[65] SGRIOB BHO’N TIGH—XII.
A CHARAID RUNAICH,
Saoil sibh fhein nach’eil lan thide agam sgur de ’n chunntas so mu chuairt nan speuclaran. ’S fhior sin gun teagamh ach bho’n thòisich mi ris tha e na ’s fhearr dhomh crioch onarach a chur air mu’n toir mi dhuibh naidheachdan Bhearnaraidh aig an am so. Chan’eil fhios aig duine beo air an fheum a rinn na speuclaran dhomh. Thug iad sealladh ur dhomh air a’ chruinne gu leir. An uair a thainig mi
[66] mach a buth a’
bhodaich agus a sheall mi leis na speuclaran air gach ni mu’
n cuairt dhomh cha robh dad de fhios agam de theirinn.
Bha uinneagan nam buthan cho soilleir dearrsanta,
agus gach ni bh’
annta— ’
s gu dearbh fheine cha b’
e sin am bheag—
ag amharc ’
n a mo shealladh ur-
sa cho mor toirteil,
agus cha robh litir,
beag no mor,
a bha air na bocsaichean ’
s na ceanglachain a bha ’
n an sreathan anns gach uinneig nach robh mi comasach air a dheanamh a mach gu soilleir.
An uair a rachadh bean-
uasal, ’
n a beachd fhein,
seachad orm,
dhearcainn air an toll bu lugha bha air cul nan stocainean aice,
agus bha mise ’
g radh rium fhein,
mar a thuirt an sean-
fhacal còir bho chionn fhada, “
gur h-
iomadh rud buidhe nach b’
òr,
agus rud boidheach bu chòir a sheachnadh.”
Thug mi sgriob troimh ’
n bhaile,
direach airson an latha chur seachad,
a chionn nach fhaighinn toiseachadh air mo thurus dhachaidh gu la ’
r na mhaireach.
Bha mi car eolach ’
s a’
bhaile bho chionn fichead bliadhna an uair a bha mi aig an iasgach ann mu dheireadh,
ach ’
s mor na h-
atharraichean a thachair ann bho’
n uair sin.
Cha do shaoil mi gu’
n do sheas mo chas riamh anns a’
cheart bhaile. ’
S e carbadan nan each a bha ann ’
n a mo latha-
sa,
agus is iomadh uair a bhiodh mo chridhe goirt airson nam bruidean bochda a’
tarruing lan carbaid de dhaoine agus de mhnathan de gach seorsa,
agus a’
chuid bu mho dhiubh a cheart cho comasach rium-
sa air an t-
sraid a choiseachd,
ach tha an leisg a th’
ann
[67] mor an uair a bhuaileas e luchd an airgid.
Chan fada gus am bi iad ag iarraidh dhaoine chuireas am biadh ’
n am bial airson nach gluais iad an lamhan.
Chan’
eil each air sgiala anns na carbadan sin an diugh.
Tha an dealanach ’
g an giulan gu luath sunndach bho aon cheann de’
n bhaile gus an ceann eile agus cha toir an diulach sin osna as ged a bhiodh an carbad lan de chailleachan agus na h-
uile te dhiubh cho trom ri da bholla mhine. ’
S e obair naduir fhein an gille nach gearan an sgios agus nach claoidhear le h-
aois,
agus is miorbhuilleach an inntinn ghleusda thug am Freasdal do chuid an uair a fhuair iad a mach innleachd airson srathair na h-
obrach a chur air cumhachd mor an dealanaich fhein ’
s gun fhios aig duine beo c’
ait’
am bheil a neart mor ’
n a laighe.
Bha e direach a’
cur ’
n a mo chuimhne eachdraidh a chuala mi mu chailleach a bha uair ann an Reinigidil ’
s na Hearadh.
Thadhail am ministear oirre latha agus bha i ro thursach a chionn gu’
n do stad an t-
uaireadair-
clag aice agus nach robh doigh aice air fios fhaighinn air uair na h-
eaglais Di-
domhnaich.
Sheall am ministear ris an uaireadair agus chunnaic e nach robh dad cearr ach gu robh an dara spòg a’
breith air an t-
eile.
Chuir e air doigh an t-
uaireadair ann an tiota,
agus dh’
aisig e gu slan fallain do’
n chaillich e.
“O, tapadh leibh-se, dhuine chòir,” ars’ a’ chailleach, “ ’s mise tha gu mor ’n ar comain.
[68] Tha mise direach mar a bha Daibhidh beannaichte ’n uair a thuirt e:—
“Tha ’n t-eolas so ro iongantach
Is orm-sa tha e cruaidh.”
Ach na faiceadh a’ chailleach bhochd ud carbad an dealanaich a’ ruith ’s a’ leum air sraidean Obair-Dheathain gun each gun srathair ’g a tharruing, ’s ann an uair sin a’ bhruidhneadh Daibhidh rithe ann a’ firinn. Gu cinnteach ’s ann an linn nan innleachdan a tha sinn beo.
Thog mi orm ’s a’ mhaduinn leis a’ charbad-iaruinn agus ged nach robh mi ’n t-seachduin shlan air falbh, bha mi smaoineachadh gu robh fadachd orm gus a’ faighinn dhachaidh gu tlath-ghaoth na mara aon uair eile. ’S iongantach an taladh a tha anns a’ Chuan an Iar dhoibh-san a dh’ ol a stigh fallaineachd na mara sin bho’n oige, agus cha chuir iad luach air am feasda gus am bi an teachd an tir air a thoirt dhoibh fada uaithe—sin co dhiu mar a bha mise saoil sinn air a’ mhaduinn ud.
Cuiridh mi crioch onarach air mo thurus ’s an ath litir.
Mise agaibh, gu muirneach,
ALASDAIR MOR.