---

[28]

CARAID AGUS NAMHAID AN UISGE-BHEATHA

Caraid

MO ghaol an colgairneach spracail,
Fear nan gormshuilean maiseach,
Chuireadh foirm fo na macaoimh
’N uair a thachradh iad ris;
’N uair a chruinn’cheadh do chòisir
Cha b’i chuilm gun a comhradh—
Gheibhte ruinn agus òrain
’S iomad stòiridh ’n am miosg;
Gille beadarrach sùgach
Tha ’n a chleasaiche lùthmhor,
’S ro mhath bhreabadh an t-ùrlar
Agus thionndadh gu briosg;
’S e dhannsadh gu h-uallach,
Gu h-abhcaideach guanach,
Gun sealltainn air truailleachd
Ach uaisl’ agus mios.

Nàmhaid

’S mairg a dhèanadh an t-òran
’S nach dèanadh air chòir e,
Gun bhith moladh an dò-fhir
Bha ’n a rògaire tric:
Fear a sheargadh an conach,
Thionndadh mionach nan sporan,
Dh’fhàgadh leanaba air aimbeairt,
Ann an carraid ’s an drip;
An strothaire dìomhain
Tha gu brosgulach briagach,
Fear crosta mì-chiallach
Gun riaghailt gun mhios;

---

[30] Call mór tha gun bhuinnig,
Ann an sòlas ro dhiombuain,
’S fear stòrais as urra
Bhith an cumantas ris.

Caraid

Mhic-an-tòisich mhic bracha,
Fhir chomhraig nan gaisgeach,
Chuireadh bòilich ’s na claignibh,
Chuireadh casaibh air chrith;
Bu tu cleòca na h-aiteamh
’N aghaidh reòt’ agus sneachda,
Dhèanadh nòisean de fhrasaibh
’S chuireadh seachad an cith;
Dhèanadh dàna fear saidealt’,
Dhèanadh lag am fear neartmhor,
Dhèanadh daidhbhir de ’n bheairteach
Dh’aindeoin pailteas a chruidh;
An ceart aghaidh na th’ aca
De mhùirn no mheadhail no mhacnas,
’S tu raghainn as taitnich’
De chùis mhacnais air bith.

Nàmhaid

A dhuin’ an cual’ thu no ’m fac’ thu
Riamh na ’s miosa chùis mhacnais
Na bhith ’n ad shìneadh ’s na claisibh
Gun chlaisteachd gun ruith,
Air do mhùchadh le daoraich,
’G ad ghiùlan aig daoine,
’N ad chùis-bhùirt aig an t-saoghal
Far nach faodar a chleith;
’S e bhith coinneachadh Rati
Nì do lomadh ’n ad bheairteas:
Luchd a chomuinn ’s a chaidreabh
Rinn e ’n creachadh gun fhios.

---

[32] ’S i ciall-sgur a bhios aca
Bhith ri buillibh ’s ri cnapaibh,
Gum bi fuil air na claignibh
’S bidh am batacha brist’.

Caraid

Mo ghaol an lasgaire suairce
Chleachd bhith ’n caidreabh nan uaislibh,
’S lìonmhor tlachd is deagh bhuaidh
A ta fuaighte ri d’ chrios;
Biorach gormshuileach meallach,
Beachdail colgarra fallain,
Làidir caoin air deagh tharraing
Gu fògradh gaillinn a’ chuirp;
Far an cruinnich do phàisdibh
Gum bi mir’ ann is mànran,
Agus iomad ceòl-gàire,
’S iad neo-chràite m’ an cuid;
Bheir e ’n t-ùmbaidh gu sòlas,
Nì e sunndach fear brònach,
Nì e glic am fear gòrach,
’S nì e gòrach fear glic.

Nàmhaid

Am b’e sin raghainn nam macaomh
Bhith gun fhradharc gun chlaisteachd?
’N uair bu toigh leo dhol dachaidh
’S e nì thachras as mios’:
Gur e ’n ceann as treas cas dhaibh,
Lom-làn mheall agus chnapa,
Gach aon bhall d’ am bi aca
Goid an neart uath’ gun fhios;
Iad ’n an tamhaisg gun toinisg,
Iad a’ labhairt an donais,
Iad ro lamhach gu conas
’S nach urr’ iad cur leis;

---

[34] Bidh an aodnaibh ’g an sgròbadh,
Bidh an aodach ’n a shròicibh,
Chan fhaod iad bhith stòlda
’S iad an comhnaidh air mhisg.

Caraid

Nach bòidheach an spòrs
A bhith suidhe mu bhòrdaibh
Le cuideachda chòir
Bhios an tòir air an digh?
Bidh mo bhotul air sgòrnan
Ri toirt coip air mo stòpan—
Nach toirteil an ceòl leam
An crònan ’s an gliog?
Gum bi fear air an daoraich,
Gum bi fear dhiubh ri baoireadh,
Gum bi fear dhiubh ri caoineadh—
Nach beag a shaoileadh tu siod?
Nì e fosgailt’ fear dìonach,
Nì e crosta fear ciallach,
Nì e tosdach fear briathrach
Ach am blialum nach tuig.

Nàmhaid

Nach dona mar spòrs
A bhith suidhe mu bhòrdaibh,
No bhith milleadh mo stòrais
Le gòraich gun mhios,
Le siaraich ’s le stàplaich,
Le briathra mì-ghnàthaicht’,
Ri spiaradh ’s ri sàradh
An Adhbharsair dhuibh?
Bidh an donas ’s an dòlas
De chonas ’s de choimhstrith
’S de tharraing air dhòrnaibh
Anns a’ chomhdhail nach glic,

---

[36] Ri fuathas ’s ri sgainneal,
Ri gruaidhibh ’g am prannadh,
Le gruagan ’g an tarraing
Le barrachd de ’n mhisg.

Caraid

Mo ghaol an gille glan éibhinn
Dh’fhàs gu cinneadail spéiseil,
Dh’fhàs gu spioradail treubhach
’N uair a dh’éireadh an drip.
Bhiodh do ghillibh ri sòlas,
Iad gu mireagach bòidheach,
Iad a’ sireadh na ’s leòr,
’S iad ag òl mar a thig;
Iad gu h-aighearach fonnmhor,
Iad gun athadh gun lompais,
Iad gu math air an rongais
’N uair a b’anntlachd an cluich.
Cuid d’ am fasan air uairibh
Dùirn is bat’ agus gruagaibh;
Dh’aithn’chte dhreach air an spuacaibh
Gu robh bruaillean ’s a’ mhisg.

Nàmhaid

Tha mhisg deomhnaidh ’n a nàdur,
Lom-làn mórchuis is àrdain,
Lom-làn bòsd agus spàrraig
Anns gach càs air an tig;
Tha i uamharra fiadhaich,
Tha i murtaidh ’n a h-iarbhail,
Tha i dustach droch-nialach,
Làn de dh’fhiabhras ’s de fhriogh.
Gum bi fear dhiubh ’n a shìneadh,
Gum bi fear ’n a chùis mhìoloinn;
Gum bi aithlise lìonmhor,
’S iad a’ maoidheadh nam pluic.

---

[38] Tha i tuaireapach foilleil,
Iomad uair an droch oilean,
’S gun de dh’fhuasgladh fa dheireadh
Ach— ’s i bu choireach a’ mhisg.

Caraid

Mo ghaol an cleasaiche lùthmhor,
Fear gun cheasad gun chaomhnadh,
Fear gun cheiltinn air cùinneadh
’N am bhith dlùthachadh ris,
Bheireadh tlachd as a’ mhùigean,
Dhèanadh gealtair de ’n diùlnach,
Dhèanadh dàn am fear diuid
Chum a chùis a dhol leis;
Fear as feàrr as tigh-òsd thu,
Fear as urbhailteach òrain,
Fear nach fuilingear ’n a ònar,
Ach am bòilich ’s an drip;
Fear tha mànranach ceòlmhor,
Cridheil càirdeach le pògaibh,
’S a làmh dheas air a phòca
Sgapadh stòrais le misg.

Nàmhaid

A chinn-adhbhair a’ chonais
’S tric a dh’fhadhbhaich na sporain,
Fhir nach d’fhoghluim an onair,
’S i bhith ’g ad mholadh a’ bhleid,
Nis o ’s buanna ro dhaor thu
Tha ri buaireadh nan daoine,
Dol mu ’n cuairt air an t-saoghal
Chum na dh’fhaodas tu ghoid.
Fear ri aithreachas mór thu,
Fear ri carraid ’s ri coimhstrith,
Fear ri geallaim ’s cha tòraim—
Thug siod leònadh do d’ mhios.

---

[40] Nì thu ’m pòiteir ’n a strìopach,
Nì thu strìopach ’n a phòiteir—
’S iomad mìle droch comhdhail
A tha ’n tòir air a’ mhisg.

Caraid

Ge b’e thionnsgainn no dh’inntrig
Air an ionnsramaid phrìseil,
’S duine grunndail ’n a inntinn
Bha gu h-innleachdach glic:
Thug o arbhar gu sìol e,
Thug o bhraich gu nì ’s brìgheil’,
Thug a prais ’n a cheò liath e
Mach throimh chliath nan lùb tric,
Thug a buideal gu stòp e—
Rinn e ’n t-susbainte comhla
Thogadh sligeach an reòta
Far fir bhreoite gun sgrid;
’N donas coinneamh no comhdhail
No eireachdas mórshluaigh—
Gun do cheilearadh bòidheach
Cha bhi sòlas ’n am miosg.

Nàmhaid

Ge b’e thionnsgainn an aimlisg,
’S olc an grunnd bha ’n a eanchainn—
’S mór a dhùisg e de dh’argmaid
’S de dhroch sheanchas mar ris;
Dheilbh e misg agus daorach,
Rinn e breisleach ’s an t-saoghal,
B’fheàrr nach beirte gu aois e,
Ach bàs ’n a naoidheachan beag;
Dhùisg e trioblaid is coimhstrith,
Rùisg e biodag an dòrnaibh,
Chuir e piobar ’s an deomhnachd
’N uair a thòisich a’ mhisg.

---

[42] Cha chùis bhuinnig a leanmhainn,
Ach cùis ghuil agus fhalamhachd,
’S a chaoidh chan urr’ thu g’a sheanchas
Ciamar dh’fhalbh do chuid leis.