SGEUL BEAG FIRINNEACH MU THAIBHSE NO MU THANNASG A CHUNNACAS LE DUINE URRAMAICHTE AN T-ARD BHREITHEAMH SASUNNACH POWEL, ANNS AM FEUDAR LAN EARBSA CHUR.

Bha Easpuig Sasunnach ann, an t-olla fòghluimte Fowler o chionn leth-cheud bliadhna bha anabharrach gealtach san oidhche. Bha e do ghnàth fo eagal roimh thaibhsean agus spioradan agus toileach air gach eachdraidh mu’n déibhinn éisdeachd agus aithris. Bha iomad connsuchadh eadar e féin agus am Breitheamh Powel mu na nithibh so, Powel a’ sparradh air nach robh ach faoineis agus amaideachd ’na leithid sin de sheanchas, nach faca neach riamh tannasg no spiorad, agus an t-easpuig a’ dearbhadh gu’m faca.

Thachair dhoibh coinneachadh r’a chéile aon oidhche ann an cuideachd âraidh agus thóisich an t-easpuig mar bu ghnàth leis, ri labhairt mu bhòcain, mu’n bhod ach-ghlas, agus mu thannasgan. “An saoil thu” arsa Powel, “nach faca mise tannasg mu dheireadh ged is iomad uair a chuir mi na nithe sin ’an suarachas agus a rinn mi fochaid air a leithid? ach an déigh na chunna’ mi o chionn ùine ghoirid le m’ shùilean féin, cha dean mi fochaid orra tuillidh; chunnaic mi bòcan le ’m dha shùil fèin.” “Am faca?” arsa ’n t-easpuig “cluinneam ciamar, an e gu’m fac’ thu féin’ e? innis domh, tha fadal orm éisdeachd” “Ma tà” arsa ’m fear eile, “nì mi sin. Bha mi a sheachduin gus an diugh mu mheadhon oidhche no eadar sin agus uair sa’ mhaduinn, cha ’n eil mi ro bheachdail co aca, a’m luidhe ann am leabaidh an déigh an dorus a dhùnadh; cha do chuir mi an crann air, ach tha mi cinnteach gu’n do dhùin mi e.

Dhùisgeadh as mo chadal mi le fuaim iongantach agus chuala mi air leam ceum tróm a teachd a’ nuas an staidhir agus a’ gabhail a dh’ ionnsuidh dorus mo sheòmair—dh’ fhosgail e’n dorus—tharruing mi gu taobh cùirtein mo leapach agus faicear solus fann a’ tighin air aghaidh agus air chrith mar gu’m b’ ann, agus a’ dol mu’n cuairt agus a’ gabhail gu socrach sàmhach gu taobh mu leapach!” “An robh ’n solus gorm?” arsa ’n t-easpuig. “Matà bha e fann ghorm, eadar sin agus uaine, agus cùl an t-soluis chunnaic mi samhladh duine—ard—caol—glas-neulach— ’aodann air preasadh le aois agus feusag fhada gheal air, seòrsa de chleòca farsuing uime air a chrioslachadh m’a thimchioll le crios leathair—currachd molach de bhian gaibhre no bruic air a cheann, agus cuaille fada de bhata làidir ’na làimh. Sheas e calg-dhìreach mu choinneamh mo leapach—bha iongantas agus uamhunn orm agus cha do labhair mi diog—tharruing e na bu dlùithe—dhearc e orm gu colgarra ’n clàr an aodainn! Mu dheireadh thuirt mi ris, Có thusa? cia as a thàinig thu agus ciod tha ’dhìth ort? labhair air ball! arsa mise.” “Seadh” arsa ’n t-easpuig “ciod a thubhairt e? innis domh ciod a thubhairt e, an do labhair e?” “Air do shocair” arsa ’m fear eile“ ’s ìnnsidh mi dhuit.” “ ’S mise” ars’ esan “fear-faire na sràide, no mar theirear, am Policeman. Mar bha mi ’gabhail mo chuairt seach dorus do thighe mhothuich mi gu robh e fosgailte, agus thainig mi stigh g’a ìnnseadh do na seirbhisich, ach do bhrìgh nach d’fhuair mi h-aon diubh gu h-ìosal ghabh mi ’n aird an staidhir agus dh’fhosgail mi ’n dorus agaibhse. Gabhaibh mo leisgeul, tha bhuaibh éiridh agus an dorus a dhùnadh agus an crann a chur air mun tig na gaduichean a stigh.”

Ghabh an t-easpuig nàire, agus cha do labhair e riamh tuille ri Powel mu thannasg no bhòcan.

C. C.