8

Dh’fhàg iad am baile tràth anns a’ mhadainn, e fhèin ’s an ceannard ’s deichnear eile, esan leis a’ ghunna, iadsan uile le sleaghan. Gu sàmhach choisich iad tron choille, am miseanaraidh a’ leantainn nan daoine a bha air thoiseach air. Bha dealt fhathast air an talamh, ’s an-dràsta ’s a-rithist chitheadh e eun a’ nochdadh tron cheathaich, a sgiathan fluich is glas mar gum b’ e taibhse de dh’eun a bh’ ann. Bha an saoghal fhèin mar thaibhse de shaoghal, mar smaoin air an inntinn, ’s na craobhan sàmhach, air an còmhdachadh le dealt ghlas. Cha robh ainmhidh ri fhaicinn air feadh na coille, ’s bha na duilleagan fhèin nan tàmh. Gu sèimh, mar thaibhsichean dubha, bha na sealgairean a’ snàmh air thoiseach air ’s e fhèin a’ smaoineachadh fad na tìde. ’S e seo brìgh na beatha ’s chan e a bhith searmonachadh ann an eaglais. Ged nach urrainn do mhac an duine a bhith beò air aran a-mhàin, feumaidh e aran cuideachd. Tha an t-anam a’ fàs às a’ chorp mar fhlùran a bhios ag èirigh san dorchadas.

Bha na daoine a bh’ air thoiseach air mar gum biodh a’ cromadh ris an talamh mar gum biodh iad a’ leantainn fàileadh nan ainmhidh a bha a’ feitheamh orra. Cha robh facal ga ràdh.

Tha sinn ceangailte air sreang neo-fhaicsinneach, thuirt e ris fhèin, ’s thug e sùil air a’ ghunna a bha na làimh. Am broinn a’ ghunna bha am bàs a’ feitheamh, sàmhach is deiseil. A dh’aithghearr bhuaileadh e tron t-sàmhachd, bheireadh e brag mar chù a’ comhartaich, is thuiteadh fiadh. Is thàinig e steach air nach robh e air càil sam bith a mharbhadh a-riamh roimhe na bheatha. Ach Banga ’s a bhean ’s a theaghlach. Ach bha an gunna na bu shìmplidhe na sin, gun thruas, gun fhaireachdainn. An gunna a thàinig às an Roinn-Eòrpa, às an t-saoghal gheal ud aig an robh grèim daingeann air na nithean a bha ri teachd. Thàinig an gunna a-mach às an t-solas, ’s cha b’ ann às an dorchadas; cha robh salchar nam freumhaichean dubha air, ach bha e glan is ciùin.

Anns a’ mhionaid thàinig iad gu deireadh na coille, is bha a’ ghlasach àrd fhada mun coinneamh, coltach ri cuan mòr gorm – agus dh’aithnich e gu robh iad faisg air na h-ainmhidhean. Agus dìreach nuair a thàinig an smaoin sin thuige, chunnaic e sùilean soilleir buidhe air dath an òir, is corp ciùin buidhe faisg air mar shoitheach anns an fhairge a thèid seachad gu sàmhach air soitheach eile, is thuig e gur e leòmhann a bh’ ann. Theab e an gunna a lasadh, ach thionndaidh am beathach air falbh le a chrùn rìoghail, agus chuir e sìos an gunna. Chuir e iongnadh air nach do dh’fhairich e eagal sam bith. Shaoil e nach fhac’ an fheadhainn eile an leòmhann idir, oir lean iad orra gun tionndadh, crom ris an talamh, am feur a’ dìreadh an cuid chorp mar abhainn no mar staidhre ghorm, gus mu dheireadh nach robh e gam faicinn ceart.

Ach bha fhios aige gu robh am feur beò le ainmhidhean, gu robh e a’ gluasad mar bhratach sìoda mun cuairt air, oir an-dràsta ’s a-rithist bha e a’ coimhead lasair de shùilean, spògan, cinn, is esan mar gum biodh a’ falbh tro choirc na h-òige. Dè tha mi dèanamh an seo, bha e a’ faighneachd dheth fhèin, ach bha fhios aige air an fhreagairt. Bha e anns an fhaice chritheanach ud seach gu robh Miraga ag iarraidh feòla, seach gu robh a chorp crochte ri a corp-se. Feòil, feòil, feòil, fuil, dorchadas, a’ ghlasach àrd ghorm.

Bha iad mar gum biodh a’ snàmh tron ghlasaich ’s i fhathast fluich leis an dealt. Thog e an gunna os cionn a chinn gus nach deigheadh a fhliuchadh, agus smaoinich e le gàire nam biodh duine a’ sealltainn air feadh na faiche ud nach fhaiceadh e càil ach an gunna os cionn an fheòir, a’ dol air adhart leis fhèin, mar nach biodh làmh ga ghiùlain.

Bha an ceannard a’ smèideadh riutha agus chunnaic am miseanaraidh nach mòr nach robh iad air tighinn a-mach às a’ ghlasaich ’s gu robh abhainn fharsaing mun coinneamh, abhainn fhada uaine mar nathair. Os cionn fuaim na h-aibhne chual’ e fuaim eile, mar gum b’ e fuaim easa a bh’ ann.

Bha iad a-nis aig bruach na h-aibhne ach fhathast ann am fasgadh na glasaich, agus nuair a thug e sùil air an abhainn chunnaic e sealladh nach fhac’ e riamh roimhe. Bha bruach na h-aibhne loma-làn de dh’fhèidh, de sheabrathan cuideachd, le stiallan air an dromannan – stiallan bòidheach, stiallan bàsmhor – ’s iad ag òl a’ bhùirn ’s a’ ghrian a bha nis air èirigh a’ lasadh bhon craiceannan.

Cho bochd, cho truagh, cho bòidheach ’s a bha iad a’ coimhead, gun chobhair ann an gathan na grèine anns an

Feòil, feòil, feòil, bha spiorad na bhroilleach ag èigheachd, agus chuir e an gunna ri shùil. Aig ceann thall a’ ghunna chunnaic e druim, ceann, slios. Chunnaic e sleagh ag èirigh a-mach às an fheur gu sàmhach, ’s anns a’ mhionaid leig e urchair às a’ ghunna. Nuair a thuit am brag ud às an adhar, thòisich na fèidh a’ sgapadh ’s a’ ruith, a’ dèanamh tàirneanaich mun cuairt air. Chunnaic e sleagh eile a’ tuiteam às an adhar, ’s a stad, air chrith airson mionaid, ann an druim aon de na fèidh. Bha an gunna a’ leigeil urchair an dèidh urchair, ’s bha fuil air an talamh ’s anns a’ bhùrn anns an robh feadhainn de na h-ainmhidhean air tuiteam. Bha a chompanaich a-nis air leum a-mach às a’ ghlasaich, ach bha na fèidh a’ ruith. Bha fuaim is onghail mun cuairt air, tàirneanaich nan casan air an talamh, cinn ag èirigh a-mach às a’ ghlasaich, aodannan làn eagail. Ann an ùine ghoirid bha gach nì sàmhach a-rithist.

Choisich iad uile a-mach às a’ ghlasaich is sheall iad sìos ris na h-ainmhidhean. Cha robh ach còig dhiubh air bruach na h-aibhne. Sheas e fhèin a’ sealltainn sìos riutha, an gunna na làimh, ’s e air dìochuimhneachadh mu dheidhinn. Chunnaic e broillichean dubha a’ tarraing osna, a’ bòcadh ’s a’ seacadh, chunnaic e sùilean fann a’ sealltainn ris à sìorraidheachd fad’ às, chunnaic e bàrr-gùgan fala a’ fosgladh air na cuirp, agus.

chunnaic e an deichnear eile a’ sealltainn ris. Agus dh’aithnich e anns a’ mhionaid nach robh còir aige an gunna a lasadh cho luath, ’s gu robh dùil aca ri mòran a bharrachd de dh’fhèidh na fhuair iad.

Airson ùine mhòir sheall iad ris anns an t-sàmhachd, agus bha fhios aige gu robh e air mearachd mhòr a dhèanamh. Bha an sùilean dìreach air aodann mar shleaghan, ged nach robh iad ag ràdh smid. Sheall e sìos ri a làmhan, anns an robh an gunna na laighe, agus thàinig e a-steach air gum faodadh e an-dràsta fhèin am marbhadh ’s nach biodh fianais air na nithean a thachair an seo, air a chuid amaideis. Ach bha fhios aige nach b’ urrainn dha sin a dhèanamh. Bha amhaich tiugh leis an tàmailt. An urrainn dhomh càil idir a dhèanamh ceart, bha e a’ faighneachd dheth fhèin. Agus aig an aon àm dh’èirich a’ cheist às an fheur mun cuairt air, à cuirp nam fiadh: dè ma dh’fhàgas i mu seach nach tug mi dhachaigh am biadh ris an robh i a’ feitheamh? Bha e a’ sealltainn mun cuairt air gun sgur a’ sireadh saoraidh, ach bha bruach na h-aibhne lom is sàmhach. Gu slaodadh chrom e is thog e fiadh air a dhruim mar a chunnaic e an fheadhainn eile a’ dèanamh, is thionndaidh e air falbh còmhla riutha air an rathad dhachaigh.