Toirt Seachad a Bheachd

( ’S ann o Mhurchadh A. MacGille-Mhoire, á Framboise a Tuath, an Eilean Cheap Breatann, a fhuair sinn an seanchas a leanas.)

O CHIONN fada, fada, nuair a bha an saoghal òg, agus mun robh seirbheis-aiseig air bhonn aig a’ Chaolas Bheag, an Eilean Cheap Breatann, bha bodach ann a rinn a theachd-an-tìr ri bhith aiseag luchd-turuis tarsaing a’ chaolais. Bha tigh beag an cois a’ chladaich anns am biodh e a’ fuireach gus an tigeadh duine an rathad. ’S e bodach crosda, greannach a bh’ ann, a bha duilich a chumail air a dhòigh.

Bha am bodach aon là fliuch, garbh fuar, anmoch mu dheireadh an Fhogharaidh, anns an tigh bheag. Có a thàinig ’na rathad là bha so ach sagart a bha a’ gabhail còmhnaidh an Antigonish. Ghuidh e air a’ bhodach a thoirt aiseag dha ach dhiùlt am bodach an làrach nam bonn ag ràdh gun robh cus uisge, fuachd, gaoithe, is sruth ann. Nuair a chunnaic an sagart cho fada ’s a bha am bodach ’na bharail fhéin chaidh e a-steach do ’n bhothan bheag, is shuidh e ri taobh a’ bhodaich. Thòisich na seòid ri seanchas, ach cha robh iad fada an sin nuair a thàinig ministear ás an Eilean Mhór, is e fhéin ag iarraidh an aiseig. Dh’ iarr e air a’ bhodach a thoirt a-null thar an uisge ach chaidh a dhiùltadh gun anail a tharraing.

Nuair a thuig an sagart gun robh am ministear a’ dol air an aon shlighe ris fhéin ghuidh e air a’ bhodach an toirt tarsaing le chéile a rithist, ach ’s ann a chuir so am bodach thar a dhòigh gu mosach. An déidh móran dranndain is mhionnan thug e, mu dheireadh thall, cuireadh do ’n t-sagart ’s do ’n mhinistear a dhol air bòrd, is aig a’ cheart àm shuidh e fhéin air chùl nan ràmh, ’s rinn e air an taobh thall. Bha e soilleir r’ a fhaicinn gun robh an dearg bhàinidh air a’ bhodach.

Shuidh am ministear ’s an sagart ri taobh a chéile an tobhta deiridh a’ bhàta, is thòisich iad ri seanchas. Mu dheireadh thàinig a’ bhruidhinn a bh’ ann gu plàighean. An ùine ghoirid b’ e cuspair an conaltraidh, “gu dé na trì plàighean bu mhiosa a thàinig riamh air an t-saoghal.”

Bha iad a’ deasbaireachd mu ’n chùis greis mhór, is cha tàinig iad gu bonn sam bith mu dheighinn. An déidh dhaibh a bhith le chéile tosdach car tamull, labhair an sagart ris a’ bhodach a’ feòrach gu dé a bharail air a’ chùis. Fhreagair am bodach ag ràdh gun robh esan de ’n bheachd( ’s gun robh e cinnteach gun robh e ceart), gur h-iad na trì plàighean a bu mhiosa a thàinig riamh air an t-saoghal, sagart Antigonish, ministear an Eilein Mhóir, is daolagan a’ bhuntàta.

Gnàthasan Cainnte

Bha Calum is Teàrlach Dùghallach sna Haun, an taobh an iar Mhuile, am beachd dol sgrìob do Thobarmhoire.

Bha dà sgoth aca, agus dh’ fhaighnich Calum: “An gabh sinn an sgoth bheag no an sgoth mhór?”

B’ e an fhreagairt a thug Teàrlach: “A’ cuartachadh Rubha-na-Caillich cha mhisde sinn saidhbhireachd a’ bhùird fo ar casan.”

Nach inich an abairt?