Parlez Vous A’ Ghaidhlig?

FIONNLAGH MACNEILL

Tha ’n tigh-òsda anns na dh’ fhuirich sinn gu h-àrd air a’ chnoc. Airhùl sin tha a’ bheinn, an Stanserhorn

IS fhada bho bha fios againn gur h-e dream àraidh da-rìribh a bha an luchd-teagaisg nan sgoiltean—co-dhiùbh bha fios aca fhéin air, ma bhà gur an robh aig càch. Chan eil nì a thachras do ’n mhaighstir-sgoile as doirbhe dha na nuair chanas truaghan de dhuine ris: “Nach ann agad fhéin a tha an là dheth! Seall naholidaysa tha agad” (ann an Gàidhlig mhath Leódhusach.) Holidays ,gu dearbh! A bheil fhios agad, a charaid, mu ghòraiche cuid de mhaighstirean-sgoile, nuair dhùineas an sgoil is a gheibh iad cothrom air an dorus a dhùnadh greiseag air a’ ghràisg a tha gus an cur ás an ciall? Bithidh iad uaireannan a’ falbh leis an dearbh bhuidheann a tha sin air chuairt do ’n Roinn-Eòrpa, gus cothrom ceart a thoirt dhaibh airson an cluiche fhéin.

An dearbh là a dhùin Ard-sgoil Ghrianaig, dh’ fhàg ceud de chloinn mhóir na sgoile—còrr agus tri fichead caileag agus suas ri da fhichead balach—Grianaig air an t-slighe fhada do ’n Eilbheis. Chaith sinn a’ chiad oidhche a’ gliogadaich agus a’ crathadh anns an trèan eadar Glaschu agus Lunnainn. Uine ghoirid an sin anns am faca sinn a h-uile nì a bu chòir do dhuine fhaicinn nuair bheir e a’ chiad sgrìob do’n bhaile ùpraideach sin, agus bha sinn air an ath thrèan, eadar Lunnainn agus Folkstone. Cha tharraing an astar so ach mu uair a thìde gu leth, ach glé thric bithidh am fear-siubhail cho sgìth claoidhte mu ’n àm so agus gun caidil e móran nas fheàrr na nì e anns na deich uairean eadar Glaschu agus Lunnainn.

An uair sin, nacustoms ,no andouanemar a chanas na Frangaich (chan eil Gàidhlig air an fhacal o sguir iad a rannsachadh nam màileidean ann am Mallaig—agus tha sin feumail. Smaoinich fhéin a’ dol a Leódhus gun agad ach leth-bhotal air a lùbadh gu cùramach am broinn tubhailt!) Greiseag bheag anns a’ bhàta gu Calais, agus an déidh sin rinn sinn air an trèan gu Basle, agus bha spòrs gu leòr againn

Clann-nighean na sgoile againn fhìn

Mu dheireadh fhuair sinn àite—anns an tigh-nighe, no shuas air an spiris far am bi na màileidean, gus an tainig Frangach beag fiadhaich a steach ag eubhachdDescendez !( “Thig a nuas man do bheath” ). La-arna-mhàireach ràinig sinn ar ceann-uidhe, baile beag de ’n ainm Fùrigen, shuas gu corrach air beinn os cionn Loch Lucerne, agus gu dearbh b’ fhiach a’ chiad sealladh fhaicinn—air an loch fhéin, air na beanntan móra mu thimcheall, agus gu h-àraidh air a’ bheinn ro-mhór ud, Pilatus, far an d’ fhuair, a réir sgeòil, corp Phìlat fhéin fois mu dheireadh.

Chuir sinn seachad seachdain anns an Eilbheis, a’ toirt sgrìob air àiteachan an sud ’s an so, agus is iongantach gu bheil aon cheàrn de’n dùthaich sin nach fhiach fhaicinn, dùthaich a tha coltach agus aig a’ cheart àm eu-coltach ris an dùthaich againn fhéin. Tha na beanntan ’s math-dh’ fhaoite, nas àirde agus na glinn nas doimhne na tha iad air Gaidhealtachd na h-Alba, agus tha tighean shuas cho àrd air sliosan nam beann agus gun cuireadh iad dearg uabhas air bodach Gaidhealach sam bith a chitheadh iad. An déidh sin ’s ’na dhéidh chan eil sealladh a theid fa chomhair na sùla a bheir buaidh air iomadach sealladh an

Chan eil diofar càite an téid duine, ach saoilidh e gu bheil an t-slighe dhachaidh gu math nas giorra na an t-slighe a mach bho ’n tigh. Sin mar bhitheas e gu nàdurrach, agus sin mar bha e againne cuideachd, ach a bharrachd air sin, chan eil teagamh nach robh seòrsa de dh’ eagal air gach fear nuair chuireadh e a làmh ’na phòcaid agus a dh’ fhairicheadh e an sin an t-uaireadair beag snog no an camara a bha e a’ toirt dhachaidh leis. Cha mhór nach mionnaicheadh sinn gu robh gach trèan agus bàta ’nan deann chabhaig gus ar faighinn dearg-rùisgte air beulaibh fir nancustoms .

Rinn sinn Grianaig dheth mu dheireadh, gun duine dhol ás an rathad no ás a chiall, agus cha robh sinn càil ach air cas a bhualadh air sràid an sin nuair thachair deagh nàbaidh ruinn. “Well, well, matà,” ars esan, “Tha thu air tilleadh. Nach ann agad fhéin a tha ..... !”

Clann Eilbheiseach a mhuinntir Stansstad, baile ri taobh Loch Lucerne.