Sean Eolas-Luibh

(15) AN T-SEAMRAG

ALASDAIR MAC’ILLEMHAOIL

“Le seamragan is le neòineinean,
’S gach lus a dh’ fheudainn ainmeachadh,
Cur anbharra dhreach bòidheach air.”

B’ aithne do dhaoine san linn a dh’ fhalbh an t-seamrag fo ainmeannan eile mar samh, biadh-an-eòinean, agus feada-coille.

“Timcheall thulmanan diamhair
M’ am bi am biadh-eòinean a’ fàs.”

Is dòcha gur e so an lus a thagh an Naomh Pàdraig mar shamhla, nuair a bha e a’ teagasg sluagh Eirinn mu dheidhinn na Trìonaide. Co-dhiùbh, tha e tri-bhileach, agus eadhon roimh àm an Naoimh bha e air a mheas mar luibh seunta. Theirear cuideachd gur ann le a chumhachd a chaidh na nathraichean fhuadach ás an tìr.

Bha e ’na chleachdadh aig saighdearan o shean dos seamraig a cheangal mu thimcheall a’ ghàirdein a bha giùlan a’ chlaidheimh, anns a’ bheachd gun deanadh so a’ bhuaidh cinnteach dhaibh.

A chionn ’s gu bheil an duilleag air cumadh a’ chridhe, bha i air a meas mar leigheas air gach eucail cridhe.

Tha na duilleagan maoth anabarrach mothachail air atharrachadh sìde, agus dùnaidh gach té a bileagan ri chéile ann an aimsir dubharach no roimh fhrasan uisge. Tha an seann ràdh a’ toirt teisteis air a so:—

“Tha ’n t-seamrag a’ pasgadh a còmhdaich,
Roimh thuiltean dòirteach.”