---

[305]

[Vol . 9. No. 40. p. 1]

MAC-TALLA.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha ’n aithris mi maireach.”

VOL. IX. SIDNI, CEAP BREATUNN, DI-HAOINE, APRIL 5, 1901. No. 40.

Litir a Alba.

Bodachan a’ ghàraidh
Cho friogadach ’s cho frogadach,
Bodachan a’ ghàraidh
Cho frogadach ’s a bha e riamh.

MO BHALACH GASDA: —Feumaidh mi aideachadh gu saor, soilleir nach ’eil mi toilichte dhiom fhin a chionn nach robh mi ’toirt oidhirp air sgrìobag a chur ugad an dràsta ’sa rithist. A réir mar a tha mi ’tuigsinn o chuid de na briathran a tha mi ’leughadh anns a’ MHAC-TALLA o àm gu àm, tha àireamh dhe do luchd-leughaidh mar an ceudna mi-thoilichte dhiom a chionn nach ’eil mi ’sgriobhadh ugad. Ach nam biodh fhios acasan air na bheil fhios agamsa, cha chuireadh e ioghnadh sam orra gu ’m bheil mi cho ainneamh a’ sgriobhadh ugad. Ma bhios iad fada beò is docha gu ’n tuig iad air aon dòigh no dòigh eile c’ar son nach ’eil mi ’sgriòbhadh ugad na’s trice na tha mi ’deanamh. Faodaidh mi le fìrinn a ràdh nach ’eil mo pheann a’ meirgeadh ’na thamh idir. Cha ’n ’eil a h-aon dhe mo sheòrsa ann an Gàidhealtachd na h-Alba, ged is mòr am facal e, a tha ’sgriobhadh uiread rium eadar da cheann na bliadhna. Agus mar a tha’n seanfhacal ag radh,

“Ge math an cu [ ? ]
Cha fhreagair e thall ’s a bhos.”

Ach tha mi suidhichte gu ’n cuir mi litir ’s a’ mhios ugad gus an d’thig deireadh na bliadhna, sin ri ràdh, ma bhios mi beò, agus air chomas sgriobhadh a dheanamh. O’n a tha mi nis ’nam sheann duine bu choltach dhomh gu ’m biodh tomhas riaghailteach agam de dh’ eòlas air iomadach rud air am bheil òigridh na dùthchadh aineolach gu nàdarra. Air an aobhar sin tha mi ’cur romham gu ’n toir mi comhairle no dhà air aon is aon dhe ’n mhuinntir oig, agus ma dh’ fhaoidteadh, air cuid de ’n t-seana mhuinntir. Cha ’n ’eil amadain sam bith cho amaideach ris na seann amadain. Tha seanfhacal ann a tha ’g radh: “An car a bhios ’s an t-seana mhaide is deacair a thoirt as.” Ach ged a tha so fior, bheir mise mo chomhairle orra, gabhadh iad i, no fàgadh iad i.

A nis, innsidh mi dhut mar a tha mi ’cur romham a dheanamh: Bidh na litrichean air an ainmeachadh air a’ mhuinntir a dh’ ionnsuidh am bheil mi gus an cur. Ach cuiridh tusa anns a’ MHAC-TALLA iad direach anns na ceart bhriathran anns am bheil mise ’gan sgrìobhadh. So agad, ma ta, ainm na ceud litreach a tha mi gus a chur ugad: “Facal no dha do chuid de ghillean oga na duthchadh.”

A nis, tuigidh bu fhein, agus do luchd-leughaidh mar an ceudna, nach ’eil eòlas sam bith agamsa air na gillean òga a tha agaibh ann an America. Ach tha car de dh’ amhrus agam gu ’m bheil fear is fear ’nam measg a dh’ fheumadh beagan comhairleachaidh, mar a dh’ fheumas cuid dhe na gillean òga a tha ’n taobh so de ’n chuan. Gheibhtear gillean òga, gòrach, cosgail anns gach dùthaich. Cha’n ’eil America falamh dhiubh.

Tha mi ’cur na ceud litreach g’ad ionnsuidh an diugh. Cuiridh tu anns a’ phaipear i cho luath ’s a gheibh thu an t-àm freagarrach.

Ma chluinneas tu gu ’m bi fear sam bith dhe na gillean òga a tha taobh thall dhe ’n chuan diumbach dhiom, cha’n ’eil agad ach fios a leigeadh g’am ionnsuidh. Is mi do charaid

BODACHAN A’ GHARAIDH.
Taobh an Locha, 9, 3, ’01.

O Chionn Tri Fichead Bliadhna

Le Iain.

CAIB. XVIII.

“IS MARBH FEAR NA H-EISEAMAIL.”

AN uair a bhios cogais an duine ag innseadh dha gu ’n d’ rinn e nithean nach bu chòir dha ’dheanamh, tha, mar is trice, de thùr agus de ghliocas ann na bheir air a thuigsinn gur fhearr dha cluas bhodhar a chumail ris gach fathunn agus monabur a bhios ann am beul an t-sluaigh na tòiseachadh ri ’bhreugnachadh. Thug so air a’ mhaor agus air a chàirdean gu léir nach robh iad gu follaiseach a’ leigeadh orra gu ’n robh droch bharail sam bith aig àireamh mhòr de shluagh na dùthchadh air an dòigh anns an robh e ’cur an gniomh an dleasdanais a bha air earbsadh ris mar sheirbhiseach do’n Uachdaran. B’e so an dòigh bu ghlice a b’ urrainn daibh a ghnàthachadh gus na naigheachdan a bha am measg an t-sluaigh a chur bàs. Agus faodar a ràdh gu ’n deachaidh an gnothach leotha na b’ fhearr na bha iad fhein an toiseach an dùil.

Aig a’ cheart àm bha am maor agus a theaghlach mòran na b’ aoidheile ’s na bu chaoimhneile ris a h-uile neach a thachradh riutha, no a rachadh thun an taighe aca, na bha iad riamh roimhe. Thug so air iomadh neach aig nach robh meas sam bith orra roimhe sid a bhith gu tric a’ smaointean agus ag radh ’nam measg fhein gu ’m feumadh gu ’n robh iad na b’ fhearr nàdar na bha daoine a’ cur as an leith. Bha fhios aig na h-uile gur e math a dheanamh an aghaidh an uilc rud cho doirbh a dheanamh, ach glé ainneamh, ’s a tha Dia ag àithneadh dhaibh. Agus feumar a radh gur ainneamh àite anns an tachair duine ruinn a bhios deas aig gach àm gu math a dheanamh an aghaidh an uilc. A bharrachd air so, dh’ fhàs am maor agus a theaghlach anabarrach cràbhach. Bhiodh iad anns an eaglais a h-uile Latha Sàbaid le cinn chroma, agus le aghaidhean fada, gruamach, agus a reir choltais ’nan luchd-aoraidh cho dùrachadh agus cho stòlda ’nan inntinn ri daoine a b’ urrainnear fhaicinn ann an àite sam bith.

Aig an àm ud, mar air an latha ’n diugh, b’ iad na daoine a bhiodh a’ giùlan cleòca na diadhachd bu mhò air an robh de mheas aig cuid mhòr dhe ’n t-sluagh na na daoine anns an robh fior spiorad na diadhachd. Agus cha b’e mhàin gu’n robh mòran dhe ’n t-sluagh gu buileach air am mealladh leis a’ choltas chràbhach, ghruamach a bhiodh air a’ mhaor agus air a theaghlach anns an eaglais gach Sàbaid, ach bha am ministear fhein air a mhealladh. Bu duine e a bha anabarrach saor o dhroch amhrus. Agus ged a chuala e iomadh rud mu dheidhinn a’ mhaoir agus a theaghlaich nach robh a’ tighinn a réir ceartais agus fìrinn, cha robh e ’toirt geill no creideis dhaibh. Mar a theireadh e gu tric ris gach neach a rachadh g’a ionnsuidh le naigheachdan tuaileasach, “Cha dearbhadh air duine amhrus.”

Aig toiseach an fhoghair gach bliadhna, bha ’n t-Uachdaran agus a bhean a’ tighinn do ’n dùthaich a shealg agus a chur seachad greis dhe ’n ùine. Bhiodh iad le chéile, agus mar an ceudna àireamh mhath dhe na seirbhisich ’s dhe na searbhantan a bh’ aca, a’ dol gu riaghailteach do ’n eaglais gach latha Sabaid; oir bha tomhas mòr de spiorad na fior dhiadhachd annta. Bha iad gu nàdarra a’ gabhail beachd air cò a bhiodh anns an eaglais, agus cò nach bitheadh. Agus an uair a thug iad an aire gu ’n robh an suidheachan anns am biodh am maor agus a theaghlach ’nan suidhe an comhnuidh gu math làn, cha robh teaghlach cho saor o euceart agus o chealgaireachd ri aon teaghlach a gheibhteadh air an oighreachd gu leir. Ged a theirteadh a chaochladh so riutha, cha chreideadh iad o dhuine sam bith e.

Air an fhoghar ud gu sònraichte, bha am maor agus a theaghlach na bu fhritheiltiche na b’ abhaist dhaibh anns an eaglais. Agus shaoileadh duine sam bith aig nach robh eòlas air an caitheamh beatha agus an giùlan nach robh na b’ iomchuidhe, na bu treibhdhiriche, na bu mheasaile, agus na bu chliùitiche na iad anns an dùthaich gu léir. Rud nach b’abhaist dhi a dheanamh, thaghail bean an Uachdarain orra gu math tric fhad ’s a bha i anns an dùthaich. Chòrd an dòighean agus an coltas rithe glé mhath. Bha iad uile láidir, fallain, dreachar; agus mar a bha nàdarra gu leòr dhaibh, thug iad uile urram agus modh dhi ris nach robh duil sam bith aice. Bha i ’gan ceasnachadh mu thimchioll staid nan daoine bochda, agus thug na freagairtean a fhuair i oirre a bhith lan chreidsinn nach robh teaghlach eile anns an dùthaich a bheireadh barr orra ann an iochd, ann an caoimhneas, agus an truacantas. Chuir i roimpe gu ’n cuireadh i dhachaidh aig toiseach an ath gheamhraidh barrachd aodaichean laidhe agus eirigh air na b’abhaist dhi.

Thug an sluagh an aire gu ’n robh bean an Uachdarain a’ taghal gu math tric ann an taigh a’ mhaoir air an fhoghar ud, agus thug sin orra nach robh iad cho deas gus a bhith ’faotainn beum do’n mhaor agus dh’ a theaghlach. Bha toil aca, mar a bha nàdarra gu leòr dhaibh, a bhith staigh air an Uachdaran, agus thuig iad gu math gu ’m b’e an gliocas a bhith staigh air a’ mhaor. Bha fhios aca glé mhath nam biodh iad a staigh air a’ mhaor gu ’m biodh iad a staigh air a’ Bhaillidh, agus nam biodh iad a staigh air a’ Bhaillidh gu’m biodh iad a staigh air an Uachdaran.

Aig toiseach a’ cheart shamhraidh ud fhein dh’ fhosgladh a’ bhùth do Thearlach Ruadh. Mar a dh’ ainmicheadh mar tha, bha Tearlach agus te de

---

[306]

[Vol . 9. No. 40. p. 2]

nigheanan a’ mhaoir an dùil pòsadh mu ’n teirgeadh a’ bhliadhna, agus mu’n rachadh am pòsadh air aghart, bha toil aig a’ mhaor ’s aig a theaghlach gu ’m biodh Tearlach ’na mharsanta mòr, ainmeil.

Ged a bha bean an Uachdarain ’na boirionnach iochdar, còir, fialaidh, bha i anabarraeh deidheil air naigheachdan. Cha ’n ’eil an so ach galair a bha agus a tha, air iomadh té dhe ’seorsa. Cha ’n ’eil anns an t-saoghal na ’s déidheile air smodal de naigheachdan faoine, agus air fothall, na cuid de na mnathan uaisle. O nach ’eil mòran eile aca ri dheanamh, cha bhi an inntinnean riaraichte mur bi iad, mar a bha muinntir baile na h-Aithne o shean, a’ cluinntinn agus ag innseadh naigheachdan.

Ach feumar aideachadh nach robh tlachd sam bith aig bean an Uachdarain do naigheachdan faoine agus mi-iomchuidh. B’ iad na naigheachdan a b’ fhearr leatha chluinntinn, naigheachdan mu dheidhinn cor agus suidheachadh an t-sluaigh a bha air an oighreachd. Chual’ i gu ’n d’ fhosgail Tearlach Ruadh bùth mhòr, agus bha i ro thoilichte, araon a chionn gu ’m bu mhath leatha an tuath fhaicinn a’ soirbheachadh, agus mar an ceudna a chionn gu ’n robh amhrus aice gu ’n robh na marsantan-paca a bha aig an àm ud cho lionmhor, a’ reic a’ bhathair anabarrach daor ris an t-sluagh, agus a’ toirt moran airgid air falbh as an dùthaich.

Gus misneach a thoirt do Thearlach ann an toiseach a thòisich chaidh i do’n bhùthaidh aige, agus cheannaich i faisge air fiach chòig puinnd Shasunnnach uaithe. Ma bha meud-mhòr ann an Tearlach roimhe sid, bha mòran a bharrachd ann an déigh na cheannaich bean an Uachdarain uaithe. Agus mu dheidhinn na bha de mhoit air a mhathair, cha ghabh e innseadh. Is gann gu ’m b’ urrainn i iomradh a thoirt air rud sam bith eile ach air a’ chomhradh thaitneach a bha eadar Tearlach is bean an Uachdarain an àm dhi a bhith ’ceannach a’ bhathair uaithe.

Cha b’ ann air teaghlach a’ mhaoir bu lugha a bha de mhoit. Thuig iad gu math gu ’n cuireadh a’ cheannachd a rinn bean an Uachdarain mòran a staigh ri Tearlach; agus b’ fhior dhaibh sid. Na daoine a bha roimhe sid glé shuarach mu Thearlach, dh’ fhàs iad measail air, a chionn gu ’n robh e, a réir choltais, air thuar a bhith ’na dhuine beairteach. Is e so dòigh an t-saoghail mar is trice. Ma bhios cuid mhath de mhaoin an t-saoghail so aig daoine, bidh meas gu leòr orra. Ciod sam bith cho measail ’s cho cliùiteach ’s cho maiseach ’s a bhios daoine ’nan caitheamh beatha ’s nan giùlan, cha bhi uiread a dh’ urram aca o shluagh an t-saoghail ’s a bhiodh aca nam biodh pailteas de dh’ airgiod ’s de dh’ òr aca. Tha òr is airgiod feumail ’nan àite fhein, ach cha ’n ’eil iad ri ’n coimeas ri fìrinn ’s ri onair ’s ri ceartais ’s ri fiorghlaine. Tha iomadh ni glé mheasail am measg dhaoine nach ’eil measail ann an sealladh Dhe. Ge b’ e leis an aill a bhith sona aig uair a bhàis, agus fad uile linntean na bith-bhuantachd, seachnadh e gach uile choslas uilc, agus dlùth-leanadh e ris an ni a tha math.

(Ri leantuinn.)

“Co a phòs thu?’ ars am fear-ceartais ri duine dubh, a bha air a thoirt fa chomhair air aimhreit teaghlaich.

“Phòs sibh féin,” ars an duine dubh, “agus cha d’ thug mi mathanas riamh dhiubh air son a dheanamh.”

Luchairt na Druidheachd.

SGEUL BREATUNNACH.

THA e dluth air meadhon-oidhche, an uair a tha gach fior chriosdaidh na chadal seimh air a’ chluasaig mhìn, agus na paisdean a bruadar mu na sithichean matha. Chi iad na daoine beaga a dannsadh gu mireagach fo dhuilleach uaine nan craobh, agus a ghealach a sealltuinn gu mìog-shuileach orra bho ’n speur. Tha ’n cù-seilge luath ’na shuain aig taobh an teintein, o ’m bheil solus deireannach na griosaich a tilgeadh lannair critheanaich air cathair liomhte fear an tighe.

Is buidheach, sàmhach gach duil beò anns a’ chlachan, ach aon a’ mhàin. ’S e so Hervé, an t-iasgair.

Bha esan ’na òigear mi-thoilichte, glòir-mhiannach. Ghabh e farmad ri sonas agus beairteas chàich. Bu mhiann leis bhi ’na duine saibhir, a chum ’s gu ’m biodh falluinn sioda deirg aige, agus gu’n deanadh na daoine bochda ùmhlachd dha an uair a rachadh e seachad. Agus a nis, an uair a tha muinntir a’ chlachain aig fois air an leapaichean, agus air an dion o gach olc le ainglibh néimh, tha ’n t-iasgair a spaidsearachd air ais agus air aghart air an traigh, aig cois nan muraichean aonarach, le iomadh miann agus togradh ’na chridhe, ’s iad cho lionmhor ri nid nam faoileannan am measg nan creag air oir na fairge.

Thainig osnaich nan tonn gu brònach o’n àird an iar; bu choltach fuaim na gaoithe ri feadaireachd iosail an gaidsear air an traigh, ach dh’ imich Hervé gun sgur. Chum e a shuil air a’ bheinn uaignich, agus thainig ’na chuimhne a rithisd na h-uile ni a dh’ innis an sean deirceach glic dha an uiridh. A nise bha fios aig an t-seana-bhodach so air iomadh ni a thachair fo’n ghréin, linntean roimh so, an uair a bha na daraichean a ’s sine againne fhathasd ’n am fiùrain mhaotha, agus an uair nach robh na h-iolairean a’s sine fhathasd guirte.

A nise, thubhairt am bodach ris gu ’n robh baile mòr sluaghmhor, o chionn mòran linntean, anns an àite far nach ’eil an diugh ach mùraichean a sineadh fad us farsuing. Sheòl cabhlaichean a’ bhaile mhòir so gu ceàrnan iomallaich a chuain, agus thainig iad air an ais, luchdaichte le bathar luachmhor de gach seòrsa. A thuilleadh air sin, bha aig riaghladair a’ bhaile slatag challtuinn an aite slait-rioghail, agus, tre dhruidheachd na slataig so, b’ urrainn dha gach ni chur fo gheasaibh a reir a mhiann.

Ach bha an righ agus an sluagh cho olc, aingidh ’s gu’n do chlaoidh iad mu dheireadh fad-fhulangas Dé, agus aon là, gun rabhadh sam bith, dh’ eirich gainmhich na trasgad mar thonnan goileach na mara agus shluig iad am baile suas gu buileach maille ri gach creutair beò a bha an taobh a staigh dheth. Ach a reir seanachas a’ bhodaich ghlic, air oidhche Shàmhna de gach bliadhna, aig a cheud bheum meadhon-oidhche a ni an clag an tùr na h-eaglais, fosglaidh clais an aodann na beinne, agus is urrainn do neach air bith dhol air an t-slighe dhorcha gu ruig lùchairt an righ. Anns an talla ni ’s fhaide as de ’n lùchairt gheibhear slatag na druidheachd, ach a chum ruigsinn oirre, is eigin ghreasadh, oir, cho luath ’s a sguireas fuaim a’ bheuma dheireannaich, duinear an sgoltadh le cùmhachd neo-aithnichte eigin, agus cha ’n fhòsgail e a rithisd re bliadhn’ eile. Chum Hervé an sgeul so ’na chuimhne, agus b’ ann air an aobhar sin a bha e air an tràigh cho anamoch air oidhche Shamhna.

Mu dheireadh, ghliong an clag an tùr na h-eaglais, agus ’s an àm cheudna chrith Hervé le eagal. Thog e a shuil agus, ri soillse chrith-bhoillsgeach nan rionnagan, chunnaic e sgoltadh mòr an aodann na beinne ’s e fàs farsuing uigh air n-uigh, mar pheirceall dragoin air a dhusgadh o shuain. An sin ruith e gu dana air an t slighe sgoilte, a bha nis air a soillseachadh gu mac-meamnach le teine-sionnachain agus coinnle-bianain, agus mu dheireadh ràinig e lùchairt mhòr an righ. Chaidh e a steach gu luath do’n cheud seòmair agus fhuair e an sin iomadh cìste iaruinn, cho làn de dh’ airgead ’s a tha ùbh làn bidh; ach cha ’n fhòghnadh an t-airgead dha agus mar sin ghabh e air aghart. Anns an dara seòmair bha cìsteachan umha gun àireamh agus iad air an lionadh le h-òr. Ghabh an t-iasgair iongantas mòr, ach bu mhiann leis tuilleadh na sin agus ghabh e seachad. ’Nuair dh’inntir e anns an treas talla, sheirm an seachdamh beum ’na chluais agus thainig e d’ a ionnsaidh fhein le clisge. Ach anns an talla so bha muillionnan neamhnaid air an càrnadh suas air an làr mar àrbhar anns an sgiobal an deigh deire-buana, agus thubhairt e ris fhein, “Cha ruig mi bhi air chabhaig.” Ach ràinig an t-ochdamh beum air a chluais le fuaim lag thiamhaidh agus chaidh e a mach gu luath.

Anns a cheathramh seòmair bha miltean cìste òir agus airgid ’s iad loma-làn daoimeanan; bhoillsg agus dhearrs iad an suilibh an iasgair agus chaidh e ’na cheò. An sin sheirm an clag an naoidheamh uair agus bhuail Hervé air aghaidh gus an d’ ràinig e an talla deireannach. Ach an sin stad e, fo amhluadh us iongantas. Aig ceann eile de’n talla chunnaic e an t-slatag chailltuinn, ’s i an crochadh ri sail os ceann cathair an righ; ach eadar Hervé agus miann a chridhe bha ceud gruagach lurach a mhealladh naomh. Bha iad a seasamh ’n an sreathan agus bha aig gach té dhiubh crùn duilleagach an aon làimh, agus cuach de dh’ fhion anns an laimh eile. Bha Hervé air cur an aghaidh tàladh an airgid agus an oir; ged a chaidh a bhuaireadh gu trom le lannair nan clachan luachmhor agus nan daoimeanan, cha do striochd e. Ach a leithid so de shealladh cha’n fhac’ e riamh roimhe; agus an uair a bheachdaich e air na gruagaichean boidheach so, agus iad a’ sméid air gu miog-shuileach, guanach, ’s ann a théirig a’ mhisneach ’s a chuimhn’ e gu buileach. Thuit fuaim an deicheamh beum’ air a chluasaibh, ach cha d’ thug e fanear; chuala e an t-aona fear deug ’s e toirt rabhaidh uamhasaich dha ach cha do chairich e.

Mu dheireadh dh’ ath-fhuaimnich am beum deireannach gu h-eagalach, neònach, air feadh sheòmraichean na lùchairt mar gu ’m b’ ann an tuam.

An sin gu h-obann chuimhnich Hervé briathran an t-sean-deircich agus ruith e gu luath thun an doruis ach bha e tuille ’s anamoch—bha ’n dorus duinte gu teann. Bhuail e air le ’dhòrn ach cha robh feum ’s am bith ann an sin. Thionndaidh e, ach an àite ghruagaichean lurach chunnaic e a nise ceud iomhaigh cloiche a seasamh m’a choinneamh. Uigh air n-uigh chaidh an solus as agus thuit tiugh dhorchadas na h-uaighe air lùchairt na druidheachd. Bha e caillte.

. . . . . . . .

Agus air an là maireach, dh’ eirich a’ ghrian ’n a glòir mar b’ àbhaist, agus bhris na tonnan beaga le fuaim air an tràigh, agus sheinn na h-eòin gu ceòlmhor air barraibh nan geug, oir bu shona iad uile. Ach bha cridheachan brònach, troma anns a’ chlachan ud thall. —W. H. ’saHighland News.

---

[307]

[Vol . 9. No. 40. p. 3]

Sgeulachdan Arabianach.

Ganem.

CAIB. VIII

AIR an ath latha thugadh an t-aodach bhar an dithis boirionnach, agus chuireadh umpa na leintean de dhroch aodach a rinneadh dhaibh. Thugadh dhiubh an comhdach a bh’ air an cinn, agus bha am falt mar so sgaoilte sios air an druim. Bha falt air Alcolomb cho briagha ’s a bh’ air an t-saoghal. Bha e ruighinn sios gu a sailean. Anns an doigh so thugadh fa chomhair an t-sluaigh iad. Bha ard-bhreitheamh a’ bhaile agus a chuid maor maille riutha. Thugadh troimh ’n bhaile gu leir iad. Bha fear a’ falbh rompa, agus e an drasta ’s a’ rithist a’ glaodhaich, “So am peanas a tha dligheach do ’m mhuinntir a thairneas orra fhein diumbadh agus corruich ceannard nan creidmheach.”

Am feadh ’s a bha iad mar so ag imeachd air aghart troimh shraidean Dhamascuis, le ’n gairdeannan agus le ’n casan ruisgte, agus comhdaichte leis an eideadh neonach so, bha iad a’ feuchainn ris an naire a bha air an gnuis fhalach le am falt. Bha sluagh a’ bhaile gu leir a’ sileadh nan deur gu frasach. Bha na mnathan uaisle gu sonraichte, agus iad ag amharc orra mar chreutairean neo-chiontach. Bha iad gu mor air an lionadh le bron an uair a chunnaic iad cho og agus cho maiseach ’s a bha Alcolomb, agus chluinnteadh iad air astar fada ’glaodhaich gu goirt. Bha ghlaodhaich ghoirt so a toirt air clann a’ bhaile a bhith glaodhaich mar an ceudna, agus a’ cur am barrachd uamhais air sluaigh a’ bhaile. A dh’ aon fhacal, ged a bhiodh an namhaid air tighinn a chur a bhaile ’na theine, cha b’ urrainn am barrachd uamhas a bhith air an t-sluagh.

Bha e dluth air an oidhche mu ’n do chuireadh crioch air an t-sealladh mhuladach so. Thugadh air ais iad le cheile do luchairt an righ. O nach robh iad cleachdadh ri bhith falbh cas-ruisgte, bha iad air an claoidh cho mor ’s gu ’n robh iad uine fhada ann an laigse. Ged nach robh righ Haroun Alraschid a’ ceadachadh cuideachadh no comhnadh sam bith a dheanamh leotha, bha leithid de thruas aig banrigh Dhamascuis dhiubh ’nan suidheachadh muladach mi-fhortanach ’s gu ’n do chuir i feadhain dhe na mnathan-coimhideachd a thoirt comhfhurtachd dhaibh, agus le fion is biadh de gach seorsa chum an neartachadh. Dh’ fhalbh iad comhladh, agus an uair a rainig iad, fhuair iad iad le cheile cho lag ’s cho fann ’s gur gann a dheanadh aon ni dhe na chuireadh g’ an ionnsuidh feum sam bith dhaibh. Ach air a shon sin chaidh aca, an deigh dhaibh moran saoithreach a ghabhail riutha, air an toirt as an laigse.

Ghrad thug mathair Ghanem buidheachas dhaibh air son a’ chaoimhneis a nochd iad dhi. “Mo bhean mhath,” arsa te dhiubh, “tha ’n amhghair a tha thu fulang a cur dragh mor oirnn, agus chuir ar bana-mhaighstir, banrigh Shiria, a dh’ urram oirnn gu ’n do chuir i an so sinn a fhrithealadh dhuibh. Tha doilghios mor oirre air bhur son, agus tha doilghios air an righ mar an ceudna.”

Ghuidh mathair Ghanem air mnathan-coimhideachd na banrigh mile taing a thoirt do ’n bhanrigh ’na h-ainm fhein agus an ainm a h-ighinn Alcolomb. An sin thionndaidh i ris an te dhiubh a labhair rithe, agus thuirt i, “A bhaintighearna, cha d’ innis an righ dhomh c’ar son a dh’ordaich ceannard nan creidmheach a leithid so de dhroch dhiol a dheanamh oirnn. Innis dhuinn, guidheam ort, ciod an t olc dhe ’m bheil sinn ciontach.”

“Mo bhean mhath,” fhreagair i, “is e Ganem do mhac is mathair-aobhair do gach mi-fhortan a thainig ort. Cha ’n ’eil e marbh mar a tha thu ’smaointean. Tha e air a chur as a leith gu ’n do ghoid e Fetnah, an aon te a’s maisiche dhe na banoglaich a th’ aig righ Haroun Alraschid, agus an te air am mo air am bheil de ghaol aige. Theich e fhein ann an àm roimh chorruich an righ, agus tha ’n dioghaltas a thoill e air a dheanamh ortsa na aite. Tha ’n saoghal gu leir a’ diteadh an righ air son mar a tha e ’cur a chorruich an geill oirbhse; ach tha eagal air sluaigh an t-saoghail roimhe. Agus tha sibh a’ faicinn nach dana le righ Sinebi fhein cur an aghaidh an orduigh a thug e seachad, air eagal gu’n cuirear bhar a’ chruin e. Cha ’n ’eil e an comas dhuinn dad a dheanamh ruibh ach air truas a nochdadh dhuibh, agus comhairle thoirt oirbh foighidin mhath a bhith agaibh.”

“Is aithne dhomh mo mhac,” arsa mathair Ghanem; “thug mi foghlum math dha anns gach doigh, agus gu sonraichte a thaobh na h-urram is coir dha nochdadh do cheannard nan creidmheach. Cha do chuir e an gniomh an cionta a tha air a chur as a leith. Tha mi cinnteach gu’m bheil e neo-chiontach. Ach sguiridh mi de ghearain agus de chaoidh, o ’n is ann air a shonsan a tha mi ’fulang, agus o nach ’eil e marbh. O Ghanem!” ars’ ise, agus i air a lionadh le gradh agus le aoibhneas, “mo mhac gradhach Ganem! am bheil e comasach gu ’m bheil thu fhathast beo? Cha chuir call mo chodach dragh sam bith orm tuilleadh. Agus ciod sam bith cho fada cearr ’s a tha ordugh an righ, tha mi ’toirt mathanas dha, ma ’s e gu ’m bheil mo mhac beo. Cha ’n ’eil a’ cur curaim orm ach mo nighean. Is e na tha i ’fulang a tha ’cur doilghios orm. Ach tha mi creidsinn gu ’m bheil i na h-ighinn cho math ’s gu’n lean i m’ eisimpleir fhin.”

Gus a so bha Alcolomb mar gu ’m biodh i gun fhaireachadh, ach an uair a chual i mar a labhair a mathair, thionndaidh i rithe agus chuir i a da laimh m’ a h-amhaich, agus thuirt i, “Leanaidh mi d’ eisimpleir, a mhathair ghradhach, aig gach am, ciod sam bith staid a dh’ ionnsuidh an toir do ghradh do m’ bhrathair thu.”

Bha ’mhathair agus an nighean a’ gul gu goirt, agus greim aca air a cheile fad uine mhath. Aig a’ cheart am bha mnathan na banrigh, agus iad fo mhulad, a’ comhairleachadh do mhathair Ghanem agus do Alcolomb beagan de ’n bhiadh a ghabhail. Air an comhairle ghabh iad beagan dheth.

O’n a dh’ ordaich Ceannard nan Creidmheach gu’m biodh luchd daimh Ghanem air am maslachadh fa chomhair sluagh a’ bhaile fad thri latha an deigh a cheile anns an t-suidheachadh a dh’ ainmicheadh mar tha, thugadh Alcolomb agus a mathair air feadh shraidean a bhaile mar a rinneadh an latha roimhe sid, agus bha iad ann o mhaduinn gu feasgar. Agus air an lath’ ud agus an latha ’na dheigh, bha atharrachadh mor air cuisean anns a’ bhaile. Cha robh duine ri fhaicinn air sraidean a’ bhaile. Leis mar a chuir an droch diol a rinneadh air Alcolomb agus air a mathair an sluaigh gu corruich cho mor, dhuin na marsantan na buithean, agus cha deachaidh duine dhiubh am mach air na dorsan. Cha do sheall aon te dhe na mnathan uaisle am mach air uinneig. Cha robh duine beag no mor, sean no og, bochd no beairteach ri fhaicinn air sraidean a’ bhaile. Bha am baile gu leir mar nach biodh duine beo a’ fuireach ann.

Air a’ cheathramh latha, air do righ Sinebi a bhith runaichte gu ’n tugadh e lan-umhlachd do ’n aithne a fhuair e o Haroun Alraschid, ged nach b’ ann le a lan-thoil, chuir e fear air feadh a’ bhaile a glaodhaich, agus a radh, gu ’n robh e air a thoirmeasg do neach sam bith ann an Damascus greim de ’n bhiadh no deoch dhe ’n uisge, no fasgadh na h-oidhche a thoirt do Alcolomb no d’ a mathair, ar neo nan deanadh iad so, gu’n rachadh an cur gu bas, agus gu ’m biodh an cuirp air an tilgeadh thun na sraide gus a bhith air an itheadh le coin a bhaile.

An uair rinn am fear a bha glaodhaich mar a dh’ iarr an righ air, dh’ ordaich righ Shiria Alcolomb agus a mathair a chur am mach as an luchairt, agus leigeadh leotha a dhol a dh’ aite sam bith a thogradh iad.

Cha bu luaithe a chuireadh am mach air an t-sraid iad na thoisich a h-uile neach a bha ’tachairt riutha ri teicheadh uapa, o’n a chuir an t-ordugh a thug an righ seachad eagal orra. Thug na mnathan truagha an aire anns a’ mhionaid gu ’n robh na h-uile ’g an seachnadh. Ach o nach robh fhios aca c’ar son, bha iongantas gu leor orra. Agus bha uamhas mor orra an uair a thainig iad gu sraidean anns an robh daoine air an robh iad eolach, agus a bha roimhe sid gle chairdeil riutha, ach a bha aig an am a’ teicheadh rompa mar a bha cach.

“Ciod is ciall dha so?” arsa mathair Ghanem. “Am bheil a’ phlaigh oirnn? Am feum an gniomh eucorach agus cruaidh-chridheach a rinneadh oirnn ar deanamh graineil ann an sealladh ar co-chreutairean? Tiugainn, mo leanabh,” ars’ ise, “biomaid a grad fhalbh a Damascus. Na fanamaid na ’s fhaide ann am baile anns am bheil sinn ’nar culaidh eagail do ar cairdean.”

Mar a bha an dithis bhoirionnach thruagha a’ labhairt mar so eatorra fhein, rainig iad iomall a’ bhaile, agus chaidh iad a staigh do thaigh fas a thachair riutha gus an oidhche chur seachad ann. An uair a thainig an oidhche, thainig daoine caoimhneil, caranta far an robh iad le biadh ’s le deoch. Ach cha bu dana leotha fuireach fad na h-oidhche a chumail cuideachd riutha, air eagal gu ’m faighteadh fios gu ’n robh iad ann, agus gu ’m fuiligeadh iad am peanas a dh’ ordaich an righ dhaibh.

Anns an am leig Sinebi an righ air falbh na calamain gus fios a thoirt do Haroun Alraschid gu ’n d’ rinneadh mar a dh’ ordaich e. Dh’ innis e dha gach ni a rinneadh, agus dh’ iarr e air fios a chur ’g a ionnsuidh ciod a dheanadh e ris a’ mhathair agus ris a’ phiuthair. Ann an uine gun bhith fada fhuair e fios air ais an cur air falbh a Damascus. Gun dail sam bith chuir righ Shiria daoine ’dh’ ionnsuidh an taighe anns an robh na mnathan a’ fuireach, agus dh’ ordaich e dhaibh Alcolomb agus a mathair a thoirt air falbh astar thri latha o Dhamascus, agus am fagail an sin, agus ordugh teann a thoirt dhaibh gun tilleadh gu brath tuilleadh do Dhamascus.

(Ri leantuinn).

“An deachaidh duine chall riamh ’s an abhainn so?” arsa bhean-uasal air an robh eagal a bhàthaidh ri fear a bhàta. “O, cha deachaidh,” arsa fear a’ bhata, “cha robh duine riamh nach d’ fhuaradh an ceann dha no tri lathaichean.

Ceud dleasdanas an fhior Ghàidheil—a bhi ’gabhail MHIC-TALLA. Am fear nach eil a’ cuideachadh an aon phaipeir Ghàilig na biodh e ’g radh Gàidheil ris féin idir.

---

[308]

[Vol . 9. No. 40. p. 4]

Mac-Talla.
Air a Chur a Mach Uair ’san t-Seachdain.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia Miosan, .50
Tri Miosan, .30

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail ann an Breatunn, an New Zealand, ’s an duthchannan cein eile air son 1.52 neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna. Tha ’phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
PUBLISHERS MAC-TALLA,
Sydney, Cape Breton.

DI-HAOINE, APRIL 5, 1901.

BHA e air aithris o chionn ghoirid gu robh Pòl Cruger a dol a tigh’nn air chuairt do America, ’a dol a liubhairt òraidean am bailtean mora nan Staidean. Tha e air innse nise nach eil sin fior: nach do smaoinich e riamh aig tighinn thar na h-Atlantic. ’S fheudar dha fuireach far am bheil e gus an ionnsaich e Beurla, no gus an ionnsaich muinntir nan Staidean cànain nan Dùitseach.

THA bill air beulaobh na h-àrd-phàrlamaid air son an ceathramh latha fichead dhe’n Mhàigh a bhi ’na latha saor mar chuimhneachan air breth agus beatha banrigh Bhictoria. Ged nach biodh e ro-iomchuidh na lathaichean saora dheanamh na ’s lionmhoire na tha iad, thatar a’ meas gu bheil banrigh Bhictoria airidh air an urram so a chur air a cuimhne, agus a bhàrr air sin, tha an ceathramh latha fichead dhe’n Mhàigh ’na latha saor cho measail ann an Canada, agus an sluagh cho cleachte ris, ’s nach biodh iad toileach deanamh as aonais. Bidh latha-breth an righ ri chumail ann an Nobhember. Tha cuid air son latha taingealachd a chumail air latha-breth an righ, air chor ’s nach bi againn ach an aon chùnntas de lathaichean saora ’sa bha againn roimhe so.

THAMr . Herbert Gladstone,mac do’n Onarach Uilleam E. Gladstone, nach maireann, a’ deanamh ainm dha fhéin am measg bhall na pàrlamaid Bhreatunnaich. Ann an litir a sgriobh e gu muinntir na siorrachd air son am bheil e ’suidhe ’sa phàrlamaid, Leeds an Iar, tha e nochdadh tuigse agus géiread inntinn a choisinneas àit urramach dha am measg cheannardan na pàirtidh d’am buin e, ma chumas e roimhe cho gealltannach ’sa tha e air tòiseachadh. Tha na liberals ann am Breatunn gle lag anns na bliadhnaichean so, agus ’se tha ’g am fàgail mar sin dìth nan ceannardan. Agus cha’n eil a phàirtidh a tha ’n dreuchd moran na ’s fhearr dheth anns an dòigh sin. Cha ’n eil a’ phàrlamaid Bhreatunnach cho saibhir ann an daoine ’sa bha i ’nuair a bha Gladstone us Disraeli na ’n ceannardan innte.

THA aoibhneas nach beag anns na Staidean o’n fhuaireas an sgeul gu robh Aguinaldo air a ghlacadh. Tha a mhor chuid dhe’n t-sluagh dhe ’n bharail gu bheil an cogadh mar sin air a thoirt gu crich: nach seas na Philippinich a mach na’s fhaide o’n thugadh an ceannard uatha. Tha an t-Admiral Dewey, aig am bu chòir an deagh eòlas a bhith air cùisean nan eileanan, dhe’n bharail cheudna. Ma tha bharail sin ceart cha’n fhada gus am bi lan chothrom aig na paipearan Geancach air an aire thoirt gu h-iomlan do bhi càineadh ’sa comhairleachadh Bhreatuinn a thaobh cogadh nam Boerach ann an Africa mu Dheas.

Chluinn sinn gu tric iomradh air daoine a tha comasach air labhairt ann an iomadh canain, ach is ainneamh a chluinear iomradh air duine aig am bheil eòlas coimhlionta air a chainnt mhàthaireil.

Tha a’ phlàigh gle dhona ann am baile Chape Town, an Africa mu Dheas. Bha tri cheud us coig deug tinn leatha uile gu leir, agus chaochail ceud ’sa seachd leatha. B’ Eorpaich a dha air fhichead dhiubh.

Fhuair Tearlach beag coig sentichean o mhàthair gus a chuideachadh ann an ceannach soitheach-cogaidh a bha ri faicinn ann an uinneig bùtha. Ach air a thurus dh’ ionnsuidh na bùtha sin, smaoinich e gu ’m bu ni gle aingidh an cogadh, agus cheannaich e fiach nan coig sentichean de mhillseanan.

“Cha’n eil neach o mhearachd saor,” eadhon luchd-deasachaidh nam paipearan, ni iad a dhol cearr uaireannan. Bha fear dhe’n dreuchd sin uair ag innse mu chù a chaidh as a rian, agus ars esan, “mu’n d’ fhuaireadh am beothach caothaich a thilgeadh, ghreim e Mr. Sampson agus a dha no tri de choin eile!”

Chaochail Eoseph Murphy ann an Truro Di-ciaduin. B’e so aon de na fianuisean a bha ’n aghaidh a’ Chuimeinich anns a’ bhaile so air an t-seachdain s’a chaidh, agus an deigh dha ’fhianuis a thobhairt, bha e air a ghlacadh. Bha e mach air urras ’nuair a dh’ fhàg e am baile. Bha e ann an Truro o Dhior-daoin s’a chaidh, agus bha e ’na laidhe tinn fad na h-ùine sin.

Tha misneach a cheart cho feumail dhuinn ri eòlas. Cha dean saighdear gun mhisnich feum sam bith anns a’ chogadh? Nach faodar a radh le firinn gur e cogadh a th’ ann am beatha gach duine? Nach ’eil gach duine a cogadh an aghaidh trioblaid, bròin, agus bais? Nach ’eil sinn a’ cogadh an aghaidh laigse agus an amhuinneachd? Nach ’eil sinn a cogadh an aghaidh uilc agus aineolas? Agus nach ’eil sinn a’ cogadh an aghaidh bochdainn, agus éis, agus camadh crannachuir?

Bas.

Ann an Cobh nan Eirionnach, C. B., air an t-seachdamh latha deug dhe ’n Mhàrt, Bean Fhionnlaidh Ruaidh Dhomhnullaich, leth-cheud us ceithir bliadhna dh’aois, a fàgail sianar chloinne maille ri céile a’ caoidh an call.

Air an Abhainn a Tuath, air a’ choigeamh latha fichead dhe’n Mhàrt, Domhull Domhnullach, tri fichead us coig bliadhna deug a dh’ aois.

LUACH ANABARRACH.
Cot-Uachdair air $5 .25.

Tha Cotaichean-uachdair air an creic an storaichean eile air pris moran na ’s airde na so, nach eil faisg cho math ris, ann an aodach no ann an deanamh.

COTAICHEAN A’S FHEARR AIR PRISEAN EILE.
$5 .75, $7 .50, $8 .00, $12 .00

F . H. REYNOLDS,
AN STOR—Mattheson , Townsend & Co.air Sraid Shearlot.

Confederation Life Association.

Cuideachd Canadach. Steidhichte an 1871.
ARD-OIFIS, TORONTO. J. K. DOMHNULLACH, Ard-fhear-gnothuich.

Earras $8 ,000,000. Urrasachadh an Greim $33 ,000,000.
Teachd-a- stigh os Ceann Millean ’sa Bhliadhna.

Cha ghabh na Policies bristeadh—Tha iad lan chinnteach an deigh na ceud bhliadhna. Gun chumha sam bith ach pàigheadh.

F . W. GREEN, Halifax,
Manager anns na Roinnean Iochdrach.

Luchd-gnothuich an Ceap Breatunn:
IAIN MAC NEILL, Sidni.
A . W. WOODILL,Sidni.
J . W. EDWARDS, Glace Bay.

THE Nova Scotia Furnishing Co., LIMITED.

A chuideachd a’s motha tha ’n Canada air son deanamh us creic
AIRNEIS-TAIGHE ’S BRAIT-URLAIR.

THA STOC MOR DAONNAN AGAINN AIR LAIMH ’NAR TAIGH-CEANNACHD AIR
Sraid Shearlot, Sidni.

Tha sinn a’ creic gach seors’ innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.
Tha ar prisean ceart. Taghail againn.

“Ceannaich o’n Chuideachd a’s Motha, ’s caomhain t’ airgead.”

AMHERST BOOT & SHOE Mfg. Co.,
AMHERST, N. S.

A Chuideachd Ghriasachd a’s Motha tha ’s na Roinnean Iseal.

Tha ar Brogan, agus gach seorsa caiseirt a tha sinn a deanamh, an deigh ainm mor fhaotainn.

Tha Mr. D. F. Domhnullach, a Stellarton, a’ cur cuairt os ar leth air Ceap Breatunn ’s taobh an ear Nobha Scotia, uair ’san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a’ cumail aig 153Granville Street.

---

[309]

[Vol . 9. No. 40. p. 5]

Naigheachdan.

Bhatar ag aithris toiseach na seachdain so gu robh cuideachd iarruinn Nobha Scotia, a’ dol a thogail nan obraichean ann anTrenton , N. S. ,an àite an cur suas ann an Sidni Tuath. Cha’n eil fhios fhathast co-dhiu tha no nach eil sin fior.

Anns an troimhe-chéile bha an St. Petersburg ’s an Kharkoff o chionn ghoirid, bha tri air fhichead do dh’ fhoghlumaichean òga air am marbhadh. Bu nigheanan a triùir dhiubh. Tha an riaghladh Ruiseanach a deanamh uile dhichioll air gach ni dhe na thachair a chumail an cleth.

Tha an deigh air falbh bhar na h-acarsaid gu buileach, agus tha bàtaichean air ais ’s air adhart o chionn faisg air seachduin. Thainig beagan chnapan de’n deigh mhòir a stigh Di-màirt, ach bitheamaid an dòchas nach tig an còrr dhith. Tha an t-side bho thoiseach an t-seachdain so anabarrach briagha, le lathaichean blàtha, grianach, a tha tiormachadh an talmhainn ’sa cur coltas an earraich air an dùthaich.

Thatar ag innse air an t-seachdain so gu bheil cuideachd an t-soluis agus cuideachd an aiseig a’ dol a chreic ri cuideachd làidir a thatar a cur ri cheile ann a Halifacs so cheannardachdB . F. Pearson.Tha a’ chuideachd ùr so, ma ni iad an ceannach, a’ dol a chur bhataichean ùra air an aiseag, agus a’ dol a thogail rathad-iaruinn electric eadar Sidni agus na mèinnean. ’S i ’n t-suim a bha air ainmeachadh a tha cuideachd an t-soluis a faotainn, da fhichead mile dolair.

Tha càs a Chuimeinich, a bha dol air adhart o chionn còrr us seachdain, a nise seachad, agus bidh broth na cùirte air a toirt am mach an ceann latha no dha. Bha Mr. Cuimean air a chur an sàs le àireamh de luchd-cumail nan taighean òil, ’s iad a’ fàgail air gu robh e tairgse airgead a ghabhail uapa agus leigeil dheth a bhi ’gan ùmhladh air son a bhi creic an stuth làidir. Bha mionnan a Chuimeinich agus mionnan cuid de na fianuisean a bha ’na aghaidh calg-dhireach an aghaidh a chéile.

Thainig bàs uamhasach air fear Domhull Mac-Iomhair, a mhuinntir nan Narrows Bheaga, ann an Louisburg, Di-satharna s’a chaidh. Bha e ’g obair do chuideachd a ghuail a càradh car a bha air an rathad-iaruinn. Bha e ’g obair fo’n char, nuair a chaidh a bhualadh le inneal leis an robhas a gluasad charbadan eile. Chaidh na cuidhlichean thairis air mu’n tug e fa-near ciod a bha tachairt, agus cha mhor nach robh e air a ghearradh ’na dha leth. Bha e marbh air ball. Dh’ fhàg e bean us ochdnar chloinne.

Thatar a corpachadh cuideachd ann an Eilean a’ Phrionnsa air son soithichean-smuide a chur a ruith eadarNewcastle , N. B. ,agus Sidni, a taghal ann am Baile-Shearlot ’s an caochladh phuirt anns an eilean. Bidh aon soitheach air a chur air an astar ’sa cheud dol am mach, agus bidh e ’deanamh na cuairt a dha no tri uairean ’sa mhios. Tha malairt mhor eadar Ceap Breatunn us Eilean a’ Phrionnsa o’n thoisich an obair-iaruinn, agus cha’n eil teagamh nach faigheadh soitheach-smùide obair gu leor a ruith eadar an da eilean.

Chaidh a cheud luchd-soitheach de dh’ iarunn Shidni a chur air tir ann am Boston Di-ciaduin—mu sheachd ceud gu leth tunna. Chaidh beagan dhe’n iarunn a chur suas do Chanada roimhe so. Cha bhi ’n ùine fada gus am bi iarunn Shidni ’ga chreic ann an tomhasan mora.

Thug Riaghladh Nobha Scotia ionnsuidhe air cur as do ’nLegislative Councilaig an t-suidhe so. Chaidh bill a chur troimh ’n tigh iseal air son sin a dheanamh, ach an uair a rainig e uaislean an taighe eile, cha ’n fhac iad ni a b’ iomchuidhe na a thilgeadh am mach gun uiread ’sa leughadh.

Chaidh da fhichead duine mach air strike aig Dominion No. 1 Di-luain s’a chaidh. Bha iad so ag obair do chuideachd a ghuail, agus bha a chuideachd ’g am bòrdadh air naodh dolair s’a mhios, ach Di-sathairne s’a chaidh, bha pris a bhùird air a chur suas gu coig deug gu leth dolair ’sa mhios. Cha seasadh na daoine ri sin, agus sguir iad a dh’ obair.

Bha uair a bha moran shoithichean air an togail ann an Nobha Scotia, agus gu h-àraidh anns na sìorrachdan an iar. Tha beagan dhe’n obair sin a’ dol air adhart fhathast; ann am baile Lunenburg tha coig soithichean fichead ’g an togail air a’ gheamhradh so ’s ri bhi air an cur air sàl romh dheireadh an earraich. Is soithichean-iasgaich iad uile.

B’e Di-luain s’a chaidh latha nan amadan, latha nach eileas anns na bliadhnaichean so a’ cumail cho math ’sa bhatar a deanamh ’s na bliadhnaichean a dh’ fhalbh. Cha ’n eil sinn ri bhi creidsinn, air son sin, nach fheil iadsan air am bheil an latha air ainmeachadh a cheart cho lionmhor aig an àm so ’sa bha iad riamh o thoiseach an t-saoghail. Is duine air leth esan nach eil uair no uaireigin na amadan ann an sùilean muinntir eile.

A reir lagh ùr a tha air a dheanamh ann an New York, cha leigear a leas daoine chur gu bàs leis an lagh anns an staid sin tuilleadh. Air son mort faodaidh an jury, an àm a bhi faotainn duine ciontach, a shuidheachadh co-dhiubh chuirear gu bàs e na bhios tigh-obrach ri bheò air a thoirt dha. Agus a thaobh mort anns nach bi cionta a mhortair an-tromaichte, faodaidh iad an àireamh bhliadhnaichean de’n tigh-obrach a chi iad iomchuidh a thoirt dha; ach cha’n fhaod an ùine a bhi fo dheich bliadhna fichead.

Tha bòrd na sgoile an deigh, a’ chùis a rannsachadh, a’ faotainn gu robh Mr. Heustis ceart gu leòr anns a chuid mhor de na thuirt e mu sgoilear a’ bhaile, gu bheil moran de dhroch cainnt air a cleachdadh leis na sgoilearan, agus nach eil an luchd-teagasg ag amharc thairis orra mar bu chòir dhaibh. Tha iad a’ cur mar dleasdnas air an luchd-teagasg a bhi na’s cùramaiche ag amharc thairis air na sgoilearan an deigh so, agus tha buill a Bhuird iad féin ri bhi taghal na sgoile na ’s trice na bha iad a deanamh roimhe so. Cha’n eil an òigridh a tha dol dh’ an sgoil an Sidni na’s miosa na an leithidean ann am bailtean eile, ach tha beagan nam measg a b’fheairrd iad as, agus rinn am beagan sin, le cion ’s nach robhas a’ sealltuinn thairis orra, moran de chàch a mhilleadh agus droch cliù a thoirt air an sgoil.

Cha ’n eil sinn cruaidh ort!

Nuair a tha sinn a tairgse dhut bhargan mar a leanas:
Larigans olla-chairte air $1 .10—bha iad roimhe so $1 .75. Dongola Bals, le buinn dhubailte, air $1 .15—tha ceannaichean eile faotainn $1 .75 orra. Da phaidhir de shocsaichean cloimhe air cairteal dolair, agus am paidhir bhrog a’s fhearr a chuir thu riamh air do chois $3 .00. Tha sinn a deanamh ar n-uile dhichioll air luach t’ airgeid a thoirt dhut ann an caiseart, agus theid sinn an urras air gach paidhir a chreiceas sinn.

H . H. Sutherland & Co.

Bathar Cruaidh
Tha sinn a’ cumail gach seorsa
BATHAR CRUAIDH
SOITHEACH-COCAIREACHD
PAINT agus OLLA
UIDHEAM SAOIRSNEACHD
Tha sinn a’ creic air na prisean a’s isle.
SYDNEY HARDWARE Co.,
Telephone 228.
Feb. 20, ’01-1yr
Sydney Hotel Block.

Kelly & Dodge,
Dealbhadairean.

Seomar Dhealbh os cionn Stor Aonghais Mhic Guaire

OBAIR MHATH AIR A DEANAMH AN EALAMHACHD AIR PRIS REUSANTA

Faic ar n-Obair. Cordaidh i Riut.

So an t-am anns an coir dhut a bhi sealltainn a mach air son
UIDHEAMAN TUATHANACHAIS
Thatar ag radh gur h-iad sin a tha air an deanamh le cuideachd
MASSEY - HARRIS
na h-uidheaman a’s fhearr.

Croinn Threabhaidh “Verity” aon each. Croinn Treabhaidh “Verity” da each. Croinn Taobh bruthach aon each. Croinn Taobh Bruthach da each.

Mar an ceudna—
BAIN WAGGONS DHE GACH MEUD.

F . & J. MORLEY. Agents.
Togalach Mhorley, Sidni, C. B.

---

[310]

[Vol . 9. No. 40. p. 6]

Muthan ri Linn Bhictoria.

LE CEIT STIUBHART, AN GLEANN-LIOBHAIN.

[Aig a Mhod Ghàidhealach, air an fhoghar s’a chaidh, bha duaisean air an toirt seachad air son sgriobhaidh le gillean us nigheanan òga. Thug am paipear a leanas am mach an duais a b’ àirde. ]

’S ioma caochladh a tha air tighinn air Ghaidhealtachd na h-Alba bho ’n a thainig a’ bhan-righ Bhictoria stigh air an righ-chaithir bho cheann trì bliadhna agus trì fichead. Aig an àm ud bha mòran sluaigh anns a’ Ghaidhealtachd. Bha a’ chuid ’bu mhò do ’n dùthaich ann an làmhan tuath bheag a bha saothrachail, grunndail. Bha iad togail bàrran math do choirce ’s do eòrna, agus bha mar so pailteas bèidh aca aig an tigh. Aig an àm ud cha robh galar a’ bhuntàta air tighinn staigh do’n dùthaich, agus bha an sluagh deanamh mòran feum dheth air son am beathachadh; amannan do ’n bhliadhna bhiodh e aca trì uairean ’san latha. Ri oidhchean fada geamhraidh bhiodh aon no dhà do theaghlach ’sgrìobadh bhuntàta ann an cùil air son buntàta pronn na suipearach, agus theagamh bean-an-tighe, agus an searbhanta no aon de na h-igheanan a’ snìomh snàth air a’ chuibhle chrinn, air son aodach do’n teaghlach.

Aig an àm ud cha robh do sholus aca aig oidhche ach solus a’ ghiubhais, solus coinnle no solus chrùisgein anns an robh iad ’losgadh ola ’bha air a thoirt a saill na muice-mara. Bha a’ chuid is mò do na tighean aca tubhte le raineach no fodar, ach cuid dhiubh le fraoch is bealaidh. Ged nach robh na tighean ach beag, far an robh iad air an cumail ceart ’an òrdugh, bha iad blàth seasgair. Leis mar a bha iad deanamh a’ chuid mhòr do’n aodach fhéin is togail pailteas coirc air son bidh, cha robh mòran do bhathar mharsantan tighinn stigh do ’n dùthaich. ’Nuair bhiodh iad dol bho ’n tigh dh’ fheumadh iad coiseachd no falbh marcachd air eich, no ann an cairtean.

Anns an Earrach bha iad treabhadh na talmhuinn le croinn, a chuid is mò dhiubh do fhiodh le suic is coltair iarruinn. Anns t-fhoghar bha iad ’buain a’ choirc le corain. Aig an àm ud bhiodh mòran do ’n oigridh falbh thun an fhoghairidh, oir cha robh an coisinn ro phailt ri fhaotain aig an tigh. Aig toiseach an t-samhraidh bhiodh mòran do ghuillain ’s do chailleagan dol gu deas dh’ ionnsach’ na Beurla, agus a bhuachaileachd a’ chruidh air a’ Ghalldachd. Nis tha a’ Ghaidhealtachd, cha mhòr, ’na fàsach. Anns na Glinn tha fada bho na rathaidean iaruinn cha’n ’eil ach cor thuathanach mòr chaorach agus beagan chìobairean thall ’s a bhos; no theagamh nach ’eil sin fhéin ann, oir tha mòran do’n dùthaich nis air a cur fo fhéidh. Ann an cumantas tha tighean math sgliata aig an t-sluagh a tha air fuireach. Tha croinn throm iaruinn aca gu treabhadh leo, tha agus innealan gearraidh agus ceangail air son na buaine ’s t-fhoghar. Nis cha ’n ’eil na Gàidheil òga aon chuid ’san t-samhradh no ’s t-fhoghar falbh ’shireadh coisinn air a’ Ghalldachd, oir tha iad tuille ’s gann aig an tigh. Ma bhitheas iad falbh nis bho ’n tigh ’s ann air na rathaidean iaruinn no air na soithichean-toit. Tha mòran eile nis a’ siubhal astaran fada air na cuibhleachan dà-rothach.

Cha’n ’eil moran snìomh no figheadaireachd dol aig an tigh nis, agus tha mòran do ghnothuichean marsandachd tighinn stigh do’n dùthaich. ’An àite solus giubhais tha nis aig an t-sluagh lòchrain shoillseach ola, ’na ghaoithe, no ann an cuid àiteachan tha dealanach na speur fhéin deanamh soluis dhoibh. Tha mòran do nithean aig na Gàidheil nis gu tuille comhurtach thoirt dhoibh na bha aca aig an àm ud. Tha airgiod agus coisinn na’s pailte, ach tha e teagamhach a bheil iad na ’s sona. Tha e teagamhach a bheil iad cho caoimhneil fhialaidh ’s a bha iad aig an àm ud. Ged tha mòran tuille do choineamhan air an cumail a nis anns na h-uile sgìreachd is baile beag far a bheil ceòl is litreachas air an gnàthachadh gu toileachas a thoirt do’n òigridh, tha e teagamhach a bheil iadsan a’ faotain urrad riarachadh as na h-uile ni a tha ’n so ’s a bha an sinnsir a’ faotainn bho na h-òrain bhinn ’s na sgeulachdan gasda Gàidhealach a bha air toirt seachad aig na seana chéilidhean. Tha e teagmhach cuideachd a bheil buaidh cho mor aig diadhachd fìrinn agus onair air an t-sluagh ’s a bh’ aca aig an àm ud.

Tha mùthadh mòr air tighinn air na sgoilean. O chionn trì fichead bliadhna bhiodh na sgoilearan ’giùlan foid-mhòine leo h-uile maduinn air son teine a chumadh blàth iad anns na tighean beag dorcha far an robh, ’na uairean, deagh sgoilearan air an ionnsachadh. Tha tighean mach ùr sgoile aca nis, far a bheil na h-uile cothrom aig a’ chloinn. Tha paipearan-naigheachd nis air an reic air son sgillinn agus bonn-a- sèa. Bha iad aig an àm ud costa sèa sgillinn, leis a’ chìs a bha air a’ phaipear. Tha leabhraichean eile saor do réir sin air doigh ’s gu bheil eòlas gu mòr air a mheudachadh.

COILLE DHUBH.

A CHEARC.

BHA boireannach ann roimhe seo agus rug i cearc ann an sgorr cladaich ’s iad an deigh a cur air fuadach air doigh air chor-eigin. Dh’ fhas a chearc mor, ’s bhiodh i ’dol do thaigh an righ ’h-uile latha feuch am faigheadh i rud a bheireadh i g’ a mathair. Thainig an righ mach latha de na laithean, ’s thuirt e rithe:
“De, a chreutair bhig, mhosaich a

AODAICHEAN DEANTE

COTAICHEAN-UACHDAIR geamhraidh us earraich, fad agus goirid, do dhaoine ’s do ghillean. REEFERS do gach neach a tha ’g an iarraidh, air prisean cearta. DEISEACHAN de dh’ iomadh seorsa, do shean us og, agus air na prisean a’s isle.
Tha sinn cuideachd a’ cumail
Stoc lan de Leintean, agus gach seorsa Aodaich-iochdair, Colairean, Cufaichean, Neckties.
Agus ’s ann againn a tha ’n stoc
Thruncaichean is Mhaileidean
a’s motha tha ’n Nobha Scotia.

Taghail a stigh. Cha mheas sinn ’na dhragh sam bith am bathar a shealltuinn dhut.
THE MARITIME PREMIUM CO. Ltd. ,
Sraid Shearlot, Sidni, C. B.
G . K. Cochran, Mgr.

BRATAN EACH
Tha stoc iomlan dhiubh againn, agus air prisean a tha ceart.

Bein Shleigheachan
anns na seorsachan a leanas: Musk Ox,Gobhar Dubh, Gobhar Glas, Wombat, agus bian ainmeil anSaskatchewan Buffalo.

F . Falconer & Son,
Luchd-reic Charbad, Acuinn agus Thruncaichean,
SIDNI, C. B.

Stor Leabhraichean Phattillo
air a h-ur-fhosgladh ann an
Togalach a Mhac-Talla,
agus anns am bheil an stoc a’s motha ’s a’s saoire de
Bhathar Paipeir ’s de Bhathar Boidheach
a chunnacas riamh an Ceap Breatunn.
TAGHAIL A STIGH AGUS FAIC.

The Scottish Clans and their Tartans.

IS e so is ainm do leabhar beag luachmhor a tha ’toirt eachdraidh nam Fineachan Gaidhealach, agus dealbh a’ Bhreacain a bhuineadh do gach Fine, —mar an ceudna gach “Iollach-Catha” agus “Suaicheantas” a bhiodh na Fineachan a’ cleachdadh an am catha. Gheibh thu an leabhar so leis a phosta ma chuireas tu ceithir tasdain (80 cents) gu
ALEXANDER BAIN,
Port Hawkesbury,
Cape Breton.

C . P. MOORE,
BATHAR CRUAIDH,
Iarunn, Uidheaman Saoirsneachd, Uidheaman Gaibhneachd, Tairnnean, &c .
SIDNI, - - - C. B.

Shaw & Beairsto,
Luaidh-Cheardan, &c .

Theid againn air gach obair an co-cheangal ri cur a stigh phioban uisge agus blathachaidh thaighean a dheanamh le deagh luchd-obrach agus air prisean iseal. Cuir deuchainn oirnn agus biodh fhios agad gu bheil so fior. Gheibh an duine aig am bi beagan obrach a cheart uiread aire ris an duine aig am bi moran, agus bi gach ni a ghabhas sinn os laimh air a deanamh an ealamachd.

SHAW & BEAIRSTO,
Phone 217
Sidni, C. B.
Feb 7 ’01—1 yr

L . L. GULLIVAN,
CEANNAICHE FEARAINN.
FEARANN US TAIGHEAN RI ’N CREIC ANNS GACH CEARNA DE SHIDNI.
AIRGEAD GA THOIRT SEACHAD AIR RIABH
Victoria Block, So. Charlotte St. ,
SIDNI. - - - C. B.

---

[311]

[Vol . 9. No. 40. p. 7]

tha thu deanadh a ’t sheasamh air mo dhorus an sin.”

“Mata gad a tha mi beag, mosach fhein, ni mi rud nach dean a bhanruinn mhor, bhriagha agadsa,” ars’ ise.

“Dé ’ni thu?” ars’ an righ.

“Leumaidh mi o sparr gu sparr, ’s an clobh ’s buthal na poite slaodadh rium.”

Dh’ fhalbh e staigh ’s dh’ innis e siud do’n bhanruinn. Chaidh ’fheuchainn ris a’ chirc ’s rinn i e. Cheangail iad am buthal san clobha rithe, ’s leum i thar tri sparrannan, ’s thainig i air làr. Cheangail iad am buthal san clobha ris a bhanruinn an sin, ’s dh’ fhalbh i ’s thug i leum aisde, ’s ghearr i faobhar an da lurga aice, ’s thuit i, ’s chaidh an t-eanchainn aisde. Bha ceithir banruinnean aige ’s chuir a’ chearc as doibh, air fad, leis an obair seo.

“ ’S fhearr dhuibh,” ars’ a’ chearc, “mo mhathair a phosadh; tha i ’na boireannach briagha.”

“Seachainn mi,” ars’ an righ; “rinn thu call gu leoir dhomh cheana, a chreutair mhosaich.”

“Mata cha ’n e sin a ’s fhearra dhuit ach a posadh,” ars’ a’ chearc.

“Cuir a nuas do mhathair ’s gu ’m faiceamaid i,” ars’ an righ. Dh’ fhalbh i far an robh a mathair, ’s ars’ i rithe, “Tha’n righ ’gar n-iarraidh a mhathair; bha mise ag iarraidh air bhur posadh.”

Chaidh i suas ’s phos i fhein san righ.

Bha ’n sin Domhnach ’s bha iad a’ dol do ’n t-searmoin an righ ’s a’ bhanruinn, ’s cha d’ fhag iad a staigh ach a chearc, ’s mac o ’n cheud mhnaoi. Dh’ fhalbh a chearc nuair a dh’ fhalbh iad, ’s chaidh i do sheombar, ’s thilg i dhi an cochall a bha orra, ’s dh’ fhalbh an gille stigh do ’n rum ’s chunnaic e ’n cochall a bha orra. Rug e air ’s chuir e’ n teis meadhoin an teine e. Thainig ise nuas ’s cha robh sgeul aice air a chochall. Thainig i far an robh an gille ’s claidheamh ruisgte aice ’s thuirt i ris, “Faigh dhomhsa mo chochall air neo bheir mi an ceann diot an aghaidh na braghad.”

Ghabh an gille moran eagail ’s cha b’ urrainn e facal a radh rithe.

“A chreutair mhosaich,” ars’ ise, “ ’s mor leamsa do bhàs a bhith air mo lamhan. Cha ’n eil fios ’m a nis dè ’ni mi; ma gheibh mi cochall eile saoilidh iad gur buitseach a th’annam; agus ’s fhearr domh fantail mar a tha mi.”

Nuair a thainig an righ dhachaidh chunnaic e ’m boireannach breagh sin a staigh air feadh an taighe, ’s cha robh fios aige dè ’chuir ann i. B’ fheudar gu ’m faigheadh an righ mach dè ’n seorsa boireannaich a bh’ innte. Phos i’ fhein ’s mac an righ ’s rinneadh banais mhor daibh. —Sgeulachd.

Iadsan a Phaigh.

Tormad Canonach, Rudha ’n Rothaich.
S. Mac Neacail, an Abhainn Mheadhonach
D. Domhnullach, Beinn nan Sgitheanach.
Alasdair Domhnullach, Beinn nan Sgitheanach.
R. Barclay, Sidni.
Iain P. Joy, Sidni.
I. Murphy, Acarsaid Chloinn Fhionghain.
Cairistiona Dhomhnullach, Cul Iona.
Steaphain Mac Neill, Benacadie .
Am Brathair Ananias, San Francisco, Cal.
Miss Amy Mhoraidh, New York.
Iain Dùghlach, Malden , Mass.
Iain N. Beutan, Kellog , Calfiornia.
Eachunn Mac-a- Phi, Miner , Mich.
M. McGuggain, M .P. , Mount Brydge, Ont.
Dr. D. Mac Dhiarmaid, Maxville , Ont.
Iain T. Domhnullach, Cornwall , Ont.
Niall Mac Dhiamraid, Duntroon , Ont.
Domhull Mac Mhuirich, Flesherton , Ont.
Seumas E. Mac Ille-mhaoil, Lagan , Ont.
T. Mac Leoid, Ft . Saskatchewan, N.W. T.
Domhull Mac Coinnich, Glaschu, Alba.
Domhull Johnston, Springhill , N. S.
An t-Urr. R. L. Domhnullach, Arisaig, N. S.
Alasdair Coannach, Braidalbain, E. P. I.
Murchadh Mac Leoid, Springton , E. P. I.

AMY MHORAIDH.
Feasgair de dh’ Orain Albannach
(BEURLA AGUS GAILIG.)
Cuairt troimh Chanada, a’ gabhail a stigh nan Roinnean Iochdrach.
MAIGH-IUN, 1901.
GEO . W. COLBY, Manager,
10 E. 14th St., New York.

INNSRIDH TAIGHE ’S BRAT-URLAIR.
THA SINN A’ CREIC
Paipearan Balla Geancach
Dhe gach searsa. Cuiridh sinn
Taighean nan lan Uidheam

FAIC AN DESK-SGOILE UR LEIS AN T-SUIDHEACHAN-LUTHAIDH.

GORDON & KEITH,
SRAID SHEARLOT.
A . T. GRANND, Manager.

Cuirear “Leabhar nan Cnoc” leis a phosta gu àite sam bith an Canada no ’s na Staidean air son 80cts. Reicear e anns an oifis air 75cts.

FAIGH DO DHEALBHAN air an tarruinn anns an t-Seomar Dhealbh Ur a tha ’n Togalach McVey, air sraid Shearlot. An t-àite ’s saoire tha ’sa bhaile. Bidh an obair dhe ’n t-seorsa ’s fhearr.
C . H. WOODILL.

[Dealbh]
Aon sam bith air am bi nithean grinn a dhith air son adhlacadh nam marbh, rachadh e do ’n bhuth aig
A. J. BEUTAN,
(Alasdair Mac Iain Bheutain)
a tha cumail gach ni a dh’fheumas a leithid

CISTEACHAN-LAIDHE
dhe gach seorsa—beag us mor, geal us dubh, agus dhe gach seorsa fiodha—cruaidh us bog. Aodaichean Dubha agus Anart Geal, agus na h-uile seorsa Bathar-Airgeid us eile nach urrainnear ainmeachadh an so.

Faodar comhradh a dheanamh ris a cearna sam bith dhe ’n duthaich air an
Telephone No. 62.
A. J. BEUTAN.
Sidni, Feb. 8, ’01.

SANAS.

THA mi ag iarraidh duine math stuama, eadar 30 us 45 bliadhna dh’ aois, gu dhol a dh’ obair air fearann aig St. Esperit, an Ceap Breatnnn. Bheir mi tuarasdal math do dhuine fhreagras orm, bidh cosnadh aige fad na bliadhna, agus bidh e air a phaigheadh uair ’sa mhios. ’S e duine a mhuinntir Eilean a Phrionnsa a b’ fhearr leam. Sgriobhadh e ugam, ag innse cia fhad ’sa bha e ri tuathanachas, agus ainmicheadh e an tuarasdal a bhios a dhith air. Seoladh e a litir gu
JOHN D. McDONALD,
Torge House, Salamanca, N. Y.
no gu
MRS. JOHN D. McDONALD,
St. Esperit, C. B.

Bathar Cruaidh
Tuaghannan
Saibh
Locraichean
Glasan
Tairnean
Sgianan, etc
Aonghas Mac Leoid
Paipear-balla
Paint
Olla
Putty
Varnish
Gloine
Etc., etc.

WONDERFUL RESULTS
OF THE
New York Life Insurance Co. ’s Policies.

Agent the New York Life Insurance Co.,
Sydney, C. B.

Dear Sir, —The memoranda attached show that 20 Year Policies maturing in 1899, on the ordinary and 20 payment life plans have furnished 20 years insurance at $9 .00 to $12 .00 per $1000 , and an investment of the balance of premiums at from 6 per cent. to 7 per cent. compound interest; while the Endowments are paying 4 per cent. compound interest on the total premiums paid with the life insurance—20 years—free.

Can any other company show such results—at same premium rate—for past 20 years? Or can you beat it for Savings, Investment, or Insurance anywhere?

Yours truly
THOS. A. BUCKNER,
Superintendent of Agencies.

DR. CUNNINGHAM,
LEIGH-FHIACAL.
Mu choinneamh storProwse Bros. & Crowell.
SIDNI, - - - C. B.

MACEACHUINN & MACCABE,
FIR-LAGHA.
Ceannach us creic fearainn, Airgead Iasaid, &c ., &c .
A. J. G. MACEACHUINN. IAIN J. MACCABE.

HEARN & MACDONALD,
FIR-TAGRAIDH, NOTAIREAN, &c ., &c .
SIDNI, - - - C. B.
D . A. HEARN.FIONNLADH DOMHNULLACH.

ROS & ROS,
FIR-LAGHA, NOTAIREAN, &c .
Airgead ri thoirt seachad an iasad.
SIDNI, - - - C. B.
UISDEAN ROS. HOWARD S. ROS, B. A.

H . A. JONES, M. D., C. M. ,
LIGHICHE,
OIFIS: —Ri taobh stor Aonghais Mhic Guaire.
SIDNI, - - - C. B.

J . J. ROY, M. D. ,
OIFIS: —An Togalach McVey.
A CHOMHNUIDH: —An tighC . W. Hill.
SIDNI, - - - C. B.

DR. G. T. MACGILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL.
OIFIS: —Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, - - C. B.

F . O. PETTERSON,
CEANNAICHE TAILLEAR.
Oisean Sraidean Sheorais agus Phitt,
SIDNI, - - - C. B.

NIALL MAC FHEARGHAIS,
CEANNAICHE-TAILLEAR.
Na h-Aodaichean a’s fhearr agus na Fasain a’s ùire.
SIDNI, - - - C. B.

J . E. BURCHELL,
URRASACHADH BEATHA AGUS TEINE
anns na cuideachdan a’s fhearr am Breatunn ’s an America.
SIDNI, - - - C. B.

C . R. BOWN,
URRASACHADH TEINE AGUS LEACAN GLAINE.
SIDNI, - - - C. B.

C . V. WETMORE,
URRASACHADH TEINE, BEATHA, SGIORRAIDH, & LEACAN GLAINE.
An tigh a Chommercial Bank,
SIDNI, - - - C. B.

---

[312]

[Vol . 9. No. 40. p. 8]

Thig an Samhradh le ’Bhruthainn.

Thig an samhradh le ’bhruthainn;
’S thig a chubhag á Eirinn;
Thig gach ian bhàrr na machrach,
’S iad an taice ri ’cheile,
’Dheanamh ciùil air na crannaibh
Is air bharraibh nan geugan;
Ach tha mis’ is mo leannan
A sior theannadh bho ’chéile.

’S mairg nach iomraich an copan
Sùmhail socrach ’s e dèarlan;
Cha b’ e sin a rinn mise,
’S ann a bhrisd mi fein bèarn as.
Gur h-e ’n t-iomadaidh uaigneas
’N i de ’n ionracan mèirleach;
Chuir sud mise gu saothair,
’S tha e daor do mo chàirdean.

’Ghruagach àillidh an leadain,
’S mi gum freagradh dha t’ òrdadh,
Ann an glaice nan creagan
’S ann am preasaibh beag’ bòidheach.
Aig a mheud ’s thug mi ghaol duit,
Gun do dhaoine bhith deònach,
’S mi gun laigheadh ri d’ thaobh
An gleannan caomh nan laogh òga.

Cha déid mise do ’n chaisteal
No an taice ri ’m fàilteachd;
Ged bhios piob ac’ is fiodhull
Agus binneas na clàrsaich,
Cha ’n fheil ceol tha fo ’n athar
Nach bi feitheamh mo ghràidh-sa.
’S truagh, a righ, gun bhith mar-riut,
Gheug nam meall-shuilean tlàtha.

Tha mo mhaighstir àrd, prìseil
Fo mhighean ’s fo ghruaim rium,
Is cha déid mi na ’shealladh
Mun dig ruthadh a ghruaidhean.
Gur h-e sgeula na dunaidh
’Fhuair sinn uile ’san uair so;
’S ann a dh’ iarr e le gradaig
Iad ga m’ spadadh le luaithe.

’S mairg nach sealladh greis roimhe
Air na mnathaibh ga ’m bòidhchid,
Mun gabhadh e ’pheacadh,
An cur seachad air pòsadh.
Tha a bhuaidh sin air fad orr’
Bhith gu socharach, gòrach;
’S e mo ghealladh-s’ mar thochradh
A chroich airneo ’m fògradh.

Ochain, ochain, mar tha mi,
’S goirt mo chràdh ’s mi fo mhulad;
Tha mo ghruaidhean air seacadh,
’Caoidh nach faic mi mo chruinneag.
Ach cha ’n urrainn mi t’ àicheadh
Ged a dh’ fhàgainn an cruinne.—
’S truagh, a righ, nach bu bhàs dhomh
Air na tràighibh gun fhuireach.

Och, is truagh nach bu bhàs dhomh
Nuair bu phàisdean beag òg mi,
Mun do dhearc mi air t’ aodann
Is nach faod mi do phòsadh.
Troigh chruinn am bròig chumhainn,
Do ’m bu chubhaidh bhith spòrsail,
Fo do chalpannan mìn-gheal,
Troigh nach ìslich am feoirnein.

Uilleim Oig Abaràrdair
Bu tu ’m bàillidh gun tròcair,
Nuair a dh’ iarr thu mo spealtadh
Eadar eich Mhic-an-Tòisich;
Mo thoirt timchioll a chabhsair
Gun mo chàirdean a’ m’ chòmhdhail.
’S mor gum b’ fhearr a bhith ’m Flànras
Na bhith ’n làthair a mhòid sin.

A reir innse sgeoil cha robh aig Fear Abaràrdair ach aon nighean. Fhuair an gille-stabaill aige trom i. Bhagair e gun sracadh e an gille as a cheile eadar da each. Dh’ innis an nighean do ’n ghille mu ’n chunnart anns an robh e, agus thug e a chasan as. Spàrr Fear Abaràrdair a nighean ann an seòmbar agus chum e ann i gus an d’ fhuair i bàs le mulad agus brisdeadh-cridhe.

Oran

Le Mac-Philip, fear-brataich Mhic-Ic-Iain, air dhaibh a bhith a cur air gu ’n do thill e bho fheachd air comhairle na mnatha.

LUINNEAG.
Hilinn o ho ro bha ho u ho,
Hilinn o ’s mi falbh leatha,
Hilinn o u i o u,
Hùbh o ’s mi falbh leatha.

’S mis’ a rinn an cruaidh thilleadh
An taobh s’ a dh’ innein a cheathaich;
Thainig deoir air mo shùilean
Agus tùchadh nam labhairt.

Thainig deoir air mo shùilean
Agus tùchadh na m’ labhairt,
Nuair a thog iad mar sgeul orm
Gu ’n do gheill mi do mhnathaibh.

Ach cha deanainn féin géilleadh
Do dh-aon te tha fo ’n adhar,

Ged bu nighean do ’n rìgh i,
’S tri rioghachdan leatha.

Gu ’m b’ e ’n cleachdadh bu dual dhuinn
A bhith cruadalach, fearail.

Gun bhith gealtach no sgàthach
’Dhol an làthair na carraid.

Mort Ghlinne-Comhann.

LE AONGHUS MAC ALASDAIR RUAIDH.

’S mi am shuidh’ air a chnocan,
Chaidh mo léirsinn an olcas;
Is mi aon mhac an trotain air m’ fhàgail.

Tha mi ’coimhead a ghlinne,
Far am b’ aighearach sinne,
Gus an d’ aom oirnn an fhine ’n robh ’n fhàilinn.

Rinn na Duibhnich oirnn leadairt,
Bha ’n fhuil uasal ga ’leagail,
’S bha Gleann-Liobhann na sheasamh mar cheannard.

Ach nam b’ ionnan d’ ur macnus
’S nuair bha mise n’ ur taice,
Nàile rachadh iad dhachaidh na ’n deannruith.

Bhiodh Mac-Fhilip le ’bhrataich
Air tùs an fhine neo-ghealtaich,
Ged a fhuair iad an nasgadh le ainneart.

A Mhic-Eanruig nam feadan,
’S tric a bha mi ’s tu beadradh
Leis a mhuinntir a ghreas do ’n taigh-shamhraidh.

Bha Clann Iain nan gadhar,
’Rinn na h-uaislean a thadhal,
’S iad ga ’n riasladh le cuthach gun chàirdeas.

Dh’ fhàg sibh marcaich’ ’n eich uaibhrich,
Reubt’ air righe nan ruadh-bhoc,
Ann an sneachda trom fuar nam beann àrda.

Dh’ fhàg sibh làraichean dubha
Far am b’ àbhaist duibh suidhe
’N comunn luchd an fhuilt-bhuidhe, chais, amlaich.

’Fhir Bhail’ -Fhèarna nam badan,
Bu cheann-feadhn’ thu air brataich,
Is chaidh smùid ’chur ri t’ aitreabh na ’smalaibh.

Bha do chomh-bràthair guailte,
Deagh fhear Baile nam Fuaran,
Leam is goirt e, ’san uair air dhroch càradh.

Ach ma ’s deonach le ’r Righ e,
Bidh là eile ga ’dhiol sin,
Agus maighdeanan lìobhte cur cheann diu.

Bidh na Tuirc air an dathadh,
’S bidh righ Uilleam na ’laighe,
’S bidh cùird mhor air an amhaich dhe ’n antoil.

B’ e mo rogha sgeul éibhnis,
Moch Di-luain is mi ’g éirigh,
Gun robh againn righ Seumas ’s na Frangaich.

Chiteadh iomain ball achaidh
Air fir mheallt’ nam balg craicinn,
’Loisg ar n-arbhar ’s ar n-aitreabh ’sa gheamhradh.

DeWitt & Mackinlay,
Luchd-creic agus obrach Innealan Electric
Obair Electric de sheorsa sam bith air a dheanamh.
Stoc mor de dh’ innsridh Electric.

Air son CARADH BHICYCLES tha sin lan uidheamaichte air sonENAMELLING , BRAZINGagusVULCANIZINGa dheanamh.

Air Sraid Phitt, faisg air Searlot, Sidni, C. B.
Telephone 223.

Ciamar tha do Shuilean?
Ni an Suileadair againne gloinneachan a fhreagairt ort air an teid sinn an urras.
Cha bhi cosguis sam bith ann dhut do shuilean fheuchainn aig
Bezanson .
An togalach Hanington,
Sraid Shearlot, Sidni.

BROCAN, BOTAINNEAN agus CAISEART DHE GACH SEORSA
’gan creic air prisean anabarrach iseal ann an stor
A . W. Redden & Co.
Ann an Togalach an Rosaich.

So beagan dhe na bargain:—
Brogan troma Grain $1 65 a nise $1 25
Brogan troma Ceire 2 25 a nise 1 75
Botainnean fada 3 25 a nise 2 75
Brogan Steilleig 3 75 a nise 3 25
Brogan Sgoilte 1 20 a nise 90

Tha Brogan Bhan a creic air prisean a cheart cho iseal. Gheibhear fior bhargan. Cuimhnich an t-aite.

Ross Block,Sraid Shearlot, Sidni, C. B.
A . W. REDDEN & Co.

Sydney & Louisburg Railway

TIM CHLAR.

A toiseachadh DI-LUAIN, OCT. 8, 1900, ruithidh na Carbaid gach latha, ach Di-donaich, mar a leanas:—

[Clàr - ama]

* A ciallachadh nach stad an carbad ach nuair a chuirear a mach comharra.

A. N. McGILL-FHINNEIN, Supt .

WANTED—RELIABLE MEN in every locality throughout Canada to introduce our goods, tacking up showcards on trees, fences, along roads, and all conspicuous places, also distributing small advertising matter. Commission or salary $60 .00 per month and expenses not to exceed $2 .50 per day. Steady employment to good, honest, reliable men. No experience needful. Write for full particulars.
THE EMPIRE MEDICINE CO., London, Ont.

[Dealbh]
MANUFACTURERS ’ LIFE INSURANCE COMPANY.

Ard-oifis: —Toronto , Canada.

CEANN-SUIDHE:
Deorsa Gooderham, Ceann-Suidhe Banc Thoronto

Tha a chuideachd so a creic “pholicies” dhe gach seorsa thathar a cur a mach air son urras-beatha. Gheibhear gach fiosrachadh a dh’ iarrar, agus na prisean, bho

A . G. BAILLIE, Agent, Port Hastings, C. B.

L. L. GULLIVAN, Agent,Sidni.
M . LEBETTER, Agent,Sidni Tuath.

ROYAL BANK OF CANADA.
CORPAICHTE 1869.

EARRAS, $3 ,000,000.00
EARRAS PAIGHTE $2 ,000,000.00
AIRGEAD TAIMH 1,700,000.00

Luchd-Riaghlaidh:
Thomas E. Kenny,Ceann-suidhe.
Thomas Ritchie,Iar-Cheann-Suidhe.
Michael Dwyer, Wiley Smith, H. G. Bauld, Hon. H. H. Fuller, M. L. C., Hon.Daibhidh Mac Iain.

Ard-Oifis—Halifax
D. H. DUNCAN,Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur-Oifis ann an Sidni.
J . E. BURCHELL,Fear-Gnothuich.

Tha gach gnothuich is abhaist a dheanamh ann am banca ’ga chur air adhart, agus tha
BANCA-CAOMHNAIDH
ann anns am faodar suim san bith, o dholar suas, a chur air riabh 3% ’sa bhliadhna.