VIII

SGEULACHDAN LEASAICHTE

32. Oisean an dèidh na Fèinne
(Version A)

Bha Oisean leis fhèin an dèidh na Fèinne, ’s e dall, ’s an aois ga chromadh sìos, ’s b’e aon mhiann a chridhe gu faiceadh e a’ ghrian aon uair eile ag èirigh air chùl nan cnoc san àird-an-ear ’s a’ siubhal troimh na speuran gus a laigheadh i san àird-an-iar san fheasgar. Mun goireadh an coileach sa’ mhadainn rachadh Oisean gu cnocan soilleir ri cùl gaoithe ’s ri aodann grèine, ’s dh’fhanadh e an sin dà thrian den latha los an sealladh bu mhiann leis fhaotainn. Mu fheasgar thilleadh e dhachaigh, sgìth, fann, airsneulach, oir b’ionnan soilleir is doilleir do shùilean Oisein.

Latha de na làithean ’s e Di-dòmhnaich na Càisg a bh’ann, ’s bha Pàdraig ag ùrnaigh ann an ceann shìos an taighe agus Oisean sa’ cheann shuas ag innse sgeul mu ghaisge na Fèinne. Ann an teis-meadhan a’ chòmhraidh ghrad leum Oisean chon an dorais.

‘Tha ’n uiseag a’ gairm,”

ars esan, ’s thugar ceum air aghaidh.

“Tha ’n latha glasadh”,

ars esan a rithist, ’s thugar an ath cheum air aghaidh.

“ ’S a’ ghrian ag èirigh,”

ars esan, ’s thugar an treasa ceum ’s bha e air a’ chnocan shoilleir. Shuidh e an siod o mhoch gu dubh, ’s bha ’shùil is ’aire air a’ ghrèin gus an deach i fodha sa’ Chuan-an-iar as t-oidhche.

Thàinig Pàdraig far an robh e. “Ciod a chunnaic thu?” ars esan ri Oisean.

Oisean:

“Badan ceò anns an iarmailt
’S aghaidh mhìngheal ga shoills’,
’S mura Fionn e, ’s e ’n Rìgh e
Choisinn cìos leis an Airionn.”

Seall a rithist, Oisein,” arsa Pàdraig.

Oisean:

“Chì mi ’n ceò air theine,
’S ma thig e nas teinne,
Cha bhi beò an seo.”

“ ’S ciod an sgeul air Oisean fhèin?” arsa Pàdraig.

Oisean:

“Muir a’ tràghadh ’s a’ lìonadh
’S a’ ghrian ag iarraidh gu cuan;
Muir a’ tràghadh ’s a’ lìonadh
’S Oisean ag iarraidh gu suain.”

“ ’S math an sgeul e,” arsa Pàdraig.

Pàdraig:

“An diugh Di-dòmhnaich na Càisg,
An diugh shaoradh Crìosd on a’ bhàs,
’S thug e solas dhan dall
Agus iùl dan bh’air chall — ’S faodaidh Oisean a-nis dhol mu thàmh.
O faodaidh Oisean a-nis dhol mu thàmh.”

An oidhche sin chaidil Oisean.

Oisean an dèidh na Fèinne
(Version B)

Bha Oisean leis fhèin an dèidh na Fèinne. Bha e dall, ’s an aois air a mhuin. B’e aon mhiann a chridhe a’ ghrian fhaicinn aon uair eile ag èirigh sa’ mhadainn air aghaidh nam beann anns an àird-an-ear ’s a’ siubhal troimh na speuran gus a laigheadh i feasgar cùl nan tonn anns an àird-an-iar. Mus goireadh an coileach ruadh anns a’ mhadainn, rachadh Oisean gu cnocan gorm ri cùl gaoithe ’s ri h-aodann grèine, ’s dh’fhanadh e an sin dà thrian den latha los an sealladh bu mhiann leis fhaotainn. An ciaradh an fheasgair thilleadh e dhachaigh, sgìth, fann, airsnealach, is aogasg cho gile ris a’ ghrèin nach fhac e. Latha de na làithean, is e Di-Dòmhnaich na Càisg a bh’ann, bha Pàdraig an ceann shìos an taighe ris na h-ùrnaighean ’s bha Oisean anns a’ cheann shuas ris na sgeulachdan, ’s bha iad le chèile ’nan làn-shiubhal. An teis-meadhan an t-seanachais ghrad-leum Oisean chum an dorais.

“Tha ’n uiseag a’ gairm,”

ars esan, ’s thugar ceum air n-adhart —

“ ’S an lath’ glasadh,”

’s thugar an ath-cheum air n-adhart —

“ ’S a’ ghrian ag èirigh,”

’s thugar an treas ceum ’s bha e ’na sheasamh air a’ chnocan gorm. Shuidh e an siud o mhoch gu dubh, a shùil is aire air a’ ghrèin gus an deach i fodha anns a’ chuan-shiar am beul na h-oidhche. Thàinig Pàdraig far an robh e.

“Ciod a chunnaic thu?” ars esan ri Oisean.
“Muir a’ tràghadh ’s a’ lìonadh
’S a’ ghrian ag iarraidh gu cuan,
Muir a’ tràghadh ’s a’ lìonadh
’S Oisean ag iarraidh gu shuain.”

“Is maith an sealladh e,” arsa Pàdraig —

“An diugh Di-Dòmhnaich na Càisg,
An diugh shaoradh Crìosd on a’ bhàs,
’S thug e solas dan dall
Agus iùl dan bh’air chall — ’S faodaidh Oisean a-nis dhol mu thàmh.
O faodaidh Oisean a-nis dhol mu thàmh!”

An oidhche sin chaidil Oisean.