b’ àill leat e ’chinntinn.

Bha thu uasal na d’ bheusaibh,
Bha thu eudmhor mu ’n fhirinn;
Bha thu foghainteach, treubhach
’Nuair a dh’ eireadh an strith aic’.

B’e do ghnàth mu ’n do theasd thu
Bhith ri d’ dhleasdanas sìnte;
Anns gach dreuchd san do sheas thu
Bha thu freasdalach, cìnnteach.

Làmh ’thogail nan salm thu
An taigh-searmain na sgìre;
’Chuireadh ’mach iad gu dealbhach,
Gun chearbaich, gun diobradh.

Ann an cléir is an seisein
’S tric a sheas thu droch shide;
Ursainn-chatha na h-eaglais’
’N aghaidh beagnair luchd mioruin.

’S tric a dh’ fhuiling thu ’n cùl-chainnt,
Dh’ fhag do ghiulan fo bhinn iad;
Dh’ fhàg do chaithris is t’ ùmhlachd
Goirt, ciuirte ’n an cridh’ iad.

Fàs do theaghlaich bu mhiann leat
Anns an diadhachd nach diobair;
Chleachd thu aoradh ’n am fianuis
Gun a shianadh gu diomhair.

’S iomadh Sàbaid ’thug teist ort
Nach robh leisge no sgios ort,
Ann an teagasg dhaibh cheisdean
Is an leas as a Bhiobull.

Bha thu caoimhneil ri d’ nàbuidh,
Thoill thu ’ghràdh is a shiochainnt;
Bha thu fialaidh mu t’ fhàrdaich,
Bu mhath ’phàirteachadh bìdh thu.

Sheas thu gnothach na dùthcha
Le làn chùram ’s le dichioll;
Ma ’s ann air breth no air “Jury,”
B’e do rùn a bhi dileas.

Nam biodh do shliochd a bha cràiteach
An la dh’ fhàg iad ’sa chill thu,
’Leantuinn t’ eiseimpleir àlainn,
’S e a b’ fhearr dhaibh na mìltean.

Oran

Do Chalum Caimbeul, Tighearna Bharra-mholaich, agus Fear Bhaile-Phétris, an Tireadh.

LE GILLEASBUIG MAC-PHAIL.

Luinneag.
Togamaid fonn ’s neo-throm gu’n togamaid,
Togamaid fonn le furan gu éislean,
Togamaid fonn ’s neo-throm gu’n togamaid.

Gu ma slàn do na h-uaislean
Air Di-màirt a rinn gluasad
Le an sgioba math, fuasgailteach,
Deas, cruadalach, gleusda;
’Dhol air tir anns an Oban,
Far an cruinnich iad còmhla,
Air an tarruinn gu h-eolach
Ann an òrdagh fo ’n éideadh.

Cha ’n fheil leithid bhur caiptin
Furasd’ fhaotuinn air chneasdachd,
Fear a ghiulain is fhasain,
Fear a chleachdainn ’s a cheutaidh,
Fear ard aignidh ’s a chruadail—
’S e nach tilleadh roimh fhuathas,
Gu ’m bu ghaisgeil a ghluasad
An àm bualadh nan geur lann.

’M Barramolach do staoileadh,
’S aig do mhac gum biodh t’ oighreachd,
’Fhir a fhuair do chuid saibhris
Saor bho fhoill is bho eucoir.
Gu bheil t’ fhearann fo dhion duit
Le bann daingeann bho ’n righ air;
Is bha barantas cinnteach
Aig do shìnnsireachd féin air.

Tha thu spioradail, meanmnach,
Foinnidh, daicheil, deas, calma;
Tha thu smachdail, neo-chearbach,
’S mi gun earbadh a d’ thréinid.
Bhiodh na Frangaich fo airsneal,
’S tu ga ’n ruagadh ’s ga ’n sgapadh,
Is ga ’m fàgail fo d’ chasaibh,
’S iad gun chlaisteachd, gun léirsinn.

’S truagh nach glacadh tu ’m pòsadh
Baintighearn’ eibhinn lan stòrais,
’S i am folachd ’s am fòghlum
Anns gach doigh air do réir-sa.
Is nan deanadh i àrach
Mac a thigeadh a t’ aite,
Bu toilinntinn le d’ chàirdean
’S leis na Gàidheil gu leir e.

Ann ad thalla mor riomhach
Gheibhteadh ceol is òl fiona
Agus aighear ’s toilinntinn
Is gach ni air a réir sin.
Bhiodh daoin’ uaisle gach latha
A tigh’nn ort as gach rathad,
’S dheant’ le sòlas am beatha
An taigh-tathaich nan ceudan.

Cha ’n e chuirm gun an còmhradh,
’Gheibheadh aoidhean mu d’ bhòrdaibh—
Bhiodh a bhranndaidh gu ’r deoin ann,
’S sibh ag òl air a chéile,
’S uisge-beatha nam feadan,
’Nì na fearaibh a leagadh,
’S a bheir bodaich gu beadradh,
Is gu freagairtean geura.

’S iomadh botul a thràighteadh
Leis a chomunn chaomh, chàirdeil,
De ’n leann fhallain, mhath, làidir,
Ann am fàrdach na féile.
Gu ’m biodh iomairt gu dian ann
Air na cairtean ’s na dìsnean,
Agus seirbhisich dhìleas
A sior-dhioladh luchd-feuma.

Thachair sgiorradh muladach ann an Louisburg Di-dòmhnaich s’a chaidh leis na chaill triuir dhaoine—Domhull Townsend, Fionnladh H. Townsend agus Seoras Dickson am beatha. Bha iad a tigh’nn áBattery Island—eilean a tha astar goirid a Louisbnrg—agus thatar a deanamh am mach gu’n deach am bat’ aca fodha. Bha iad uile pòsda, agus dh’ fhag iad teaghlaichean.

FAIGH DO DHEALBHAN air an tarruinn anns an t-Seomar Dhealbh Ur a tha ’n Togalach McVey, air sraid Shearlot. An t-àite ’s saoire tha ’sa bhaile. Bidh an obair dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
C . H. WOODILL.

DeWitt & Mackinlay,
Luchd-creic agus obrach Innealan Electric
Obair Electric de sheorsa sam bith air a dheanamh.
Stoc mor de dh’ innsridh Electric.

Air son CARADH BHICYCLES tha sin lan uidheamaichte air sonENAMELLING , BRAZINGagusVULCANIZINGa dheanamh.

Air Sraid Phitt, faisg air Searlot, Sidni, C. B.
Telephone 223.

Ciamar a tha do Shuilean?
N an Suileadair againne gloinneachan a fhreagras ort air an teid sinn an urras.
Cha bhi cosguis sam bith ann dhut do shuilean fheuchainn aig
Bezanson .
An togalach Hanington,
Sraid Shearlot, Sidni.

BROCAN, BOTAINNEAN agus CAISEART DHE GACH SEORSA
’gan creic air prisean anabarrach iseal ann an stor
A . W. Redden & Co.
Ann an Togalach an Rosaich.

So beagan dhe na bargain:—
Brogan troma Grain $1 65 a nise $1 25
Brogan troma Ceire 2 25 a nise 1 75
Botainnean fada 3 25 a nise 2 75
Brogan Steilleig 3 75 a nise 3 25
Brogan Sgoilte 1 20 a nise 90

Tha Brogan Bhan a creic air prisean a cheart cho iseal. Gheibhear fior bhargan. Cuimhnich an t-aite.

Ross Block,Sraid Shearlot, Sidni, C. B.
A . W. REDDEN & Co.

Sydney & Louisburg Railway

TIM CHLAR.

A toiseachadh DI-LUAIN, OCT. 8, 1900, ruithidh na Carbaid gach latha, ach Di-donaich, mar a leanas:—

[Clàr - ama]

* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.

A. N. MACGILL-FHINNEIN, Supt .

WANTED—RELIABLE MEN in every locality throughout Canada to introduce our goods, tacking up showcards on trees, fences, along roads, and all conspicuous places, also distributing small advertising matter. Commission or salary $60 .00 per month and expenses not to exceed $2 .50 per day. Steady employment to good, honest, reliable men. No experience needful. Write for full particulars.
THE EMPIRE MEDICINE CO., London, Ont.

[Dealbh]
MANUFACTURERS ’ LIFE INSURANCE COMPANY.

Ard-oifis: —Toronto , Canada.

CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-Suidhe Banc Thoronto

Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, bho

A . G. BAILLIE, Agent, Port Hastings, C. B.

L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.

ROYAL BANK OF CANADA.
CORPAICHTE 1869.

EARRAS PAIGHTE $1 ,891,910.00
AIRGEAD TAIMH 1,543,932.00

Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe.
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.

Ard-Oifis—Halifax
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur-Oifis ann an Sidni.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.

Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
BANCA-CAOMHNAIDH
ann anns am faodar suim san bith, o dholar suas, a chur air riabh, 3% ’sa bhliadha.