BEARRADAIREACHD NAM BODACH

le Gordon Donald

Bha uair nach robh croitear ann an Tiriodh, cha mhór, nach robh an eisimeil air a’ chladach air tomhas mhór de’n leasachadh fearainn aige. Bha an cladach air a roinn a-measg nam bailtean, agus riaghailtean daingeann aca có rachadh gach taobh agus cuin. Ma bha toradh na mara pailt, bha croitearan feumach a cheart cho pailt agus cha b’fhuilear do dhuine éirigh glé thràth nan toireadh e a chuid chothromach ás an tràigh.

Bhitheadh na poidsearan a’ tighinn ann cuideachd agus cha b’e aon uair no a dhà a bha ùbraid agus trod searbh mu’n chuspair. Gu dearbh chan eil e cho fìor fhada sin bhon chaidh fear a mhuinntir Chrosapol do’n chladach . . . ach, is e mo charaid Gilleasbuig Eachann Ghilleasbuig ’ic Iain a dh’innis an naidheachd dhòmhsa agus b’fheàrr dhomh a toirt dhuibhse ’na bhriathran fhéin. Seo e . . .

. . . Innsidh mise sin dhuibh. B’e sin Mac Corcadail, athair Ghilleasbuig . . . athair bean fear Hoighnis . . . chaidh e sin, ’s bha lagh aca an uair sin, nach eil fhios agaibh, muinntir Chòrnaig air fad. Bha Niall Eóghann éar Ruaidh an uair sin air tighinn dhachaigh is e fhéin ’na bholsair, reataidhrte, cha robh duine ri tighinn a Chogain Bhaile-pheitris ach dìreach na fìor dhaoine. Bha ‘date’ aca — cha chreid mi nach e toiseach Mhàigh — dh’fhaodadh iad tighinn ann, ach gus an sin. No!

Chaidh Mac Corcadail bochd ann airson na bheireadh ás cairt an dràsd ’s a rithist ’s an t-astar cho mór. Eadar Niall Eóghann éar Ruaidh, is e bu bhoss, chaidh a chur dhachaigh.

Latharna mhàireach bha Mac Corcadail a’ falbh do Sgairinnis agus dà chairt aige a dh’obair air càradh an rathaid mhóir a tharraing greabhail. Dh’éirich e ’na sheasad, agus iadsan shìos air a’ chladach sna cairtean, is ghlaodhaich e, “Hè ’illean! Hè ’illean! Sin agaibh cearcan Mór ’ic Nèill a’ goid nan cnuimheag oirbh!”