In seiseadha caibidil—don ghnathughadh. Dlegar gnathugh in dieta do congmail muna ba ro-olc e ocus madegh dlighear a treigen go mall ocus is uime sin in gnathughadh aontuighius leis na neithi nadurda dlighear a congmail ocus da tosgaigh e began uatha dlighear a chongmail fós. Gidegh mad mór in tosgaghadh dlighear a treorughadh tar a ais ocus ni gohobonn mar adubrumar. Gidhegh tabhradh lucht an droch fhollamhnuighthi anair riu oir gin gon airgid ar an lathair e aireochuid fós gomaith mar adeir auicina ocus is uime sin an drong adeir gur línadar iad fein do biadh go minic ocus nach derrna én urchoid doibh tabhradh an aire riu oir goirteochar iad oi da ndernadh dia dighultus in gach én pecadh a cét oir déis a dhénta ni bheith duine na bethaidh ocus mar ata in nadur uilidh .i. dia is mar sin ata a náduir rannaighthi sa duine nach dénonn dighultus a cét oi acht a gcinn aimsire. Item bidh drong ann chaitheas nisa mó do thorrthuibh na do biadhaibh eile ocus is sechranach do níd sin oir doni gach uile thoradh fuil

COLUMN XVIII.

uisgemail mítarbhach somorgtha. Gidheagh dlighear torrtha stipeghdha do chaithemh déis an bídh dambia an medon lactach mar ataid péiredha ocus coctana ocus úbhla. Gidhedh lagaid na húbla rósdaighthi roim an chuid lucht lenna ruaidh ocus istipeda na húbla omha ocus ni comór ata gach gné dibh mar sin oir is lugha istipeda na húbla millsi ocus is mó na húbla goirti. Na bolais, umorro, ocus na risineadha ocus na figedha is roim in cuid dlighur an gabhail mar adeir Ysaac in dietis particularibus. Gidhedh ata in gnathughadh coitcind ina aighidh so gu h’olc oir donit so duinti ona meithi ocus is uime sin dlighear a caithimh maille sinnsir oir cathaighidh re gach uili truailleadh tic ona toirthibh doréir auicina. Gidhedh is ferr na toirrthi uile do tregin ocus is uime sin innisis g[alen] a leabur follamhnaighti na slainti goraibhi a athair fén cét bliadhan ina bhethaidh arson nar chaith toirrthi. Item, bidh drong ann le nab inmain irboill nan ainmintigh nisa mó na an chuid ele ocus drong ele a gcinn ocus drong ele a a gcnamha ocus mar sin do na ballaibh ele. Ocus is uime sin adeir an fersaso Pisces et mulieres sunt in caudis meliores uel dulciores is inan errannaibh is ferr no is millsi na héisg ocus na mná ocus ni bfuil ann sin ac gurub lugha is fuar in tiasg inanerr arson in gluasachta na sa cuid eile dhe. Gidhedh is usa na boill eile do dileaghadh.

COLUMN XIX.

mur is folluis dotharr in bradain ocus da cosmailibh. Gidhedh isi in cuid is mó bis ar gluasacht is lugha imurcacha ocus is uime sin is i is ferr isna hainminnthibh caithid na daine dambia cudrumacht ria isna neithibh eli. Maseadh toghtar in cuidh is maeithi ocus bis ar gluasacht hegin ocus bus fearr blas oir is e in ní is fearr blas is ferr oilus dambia cudrumacht eli ann. Gidhedh adeir in fersa Non ualet in iecore quod dulce scit in oire .i. ni maith is na haeibh in ní is milis isin bel. Ocus is don milsi aenda tuighter sin. Gidhedh adeirim do na cnoib and so nachfuil etir nahuili toradh déis na fígeadh ocus na rísinedh toradh is ferr na iad ocus is uime sin adeir in fersa Dic auellanas epati semper fore sanas .i. abair gurab fallain na cnó do sír do na haeibh. Tuilleadh eli, adeirim .i. an drong lerbáil coimriachtachain do gnathughadh nach dlighid a denam ocus a meadhon lán ach ar críchnughadh in cét dileaghtha ocus in dara dileaghtha ocus leithi in treas dileaghtha ocus g(a) na a denumh gominic oir anmfainnighi sin go mór an gaili ocus in corp uili ocus is ro-mór urcoidighius don radhurc oir cuiridh na súile an doimne ro-

COLUMN XX.

-móir go follus. Don cuislind, umorro, dlighear a fis nach maith a ro-gnathughadh oir adeir auicina a caibidil na cuislinne co cúisighind an cuislinn rominc aphoplexia ocus adeir g[alen] sa naoimeadh leabhur do meghathegni Minucio ceteris euacuacionibus uirtuti maiorem debilitatem infert ise folmughadh na cuislinde is mó anmfainnighius an brígh do na huilidh fholmughadh ocus as se adhbhur sin gurob mó is cara don nádur fuil derg naid leanda ele ocus is uime sin is e a folmughadh antan is imurcach e is mó anbhainnighius munabia an duine óg ocus complex fola deirge aige ocus e a cumsanadh ocus a gnathughadh dh’feoil ocus do biadhuibh eile oilius comaith oir dlighitt sin ar egla squinancia ocus nescoidedh inmedonach cuisli doleigen nis minica na nech eile. Et dlighear riaghail do bir damasenus sa dara partegul do afoirismorum fein sa naoimeadh comint ocus dá fithett do congmail .i. mad do gnathuigh nech ina oige cuisli doligen fa cheithir sa bliadhain nach dlighind a ligen acht fathrí acind dara fithett bliadhan ocus én uair amhain acind a tri fithitt bliadhan ocus o chind a deich ocus trí fithitt no ceathra fithitt bliadhan gan a ligen go huilidhi. Gidhedh as i mediana dlighear do ligen acind tri fithitt bliadhan ocus basilica acind dá fithett bliadhan oir ni cóir cefalica

COLUMN XXI.

doligen ochind dá fithett bliadhan amach oir dallaidh sin nech ocus truaillidh in cuimhne. Uair toghnidhi na bliadhna, umorro, cum na cuislidhi .i. in t’errach ocus in foghmur. Gidhedh is i cuisle an erruigh is ferr and oir ni fuil én-ní coimedus nech ar eslaintibh in t’samhruigh mar do ní cuisli an erruigh doréir auicina. Gidheadh is an dá rannuibh fhodhailter aimsir na bliadhna uili doréir na tuathadh .i. a samrad ocus an geimhredh. Et ni dleghar in cuisli do ligen an aimsir ro-fuair na ro-the ocus is uime sin is coithcenn tshechranuighius in drong lerbáil cuisli do ligen um féil stefain ocus um fhéil eoin baisti tre fhuaire aimsiri dib ocus tre tes na haimsiri eili acht go ligter uair and um nodluig i do tesargadh ar na h’eslaintibh do gentaoi on línadh gnathuighid do denamh a coitcinne intán sin.

Don taobh as an dlighear a ligen, umorro, adeir in fersaigtheoir Estas uer dextras autumpnus iempusque sinistras .i. na lamha desa san errach ocus sa tsamradh ocus na lamha clé san fogmhur ocus sa geimredh ocus adeir fós doleith in ré mar so Luna uetus ueteres iuuenes noua luna requirit .i. a ligen do na sean-daoinibh intan is arrsuigh in ré ocus do na daoinibh óga intan is nua e. Don diet d’áithli na cuislindi dlighear a fhis condentur sechran mór and sin oir bit daoine ann lebáil móran d’ól ocus d’ithi intan sin do geinemuin fhola arís maseadh cad far ligettur i ocus is uime sin dlighitt began d’ól ocus d’ithi. Gidhedh dlighitt nis mó d’ól d’fhín an aithfeaghadh in begain bid sin na mar do clechtattur oir

COLUMN XXII.

is usa linadh na dighe na linadh an bidh. Maseadh sechnadh cáisi antan sin ocus feoil remhar ocus iasg sailti ocus toirrthi ocus ferg ocus gluasacht ocus na biodh go gar do theine ocus na denuid coimhriachtain ocus na denuid acht super beg ocus is uime sin is maith an fersa so Prima dies uene moderacio sit tibi sene .i. bidh do shuiper mesarrdha an cét lá don chuislinn. Gidhegh is brégach na fersada eile churtar ar in gluasacht ocus ar in coimhriachtain ocus madáil á afios ca huair thinnsgnuid aimsira na bliadhna do gabtur isna fersadhuibhsi iat Uer petre detur estas et innde sequetur quam dabis urbano autumpnum simphoreano .i. in t’errach a féil peaduir ocus in samhradh a féil urbanus ocus in fhoghmar a féil simphoreanus. Festum clementis iemis caput est orientis .i. féil clemint ina cend do tinnsgaint an geimhrigh ocus is doréir nan astroluighedh so noch cuires na haimsira go cutroma ocus ni mar sin do na léghiubh acht gairit errach d’aimsir measurdha na bliadhna ocus mairidh sin uair and re mí ocus uair eili ni luigha ocus uair eili nis mó. An saimradh, umorro, aimsir ro-te e ocus infoghmhur uair and te ocus uair eili fuar fo examhlacht uairedh a laetheadh ocus in geimredh ina aimsir ro-fhuair go huilidhi. Tuilleadh eili .i. dlighear a fis go comfurtachtaoidh na h’uighi ocus a caibhdel in drong bis déis cuislinn dambia in gaili glan. Gidhedh da faghaid in soigtech nemh-glan truaillter ga ro-urusa iad ocus is amhlaid is follaine iat am briseadh an uisgi. Tuilleadh eili

COLUMN XXIII.

bith afis aghutt gurub i uair imcubidh caithme in potaitsi a tosach na coda ocus dentur e sa geimredh do cabhlan ocus do h’ocus ocus do saithsi ocus do persillidh no do cennduibh geala losa arna mberbadh ocus arna fásgadh ocus a coimsuighedh le baindi almont. Et adeirim gurub romaith an t’órd na h’almoint ocus a caitimh imlan mar bit no a croicind do buain dibh ocus a tabairt do na daoinibh da ligter cuisle ocus don droing bhis ar na cnaoi ocus do lucht na ptisisi. Sa tsamradh, umorro, is imcubidh potaitsi do borrsaitsi ocus do buglosa ocus do sail-cuaich ocus do mercurial ocus do spinarchia ocus do paciencia ocus do lactuca ocus do bharr fhineil ocus persilli cona cosmuilibh ocus is maith macoll do cur and dambia in gaili fuar. An pís, umorro, na caittir í acht maille cuimin ocus na caitter pónair na pís úr na arrsaidh acht maille saland ocus re cuimin ocus in drong ag ambia gaili anmfann ocus gaothmairecht na caithid ar én cor iad. Gidhedh foghnuidh eanbruithi na písi ocus do ni lagadh ocus na bit én raod da substaint and. Tuilleadh eili bith afis agut gon urcoidigenn an baindi don gaili fuar ocus ni dénann don gaili the ocus is imcubidh do sin bainne goirt and sa tshamradh. An t’ím, umorro, caitir roimh na biadhuibh e ocus na caitter e déis dighi ocus na caitter uachtur baindi d’áithli in tshuiper na treamhanta oir is dúintech righin iat

COLUMN XXIV.

Dlighear afhis fós gurub mór urcoidigid na neithi omha mar ataid na hóisreaghdha ocus na neithi leat omha mar ataid na h’éin do niter do droch rósdadh ocus is uime sin is beg nach let don dileaghadh go hinmeadonach cogaint maith in bídh ocus a róstadh go maith ocus gu himlán no a beirbadh go foirimillach ocus is uime sin thsechranaoid in drong caithis biadh go ro-tindisnech oir caithid uair and neithi uircoideaca sul do biritt daniri iad.