[hs][p.1r][col.a](1) [N]OTA SECUNDUM IACOBUM (2) de forliuio .i. is ead adeir iacobus de forliuio co (3) fuilid da modh fa taburtar na lictubairi (4) .i. ar son na mball a fogus agus ar son na mball a cian(5)aibh Ar son na mball a cein mar ata triacla sandaili (6) dona haeibh agus diamargaridon don craide agus pliris don in(7)cind agus electubairium dulcis .i. lictubaire milis o (8) fuil tslainte na narand agus in lesa agus diacostum a nduintibh (9) na seilgi agus gac ni dibh sin is roim in cuid dlegar a thabairt (10) ar son a mbeit a cein on gaile oir toirmiscidh in biadh (11) siublad an lictubairi cum na mball do dhligfidis do com(12)fortacht .
(13) Ar son na mball a fogus mar ata in gaile agus tuict[er] a dha mod(12)aibh An cedni dibh in tan pecaides an gaile (14) a tes no a fuacht no a fliuchnus no a tirmach no a nimurcraidh fliuchnuis (15) dlegar an lictabhaire do caithemh roimh in cuid dfhollmhugud (16) in gaile roim in mbiadh Adermaid in tan pecaidiges in gaile (17) ni har a shon fein pecuidhes ach ar son na mbiadh mar ata (18) reime imurcraidh na feola mairt agus gaethmuracht imurcraidh in (19) ponaire agus meithi imurcraidh na mbiadh olardha tshnamhus (20) a mbel in gaile is { a } ndiaigh an bidh dlegur na lictubaire (21) an tan sin
(22) ET in tan chaiter in biadh co himurcrach agus a beith meith mar (21)// donid na daine gineca is a ndiaigh an (23) bidh dlegur in lictubaire do caithemh agus ni he gac uile lictubaire tesaide tuicter (24) ann sin ach na lictubairi fuara sdipigha mar ata dyacitouion (25) oir faiscidh in biadh ona truma a ninadh in dilegtha oir da (26) tucthai na lictubairi tesaidi diureitigecha do treorochdis in biadh (27) co roluat gan dilegud cum na mball gan dilegud mar ata diatrion pi(28)peron agus diacailementum agus dyacimimi agus da roibh in b(29)iadh gaethmur is imcuibid dyaninum arna cumusc maille re cit(30)onion do tabairt do certugud na gaethmurachta sin
(31) IUDICIA permixionis medicine .i. breitheamnus na leigis do beith (30)// a comcum(32)usc oir ata cuid dona leigesaibh calmaidhter ona comcumusc (33) agus cuid ele aga certuidhter a mailis ona comcumusc
(34) Uerbi gracie mar ata tuirbit aga fuil lacad anmunn an (33)// tan (35) curtar seinnser ina cumusc co folmaigind lind find séimh agus remur
(36) Et mar ata expitimum .i. blat time folmaiges co mall da (37) curtar pipur no leigis seimhidhtec ele ina comcumus[c] gu folmaig(38)ind co luath agus Mar ata reubarbrum ina fuil brig (39) aterringtec co laidir agus brig oslaictec da cumuiscter (40) he maille re bolus armeinecus cu calmaigter in brig aterring(41)tec and Et mar ata croch arna comusc re ros agus cam(42)pora risin cruel do treorugud na neithedh so co luath (43) cum in craide Et cumuiscter na leigis uair and a modh contrarda doibh (44) so mar ata sil raghuim aga cumusc ris na leigisibh (45) seimidhteca agus tuicter so o dha modaib .i. da tuicter na leigis (46) sheimhidhteca co diuid leo fein siublaigid ona folad (47) sheim co luath trid na haeib roim coimlinadh a noibrigthe [col.b](1) agus da cumuiscter sil roguim [...] foscugaid (2) iat isna haeib oir gluaisid sil [...] (3) ag toghairm na sgeathraidhi agus gluaisid na leigis s(4)eimidhtec ag treorugud cum na cuislind agus [...] (5) contrarda sin foscaidhter iad isna haeib [...] (6) coimlinad
(7) Tuilled eli oir ata cuid dona leigisib agus truailter iat on(6)a // cumusc mar atait [...] ns(8) aga fuilid da comachtain contrardha agus madh tusca (9) oibriugad neith dibh so na in [n]eith ele toirmiscid fein a (10) ceili mar ata uiola agus merbolani oir mad tusca (11) oibriugad na uiola na oibriugad in merbolani toirmiscid (12) oibriugad in merbolani agus a cosmaile sin don merbolani //[*]
(13) Causi medicina quator sunt .i. atait .4. cuise (14) ag an ealadhain leigis Astinailis .i. cuis adhbardha agus is (15) innti sin mhetaidhter in tshlainti agus in easlainte mar (16) itait na duile agus na leanda agus na spirada agus na boill //
(17) Formailis .i. cuis cruthaigthech mar ata coimplex agus briga (18) agus na comhshuigthi thegmus na ndiaigh so //
(19) Causa efisiens .i. cuis denmhusa na healadan leigis (18)// .i. na (20) cuisi claechlaiges agus coimedus suighidhthi in coirp mar ata aer (21) agus gac ni connmuigter fai mar ata biadh agus deoch agus gac ni (22) chondmuigter fai agus fostad agus folad agus reghion agus cumscaidhthi (23) in ainim corpurdha suan agus fuirechrus agus claechlad na (24) naes agus hexsamhlacht na cenel agus na cerd agus na mbes agus (25) na neithi ele thegmus don corp daenda gidh do beith isan aigid (26) na naduire siue naduir
(27) Finalis .i. cuis crichnaigthe in leigis mar atait na hoibr[igthi] (26)// noch premaidhter isna brigaibh .
(28) Adeir iacobus de forliuo co fuilidh .4. neithe in gac uile (29) eise .i. natura (1) .i. naduir po(2)tensia (3) .i. cumachta habitudo .i. aibic necesitas .i. (30) heigintas gidheadh is inand comachta agus gne agus aibic agus gnim (31) agus ni deichfirid ach a naithfheghadh mar adeir ar foirm a naith(32)fheghadh na hyle no gne a naithfheghadh na comachtan agus g(33)nimh [*] a naithfheghadh na haibici agus as do reir na .4. neithi (34) sin aderar na .4. cuisi .i. in cuis adhburd[a] on yle agus in cuis denmusa (35) on cumachtain agus in cuis cruthaigthe on aibic agus in cuis cricnaigthe on heigintas
(36) Nota co fuilid da modh o noibrigind gac leighes { isin }(37) corp daenda An cedni dibh leath amuich do breith coimlinta in (38) oibrigti agus ni rigid a leas ach a thegmoil risin corp agus oibriugad
(39) An .2. mod mar atait na leigis nac oibrigind gan a mbreith (40) o comachtain cum gnimha Et atait .3. hernuili ar in comacht(41)ain sin .i. remota .i. cumachta a cein mar ata isin leanam .(42) a naithfeghadh na sgribneoirechta Proxima .i. comachta a (43) fogus mar bis isin sgribhneoir fein Et media .i. (44) comachta inmedonac mar bis an leiges i naithfegadh in coirp Et adeir auicenna (45) co mbind in comhachta a cein isna biadhaibh agus in comachta (46) a fogus isin eimh agus in comachta inmedonac isin leigis Atait uero (47) tri hinaidh ag fuil deirgi Mandar .i. inadh tighlaices (48) mar atait na hae Deferens .i. inadh imcurus [p.1v][col.a](1) mar atait na cuislinda Deterians .i. inadh crich(2)naidthi mar atait na boill Adermaid co fedter fuil (3) derg do cruthugud isin .2. cedinadh dibh so agus nac fedter isin (4) .3. inadh Nod lett co nubur iacobus de forliuio na briatra (5) so Nerui alii [ non ] sunt neisi fleguma coagulatum (6) .i. ni ni ele na feithe ach lind find ar tachtadh agus is uime (7) sin gac uili leiges atairrngeas co rolaidir urcoid dona (8) feithibh Adermaid co mbocand agus co nanmhuinnid sin (9) in fothragadh mar in cetna na feithe co mor :
(10) Nod lett do reir iacobus de forliuio co fuilid da mod (11) a noibriginn { in } leiges tesaide .i. uair ann do reir a tesa gnimhaidh agus (12){} uair ele do reir a tesa comachtaidh Do reir a tesa gnimaid in (13) uair ghnimhaidhes isna rannaibh a fogus gan inmedon (14) mar ata in gaile agus a cosmaile Do reir a tesa comachtaidh (15) in tan gnimaidhes isna randaibh a cianaibh ar treor(16)ugud o comachtain cum gnima Et adeir in fer cetna co ngnimaig(17)ind an leiges fuar o nach fuair comachtai agus arna treorugud (18) cum gnima / agus arna roind agus arna dealugad on tes nadura mar ata (19) opium oir ni cumuister aenraed don tes nadura ris tar eis (20) a treoraidhthi cum gnima Et da reir sin atait tri comachta ann An (21) cedcomachta mar ata in comachta re nabur potencia enailis (22) .i. in comachta eisidha noch bis a ndiaigh an fholmaigthi mar ata (23) in comachta bis isin leiges tesaide An .ii. comachta re nabur poten(24)cia accidentailis .i. in comachta aicidec mar ata ni glan (25) teasaidi aga toirmisc agan leigis fuar An .3. comachta re (26) nabur potencia actuailis .i. comachta gnimach mar ata (27) neach bis neamhcodultac ag denum codulta Et adeir an fer (28) cetna co fuil deichfir idir rop agus siroip oir in tan tegh(29)ter sugh maille ris fein is rop is coir do radh ris
(30) Et in tan teighter he agus míl do cur ann no siucra i[s] siroip (31) is coir do radh ris oir ni fetter siroip do dhenum gan mil (32) no siucra
(33) Adeir iacobus de forliuio co fuilid da tes and .i. tes noch ispre(32)\\in agus tes do gabur tre shlighi na hoilemna agus riaghlaigter (34) in tes so on tes noch isprein agus dilegter in biadh on tes (35) so oir ise in tes tic tri shligi na hoilemna claechlaiges in biadh (36) agus ise in tes isprein treoraides he a coimplex agus a cosmailes (37) na mball An tes minadura uero ni dilaig se in bidh gidheadh bres(38)taigidh in naduir dindarbad an adhbuir amail is follus a sdaid (39) na fiabras agus do reir an adhbair sin leigisid in fiabras uair and pairili(40)sis agus spasmus on brostugud do beir in naduir cum inan adhbur (41) dinnarbad
(42) Et atait { .2. } dilegud and .i. dilegud o nullmuigtir an drochadhbur (41)// cum a innarbtha amail is follus isna heslaintibh (43) agus Dilegud o certaidhter in tadhbur indus co ninntaighter é sa ba(44)ll agus co noilid in ball agus do reir na raitedh so adeir auicenna ///
(45) DEGESTIO EST calitas faciens sesare putredinim (46) .i. gurubeadh is dilegud and cail noch coischis in morgud
(47) Et adeir fos digno . se[m]per ingrosat in acione sed in pais(48)sione subtilitit .i. reamhraidhter in dilegud do { sir } ina (49) gnim agus seimhidhter ina fulung Atait .4. modha [col.b](1) o dentar cumusc An cedmod dibh do comfortacht brigi in leigis mur (2) cumuiscter sgamonia re haloe agus sindser re tuirbit
(3) An .2. mod indus gumadh luaithi di do treorachadh cum a dilis (4) da reir sin comaiscter an croch risin or agus risin airgid an (5) tan do berar iat do comfortacht an craide oir do leath a thruime (6) do racdis cum na ninnedh gu luath gidheadh treoraidhigh (7) in croch do reir dilsechta cum in craidhi An .3. modh innus nach (8) rachadh co luath com na cuislind oir in tan is aillinn (9) duindti na nae do slugadh le neithibh diureitigeca (10) is heigin ragam do cumusc riu innus co mbeitis comnaigtec a sligh(11)tibh na nae oir ise sin dilsecht in ragaim na leanna do (12) treor[ugud] cum in gaile agus dilsecht na neithi ndiureitigech in leiges do terri(13)ng cum na narann agus on conracht so bid cathugud heigin atura (14) noch is cuis do comnaidhi heigin do denum a slighi na nduinnti (15) mar atait na hae indus co leigister iat uadha sin An .4. (16) modh indus co truaillter agus co nanmuinigidhter iat ona cum(17)usc mar ata uiola agus merbolani arna tabairt a meit com(18)truim no cethrama. An .4. mod indus co toirmeoscadh ni dibh (19) mailís in neith ele mar ata sinnser aga cumusc re sgam(20)onia do comfurtacht an gaile agus bidellium no masdix (21) do cumusc ris a naigid sgrista na nindedh oir urcoid (22) in sgetrac don gaile agus dona hinnibh Serupus agsedo(23)sus is mar so doniter hí .i. enrann dfhinhegra agus da (24) rand do mil agus in .4. raind duisci agus a hullmugud a modh shiraide (25) agus foghnaid do gac uile fiabras anu bia duinti ae agus s(26)elgi oir oslaicid sin na duinti agus innarbaid na deithe et reliqua
[hs](27) SECUNDUM PHILOSOPHUM ET CONMENTA(28)torem primo phisicorum in prinncipio tunc unum(29)q[u]o[d]que arbitramur congnocere cum { causis } congnosimus (30) primus et prindcipia primus que ad el[e]menta et cetera .i. adermaid and (31) so do reir na feallsaim agus do reir comentatuir andsa cedleabur dhfhisicorum (32) ana tosac gurub ann breathnaigmaid gac aen raed daithne in (33) uair aithnidhmuid i da cedcuis agus a cedtosaighi conuigi na (34) duilib Et adermaid do reir in feallsaim co fuilid tri tosaidhi (35) and .i. mar ata materia prima .i. in cedadhbur [ forma prima ] .i. in ced(36)foirm agus priuacio .i. easbaid na foirme Materia prima est (37) illa ex qua [f]uit res et manet in re .i. isead is cedadhbur (38) ann a ni da ndentar gac raed mhaireas in gac raed
(39) No isead is cedadhbur and a ni is tusca a comhshuiged na (40) neithi ele agus is deiginech e ina ndiscailidh Et iseadh is foirm (41) and a ni do beir do ret beith ann Et iseadh is priuacio ann .i. (42) easbaid na foirme nach fuil aigi agus fhedus dfhaghbail agus adermaid (43) co fuil cuid don[a] tosaib so adbar , aga fuilid da tosac (44) maille re s[in] fein mur ata an cedadhbhur agus in cedfoirm agus aentosach (45) co haitidec [*] acu mar ata priuacio agus easbaid na foirme Et ader(46)maid fos co fuil cuid dona tosaibh a fogus agus cuid a cein
(47) An cuid dona tosaibh ata a cein isiat so iat mar atait (48) na .4. duile agus prinncipium agus efectum .i. tosac cruthaigthech agus moran [p.2r][col.a](1) do neithibh imdha ele An cuit dona tosaibh ata a fogus (2) mar ata materia prima agus foirm agus priuacio Adermaid conabud (3) a modhaibh imdha hi .i. mar ata materia ex qua .i. in ced(4)adhbar da ndentar gach ret agus Materia in qua .i. (5) adhbur ina mbinn mar ata corp in duine ina toiris(6)inn an tanum ina adhbur ina mbind An .3. mod mar ata [*](7) materia cirqua quam .i. in maide ina adhbur circ[a] quam ag an (8) tsaer ar son gurub air gnimaidhes Et bith a fis ag(9)ud co mbind in cedadhbur uair and ina ens in actu (10) .i. ana ret a ngnim agus uair ele ina ens in potentia .i. ina ret a (11) comachtain nod lett co nabur ret do bheith an gnim i nda modaibh
(12) An cedmod dib aderar raed do bheith a ngnim ris gac uile ni (13) noc bis and a ngnimh coimlinta foirfe maille ris fein agus (14) nac bind na rann continoidec do ni na leanmuin do ni mar(15)tanac ele agus is uime sin aderar in duine agus in teasal do beith (16) ina ens in actu .i. ina ret a ngnim (1) An .2. mod ona bertur ret do beith a ngnim .i. ona beith angnim f [...] agus e a leanmhuin (17) do ni ele agus na rand don ret marthanac mar ata in . g(18)ile sa duine no san ball no gach cail ele bis a leanmuin (19) do substaint agus is mur ni cetna don laim agus don chois et cetera //
(20) ET adermaid do reir in cedni dibh so noc fuil materia prima .i. in ced(21)adhbur ina raed a ngnim agus . ina ens in actu agus co fuil (22) do reir in dera . ni . oir ata se na rand don corp cumusca
(23) Et adermaid ar in cetna co nabur gnim o moran do modhaibh An (24) cedmod dibh aderar gnim neimcrichnaigthe da reir fein agus e so crichnaigthe (25) o ni ele agus is mar sin ata in cedadhbur ina gnim oir ata se (26) ana gnim neimhcrichnaigthe maille re se fein agus so crichnaigthe on foirm
(27) In .ii. mod on abairter gnim .i. gnim in coirp cumusca cum crichnaigthe heigin (26)// airithi (28) oir is i in foirm do beir don raed beith ann An .3. mod on abarthar gnim .i. (29) gnim coimlinta foirfe agus is mar so ata in corp cumusca a ng(30)nim coimlinta crichnaigthe oir crichnaigter é on foirm
(31) In .4. mod on abairter gnim .i. gnimh glan agus is e so in gnimh fedus gnim (30)// do dhenumh ar gac (32) gnim agus nach fuilnginn engnim do denam air agus is mar so ata (33) in cedcuis agus . dia na ngnim no a ngnim Not leatt co nabarthar (34) ens in potencia .i. ni beith a comachtain a moran do modaibh
(35) An cedmod mar ata parosbinectan .i. comachta substainteach (36) ana fuil gac uil raed ata nadura agus in ret fedus foirfidhecht heigin do (37) gabail na fuil aigi fos agus is mar sin ata in cedadhbur a comacht(38)ain An .ii. mod mar ata ens in potencia obiectiua agus is inand (39) sin agus ni nac fuil and do reir gnima gidheadh fetaidh se beith ann (40) mar ata antecrist no in la agus a cosmailes do reathaibh ata (41) a chomhachtain
(42) Forma est ultima alicuis rei perfecsio alius re . isead is foirm and in crich (41)// foirfe deighinec bhis ar gac uile ret agus gac raed (43) ara mbi an foirm so adeir a beith coimlinta agus in ret ag nac bind (44) aderar gan a beith coimlinta agus is uime sin ader an feallsam ann(45)sa cedleabur d hisicorum Precincia foirme conseruat rem in (46) esse .i. is i in foirm do beith ar lathair coimedus in ret ina esse
(47) Et apsentacia uero forme caus est non esse .i. is e easbaid na f(48)oirme is cuis don ret gan beith ann Et bith a fhis agut co f(49)uil in fhoirm dubulta .i. foirm substainteac agus foirm aicidec
(50) IS ead is foirm substainteac ann in foirm do ber don ret beith (1) co comlan .i. do reir raind de Et isead is foirm aicidec ann in foirm do ber (2) don ret beith and (51) agus ni co huilide ach do reir raind de mar ata in gile [col.b](1) andsa duine no a rann de oir ni thabhrann in ghile (2) do ret beith and cu substainteach ach co haicidec Et ader(3)maid co fetann moran dona foirminnaib aicideca (4) so beith a naeninadh no a naencorp no a suibigheacht gidheadh (5) ni fhetand da foirm substainteca aengneiteca beith a naen (6) suibigheacht amain a naenfecht agus gur ub uadha cruthaigther crich [*] deigh(7)inach ar in suibigheacht agus Adermaid cu cruthaigther in foirm aic(8)idec uair and cu nadura agus uair ele co healadnac Et is ead is f(9)oirm aicidec nadura and in foirm noch treoraidhter on gnim(10)aidhtheoir nadura mar treoraigter an tes on teine Et is ead (11) is foirm aicidec ealadhnac ann in foirm noc treoraigter o ealadain (12) mar ata foirm na himfhaidhi agus a cosmaile Et not lett (13) na dhiaigh sin co ngabtar priuacio .i. easbaid na foirme (14) a .4. modhaibh An cedmod o hegmuisiugud aibide na (15) foirme agus ni fhuil in cedadhbar comachtach do gabad na haibide (16){ si } cuici agus do reir in moda so ni fhuil dealugad idir in ced(17)adhbar .i. in foirm agus priuacio . easbaid na foirme o tic in foirm
(18) An derna mod a ngabtar priuacio ar son foirme heigin noch (19) sgrisis foirm ele on adhbar ina fuil agus da reir sin aderar pri(20)uacio re foirm contrarda dfoirm ele da reir sin ata in duibe (21) na priuacio don gile agus is mar sin tucus comentator and(22)sa .4. leabur dh fhisicorum oir adeir and sin gur ub e in comsanad (23) is priuacio don gluasacht An .3. mod ana ngabter in priuacio .i. ar [*](24) son shuibigheacht[a] heigin Nisi sbecie in cua[n]tum ailiqua (25) forma isead is priuacio and .i. suibigheacht ara fuil easbaid heigin (26) foirme
(27) An .4. mod ara nabarthar priuacio .i. easbaid foirme mar ata sgris cum(26)achtan heigin mothaige amail ata comachta eisechta (28) no in radhairc no a cosmaile sgris gnimha heigin marthanaidh (29) et uocatus actus inmanens ille qui semper manet an (30) res .i. isead is gnim martanac ann .i. in gnim noc maireas (31) do ghnath annsa ret mar ata beith beo agus tuicsin andsa [*](32) duine agus mar ata beith and agus beith trom andsa cloich (33) agus is dibh sin agus da cosmaile gairter gnim martanac agus is amhlaid (34) so tucus in feallsam in uair adeir nach fuil cumachta teagais o easbaid (35) na foirme cum na foirme cetna .i. priuacon
(36) Adhhaibitum inposibilius est regresio oir is follus duind (35)// nac fuil (37) ceim ter ais on daille cum in radhair[c] no on budra cum in eis(38)tecta agus Esimplair don gnim martanac mar nach fuil (39) ceim ter ais on bass cum na bethadh do reir naduire agus ni doibh sin amain (40) do labrumur in trachtadh so ach da cosmailibh go huilide et reliqua
[hs](41) [D]E SINOCU UERO INFLATIUA I(42)bidem dicitur quia ipsa fit ex sanigine puro (43) et cetera .i. adeir batolomeos co ndentar sincoa inf(44)latiua o fhuil glain arna himdugud ana ca(45)indighecht agus o tes roard fiuchus co mor agus treoraiges fiabras agus ni (46) fiabras putrita he ar son nach o linn morgaidhthi doniter he (47) oir is ar son in morgugtha amhain aderar fiabras morgugtha agus ni fhuil (48) morgugud ag sinoca inflatiua ach pecugud na caindighechta (49) amain No da reir droingi ele is mar so cruthaigther sinoca [p.2v][col.a](1) inflatiua .i. in uair imaidhes in fuil ni fhuil glan (2) gan morgugud isna cuislendaib o thimargad a rann a cenn (3) a ceili metaidter na dethaidhi ina caindighecht agus (4) gabtar teghadh agus ainmeasardacht chuici agus on ainmesar(5)dacht sin teit in spirad betha noch bis annsa craide a nainmesardacht (6) agus geinter in fiabras re nabur sinoca inflatiua uadha ///
(7) Et is iat so comartha sinoca inflatiua .i. truimidecht in eslain (8) dhergi na sul agus na haiged agus fiabras laider boc maille re lind (9) agus fual ard a ndath derg no fhoderg agus tiugh ina fholad (10) agus linad cuislinn in coirp co huilide agus cumgach na mball (11) spirad ona deth[ach]aibh dixailtear on fhuil
(12) Cura .i. leiges sinoca inflatiua con[i]gi in .4. la no leath isdigh (11)// de gac la dlegur (13) in fhuil do teirring do reir neirt na mbrig agus na haisi agus is bec (14) nach inann leiges do sinoca agus do shinoccus agus do causon agus do (15) terciana continua agus do shinoisides agus do causonid(16)es Et fo gnath gu gnataic in cuisli leath asdigh don .3. la (17) agus don .4. la a sinoca agus isna fiabrasibh continoideca ele ach m(18)una toirmisciter iat ona neithibh so mar ata brig in (19) othair no aimsir na bliadna no uimhe imurcrach in adhbuir (20) no leiges ele is mo dlegur dfolmugad na fola a sinocus na (21) isna fiabrasaib ele agus is e is adhbur do sin .i. in tan laid[r]itir (22) in fuil ni timairgead na leanda iat fein i naeninadh (23) isna soith[igh]ibh agus in uair fairsingiter na sligi agus na metuiri (24) bis siublach co hurusa ag na lindaib agus gabuid ind fh(25)uaradh cuca agus ni thiaghaid a morgugud co luath
(26) Et ni coir in leiges lacaid do tabairt a sinoca na a sinocus (27) na isna fiabrasaibh continoideca ele roim la fhaethaigthe (28) gurub uime sin dlegur fuirec re la in fhaethaigthe agus curtar a n(29)diaigh na naicide amhain agus dilegur an tadhbur ma(30)ille re siroip aigeididhti agus uiola agus mulsa agus a cosmaile
(31) Et adermaid fos co ndlegur in fhuil dfolmugad maille re cuislib (32) gac la co cend in .4. la as gac laimh no co ndeaca an neac (33) a singcoipis do reir mar breatnaiges in liaig / et reliqua
[hs](34) FEIBRIS ETICA EST CONSUMCON S(35)ubsdaincialis uel naturailis himni di(36)tatis mem[b]rorum et cetera .i. isead is fiabras eitica ann (37) cnai substaintigh nadura na mball Et tuicter in cnai (38) sin a tri modaib An cedmod .i. in cnai doniter (39) o thes An .2. mod in cnai doniter on aeis An treas (40) mod in cnai doniter o cuis eachtrannaigh Do leath na (41) cedcnai dibh aderar eitica co dilis Do leath in .2. mod (42) cnai aderar eitica co neimhdiles Do leath in .3. cnai (43) aderar eitica a modhaibh forleathna
(44) Et ni re gac uile cnai is coir eitica do radh ach ris (43)// in cnai (45) doniter o tes eachtrannach isna ballaib dluiti d(46)aingne agus gidheadh is mo doniter hi mor a lindaib na (47) i sspiradaibh do reir bartol[e]meus ISna lindaib uero mar (48) ata eitig aga denum o fhuigleach na fiabras morgaidthi IS(49)na spiradaibh mar ata eitic aga denum o theinnes bis (50) re haimsir fada isin cend agus o shaetur forheignech shiubuil (51) no aisdir
[col.b](1) ITem atait .ii. gne arin eitic .i. eitic bis le fein agus eitic (2) bis o galar ele An tan bis le fein is uadha so doniter (3) hi .i. o shaetur ainmin agus o treigines imurcrach agus o aister rofada (4) agus o aicidib na hanma mar ata gradh agus fuath agus a cosmaile
(5) Et in tan bis o galar ele doniter í and sin o fiabras mo(6)rgaidthi no ona lindaib bis ullum cum morgaidthi do gabail cucu (7) agus mas o fiabras morgaidthi doniter hi leigister in fiabras morgaidthi ar dus (8) agus aind sein in fiabras eitica agus masa o lindaib bis ull(9)um cum in morgaidthi doniter hi glantar na leanna le leigis (10) min lacaid mar ata merbolani sitrini arna tabairt maille re (11) meadhg bainde gobair Nod lett in tan bis fiabras comhshuighthi (12) o fiabras morgaidthi agus o fiabras eitica urusa a leiges no nach leigister Ra(13)cio est oir is ona neithibh athnuighteca cnaiteca leigister (14) an fiabras morgaidthi agus ona neithibh athnuighteca comfortachta leigister (15) an fiabras eitica Causa .i. cuis na heaslainti sin .i. ferg no fuath (16) no tes adhanta re haimsir fhada no o teinde dearmair [*]
(17) IS gna .i. comtig na heaslainti cetna oir madh o tes adhanta (18) re aimser fhada bis feoghaidhigh an tedan agus in a(19)igid agus rithar in croicind agus bid na hairghi co reigh agus na srona (20) ag dul an geri ag dul a calanaidhe agus dath in luaighe (21) ar in aigid agus bith compas na cnam so follus agus in tan (22) tocter in croicinn idir na meraibh nac tuitind se fein co hurusa
(23) Et bith exersibacion isin fiabras tribulta mar bis isna fiabraisib (24) morgaidthi ele agus ata deichfir idir exerbacion agus accessio agus peroc(25)sismus [is]na fiabraisib tribulta agus exerbacion agus acsisio isna fiabraisib (26) continoideca agus perocsismus i ndta araen agus ni { prinncipaltach } isna fiabraisib tribulta
(27) As uime aderar perosismus on focal is para agus is inand para (26)// isin greg (28) agus uxci isin laitin [*] agus is in[and] uxci agus acuta agus is inand [ acuta ] agus ger oir (29) is an gairi don rand is geri don easlainti bis in perocsismus
(30) Et ata deichfir idir sircuidus agus perocsismus oir thegmuid in (31) sircuidus andsan aixis agus andsa comhsanadh agus ni theg(32)muid in perocsismus ach andsan aixis amhain Et ata (33) deichfir idir priodus agus perocsismus oir is o ghluasacht droch(34)leanda bis in perocsismus agus o gluasacht ghnaith na naduire bis pri(35)odus finid amen finid
[hs](36) MUSICA EST PLURIUM DISIMILIUM (37) in unum redactorum concordia
.i. isead is ceol no is (38) bindes and moran do neithibh neamco[n]sinne do terring (39) co haentadhach a aenceol amain Et adeir aristotles co fuil c(40)uid do ceol andsa domun agus cuid annsa daendacht (1) agus cuit (2) isna h(3)innsdruim(4)mindtib
(41) An cuid ata andsa domhun don ceol ata cuid de (42) isna duilibh agus cuid isna planedaibh agus cuid isna haimsiribh (43) An cuid ata isna duilib de ata cuid de do reir a truime (44) agus cuid ana nuimhir agus cuid ana thomhus An cuid ata is(45)na plainedaibh de ata cuid de ina shuige agus cuid ina ngluasacht(46)aib agus cuid ina naduirib An temporibus .i. a aimsir (47) ata cuid don ceol innti o claechladh aimser na bliadna mar (48) ata earrac agus samrad agus foghmur agus gemredh Et ata cuid ele (49) de isna misaibh mar ata metugud agus dighbad [ na ] naimser (50) agus tuicter mar an cetna don re \\\\\\
[p.3r][col.a](1) Et ata cuid ele de isna laethaibh mar ata ceimniugud (2) agus toscugud uile agus na hoidhche
(3) MUSICA humana .i. ceol daenna ata cuid de (2)// andsa corp agus cuid (4) andsan anum agus cuid innta araen Annsa corp .i. mar (5) ata isan bfhas agus isna lindaib agus isna hoibrigtib Et im(6)cuibid in cedradh dib so in gro uile ni geinter agus in (7) dara rad andsna neithibh mothaigtheca agus in .3. rad and(8)sna neithibh resunta
(9) Musica in anima .i. in ceol ata andsan anum (8)// ata cuid de a comachtain (10) mar ata feig agus resun Et ata cuid ele isna brigaibh (11) mar ata neart agus iusdidcia .i. coir An ceol tic o cengal (12) an anuma agus in coirp a naenfecht mar ataid in cairdis (13) no in comaentugud naduire noc condmus in corp agus in tanum ar(14)na cengal agus arna cuibrec re cele go haentaigech ,,
(15) Musica insdruminntalis in ceol noch ata isna h(16)indsdruiminntibh ata cuid de isna tedaibh mar (17) ataith timpain agus aithchi ciuil agus a cosmaile Et ata cuid (18) ele de tic o gluasacht na hanala no an aeir mar is follus (19) isna horganaibh agus ata cuid ele isin guth mar atait (20) gabail dan agus caindtairecht et reliqua FINID
[hs](21) Elementa sunt prima et simplicia componencia omnie (22) [c]orporum
isead is duil and .i. cedneithi aenda noc (23) coirighes gac uile coirp cumuscatac lett co nabur arnallus (24) co fuilid da oibriugad agan mball .i. oibriugad diles agus oibriugad (25) gan beith diles et in toibriugad diles uero mar ata in sed (26) noc tic o oibrig in baill fein et in toibriugad neamhdiles (27) gabtar co forleathan é ar son gac uile fortachta do beir (28) ball do baill ele mar ata in cloiginn a cumdac (29) no na hinde ina cercaill buig don maclog et atait da cin(30)el . ar in oibriugad ndiles .i. aenda agus comsuigigthi Oibriugad aen(31)da mar ata in toibriugad tic o aenbrig agus Oibriugad comsuigthi an (32) tan tic o brigib imdha Et ata cuid dona hoibrigthibh (33) cumhshuigigthi doniter o brig imdha encinil mar ata d(34)ealugad an fhuail agus na leanand o fhuil derg oir is amhlaid (35) doniter in toibriugad sin .i. rand o brig innarbthaidh na (36) nae agus rann o brig atairrngtigh na mball ele agus is briga (37) nadura iat araen et ata cuid ele dona hoibrigtibh co (38) comhshuigigthi doniter o brigibh imdha cinil examuil mur (39) ata slugadh in bidh agus rann de o brig aterringtig nadur(40)a agus rand ele o brig ainmighi comhshuigigthi noch oibriges (41) alag sirti na feith et mar ata gorta beil in (42) gaile agus rand o brig atterringthigh na mball ag tochlugud (43) agus rand on brig animidhe noch tollus mothugud in fholmaigthi (44) agus is heigin don liaigh an hexsamlacht so do torsin co seimh (45) ana noibrigtibh co huileghi
Et adeir arnallus nac fuil ach .4. rainn sa corp a f(44)//oillsigter na datha (46) nadura agus minadura mar ata in croicinn agus na hingne (47) agus in findfad agus na suile agus in teanga agus is on cail coim(48)plexamail cuisigter na datha indba sin uile ach [col.b](1) na suile amhain oir is o rand on cail coimplexamail (2) agus o rann on comsuiged cuisighter na datha isna suile
(3) Et doniter co fuilid na datha an da randaibh na (4) sul mar ata in coniunctiua noch is mo bis (5) an dath geal do reir a coimplexa nadura fein agus na datha (6) noch ata ima randaib ele is iad na leanda is cuis (7) metaidhthi doib agus is annum doniter on cail amain iat et reliqua
[hs](8) NOD lett co naiber arnalldus co ndentar gac uile aic(9)id o cuis heigin dona cuisibh so .i. o cuis denmusa mur (10) ata in fiabras ina cuis don ittain agus o cuis adhburda mur ata (11) an lind urcoidec ina cuis don sgrabad agus bith a fis a gac (12) co fuil cuid dona haicidibh darub cuis an ret (13) ata a naigid na naduire mar ata dibhugud in radairc a catur[a]cta (14) noch cuisidhter o dunad an popilla amain et ata cuid ele (15) dona haicidib darub cuis a naenfecht in ret ata a naigid (16) na naduire agus in ret naduire mur ata in cosachtach agus in sgethrac agus in gur agus (17) gac uile folmugud fhaethamhail agus a cosmaile oir isead is cuis (18) doibh sin in galar no cuis in galair agus brig innarbtach nadura na (19) mball agus ata in cedni dib ana cuis a cein don aicid (20) mur ata cuis in galair agus ata in .2. ni na ni a fogus (21) mar ata indarbad nadura na mball et na haicidi do(22)niter on ret ata a naigid na naduire ata cuid dibh doniter (23) on galar , mar amain iar dibugud in radhairc aga denum (24) o dunad an pupilla amain agus ata cuid ele doniter o cuis (25) in galair mur ata in sgethrach aga denum o biadh adh.huathmur (26) et doniter uair and cuid [hs] dona haicidib gu gar dona haicidibh (27) eile mar ata sgailed na mbrond iga denum o urcoid in dilis no im(28)fostachta et tuic gu nabur arnalldus gu ngabtar an aicid on liaig (29)[hs] uair ann gu forleathan ar son gac uile ni ata a naigid na (30) naduire oir adeir gurub aicid gac uile ni noch cum in (31) coirp nac heigin do cu nadura agus aderar do reir an inaidh sin gurab aicid cuis (32) in galair et adeir aicid co rocumung uair ele re sed (33) leanmunac in galair angnadh andubairt gurub ret (34) a naigid na naduire in galar no cuis in aicid .i. a sedh (25) et gabter ni s lugha agus ni s cumga agus ni s lugha is cum(36)ung na mar adubrumur .i. re sedh in galair agus re (37) sedh a cuisi a naenfecht et reliqua ////
[hs](38) Et adeir arnalldus co fuil deichfir idir titrisitisia agus (39) timor agus ira andsa ni re nabur tristia .i. toirrsi (40) agus gabtar in tolc ann gan docus timeinie agus is mar (41) sin andsan egla gid gabtar an tolc ann bid (42) maille re toil teighidh do reir meiti no loigeit Annsa (43) feirg himmorro gabtar in tolc ann maille re docus a mh(44)arbtha oir tuicter gurub neac is lugha na se fein no is (45) comtrom ris doni adhbur agus is uimi sin leanus tochlugud (46) in dighaltais in fherg et adeir arnalldus gurub aic(47)id don craide angustia .i. cumgac agus uerecunndia .i. nairi (48) agus gluaister uadha sin na spirada agus na leanda cum na rann contrarda .i. (49) uair ann co hin[m]edonac agus uair co foirimillach agus saetraigidh an menma (50) agus in ninntinn rann do toirrsi agus rand dfeirg agus tirmuidter in craide [p.3v][col.b](1) cu himurcrach o shaetur in da gluasacht contrarda agus teighidter e o gluasacht (2) na fergi agus is mar sin treoraidhter an eitic o angustia (3) agus cu hairithi sa lucht ata ullum cuci agus is follus astu sin (4) nac fuil daicidib na hanma aicid is mo o ndentar (5) an neamhcodlud na angustia agus co hairithi in tan tic o heg(6)la in uilc ata a[g] tiacht oir saetraigidh an nintinn (7) andsan angusti sin co mor do cemna in uilc ata (8) ag tiacht agus do reir consiceusus doniter in neamhcodlud agus is uime (9) sin aderar co toirmiscinn angustia in codlud on ni ata [*](10) a[g] tiacht agus co togairminn on ni do chuaidh tort oir (11) ata an tangustia sin gan atgamultus gan hegla agus (12) gan ferg ar son oibidechta in ghortaidhthi do dhul tort
(13) Et adeir anois co ngluaister in craide co hexsamhuil a naicidibh (14) na hanma oir a naimsir in forbailtecuis leatnaigter in craide co (15) neamhobunn agus gl[uais]ter do leath na aicidi e agus gu hairithi an (16) goiri don [...] Et a naimsir in tristisia .i. na toirrsi gluaister (17) in craide cum a contrarda sin co neamhobund agus . co hin[m]edonac do leath in (18) droma Et a naimsir na fergi gluaister in craide co hobunn do beith i n(19)ochta agus a naimsir na [e]gla fergi gluaister in craide co hobunn do leath in droma
(20) Et a naimsir na naire uero gluaister in craide co hobunn do leath in ocht[a] (21) agus do leath in droma Et a naimsir an angustia gluaister in craide co (22) neamhobunn do gac leat dib sin et adeir arnalldus co ndealaigter na (23) baill a .4. modaibh .i. a nadbur agus a n[d]ingmaltacht oif(24)icid agus a corpurdacht agus a coimplex An adhbur .i. baill is urusa (25) daithnuaigid a haithle a milltiasi fuil derg amain is (26) adhbur gennusa doib mur ata feoi[l] agus methradh agus na boill nac (27) athnuaighter arna milled ni hi fuil amain is adbur gen(28)nemhna doibh ach in sperma et is ona hoibrigtibh agus ona (29) brigibh aithniter dingmailtacht oifigi na mball O na (30) hoibrigtib uero oir ata cuid dona ballaib darub heigin (31) an oibrigthe cum na nuile ball maille riu fein agus is ona (32) cosmailes riu fein mar ta an craidhi agus in incinn agus ae oir [...]
| 1. |
[hs](1) Ochtar na hairce ní cel nai camh se iathfe [...] |
[hs](35) bennacht ann so o niall docum mo chom(34)panaichi fein .i. ruari o siaghail
[hs](36) As unach ata an gilla dub a teacht do barr (37) na leargan [*]
[hs](38) a muire an fuil ort
[hs][col.a](1) Atait tri hernuile ar in mbethaidh do reir egidius noch la(2)brus don follamhnus righa na righ .i. uoluptuos agus politi(3)ca agus contemplatiua agus do reir na tri mbhetadh sin tuicter (4) in duine o tri modhaibh da beith fein agus mur comhaenta (5) cuidhes ris na hanimintibh bruideamla agus do reir rann cuid(6)es ris na hainglibh Do reir mar aentaidhes ris na hain(7)mintibh bruideamla as i in meiti sin aderar an betha ris (8) i nabur uoluptuosa do beith aici .i. in betha shanntach (9) Do reir mar aentaidhes ris fein as i an meiti sin aderar po(10)litica do beith aici .i. in betha ris i nabur in betha shaethrac
(11) Et do reir mar aentaidhes ris na foladhaib dealteacha .i. (12) na haingil as i in meithe sin aderar in betha ris i nabur (13) contemplatiua do beit aici .i. in betha smuaintigtec no inn(14)shamhlaidtec amail ata betha na ndhiaghaireadha oir ni bi (15) betha ac neach isin domun ach o tri neithibh .i. beith amail [...] agus beith amail (16) duine agus beith amail aingil Oir bid neac uair and na duine (17) agus uair ele nis measa na duine agus uair nis fhearr na duine
(18) Ana duine an tan bis na anim companta glic ci(19)uilta agus corub i is betha do politica Nis measa na du(20)ine in tan nac eidir a riaghlugud na a certugud o resun na (21) o indtleacht agus corub i is betha do uoluptuosa is cora (22) anim bruideamail do radh ris so na duine nis fhearr na (23) duine an tan smuaintiges se do reir na hegna agus bethaidh(24)ter e do reir a inntamhlaidhti agus is cora aingil do rad ris (25) na duine ////
[hs](26) Adeir aueroes in secundo de coilictoirio nac bi mothugud (25)//// a cedtabairt in leigis ach do reir gnathaigthi agus nac (27) bi a tabairt tanaisti in leigis ach do reir { imurcraig } agus nac bi a tabairt d(28)eighinaidh in leigis ach do reir marbtha Cedtabairt in leigis mar (29) ata in leiges do berar isin cedceim oir is ona gnathugud co minic (30) oibriges Tabairt tanaisti in leigis mar ata in leiges do berar sa .2.ceim (31) oir is ona beith imurcrach do reir meiti oibriges Tabairt deigh(32)inac in leigis mar ata in leiges do berar sa .3.ceim gortugud agus marbad (33) do beith and
(34) Cad dobeir marbad andsa cedceim do leigis agus can a beith andsa .4.(33)ceim as e as adhbur do sin oir adeir auerro(35)es gurub i meit is coir do tabairt andsa cedceim don leigis .i. 2.[*](36) agus os e toscugud an cedceim oibriges do denam do reir gnathaigthi (37) agus o gnathugud na nunsa a naenni coimplexamail on meit ro(38)moir agus ni mar sin don .4.ceim oir ni bi meit cinnti (39) aigi agus ni bi marbad ach on tosgugud
(40) Cad dobeir co fetar neach do gallrugud a mbroind a mathar (39)/// do reir coimplex[a] agus nac (41) feter do reir comhshuighthi As e as adhbur do sin fetar in (42) cail do claechlad o cuis heigin inmedhonaidh agus o cuis foirimeallach (43) agus ni fetter in comshuiged ach co hinmedhonach amhain //
(44) Adeir aueroes co fuilid da gne arna duintibh .i. duinti (45) firi agus duinti nach fir duinti firi in tan toirm[is](46)cter rith na leandann amhain oir in t(47)an cumgaidhter ana cuisle ona duintib toi[r]miscter rith na (48) fola agus cosmailter duinti na cuislinn in tan sin risna d(49)uintib gabus an tedach hi curthar a nuisci no (50) risin seitigh tirmuidhter amen
| 1. |
[hs](51) Da nechaitt filid ar feacht is amhlaid seo im eochaid gan guth cruite ainnis fail gan (52) brannidigacht gan baothgair |
[hs](53) Rig ós na [...]
[hs][p.3ar](1) i fecain an fuil gles as
[hs] Dar ar mbrethar as urcoidech an sgel do cuir
[hs] a dia ce aca do mnaibh na d [...]
[hs][p.3av](1) an fuil ort a pind coimes re fer an leabhair on medecus { cintac } agus mise meirgech an techrain
[hs][p.4r][col.a](1) DO GUIDIDUR ME NA CARUID (2) is ferr agum co cuirruind sgribta cu cumair (3) cugu leigis dilegtha agus folmaigthi diuidi agus comsuggaigti nac gna(4)taigid na fisigi mafmiticechta agus arin guide sin agus (5) ar maiti rium fein laibeored ar dus dona leigisibh (6) diuidi agus comsuggaigti folmaiges gach enlind agus do leigis dilegtha agus (7) folmaigt[es] gacha leanda in gach ball a mbi se agus laibeo(8)rinn na diaigh sin dona neithibh noch sgrisis in droch (9) adhbur facta unita sin agus dona neithibh do beir comfortacht (10) oir (11) agus adeir sin amail cumaire dfhetubh a lenmhuin du duras(12)aibh udur na fisiged agus tinnsgonad ar dus dona leigesaib (13) dilegtha
(14) IS iad so na neithi díuídi dilegus lind ruad uiole rois (13)/// lactuca .i. letus semperuiua .i. ten(15)egul agus na .4. sila fuara .i. mellones sitruilli cucim(16)ires cucurbita asetum .i. finhegra acasandalorum s(17)boidium .i. cnaim elifint campora agus gac uili leiges fuar
(18) IS iad so na neithi comshuigigthi dilegus lind ruad siropus rosaisius (19) .i. siroip roisicdha agus siroipius uiolacius .i. siroip uiole siropus (20) acetosus a tabairt sin maille re huisqi ndiuid no maille re (21) sug na luibedh adubrumar reubarbarun [*] arna mbruith co maith
(22) IS iad so na neithi diuidi dilegus lind find pulegium rog(23)ale calnintum saluia .i. saitsi setureia .i. lus na (24) magarl agus opium petrus sillium .i. persilli semen anisi (25) .i. ainis semen feinniculi .i. sil finel pibur sen(26)cibilium .i. sennser mel .i. mil gariofuli .i. clobus agus fin(27)hegra agus gac uili leiges tesa tirim .
(28) IS iad so na neithi comsuigigthe dilegus lind find .i. oximel simplex (27)// oximel diuid .i. mil agus finhegra (29) .i. da trian don finhegra oximol compositum .i. oximol comsuigigthi (30) oxsimel sciliticum mil rosaisium .i. mil roisigdha maille re (31) huisgi de no maille re huisgi ara mberbter na luibhe adubramar (32) IS iad so na leigis diuidi dilegus lind dub .i. borrago .i. buglusa sc(33)olapeindria timus .i. taim agus gac uile leiges tesa fliuch
(34) IS iad so na neite comsuigigthi dilegus lind dub oiximel scilitcum (33)// agus mil roisgha (35) siroip aigeiditi maille re huisci ara berbiter na leanda adubrumarsi (36) romaind O do labramur don leigis dilegus gac lind LABrumur anois (37) don leigis terr[i]nges he arna dilegud Et atait .3. neithi ssmuainthighes (38) cugi sin An cedni dib ca leiges is dilegus do gac lind do terring An .2. (39) ni cained da gac leigis is coir cum gach adbur dib sin do terr[i]ng
(40) IS iad so na leigis diuidi aga fuil do diles lind ruad do terring .i. re(41)ubarbrum agus apsint agus merbulani sitrini acaisie .i. medhg caisi (42) caisia fistula fisillium
(43) IS iad so na leigis comsuigigthi tairringes lind ruad electuariuius (42)// desu corosarum . oximel lac(44)satium .i. oximel laccaid . diapranus fumus terra emer sleibi succus (45) rosarum tamarindi scammonia
(46) IS iat so na leigis diuidi tairr[i]nges lind find merbolani sibuili mer(47)bulani belerici salgema . col.c. tuirbit agairius sdicados (48) irreos sarcacalla cucuimires asin imben hermu dac(49)tuili . eufoirbium scuilla asarum polium urtica sinnser (50) aquablis .i. uisci praisci siucra rosacea \\
[col.b](1) IS iad so na leigis comsuigigthi tairringes lind find yera pira (2) galieni benedicta blanca tiotorcon anacairdium (3) paulium stommaicion laxatium pilluili arsatetica pilluili (4) fetide pilluili auree pilluili coice pilluili euforbi IS iad (5) so na leigis diuidi terr[i]nges lind dub sdicados merbolani (6) sitrini agus merbolani siboli polipodium esula lapis lasuli (7) agus lapis armenus cailmentum amuigh sene fumus terra caisia (8) fistula IS iad so na leigis comshuigigthi terr[i]nges lind dub .i. catairticum (9) inperiale diasene yiararufini agus seraralagodion teo(10)doricum empericon O DO LABRAMAR dona leigesaibh (11) disli noc terr[i]ngus gac aen lind isinn raidh anois ca meit do (12) gac leigis dibh teid cum gac leanda do terr[i]ng agus ar dus dona leigisib diuidi
(13) IS i meit is coir da gac leigis diuid terr[i]nges lind ruad scammonia (14) o .u. grainnib no coroitinn .ʒ. reubarubram o .ʒ. co leath (15) co 4 caisia fistula o leath ind co ind co leath ca meit is du do (16) gac leiges diuid terr[i]nges lind find tuirbit ina pudur o .ʒ. co roit(17)inn da .ʒ. ar bruith o da .ʒ. co roith a .9. acairicis (18) ana pudur o .ʒ. co roit a do aca bruigh o da (19) .ʒ. co roith .u. hermundactali o aureis (20) co da aureis IS isuim gach leiges diuid terr[i]nges (21) lind dub lapis laxaili o .ʒ. co .ʒ. co leath lapisi armainicum (22) gan nidhe o leath .ʒ. co roith .ʒ. co leath ar nidhe o .ʒ. (23) co da .ʒ. { sene } o da .ʒ. co roith a .9. aureis (24) polapodium o da .ʒ. co roith aureis mirbulani sitri(25)ini ana pudur o da .ʒ. co roith a .u. modanidh o da .ʒ. (26) co roith a .iiii. Merbulani sibuli o da .ʒ. co roith .4. (27) a[r] nidh o 4 .ʒ. co roith .x. Mirbulani inni o aureis (28) gu roith a tri a ndigh o tri gu roith a sé AS i sin a nuimer is du (29) do gac leigis diuid bec agus mor noc terr[i]nges do reir sein musue agus tuc gurub (30) fearr gu brach anmhuin agin nuimir mbec na dul conuigi a[n] nuimir (31) is mo na mod inand oir adeir auicenna is fearr anmhuin let an this de (32) na in terring do tabairt cusandtac O do labrumur do comtroimugud (33) gac leiges diuid noc terringes gach lind Labrumur anois de comtromugud (34) gach leiges comsuigigti tairringes gac lind agus ar dus dona leigisib terr[i]nges (35) lind ruad electuarium de siucra rosacea o tri 3. cu ℥. depranis (36) o leat .℥. cu .℥. As i méit is dú do gac leigis cumsuigigthi noc (37) terringes lind find yra pigra galieni o leat .℥. co .℥. benedicta o leat .℥.(38) gu .℥. blaca o da .ʒ. co roit a .4. no a .5. Teodoiricon (39) anacairdium o leat .℥. co .℥. sdomaitidonn laxatium o leat .℥.(40) gu .℥. Paulimum o tri .ʒ. co roith a sé pilluili aurie .ʒ. pilluili (41) fetide .2. 3. pilluili airtice .ʒ. pilluili quoque .ʒ. IS i so in (42) meit is du do gac leigis comsuigigthi tarringes lind dub Cairticum (43) imperiali o leat .ʒ. co .℥. Diaseine o leat .℥ co .℥ yara rofini (44) o .℥ co leat co roith a tri yara logodion o .2. ʒ. co roith a .4. teo(45)donricon empiridon a .2 .ʒ. gu roit a se Et da fortar (46) gac uile leigis adubrumur do tobairt maille re fin no re (47) huisci ara mbruith na neithibh boinis risin lind isin terr(48)ng and no risin mball ara binnentu in terr[i]ng O do la(49)brumur do hsuim gac leigis lind
(50) Labrum anois cinnus ardaighter iad rena to(51)bairt agus ni hiad co l(52)eil ach amain ni dona leigisib diuidi noc adubrumur [p.4v][col.a](1) amail sompla IS amlaid coirigter sgammonia i. a bruith agus a tobairt le (2) siroip no le siucra rosacea no na moili no le huisci a mbruith maisdic (3) no merbulani sitriini Et is amlaid so coirigter reubarbrum a tobairt (4) maille re medg bainde gobair a ningindter spicnard do bruit Et ag (5) so amail ullmagtar dreim dona leigisib diuidi tairr[i]nges lind find (6) agus is amlaid so ullmagtar tuirbit curtar an tri cuid do seindser (7) faris agus do berar he maille re mil . ruisicum no le huisci a noisoiter (8) bis cu fad arna gluasacht IS amlaid so coiritar agairicus (9) curtar let in .4. raind do hseindser agus curtar oiximel sgileticana (10) trit no mil
(11) Labrum anois dullmugud na leiges ndiuid noc tairr[i]nges (10)// lind dub is amlaid so ordhaidhter lapis (12) armainicum .i. a bruigh a soithech cloichi agus a nighi re .10. (13) nuairib a nuisci na rand agus tobair he le fin ndigbala (14) agus as amlaid sin coirigter laipis laxuili Et is mar so coirigter (15) seine . curtar seindser trit clobus agus cainel agus do burtar le huisgi (16) ana ndentar borrhad do bruit no le huisgi meala IS amlaid (17) so ordaigter merbulani i. bruitar almoint maille riu (18) no sil fineil agus spicnard agus do bertar e le medg bainde gabair no le sug (19) fuimiteara O do labrumar do leigis dilegtac agus lactac gach
(20) Labrum anois do leigis dilegthac agus la-c-c gach en lind a ngach (21) ball a mbi se agus ar dus don leigis dilegtha agus is é in leiges dilegtha adubrumar (22) tuas dilegud na leandand ruad co tuctar leo ni nach beiris am brig (23) cum na mball narbail lind an dilegud do denam amail (24) ata and só oximel noc doni lind fuar do dilegud do tuctar he (25) le nus muscata agus sdicados agus neithi ele noc beiris am brig cum in cind (26) dilegend sin lind fuar isin chinn agus is mur sin [...] dona ballaib ele O do (27) labrumur do dilegud gac en leanda
(28) Labrum anois dona . leigisibh noch beiris in dilegud sin cum na mb(27)all a narbail linn in dilegud (29) sin do denum agus ni dibh co leir ach doni dibh ar son cumur(30)dacht
(31) IS iad so na leigis noch beiris in dilegud cum in cind nus musga(30)ta cubibi sdicados pione madhioranatus (32) balsumus anacardius
(33) IS iad so beiris in dilegud cum in ochta agus cum na sgaman castor(32)ium pulmo uulpis .i. sc(34)amain thsinnaich isopus .i. isoip liquirica .i. licoiris daucus creidicus (35) almoint horahunt mil sucair lili eorna ////
(36) IS iad so na neithi beiris in dilegud in gaile agus ni ric a les (37) an gaile . leiges . noch do beradh in dilegud cugi ach ni do cuind(38)ebedh ann amain é agus do beredh comfurtacht air agus is iad so iad m(39)astix gailingan mala granata agus gach ni ara mbi blas (40) sdipica
(41) IS iad so na neithi beiris in dilegud cum na nae spicanard emer (40)/// sleibe uormont fuimetearra claman (42) ind { lin } uisin na heorna sandaile
(43) IS iad so beiris in dilegud cum na seilgi caparis tamurindi (42)/// crim muice fiada (44) asarum squilla IS iad so beiris in dilegud cum na arann agus cum in les(45)a heigrim gurmuill persille agus peire agus sil meirsi agus sil feinil agus sil peire agus (46) na .4. sila fuara
(47) IS iad so beiris in dilegud cum na breithi poliol saail iubur cuimrigi (46)// agus na leigis noc beiris cum na narann agus cum an (48) lesa
(49) IS iat so beiris in dilegud cum na nalt squilla sinnser asa opo (48)// opoponac acorus amonium agus ola IS iad so (50) na leigis aga fuil do diles gac en baill brig na leigis ele agus r[col.b](1) [...] leiges dilegtha [...] agus lacthach do breith cum na mball (2) [...] airithi amail cuiris seon misue (3) isin leabur dorindi se da confection an leigis (4) .i. do coirithibh an leigis O do labrumur dona leigisib dilegthec[a] (5) in gac ball
(6) Labrum anois dona leigisib terringes iad o gac ball (5)/// IS iad so na leigis diuidi terringes (7) on cinn co colacinda agairicus sdicados aloeis (8) lapis laxuli lapis armenicum squilla salinti fe(9)buili merbolani inni IS iad na leigis diuidi terringes (10) on ucht agus ona scamanaibh acaricus isopus cassia (11) fisdula sarcacolla ireos colacinda IS iad so (12) na leigis diuidi terringes ona gaile agus ona haeibh (13) apsinnsium aloeis merbolani inni IS iad so na (14) leigis diuidi terringes ona haeibh agaricus medhg c(15)aisi reuburbrum sucus rosarum uormont (16) fumatearra emer sleibi merbolani inni tamurindi yre(17)os serapinum sarcacolla IS iad so na leigis diuidi (18) terringes on tsheilg agaricus sene hermoddactuli (19) cailmentum IS iad so na leigis diuidi terringes ona (20) ballaib a cianaibh hermadhactuli sarcacolla tuirbit (21) opoponac salgema salindi serapinum eufur(22)bium dedgha eleburus nigur scim
(23) Tuicidh nac iad na leigis sin amain folmaiges ona ballaib a(24)ch gac uile leiges terringes lind find agus lind ruad agus lind dub terr[i]ngid (25) siad na leanda sin o gach ball da tucar iad le neithibh (26) beiris am brig cum na mball isin [...] amail ata so tuirit (27) noch tairr[i]nges lind find da tuctar e le neithib beiris a brig (28) cum in cind tairr[i]nges lind find on ceann agus da tuctar e le (29) neithibh beiris a brig cum na nalta terringid se lind find (30) ona haltaibh agus is mur sin dona ballaib ele O do l(31)abrum conuigi sin dona leigisib diuidi terringes gac en (32) lind ona ballaib
(33) Labrun anois dona leigisibh cumshuigigthi noc fol(32)maiges ona ballaib Et is iad so (34) na leigis cumshuigigthi terringes on cend yera pigra gal(35)ieni yera lagodion teodoiricon anacard(36)ium pilluili coici pilluili diureitice pilluili de yer(37)a pigra IS iad so na leigis cumshuigigthi terringes ona (38) gaile agus ona hinnibh stomaiticon laxaitium dia(39)pruinis catairticum inperiale yera pigra pilluili de (40) yera pigra stomaiticon noc cuiris seon misue (41) ana aintitair fein agus is amhlaid so doniter é .i. gab (42) 4 .ʒ. do tuirbit agus .4. ʒ. do mastix agus comtrom dibh co (43) leir d aloes maith agus cuir sugh uormoint trit agus na (44) tabur ni [i]s mo na aen ʒ. de
(45) IS iad so na leigis terringes ona haeibh diapruinis terfera (44)/// sarasenica pilluili (46) de reubarburo noc cuiris seon misue ana aintitair (47) fein et is amhlaid so doniter e .i. gab tri .ʒ. do reubar(48)brum agus .ʒ. do sugh licoiris agus do sugh uormoint (49) agus tri .ʒ. co leath do merbolani sitrini .x. ʒ. do yera pigra (50) galieni agus .ʒ. do mastix agus curtar trit a ceile iad le sug (51) finel agus tabur .ʒ. de sin le medhg caisi a dul do collud
[p.5r][col.a](1) IS iad so na leigis comshuigigthi terringes on tseilg sene p(2)illuili indi agus dentar pilluili dibh le sugh meirsi tabur .ʒ. de (3) le medhg caisi IS iad so na leigis comshuigigthi terringes ona (4) hairnibh agus on les benedicta catarticum inperiale pilluili (5) de benedicta
(6) IS iad so na leigis comshuigigthi terringes ona haltaibh bene(5)dicta hermadactuli pilluili (7) articice O do labrumur don[a] leigisib dilegthaca agus folmaigteca gac baill
(8) LABRUM anois dona leigesaib do beiris comfurtacht agus aterrighes (9) in drochcoimpleis fhagus in lind luith isna ballaib et is iad (10) so na leigis diuidi theighes in ceann .i. saitsi ruibh (11) madiorana .i. in minen muire pioni bitoine (12) camamil axiuligal riail cailimeint siler montanus (13) finel muscus lighnum aloes sil balsaim tuis cuibibi (14) folia laueri sdicados .i. blath in liathlosa beic (15) squilla nux muscata
(16) IS iad so na leigis comshuigigthi [*] terringes in ceann pliris dia(17)iulii adiantos IS iat so na leigis diuidi fhuarus (18) in cenn in pobol geal gafann lactuca uiola c(19)ampora mandragora finhegra agus duille na saileach
(20) IS iad so na leigis chomhchoirithi fhuarus in ceann diapa(21)pauer siucra rosacea siucra uiolaca IS iad so (22) na leigis diuidi teighes in tucht agus na sgamain isoip oraf[unt] [...]
[hs](23) Absincium centonica poindicum .i. tri (24) hanmanna an uormoint Et adearar gu b(25)fuil in luib seo tesaide sa cead ceim tirim sa .2. ceim
(26) et adeir auicenna so do bearbad ar uisgi agus a hsitlogh (27) gu maith agus deoch dol de arnamaireach (28) agus foiridh gontac na brond agus teindeas in gaile (29) agus comfurtacht aigh in brigh tochlaigtheac agus in brig dileagthac (30) andsa ghaili
Item bristear in luibh seo agus coimiltear (31) ar lemnacht bho agus sithoiltear gu maith agus eab[ar] boc (32) agus marbaid pesti fad in ghail[i] na nindeadh (33) .i. luimbrisi
Item bristear in luib ceadna agus commuiltear (34) an [*] finheagra agus { faisctear } tri edach lin agus comuiltear don aigid (35) agus ni urcoidid cuili naid coirmila do i[n] la si(36)n
ITem curtar in luib ceadna ar fhin no ar lind agus (37)[hs] tabhuir da ol agus foiridh greim na con confuidh agus gac (38) uili nimhe ele
ITem bearbtar an luibh seo ar uisgi agus dentar (39) urbruith de agus foiridh buidhri na cluas
ITem bristear (40) in luibh ceadna maille re mil agus faisgtear tre breid lin agus cuirtear (41) enbraen de boc isin cluais agus foiridh silidh agus salcur na (42) cluas agus foghnaidh in sugh ceadna do chomhuilt don (43) aigid ara mbia guirmhi o tuitim no o bualadh agus do beir dath (44) uirr
ITem dentar don luibh seo ceirin agus do mhil agus foiridh (45) sginancia
ITem bearbaigtear in luibh seo ar uisgi agus indailtear (46) as in ball ara mbia bruth noid gearba agus foiridh he
(47) ITem comuiltear in luibh seo ar fhin agus eabhur re ndul (48) agus ni sgeithfi agus ni dénand in urgalur olc dho
ITem (49) curthar in luibh seo a nadhart in easlain agus togairmidh (50) in codladh
ITem bristear in luibh seo agus domblas ae daimh [col.b](1) agus faisgtear tri breid lin agus curtar aenbraen de isin cluais (2) agus foiridh buidhri agus torman na cluas
Et da curthar (3) in luibh ceadna a leabuidh no a nedadhaibh uaisli (4) ni cruthaightid leaghamhain indtu
ITem dentar (5) ceirgin do[n] luibh seo agus do mhil agus cuirtear ar druim na (6) seilgi no ar druim in macclaig agus foiridh in maccloc (7) agus in tsealg ona cruas agus ona teindeas
ITem da coim(8)iltear sugh na luibhi seo dona pulsaib coisgid (9) rigur agus aixis fhiabhruis
ITem sugh na luibhi seo (10) agus sugh indiuia comtrom do gac ni agus eabur a naigid (11) na buidheachairi tig o lind ruadh agus a naigid cr(12)uais na nae agus foiridh iat
ITem gabhtar sugh na (13) luibhi seo agus siucra agus uisgi boc eabhur ar ceadlongud agus foiridh (14) suficasio matrisis
ITem bearbtar in luibh seo ar finheagra (15) agus bristear gu maith agus curtar ceirgin di ar druim na se(16)eilgi agus na nae agus foiridh iat ona cruas
ITem gabh (17) sugh aibsindti agus mil agus pudur cuimin agus cumaisgtear tri na ce(18)ili agus curtar mar ceirin ar in mball téid an guirmi no (19) an drochdath agus do beir dath maith air . fos toghairmidh (20) in fhuil mista
Et adeir galen a leabhur na ceimind gu bfhuil (21) folmugud leanna ruaid gu hoireagda indti agus leanna finn gu tanaisi agus gu (22) hairithi o bél in gaili agus ona haeibh agus adearur annsa in(23)adh ceadna gu bfhuilit da brig contrardha annsa uor(24)mond .i. brig fastothach agus brig lagthach .i. in tan theagmuid na (25) leanna arna ndileagud annsa ghaili o caitemh na leannann seo [...]
[hs](26) in nomen patris
(27) Albus mur uisgi ngeal
(28) Lactea mur meadg
(29) Glauca mur solus adhairci
(30) Carbus mur finnfad camaill
[col.ba](1) agus sighnidh na .iiii. datha (2) sin nemdileagad an adhbuir
[col.b](31) Sub paillida mur feoil leathbruithi
(32) Pallida mur feoil is mo na leathbruithi
(33) Sub citrina mur { ullba }[*] mbanbuidhi
(34) Sitrina mur uball nglebuidhi
[col.ba](3) Signidhi na .iiii. (4) datha ele sin tosac (5) ana dileagtha
[col.b](6) Sub ruf mur banor
(7) Rufa mur deargor
(8) Sub rubia mur bancroch
[col.ba](9) Rubia mur deargcroch
[col.b](10) Signidh sin dileagad ullam
(39) Sub rubicund mur banlasair
(40) Rubicunda mur dearglasair [...]
[col.ba](11) Signidh sin nisa mho na (12) an dileagad tre rothea(13)s
| 1. |
[hs][col.b](41) Dein re crist mo gail go grod niuil ach mhíonagh agad . do lin comha mo chride des usacruagh iarfaighe |
| title | NLS Adv. MS. 72.1.27 – Medico-Philosophy |
| internal date | |
| display date | |
| publication date | |
| level | |
| parent text | MSS Collection |