Calum Alasdair Friseil

Calum Alasdair Friseal (CAF) ―00 :05: Well, ’s mise Calum Alasdair Friseal agus ’s ann le Dòmhnall Friseal agus Annchris a tha mi. Agus rugadh agus thogadh mi ann an Tolastadh a’ Chaolais air taobh siar Leòdhais.

Magaih Nic a' Ghobhainn (MN) ―00 :19: Glè mhath agus. .. tha. .. agus dè cho fad’ ’s a bha an teaghlach agaibh anns an sgìre sin?

CAF―00 :28: Well, cha robh sinn ann cho fada sin. Eh, ’S e mo sheanair agus mo sheanmhair, pàrantan m’ athar, a ghluais a Bhreascleit. Bha iadsan a’ gluasad air feadh Alba nuair a bha. .. nuair a bha m’ athair òg. Ach, mu dheireadh, fhuair mo sheanair obair na. .. na teacher aig Sgoil MhicNeacail agus bha iad a’ fuireach ann an Breascleit an uair sin fad am beathanan agus thog an teaghlach air fad taighean nas lugha na. .. na còig mìle air falbh bhon taigh a tha sin.

MN―01 :06: Well, tha sin iongantach. Cia meud a bha anns an teaghlach. .. teaghlach d’ athar?

CAF―01 :10: Bha, oh, nise, m’ athair, Ùisdean, Alasdair, Caroline agus Simon. Tha còignear ann. Ged a tha Ùisdean a-nis tha esan air an tìr-mhòr, tha h-uile duine eile, tha na teaghlaichean fhathast eadar Tolastadh a’ Chaolais agus Calanais.

MN―01 :26: Oh, feumaidh g’ eil càirdean gu leòr agad as an sgìre a-rèiste.

CAF―01 :34: Tha tòrr againn ann.

MN―01 :36: Agus an ann an Tolastadh a’ Chaolais a chaidh thu dhan sgoil?

CAF―01 :41: Eh, cha b’ ann ach ann am Breascleit. Eh, chan eil. .. chan eil sgoil againn ann an Tolastadh a’ Chaolais. B’ àbhaist dha muinntir Tholastaidh a bhith a’ dol gu Sgoil Chàrlabhaigh agus tha iad. .. tha fhathast tha cuid a’ dol an sin agus cuid a’ dol a Bhreascleit ach chaidh sinn uile gu Sgoil Bhreascleit.

MN―01 :58: Agus dè cho fad ’s tha e eadar Breascleit agus Tolastadh a’ Chaolais?

CAF―02 :02: Eh, well, eadar. .eadar Sgoil Bhreascleit agus an taigh agam-s’ dòch’ trì mìle.

MN―02 :11: Oh, chan eil sin fad às. Agus dè seòrsa baile a th’ ann an Tolastadh a’ Chaolais do dhaoine nach eil eòlach air?

CAF―02 :15: Well, ’s e. .. ’s e baile beag grinn a th’ ann ach chanainn-se sin co-dhiù. Tha. .. cha mhòr nach e. .. nach e cearcall a th’ ann ma tha thu. .. ma tha thu air an rathad eadar. .. eadar Breascleit agus Càrlabhaigh bidh thu tighinn far a’ phrìomh rathas agus ’s e dìreach cearcall a th’ ann. Agus ’s e. .. le sin air sgàth ’s gu bheil e air falbh bhon phrìomh rathad. .. rathad, tha e gu math sàmhach agus ann am meadhan a’ chearcaill, mar gum biodh, tha loch againn, loch a’ bhaile, agus gu taobh siar a’ bhaile tha a’ mhuir againn. Agus le sin bha sinn an-còmhnaidh faisg air. .. air bùrn no sàl agus bha sinn an-còmhnaidh ag iasgach agus rudan dhan t-seòrsa sin.

MN―02 :58: Am biodh tu a’ cur seachad ùine ag iasgach a-rèiste nuair a bha thu nad bhalach?

CAF―03 :02: Bhiodh, bhiodh, ged a bhiodh sinn ri breacadh, no creagach no poidsigeadh, bhiodh sinn a’ dèanamh iasgach air choreigin.

MN―03 :11: Seadh. .. tha. .. dè am pàirt dhan chladach a tha sin far a bheil Tolastadh a’ Chaolais, an e Loch an Ròg a th’ ann?

CAF―03 :18: Loch an Ròg a th’ ann, ’s e, ’s e. Eh, agus tha e a’ gabhail ainm bhon chaolas eadar Tolastadh a’ Chaolais agus Beàrnaraigh.

MN―03 :26: Ò, seadh, seadh. Agus a bheil. .. thuirt thu gun robh loch am meadhan a’ bhaile ann a shin. Feumaidh gur h-e baile gu math aosd’ a th’ ann, gun robh daoine ann bho chionn fhada an t-saoghail.

CAF―03 :40: Baile. .. baile gu math math aosd’ a th’ ann. Tha tòrr dhe na cnuic is rudan, ’s e ainmean. .. ainmean Lochlannach a th’ orra, tha fhios agad, Allt Eallagro, agus Tealabhal, agus, bheil fhios agad, ainmean dhan t-seòrsa sin. Bha. .. bha. .. tha e coltach gun robh. .. gun robh na Lochlannaich ann aig àm air choreigin.

MN―04 :04: Agus dè seòrsa baile a bh’ ann nuair a bha thu a’ fàs suas nuair a bha thu nad bhalach bheag. Dè seòrsa baile a bh’ ann, dè bhiodh iad a’ dèanamh as a’ bhaile?

CAF―04 :15: Eh, well, nuair tha thu a’ coimhead air ais tha thu an-còmhnaidh a’ smaoineachadh gun robh, fhios agad, gun robh a’ ghrian a’ deàrrsadh fad an t-siubhail agus. .. ach ’s e rud. .. tha mi a’ smaoineachadh nan deidhinn air ais a-nis, ’s e a’ chiad rud a mhothachainn gur h-e. .. gun robh cèol na beairt a’ dol fad an t-siubhail, ’eil fhios agad, tha mi a’ smaoineachadh gun robh còrr is fichead fhathast a’ fighe nuair a bha sinne beag ann an Tolastadh a’ Chaolais ann am baile gu math beag, baile le nas lugha na. .. na leth-cheud thaighean ann, ’eil fhios agad, bha còrr is fichead neach ri fighe. Agus bha. .. bha am fuaim a tha sin dìreach a’ dol fad an t-siubhail.

MN―04 :55: Tha sin smaoineachail. Bha muilleann faisg orra ann a shin, tha mi cinnteach gur e sin bu choireach gun robh iad air an cumail a’ dol air na beairtean, nach robh?

CAF―05 :05: Uh. .. mm, tha muilleann ann an, ann an Càrlabhagh agus ann an Siabost.

MN―05 :10: Agus dè na cur-seachdan a bhiodh agaibh a thuilleadh air iasgach agus.. .?

CAF―05 :16: Well, bha mi gu math fortanach, bha. .. bha caraidean agam mun aon aois rium as a’ bhaile agus mo dheagh charaid Pòl, bha esan a’ fuireach gu math faisg, dh’fhaodadh tu clach a shadail eadar an dà thaigh againn. Agus fhathast chun an latha an-diugh, tha sinn a’ faicinn a chèile cha mhòr a h-uile. .. a h-uile latha agus fhuair sinn dìreach.. .ged a bhiodh sin ag iasgadh no a’ cluiche ball-coise no dìreach sìos an lot no streap nan cnuic, ’eil fhios agad, bha sinn a-mach. .. bhiodh sin an-còmhnaidh a-muigh a’ dèanamh rudeigin. Bha sinn an-còmhnaidh, sin dìreach mar a bha sinn, cha robh sin ag iarraidh a bhith as an taigh idir. Bha tòrr lùths againn airson fealla-dhà.

MN―06 :02: An robh. .. an robh tòrr bheathaichean ann an Tolastadh an uair sin nuair a bha thu òg?

CAF―06 :05: Eh, bha e nas motha na tha ann an latha an-diugh. Bha gu leòr ann le caoraich. Agus bha, bha crodh againn fhìn, crodh agus cearcan, ged nach robh caoraich.

MN―06 :20: Agus dè seòrsa. .. an robh tòrr de sheann daoine as a’ bhaile mar caractaran?

CAF―06 :31: Bha tòrr. Agus far-ainm. .. far-ainmean air a h-uile duine cha mhòr. Tha mi dìreach tàmailteach nach robh mi. .. nach robh mi rud beag nas sine aig an àm, gum faighinn na sgeulachdan aca. Bhon a’ mhòr-chuid aca, dh’fhalbh iad nuair a bha mi fhathast rudeigin òg. Ach an nàbaidh a th’ againn ann an Tolastadh a’ Chaolais, well, chan eil mi fuireach ann an Tolastadh a-nis ach am fear a tha an ath-dhoras dhuinn, tha esan. .. bha e ceithir fichead ’s sia ’s dòch’ rudeigin mar sin. .. no bheil e. .. ’s dòch’ gu bheil e ceithir fichead ’s a deich actually. .. agus tha esan dìreach làn sgeulachdan. .. so tha sinn gu math fortanach gun robh. .. gun robh esan an ath-dhoras a’ cumail. .. a’ cumail seanchas a’ dol.

MN―07 :24: Agus. .. tha. .. nuair a dh’fhàg thu an sgoil, dè rinn thu an uair sin?

CAF―07 :31: Eh, well, nuair a dh’fhàg mi an sgoil ghabh mi bliadhna bha mi dìreach ag obair siud ’s an seo agus an dèidh sin chaidh mi dhan oilthigh ann an Glaschu. Agus rinn mi mechanical engineering airson bliadhna agus cha do chòrd e rium idir. Agus an uair sin, fhuair mi scholarship a bhith na mo philot còmhla ri Bristow helicopters, agus bha mi ann an Dùn Dè airson sin far an do dh’ionnsaich mi a bhith na mo, na mo phìleat air. .. air itealan beag bìodach. Agus bha iad an uair sin an dùil mo chuir gu Amearagaidh airson a’ chòrr den trèanadh a dhèanamh. Ach b’ ann an uair sin a thuit prìs an òla agus stad a h-uile càil dhen sin, agus ghluais mi dhachaigh agus thòisich mi ag obair dhan a’. . .bhùth a’ bhuidseir, MacLeod and MacLeod, agus bha mi an sin airson ceithir bliadhna agus an uair sin ghabh mi obair aig An Lanntair far a bheil mi fhathast.

MN―08 :33: Agus dè seòrsa obair a th’ agad aig An Lanntair?

CAF―08 :36: Eh, an obair a fhuair mi an toiseach, ’s e. .. man. .. dè chanadh tu ris. .. traineeship no rudeigin a bh’ ann a thaobh tachartasan beò. Agus a-nis tha mi a’ dèanamh barrachd obair a thaobh na Gàidhlig.

MN―08 :57: Glè mhath. Chan eil rian nach eil e ag.. .tha tòrr a’ tachairt nuair a bhios tu ann an meadhan àite mar An Lanntair far a bheil iomadh seòrsa ealain le deilbh-chluiche, is deilbh agus bùithtean-obrach de.. .de dh’iomadach seòrsa rud. .. chan eil rian nach eil a h-uile, a h-uile latha eadar-dhealaicht’ a’ dol gu d’ obair, tha mi cinnteach.

CAF―09 :21: Tha, tha. .. cha mhòr nach eil mi air dìochuimhneachadh thairis air a’ . .. air a’ bhliadhna a chaidh seachad, tha ùine ann bho. .. bho. .. bho bha tachartas sam bith ann. Ach, aidh, tha tòrr an-còmhnaidh a’ dol agus ’s e, ’s e obair glè mhath a th’ ann.

MN―09 :37: Agus dè mu dheidhinn. .. dè seòrsa baile a th’ ann an Tolastadh an-diugh? Dè mar a tha e air atharrachadh a thuilleadh nach eil. .. nach eil beairtean a’ dol?

CAF―09 :50: Tha, tha e tòrr nas sàmhaich’ . .. nas sàmhaich’ an latha an-diugh. Tha mi a’ smaoineachadh gu bheil. .. gu bheil. .. tha tòrr thaighean falamh ann ach cuideachd gu bheil tòrr thaighean ann a tha air an cleachdadh mar. .. mar thaighean airson làithean-saora agus dàrna dachaighean ’s rudan dhan t-seòrsa sin . Agus tha tòrr. .. tòrr dhaoine air ghluasad air falbh agus daoine a th’ air an dreuchdan a leigeil às a’ gluasad a-steach, ’eil fhios agad, so. .. chan eil an uimhir.. .uimhir a’ dol ’s a bha nuair a bha sinn beag ach fhathast. .. tha fhathast faireachdainn de. .. de choimhearsnachd ann.

MN―10 :36: Glè mhath, math dha-rìribh. Tha. .. agus dè do bheachd air cultar agus dualchainnt ionadail an latha. .. anns an latha an-diugh?

CAF―10 :48: Eh, well, dh’fhaodainn bruidhinn air sin fad na h-oidhche. ’S e. .. ’s e rud as a bheil ùidh agam agus ’s e rud a tha gu math cudromach dhomh a th’ ann. Gu dearbh, ’s e sin as coireach gu bheil mi ag obair a thaobh na Gàidhlig. Agus ’s e. .. tha e doirbh a ràdh carson a tha e cudromach, ’s e dìreach, ’eil fhios agad, tha. .. tha do chànan, agus do chultar agus do fèin-aithne, tha na rudan a tha sin, tha iad uile co-cheangailt’. ’Eil fhios a’d, bha mi a’ smaoineachadh an latha eile, nuair a bha mi a-mach air a’ mhòintich agus mura an. .. mura an robh mi eòlach air.. .air a’ bhriathrachas, chanadh tu. .. chanadh tu gur e dìreach gur e fàsach a th’ ann. Ach nuair a tha thu eòlach air, air a’ bhriathrachas a tha sin, tha thu a’ faicinn feartan agus, ’eil fhios a’d, rudan air a bheil ainmean as a’ Ghàidhlig nach eil as a’ Bheurla. Agus le sin, tha. .. tha. .. an saoghal mu thimcheall ort a’ tighinn beò cha mhòr agus chan e fàsach a th’ ann. Agus ’s e, ’s e sin as coireach dhomh-sa dheth co-dhiù, ’s e sin as coireach gu bheil mise a’ faireachdainn gu bheil e cho cudromach.

MN―12 :07: Agus cuine a bha thu mothachail air an sin, cuine a bhuail e thu cho cudromach ’s a bha a’ Ghàidhlig dhut?

CAF―12 :15: Chan eil e cho fada ann, feumaidh mi aideachadh bhon nuair a bha sinn anns an sgoil, cha robh sinn a’ dèanamh mòran dheth. Cha robh. .. cha robh sinne a’ bruidhinn na Gàidhlig anns an sgoil. .. fiù ’s an latha an-diugh. Na daoine a bha ann an Addison còmhla rium an taigh Gàidhlig anns an sgoil, cha bhruidhneadh duine ac’ rium anns a’ Ghàidhlig cha mhòr ach ’s dòch’ aonan no dithis. Agus le sin, cha b’ ann gu, gun tàinig mi air ais a Leòdhas as dèidh dhomh a bhith fuireach air an tìr-mhòr, a bha. .. a bha mi a’ faireachdainn cho dlùth ris an eilean agus cho dlùth ris a’ chultar.

MN―12 :59: Agus an deach thu fhèin tro foghlam tro mheadhan na Gàidhlig?

CAF―13 :02: Chaidh. Cha robh. .. cha robh Gàidhlig againn anns an taigh. Chan eil Gàidhlig aig mo phàrantan ann. Ach chaidh sinne dhan chròileagan ann am Breascleit agus chaidh sinn gu Bun-sgoil Bhreascleit agus rinn mi.. .rinn mi a’ Ghàidhlig gu h-àrd ìre anns an sgoil agus tha, tha Gàidhlig aig mo bhràthair ’s mo phiuthar agus na co-oghaichean agam agus. .. agus cuid de na h-aunties is uncles agam cuideachd.

MN―13 :28: Agus am bi thu tric a’ bruidhinn riuthasan anns a’ Ghàidhlig nuair a chì thu iad?

CAF―13 :31: Och, bidh, aidh, bidh yeah. Tha mi fhìn ’s mo bhràthair a’ dèanamh oidhirp a bhith. .. a bhith bruidhinn anns a’ Ghàidhlig a-mhàin.

MN―13 :40: Ò, glè mhàth. Tha mi toilichte a chluinntinn, ma tha e cho fileanta riut fhèin, cha bhi trioblaid sam bith an sin a-rèiste. Agus dè man a ghabhadh an dualchas a thoirt gu aire daoine òga na do bheachd-sa. A bheil. .. a bheil càil ann a tha thu a’ faicinn a ghabhadh a dhèanamh?

CAF―14 :00: Rud a bhiodh feumail am measg rudan eile, ’s e nam biodh. .. nam biodh an curricul. .. an curriculum anns an sgoil a’ beantainn ri dualchas na Gàidhlig, ’eil fhios agad, bhon tha sinn ga h-ionnsachadh dìreach mar. .. mar chànan agus mar chuspair, ach nam biodh e a’ beantainn ris a’ chultar, ’eil fhios agad san dòigh a bha mi ag ràdh mu dheidhinn ag ionnsachadh nam facal airson rudan air a’ mhòintich rudan dhan t-seòrsa sin. Tha thu an uair sin, tha thu a’ dèanamh ceangal eadar an cànan agus an cultar agus an arainneachd agad. Agus tha mi a’ smaoineachadh gun dèanadh sin feum mhòr – rinn e feum. .. feum mhòr dhomh-sa co-dhiù.

MN―14 :44: Tha fhios a’ m gu bheil beachdan gu math làidir agad mu dheidhinn a’ chànain. .. ach. .. tha. .. bheil. .. a bheil thu a’ faireachdainn gu bheil cùisean rudeigin nas dòchasaich’ a-nise seach gu bheileas a’ bruidhinn air leasachadh agus gun deach fios a thoirt do dhaoine gu bheil an cànan gu dearbh ann an cunnart?

CAF―15 :10: Cha chan mi fhathast gu bheil sinn ann an suidheachadh nas fhèarr. ’S e rud math a th’ ann gu bheil sinn a’ bruidhinn mu dheidhinn ach cha dèan. .. cha dèan bruidhinn mu dheidhinn piseach air a’ . .. air a’ chùis idir. Agus feumaidh sinn. .. feumaidh sinn taic airson sin. Feumaidh sinn an riaghaltas a ghluasad gu. .. gu gnìomh air choreigin agus saoilidh mi gu bheil sinn feumach air tòrr a bharrachd smachd thairis air a’ . .. air a’ chànan agus a’ chultar againn fhìn.

MN―15 :44: Agus tha taghadh a’ tighinn an-àirde – a bheil thu faicinn cothroman ann a shin, dè na dòighean as am faodadh sinn a thoirt gu aire nan daoine a tha a’ seasasmh airson na Pàrlamaid?

CAF―15 :54: Well, tha mi a’ feuchainn ri. .. ri. .. ris a’ Ghàidhlig a chumail air aire nam ball-pàrlamaid ach an dèan e feum chan eil fhios a’ m, chì sinn. Leanaidh mi orm co-dhiù.

MN―16 :14: Glè mhath. Math dha-rìribh. Chan eil fhios a’ m an do ruith sinn air na cuspairean gu lèir air an robh sinn air aontachadh. Am bi thu a’ cluiche spòrs no a’ cluiche ionnsramaid sam bith?

CAF―16 :27: Cha bhi mi a’ cluiche mòran spòrs. ’S toigh leam a bhith. .. a bhith a’ coiseachd anns na beanntan. Agus tha mi. .. tha mi a’ cluiche, tha mi a’ cluiche na pìoba agus tha mi a’ cluiche a’ ghiòtair.

MN―16 :41: Ò, a bhalaich ort. Ò, cuin a thòisich thu a’ cluiche na pìob’?

CAF―16 :45: Well, thòisich mi as a’ bhun-sgoil ach cha d’ rinn mi mòran adhartais a-riamh agus sguir mi nuair a bha mi mu thimcheall air còig bliadhn’ deug – cha robh ùidh sam bith agam. Ach thog mi a-rithist i ’s dòch’ trì no ceithir bliadhnaichean air ais agus tha mi dìreach air mo, air mo bheò. .. bheò-ghlacadh leis a-nis, tha mi a’ cluiche na pìoba fad an t-siubhail cha mhòr a h-uile h-oidhche.

MN―17 :15: Agus a bheil e furast’ cuideachadh fhaighinn airson a bhith a’ cluiche na pìoba?

CAF―17 :21: Well, fhuair mi. .. fhuair mi cuideachadh airson greiseag le. .. le balach a tha a’ fuireach ann an Steòrnabhagh – Crìsdean, Uibhisteach a th’ ann. Ach nuair a stad mi an uair sin. .. well, air sgàth ’s gun robh mi air. .. air rud beag a dhèanamh anns a’ bhun-sgoil bha mi eòlach air man, man a bha e ag obair co-dhiù, ’eil fhios agad, so ’s e dìreach rud beag cuideachaidh a’ faighinn a’ dol a-rithist a bha mi feumachdainn.

MN―17 :50: Agus bha a’ phìob agad a-rèiste bho bha thu òg. .. an e an aon tè a th’ ann?

CAF―17 :57: Eh, well, cha robh, ’s e dìreach. .. ’s e dìreach feadan a bh’ agam nuair a bha mi òg. Ach fhuair mi. .. fhuair mi a’ phìob mhòr ’s dòch’ mar a bha mi ag ràdh ceithir bliadhna air ais.

MN―18 :07: Agus dè mu dheidhinn a’ ghiòtair, cuin a thòisich thu a’ cluiche giòtair?

CAF―18 :12: Nuair a bha mi. .. ò. .. ’s dòch’ naoidh bliadhna a dh’aois, nuair a bha mi gu math òg.

MN―18 :21: ’S na chùm thu ri sin fad nan ceum?

CAF―18 :24: Chùm, yeah, chùm. Cha do chuir. .. cha do chuir mi sìos an giòtar a-riamh.

MN―18 :28: Agus a bheil thu a’ cluiche ann an còmhlan?

CAF―18 :29: Tha, tha mi fhìn ’s balach eile à Lacasdal agus balach à.. .bhon Eilean Sgitheanach.

MN―18 :39: Agus dè ’n t-ainm a th’ air a’ chòmhlan?

CAF―18 :42: Well, One Big Fuse. ’S e. .. ’s e òrain Beurla a bhios sinn a’ dèanamh an-dràst’ ach tha mi air. .. tha mi air a bhith a’ feuchainn ri. .. ri òrain Ghàidhlig a sgrìobhadh as.. .as am beagan ùine a chaidh seachad, o thòisich mi anns an oilthigh. Tha mi a’ feuchainn air rud beag a bharrachd sgrìobhadh sa Ghàidhlig a dhèanamh.

MN―19 :03: Ò, seadh, ’s tha thu a’ dèanamh cùrsa a-rèiste as an oilthigh, a bheil?

CAF―19 :07: Uh-um. Tha mi a’ dèanamh sin pàirt-ùine fhad ’s a tha mi ag obair.

MN―19 :11: Ò, ceart, Càit’ a bheil thu a’ dèanamh an cùrsa?

CAF―19 :16: Tha aig Oilthigh na Gàidhealtachd ’s nan Eilean an seo fhèin, Cànan agus Cultur na Gàidhlig.

MN―19 :24: Plug math. Agus bha thu ag ràdh gun robh. .. gun robh thu a’ smaoineachadh air a bhith.. .gun robh thu ag obair air sgrìobhadh amhrain. An robh bàrdachd as an teaghlach agaibh?

CAF―19 :39: Eh, cha chreid mi gun robh. .. cha chreid mi gun robh. No ma bha, cha chuala mise gun robh. Bha. .. ’s e, bha mo bhràthair, bha esan a’ sgrìobhadh nuair a bha sinn òg agus tha mi a’ smaoineachadh gur e dìreach rud a thog mi. .. a thog mi nòisean a bh’ ann.

MN―19 :59: An ann a’ sgrìobhadh amhrain anns a’ Bheurla a bha esan?

CAF―20 :03: Um-hmm.

MN―20 :03: Seadh, oh, well, bidh sinn a’ cumail ar sùil a-mach airson One Big Fuse a-rèiste. Agus chan eil rian gu bheil e furasta a bhith a’ cluiche ann an còmhlan an-dràsta leis a’ ghlasadh. A bheil sibh a’ cleachdadh fear de na prògramman air-loidhne airson a bhith a’ tighinn còmhladh?

CAF―20 :28: Eh, chan eil sinn air mòran a dhèanamh, feumaidh mi ri ràdh. Rinn sinn rud beag aig toiseach a’ ghlasaidh dìreach airson. .. airson fealla-dhà. Ach chan eil sinn air mòran a dhèanamh bhon uair sin, ach, aidh, rinn sinn. .. rinn sinn clàraidhean aig an taigh agus chuir sinn sin air na meadhanan sòisealta.

MN―20 :49: Tha, tha cothroman ann an-dràsta a tha mìorbhaileach airson a bhith a’ cur stuth air-loidhne oir tha mise an lùib cèilidh cuideachd, agus tha sinn dìreach a’ coimhead ri na, na platforms a th’ ann airson gum bi daoine a’ cluiche còmhla gun time-lapse ann so sin, sin bu choireach gun robh mi a’ faighneachd an robh sibh air a bhith a’ cleachdadh càil dhan sin.

CAF―21 :12: Och, chan eil sinn air mòran, mòran dhen sin a dhèanamh, no.

MN―21 :16: Well, tapadh leat-sa, a Chaluim, tha. .. bha siud inntinneach dha-rìribh agus fhuair mi a-mach tòrr a-mach mu do dheidhinn nach robh fhios a’m. Ceud taing airson a bhith deònach a thighinn a chlàradh à Stòras Beò.

CAF―21 :28: ’S e do bheatha, a Mhagaidh. Bha mi a’ dol à ràdh aon rud eile actually. Air sgàth ’s. .. .
MN―21 :31: Ò, glè mhath.

CAF―21 :32: Air sgàth ’s gun tuirt mi nach robh an teaghlach agam air a bhith ann glè fhada. .. air taobh mo mhàthar – tha. ’S ann às an Òb a bha mo sheanmhair, rugadh agus thogadh ise ann an taigh-tughaidh as an Òb.

MN―21 :47: As an Òb, as na Hearadh?

CAF―21 :49: Um-hmm.

MN―21 :50: Ò, seadh, seadh. Agus dè na cuimhneachain a bhiodh aice-se mu dheidhinn sin ann an.. .as an Òb?

CAF―21 :58: Well, tha i. .. tha i ag ràdh gun robh. .. nach robh iad a-riamh fuar as an taigh-tughaidh co-dhiù. Cha robh gearan sam bith aice mu dheidhinn sin. Bha iad gu math blàth agus bha iad. .. bha iad toilicht’ gu leòr. Tha cuimhn’ . .. tha cuimhn’ fhathast aice air. .. air a h-athair a’ sguab. .. a’ sguabadh an làir, ’eil fhios agad, làr poll a bh’ ann le sguab fraoich. Agus tha sin. .. tha sin gu math inntinneach agus doirbh a chreidsinn an latha an-diugh. Tha mi air. .. air faighneachd oirre an deidheadh i air ais, ’eil fhios agad, an robh cùisean na b’ fheàrr an uair sin no, ’eil fhios agad, agus. .. agus. .bidh i ag ràdh ann an cuid de dhòighean bha e na b’ fheàrr, ’eil fhios agad, bha an. .. bha a’ choimh. .. a’ choimhearsnachd gu math làidir agus bhiodh a h-uile duine a’ cuideachadh ri chèile nuair a bhiodh iad tughadh mullach an taighe, no buain na mòine, na rusgadh nan caorach. Bhiodh a h-uile duine a’ cuideachadh ri chèile. Ach bidh. .. bidh i cuideachd ag ràdh. .. chan eil. .. chan eil. .. thu a’ tuigsinn dìreach cho duilich ’s a bha e. ’S e beatha gu math cruaidh a bh’ ann. Agus le sin chan eil freagairt aice.

MN―23 :24: Cha b’ urrainn dhi a h-inntinn aice a dhèanamh an-àirde gu dearbha. Tha mi cinnteach gu bheil e duilich. Well, dìreach mar a bha thu fhèin ag ràdh ann a shiud, nuair a bha sinn òg bha sinn a’ smaoineachadh gun robh, gun robh a’ ghrian ann a h-uile latha agus ach ’s e beatha chruaidh a bh’ ann gu dearbha. Tha cùisean air atharrachadh ach nuair a smaoineachas tu mu dheidhinn chan eil. .. chan eil an dòigh-beatha sin cho fada bhuainne, ’eil fhios agad, as na ginealachan.

CAF―23 :47: Chan eil. ’S e sin an rud a chuir iongnadh orm-s’ , ’s e. .. chan eil daoine sam bith ann really. .. bho na làithean a tha sin, fiù ’s ma thèid thu air ais, ò, chan eil fhios a’m, trì fichead bliadhna, bha daoine fhathast ann, bha ’s dòch’, ceithir teaghlaichean ann an Tolstadh a’ Chaolais ann an.. .ann an taighean-tughaidh.

MN―24 :12: An robh gu dearbha? Is bha teaghlaichean mòra ann cuideachd as na taighean sin uaireannan.

CAF―24 :19: Yeah, ’s dòcha seachdad bliadhna. Ach fhathast chan eil, chan eil ùine sam bith ann.

MN―24 :23: Rud a bhios a’ cur iongnadh ormsa cho math ’s a bha iad air rudan mar a chanas iad an-diugh ath-chleachdadh agus ath-chuairteachadh. Cha robh càil a’ dol a dhìth agus cha robh plastaig ann.

CAF―24 :35: Well, ’s e sin an rud. .. ’s e sin an rud. .. cha, cha robh càil ann nach. .. nach tàinig on, on t-saoghal nàdarrach co-dhiù. Agus bha a h-uile càil mar a tha thu ag ràdh, bha a h-uile càil a’ dol gu feum.

MN―24 :46: Well, tha mi taingeil.

CAF―24 :47: ’S math gun robh. .. mura, mura robh, cha bhiodh maragan againn.

MN―24 :56: Cha robh. Chunnaic mi cuidegin a’ bruidhinn air a bhith a’ dèanamh maragan air Facebook an-dràsta dìreach mus do thòisich mi a’ bruidhinn riut, chuir e iongnadh orm. Tha. .. well, tha mi taingeil gun do chuimhnich thu bruidhinn air teaghlach do mhàthar. Cha robh fhios a’m an robh ceangal aca ris an eilean no nach robh. A bheil càil eile ann a tha thu a’ miannachadh a ràdh?

CAF―25 :16: Eh, chan eil fhios a’ m a bheil. ’S cinnteach gun tig a h-uile càil thugam a-nochd nuair a tha mi a’ laighe na mo leabaidh.

MN―25 :25: Well, ceud taing, a Chaluim.

CAF―25 :28: ’S e do bheatha.

MN―25 :30: Tapadh leat-sa.