An Leac Chuileanach

Le D. J. PATERSON (Africa-a- deas)

BHO làithean m’ òige bha mi cluinntinn seann dhaoine agus mnathan ag innseadh sgeulachdan air nithean a thachair anns a’ Ghaidhealtachd, agus tha mi cinnteach gu bheil móran dhiubh air chall anns na làithean so, agus tha mi deanamh oidhirp air aon dhiubh a chur a sìos anns a litir so.

Tha aig ceann Loch Dubhthaich ann a Sgìre Chinn t-Sàil, Cill ris an canar “Clachan Dubhthaich”, agus tha Leac air Uaigh ann ris an canar “Leac Chuileanach”. Bha móran de dhroch fhuil eadar muinntir Chinn t-Sàile agus an nàbaidhean ann an Sgìre Strathghlais, agus bha iad an còmhnaidh a’ feuchainn air cothrom fhaotainn air a bhith a’ sabaid ri chéile.

Bha duine d’ am b’ ainm “Moruich-Ial” ás Ceann t-Sàile ag obair ann an Strathghlas, agus fhuair e tinneas ann, agus chaochail e. Chruinnich prasgan dhe a luchd eòlais, agus a chàirdean ann an Cinn t-Sàile, agus choisich iad troimh na glinn agus na bealaichean gu Strathghlas, airson a chorp a thoir air ais gu bhith air adhlaiceadh ann an Clachan Dubhthaich.

Nuair a fhuair iad ciste-laigh agus nithean eile ceart cheangail iad a’ chiste-laigh ri cabair-fhiodha airson a bhith gha ghiulan air an guaillean, agus nuair a bha iad a’ dol seachad air a’ “Chill” ann a Strathghlas, bha adhlaic eile anns a’ Chill, agus ghabh muinntir Chinn t-Sàile anail, agus dh’ fhalbh triùir dhiubh agus thug iad an leac a bha air an uaigh ùr, agus thug iad air falbh i, an dùil gu tigeadh muinntir Strathghlais ás an déidh, agus gu biodh sabaid ann, ach cha do ghluais na Glasaich ás an déidh.

Bhiodh e ’na nì nàireach na fàgadh iad an leac ann an sud, agus gheàrr iad meanganan coille, agus rinn iad “Guid” ròpan dhiubh, agus cheangail iad an leac air guaillean dithis agus thug iad an leac agus an corp troimh na glinn gu Clachan Dubhthaich sgìth agus crùbach, agus dh’ adhlaic iad an corp, agus chuir iad an leac air an uaigh, agus tha i sin gus an latha diugh.