8 An Lìon a’ Teannachadh
Bha Tarmad a-measg nan othaisgean a-rithist an ath mhadainn nuair a dh’fhalbh Sìne. Bha Murchadh air falbh roimhe sin. Chuir e roimhe gum bruidhneadh e rithe mus fhalbhadh i ach bha tàire aig tè de na h-othaisgean a’ breith ’s chùm sin e gun faighinn a-staigh. Ach anns an dol seachad chuir Sìne a ceann a-mach air uinneig a’ chàir ’s thuirt i, “Tha mi ceart gu leòr, a Tharmaid!”
Dh’ aom e a cheann le fiamh-ghàire air ’s chrath e rithe. Bha e-fhèin air oidhche gu math bruailleanach a chur seachad. Bha e muigh aig na caoraich aig sia uairean sa’ mhadainn ach eadhon nuair a bha e ’na chadal bha e faicinn aislingean anns an robh Marston Singer, Miranda, Karl, Sìne agus e-fhèin, le Pàdraig a’ nochdadh an dràsda ’s a-rithist, a’ dol a-mach ’s a-steach air dorsan ann an taigh mòr dorcha anns an robh e-fhèin air a rathad a chall.
Lethuair an deaghaidh do Shìne falbh thàinig a mhàthair a-mach ’s dh’èigh i ris gun robh Pàdraig air a’ fòn. Bha e-fhèin ’s Pàdraig air a bhith air a’ fòn ri chèile a h-uile latha mar a chuir iad romhpa ged nach robh càil às ùr air a bhith aca, ach an-diugh dh’aithnich Tarmad air a’ ghuth aig Pàdraig gun robh rudeigin cudtromach aige ri innse.
“An tug thusa ’n aire do dhuine sam bith a’ cumail faire ort?” dh’fhaighnich Pàdraig anns a’ bhad.
“Thug,” arsa Tarmad, “ach ’s dòcha nach eil iad ach a’ feuchainn ri eagal a chur oirnn! Dè dh’ fhairich thusa?”
“Thug mi ’n aire do sholais anns a’ mhonadh faisg air an taigh feadh na h-oidhche!” arsa Pàdraig agus reighinn air mhionnan gun cuala mi cuideigin a’ stairsearachd mun taigh an-raoir!” Is rudeigin eile ...”
“Chan eil fhiosam a bheil e glic dhuinn cus a ràdh air a’ fòn, a Phàdraig,” arsa Tarmad. “Chan eil e thar chomais na feadhainn ris a bheil sinn a’ dèiligeadh inneal-claistneachd a chur air a’ fòn againn! Co-dhiù, tha rudeigin agamsa ri innse dhut-sa cuideachd. An urrainn dhut
“Bithidh mi còmhla riut ann an lethuair,” arsa Pàdraig. “Tha litir agam ri sgrìobhadh an toiseach.”
“Glè mhath!” arsa Tarmad. “Bithidh mi anns a’ phàirce-a- deas. B’fheàrr leam gun mo mhàthair a chluinntinn càil de ar còmhradh!”
Cha robh e ach còig mionaidean fichead an deaghaidh sin nuair a chuala e fuaim a’ chàir aig Pàdraig ’s an càr a’ stad aig ceann an rathaid. Chunnaic e ’m pearsa goirid aig Pàdraig a’ tighinn a-mach ’s am falt ruadh aige ga shadadh leis a’ ghaoith.
“Thusa ’n toiseach!” arsa Pàdraig.
Bha seann chòta aig Tarmad air toman ’s shuidh iad an sin fhad ’s a bha Tarmad ag innse do Phàdraig an sgeulachd a fhuair e bho Shìne an oidhche roimhe sin.
Cha tuirt Pàdraig guth fhad ’s a bha Tarmad ag aithris na bha aige ri ràdh ach bha aodann a’ sìor fhàs na bu stòlda ’s nuair a bha Tarmad deiseil leig Pàdraig a-mach anail le fuaim ’s thug e sùil an uabhais air Tarmad.
“Bhobh!” ars esan, “ged nach biodh fìor ach an treas cuid de na tha thu ag ràdh ’s e gnothach fìor chunnartach a th’ ann ’s fada a bharrachd air rud sam bith a b’ urrainn duinne dèiligeadh ris! ’S an deaghaidh tachairt ri Singer tha mi creidsinn gur e ’n fhìrinn a th’ ann an tòrr dheth!
“ ’S an rud a bha mi dol a dh’innse dhut ... Thachair mi ri Niall Macleòid, an t-Inspector, air an rathad eadar seo ’s Eilisiadar an-dè. Bha mi gu bhith seachad air nuair a stad e mi ... Tha fhios agam mar a tha mise anns a’ chàr co-dhiù ... cha mhòr gu faithnich mi duine ann an càr, ach dh’aithnich esan mise ’s phrìob e solais a’ chàir rium.
“Nuair a thàinig e mach às a’ chàr chuir e cheann a-staigh air uinneig a’ chàir agamsa an deaghaidh dha coimhead timcheall.
“ ‘Can ri Tarmad an aire thoirt!’ ars esan. ‘Tha daoine mòra air cùl an fhir ud! Chaidh ghlas-ghuib a chur ormsa!’ ”
“Dh’fheuch mi ri tuilleadh fhaighinn às ach cha chanadh e ’n còrr. Thog e làmh airson stad a chur orm, chaidh e staigh dhan chàr agus dh’fhalbh e.”
“Bha mi smaoineachadh air an-raoir,” arsa Tarmad. Chuimhnich mi nach tuirt e càil aig a’ chùirt-rannsachaidh mu dheidhinn coltas a’ chuirp! ... Tha fhios agad dè tha seo a’ ciallachadh! ... gu bheil fear no feadhainn gu math àrd anns a’ phoilis a tha air taobh Marston Singer ’s mar sin nach eil e gu feum sam bith dhuinn gearain a chur a-staigh
“Tha e doirbh fhios a bhith againn càite an tionndaidh sinn,” arsa Pàdraig. “Chan eil mi cinnteach an creideadh gin dhe mo bhràithrean anns a’ Chlèir mi ... ’s tha ’ad uile sean co-dhiù ach Dòmhnall Gordon ann an Uige ’s Calum Grannd ann am Portrìgh. Ma gheibh mi tuilleadh fianais sgrìobhaidh mi gu Tòmas Todd, mo sheann phroifeasar. Tha fhios aige-san gu bheil beagan toinisg agam co-dhiù ... ach bheir e leòr dha mo chreidsinn anns a’ ghnothach seo!”
“Thàinig e staigh ormsa sgrìobhadh dhan Bhall-Pàrlamaid, Teàrlach Moireach, ach cha b’ urrainn dha-san càil a dhèanamh nas motha gun tuilleadh fianais!” arsa Tarmad.
Chaidh Tarmad a-null a chuideachadh othaisg a chunnaic e faighinn tàire. ’S ann a bha e air a bhith toilichte anns a’ mhadainn gun robh aige ri bhith ag obair leis na caoraich. Bha an obair a’ toirt air a bhith faireachadh gun robh beatha nàdarrach an t-saoghail a’ dol air adhart a dh’aindeoin na sgàile dhorcha a bha air tuiteam air a’ bheatha aige-san ’s air an fheadhainn a bha faisg air ann am fuil ’s an càirdeas.
Thàinig Pàdraig còmhla ris.
“ ’S e ’n rud as miosa dheth nach e sinne sinn-fhìn agus Karl a th’ ann an cunnart, ach Sìne cuideachd!” arsa Pàdraig. “ ’S dòcha gum bu chòir dhi falbh air saor-làithean!”
Choimhead Tarmad air.
“Dh’fheumadh i h-obair a thoirt suas nan dèanadh i sin, a Phàdraig,” arsa Tarmad, “ ’s a bharrachd air sin cha chreid mi gum falbhadh i ’s gum fàgadh i Karl ’s a’ chuid eile againn.”
Dh’aom Pàdraig a cheann is an deaghaidh greiseag ... “Tha thu ceart!” ars esan ’s cha tuirt e ’n còrr.
Thàinig e staigh air Tarmad nach tuirt e guth ri Pàdraig mu dheidhinn Miranda agus shaoil e nach robh e ceart gum bitheadh rudeigin ga bhrosnachadh anns a’ ghnothach seo gun fhiosda do Phàdraig. Gu h-àraidh nuair a bha iad còmhla an sàs anns a’ ghnothach ’s a bha Pàdraig air a bhith cho fosgarra mu dheidhinn e-fhèin ’s Sìne.
“Aon rud nach do dh’innis mi dhut,” ars esan. “Thachair mi ri piuthar Singer ann am Portrìgh a bhòn-dè. Chan eil i ach air ùr thighinn às na Stàitean ’s chan eil mi smaoineachadh gu bheil gnothach sam bith aice ris na h-innleachdan aig Singer!”
“Ciamar as urrainn dhut a bhith cho cinnteach às a sin?” arsa Pàdraig.
Dh’innis Tarmad dha mar a thuirt Miranda ris m’ a bràthair, ach cha b’ urrainn dha innse mun dòigh anns an do sheall Miranda air nuair a bha i tionndadh air falbh còmhla ri Singer.
“Feumaidh tu ’n air’ a thoirt, a Tharmaid!” arsa Pàdraig. “Cha mhòr nach eil thu cho mì-fhortanach leis na boireannaich ’s a tha mi-fhìn!”
Rinn Tarmad gàire.
“ ’S chan eil sinn eadhon a’ buinnig aig na cairtean!” ars esan.
“Ach ... ” Choimhead e air Pàdraig. “Cha toir sinn suas dòchas fhathast, a charaid!”
Rinn Pàdraig fiamh-ghàire caran càm ’s cha tuirt e ’n còrr air a’ chuspair sin.
“Tha agam ri tadhal air bodach is cailleach no dhà,” ars esan.
“Fònaidh mi màireach ... ach bi thusa air d’ fhaiceall! Cuimhnich na thuirt Niall Mòr!”
“Duine beag treun!” smaoinich Tarmad fhad ’s a bha e coimhead Phàdraig a’ coiseachd sìos na croite air ais dhan chàr. “Cha b’ urrainn do dhuine caraid na b’ fheàrr a bhith aige ann an suidheachadh mar seo! ’S bochd nach do dh’obraich gnothaichean a-mach na b’ fheàrr dha fhèin ’s do Shìne ach chan eil cothrom air.” Co-dhiù, bha Pàdraig a’ leantainn a dhleasdanais a dh’aindeoin de ’m briseadh-dùil a dh’fhaodadh a bhith aige is dh’fheumadh esan an aon rud a dhèanamh. Thionndaidh e air ais dha na caoraich.
Chaidh Sìne dhan leabaidh greiseag an deaghaidh dhi a dìnnear a ghabhail. Thuirt i ris gun do dh’fhòn Karl às an taigh aig Catrìona a ràdh gun robh e ceart gu leòr, gun robh e gabhail fois ’s nach robh e dol a ghabhail ceum sam bith gus am bruidhneadh e rithe a-rithist.
Ged a bha Sìne bàn leis an sgìos bha i coimhead na bu toilichte. Thuirt i r’ a màthair nach robh ceàrr oirre ach droch chnatan ach cha robh Mòrag cho cinnteach.
“Tha mi iomagaineach mun nighinn ud!” ars ise ri Tarmad. “Chan eil i coimhead gu math idir. Tha mi ’n dòchas gu bheil i ceart gu leòr!”
“Cha chreid mi-fhìn gu bheil mòran ceàrr oirre ach gu bheil i air a claoidh leis cho trang ’s a tha i air a bhith!” arsa Tarmad. “Co-dhiù, tha i dol a leabaidh tràth an-nochd ’s nì sin fhèin feum dhi!”
“Tha mi ’n dòchas gun dèan!” arsa Mòrag. “Feumaidh mi bruidheann rithe uaireigin! Chan urrainn dhi a dhol air adhart mar seo!”
“Tha mi smaoineachadh gum biodh e na b’ fheàrr dhuinn fois a leigeil leatha an-dràsda, a mhàthair!” arsa Tarmad. “Tha fhios agam gu bheil i
“ ’S e ’n duine ud a tha cur oirre, nach e?” arsa Mòrag-- -- “an t-Aimeireaganach?”
Rinn Tarmad doth.
“ ’S e,” ars esan, “ach tha mi den bheachd gur e ’m feum as motha as urrainn dhuinn dèanamh do Shìne sealltainn dhi gu bheil sinn cùramach m’ a deidhinn ach leigeil leatha innse dhuinn ’na dòigh fhèin dè ’n cuideachadh a bu toigh leatha fhaighinn bhuainn!”
“ ’S cinnteach gu bheil thu ceart!” arsa Mòrag, “ach b’ fheàrr leam gun robh gnothaichean mar a b’ àbhaist dhaibh le Sìne seinn feadh an taighe ’s tìde againn uile bruidheann ri chèile!”
“Tha thu-fhèin a’ coimhead sgìth cuideachd!” ars ise ris. “A bheil thu faireachadh gu math?”
“Tha, mhàthair,” ars esan. “Tha fhios agad cho beag dragh ’s a tha mise gabhail de rudan! Nach eil thu ’n còmhnaidh ràdh sin?” Rinn e gàire.
Rinn a mhàthair gàire cuideachd.
“O, tha sin fìor gu leòr a thaobh gnothaichean airgid!” ars ise, “ach chan eil mu dheidhinn rudan eile!”
Bha fhios aige gun robh i smaoineachadh air Eilidh Alasdair, an nighean air an robh e suirghe ’s a phòs fear eile. Thàinig e staigh air innse dhi mu dheidhinn Miranda ach smaoinich e gum fòghnadh na dh’fhòghnadh an-dràsda le trioblaidean Sìne is Karl.
Cha mhòr nach robh na caoraich uile air breith a-nise ’s bha e faireachadh na bu toilichte na bha e o chionn greis nuair a bha e air a rathad a-staigh aig meadhan oidhche. Bha e dorcha agus chuimhnich e nach fhaca e solas idir. ’S dòcha gun robh iad air sgur – ach an ath rud chunnaic e solas ’s fear eile a-rithist ’s dh’fhairich e an t-aon ghaoirsinn ’s a dh’fhairich e roimhe. Bha iad a’ faire fhathast. Bha e ’g adhbharachadh bròn dha a’ smaoineachadh air an nighinn bhrèagha thrèin ud ’na prìosanach ann an olc a’ chàmpa. Choisich e staigh le cheann crom is ghlas e ’n doras.
title | 8 An Lìon a’ Teannachadh |
internal date | 1992.0 |
display date | 1992 |
publication date | 1992 |
level | |
reference template | MacLeòid An Sgàile Dhorcha %p |
parent text | An Sgaile Dhorcha |