---

[111]

BODACH BHARRAIDH—III.

A CHARAID RUNAICH,

An uair a ghabh mi-fhein agus am Barrach toit ghasda de ’n phiob an deidh nam maragan fala, thog sinn oirnn suas gu tigh Chaluim Sheorais. Bha Sine air fas ceart gu leor a nise, agus cha robh duine dh’ aithnicheadh air a h-anail gu ’n do dh’ ol i boinne de shughadh an eorna riamh. Thainig Peigi Chirstag a Tobson a steach direach an uair a bha mi-fhein agus an coigreach air an starsaich a’ dol a mach, agus bha mi cho toilichte nach biodh Sine leatha fhein an deidh na thachair, agus mar a thuirt mi ris a’ Bharrach, a’ dol suas an lonaig, ge b’ e co bhiodh air cul na còmhla, gur h-e chluinneadh an ur-sgial aig Sine an latha ud. ’S e th’ ann a Mac Neill duine aig am bheil inntinn fharsuing sgriobtuireil mu chrois a’ Phapa, agus thuirt a bhial rium an latha

---

[112] ud nach robh esan a’ cur coire air an talamh air neach sam bith de leithid Sine airson a bhi sios air creideamh an t-sagairt, gur h-e bha sin rud a chaidh a theagasg dhoibh bho ‘n oige, direach “nach faodadh maith sam bith teachd a mach a Nasaret.” “ ’N uair a bha sinn aig a’ Chnoc-Fhraoich co thachair ruinn ach Aonghas Sheorais ’s e fiachainn le gloinne-amhairc ri aireamh bàta-sgriobaidh a bha muigh aig Cragam a thogail. Thug mi-fhein eolas dha air a’ Bharrach, agus bha iad an dàil bras-chomhradh air ball. Tha Aonghas mion-eolach am Bagh a’ Chaisteil, a chionn, coltach rium fhein, bha e iomadh bliadhna aig an sgadan ’s a’ phort sin, agus chuir e eolas air moran mu thimchioll an robh e gabhail naidheachd bho Mhac Neill. “Bheil Calum aig baile?” arsa mi-fhein ri Aonghas. “Tha,” ars’ esan, “tha e deanamh bocsa-pioba iongantach an sud airson Phadruig an Circebost. ’S ann air bord mahogany thug an Dotair Padruig dhachaidh a Glaschu tha e ’g a dheanamh. Fhuair an dotair am bord ann am buth sheann bhathar an Glaschu, agus tha e coltach gu bheil eachdraidh iongantach aige—gu robh e aon uair ’n a phairt de chiste-laighe aon de na Pharaohan a tha air an spiosradh ’s an Eiphit. Thugadh a nall e gun fhios aig am a’ chogaidh mhoir, agus fhuair fear na butha ud greim air, agus cheannaich an dotair e airson coig puinnd Shasunnach, agus thug e dhachaidh e an uiridh. Bha an dotair airson gu ’n deanadh a athair bord-sgàthain dheth, ach cha leigeadh a mhathair leis,

---

[113] air eagal gu’m biodh samhladh Pharaoh a’ tadhal an tighe, agus sin ’n uair a thoisich Calum ri bocsa-pioba dheanamh dheth.” “Moire,” ars’ am Barrach, “b’ fhiach dhomh tighinn a dh’ aon sgriobh a Bagh a’ Chaisteil gu Bearnaraidh ged nach fhaicinn ach sin fhein,” agus a null ghabh sinn gu taobh a’ ghàraidh far an robh Calum gu trang a’ saoirsneachd pairt de chiste-laighe Pharaoh. Bha Bill agus Tormod Og comhla ris agus iad a’ deasbud mu ainm an Pharaoh air a faodadh am bord ud a bhi ’n a chiste. Dh’ innis mi-fhein dhoibh mu ’m charaid, agus chuir iad failte chridheil chairdeil air Mac Neill Bharraidh. Chuir esan a’ furan ceudna orra-san, agus mar a thuirt e rium fhein roimhe, bha e eolach gu leor air a bhi leughadh mu na daoine coir ud an litir Bhearnaraidh.” Agus bha am bord so air corp Pharaoh ’s an Eiphit,” ars’ am Barrach. “Sin an eachdraidh a fhuair sinne air co dhiu,” arsa Calum, “ach ’s e fior fhiodh luachmhor a th’ ann, agus tha e cho cruaidh ris na clachan.” “Nach e ’n Eiphit a th’ ann a tha iongantach,” arsa Bill, “ ’n uair a tha iad a’ faotainn ciste-laighe seann righ an drasda, fear a chaochail bho chionn corr agus tri mile bliadhna, agus tha iad a’ deanamh a mach ’n uair a dh’ fhosglas iad a’ chiste gu ’m bi an corp cho dreachmhor ’s a bha e an latha chuir iad ann e. De ’ur beachd fhein air a’ chuis, a Mhic Neill?” “Mhoire, chan ’eil beachd sam bith, a charaid, ach tha mi smaoineachadh nach

---

[114] ’eil còir air an talamh aca air corradh sam bith a chur air corp a bha air adhlacadh bho chionn tri mile bliadhna.” “Ceart, a Bharraich, ceart,” arsa Tormod Og, “sin mo bheachd fhein cuideachd.” “Bha Padruig mo mhac ag radh rium,” arsa Calum, “gu robh na seann Eiphitich de ’n bheachd gu ’n tigeadh an t-anam air ais do ’n chorp an deidh dha bhi siubhal troimh shaoghal nan spiorad iomadh linn, agus mur a biodh an corp slan fallain mar a bha e an uair a dh’ fhag an t-anam e, bha iad de’n beachd nach gabhadh an t-anam aige ris, agus is ann air an aobhar sin a bha iad cho curamach ann a bhi spiosradh nan corp ann an doigh cho fior iongantach. “ ’S iomadh beachd grod a bha ann ’s an latha sin, a Mhic Neill,” arsa Bill; “nach mor an solus a fhuair sinn fhein bho na thainig an soisgeul, agus a dh’ fhalbh na nosan mearachdach sin.” “Tha sibh ceart,” ars’ am Barrach, “ach a bheil sinn a’ cur na nithean is cuidthromaiche air thoiseach, sin a’ cheisd dhuinn: mar a’ dean sinn sin bi cunnart ann gu ’n toirear na sochairean a tha againn uainn, agus gu ’n tuit sinn gu dorchadas is doille a ris. “Ceart, a Mhic Neill, ceart,” arsa Tormod Og, “ ’s ann agaibh a tha na beachdan soilleir—feumaidh sibh a dhol air cheilidh air Tormod Taillear mu falbh sibh airson gu ’n toir sibh lamh air teasgasg an taghaidh. Tha Tormod iongantach sgriobtuireil air an teasgasg ud, agus tha mi deimhinn gu ’n cord sibh ged is ann de chreideamh

---

[115] an t-sagairt a tha sibh.” “Mhoire, sinn a chordas,” ars’ am Barrach, “bi sinn uile ’s an aon neamh air tailleamh na h-aon iobairt.”

Mise, le muirn,

ALASDAIR MOR.