---

[155]

BODACH BHARRAIDH—XIII.

FHIR MO CHRIDHE,

Tha eagal orm gu bheil sibh a’ fas car sgith de eachdraidh a’ bhodaich Bharraich am Bearnaraidh, ach a bheil fhios agaibh gu’n do chord an duine coir ruinn uile cho fior mhath ’s nach urrainn dhomh gun an cunntas is mionaidiche thoirt air a cheilidh beag ’n ar measg. Chan ann gle thric a bhios Barrach ’n ar measg an so agus gu h-araidh duine cho tomadach an corp agus an inntinn ris-san. An uair a rainig sinn dhachaidh an oidhche ud an deidh an ceilidh caidreach a bhi againn an tigh Bhill, fhuair sinn Sine stigh leatha fhein agus srann aice air a’ bhocsa, agus fonn an àidh oirre comhla ris. “Na chord an turus ruibh a nise?” ars’ ise, ruinn an uair a bha sinn a stigh air an starsaich. “Gu dearbh fhein ’s e chord,” arsa Mac Neill, “ ’s iomadh duine do’n dean mise sgial am Barraidh gu’n do ghabh mi tea bho bhean Bhill am Bearnaraidh agus gu robh conaltradh cho grinn cairdeil eadarainn. Boirionnach feumail a tha sud, agus ma ’s urrainn mise buadhachadh oirre bheir mi do Bhagh a’ Chaisteil i an uair a bhios mi toirt birlinn Scottie dhachaidh— ’s iomadh bodach agus cailleach am Barraidh a dheanadh gairdeachas na faiceadh iad i tighinn leis a’ bhallan: tha mi deimhinn nach biodh guth aca air moran de’n t-siataig an deidh dhith-se an laimhseachadh, direach

---

[156] a chionn gu bheil creideamh aice as an ni tha i deanamh, agus as aonais creideamh chan’eil eifeachd ann a ni sam bith ris an cuir neach a lamh.” “Tha mi faicinn bho sin, a Mhic Neill,” arsa Sine, “gu bheil sibh-se cur luach air creideamh.” Ars’ am Barrach, “chan’eil puing ’s a’ chreideamh Chriosduidh cho daingeann ri creideamh. Seall sibh fhein cho tric agus a tha Criosd a’ sparradh oirnn cho feumail agus a tha e gu’m biodh creideamh daingeann againn ann, agus cho tric agus a tha e ’g iomchair a dheisciobuil a chionn cho lapach agus a bha an creideamh a bha aca ged a bha iad a mach ’s a steach comhla ris gach latha, a’ faicinn a mhiorbhuillean agus a’ cluinntinn a theagaisg. Agus, a Shine, nach robh e moran na bu shoirbhe do na deisciobuil ud creideamh a bhi aca as an t-Slanuighear a chunnaic iad na tha e dhuinne nach fhaca riamh e le suil a’ chuirp.” “Ciatach,” arsa Sine, “gu dearbh ’s beag a bha dhuil agam-sa gu faighinn sibh-se cho soilleir, agus sibh a’ tighinn as a’ bhad as an d’ thainig sibh.” “O seadh, a Shine,” arsa mi-fhein, a’ cur mo theangaidh anns a’ chomhradh, “tha thusa mar a bha Natanael roimhe, ’n uair a thuirt e,” am faod ni maith air bith teachd a mach a Nasaret,” ach tha mi-fhein a’ smaoineachadh gu’n d’ fhuair thu suileagan no dha bho’n thainig Mac Neill còir ’n ar measg.” Chan’eil neach againn fada bho na rioghachd,” arsa Mac Neill, “agus mar is motha leanas sinn fior spiorad

---

[157] Chriosda, an creideamh, an caomhalachd, agus am measarrachd, ’s ann is diriche ni sinn air neamh, agus is motha bheir sinn leinn ’n ar cois le taladh ar deagh eisempleir.”

Direach anns na briathran a bha againn co nochdadh a stigh ach bean Chaluim Ruaidh agus i air a slighe dhachaidh an deidh dhith bhi an Oifig a’ Phuist le baslach litrichean. Bha mi-fhein agus Sine cho toilichte gu robh comas aice air eolas a chur air a’ Bharrach agus thoisich iad air comhradh. “An nise,” arsa mise ri Mac Neill, “ ’s e boirionnach ciatach a tha againn an so agus tha mor speis aice do’n Ghaidhlig agus do a ceol, agus ged a tha sinn direach air sgur de bhruidheann air gnothuichean spioradail, tha mi ’n dochas gu’n gabh sibh “A’ Bhirlinn Bharrach” do mo bhana-charaid, ged tha mi creidsinn gu bheil e aice, ’s an doigh ur, ann an leabhar Nic Cuaraig Friseal.” Cha robh maille air Mac Neil còir ach direach fhad ’s a bha e glanadh a sgornain agus ’s e fhein a thug am fonn còir air a’ “bhirlinn.” Bha Sine cluich a’ bhocsa agus a bheil fhios agaibh gu robh an ceol a bha iad a’ deanamh uamhasach gasda, agus rinn bean Chaluim moladh mor air ceol a’ Bharraich. “Sin direach a nise an t-seann doigh air orain a sheinn,” ars’ ise; “ged a chluinneas sibh orain air an seinn an diugh agus sin le daoine anns am bheil ceol cuideachd, chan’eil fior bhlas na Gaidhlig orra idir, direach a chionn ’s nach cual’ iad riamh neach de ’ur leithid-se ’g

---

[158] an seinn agus le sin nach’eil fior sheann luinneag an orain aca.” “Coma leam dheth na seinneadairean Gallda bhios a’ cur car Sasunnach anns an oran Ghaidhlig,” arsa Mac Neill. “Chuala mi moran aca ’n a mo latha agus ’s mor an dolaidh a rinn an seorsa aca do aobhar na Gaidhlig. “Fhearaibh, ’s e chuireas am blas gasda air an oran Ghaidhlig Ruairidh Mac Leoid fhein,” ars’ am Barrach; “ ’s iomadh uair a bha sinne am Barraidh a’ guidhe gu’n toireadh e sgriob a null air a’ Chuan-Sgith a dh’ amharc oirnn.” “Tha sibh ceart, a Mhic Neill,” arsa Sine; “cha chreid mi nach ann airson loinn a chur air ceol na Gaidhlig a chaidh Ruairidh còir a chruthachadh, ’s tha mise an dochas gu bheil gras aige leis an talannt a fhuair e.” “O, bhean,” ars’ am Barrach, “tha sin soilleir gu leor, ’s ann tre mheud a’ ghrais a fhuair e tha e comasach air oran Gaidhlig a sheinn mar nach do sheinn neach riamh roimhe e. Chan’eil neach againn nach d’ fhuair moran ghrasan bho Dhia, ach ’s e an cunnart gur h-ann a tha sinn ’g am falach ’s an talamh mar a rinn an duine eile ris an talannt.”

Mise, le meas,

ALASDAIR MOR.