Leodhusach ....

Alasdair F. MacLeoid

RUGADH Alasdair Fionnlastan MacLeòid ann an Aird-Tunga, an Eilean Leódhuis, o chionn còrr is ceithir fichead bliadhna. ’Se Alasdair Aonghais Ruaidh a theirte ris an sin, agus bha Aonghas Ruadh pòsda aig Anna, nighean Mhurchaidh ’ic Aonghais Oig. ’Se iasgaire a bh’ ann an Aonghas Ruadh, is bithidh cuimhne aig feadhainn ann an Leódhus fhathast air an ainm éibhinn a bh’ air a’ bhàta aige, an Nothing. ’S fheudar gu robh fealla-dhà an cois a’ bhaistidh sin, agus bu tric a bhiodh Alasdair òg a’ tarraing á athair air sgàth an ainm neònaich a thug e air a’ bhàta-iasgaich.

Chuir Alasdair seachad a’ chiad chuid de a shaoghal ag obair ann an Leódhus, ach mar a bha an fhéill a bh’ air a’ chlò-mhór a’ sgaoileadh fad is farsaing, b’ fheudar do na muillnean luchd-reic a shocrachadh thall ’s a-bhos gus gréim a chumail air na marcaidean luachmhor a lorg iad do phrìomh bhadhar an eilein. ’Se so a chuir Alasdair MacLeòid a Lunnainn, agus ’s fheudar gu robh e math air a ghnothaich. Cha b’ ann gun aobhar a choisinn e am farainm “Lever Beag.” Thug e bliadhnachan móra mar so, a-mach bho Mhuilinn Newall ann an Steòrnabhagh.

Ach cha b’ e an clò-mór a mhàin a bha ’ga cheangal ri Leódhus. Coltach ri iomadach duine eile a dh’ fhalbh ás na h-eileanan, agus ás a’ Ghaidhealtachd, rinn an eilthireachd fadadh air gràdh-dùthcha agus air dìlseachd do chainnt na h-òige. Tha deagh chuimhne aige fhathast air an tàir a bha a’ Ghàidhlig a’ faighinn anns an sgoil an làithean òige. Bha e air a thoirmeasg dhaibh a’ Ghàidhlig a bhruidhinn air àrainn na sgoile, agus bha e air innse dhaibh gu tric nach deanadh iad beòshlaint a chaoidh leatha. Thà a bhuil. An diugh chan eil e furasda luchd-Gàidhlig a lorg gus na beàrnan a lìonadh, gu h-àraidh anns a’ mhinistrealachd agus anns na sgoiltean.

Bha Alasdair gu math dìleas do’n Ghàidhlig, agus bha e ’na Cheann-suidhe air Comunn Gàidhlig Lunnainn agus air Club Gaidhealach Lunnainn fad iomadh bliadhna. Tha e nis ’na Cheann-feadhna air a’ Chlub. Guma fada mhealas Gaidheil Lunnainn a chompanas agus a chomhairle.